VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR
AGENDAPUNT 10
Onderwerp: Kredietaanvraag projecten Nota Ruimte middelen
Nummer: 447055
In D&H: In Cie:
ir. J. van Zuijlen/W. van Buren (030) 634 5836/5853 WSB
In AB: Portefeuillehouder:
18-10-2011 / 13-12-2011 BMZ SKK 17-11-2011 21-12-2011 Miltenburg
Steller: Telefoonnummer: Afdeling: Geheim:
ja
nee
Voorstel Het college stelt u voor om: 1. een krediet van € 3,7 miljoen toe te kennen voor het uitvoeren van het Nota Ruimte project Enkele Wiericke, onder de voorwaarde dat de provincie Zuid-Holland subsidie toekent voor de vier projecten, ingediend voor de Nota Ruimte middelen; 2. een voorbereidingskrediet van € 239.900,- toe te kennen voor het in goed overleg met de streek (via een open planproces) verder uitwerken van de overige drie projecten uit de subsidieaanvraag Nota Ruimte middelen, onder de voorwaarde dat de provincie Zuid-Holland subsidie toekent voor de vier projecten, ingediend voor de Nota Ruimte middelen.
Advies commissie
BMZ
SKK
De commissie SKK adviseert de kredietaanvraag Nota Ruimte middelen aan het algemeen bestuur voor te leggen, met inachtneming van de volgende punten: a. het bijvoegen van een communicatieplan b. het in beeld brengen welke projecten wel en welke niet haalbaar zijn binnen de beperkte tijd die nog rest. c. In het voorstel de projecten, voor zo ver mogelijk, afzonderlijk op te nemen.
Reactie college op advies commissie Als bijlage bij dit voorstel is het communicatieplan voor de vier projecten bijgevoegd (bijlage 6). Helemaal splitsen van de projecten is niet mogelijk, omdat de projecten als één aanvraag zijn ingediend en de provincie heeft aangegeven dat alleen op die manier 50% subsidie verkregen kan worden. Omdat we erkennen dat het belangrijk is om eerst met de streek te praten en samen te bekijken hoe haalbaar de plannen zijn, wordt daarom voorgesteld om het krediet in fases toe te kennen. Alleen voor het project Enkele Wiericke wordt hier een uitzondering op gemaakt, omdat de maatschappelijke partners uit de streek hier positief op reageren en het gewenst is zo snel mogelijk met de uitvoering van het project te kunnen starten na toekenning van de subsidie. In het communicatieplan wordt een open planproces voorgesteld, zodat samen met de streek de uiteindelijke plannen (voor 3 projecten) worden opgesteld. Een open planproces brengt wel risico’s met zich mee, waar wij u op willen wijzen: Een goed open planproces kost tijd. Omdat een van de eisen van de subsidie is dat de projecten voor 2015 zijn uitgevoerd kan dit uiteindelijk er toe leiden dat het project niet op tijd is afgerond. De kosten na 2015 zijn dan niet meer subsidiabel. Daarnaast is de uitkomst van een open planproces niet voorspelbaar. Het kan zijn dat de uiteindelijke plannen zo ver afwijken van de (subsidiale doelen in de) susidieaanvraag dat daardoor een deel van of de gehele toegezegde subsidie komt te vervallen.
447055
-1-
INLEIDING Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden heeft voor het gebied Gouwe Wiericke en Nieuwkoopse Plassen vier projecten ingediend voor subsidieverlening vanuit de Nota Ruimte (zie bijlage 1). Het betreft alleen projecten die binnen de Provincie Zuid-Holland zijn gelegen, namelijk twee projecten in Bodegraven Noord, een project in polder Achttienhoven en een project in polder Lange Weide (Enkele Wiericke). De projecten moeten, om voor de subsidie in aanmerking te komen, uitgevoerd zijn voor 2015. Nota Ruimte middelen Het Rijk wil via het programma Westelijke Veenweiden de integrale herstructurering bevorderen, om de bodemdaling tegen te gaan en het watersysteem duurzaam en robuust te maken. Het rijk heeft voor het realiseren van deze doelen geld (middelen) beschikbaar vanuit het Nota Ruimte budget. De aanvragen voor de Nota Ruimte middelen lopen via de provincies en worden aangevraagd in de vorm van businesscases. Om in aanmerking te komen voor deze gelden moeten de maatregelen uit deze businesscases voor 2015 worden gerealiseerd. Dit voorstel gaat alleen over de projecten uit de businesscases (BC) die in de Provincie Zuid-Holland liggen, namelijk ‘Gouwe Wiericke’ en ‘Nieuwkoopse Plassen’. In de BC ‘Gouwe Wiericke’ liggen de gebieden Bodegraven Noord, het Venster en Driebruggen binnen het beheergebied van De Stichtse Rijnlanden. Voor de BC ‘Nieuwkoopse Plassen’ ligt alleen polder Achttienhoven binnen het beheergebied van ons waterschap. Projecten Er zijn vier projecten ingediend voor subsidie vanuit de Nota Ruimte middelen (hierna te noemen: “Nota Ruimte projecten”). Als toelichting op de subsidie-aanvraag zijn de projecten op papier gezet in projectplannen (zie bijlage 2 t/m 5). De projectplannen zijn geenszins definitief. Het meewerken aan de projecten is allemaal op basis van vrijwilligheid. waardoor de plannen nog drastisch kunnen wijzigen. Alleen voor de kadeverbetering van de Enkele Wiericke kan de gedoogplicht worden toegepast. Kort toegelicht betreffen de projecten: 1. Integraal plan voor de Enkele Wiericke in polder Lange Weide” (hierna “Project Enkele Wiericke”): Binnen dit project wordt de gehele kade aan de oostzijde van de Enkele Wiericke versterkt om te voldoen aan de nieuwe normering (verplichting waterschap). De huidige teensloot wordt deels gedempt en vervangen door een nieuwe, bredere, teensloot met waterbergingsoever. Daarnaast wordt binnen de Enkele Wiericke over een lengte van 5.2 km een natuurvriendelijke oever aangelegd. 2. Hoogwaterzone de Meije: het inrichten van een robuuste hoogwaterzone langs de Meije. 3. Hoogwaterzone Oude Rijn bij Bodegraven: het inrichten van een robuuste hoogwaterzone langs de Oude Rijn. 4. Hoogwatervoorziening en waterberging polder Achttienhoven (hierna “Project Achtienhoven): de 3 realisatie van een bufferzone langs de Haak in de polder Achttienhoven, de realisatie van 19.000 m waterberging en het realiseren van een deel van de verbindingszone (EVZ) tussen de Haak en Nieuwkoopse plassen, de Kamerikse Nessen en het toekomstig natuurgebied ‘Kadelanden’. In dit plan zijn maatregelen uit het watergebiedsplan Zegveld, die nodig zijn om daar het peil in te kunnen stellen, gecombineerd met andere opgaven in het gebied (zoals de EVZ). Als de projecten worden ingericht zal met de landeigenaren en gebiedspartners ook worden gekeken wie het beheer van deze gebieden op zich zal nemen. Het projectplan t.b.v. polder Achttienhoven (bijlage 4) doet het helaas ten onrechte voorkomen alsof over het beheer van de gronden al afspraken zijn gemaakt met Natuurmonumenten. Hoewel met Natuurmonumenten is gesproken over de aan te leggen bufferzone (als beheerder van het Natura2000 gebied) en gezamenlijk kansen werden gezien om het schone water uit het natuurgebied te hergebruiken, zijn geen definitieve afspraken gemaakt. Subsidieaanvraag De vier projecten zijn, op advies van de Provincie Zuid-Holland, gecombineerd tot één aanvraag voor subsidie. Alleen op die manier voldeed de totale aanvraag voldoende aan de subsidie-eisen om voor 50% subsidie in aanmerking te komen. Het project Enkele Wiericke als afzonderlijk project zou, door die subsidieeisen, niet in aanmerking komen voor subsidie.
2
In de subsidie-aanvraag is voor de vier Nota Ruimte projecten gezamenlijk subsidie aangevraagd. De inschatting is, dat er € 12,387 miljoen nodig is om alle vier de projecten uit te voeren zoals ze in de projectplannen, die met de subsidie-aanvraag zijn meegestuurd, zijn opgenomen. Van deze € 12,387 miljoen is 50% (€ 6,1935 miljoen) gedekt vanuit de subsidie Nota Ruimte middelen. Het resterende bedrag is gedekt vanuit de begroting 2012 (€ 2,8935 miljoen) en de GOP Regionale Waterkeringen (GOP RWK) 2011 – 2020 (€ 3,3 miljoen, goedgekeurd op 29 juni 2011). Met het vaststellen van de begroting 2012 heeft het Algemeen Bestuur het kredietvolume van € 2,894 miljoen (zie begroting 2012, pagina 40, tabel 8, maatregel 17) voor het uitvoeren van de Nota Ruimte projecten reeds geautoriseerd.
ARGUMENTEN De projecten passen in het beleid van het waterschap en zijn op middellange en lange termijn nodig om ook voor de toekomst een duurzaam en robuust watersysteem te realiseren. Voor het project Enkele Wiericke geldt dat bij toekenning van de subsidie de provincie, naast de 50% subsidie, ook de mogelijkheid biedt om gebruik te maken van ruilgronden van BBL. Door het inzetten van deze gronden bij het kadeverbeteringsproject behouden de boeren de hoeveelheid land die ze nu hebben. Op deze manier helpen deze gronden voor het creëren van draagvlak in de streek. De projecten die in dit voorstel zijn opgenomen kunnen nu met de subsidie versneld in uitvoering worden gebracht.
RELATIE MET ORGANISATIEMISSIE, COLLEGEPROGRAMMA OF ANDERE BELEIDSDOCUMENTEN Zowel in het waterbeheerplan “Water Voorop!” als het collegeprogramma wordt het veenweidegebied, en de opgaven die daar liggen, specifiek genoemd. In het collegeprogramma geeft het college aan een proactieve rol op zich te willen nemen om onder andere voortgaande bodemdaling, versnippering van het watersysteem en verzilting in het veenweidegebied tegen te gaan. Hierbij verwijst het college naar het waterbeheerplan “Water Voorop!”. In het Waterbeheerplan “Water Voorop!” is het Veenweidegebied opgenomen als één van de vernieuwende projecten. Het vertragen van de bodemdaling en het voorkomen van ongelijkmatige bodemdaling in het veenweidegebied zijn noodzakelijk om het waterbeheer op termijn uitvoerbaar en betaalbaar te houden en de veiligheid in het gebied ook blijvend te kunnen garanderen. In dit plan wordt ‘het realiseren van een duurzaam, robuust, ecologisch gezond en betaalbaar watersysteem met een goede waterkwaliteit’ als opgave voor het waterschap genoemd. De in dit voorstel genoemde projecten helpen ons om aan deze opgave te voldoen. Het realiseren van een bufferzone langs natuurgebied De Haak, om wegzijging van water te voorkomen, is in het waterbeheerplan opgenomen als KRW maatregel.
FINANCIËLE CONSEQUENTIE Krediet vs. Voorbereidingskrediet Omdat de vier projecten volledig afhankelijk zijn van de vrijwillige medewerking van de streek ligt de precieze vorm waarin deze wordt uitgevoerd nog niet vast. De uiteindelijke vorm wordt bepaald samen met de streek en de gebiedspartners. Ook is in de commissie SKK d.d. 17 november 2011 aangegeven dat gekeken moet worden hoe realistisch de plannen zijn, met het oog op de geluiden uit de streek. Om deze reden is er gekozen om de projecten op te delen in twee fases.
3
In de eerste fase wordt alleen een voorbereidingskrediet gevraagd voor de hoogwaterzone de Meije, de hoogwaterzone Oude Rijn en het project Achtienhoven. Voor het project Enkele Wiericke wordt wel krediet aan gevraagd. Dit voorstel gaat over deze fase Reden om wel krediet aan te vragen voor het project Enkele Wiericke is de kadeverbetering die onderdeel is van dit plan. Het waterschap heeft de wettelijke verplichting om deze kadeverbetering in 2015 af te ronden. Om dit voor elkaar te krijgen is het noodzakelijk dat op korte termijn wordt gestart met dit project. De tweede fase start als de drie plannen voldoende met de streek zijn uitgewerkt en kans van slagen hebben. Op dat moment wordt ook krediet aangevraagd voor deze plannen Kredietaanvraag fase 1 In dit voorstel wordt krediet gevraagd voor de voorbereiding en uitvoering van het project Enkele Wiericke. Daarnaast wordt alleen een voorbereidingskrediet gevraagd om de overige drie Nota Ruimte projecten verder uit te werken. Hieronder zijn de kosten en de dekking per project weergegeven. Tabel 1: overzicht van de dekking van de kosten project Enkele Wiericke (bedragen in miljoenen euro’s) Project Dekking Totale kosten (x1.000.000,-) GOP RWK Subsidie Nota Resteert te 2011-2020 Enkele Wiericke
€ 7,0
Ruimte middelen € 3.5
€ 3.3
dekken uit de begroting 2012 € 0.2
Tabel 2: overzicht van de dekking van de voorbereidingskosten per project van de overige drie projecten (bedragen in duizenden euro’s) Project Kosten Dekking Voorbereiding subsidie Nota Ruimte (x1.000,-) Hoogwaterzone € 71,4 € 35,7 € 35,7 De Meije Hoogwaterzone € 99,2 € 49,6 € 49,6 Oude Rijn Polder € 69,3 € 34,6 € 34,6 Achttienhoven € 239,9 € 119,95 € 119,95 Totaal projecten
Mogelijke kredietaanvraag fase 2 Als de projecten uitgevoerd worden zoals ingeschat bij de subsidieaanvraag komt de kredietaanvraag van fase 2 er uit te zien als in tabel 3 is weer gegeven. Tabel 3: overzicht van de dekking van de voorbereidingskosten per project van de overige drie projecten (bedragen in miljoenen euro’s) Project Kosten Dekking uitvoering subsidie Nota Ruimte Hoogwaterzone € 1,515 € 0,7575 € 0,7575 De Meije Hoogwaterzone € 2,101 € 1,0505 € 1,0505 Oude Rijn Polder € 1,531 € 0,7655 € 0,7655 Achttienhoven € 5,147 € 2,5735 € 2,5735 Totaal projecten
De som van de totalen van tabel 1 (€ 7,0 miljoen), 2 (€ 0,2399 miljoen) en 3 (€ 5,147 miljoen) geeft de ingeschatte totale kosten van de vier projecten van € 12,387 miljoen.
4
KANTTEKENINGEN Uitvoering voor 2015 Een van de eisen om in aanmerking te komen voor de Nota Ruimte middelen is dat de projecten uitgevoerd zijn voor 2015. Om dit voor elkaar te krijgen moet zo snel mogelijk gestart worden met de initiatie- en studiefase van de projecten. Zeker voor de grotere projecten, Projecten Achtienhoven en Enkele Wiericke’s, is veel afstemming met andere partijen (bewoners, provincie, Staatsbosbeheer) nodig en kosten daardoor veel tijd. Vispasseerbaarheid hoogwatervoorzieningen Op dit moment loopt er een onderzoek naar de nut en noodzaak van vispasseerbaarheid van hoogwatervoorzieningen. Als hier een keuze in is gemaakt conformeren we ons ook in deze projecten daaraan. Dit kan mogelijk wel gevolgen hebben op de financiën en planning van de Nota Ruimte projecten.
UITVOERING In onderstaand schema is de planning op hoofdlijnen weergegeven. De planningen die in de projectplannen bij de subsidie-aanvraag zijn opgenomen (zie bijlage 2 t/m 5) zijn niet meer actueel. In onderstaande tabel is de huidige planning opgenomen. Tabel 2, planning op hoofdlijnen Project Hwz Meije Begin 2012 – eind Planvorming Uitvoering
2012 begin 2013 – eind 2013
Hwz Oude Rijn
Achttienhoven
Enkele Wiericke
Begin 2012 – eind 2012 begin 2013 – eind 2013
Begin 2012 – eind 2012 eind 2012 – eind 2014
Begin 2012 – eind 2012 eind 2012 – eind 2014
COMMUNICATIE Om deze plannen te laten slagen is het noodzakelijk dat de streek intensief wordt betrokken bij de projecten. In de communicatieplannen (zie bijlage 6) is uitgewerkt hoe deze communicatie vorm wordt gegeven. In dit plan is voor Achttienhoven opgenomen: “Op dit moment is er onrust in de streek doordat de mensen niet betrokken zijn bij het opstellen van het voorstel dat is ingediend bij de provincie. Het waterschap erkent dat er eerder met de streek gecommuniceerd had moeten worden over het voorstel. Het waterschap wil daarom graag een nieuwe start maken. Om het proces vanaf nu goed te laten verlopen wordt door het waterschap de mogelijkheid bekeken om een onafhankelijke procesbegeleider in te zetten. Deze zou dan vervolgens samen met de streek moeten bekijken op welke manier het proces het beste vorm gegeven kan worden. “
BIJLAGE(N) nee ja, namelijk Bijlage 1: Een integraal plan voor de Enkele Wiericke in polder Lange Weide (dm# 357469) Bijlage 2: Aanleg hoogwaterzone langs de Meije in Bodegraven-Noord (dm# 357627) Bijlage 3: Aanleg hoogwaterzone langs de Oude Rijn in Bodegraven-Noord (dm# 357630) Bijlage 4: Aanleg hoogwatervoorziening en waterberging polder Achttienhoven (dm# 358235) Bijlage 5: Begeleidende brief bij deze plannen t.b.v. de subsidieaanvraag ( (dm#435453) Bijlage 6: Communicatieplan Nota Ruimte projecten
TER INZAGE nee ja, namelijk
Dijkgraaf en hoogheemraden, dijkgraaf, P.J.M. Poelmann Secretaris-algemeen directeur, drs. E.Th. Meuleman
5
6
