Collegevoorstel
Openbaar
Onderwerp
Jaarverslag Leerplicht 2011-2012
Programma / Programmanummer
BW-nummer
Openbare/ besluitenlijst 18 december 2007 Onderwijs 1073 Collegevergadering
BW-01231
no 47
Portefeuillehouder
H. Beerten Samenvatting Aanwezig:
Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr.
Gelet op artikel 25 van de leerplichtwet zijn wij verplicht jaarlijks het Th. de Graaf Voorzitter jaarverslag leerplicht aan de Raad aan te bieden. In de bijlage bij dit P. Depla, H. van Hooft sr., L. Scholten, Wethouders voorstel is het jaarverslag van het bureau Leerplicht opgenomen over P. Lucassen, J. van der Meer het schooljaar 2011-2012. Het aantal meldingen bij bureau Leerplicht P. Eringa Gemeentesecretaris blijft stijgen. Dit jaar een stijging van 30% tot een aantal van 2838. A. Kuil leerplichtigen in aanraking komen Communicatie Positief is dat er minder Nijmeegse Verslag met de leerplichtambtenaar.M. DitSofovic succes wordt echter gelijk weer teniet gedaan doordat het “draaideurverzuim” is toegenomen. In 2013 zullen we ook de leerplichtfunctie uitoefenen voor Millingen aan de Rijn, Groesbeek en Ubbergen en de kwalificatieplicht voor de gehele regio.
Ter besluitvorming door het college Aldus
MO10, André van Ginkel, 2695
H. Kunst, Datum ambtelijk voorstel 20 december 2012 Registratienummer
12.0021823
vastgesteld in de vergadering van:
Paraaf
1. Het jaarverslag leerplicht 2011-2012 vast te stellen. 2. De brief aan de Raad over het jaarverslag 2011-2012 vast te stellen. 3. Ten behoeve van de dienstverlening aan de gemeenten Millingen aan de Rijn, Ubbergen en Groesbeek de a-structurele formatie bij het bureau Leerplicht met 0,99 fte te verlengen tot B&V De voorzitter, De secretaris, 01-01-2014. 4. De formatiekosten uit beslispunt 3 te dekken uit de opbrengst van de doorbelasting aan de gemeenten Millingen aan de Rijn Programmamanager en Groesbeek. D. Leenders 5. De bijgevoegde begrotingswijziging (BW-01231) vast te stellen.
Datum
akkoord
Programmadirecteur I. Hol
Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad (uiterlijk z.s.m.) Besluit B&W d.d. 29 januari 2013 Conform advies
Aanhouden Anders, nl.
Paraaf
nummer: 3.16
Datum
akkoord
1
Bestuursagenda
Gemeentesecretaris
Portefeuillehouder
Collegevoorstel.doc
Collegevoorstel
1
Probleemstelling
Artikel 25 van de Leerplichtwet schrijft voor dat wij jaarlijks voor 1 oktober de Raad verslag uitbrengen over de uitvoering van het leerplichtbeleid. Alvorens het jaarverslag middels een brief aan de Raad aan te bieden dient het jaarverslag vastgesteld te worden. Dit jaar zijn we nog iets te laat met de het vaststellen van het jaarverslag. Wij hebben nog wat exra tijd nodig gehad om het jaarverslag in een leesbaarder en compacter formaat te presenteren. Wij hebben gemerkt dat het jaarverslag door diverse organisaties wordt geraadpleegd. Door de nieuwe compactere vormgeving wordt het niet alleen voor onze Raad maar ook voor andere belangstellenden een beter leesbaar en toegankelijker verslag. 2
Juridische aspecten
Het opstellen en aanbieden van het Jaarverslag Leerplicht is een verplichting ingevolge artikel 25 van de Leerplichtwet 1969. 3
Doelstelling
Doel van dit voorstel is te voldoen aan de verplichting zoals vastgelegd in de Leerplichtwet en de Raad te informeren over de uitvoering van het leerplichtbeleid in het schooljaar 20112012. Daarnaast willen wij met dit voorstel de a-structurele formatie ten behoeve van de inzet voor de gemeenten Millingen aan de Rijn en Groesbeek verlengen. 4
Argumenten
1/2 Het informeren van de raad over de uitvoering van het leerplichtbeleid is een wettelijke verplichting en geeft de Raad een goed beeld van de resultaten van dit beleid. Doel van bureau leerplicht is om verzuim en daarmee schooluitval te voorkomen. Hoe eerder verzuim in beeld komt en des te eerder maatregelen worden genomen, des te groter de kans dat er minder jongeren uitvallen. In het schooljaar 2011-2012 is verder gebouwd aan de intensievere samenwerking met de scholen. Hieronder schetsen wij kort de voornaamste/opvallendste resultaten van het gevoerde beleid. Voor een volledig overzicht verwijzen wij naar het jaarverslag zelf, dat als bijlage en in vernieuwde vorm, bij dit voorstel is opgenomen. In het schooljaar 2011-2012 zien wij wederom een forse stijging van het aantal meldingen. Het betreft een stijging van maar liefst 30% naar 2838 meldingen. De afgelopen jaren bedroeg de jaarlijkse stijging 10%. Wij vinden de oorzaak van deze toename in het realiseren van het digitaal verzuimloket en het toezicht hierop door de inspectie, het maken van een schooldossier waardoor de werkafspraken worden vastgelegd en gestructureerd en waarop controle plaatsvindt door bureau leerplicht en de aanpak van luxeverzuim. Toch weten we vanuit uit de controles op de scholen dat nog steeds niet alle verzuim wordt gemeld. In de schoolbenadering besteden wij hier aandacht aan om het verzuim verder in beeld te krijgen. Positief is dat we een daling zien van het aantal Nijmeegse leerplichtigen dat met de leerplichtambtenaar te maken krijgt. Helaas wordt dit “succes” weer teniet gedaan doordat het “draaideurverzuim” (jongeren met 2 of meer verzuimmeldingen) is toegenomen. 416 jongeren zijn goed voor 954 meldingen, dit is zo’n 34% van het totaal aantal meldingen. Maken we onderscheid binnen het totaal aantal meldingen in meldingen leerplicht en meldingen kwalificatieplicht dan zien we dat het aantal meldingen kwalificatieplichtigen is toegenomen met 25% tot 1087 en leerplicht met 35% tot 1730, de overige meldingen hadden betrekking op niet leerplichtigen. Het aantal thuiszitters, de werkelijke groep voortijdig schoolverlaters, is beperkt gebleven tot 16. Het gaat dan overigens om echt gecompliceerde zaken.
Collegevoorstel
Vervolgvel
2
Het afgelopen schooljaar is het uniform verzuimprotocol voor alle scholen voor primair onderwijs gereedgekomen en geïmplementeerd. Verder is samen met de regiogemeenten en het voortgezet onderwijs gestart met het opstellen van een uniform verzuimprotocol voor alle scholen voor voortgezet onderwijs. Net als vorig schooljaar hebben wij ook het afgelopen schooljaar de kwalificatieplichtfunctie voor de gehele regio uitgevoerd. Daarnaast hebben wij de leerplichtfunctie voor de gemeenten Millingen, Groesbeek en Ubbergen uitgevoerd. Ook het scholjaar 2012-2013 zullen wij genoemde functies voor de regiogemeenten uitvoeren. We kunnen gelet op bovenstaande stellen dat de inzet van leerplicht en vooral de nauwe samenwerking met de scholen echt loont: er wordt wederom meer en beter gemeld waardoor de verzuimproblematiek goed in beeld komt. Deze lijn willen we ook de komende jaren doorzetten. We zien tegelijkertijd dat het grote aantal meldingen een druk een verder toenemende druk op het bureau leerplicht legt. In juni 2011 is door het College met ingang van schooljaar 20112012 de nieuwe formatie leerplicht vastgesteld op basis van het beleid zoals vastgesteld door de Raad. Hierbij rekening houdend met de landelijke normen en een bezuinigingstaakstelling. Inmiddels zien we dat de aantallen op basis waarvan we toen de leerplichtformatie hebben vastgesteld conform de norm, ruimschoots worden overschreden. Als de stijging van afgelopen schooljaar (30%) ook dit schooljaar doorzet zullen wij opnieuw keuzes moeten maken over de inzet van het bureau. In het eerste kwartaal van 2013 komen wij met een voorstel -samen met de cijfers die op dat moment beschikbaar zijn- hoe we hier mee om willen gaan. 3. De regiogemeenten Millingen, Ubbergen en Groesbeek betalen ons om de leerplichtfunctie voor hen uit te voeren: hiertoe hebben wij dienstverleningsovereenkomsten afgesloten. De functie van leerplichtambtenaar vraagt meer en meer om specifieke kennis. Gelet op de omvang van een aantal van onze regiogemeenten hebben zij aan ons gevraagd om deze specifieke functie voor hen uit te voeren. Hiertoe sluiten wij met hen dienstverleningsovereenkomsten af. Wij voeren alle leerplichttaken voor hen uit (conform Nijmeegs beleid) en de kosten die wij hier voor maken (fte’s, werkplek, reiskosten, overhead) worden bij de regiogemeenten in rekening gebracht. Wij houden hen op de hoogte van de uitvoering middels het aanleveren van gegevens en vanzelfsprekend het aanbieden van de jaarcijfers voor hun gemeente. De inzet voor de regiogemeenten ziet er als volgt uit: Millingen aan de Rijn: 0,33 fte (12 uur), Groesbeek: 0,66 fte (24 uur) en voor Ubbergen op facturatiebasis. Voor alle bovengenoemde inzet betreft het verlenging van (a-structurele) formatie. Deze formatie moet nog wel aan het bureau Leerplicht worden toegevoegd voor het jaar 2013 (de overeenkomsten lopen tot 1 januari 2014).
5
Financiën
De kosten (ad € 70.354) van de a-structurele verlenging van de formatie van het Bureau Leerplicht met 0,99 fte leerplichtambtenaar worden gedekt uit de opbrengst van de doorbelasting aan de gemeenten Millingen aan de Rijn en Groesbeek. Via de begrotingswijziging BW-01231 worden de lasten van formatie en overhead én de opbrengst van de doorbelasting aan de betreffende gemeenten, in de begroting van de gemeente Nijmegen opgenomen.
Collegevoorstel
Vervolgvel
3
6
Communicatie
De Raad wordt actief geïnformeerd door middel van bijgevoegde brief, met als bijlage het jaarverslag. Een concept persbericht is bijgevoegd. 7
Uitvoering en evaluatie
Het jaarverslag betreft feitelijk de weergave van de resultaten van het gevoerde leerplichtbeleid over het afgelopen schooljaar en vormt daarmee het verslag van de uitvoering door bureau Leerplicht. 8
Risico
Niet van toepassing.
Bijlage(n):
Jaarverslag 2011/2012 Brief aan de Raad Begrotingswijziging
Aanleveren begrotingswijziging Steller
A. v. Ginkel
BW Soort wijziging Soort besluit Besluitperiode Omschrijving
BW-01231 leerplicht 20Let Begrotingswijziging BESL-RAAD 201211 leerplicht 2011-2012
op, lees eerst de WERKINSTRUCTIE die op het intranet staat.
0,00 0,00
Verrekeningen debet Verrekeningen credit Saldo Totaal debet Totaal credit Saldo kpl /
product
product specificatie Soort mutatie Document soort 50431 D 50431 D 50431 D 50431 S0342
kosten-
wijk
soort
41001 41001 43039 83009
functie
0,00 0,00
0,00 0,00 goed
0,00 0,00
goed 70.354,35 70.354,35 goed
goed
goed
goed
goed
goed
2013
2014
2015
2016
2017
0,00 0,00
goed
0,00 0,00
0,00 0,00
goed 0,00 0,00
0,00 0,00
Deb / Omschrijving
Cred
D D D D
D D D C
EM Eenmalig WYZ-EM 19.768,00 39.537,00 11.049,35 70.354,35
Bp 3 verlenging formatie leerplic Bp 3 verlenging formatie leerplic Bp 3 verlenging formatie leerplic Bp 4 dekking formatie doorbelas
Pagina 1 van 2
Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling
Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen
Openbare besluitenlijst 18 december 2007 Collegevergadering no 47 Aan de Gemeenteraad van Nijmegen Aanwezig: Voorzitter Wethouders Gemeentesecretaris Communicatie Verzenddatum Verslag 29 januari 2013
Telefoon
14024
Telefax
(024) 323 59 92
E-mail
[email protected]
Postadres Postbus 9105
Th. de Graaf 6500 HG Nijmegen P. Depla, H. van Hooft sr., L. Scholten, H. Kunst, P. Lucassen, J. van der Meer P. Eringa A. Kuil Ons kenmerk Contactpersoon M. Sofovic MO10/12.0013734 André van Ginkel
Onderwerp
Datum uw brief
Jaarverslag leerplicht 2011-2012
Doorkiesnummer
(024) 3292695
Geachte leden van de Raad,
Aldus vastgesteld in de vergadering van:
Bijgevoegd treft u aan het jaarverslag leerplicht over het schooljaar 2011-2012. Het jaarverslag geeft inzicht in de resultaten van het gevoerde beleid in het afgelopen schooljaar. De opvallendste resultaten over schooljaar 2011-2012 . De afgelopen jaren bedroeg de jaarlijkse stijging 10%. Wij vinden de oorzaak van deze toename in het realiseren van het digitaal verzuimloket en het toezicht hierop door de inspectie. De voorzitter, De secretaris, Daarnaast wordt door iedere school een schooldossier gemaakt waarin de werkafspraken worden vastgelegd en gestructureerd en waarop controle plaatsvindt door bureau leerplicht. Tenslotte hebben we de aanpak van luxeverzuim. Ondanks de toenam ervan het aantal meldingen weten we vanuit uit de controles op de scholen dat nog steeds niet alle verzuim wordt gemeld. In de schoolbenadering besteden wij hier aandacht aan om het verzuim verder in beeld te krijgen. Positief is dat we een daling zien van het aantal Nijmeegse leerplichtigen dat met de leerplichtambtenaar te maken krijgt. Helaas wordt dit “succes” weer teniet gedaan doordat het “draaideurverzuim” (jongeren met 2 of meer verzuimmeldingen) is toegenomen. 416 jongeren zijn goed voor 954 meldingen, dit is zo’n 34% van het totaal aantal meldingen. Maken we onderscheid binnen het totaal aantal meldingen in meldingen leerplicht en meldingen kwalificatieplicht dan zien we dat het aantal meldingen kwalificatieplichtigen is toegenomen met 25% tot 1087 en leerplicht met 35% tot 1730, de overige meldingen hadden betrekking op niet leerplichtigen. Het aantal thuiszitters, de werkelijke groep voortijdig schoolverlaters, is beperkt gebleven tot 16. Het gaat dan om echt gecompliceerde zaken. Samenwerking met scholen en de regio Het afgelopen schooljaar is het uniform verzuimprotocol voor alle scholen voor primair onderwijs gereedgekomen en geïmplementeerd. Verder is samen met de regiogemeenten en het voortgezet onderwijs gestart met het opstellen van een uniform verzuimprotocol voor alle scholen voor voortgezet onderwijs. Bureau leerplicht nam in 2011-2012 deel aan de zorg advies teams (ZAT’s). Voor het primair onderwijs geldt dat zij dit heeft gedaan in de zogenaamde tweede lijn: op afroep beschikbaar.
Bezoek ook onze website www.nijmegen.nl
Brf Raad jaarverslag 2011-2012.doc
1
Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling
Vervolgvel
1
Net als vorig schooljaar hebben wij ook het afgelopen schooljaar de kwalificatieplichtfunctie voor de gehele regio uitgevoerd. Daarnaast hebben wij de leerplichtfunctie voor de gemeenten Millingen, Groesbeek en Ubbergen uitgevoerd. Ook het scholjaar 2012-2013 zullen wij genoemde functies voor de regiogemeenten uitvoeren. We kunnen gelet op bovenstaande stellen dat de inzet van leerplicht en vooral de nauwe samenwerking met de scholen loont: er wordt wederom meer en beter gemeld waardoor de verzuimproblematiek goed in beeld komt. Deze lijn willen we ook de komende jaren doorzetten.
Wij vertrouwen er op u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben, Hoogachtend, College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester,
De Gemeentesecretaris,
drs. H.M.F. Bruls
drs. B. van der Ploeg
Aantal bijlagen: 1
Bezoek ook onze website www.nijmegen.nl
Brf Raad jaarverslag 2011-2012.doc
Graag informeren wij u over de werkzaamheden van Bureau Leerplicht Nijmegen in het schooljaar 2011/2012. Het jaarverslag is deze keer een stuk compacter en meer gevisualiseerd. De highlights presenteren wij u in deze samenvatting. In september 2011 heeft de gemeenteraad van Nijmegen de taakstelling en de daaraan gekoppelde formatie van leerplicht vastgesteld. Met dit besluit is de uitvoering van de wettelijke taken en de deelname aan de Zorg- en Adviesteams geregeld. Tegelijkertijd heeft de Nijmeegse gemeenteraad ingestemd met een vermindering van de formatie met 1,68 fte ten behoeve van de bezuinigingsdoelstelling voor het bureau Leerplicht. Hierbij de opdracht om deze niet ten koste te laten gaan van de inzet, maar te vinden in efficiencymaatregelen. Door doelmatige en doeltreffende inzet van mens en middelen heeft het bureau deze doelstelling zonder productieverlies gerealiseerd. Dit gebeurt onder meer door invoering van het nieuwe werken bij bureau leerplicht. De leerplichtambtenaar kan daarmee plaats- en tijdsonafhankelijk werken. Hij is uitgerust met een smartphone en tablet, een thuiswerkaccount en een procesgestuurd registratiesysteem dat werkt via internet. Daarmee wordt dubbel werk voorkomen, worden reistijden ingekort en kan de zichtbaarheid van de leerplichtambtenaar en de samenwerking met de scholen zonder productieverlies worden vergroot. De aanpassing van de leerplichtwet per 1 januari 2012 verschuift de toezichthoudende taak op scholen naar de inspecteur van het Onderwijs. De leerplichtambtenaar ondersteunt de inspecteur vanuit een signalerende rol. Een zeer belangrijke rol omdat het verzuimbeleid, de zorgstructuur en de uitvoeringspraktijk bepalend zijn voor de schooluitval (direct of op termijn). In Nijmegen wordt de signalering opgepakt door een gedegen dossiervorming door de scholen, besturen en indien nodig samenwerkingsverbanden eventueel via het gemeentebestuur aan te spreken op hun verantwoordelijkheden. Melding aan de Inspecteur van het Onderwijs vormt het sluitstuk in dit proces. Twee leerplichtambtenaren zullen dit relatiemanagement met de scholen verzorgen. Zij zullen daarbij niet alleen de contacten onderhouden met directeuren, bestuurders en samenwerkingsverbanden maar ook het verzuimbeleid inventariseren, controles op de administraties uitvoeren en het dossier met de directeur bespreken. Ook 2011/2012 laat een stijging van het aantal meldingen zien tot 2838: een stijging van 30% ten
1
opzichte van vorig schooljaar. Een forse stijging die voorafging door een gemiddelde jaarlijkse stijging van 10% in de afgelopen 10 jaar.
De scholenbenadering zal ook hier haar belang tonen,
want alleen door sturing op het moment, de volledigheid en juistheid van meldingen kan het aantal meldingen beheersbaar gemaakt worden. Een andere trendbreuk is de daling van het aantal Nijmeegse leerplichtigen dat met de leerplichtambtenaar in aanraking kwam. Deze daling is weer teniet gedaan door een toenemend aantal draaideur verzuimers. Dit zijn cliënten met 2 of meer verzuimmeldingen bij bureau Leerplicht. Hoewel het aantal kwalificatieplichtigen slechts een kleine groep beslaat, heeft 44% van de meldingen betrekking op hen, samen met de 16-jarige leerplichtigen (samen circa 15% van de leerplichtigen). Ook de toename van het aantal meldingen over deze groep is opzienbarend te noemen: 19 percent ten opzichte van vorig schooljaar. De complexiteit van de meldingen neemt toe terwijl aan de andere kant de afdoeningen ((Halt) proces verbaal, stopzetting kinderbijslag) relatief gezien afnemen. Er zijn meer processen verbaal uitgeschreven dan in het schooljaar 2010/2011. 5% van de interventies door bureau Leerplicht wordt afgesloten met een proces verbaal. Er zijn geen kinderbijslagen stopgezet. Dit gebeurt alleen wanneer ouders onwillig zijn en daarin volharden. In de praktijk is hiervan zelden sprake, maar meer van onkunde of onmacht bij ouders. Slechts 21 leerlingen waren op enig moment gedurende het schooljaar niet op een school ingeschreven. Deze groep bestaat voornamelijk uit verhuisleerlingen waarbij de oorzaak van het verzuim te vinden is in volle klassen of een (zorg)dossier waardoor de leerling moeilijk(er) plaatsbaar is. Ook bij 4-jarigen met een (zorg)dossier komt deze situatie voor. Het aantal thuiszitters in Nijmegen lag heel laag met 16 meldingen. Landelijke beslaat deze groep 9000 leerplichtigen (850 relatief verzuimers, 8.098 absoluut verzuimers). In het schooljaar 2012/2013 zal geïnvesteerd worden in de langdurig thuiszittende zieke leerplichtigen, onder deze groep vallen mogelijk ook ten onrechte ziek gemelde kinderen.
2
Inleiding Inhoudsopgave 1. Jaar in beeld 4 2. Netwerken 3. Analyse van de cijfers 7
1 3 6
Bevolkingsprognose
7
Leeftijd en geslacht
7
Etniciteit
7
Aantal contacten per wijk
7
4. Meldingen
8
Aantal meldingen
8
Meldingen per school en schoolbestuur
9
Thuiszitters Draaideurmeldingen
5. Interventies
11
Deelname aan Zorg- en Adviesteams
10 13
13
Processen verbaal
14
Stopzetting kinderbijslag
15
6. Dienstverlening voor de regiogemeenten 16 7. Samenwerking met de Onderwijsinspectie 18 8. Ontwikkelingen
19
Knelpunten en verbeterpunten
19
Verbeterpunten voor 2012/2013 Knelpunten op landelijk niveau
20
Te verwachten ontwikkelingen in 2012/2013 en verder
21
9. Bijlage I Grafieken en tabellen
22
Grafische en cijfermatige weergave
10.Bijlage II Voorbeeldcasus
3
19
37
22
jaar in beeld
Op 28 september 2011 heeft de gemeenteraad
schooldirecteur
zich gebogen over de formatie en de taken
opgesteld, waarnemingen uit verzuimcontroles
van
te
en incidenten uit de uitvoeringspraktijk. De
kiezen voor uitvoering van de wettelijke taken
incidenten worden afhankelijk van de urgentie
aangevuld met deelname aan de Zorg- en
direct opgenomen of gecombineerd met het
Adviesteams (ZAT’s). Tegelijkertijd is 1,68 fte op
beleid in het nieuwe schooljaar doorgesproken.
de formatie in mindering gebracht om aan de
Omdat de signalerende rol en de samenwerking
bezuinigingstaakstelling te voldoen. Door inzet
op casusniveau kunnen conflicteren, zullen de
van techniek in de vorm van procesgestuurde
werkzaamheden
software, smartphones en tablets heeft het
2012/2013 worden gedifferentieerd.
bureau deze doelstelling zonder productieverlies
2
kunnen verwezenlijken.
scholenbenadering
de
leerplichtambtenaar.
Besloten
is
of
locatieleider
met
leerplichtambtenaren en
ingang richten zijn
van
wordt
schooljaar
zich
op
de
relatiemanager
voor de scholen, de schoolbesturen en de De leerplichtwet is per 1 januari 2012 gewijzigd.
samenwerkingsverbanden. Daarnaast verzorgen
De inspecteur van het Onderwijs houdt vanaf die
zij de controles op de verzuimadministraties.
datum het toezicht op de scholen, ondersteund
De overige leerplichtambtenaren richten zich
door de leerplichtambtenaar die vanuit zijn
op de leerling, ouders en de samenwerking
toezichthoudende rol op ouders en leerlingen
met de scholen op casusniveau.
een signalerende rol heeft ten aanzien van het Bureau Leerplicht heeft nog geen grip op de
beleid en de uitvoeringspraktijk op scholen.
meldingsaantallen. De stijging van de meldingen en
in 2011/2012 met 30% is een trendbreuk met de
een gedegen uitvoeringspraktijk op scholen
gemiddelde stijging van 10% in de afgelopen
voorkomt schooluitval (direct of op termijn).
10 jaar.
Dit gegeven maakt de signalerende rol van
De invoering van het verzuimloket dwingt de
de
scholen alle verzuim te melden. Toch blijkt in
Een
goed
verzuimbeleid,
leerplichtambtenaar
zorgstructuur
tot
een
belangrijk
instrument.
de praktijk dat zich nog steeds meldenswaardig
Vanuit dat belang stelt de leerplichtambtenaar
relatief verzuim voordoet dat niet aan de
sinds
leerplichtambtenaar wordt doorgegeven.
2010
jaarlijks
bestaat
uit
een
schooldossier
op van
Vaak is de school dan zelf met een traject bezig
het verzuimbeleid, dat in overleg met de
en wordt door de school besloten leerplicht
dat
een
inventarisatie
4
niet bij de leerling te betrekken, bijvoorbeeld
meldingen van voldoende niveau zijn en het
uit angst de vertrouwensrelatie met ouders en
verzuim meldenswaardig is.
leerling te verstoren. Ook andere situaties die volgens de wet niet zijn toegestaan zoals:
Het nieuwe werken is bij leerplicht volledig
•
time-outs in VO of MBO voor bepaalde of
ingevoerd. De leerplichtambtenaar kan daar-
onbepaalde tijd
mee
•
verzuimoverzichten verzuim wordt
na
waarop in
tijdsonafhankelijk
werken.
Hij is uitgerust met een iPhone en iPad, een
maatregelen
thuiswerkaccount en een procesgestuurd regi-
geoorloofd
verzuim
stratiesysteem op internet. Daarmee kan zijn
waardoor het verzuim niet meer aan de
zichtbaarheid en de samenwerking met de scholen
leerplichtambtenaar
zonder capaciteitsverlies worden vergroot.
hoeft
te
worden
gemeld. De ontwikkeling van een verzuimprotocol in het primair onderwijs biedt ondersteuning om het melden van verzuim nog beter te laten verlopen. Een (regionaal)verzuimprotocol voor het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs zal in het schooljaar 2012/2013 worden ontwikkeld. Ook de scholenbenadering zorgt voor afspraken over het meldgedrag en zal de kwaliteit en juistheid van meldingen verbeteren. Met deze combinatie van maatregelen verwachten wij uiteindelijk het aantal meldingen onder controle te
en
ongeoorloofd
schoolinterne
omgezet
plaats-
krijgen,
of
in
ieder
geval
betrouwbare
uitspraken te kunnen doen over wat we jaarlijks aan meldingen kunnen verwachten. Het is de wettelijke taak van de leerplichtambtenaar om alle meldingen die via het verzuimloket of per mail worden ontvangen te onderzoeken. Ook wanneer een melding onterecht
blijkt
is
daaraan
een
onderzoek
vooraf gegaan. Het is dus essentieel dat de
5
netwerken
De leerplichtambtenaar is een netwerker bij uitstek. In onderstaand overzicht treft u een weergave van de interne en externe relaties waarmee frequente functionele relaties worden onderhouden.
6
analyse van de cijfers
Bevolkingsprognose
GBA’s in de regio is deze informatie niet voor
In totaal woonden er op 1 januari 2012 20.167
handen.
leerplichtigen in de gemeente Nijmegen, iets minder dan 1 jaar daarvoor (20.215). nieuwste
bevolkingsprognose
Verkenning
2012)
wordt
Aantal contacten per wijk
In de
In 9 wijken heeft 13% of meer van de populatie
(Demografische
verwacht
dat
een
het
melding
bij
leerplicht
gehad.
Dat
is
aantal 5 t/m 17-jarigen komend jaar stabiel zal
aanzienlijk meer dan het schooljaar 2010/2011
blijven om daarna weer licht te gaan groeien,
toen het slechts 4 wijken betrof.
tot ongeveer 20.600 over 5 jaar, in 2017.
Daarnaast
hebben
4
wijken
een
meldings-
percentage tussen 10 en 13, dat waren er in
Leeftijd en geslacht Jongens
zijn
sneller
2010/2011 geneigd
te
8.
Opvallend
is
wel
dat
alleen
Meijhorst en Wolfskuil constanten zijn met
verzuimen
meer dan 10%.
dan meisjes. Dat verschil uit zich van 12-jarige leeftijd en verhoud zich gemiddeld als 55/45 percent. Deze verhouding is over de jaren heen
Daarnaast is er een groep van 171 meldingen
vrij constant.
die niet aan een wijk te koppelen zijn. Dit betekent, dat op het moment van melding nog
De groeicurve van het aantal meldingen naar
geen registratie in het Nijmeegse GBA bekend
leeftijd verloopt vrijwel exponentieel. 44% van de meldingen heeft betrekking op 16- en
was. Het betreft leerlingen die naar Nijmegen
17-jarigen.
asielzoekers zonder GBA registratie.
zijn verhuisd of hier feitelijk verblijven en
Etniciteit Het
aantal
etniciteit
cliënten
blijft
met
een
ongewijzigd
niet-westerse
hoog.
Evenals
vorig jaar liggen de Irakese, Somalische en Antilliaanse contacten relatief hoog. De leerlingen met een onbekende etniciteit zijn afkomstig uit de regiogemeenten. Door het ontbreken van een koppeling met de
7
meldingen
Aantal meldingen
gecontinueerd. Gebeurt dit binnen een maand na
Het schooljaar 2011/2012 kenmerkt zich door
afsluiting dan valt het verzuim onder de “oude”
een ongekend grote stijging van het aantal
melding. Zit er meer dan een maand tussen, dan
meldingen. In de afgelopen 10 jaar had het
wordt een nieuwe melding aangemaakt.
bureau te maken met een gemiddelde jaarlijkse toename van 10% per schooljaar. 2011/2012
Ten opzichte van vorig schooljaar is het aantal
kent een stijging van maar liefst 30% naar
meldingen
2838 meldingen. Van een trend kan worden
plichtigen met 25% toegenomen en wanneer
gesproken als deze stijging ook in schooljaar
we verder terug gaan in de tijd dan zijn de
2012/2013 doorzet. De oorzaak is te vinden in
aantallen spectaculair te noemen; een stijging
een combinatie van de factoren:
van 142% ten opzichte van 2006/2007 en maar
•
liefst 246% ten opzichte van 2001/2002.
het verzuimloket en nader toezicht daarop
voor
Nijmeegse
kwalificatie-
vanuit de onderwijsinspectie; •
•
de
Hoewel minder extreem dan bij kwalificatieplicht
werkafspraken meer zijn gestructureerd en
zijn de aantallen ook bij leerplicht significant te
samen gaan met kwaliteitscontroles op de
noemen; In 10 jaar tijd is het aantal meldingen
schooladministraties;
meer dan verdubbeld (toename van 122%). Maar
de aanpak van het luxeverzuim waarbij
ook in vergelijking met schooljaar 2010/2011 is
rondom elke vakantie de scholen worden
een zeer grote toename waarneembaar; 1286
verzocht
tegenover 1593 wat neer komt op een ongeveer
het
schooldossier
het
waardoor
ongeoorloofd
verzuim
of
35 percent.
mogelijk onterecht ziekteverzuim te melden. Voor het eerst is in 2011/2012 het aantal
Opvallend ten opzichte van voorgaande jaren
gemelde personen afgenomen. Daartegenover
zijn de 47 leerplichtigen uit de regio voor
staat,
wie
wie een melding werd ontvangen. Het gaat
meer dan 1 melding is ontvangen is gestegen.
hier in alle gevallen om korte acties met een
Het gaat doorgaans om situaties die zeer
tijdsbesteding van maximaal 1 uur per melding.
precair zijn, maar op zeker moment geen
Werkzaamheden die hieraan gekoppeld waren
leerplichtinterventie vragen doordat het verzuim
zijn informatieverstrekking en doormelding van
is gestopt of er proces verbaal is opgemaakt.
informatie aan de leerplichtambtenaar van de
Na afsluiting van de melding wordt het verzuim
regiogemeente.
dat
het
aantal
leerlingen
voor
8
Meldingen per school en schoolbestuur
prominent aanwezig op de agenda van de schooldirecties.
De toename van meldingen is uiteen te zetten Een aantal scholen laat een afname zien die
naar een aantal oorzaken: •
inschrijvingen
niet direct aanwijsbaar is. Met deze scholen zal
door scholen waardoor de leerling wordt
in het kader van de scholenbenadering gezocht
aangemerkt
worden naar een verklaring, om waar nodig
Te
late
aanlevering als
•
absoluut
bij te sturen. Opvallend zijn hierbij: Mondial
Nijmegen (55x), Notre Dame des Anges
College (van 162 in 2009/2010 naar 127), De
(56x),
Muze (van 20 naar 5), De Zonnewende (van 17
Nijmegen
•
potentieel
ROC
verzuimer.
•
van
In
het
oog
Stedelijke (12x),
springen:
ScholenGemeenschap De
Bloemberg
naar 5), Kampus (van 14 naar 5), NSV II (van 15
(11x),
Stedelijk Gymnasium Nijmegen (7x), Helicon
naar 3) en De Wingerd (van 12 naar 5).
Groenschool en MBO (35x), PRO Zonnegaard
Het aantal kinderen dat op enig moment
(8x), PRO Joannes (16x)
in
Intensivering inzet luxe verzuim. Scholen zijn
neemt sinds 2009 iets af (21). Het gaat veelal
hierdoor in toenemende mate potentieel
om verhuisleerlingen die een plekje op een
luxe verzuim gaan melden. Meest sprekende
Nijmeegse school moeten krijgen, 4- jarigen
voorbeelden: ROC Nijmegen (44x), Stedelijke
die
ScholenGemeenschap Nijmegen (27x), De
eenvoudig
Windroos Goffert (32x), Prins Mauritsschool
leerlingen die ten onrechte door een school
(13x), Helicon Groenschool en MBO (14x),
worden uitgeschreven omdat de school geen
Hidaya (12x), Het Kleurrijk (24x)
gepast onderwijs (meer) kan bieden.
hun
schoolloopbaan
vanuit
(meervoudige) geplaatst
geen
school
heeft
problematiek
kunnen
worden
niet en
Implementatie van het verzuimloket, een aantal scholen is daardoor beter en eerder
Op het moment voorziet DUO niet in het
gaan melden en sommigen zijn voor het
verstrekken van gegevens per schoollocatie.
eerst conform wetgeving gaan melden. In
Het
het oog springt Pax Christi College Druten
daardoor op schoolniveau, waardoor een aantal
met 13 meldingen (0 in 2010/2011). Nader
conclusies niet is te trekken. De aanlevering
gespecificeerd gaat het om 9 Drutense, 3
zou per 1 augustus jl. een verplichtend karakter
Beuningse en 1 Wijchense leerling.
krijgen
Intensivering
contacten
met
de
gezamenlijke
vanuit
de
van
de
gegevens
leerplichtwet,
maar
is
de
wetswijziging is nog niet van kracht en zal naar
het
verwachting op 1 januari a.s. in werking treden.
basisonderwijs. Door voorlichting aan de directieraden,
abstractieniveau
opstelling
van het verzuimprotocol PO en het opstellen
De meldingen vanuit schoolbestuur Het Rijk van
van het schooldossier is de leerplichtwet
Nijmegen zijn met maar liefst 33% gestegen
9
wat in lijn ligt met de totale toename aan
gebeurt door een nauwe samenwerking met het
meldingen.
samenwerkingsverband PO en door deelname
Schoolbestuur
De
Alliantie
blijft
aan de permanente commissie leerlingenzorg VO.
daarop achter met een toename van 12%. De relatieve toename van meldingen vanuit Conexus-scholen (8%) is kleiner dan van de
De
aantallen
St. Joseph scholen (32%). Kijken we naar de
beperkt;16 leerplichtigen die gedurende (een
absolute aantallen dan krijgen we een ander
deel van) het schooljaar geen lessen hebben
beeld van respectievelijk 278 tegenover 97
gevolgd.
meldingen.
die zijn onder te verdelen in de volgende
Het
zijn
in
betreft
Nijmegen
daardoor
gecompliceerde
zaken
categorieën:
Thuiszitters
•
de leerling ontvangt huiswerkbegeleiding
Thuiszitten is een zeer actueel onderwerp in
vanuit
de media. 2 zeer bekende en sprekende zaken
afwachting van plaatsing op het speciaal
zijn het zeilmeisje en de zeiljongens. Ook
onderwijs;
direct 2 tegenovergestelden, want waar het
•
de
de
school
leerling
van
ontvangt (omdat
inschrijving
geen
leerling
in
huiswerk-
zeilmeisje wilde zeilen maar niet mocht, wilden
begeleiding
de jongens naar school maar konden niet. Het
het
zijn deze zaken die maatschappelijk tot veel
intensieve
discussie leiden omdat ze de mensen in hun
de latende school niet kan bieden) vanuit
autonomie en toekomstperspectief raken.
de laatste school of staat geheel niet op
opleidingsniveau begeleiding
niet
bijvoorbeeld aan
nodig
kan heeft
of die
een school ingeschreven (bijvoorbeeld als Leerlingen
die
geen
onderwijs
volgen
zijn
gevolg
onder te verdelen in: •
Absolute
verzuimers.
Thuiszitters.
Leerlingen
diplomering/certificering
of
verhuizing); Deze
leerlingen
hebben geen school van inschrijving. •
van
die
wel
De reden van thuiszitten is grofweg onder te staan
verdelen in de onderstaande situaties, waarbij
ingeschreven op een school, maar deze
de rol van de leerplichtambtenaar verschillende
gedurende 4 aaneengesloten lesweken niet
accenten kent:
hebben bezocht zonder dat daarvoor een
Wettelijke taak van de leerplichtambtenaar
vrijstelling is afgegeven.
•
de ouders zijn ervan overtuigd dat het
Het gezamenlijke streven van schoolbesturen
kind beter past in het regulier onderwijs
en de gemeente Nijmegen is om thuiszitten
en
zoveel als mogelijk tegen te gaan en mocht
speciaal onderwijs. Ook valt te denken
het toch tot thuiszitten komen, om de periode
aan reputatieproblemen van een school of
van thuiszitten zo kort mogelijk te houden. Dat
angst voor verkeerde vriendjes;
10
werken
niet
mee
bij
plaatsing
op
•
de ouders werken wel mee maar zijn
scholenbenadering ook inzet worden gepleegd
anderzijds veeleisend of onhandig in de
op
contacten met scholen waardoor leerling
geregistreerd. Onderzocht zal worden of deze
niet
wordt
behoefte
een
die
langdurig
ziek
worden
Ouders
hebben
leerlingen geoorloofd of ongeoorloofd zijn ziek
individuele
aanpak
gemeld.
geplaatst.
aan
leerlingen
voor de leerling, vragen om intensievere
•
begeleiding dan de school kan bieden
De thuiszitters nader geanalyseerd:
maar komen anderzijds ook met ideeën,
•
De permanente commissie leerlingenzorg
voorstellen enz.;
(PCL) is bij 8 jongeren betrokken geweest
de school constateert vlak na plaatsing
voor (her)plaatsing in VO of SO;
al
··
dat
de
leerling
met
gedragsmatige
Het ZAT van de school is 5 maal bij
problematiek niet binnen het pedagogisch/
deze jongeren betrokken geweest;
didactisch kader past. De leerling hopt van
··
school naar school in de hoop dat er een
geweest met een leerling; •
passende plek wordt gevonden;
Het
ABC-overleg
is
1
maal
actief
1 thuiszitter is ook in behandeling geweest bij een wijkteam;
•
Preventieve inzet door de leerplichtambtenaar • •
is 7/9;
Er moet worden gewacht op een plaats •
binnen het speciaal onderwijs; de
leerling
heeft
clusteronderwijs aanvullende
voor
melding
daarnaast
nog
(absoluut verzuim);
problematiek
waarmee
de
•
Het
gaat
om
zeer
specifieke
•
de
school
heeft
verwijderingstraject
een
ingezet
hebben
van een
inschrijving Nederlandse
3 jongeren zijn opnieuw op een school oude school van inschrijving hervat;
formeel omdat
de
•
de leerling is niet in staat om onderwijs
5 meldingen zijn nog niet afgerond en overgedragen naar het nieuwe schooljaar;
leerling niet meer hanteerbaar is; •
thuiszitters
school
ingeschreven of hebben de lessen op de
clusteroverstijgende problematiek; •
4
geen
etniciteit;
school voor speciaal onderwijs niet kan omgaan.
8 thuiszitters hadden op het moment van
indicatie
een
maar
De verhouding leerplicht / kwalificatieplicht
•
Er zijn 5 processen verbaal opgemaakt voor
te volgen. Wanneer de leerling langdurig
relatief verzuim
niet in staat is het onderwijs te volgen kan
··
2 afkomstig uit het VO
door de leerplichtambtenaar, op basis van
··
3 uit het MBO;
een medisch advies door de jeugdarts, een
•
2 kinderen hadden de basisschoolleeftijd (5 en 10 jaar),
vrijstelling van inschrijving worden verstrekt. In het schooljaar 2012/2013 zal vanuit de
11
Draaideurmeldingen
416 cliënten zijn goed voor maar liefst 954 terug
meldingen. Met andere woorden, een kleine 34%
bij leerplicht omdat bijvoorbeeld de situatie
van de meldingen betreft een “draaideurklant”.
rondom
eerdere
Zij hebben 2 of meer meldingen gedurende
verwachtingen- verslechtert of omdat zich een
een schooljaar. Dat is een toename van 5% ten
nieuw voorval voordoet. Wanneer het verzuim
opzichte van schooljaar 2010/2011.
Jaarlijks
keert een
een
aantal
leerling
leerlingen
-ondanks
is verdwenen, houdt ook de bemiddeling door de
leerplichtambtenaar
op.
Ontstaat
er
na
afwikkeling van een melding opnieuw verzuim, dan wordt dit meegenomen in de oude melding wanneer deze niet langer dan een maand is afgesloten.
12
interventies
Deelname aan Zorg- en Adviesteams
problematiek waarmee de leerlingen die met
In het voortgezet onderwijs wordt deelgenomen
beduidend anders en minder vaak meervoudig
aan alle Zorg- en Adviesteams (ZAT’s). In het
van aard dan die op VMBO en PRO-locaties.
primair
onderwijs
is
de leerplichtambtenaar in aanraking komen is
leerplicht
op
afroep
beschikbaar voor deelname aan de overleggen
Van de MBO-scholen (Helicon en ROC Nijmegen)
en in het MBO is deelname aan de ZAT’s
zijn vrijwel geen cliënten in de ZAT-overleggen
gestopt. Reden voor het stopzetten van deze
besproken. Op het ROC Nijmegen is zelfs slechts
deelname is de fase waarin meldingen in het
één
ZAT terecht komen. Zowel in de ZAT’s PO als VO
besproken.
worden meldingen direct bij het waarnemen
problematiek die er bij vele ROC leerlingen
van problematiek of zorg in het ZAT ingebracht.
speelt, staat dit zeker niet in verhouding.
In het MBO vormt het ZAT het sluitstuk van een
De oorzaak hiervan is, dat de inbreng in het
(schoolintern) begeleidingstraject waardoor de
ZAT van het ROC Nijmegen plaatsvindt nadat
problematiek zodanig hoog is opgelopen, dat
intern
interventie vanuit het ZAT vanuit het oogpunt
Het is daarmee een sluitstuk van een proces,
van de leerplichtambtenaar niet veel meer
terwijl het ZAT in het VO preventief insteekt.
toevoegt. De leerplichtige is al langere tijd bij
Het ROC is in het schooljaar 2012-2013 gestart
de leerplichtambtenaar in behandeling en met
met een andere invulling van het Zorg- en
de verschillende instanties en school zijn reeds
Adviesteam. Deze worden sectoraal ingestoken
trajectafspraken gemaakt.
met een overkoepelend ZAT dat het proces
leerplichtige Gezien
alle
met
verzuimproblematiek
de
mogelijkheden
omvang
zijn
van
de
onderzocht.
bewaakt. Vooralsnog neemt bureau leerplicht 510 meldingen zijn mede in het ZAT VO of
aan dit overleg niet deel. Deelname vraagt een
MBO besproken. In het VO gaat het vooral
investering die niet met de huidige formatie
om de VMBO-locaties en PRO-scholen waar
en/of uitvoeringskader geleverd kan worden.
veel meldingen te vinden zijn. Een aantal ZAT’s heeft een zeer laag aantal leerlingen
Ondanks
met
Het
regelmatig contact met de ZAT’s in de wijken.
gaat vooral om de hogere opleidingsniveaus
Bij elkaar waren deze in 84 gevallen betrokken
HAVO, VWO, Atheneum en Gymnasium. De
bij een melding aan de leerplichtambtenaar.
verzuimproblematiek
besproken.
13
de
tweedelijns
invulling
is
er
Processen verbaal
hadden betrekking op 2 kinderen. Het betrof,
Er zijn 118 processen verbaal opgesteld door de
met
leerplichtambtenaren. In 4 gevallen ging het
verbaal voor luxeverzuim.
uitzondering
van
één,
alle
processen
om recidive gedurende het schooljaar. 74 maal is de leerplichtige zelf aangemerkt Slechts 1 proces verbaal had betrekking op
als verdachte, wat betekent dat de primaire
absoluut verzuim, de overige betrof relatief
oorzaak van het verzuim te vinden is in het
verzuim, waarvan 25 processen verbaal voor
gedrag van de jongere. 14 maal zijn ouders en
luxeverzuim
leerling samen als verdachte aangemerkt,
processen
zijn
opgemaakt.
verbaal
voor
12
van
deze
luxeverzuim
zijn
opgemaakt voor verzuim in de eerste twee
Het verschil tussen de gemeente Nijmegen en
weken van het schooljaar, een periode waaraan
de regiogemeenten is ook merkbaar bij de
door de wetgever veel waarde wordt gehecht
processen verbaal. De problematiek in Nijmegen
omdat deze expliciet in de leerplichtwet worden
is aanzienlijk complexer en prominenter dan in
genoemd.
de regiogemeenten.
In
5
gevallen
opgemaakt.
Het
is
een
Halt-proces
Halt-proces
verbaal
verbaal wordt
In Groesbeek zijn sinds januari 4 processen verbaal
opgemaakt
aan
leerplichtigen
of
alleen ingezet wanneer er sprake is van licht
hun ouders. Door de inzet met ingang van
verzuim, er geen sprake is van meervoudige
het nieuwe schooljaar gelijk te trekken met
problematiek of recidive. Het voordeel van het
de Nijmeegse benadering zal in het nieuwe
Halt-proces verbaal is de lik op stuk aanpak;
schooljaar het aantal processen verbaal zeker
er kan snel gehandeld worden. Het nadeel is
toenemen. Tussen januari en de zomervakantie
dat het om heel licht verzuim moet gaan, bij te
is gekozen voor een geleidelijk proces zodat
laat komen ligt de bovengrens zelfs onder de
scholen, ouders en leerlingen gewend konden
meldplicht van scholen. Een ander nadeel is, dat
raken aan de rol van de leerplichtambtenaar.
wanneer de jongere zijn straf niet ondergaat,
Alleen in voor de hand liggende zaken is proces
er doorgepakt moet worden naar het reguliere
verbaal opgemaakt.
proces verbaal. Dit gebeurt dan in een stadium waarin
de
leerplichtambtenaar
doorgaans
begint met zijn traject met de jongere.
Wat gezien de populatieverschillen opvalt is dat het aantal processen verbaal aan Beuningse leerlingen
hoger
ligt
dan
de
Wijchense
Sommige processen verbaal hebben betrekking
leerlingen en dat voor Drutense leerlingen even
op meerdere kinderen. Eenmalig betrof het 3
veel processen verbaal zijn opgemaakt als voor
en eenmalig 4 kinderen, 7 processen verbaal
Wijchense leerlingen. Het is, gezien de geringe
14
absolute aantallen, echter niet mogelijk om
tot besluitvorming te komen of om te straffen
hier verdere conclusies uit te trekken.
waarbij
gedragsverandering
tot
belangrijkste
doel wordt gesteld. Een strafmaatregel opleggen Absoluut gezien stijgt het aantal processen
is vanuit de geest van de leerplichtwet geen
verbaal nog steeds, hoewel er een stagnering
doel op zich.
waarneembaar is. Een zeer belangrijke oorzaak is de complexiteit in problematiek waarbij de
Stopzetting kinderbijslag
scheidslijn tussen onwil en onkunde soms lastig
Ook
te vinden is. Ook komt het in toenemende mate
maatregel
voor dat GGD-artsen niet kunnen beoordelen of
zich geen zaken hebben voorgedaan bij 16- en
verzuim geoorloofd of ongeoorloofd is.
17-jarigen waarbij de ouders nalatig waren en
Een curatieve maatregel als proces verbaal
hierin volhardden.
in
het
schooljaar
niet
opgelegd.
2011/2012 Dit
is
betekent
deze dat
heeft tot doel om zorg in een gezin te krijgen,
Op 1 januari 2012 is de dienstverlening door
15
dienstverlening voor de regiogemeenten
Leerplicht
Nijmegen
voor
de
gemeente
kennismakingsronde en
plaatsgevonden
het
Montessori
op
alle
Groesbeek van start gegaan en is het contract
basisscholen
met de gemeente Millingen aan de Rijn verlengd.
Groesbeek. Hierbij is vooral aandacht besteed
Voor beide gemeenten worden alle wettelijke
aan de leerplichtwet, het verzuimbeleid van de
taken met betrekking tot de uitvoering van de
scholen en de noodzaak van een gemeentebreed
leerplichtwet, aangevuld met deelname aan de
verzuimprotocol
ZAT’s, verzorgd.
verzuimprotocollen voortgezet onderwijs (VO)
primair
College
onderwijs
(PO).
in
De
en middelbaar beroepsonderwijs (MBO) zullen Er
is
gekozen
voor
een
regionale
aanpak
in regionaal verband worden opgepakt.
door deze functie bij de gemeente Nijmegen onder te brengen. De gemeente Groesbeek en
Het Nijmeegse verzuimprotocol in het PO vormt
Millingen aan de Rijn hebben daarmee tevens
de basis voor het protocol in Groesbeek, zodat
gekozen voor een hoogwaardige uitvoering van
gewerkt kan worden naar eenduidigheid, maar
de functie. Twee ervaren leerplichtambtenaren
met oog voor de lokale behoeften. Er wordt
zijn voor deze gemeenten werkzaam en zijn
aan gewerkt om het protocol op korte termijn
minimaal 2 dagen per week op het gemeentehuis
door
in Groesbeek aan het werk. Beiden zijn in maart
ondertekenen zodat het zo spoedig mogelijk in
2012 door Burgemeester Prick in de functie van
het lopende schooljaar 2012/2013 kan worden
leerplichtambtenaar Groesbeek beëdigd. Voor
geïmplementeerd.
de gemeente Millingen aan de Rijn was deze
zullen, gedifferentieerd naar scholenbenadering
bevoegdheid al aanwezig.
en casuïstiek, vervolgens op de scholen het
schoolbestuur
en
wethouder
De
te
laten
leerplichtambtenaren
verzuimbeleid en de uitvoeringspraktijk toetsen. De aanwezigheid op het gemeentehuis betekent dat de klanten uit Millingen aan de Rijn en
De dag van de leerplicht is aangegrepen om
Groesbeek op hun eigen gemeentehuis worden
bekendheid te geven aan de nieuwe invulling
bediend en dat de dienstverlening voor burgers
van
en scholen laagdrempelig wordt uitgevoerd.
Adelbrecht Windekind en Titus Brandsma zijn
Cliënten,
bereid gevonden om mee te werken aan het
ouders
en
vertegenwoordigers
de
leerplichtfunctie.
van instanties lopen spontaan binnen voor
programma.
informatie of advies.
enthousiast en positief.
In het eerste kwartaal heeft een uitgebreide
In
16
het
De
nieuwe
ontvangen schooljaar
De
basisscholen
reacties
waren
2012/2013
zal
voornamelijk worden geïnvesteerd in controles
aangepast;
op naleving van de leerplichtwet en, indien
•
veel processen geautomatiseerd verlopen;
vastgesteld, de verzuimprotocollen. Er zullen
•
kostentechnisch;
aangekondigde en onaangekondigde controles
•
ingezet kan worden op absoluut verzuim
op de scholen worden uitgevoerd en het verzuimbeleid
op
de
scholen
zal
worden
onder kwalificatieplichtigen; •
de Nijmeegse leerplichtambtenaren inzage
geïnventariseerd.
hebben in de leerplichtdossiers en daarmee
Ook aan de positionering en zichtbaarheid
beter voorbereid zijn op de casuïstiek;
van de leerplichtambtenaren zal hard worden gewerkt
in
de
vorm
van
voorlichting
•
het
Regionaal
JongerenLoket
gebruik
en
kan maken van de GBA-data in JVS ten
informatieverstrekking. Een drempelloze bena-
behoeve van haar dienstverlening voor de
derbaarheid is hierbij van belang.
gemeenten.
De deelname van de leerplichtambtenaar aan
Aanvullend verzorgt Bureau Leerplicht Nijmegen
de 12+ en 12- netwerken wordt gecontinueerd.
voor
De
ondertussen
dienstverlening op aanvraag. Beide gemeenten
bekend bij de andere partners waardoor de
worden door het Bureau vertegenwoordigd in
basis voor een goede zorgstructuur is gelegd.
de ZAT’s VO.
leerplichtambtenaren
Er
zijn
werkbezoeken
zijn
afgelegd,
o.a.
aan
jongerencentrum Mad Dogs waaraan ook in het nieuwe schooljaar een vervolg zal worden gegeven. De
administratieve
ingang
van
1
regionalisering
mei
jl.
voor
de
is
met
gemeente
Ubbergen een feit. De gemeente verzorgt zelf haar
administratie
in
het
leerplichtsysteem
JVS. Op 1 augustus jl. volgde de gemeente Druten. De gemeente Heumen zal op een nader te bepalen moment in 2012 volgen. Voordelen voor de regiogemeenten zijn dat: •
het systeem actueel en vooruitstrevend is;
•
processen
door
Nijmegen
worden
ontwikkeld, beschreven en aan de laatste (wettelijke)
ontwikkelingen
worden
17
de
gemeenten
Ubbergen
en Wijchen
samenwerking met de onderwijsinspectie
Op 1 januari 2012 is de leerplichtwet gewijzigd
onrechtmatigheden op scholen en blijft bevoegd
en
om
de
toezichthoudende
taak
op
scholen
schooladministraties
te
onderzoeken.
verschoven van de leerplichtambtenaar naar
Bureau Leerplicht baseert zich daarbij op het
de onderwijsinspecteur. De inspecteur kan in
convenant grote gemeenten met de inspectie.
geval van langdurig in gebreke blijven een
Bij
geconstateerde
bestuurlijke boete opleggen. Daarmee is de
of
onrechtmatigheden
hoofdelijke aansprakelijkheid van de directeur
leerplichtambtenaar
vervallen.
waarin de school de kans wordt geboden om
In de praktijk verandert er voor de leerplicht-
processen dan wel beleid aan te passen en
ambtenaar weinig, omdat de toezichthoudende
daarnaar te handelen. Opschaling verloopt van
rol is omgezet in een signalerende rol. De
schoolbestuur naar wethouder en tot slot de
leerplichtambtenaar
onderwijsinspecteur.
heeft
de
plicht
om
onregelmatigheden een
doorloopt
opschalingsmodel
melding te doen van onregelmatigheden en
Knelpunten en verbeterpunten
18
de
ontwikkelingen
Verbeterpunten voor 2012/2013 •
De
interventies
vanuit
•
de
Zorg-
onrechtmatig
en
advies
van
de
afhankelijk
van
later moment opgestart dan de interventies
verzuim doet zich vooral voor als signaal
vanuit de leerplichtambtenaar. Er vindt geen
voor (meervoudige) problematiek die de
terugkoppeling plaats over de ondernomen
schoolgang belemmert. Voor 2013 is de inzet
acties vanuit het ZAT, waardoor van een
van de jeugdarts op het ROC geregeld, inzet
sluitende aanpak in de keten nog geen
vanaf 2014 is echter nog niet gegarandeerd. •
het
ziekteverzuim
Adviesteams in het ROC worden op een
sprake is. Met het ROC zijn we in gesprek •
De leerplichtambtenaar is bij vermoedelijk jeugdarts.
Dit
Kristallis locatie Hazenkamp is met ingang
over verbetering.
van 2012 gestart met een ZAT waaraan naast
Enkele scholen leveren de (digitale) in- en
de leerplichtambtenaar ook de wijkagent,
uitschrijvingen via DUO te laat aan. Met
schoolarts
ingang van 1 januari 2013 worden scholen
Behaviour Support deelneemt. Het overleg
volgens
om
is opgestart vanuit een kwaliteitsslag op
(Basisregistratie
de school en voorziet in de behoeften van
alle
de
leerplichtwet
mutaties
via
BRON
OnderwijsNummer)
binnen
verzorgen.
Daarmee
verplichte
aanlevering
van
de
in-
en
verplicht
komt
1
binnen
leerplichtambtenaar
te
proces
worden
tot vraagstukken over leerlingen.Gezien de
vervallen.
absoluut
huidige
week
aan
meegenomen
(potentieel)
de
•
leerling
voor die niet overeenstemmen met de
het
wetgeving. Voorbeelden zijn:
verzuim
absoluut
(zonder
inschrijving)
later
en
leerling
worden
gezet
worden zonder
tijdelijk hantering
op van
nonde
schorsings- en verwijderingsprocedure
dan
·· belast
leerlingen
actief
verzuimende
gewenst in beeld komen; ·ouders ·
Geregeld doen zich op scholen situaties
··
werkelijke
ontwikkelingen
het ZAT in 2013 wordt gecontinueerd.
Nadeel in
organisatorische
binnen Kristallis is het echter niet zeker dat
de
waardoor: ··
Positive
wettelijk
van te late aanlevering is, dat de betrokken leerlingen
medewerker
de verschillende disciplines met betrekking
1
afschrijvingen
een
te
week
de
en
leerlingen mogen voor onbepaalde tijd
een les niet meer bezoeken en worden niet
met
het verzoek om de inschrijving aan te tonen;
elders in de school opgevangen of krijgen
··
geen mogelijkheid om aan de overhoringen
een grote investering van de leerplicht-
deel te nemen waardoor ze niet in staat
formatie en –middelen noodzakelijk is.
19
zijn het schooljaar met positief resultaat af
van het onderzoekswerk van de inspecteur
te sluiten. Dit gebeurt ook meestal zonder
verzorgt. •
formele bezwaarprocedure;
Met de wetswijziging van 1 januari 2012 is in de wet opgenomen dat elke 16 uur
·vrijstellingen · van geregeld schoolbezoek worden door scholen voor meer dan 10
verzuim aan de leerplichtambtenaar moet
schooldagen verleend;
worden
··
vrijstellingen
voor
omstandigheden
andere
worden
van
gewichtige
verstrekt
DUO.
Onderwijs
voor
gemeld De
via
het
verzuimloket
Inspecteur
controleert
daarnaast
van
het
of
elke
16 uur herhaald verzuim ook als een
vakantiedoeleinden; aan
vervolgmelding in het verzuimloket wordt
leerlingen aangeboden omdat men bang
gemeld. Dit vraagt onnodig veel tijd van
is voor het verlies van stageadressen als
de school, terwijl de leerplichtambtenaar
gevolg
vervolgens niets kan ondernemen met de
··
stageplaatsen
leerling
gebonden
(motivatiegebrek, gebrek
aan
worden
niet
problematiek gedrag,
vervolgmeldingen omdat hij zich baseert
onvoldoende
op het verzuimoverzicht van de school
onaangepast
discipline
of
waarop noodzakelijke informatie als data,
resultaten); het
tijdstippen en redenen van verzuim zijn
schooljaar geen lesstof meer aangeboden
opgenomen. Over de wijze van omgang met
omdat de slagingskans minimaal is;
dit artikel 21 van de wet wordt juridisch
··
advies ingewonnen.
··
leerlingen
krijgen
halverwege
verzuim tijdens stages wordt niet aan •
de leerplichtambtenaar gemeld;
Via
het
verzuimloket
verzorgen
verzuimmeldingen
Door het gezamenlijk opstellen van (verzuim)
scholen
protocollen en het maken van goede afspraken
leerplichtambtenaar.
over voortijdig schoolverlaten en thuiszitters
ten behoeve van het onderzoek van de
denken wij dat dit de komende jaren minder
leerplichtambtenaar
voor zal komen.
een verzuimoverzicht waarop de data en
Elke
aan
de
melding
vergezeld
gaan
de moet van
gemiste schooluren vermeld staan. Deze kan
Knelpunten op landelijk niveau •
Knelpunt
met
de
en vraagt daarmee een extra handeling van
is
het
de scholen. Dit laatste gebeurt in vrijwel
ontbreken van een contactpersoon tenzij
geen van de gevallen automatisch, waardoor
een samenwerkingsovereenkomst met de
voor 90% van de meldingen de overzichten
Inspectie is afgesloten. Voorwaarde voor
door bureau Leerplicht alsnog opgevraagd
een
moeten worden.
Inspecteur
de
in
de
echter niet via het loket worden meegeleverd
van
samenwerking het
Onderwijs
samenwerkingsovereenkomst leerplichtambtenaar
een
is,
groot
dat deel
Beide signalen zijn aangekaart bij de vak-
20
organisatie voor leerplichtambtenaren Ingrado
de problematiek in het regulier onderwijs.
en van daaruit bij het ministerie van OCW en de
Ook de samenwerking met de te vormen
Inspectie van het Onderwijs aan de orde gesteld.
samenwerkingsverbanden speciaalonderwijs
Te verwachten ontwikkelingen in 2012/2013 en verder •
•
en bestuuroverstijgend zal zijn. aan
Wijziging Wet educatie en beroepsonderwijs
verzuimprotocol VO en ook de ontwikkeling
van de entreeopleidingen. Het niveau 1
van een protocol voor het MBO is beoogd.
van het MBO komt daarmee te vervallen
schooljaar
worden
•
(WEB) met daaraan gekoppeld de introductie
het
gewerkt
omdat
een
In
scholen
intensiveren
met
problematiek in toenemende mate school
Er zal in regionaal verband samen met de
zal
regulier-
2012/2013
vindt
de
voor bepaalde doelgroepen en instroom
voorbereiding op het passend onderwijs
in
plaats.
met
moeilijker haalbaar zijn. Aan deze jongeren
aantal
moeten gedurende de leerplichtige leeftijd
nemen.
een andere vorm van onderwijs worden
zich
Dit
kan
aanloopproblemen
meebrengen
thuiszitters
tijdelijk
waardoor toe
het kan
Verwacht wordt, dat de rol van de ZAT’s
niveau
geboden.
prominenter gaat worden door toename van
21
2
zal
voor
andere
groepen
bijlage I grafieken en tabellen
Grafische en cijfermatige weergave Afbeelding I Populatieontwikkelingen
22
Afbeelding II Aantal meldingen afgezet tegen afgelopen jaren
23
Afbeelding III Leeftijds- en geslachtsopbouw
24
Afbeelding IV Etnische herkomst van de cliënten
25
Afbeelding V Aantal contacten per wijk
26
Afbeelding VI Aantal contacten per wijk in vergelijking met 2010/2011
27
Afbeelding VII Aantal meldingen per cliënt
28
Afbeelding VIII Verhouding NIjmegen/Regio
29
Afbeelding IX Meldingen naar school en bestuur over de afgelopen 5 jaren
30
Afbeelding X Soort verzuim afgezet naar leerplichtstatus en outcome
31
Afbeelding XI Aantal meldingen met bespreking in Zorg Advies Teams van de school
32
Afbeelding XII Aantal meldingen met bespreking in Zorg Advies Teams in de wijk
Afbeelding XIII Processen Verbaal naar proces en leerplichtstatus
33
Afbeelding XIV Processen Verbaal naar soort verdachte
34
Afbeelding XV Processen Verbaal naar proces en leerplichtstatus
35
Afbeelding XVI Aantal Processen Verbaal in de afgelopen 10 jaar
36
bijlage II voorbeeldcasus
In 2006 wordt een melding ontvangen over ontsporend gedrag van een 12-jarige jongen genaamd Peter die net in het voortgezet onderwijs is aangekomen. Er volgen diverse bemiddelingen die allen hun effect voor enige tijd hebben. In 2010 begint het verzuim op te lopen en wordt een proces verbaal opgemaakt. De jongen is gedragsmatig afgegleden, dit uit zich vooral door gebruik van en handel in verdovende middelen, laat thuis komen, niet luisteren naar ouders en veelvuldig schoolverzuim. Op school is hij, op de momenten dat hij aanwezig is, een voorbeeldige leerling. Peter is een onderpresteerder en is van VWO naar VMBO kader afgezakt. Hij hoeft op school door zijn intelligentie geen enkele inspanning te leveren. Tijdens de leerplichtzitting komt de slechte relatie met moeder nog eens extra naar voren. Moeder wordt door de jongen in een heel negatief daglicht gesteld. Peter krijgt vrijwillige jeugdreclassering aangeboden en de zitting wordt 3 maanden aangehouden. Peter heeft zich ingeschreven op ROC Nijmegen en ROC Willem I in Den Bosch. Afhankelijk van de mogelijkheden wil hij bij een van beide beginnen. Half september blijkt echter dat Peter bij geen van de onderwijsinstellingen is begonnen. Half september, 3 maanden na de eerste rechtszitting, kan worden geconcludeerd dat Peter niet meewerkt met jeugdreclassering en ondertussen absoluut verzuimt. Er is een machtiging tot uithuisplaatsing afgegeven en de jongen wordt in Locatie Anker in Harreveld geplaatst. Jongeren met een diversiteit aan problemen kunnen er terecht. Zij kunnen in de veiligheid van de geslotenheid werken aan hun problemen. In oktober verneemt de leerplichtambtenaar dat de GZ-psycholoog vindt dat Peter geen jongen voor Locatie Anker is. De uithuisplaatsing is daarmee van de baan. Wel moet Peter Multi Systeem Therapie (MST) volgen. MST is een intensieve vorm van behandeling voor jongeren van 12 tot 18 jaar met ernstig antisociaal gedrag, die vanwege hun ernstig grensoverschrijdend gedrag (dreigen)
37
uit huis geplaatst (te) worden in bijvoorbeeld een besloten of gesloten opname plek of een justitiële jeugdinrichting. De MST-behandeling dient als alternatief voor een dergelijke (dreigende) uithuisplaatsing. Dit betekent dat alsnog voor Peter een opleiding moet worden gevonden. Peters schoolhistorie in combinatie met de achterstanden waarmee hij instroomt (het schooljaar al 2 maanden op gang) maken het vinden van een geschikte plek lastig. Door bemiddeling van de leerplichtambtenaar wordt op ROC K een plaats gevonden. Gezien de voorgeschiedenis van Peter neemt men hem aan onder voorwaarde dat hij zich moet bewijzen en dat men direct zal uitschrijven wanneer het niet goed gaat. De leerplichtambtenaar spreekt met de onderwijsinstelling af dat er bij verzuim direct contact wordt opgenomen. In februari blijkt dat Peter heel veel heeft verzuimt. ROC K heeft hiervan geen melding gedaan, wat een overtreding is van de wet en in deze zaak met deze geschiedenis (die bekend was bij het ROC) een negatief effect had. De leerplichtambtenaar maakt opnieuw proces verbaal op. De tijd dringt, want Peter is over een paar maanden leerplichtvrij. Ondertussen is Peter voor een paar weken gesloten geplaatst bij de O.G. Helderingstichting. Het betreft een behandelcentrum voor observatie, verzorging, opvoeding, behandeling en begeleiding van jongeren met ernstige en gecompliceerde gedragsproblemen. Wanneer hij weer in Nijmegen terug komt, kan hij niet meer naar zijn oude school en er is nog geen andere school gevonden. Peter is aangemeld in de PCL (permanente commissie leerlingenzorg). De MST kan echter alleen slagen wanneer Peter snel naar school gaat. Er wordt echter geen school meer gevonden en de therapie wordt gestopt. In juni worden ouders getoetst op hun pedagogische vaardigheden en de conclusie is, dat zij voldoende geschikt zijn. De GZ-psycholoog concludeert dat de problematiek kind-gebonden is. Het is halverwege juni wanneer Bureau Jeugdzorg de rechtbank verzoekt om gesloten jeugdzorg. De zaak wordt als combizitting behandeld door de kinderrechter. De rechter besluit Peter een half jaar gesloten te laten plaatsen en 1 jaar OTS te geven. Tegen de tijd dat Peter vrij komt, is hij niet meer leerplichtig maar hij slaagt er, mede door de strafmaatregelen die ook doorlopen na zijn 18e verjaardag, in om een diploma MBO niveau 3 te behalen.
38
colofon Uitgave Gemeente Nijmegen Afdeling Werk Bureau Leerplicht
Tekst en data-analyse Belinda de Hosson
Redactie André van Ginkel
Vormgeving Colet Falke Pieter van de Veerdonk
Meer informatie Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Mariënburg 75 6511 PS Nijmegen T 024-3298003 F 024-3299190 E
[email protected]
39
Communicatie en Representatie
PERSBERICHT
Datum
Nummer persbericht
29 januari 2013
130129L
Flinke stijging meldingen van schoolverzuim door brede aanpak In het schooljaar 2011-2012 is het aantal melding van schoolverzuim fors toegenomen. Dit komt door een brede aanpak met verbeterde administratie, controle en samenwerking tussen leerplichtambtenaren en scholen. In de afgelopen jaren steeg het aantal meldingen van verzuim met zo’n 10 procent. In het afgelopen schooljaar nam dit toe met 30 procent: in totaal 2838 meldingen. De stijging wordt veroorzaakt door de komst van het digitaal verzuimloket voor scholen in het voortgezet onderwijs en het MBO, en doordat leerplichtambtenaren signalen doorgeven aan de Inspectier van het Onderwijs. Daarnaast maken leerplichtambtenaren ‘schooldossiers’, waarin de werkafspraken worden vastgelegd en waarin controles op de uitvoering van het verzuimbeleid worden opgetekend. Tenslotte melden scholen steeds beer wanneer leerlingen door vakanties lessen missen (‘luxeverzuim’, waarop direct een huisbezoek van een leerplichtambtenaar volgt.. Nijmeegse leerplichtambtenaren kregen het afgelopen school jaar met minder schoolverzuimende jongeren te maken. Maar het aantal jongeren dat meer dan twee keer verzuimde, steeg (34% van het aantal meldingen). Er wordt vooral verzuimd door kwalificatieplichtige jongeren (44% van het aantal meldingen). Slechts 16 meldingen betroffen voortijdig schoolverlaters.
