Arbowet Arbeidsomstandigheden bij de directie
Ministerie van Verkeer en Waterstaat D i recto raat- G e ne raai Ri j ks w a t e rstaat Directie Z u i d - H o l l a n d Bibliotheek
POM 80-8
Zuid-Holland:
daarvoor
zijn we
samen
verantwoordelijk
Rijkswaterstaat Directie Zuid-Holland Facilitaire Dienst
AMMO • • i l . | . n * . < i . <
rw i m~niau
Brochure Arbowet, Arbeidsomstandigheden bij de directie Zuid-Holland : daarvoor zijn we samen verantwoordelijk
In de brochure "Arbowet, Arbeidsomstandigheden bij de directie Zuid-Holland : daarvoor zijn we samen verantwoordelijk" staan helaas een tweetal foutjes. Het betreft : *
pagina 9
het omkaderdc deel : DX moet zijn P & O *
pagina 13
Bedrijfsmaatschappelijk werk ( B M W ) Zuid-Holland : mw J . Diekerman moet zijn mw J. Diehlman Met vriendelijke groet,
Piet Wijngaarden A r bo-coordinator
RUtanbrrteat, M m t k M i
H.II..J F.rtlluln D H U I
Arbowet A r b e i d s o m s t a n d i g h e d e n bij directie Z u i d - H o l l a n d ; daarvoor zijn w e s a m e n
verantwoordelijk
Arbeidsomstandighedenwet
buiten. Denk maar aan een juiste w e r k h o u d i n g achter het bureau of veiiig
O m plezierig en g o e d te kunnen werken
materiaal o m buiten het werk te kunnen
zijn veiligheid, gezondheid en welzijn
doen.
van groot belang. V o o r iedereen in de
De A r b o w e t is v o o r iedereen bij directie
hele organisatie. Samen v o r m e n wij het
Z u i d - H o l l a n d van belang. De laatste fase
belangrijkste bedrijfskapitaal van directie
van deze wet is o p 1 o k t o b e r 1 9 9 0
«
jid-Holland.
ingevoerd. M i s s c h i e n heeft u er al kennis
e a r b e i d s o m s t a n d i g h e d e n verdienen
mee gemaakt. In deze brochure leest u
d a a r o m veel aandacht. Vooral o m d a t
alles over de gevolgen van de wet v o o r
directie Z u i d - H o l l a n d dat belangrijk
u en u w werk.
vindt. M a a r o o k o m d a t het moet, volgens de zogeheten Arbeidsomstandighedenwet.
Beleidsintentieverklaring
W e h e b b e n allemaal op de een of andere manier te maken met
" G o e d arbeidsomstandighedenbeleid is
a r b e i d s o m s t a n d i g h e d e n : o p kantoor en
een van de doelstellingen van het organisatiebeleid. O p grond hiervan streeft directie Z u i d - H o l l a n d naar een zo groot mogelijke mate van veiligheid,
RIJKSOVERHEID E N A R B O W E T TAKEN EN VERANTWOORDEUJKHEDEN BIJ HET INVOEREN VAN AR BO-BILE ID
g e z o n d h e i d en welzijn in het belang van alle betrokkenen. V o o r zover bepaalde risico's onvermijdelijk zijn, richten wij ons o p een zodanige organisatie en uitvoering van de w e r k z a a m h e d e n dat alle onaanvaardbare risico's w o r d e n uitgesloten en andere risico's w o r d e n geminimaliseerd. Bij alle beslissingen en bij de dagelijkse g a n g van zaken zal d a a r o m de aandacht voor risico-aspecten prioriteit hebben."
3
Samen O p 1 januari 1 9 8 3 is de
.bij directie Zuid-Holland Per 1 o k t o b e r 1 9 9 0 is de derde fase van
A r b e i d s o m s t a n d i g h e d e n w e t ingevoerd.
kracht g e w o r d e n . V o o r directie
In de wet staan voorschriften die alles te
Z u i d - H o l l a n d was dit feitelijk aanleiding
maken hebben met veiligheid,
voor een hele nieuwe formulering van
gezondheid en welzijn. M e t de wet wil
het A r b o - b e l e i d .
de overheid bereiken dat werk en w e r k o m s t a n d i g h e d e n zo g o e d mogelijk op elkaar zijn afgestemd. M a a r , en dat staat ook in de wet, dat kan niet van een kant k o m e n . Er staat ook in dat werkgevers en werknemers samen verantwoordelijk zijn voor de uitvoering.
Veiligheid, gezondheid, welzijn... De wet is in fasen ingevoerd zodat het bedrijfsleven beter kon inspelen op de nieuwe voorschriften. De eerste fase betekende weinig veranderingen. De
Opslagruimten
b e v o e g d h e d e n van de
De gebouwen waarin gewerkt wordt, moeten aan veel
ondernemingsraden werden uitgebreid
eisen voldoen. Ze moeten doeimatig zijn ingericht,
en de individuele w e r k n e m e r kreeg het
brandveilig zijn, voldoende vluchtwegen hebben. Er
recht o m bij acuut gevaar voor mensen
moeten bijvoorbeeld ook opslagplaatsen zijn voor
het werk te onderbreken. M e t de
brandbare stoffen en voor bestrijdingsmiddelen. Hoe die
t w e e d e fase werden de
ruimten ingericht moeten zijn, is beschreven in de
arbeidsomstandigheden voor jeugdige
Hinderwet, Bestrijdingsmiddelenwet, Gemeentelijk
werknemers beter geregeld.
bouwverordeningen, maar ook in de Arbowet.
4
D e basis d a a r v o o r is de "Arbo-beleidsintentieverklaring" van de
beschikbaar stellen en er o p letten dat het w o r d t gebruikt.
leiding van de dienst. Daarin staat dat
I Gevaarlijke situaties o p h e f f e n .
de a r b e i d s o m s t a n d i g h e d e n zo g o e d
I Het b e l a n g van veiiig werken
mogelijk m o e t e n zijn. O n a a n v a a r d b a r e risico's m o e t e n w o r d e n uitgesloten en andere risico's zoveel mogelijk beperkt. ^|et
(nieuwe) A r b o - b e l e i d is een
uitvloeisel van die intentie en van de A r b o - d o o r l i c h t i n g van begin 1 9 9 2 . Het is beschreven in het eerste A r b o - j a a r p l a n 1 9 9 2 - 1 9 9 3 . Dat is in het bezit van u w chef; vraag hem of haar gerust hiernaar.
duidelijk m a k e n . I D e medewerkers betrekken bij de besluitvorming over a r b e i d s o m s t a n d i g h e d e n en de te n e m e n maatregelen. I Bij introducties, opleidingen en trainingen aandacht besteden aan arbeidsomstandigheden. I Het realiseren en handhaven van organisatiestructuren en procedures.
De Arbowet en directie Zuid-Holland
I Zorgen v o o r een juiste en deskundige ondersteuning. Zorgen dat de wettelijke voorschriften en verplichtingen, die uit het beleid
Kijken w e naar de invulling, dan k o m t
voortvloeien, w o r d e n nageleefd.
het er in de praktijk op neer dat de werkgever altijd rekening m o e t h o u d e n met de a r b e i d s o m s t a n d i g h e d e n . Uit de
Redelijkheidsprincipe
w e t halen we de volgende punten w a a r a a n de werkgever, in dit geval Rijkswaterstaat directie Z u i d - H o l l a n d , ^ ^ b h moet houden. • V o o r t d u r e n d rekening h o u d e n met mogelijke risico's. • A l bij het o n t w e r p e n en realiseren van
In de wet k o m t overigens vaak de t e r m "redelijkerwijs" voor. D a a r m e e wordt bedoeld dat g e d a a n moet w o r d e n wat haalbaar is. Haalbaar volgens de stand der techniek: is het technisch uitvoerbaar; e c o n o m i s c h : is het
installaties, g e b o u w e n en machines
betaalbaar en operationeel: is het in te
risico's uitsluiten.
passen in de werkwijze.
• Veiligheidskleding en - m i d d e l e n
5
De Arbowet en u
g o e d mogelijk te behartigen. Dit betekent dat u bijvoorbeeld mee
Tot zover de plichten van directie
m o e t werken aan georganiseerd
Z u i d - H o l l a n d als werkgever. H o e het zit
werkoverleg.
met u w plichten, als werknemer, staat ook in de A r b o w e t .
Het staat er met veel w o o r d e n . In de
• Er w o r d t van u verwacht dat u
praktijk zal niemand op kantoor het in
voorzichtig bent en gevaar v o o r uzelf
zijn h o o f d halen o m aan het werk te
en anderen vermijdt. Dus bijvoorbeeld
gaan als er een verdieping lager brand is
machines, toestellen, gevaarlijke
uitgebroken.
^
stoffen, transportmiddelen o p de juiste wijze gebruikt en onderhoudt. • Dat u zuinig bent op beschermingsmiddelen en die g o e d gebruikt. En dat u geen beveiligingen op bijvoorbeeld werktuigen en toestellen verandert of weghaalt. • Dat u meewerkt aan projecten met betrekking tot de veiligheid en de g e z o n d h e i d . En dat u gevaren v o o r veiligheid of g e z o n d h e i d direct meldt aan u w chef. • U m a g u w werk onderbreken als u meent dat er gevaar v o o r personen aanwezig is en dat dat gevaar zo
O o k op kantoor moet er aandacht worden besteed a a r t ^ ^
Arbeidsinspectie niet tijdig kan
werkomstandigheden
optreden. U moet zo'n onderbreking wel direct melden bij u w chef. • Ten slotte moet u met de werkgever samenwerken o m de zorg v o o r de veiligheid, gezondheid en welzijn zo
6
Kantoorinrichting
onmiddellijk dreigt dat de
Alles is vastgelegd
allemaal w e t e n waar we met vragen,
M e t de intentieverklaring alleen zijn w e
terecht kunnen. Dat wordt allemaal
er natuurlijk niet. Daaruit blijkt w a a r we
geregeld in de organisatiestructuur,
met het A r b o - b e l e i d naar toe willen.
waarvan het A r b o - b e l e i d een wezenlijk
M a a r hoe willen we dat bereiken?
deel uitmaakt.
p r o b l e m e n of v o o r ondersteuning
D a a r v o o r is een planmatige aanpak van
In het eerste A r b o - j a a r p l a n zijn naast de
^ f e l a n g . Deze aanpak is t e r u g te v i n d e n
al g e n o e m d e projecten n o g 18 andere
^ h e t
o p g e n o m e n . Deze varieren van
A r b o - j a a r p l a n 1 9 9 2 - 1 9 9 3 met
n a m e in de projecten 93.01 A r b o - b e l e i d
vervangen archiefkasten, bediening,
1 9 9 4 - 1 9 9 8 , 9 3 . 0 2 Arbo-structuur en
bedrijfshulpverlening tot aandacht voor
9 3 . 0 3 Voorlichtings- en opleidingsplan.
ergonomie. Dit A r b o - j a a r p l a n ligt bij uw
D e z e brochure hoort o o k bij die
chef ter inzage.
p l a n n e n . Dit is onze manier o m u o p de h o o g t e te stellen van de gevolgen van d e A r b o w e t . M a a r in die plannen staat o o k dat we daadwerkelijk willen werken aan de uitvoering. Dat betekent dat iedereen m o e t weten waar 'ie aan toe is, en w a t er van hem of haar verwacht w o r d t . Dat w o r d t vastgelegd in een organisatiestructuur die we de A r b o - s t r u c t u u r n o e m e n (project 9 3 . 0 2 ) . D e A r b o - s t r u c t u u r geldt voor de gehele dienst. En al h e b b e n we allemaal ^ ^ g e l i j k s met onze a r b e i d s o m s t a n d i g h e d e n te m a k e n , w e zijn geen specialisten o p dit g e b i e d . O m
Beeldschermwerk
tot de beste oplossingen te k o m e n m o e t je d a a r o m kunnen terugvallen o p d e s k u n d i g e ondersteuning. Dat m o e t o o k w o r d e n vastgelegd, z o d a t we
7
Specialisten
•
opleidingen - bij de afdeling Personeel en
In alle gevallen en o p alle niveaus wordt
Organisatie ( P & O ) en bij de
er alles aan gedaan o m voor optimale
personeelsbureau's
arbeidsomstandigheden te zorgen. Soms
Als intermediar kunt u een beroep d o e n
zal een beroep moeten w o r d e n gedaan
op:
o p specialisten, meestal bij (deskundige)
• " V o o r alle A r b o - z a k e n "
A r b o - d i e n s t e n . Dat is ook vastgelegd,
- de A r b o - c o o r d i n a t o r
zodat niemand kan zeggen: "daarvoor
- de bedrijfsbureau's
hebben wij geen tijd". Er moet tijd voor
- de afdeling Personeel en
vrijgemaakt w o r d e n . Een Arbo-dienst beschikt over kennis op het gebied van
tM ^
organisatie - de personeelsbureau's
arbeids- en bedrijfsgeneeskunde, van arbeids- en organisatiekunde en van veiligheidskunde. Deze diensten zullen
Bij vragen over:
kunt u terecht bij:
in de t o e k o m s t gecertificeerd w o r d e n . V o o r onze dienst is belangrijk op Arbo-gebied; de Rijks Bedrijfsgezondheids- en Bedrijfsveiligheidsdienst (RBB) zowel de bedrijfsartsen als de afdeling O en O
- rechtspositionele afdeling Personeel belangen - registratie van ziekteverzuim
en Organisatie ( P & O ) P-bureau's en Arbo-coordinator
- mogelijkheden tot
(het A r b o advies bureau).
het volgen van
U kunt ook direct een beroep d o e n o p
trainingen
opleidingen en de kennis bij de dienst bijvoorbeeld over: • algemene A r b o - z a k e n - bij de Facilitaire Dienst (ZX) Arbo-coordinator 010 - 4 0 2 6 2 6 8 •
meubilair - bij de afdeling Interne Zaken (ZXZ)
•
automatiseringsapparatuur - bij de afdeling A u t o m a t i s e r i n g (ZXI)
8
- ergonomie van de werkplek - A r b o - w e t en Arbo-voorschriften - persoonlijke beschermingsmiddelen - EHBO - ziekteverzuim
^
- bedrijfsgebouwen Z X Z en - werkmethoden
Arbo-structuur
bedrijfsbureau's
- meubilair
" W e e r even terug naar de wet. O m te
- kantoorapparaten
realiseren dat de A r b o w e t werkt,
- inrichting van
m o e t e n we er v o o r zorgen dat
kantoorruimten
verantwoordelijkheden niet kunnen w o r d e n afgeschoven, dat u eigenlijk
^ ^ i n f o r m a t i e en
Directiesecretariaat
gedwongen wordt om uw mond open
^^voorlichting
en A r b o - c o o r d i n a t o r
te d o e n als dat n o d i g is. Immers alle
ZXI
v o o r het naleven van de wet. Dat w o r d t
betrokken partijen zijn verantwoordelijk - automatiseringsmiddelen
bij directie Z u i d - H o l l a n d vertaald in de
(soft- en hardware)
nieuwe Arbo-structuur.
Meld altijd: • gevaarlijke situaties • ongevallen waarbij een of meerdere personen g e w o n d zijn geraakt • ongevallen waarbij schade is ontstaan • ziekte die waarschijnlijk d o o r het werk is ontstaan Stuur de o n g e v a l l e n m e l d i n g naar de ^ m f d e l i n g Personeel en Organisatie D X J Er zijn speciale meldingsformulieren v o o r Veiligheidsmaatregelen Bij de aanschaf en inzet van werktuigen en hulpmiddelen moet op de veiligheid en de gebruiksmogelijkheden gelet worden.
9
Werkoverleg W a t doet u als u iets opvalt dat gevaarlijk is? W a n n e e r u meent dat iets beter en veiliger kan? O f erger n o g als u te m a k e n krijgt met een bedrijfsongeval of een bijna bedrijfsongeval? Dan laat u het natuurlijk niet bij een constatering. U doet er iets mee. Bijvoorbeeld tijdens het werkoverleg. In eerste instantie w o r d e n zaken die met veiligheid, gezondheid en welzijn te maken h e b b e n , daarin besproken. Dit
Veiligheidsmaatregelen
werkoverleg, tussen uitvoerenden en
Voor sommige medewerkers is goede veiligheidskleding
leidinggevenden, moet regelmatig en
letterlijk van levensbelang. Het gebruik van
georganiseerd plaatsvinden. Iedereen
veiligheidsschoenen, een helm, een veiligheidsbroek,
doet er aan mee en kan zijn ideeen en
oogbescherming, vluchtmaskers en dergelijke zijn voor de
wensen kwijt.
hand liggend. In de Arbowet is nog eens omschreven dat
Soms kunnen er naar aanleiding van het
de werkgever die kleding beschikbaar moet stellen en erop
werkoverleg direct al maatregelen
moet letten dat die gebruikt worden. En van de
g e n o m e n w o r d e n . Bij een van de
medewerkers wordt verwacht dat zij die kleding dragen.
dienstkringen werd met de uitsluiting van 0 6 - n u m m e r s in de telefooncentrale o o k 0 6 - 1 1 , het n o o d n u m m e r , geblokkeerd. In het werkoverleg werd
M a a r het kan o m n o g grotere of
besloten deze blokkade voor 06-11
ingrijpender zaken gaan, zoals een
direct op te heffen.
andere werkwijze. V e r m i n d e r i n g van het
M o e t er bijvoorbeeld nieuw materiaal
gebruik van bestrijdingsmiddelen en
w o r d e n aangeschaft, dan wordt daar op
besluiten over geisoleerde arbeid zijn
een ander niveau over beslist. De
goede v o o r b e e l d e n .
verantwoordelijke persoon zal dat moeten aankaarten bij de afdelingsstaf.
10
^
D a t m o e t dan aan de orde k o m e n in beleidsoverleg of stafoverleg. En d e s n o o d s gaat het n o g verder de organisatie in. W a n t alles wat in het werkoverleg, bij de staf enzovoorts is besproken en dat te maken heeft met a r b e i d s o m s t a n d i g h e d e n m o e t opgelost ^p^orden. Tot aan de Dienstcommissie en de directeur toe. Bij de directeur k o m e n dus alle lijnen s a m e n die te maken hebben met de a r b e i d s o m s t a n d i g h e d e n . Die draagt immers de eindverantwoordelijkheid
Veiligheidsmaatregelen
en
Er zijn werkzaamheden waarbij gevaarlijke dampen
heeft dat ook samen met het
vrijkomen. Een ruimte waar dat gebeurt moet daarom een
m a n a g e m e n t t e a m vastgelegd in de
goede afzuiging hebben. O p kantoor komen dergelijke
intentieverklaring. Hij zal het geld, de
situaties ook voor. Kopieerapparaten en printers moeten
m i d d e l e n en het personeel er v o o r
zoveel mogelijk gescheiden van de kantoorruimten staan,
m o e t e n bieden. M a a r hij m o e t ook,
om de kwaliteit van de leeflucht zo min mogelijk te
zoals het in de A r b o w e t omschreven is:
bei'nvloeden.
"een voorbeeldfunctie vervullen inzake de naleving van de veiligheidsvoorschriften". En dan zijn we w a a r w e deze brochure mee b e g o n n e n . A a n de A r b o w e t geven w e ^ m e n
een invulling.
11
Arbeidsinspectie
Rijks Bedrijfsgezondheids- en Bedrijfsveiligheidsdienst RBB
Arbeidsinspectie A l A n n a van Hannoverstraat
Bedrijfsartsen
postbus 9 0 8 0 4
RS. N o y o n
2 5 0 9 LV D e n H a a g
Westblaak 2 0 8
tel: 0 7 0 - 3 3 3 4 4 4 4
postbus 1 8 1 0
Districtkantoren van belang voor
tel: 0 1 0 - 4 1 1 2 9 2 0
3 0 0 0 BV Rotterdam Zuid-Holland Arbeidsinspectie 3e district
H. Hennink
Stadionweg 4 3 c
Koningskade 4
postbus 9 5 8 0
postbus 2 0 9 0 6
3 0 0 7 A N Rotterdam
2 5 0 0 EX D e n H a a g
tel: 0 1 0 - 4 7 9 8 3 0 0
tel: 0 7 0 - 3 2 4 4 3 0 5
Arbeidsinspectie 5e district
W.J. Stol
Boerhavelaan 3
Schuttersveld 9
postbus 3 0 1 3
postbus 2 1 5 0
2 7 0 0 K N Zoetermeer
2 3 0 1 C D Leiden
tel: 0 7 9 - 7 1 0 1 0 1
tel: 0 7 1 - 2 2 2 6 1 1
Arbeidsinspectie 2e district
S.S.R. Resopawiro
Vismarktstraat 2 8
Lucas Bolwerk 10
postbus 9 0 1 0 9
postbus 4 0 0
4 8 1 1 W E Breda
3 5 0 0 A K Utrecht
tel: 0 7 6 - 2 2 3 4 0 0
tel: 0 3 0 - 3 3 3 4 3 2
Arbeidsinspectie 4 e district
A.L.J, van der Bosch
Florijnburg 41
Bredasestraat 4 4
Postbus 7 0 0 1
6611 C H Bergen o p Z o o m
3 4 3 0 JA Nieuwegein
tel: 0 1 6 4 0 - 4 2 2 5 4
tel: 0 3 4 0 2 - 9 4 5 1 1
12
Bedrijfsmaatschappelijk werk (BMW) Zuid-Holland
Personeelsafdelingen "Zuid-Holland"
Boompjes 2 0 0
A l g e m e e n adres
postbus 5 5 6
Boompjes 2 0 0
3 0 0 0 A N Rotterdam
postbus 5 5 6
tel: 0 1 0 - 4 0 2 6 2 0 0
3 0 0 0 A N Rotterdam tel: 0 1 0 - 4 0 2 6 2 0 0
^ ^ w . J. D i e k e r m a n tel. rechtstreeks: 0 1 0 - 4 0 2 6 2 7 7
Personeel en Organisatie (P&O) T. Knoester
mw. R. H o r e m a n s tel. rechtstreeks: 0 1 0 - 4 0 2 6 2 7 8
Arbo-coordinatie "Zuid-Holland" Boompjes 2 0 0
tel. rechtstreeks: 0 1 0 - 4 0 2 6 0 5 1 mw. A . M i s p e l b l o m - B e y e r tel. rechtstreeks: 0 1 0 - 4 0 2 6 0 5 7 J. Versluis tel. rechtstreeks: 0 1 0 - 4 0 2 6 0 5 6
postbus 5 5 6 3 0 0 0 A N Rotterdam tel: 0 1 0 - 4 0 2 6 2 0 0
Personeelsbureau's H. Bijl (ZXP)
coordinator
tel. rechtstreeks: 0 1 0 - 4 0 2 6 2 7 9
ing. RT. W i j n g a a r d e n tel. rechtstreeks: 0 1 0 - 4 0 2 6 2 6 8
R.H. Janssen (AXP) tel. rechtstreeks: 0 1 0 - 4 0 2 6 3 2 0 H. N o n n e k e s (TXP) tel. rechtstreeks: 0 1 0 - 4 0 2 6 5 1 4 mw. A . D . M . W e s t e r d u i n (VXP) tel. rechtstreeks: 0 1 0 - 4 0 2 6 2 1 7
Colofon Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat directie Z u i d - H o l l a n d Bron: Deze brochure is gebaseerd op de Brochure " A r b o w e t " van het Staatsbosbeheer, Driebergen Tekst: H a r t g r i n g / v a n Spall Vormgeving: Produktie Voorlichtingsmiddelen Fotograf ie: Hans Schuling Druk: Drukkerij Borghouts Februari 1 9 9 3
