ALTERNATIEF OMBUIGINGSVOORSTEL GRUITPOORT Aan
:
Raadsfracties gemeente Doetinchem
Van
:
Bestuur en directie Gruitpoort
Datum
:
11 april 2011
Gruitpoort Kunst&Cultuur: spiegel voor de samenleving In de voorjaarsnota 2011 geeft het college aan dat Doetinchem een regiofunctie heeft op het gebied van economie, onderwijs en cultuur. Om een vitale gemeente te blijven, vindt het college het belangrijk een aantal trekkers op het gebied van economie, middelbaar en hoger onderwijs, kunst, cultuur en evenementen te behouden. De Gruitpoort is zo’n trekker. Daarom zijn wij ook content met het feit dat de gemeente Doetinchem de Gruitpoort heeft gevraagd om als hoofdaannemer een voorstel uit te werken tot het opnemen van een jongerencentrum in de Gruitpoort. De Gruitpoort ziet veel nieuwe kansen. De investering van €250.000,- die de gemeente Doetinchem beschikbaar stelt, zal echter in zijn geheel aan de vormgeving van dit jongerencentrum besteed moeten worden wil het kans van slagen hebben. Het is afgezien van enkele schaalvoordelen géénszins een compensatie voor de voorgestelde bezuiniging. Ook al omdat het opnemen van het jongerencentrum door zowel de activiteiten als de fysieke bezetting in het pand waardoor geen ruimtes meer leeg staan. Dat betekent een inkomstenderving van € 40.000,- die in feite nog bovenop de bezuiniging komt! Daarnaast wordt de Gruitpoort namelijk een korting van € 118.000 opgelegd. Een vrijwel onmogelijke opgave. Bijna alle cruciale functies worden al geheel of gedeeltelijk door vrijwilligers vervuld. Als de gemeente wil dat Gruitpoort haar huidige rol blijft vervullen is een dergelijke bezuiniging in feite funest. Helemaal omdat het college van mening is, dat het theater afgestoten zou kunnen worden. Door het theaterdeel over te dragen aan Amphion wordt de schijn gewekt dat daarmee deze vorm van kleinschalig kwaliteitstheater voor Doetinchem behouden blijft. Dat is een misvatting. Bovendien amputeert de gemeente daarmee het ‘hart’ uit de Gruitpoort. Iets dat ook voor het jongerencentrum van essentieel belang is. Om u als raadsfractie van dienst te zijn bij uw besluitvorming hebben wij een aantal zaken op een rijtje gezet. Geen cijfermatige uiteenzetting maar juist een inhoudelijke argumentatie voor ons alternatieve voorstel. In dit memo: 1. leggen wij het regionale belang van de Gruitpoort als slimme verbinding uit 2. leggen we uit waarom het theater juist in de Gruitpoort behouden moet blijven 3. doen we een alternatief bezuinigingsvoorstel 4. leggen wij uit hoe wij de overgebleven bezuiniging gaan opvangen.
1. Regionaal belang van de Gruitpoort als slimme verbinding De Gruitpoort is niet zo maar een culturele instelling. Geen oord voor linkse of rechtse hobby’s. Door de jarenlang opgebouwde expertise op het vlak van beeldende kunst, podiumkunsten, muziektheater, kunsteducatie aan scholen bo/vo en maatwerk op aanvraag, amateurkunst, artistieke filmprogrammering, kleinschalige kwaliteitstheaterprogrammering, debat en themacafé’s neemt de Gruitpoort de positie in van culturele duizendpoot en spin in het culturele web van de regio. Een slimme verbinding avant la lettre. De dwarsverbanden tussen deze vakgebieden leiden tot culturele en debatactiviteiten met grote maatschappelijke relevantie maar ook tot een regiefunctie: Gruitpoort als economische motor Een ‘rijk cultureel leven’ is een belangrijke factor voor mensen om ergens te gaan wonen. En daarmee voor bedrijven om zich te vestigen. Ontmoeting is belangrijk om een stad, een regio aantrekkelijk te maken. Mensen met verschillende ideeën moeten elkaar daar treffen en inspireren. Voldoende culturele voorzieningen en evenementen zijn daar een voorwaarde voor. Met haar reflecterende en prikkelende aanbod functioneert de Gruitpoort als spiegel voor de samenleving. Geen amusement maar duiding en betekenisgeving. Dat is wat een stad in een ‘anticiperende krimpregio’ nodig heeft. Gruitpoort als culturele gesprekspartner voor de regio De Gruitpoort neemt een regiefunctie, ook in het maatschappelijke veld. Met als meest actuele voorbeeld het bestuurslidmaatschap van de werkplaats vitale leefomgeving in het traject Achterhoek 2020. Maar ook het evenement ‘Gesluierde Schoonheid’ is zo’n voorbeeld. Doordat alle afdelingen en disciplines binnen de Gruitpoort samenkomen ontstaat een veelzeggend evenement waarmee de ontmoetingen, inspiratie en de verbinding met de eigen leefomgeving ontstaat. Dat is wat de samenleving de komende jaren hard nodig heeft. Gruitpoort als cultureel ondernemer En ook voor de Gruitpoort zelf is deze samenhang essentieel. Het maakt het mogelijk een Cultureel Ondernemer bij uitstek te zijn die voor meer dan 50% inkomsten uit de markt haalt. O.a. door producten en diensten aan te bieden aan de zakelijke markt. Dat kan alleen als binnen de organisatie ruimte is voor het verkennen van nieuwe markten. Als de kosten voor de baten uit kunnen gaan. Gruitpoort als jongerencentrum Het opnemen van het Jongerencentrum in de Gruitpoort zien wij dan ook als een logische keuze om deze maatschappelijke positie verder uit te bouwen. Innovatie en creativiteit kunnen door de vermenging van disciplines beter tot bloei komen. Zeker als het om jongeren gaat. We hebben dat gezien bij projecten als VOTE!, Gesluierde schoonheid maar ook langer geleden bijvoorbeeld het Artbei festival en de 24-uurs-supersoap bij de opneing van het nieuwe pand. De Gruitpoort ziet het jongerencentrum als een prachtige kans om deze kruisbestuiving verder uit te breiden en onze rol als spiegel voor de samenleving verder vorm te geven. We willen een plek zijn waar ook jongeren een podium krijgen voor hun culturele ambities. En dat is ook goed voor Doetinchem. De bijbehorende investering zal echter in zijn geheel besteed moeten worden aan het vormgeven van dit jongerencentrum. Sterker nog, het zal nog moeilijk genoeg worden om hiervoor een sluitende begroting te krijgen. Al met al voldoende redenen om zeer terughoudend te zijn met al te forse bezuinigingsopdrachten voor de Gruitpoort.
2. Unieke positie Gruitpoort Theater voor de regio Dan de opdracht om het theater over te dragen aan Amphion. Het theater is het hart van de Gruitpoort Er is geen theater met een vergelijkbaar aanbod in de verre omtrek te vinden. Het Gruitpoort Theater neemt een unieke positie in de wijde omgeving. Doetinchem mag trots zijn op dit theater dat de culturele regiofunctie in hoge mate versterkt. De theatermakers die in dit theater spelen, reageren scherp op de actualiteit. Ze nemen het maatschappelijk debat mee in hun voorstellingen. Kwaliteit, inhoud, vernieuwing, actualiteit, reflectie, schoonheid; dat is wat de theatermakers in dit circuit op de planken brengen. Dit theater is geen consumptie-artikel, het is theater dat iets vraagt van de bezoeker. Theater dat prikt, schuurt, ontroert, verwart en troost. En na afloop is er de ontmoeting. Tussen publiek en spelers en tussen het publiek onderling. Het programmeren van deze voorstellingen in de Gruitpoort met al zijn slimme interne verbindingen, maakt dat ze in een bedding terecht komen. Een bedding waarin de voorstellingen minder een incident zijn, maar onderdeel van het maatschappelijk debat waarin de Gruitpoort zich op culturele wijze positioneert. Als toekomstgerichte cultureel ondernemer is het multidisciplinair werken van cruciaal belang. Het theater er uit halen zou van de Gruitpoort een ‘cultuurlocatie’ maken in plaats van de broedplaats die we nu zijn. De mogelijkheden voor de Gruitpoort als kleinschalig vlakkevloertheater Doordat de Gruitpoort grotendeels werkt met vrijwilligers zijn de kosten relatief laag. Bovendien kan de Gruitpoort als kleinschalig vlakke vloertheater landelijke en provinciale programmeringssubsidies aanvragen. De door de gemeente Doetinchem gesubsidieerde kosten betreffen alleen de theaterspecifieke communicatiekosten en de directe personele kosten van het specifieke theaterpersoneel. En de expertise van dit personeel heeft landelijke allure: in 2010 werd de programmeur van de Gruitpoort genomineerd als beste programmeur van het jaar, samen met de programmeurs van het Chassé Theater in Breda, Theater aan het Spui in Den Haag en De Meervaart in A’dam. Met het verplaatsen van dit theater naar Amphion loopt Doetinchem een groot risico. Amphion vervult een totaal andere theaterfunctie. Om een dergelijk groot theater in de lucht te houden moet zij kiezen voor een commerciële programmering en verhuringen. Ook dat is een verrijking voor de Achterhoek, maar een andere. Verplaatsing van de Gruitpoort Theaterprogrammering naar Amphion betekent dat het rijk en de provincie dit theater niet meer geldelijk mogen ondersteunen. De subsidieregelingen zijn namelijk maar gedeeltelijk voor schouwburgen toegankelijk. Daarmee wordt deze theaterprogrammering voor Amphion dus een veel forsere verliespost dan het voor de Gruitpoort is. En verliespost die Amphion met haar eigen bezuinigingsopdracht niet zal kunnen dragen. En daarmee zal dit kwaliteitstheater voor de Achterhoek verdwijnen. Met andere woorden, verplaatsen leidt tot opheffing. Gruitpoort Theater voor het Jongerencentrum Het Gruitpoort Theater zal ook een belangrijke verbinder zijn in het nieuw op te nemen jongerencentrum in de Gruitpoort. Podiumactiviteiten voor en door jongeren zullen uit deze nieuwe afdeling voortkomen. Door dit professioneel geoutilleerd theater (zowel technisch als personeel) zullen de podiumactiviteiten in een professionele bedding vallen. Met de komst van een jongerencentrum kan ook de reguliere theaterprogrammering in nauwe samenspraak met de jongeren zelf naar behoefte uitgebreid worden. Ook zal op basis van een professioneel functionerend theater eventuele (landelijke en provinciale) fondsenwerving voor specifieke jongerenprogrammering makkelijker te verkrijgen zijn. Al met al voldoende redenen om het Gruitpoort Theater deel van de Gruitpoort te laten blijven.
3. Voorstel alternatieve ombuiging Maar wij zouden de Gruitpoort niet zijn als we niet mee zouden denken. We hebben een alternatief voorstel. Voorstel 1: Gruitpoort Theater blijft, maar wordt gehalveerd mét een programmeringsverfijning. Dat betekent het volgende: Het theater gaat terug naar een kernprogrammering van 15 à 18 voorstellingen. Dit betekent dat er i.p.v. een wekelijkse programmering een tweewekelijkse programmering te zien zal zijn. Hiermee wordt ruimte gecreëerd voor een programmering voor jongeren alsook voor amateurtheater uit de regio. De voorstellingen worden geselecteerd uit een landelijk en provinciaal gesubsidieerd professioneel theateraanbod. De belangrijkste focus ligt op theatergezelschappen die de wisselwerking zoeken met de hedendaagse wereld. Het programmeren van cabaret, kleinkunst of theaterconcerten wordt volledig overgelaten aan Amphion. Op inhoud worden nog meer dwarsverbanden gelegd met andere afdelingen van de Gruitpoort: filmhuis, debat, amateurkunst via SAK, projecten, jongerencentrum. Op grond van deze interne verbindingen ontstaan er meer dan incidentele te bezoeken voorstellingen. Er ontstaan projecten of evenementen op inhoud voor een specifieke doelgroep.
Voordelen voor Doetinchem Doetinchem behoudt haar kleinschalig kwaliteitstheater voor minder geld dan het bij Amphion zou kosten. Door een focus op kwaliteitstheater waar ook jongeren voor te werven zijn, versterkt de Gruitpoort haar maatschappelijke functie en behoudt Doetinchem haar ‘spiegelfunctie’. Door vanuit het theater een grotere focus te leggen om projectmatig te programmeren (d.m.v. het leggen van dwarsverbanden binnen en buiten de organisatie) kunnen ook nieuwe externe gelden verworven worden waardoor op termijn het theater wellicht weer uitgebreid kan worden. Amphion kan bij haar eigen programmeringsprofiel blijven en zich verder richten op een doorgroei. Dat is met de bezuinigingen die hen worden opgelegd al moeilijk genoeg. Voorstel 2: Bezuiniging op de Gruitpoort: geen € 118.000,- maar € 70.000,Om het theater in deze afgeslankte vorm te behouden heeft de Gruitpoort ca € 50.000.- (los van de indirecte kosten) nodig. Ten opzichte van de € 75.000,- aan kosten die in de voorjaarsnota staan betekent dit wel: dat er deeltijdontslag volgt voor een aantal werknemers (ook de programmeur) omdat de totale theaterprogrammering fors wordt teruggebracht. dat de gelden voor communicatie-uitgaven op een andere manier verworven zullen moeten worden. De overige kosten zullen verworven moeten worden door het opzetten van nieuwe projecten en het nog verder afstoten van taken naar vrijwilligers.
4. Bezuinigen op de Gruitpoort Op dit moment draait de Gruitpoort alle dubbeltjes om zodat zij haar taak als spiegel van de samenleving kan vervullen. Er staat geen verdieping meer leeg die verhuurd kan worden! Sterker nog, de komst van het jongerencentrum betekent dat er helemaal geen ruimtes voor externe verhuur meer overblijven. Een forse inkomstenderving t.o.v. de huidige situatie. Er zijn geen posten waarop zonder vergaande inhoudelijke consequenties op bezuinigd kan worden. De Gruitpoort heeft geen vet op de botten. Met zo’n 100 vrijwilligers op alle cruciale posten in de organisatie en met een team dat bereid is ook veel vrije tijd in de Gruitpoort te investeren, kan de Gruitpoort op dit moment haar maatschappelijke rol als spiegel voor de samenleving spelen. Bezuinigen met € 118.000 betekent dat de Gruitpoort niet meer in staat zal zijn dat brede palet van producten en diensten waar te maken. Dat is inhoudelijk desastreus maar maakt het ook onmogelijk om te blijven opereren als cultureel ondernemer en nieuwe markten te verkennen. Ook merken we nogmaals op dat door de komst van het jongerencentrum er vrijwel geen mogelijkheden voor zakelijke verhuring meer zijn, hetgeen inkomstenderving van € 40.000 inhoudt, bovenop de voorgestelde bezuiniging van € 118.000,- dus samen € 158.000,Maar omdat niet bezuinigen geen optie is durven we de uitdaging aan om een bezuiniging van €70.000 op te vangen. We gaan dat (zeer risicovol) proberen door: Andere gemeenten: We zullen de omliggende gemeenten (Bronckhorst, Oude IJsselstreek, Montferland) om een bijdrage vragen. Door de bezuinigingsoperaties en doordat zij (m.u.v. Bronkhorst) hun eigen instellingen hebben lijkt dit vooralsnog echter zeer onzeker. Prijsverhogingen: We zullen de prijzen tot het uiterste optrekken, zoals reeds in aanloop naar de raadsverkiezingen is gesuggereerd. Met alle risico’s van leegloop tot gevolg. Wat hier extra lastig is is de BTW-verplichting voor educatie voor volwassenen waardoor we vanaf het nieuwe seizoen onze prijzen al met 25% (incl inflatie-stijging) hebben moeten verhogen zonder dat voor deze bezuinigingsopdracht in te kunnen zetten. Minder projecten voor scholen: We brengen onze activiteiten voor scholen terug. Door de bezuinigingen op cultuureducatie bij de provincie en het rijk gaan deze gekort worden en de gemeente heeft al aangegeven deze last niet over te nemen. Ook zal de marktvraag bij scholen dalen omdat er geen geoormerkte budgetten voor kunsteducatie meer zijn. De Gruitpoort zal om voor scholen te kunnen werken dus veel meer eigen tijd en budget moeten investeren en dat is er met deze bezuiniging niet. Fondsenwerving en nieuwe markten: Door het indienen van grote meerjarige projectsubsidies van fondsen en rijk en provincie hopen we nieuwe geldstromen op gang te brengen. Al zullen de werknemers dat grotendeels in hun vrije tijd moeten doen! Binnen de huidige formatie is hier nu al geen ruimte voor. Mocht komende jaren blijken dat hiermee de benodigde bezuiniging niet kan worden gecompenseerd, dan zullen veel structurele maatregelen genomen moeten worden en kan de Gruitpoort in haar huidige vorm niet voortbestaan. Zéker niet met een jongerencentrum. Wanneer u het mogelijk zou maken: - onze bezuinigingsopdracht terug te brengen naar maximaal € 70.000,- de opdracht om het Gruitpoort Theater af te staan te laten vervallen; - om akkoord te gaan met het vestigen van het jongerencentrum in de Gruitpoort zullen wij ons uiterste best doen om deze bezuinigingsopdracht van 70.000,- met behoud van ons productenaanbod, weliswaar met een afgeslankt, maar waardig aanbod gestalte te geven. Volgt u echter het college en blijft de bezuinigingsopdracht € 118.000,- dan zal Doetinchem de spiegel voor haar samenleving in deze vorm verliezen. Wij wensen u sterkte met uw besluitvorming. Bestuur en directie Gruitpoort.
