Algemene Beschouwing op de Voorjaarsnota 2013 Zorgen voor Werk & Werken aan de Zorg Voorzitter, Voor ons ligt de voorjaarsnota 2013, de opmaat naar de Begroting 2014. Een nota die begint met ons een onzeker toekomstperspectief voor te houden. En gelezen de berichtgeving in de kranten in de afgelopen dagen in eind mei kunnen we rustig stellen dat de gemeente de geprognosticeerde voordelige resultaten in meerjarenbegroting zwaar onder druk zullen komen te staan. De ChristenUnie vreest dat de discussie over de begroting 2014 wederom een discussie zal zijn over bezuinigingen. Daar zullen we wederom samen de schouders onder moeten zetten. Bij de behandeling van de Begroting 2013 heeft de ChristenUnie nog stevig gepleit voor een helder stappenplan om de financiële positie te versterken. Het College deelt dit standpunt, echter gezien voorgaande beschreven ontwikkeling voorzien we niet een uitvoering van dit stappenplan. Deze voorjaarsnota is een nota die ook een logisch gevolg is op de ingezette bezuinigen van 2012 en 2013. Wij kunnen het college complimenteren met de behaalde resultaten, ook zijn hierbij pijnlijke stappen gezet. Wij moeten helaas constateren dat het college een fors tekort verwacht in 2013. Een tekort dat wordt veroorzaakt voor een heel aantal tegenvallers, maar ook omdat het college ruimte ziet voor investeringen. De ChristenUnie ziet dat u biedt hiermee een perspectief schept in de crisis en de crisis in perspectief zet. Tijdens de behandeling van de Voorjaarsnota 2012 (Light) en de begroting 2013 kwamen wij met een aantal voorstellen waar u soms enthousiast mee aan de slag bent gegaan. Ook vanuit dit perspectief willen wij in onze algemene beschouwingen op de Voorjaarsnota 2013 ingaan op de keuzes die u als college voorstelt, onze reactie hierop en onze voorstellen voor een dienstbaar en duurzaam Noordenveld. Allereerst wil de ChristenUnie u, en via u de ambtelijke organisatie dank zeggen voor de krachtsinspanning die geleverd is.
1. Programma’s In het programma’s Burger en bestuur, Onderwijs en Sport schetst u de positieve ontwikkeling van het afstoten van vastgoed. De ChristenUnie is van mening dat een lokale overheid een toekomstbestendige visie moet hebben op haar (krimpend bestand aan) vastgoed. U hebt zet duidelijke stappen als het gaat om privatisering van sportvelden en dorpshuizen. U heeft ook een helder gebouwenbeheersplan opgesteld, wat nu nog ontbreekt is een accommodatiebeleid. De ChristenUnie zou graag zien, ook in een markt waar de waarde van vastgoed elke maand daalt, dat u dit beleid ontwikkelt. Juist ook gezien de voorstellen aangaande de Essen, Veenhuizen en de behaalde bezuinigingen in De Hullen. Deelt u deze mening?
Ook in dit kader passen onze welgemeende complimenten voor de ingezette bezuiniging bij het sportcomplex De Hullen. U hebt via een goede aanpak in een kort tijdbestek zo’n 142.000 Euro van de gevraagde 200.000 Euro weten te bezuinigingen. U hebt hierdoor een gezond(er) toekomstperspectief geboden voor deze sportaccommodatie, inclusief het Zwembad. Het zwembad gaat niet kopje onder. Nu vraagt u aan de raad toestemming om een intern privatiseringsproces op gang te brengen, ten einde nog meer efficiëntieslagen te kunnen realiseren. De ChristenUnie wil graag vaart in dit proces houden en kan zich in uw voorstel vinden. Graag zien wij het plan van aanpak te zijner tijd behandeld in een commissievergadering. Ook dit kader past een opmerking over een passende opmerking over de MFA Een. De ChristenUnie is erg te spreken over dit proces. Een letterlijk en figuurlijk schoolvoorbeeld van dorpskracht. Een initiatief gedragen en ontstaan uit de lokale samenleving. Een voor allen, en allen voor Een. Opvallend is wel dat nu van bovenaf samenwerkingvoorwaarden stelt aan de samenwerking van de 2 scholen binnen de MFA. De ChristenUnie snapt deze eis niet. Wij hadden liever gezien dat u bij de gesprekken over samenwerking tussen Christelijk en Openbaar onderwijs niet bij voorbaat stuurt, maar het initiatief tot samenwerking in Een laat. En hen helpt bij deze stap, in plaats van te voren de uitkomst te definiëren. De samenwerkingsschool moet zelf zorgen dat levensbeschouwing en godsdienst een wezenlijk onderdeel van de schoolidentiteit gaan vormen. Dit proces is het beste in handen van de ouders in Een. In dat proces hebben wij vertrouwen. De ontwikkeling is belangrijk voor Een en zorgt ervoor dat basisonderwijs kan blijven worden aangeboden in Een. Daarom vindt de ChristenUnie de ontwikkeling van de MFA, met de 2 scholen, een gedragen ontwikkeling. Wij vragen u, of u mogelijkheden ziet of de besluitvorming aangaande de financiering van de MFA Een naar voren kunt halen? Bij het programma Werk & Inkomen merken wij op dat het beroep op de Bijstand en het Minimabeleid toeneemt. Het beeld wat naar voren komt uit de jaarrekening 2012 is dat het lastig is om de juiste ramingen te maken. Het bieden van een vangnet voor mensen die dreigen te vallen is wat de ChristenUnie betreft een KERNTAAK van de gemeente Noordenveld. Hoewel de economie lijkt aan te trekken stijgt het werkeloosheidscijfer nog steeds. Eerder hebt u gesteld hoe belangrijk het is dat iedereen meedoet en een ieder er toedoet. In dat kader past ons pleidooi ook voor een visie op tegenprestatie. Werk maken van werk wat ons betreft, in alle mogelijke vormen. Wij vragen derhalve blijvende aandacht voor arbeidsparticipatie. De ChristenUnie stelt voor dat u een plan ontwikkeld om meer arbeidsparticipatiemiddelen naar Noordenveld toe te halen. Dit sluit nauw aan op de wensen van Minister Asscher voor een banenplan en de gedachten rondom nieuwe ESF fondsen. Wij komen hier later op terug. U schetst in het programma Algemene dekkingsmiddelen dat de formatie op de vakgroep ROS wordt uitgebreid ten einde achterstanden in te halen. De ChristenUnie heeft u, net als andere fracties, meerdere keren gewezen op de achterstanden qua afhandeling van bestemmingsplannen. De voorgestelde tijdelijke uitzetting van de formatie kan op onze instemming rekenen. U schrijft verder dat onze inwoners, instellingen en bedrijven en overheden in sterke mate te maken hebben met toenemende regeldruk en daarmee verdere juridisering van de samenleving. Dit vinden wij als ChristenUnie absoluut geen gunstige ontwikkeling. Dit gaat in de kern over onze manier van samenleven en onze manier van omgang met elkaar. U stelt voor om dit oplossen om meer abonnementen af te sluiten om meer te lezen over regeldichtheid en regeldruk. Dit is wat
ChristenUnie betreft geen goed voorstel. Wij zien meer in structurele investering in cursussen om mensen meer samen te brengen en met elkaar dingen te laten doen. Deelt u deze mening?
2. Beleidsvoorstellen 2013 Bij de voorstellen die u doet te intensivering van uw beleid in 2013 valt ons allereerst EEN zaak vooral op. U doet heel veel voorstellen ten aanzien van ICT. Wij noemen: fotomateriaal, Audit DigID, Topografie, implementatie basisregistratiesysteem, security officer, leerlingenvervoervolgsysteem, professionalisering I&A, Koppeling BAG en WOZ. De ChristenUnie krijgt, versterkt door de mening van de accountant, het idee dat u op het gebied van ICT de zaken niet voor elkaar hebt. Klopt het beeld dat u een achterstand hebt? De voorstellen die u doet kunnen wij lastig op noodzakelijkheid beoordelen. Worden al deze zaken ook in het kader van STAAN bekeken? Ziet u hier samenwerkingsmogelijkheden? De ChristenUnie stelt verder voor dat ook vooral wordt gewerkt met agile projectstructuren, oftewel zorg voor bruikbare tussenproducten. De ervaring leert dat ICT project en overheid geen goede (financiële) combinatie zijn. Jezus Christus vertelt ons Matteüs 25 dat wij vreemdelingen onderdak moeten proberen te bieden. De ChristenUnie steunt daarom uw additionele bijdrage aan het begeleiden van statushouders van harte. Ten aanzien van handhaving schetst u een VREEMD BEELD. U schrijft door het vertrek van 2 medewerkers naar de RUD (omdat meer dan 50% van hun takenpakket passen binnen het RUDpakket) overgaan, kunnen zij diverse milieugerelateerde zaken niet meer uitvoeren. Daarnaast is er sprake van uitstroom. Daarom verkent de gemeente of het mogelijk is om handhaving uit te besteden. U hebt bij vorming van de RUG gesteld dat dit kostenneutraal zou plaatsvinden. Klopt het dat u dit niet kunt waarmaken? U wilt de handhaving (betreft dit ook handhaving van permanente bewoning?) uitbesteden. Wilt u dit bij RUD doen? Gaat u meteen meer taken afnemen bij de RUD? De ChristenUnie steunt uw voorstel om gezamenlijk aan de slag te gaan met het Zuivelplein Peize. U wilt aan de slag met uitvoering van de recreatienota. De visie is nu vastgesteld en we zullen meters moeten gaan maken, ook richting de uitvoering om ook het ontstane enthousiasme en committent niet te verliezen. De sector is belangrijk voor de werkgelegenheid in onze gemeente. De ChristenUnie steunt uw voorstellen ten aanzien van de uitvoeringsnota, de uitkijktoren in de Onlanden en het aanvullen van de reserve. De ChristenUnie is blij dat u mogelijkheden ziet om via SVn de starters in de woningmarkt te faciliteren. U heeft mogelijk ook een locatie gevonden voor de starterswoningen. De ChristenUnie steunt dit voorstel, maar blijft het proces wel kritisch volgen. De ChristenUnie wijst er wel op dat u goed promotie moet maken voor de regeling. Het terugkomen van personeel van Novatec naar de gemeente is een logisch gevolg van de ontbinding van de groenpoot van Novatec. In deze ontwikkeling zien wij echter wij beweging van binnen naar buiten. Het is bekend in de “groen-markt” dat er bedrijven zijn die graag aan de slag willen voor gemeenten en daarbij bereid zijn om mensen met afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. Naar de mening van de ChristenUnie stimuleert u deze van binnen naar buiten ontwikkeling te weinig.
3. Vervangingsinvesteringen 2014 U stelt voor om te investeren in fietspaden in het kader van Fietsroutes Plus. De ChristenUnie voor investeringen in infrastructuur. Hopelijk ziet u mogelijkheden om deze investering lokaal weg te zetten.
4. Overige ontwikkelingen U beschrijft in dit hoofdstuk overzichtelijk welke ontwikkelingen op de gemeente Noordenveld afkomen en in de gemeente plaatsvinden. Er zitten een heel aantal losse eindjes aan deze ontwikkelingen. Zo valt ons op dat veel zaken pas na de voorjaarsnota definitief (financieel) vorm gaan krijgen. Hetgeen betekend, zoals door ons al eerder opgemerkt, dat een lastige begrotingsdiscussie 2014 zal volgen. De ChristenUnie deelt de mening van de Rijksoverheid dat op een lokaal niveau zorg voor mensen beter kan worden georganiseerd. Maar door bij voorbaat al een groot deel minder budget toe te kennen voor de toekomstige uitvoering is voor gemeenten als een voetbalwedstrijd spelen zonder te trainen, waarbij je bij aanvang met 3-0 achterstaat. Grote kans dat de zorg aan mensen minder naar behoren zal gaan De ChristenUnie blijft letten en sturen op goede inbedding van de Transities. Wij hebben geen grote verwachtingen van het Sociaal Akkoord, toch zijn er elementen die op lokaal niveau proactief moeten worden opgepakt wat ons betreft. Wilt u werk maken van de arbeidsparticipatie van arbeidsgehandicapten? Wij steunen uw voorstellen ten aanzien van de invoeringskosten. Wij vragen of u de bevolking en de raad nauw wilt blijven betrekken. De voorstellen die u doet ten aanzien van de afbouw van Novatec kunnen op onze steun rekenen. Het verzoek van de raad is zodra er uitgewerkte plannen liggen ten aanzien van de werkgeversbenadering en het beschutte werken deze de raad te laten toekomen. Onlangs heeft de ChristenUnie navraag gedaan met betrekking tot de voortgang verkoop gemeentelijke eigendommen (balanswaarde 12,3 Miljoen Euro). Onze conclusies is namelijk dat u wel plannen heeft, maar zeker nog niet tot actie bent overgegaan. In de begrotingsbehandeling 2013 heeft de ChristenUnie al gewag gemaakt van de mogelijkheden van actieve verkoop van snippergroen (het tweesnijdend zwaard!) en akkerbouwgrond. Onze fractie kent voorbeelden waar mensen 1,5 jaar lang wachten op een contract voor een stukje snippergroen…. Volgens ons beseft u niet welke (financiële) kansen u hiermee heeft, als u hier serieus werk van maakt. Wanneer verwacht u hierop aansprekende resultaten te kunnen presenteren? In de paragraaf Invoering Drank en Horeca wet is onze fractie ook zeer teleurgesteld. Bij de behandeling van de begroting 2013 bent u op de noodzaak gewezen om pro-actief aan de slag te gaan met de implementatie van de nieuwe wet. U heeft nog steeds geen plan van aanpak. Dit terwijl de wet al een half jaar vigerend is en u op pagina 66 schrijft dat de voorbereidingen zijn gestart. U ziet dit als een last en niet als een kans. Een kans het alcoholgebruik in het bijzonder bij jongeren terug te dringen. Een kans om alcoholgerelateerde verstoring van de openbare orde te voorkomen. Een kans om minder administratieve lasten te hebben. Ambtelijk wordt er gewezen dat het wachten is op een Drentse aanpak, met nadruk op preventie. Maar verschillende Drentse gemeenten kiezen ondertussen al voor een (eigen) invulling. Waar blijft de Noordenveldse aanpak.
De Horecaondernemers en sportverenigingen weten ook nog niet waar ze aan toe zijn. Deelt u onze mening dat er z.s.m. een plan van aanpak moet komen? De ChristenUnie steunt uw voorstel om de buurtsportcoaches te willen behouden. Dit initiatief leeft! Hopelijk kunt u voor dit goede werk additionele financiering vinden. De ChristenUnie heeft nog geen kennisgenomen van de risicoanalyse van de grondcomplexen. Wij stellen voor deze in een aparte vergadering te behandelen, ten einde ook recht te doen aan het (financiële) belang van deze verhandelingen.
5. Voortgang bezuinigingen In bijlage A schetst u de voortgang van de ingezette bezuinigingen. Allereerst onze complimenten aangaande de voortgang. In dit overzicht schetst u ook dat u er niet goed in slaagt de voorstellen aangaande sportvelden, bibliotheekwerk, ICO, St. Mensinge, en de eigen vergoeding voor scootmobielen te effectueren. De ChristenUnie kan zich vinden in de motivering van de realisatie, maar vraagt zich bij een aantal voorstellen wel af hoe dit zich tot het jaarresultaat verhoudt. Hoe werkt dit door? Helaas heeft u op deze en een aantal andere technische vragen van de ChristenUnie geen antwoord kunnen geven. Daarom vraagt de ChristenUnie zich af hoe het staat met de inventarisatie van de scootmobielenuitleenpool?
6. Voortgang bestuursagenda In dit overzicht wordt een inkijkje geboden aangaande de uitvoering van het bestuursprogramma Samen de schouders eronder. In de voorjaarsnota wordt overzicht geboden van de lopende acties. Ten aanzien van dit overzicht heeft de ChristenUnie 2 vragen en 1 opmerking. Hoe kan het zijn dat er in de jaarrekening een niet uitgegeven bedrag van 120.000 Euro aan niet besteedde uren kan worden ingeboekt, terwijl er nog steeds geen duurzaamheidsbeleid ligt? Die nota kan juist extra kosten besparend werken, omdat er geen milieujaarplan hoeft te worden gemaakt. U vermeldt dat de raad naar aanleiding van de discussie aangaande het rekenkamerrapport het beheer op begraafplaatdsen op kwaliteitsniveau ‘laag’ wil plaatsen. Dit is een naar ons idee eenzijdige uitleg van de discussie. Klopt daarom het beeld dat het college geen mogelijkheden meer ziet om de begraafplaatsen op kwaliteitsniveau Basis te houden binnen het huidige budget? En daarom van de inspanningsverplichting af wil? Uit de jaarrekening 2012 werd ons ook nogmaals duidelijk hoeveel budgetten er elk jaar doorschuiven. Natuurlijk is het zo dat niet alles binnen de jaarschijf wordt gerealiseerd. Maar dergelijke grote bedragen getuigen wellicht ook van geen goede planning en uitvoering. Dit moet geen standaard werkmethode zijn. De ChristenUnie steunt daarom het voorstel om te gaan werken met zero-based budgetten. Hierbij worden niet bestede gelden vrij aanwendbaar. En zullen de KernTaken meer boven komen drijven.
7. Resumerend op uw voorstellen Er gaan een heel aantal zaken goed. Onze complimenten hiervoor, wij noemen: het steunen van Stichting Over-Leven, de Kleding- en voedselbank. Het dossier starterswoningen lijkt een plek te krijgen en de ontwikkeling van het GemeentelijkContactCentrum gaat ook in de goede richting. U slaagt er met u voorstellen niet in uw eigen voorgestelde lijn om onze financiële positie te verstreken. Beter gezegd uw eigen gekozen lijn om het weerstandsvermogen te versterken doet u geen recht aan. U laat de investeringen voor een groot deel ook ten laste komen van de algemene
reserve. Ook ligt er geen echt plan voor het aanvullen van de reserves en het afbouwen van de schuldposities. U wijst hierbij op het meerjarenperspectief met positieve saldi. Wilt u dan bij tegenvallende algemene en specifieke uitkeringen de rekening neerleggen bij inwoners van Noordenveld? Heeft u een plan (op middellange termijn) voor deze situatie? De ChristenUnie wijst u hierbij ook op een aantal risico’s die in de jaarrekening expliciet naar voren komen. De leegkomende schoolgebouwen brengen soms zware afboekingen met zich mee. De ChristenUnie wil dat u hierop pro-actief te werk gaat. Wilt u hierin inzicht en visie ontwikkelen.
7. Voorstellen van de ChristenUnie Noordenveld De uitdaging is voor onze gemeente is om meer te doen met minder geld, zo stelden wij bij de behandeling van de Voorjaarsnota 2012. De toekomst vraagt om slimme lokale combinaties gericht op eigen kracht. We zullen moeten innoveren in onze dienstverlening. Wij willen u wijzen op de volgende mogelijkheden als input voor het proces richting de begroting 2014; A. Betrek inwoners bij WOZ-bepaling U wilt investeren in nadere koppeling BAG en WOZ. De ChristenUnie wil u wijzen op een initiatief vanuit de Digitale steden Agenda. De gemeente Tilburg heeft een pilot met 900 inwoners lopen om digitaal haar inwoners mee te denken over de vaststelling van hun eigen WOZ-waarde. Deze pilot heeft geleidt tot veel minder bezwaren, en dus veel minder kosten voor de gemeenten. Wilt u verkennen of dit een goede ontwikkeling voor Noordenveld kan zijn? B. De nieuwe meedenkende overheid In een tijd dat overheden steeds minder geld hebben te besteden is de rol van overheid ook aan het veranderen. De overheid zal veel meer een ‘enabler’ zijn in plaats van een opdrachtgever. Wat de overheid wel kan bieden is de professional. Door deze te koppelen aan dorpskracht kan de overheid nog steeds werken aan leefbaarheid in onze dorpen. Van aansturen naar meedenken. Bovendien kan door middel van crowdfunding/crowdsourcing steun voor plannen worden gevonden. Dit principe zou u bijvoorbeeld kunnen toepassen in de hoek van Cultuur, Welzijn en Onderwijs. Wilt u op deze manier kijken naar uw activiteiten in deze hoek? C. Zorg voor werk: een banenplan voor Noordenveld Helaas komen door de economische crisis steeds meer mensen zonder werk te zitten. Mensen die, als op korte termijn geen werk vinden, een beroep zullen doen op het sociaal vangnet van de gemeente. Dit vangnet wordt voornamelijk door de ISD georganiseerd. Een organisatie die geld tekort komt om haar taken goed te doen. De ChristenUnie wil dat u meer geld probeert te verzamelen voor arbeidsparticipatie en re-integratie trajecten. U kunt hierbij nauw aansluiten op Drentse ontwikkelingen, maar ook uw aanbestedingbeleid is hier een mooi voorbeeld van. Door te kiezen voor lokale ondernemers en Social Return on Investment. Wil het college serieus werk maken van werk, zodat iedereen meedoet en een ieder er toe doet? Is het college bereid een Lokaal plan van aanpak op dit thema te ontwikkelen?
8. Eerdere voorstellen van de ChristenUnie Noordenveld De ChristenUnie heeft u bij de behandeling van de begroting 2013 ook een aantal plannen gerealiseerd. Graag verder wij van u de stand van zaken op deze voorstellen: 1. Koppeling restwarmtebronnen aan zwembaden om energielasten te verlagen. Zo gebruikt het zwembad in Doezum een houtkachel en in Beilen gebruikt het zwembad restwarmte van een melkfabriek. Wilt u in 2013 een onderzoek starten? 2. Geen verlichting ’s nachts (na 23.30 uur) van ‘bijzondere’ gebouwen en kunstwerken. Een tijdschakelaar kan al gauw enkele honderden tot duizenden Euro’s structureel besparen; 3. Laat rotondes/afgebakende stukken openbaar groen onderhouden en inrichten door Hoveniers, met een reclame-uiting als tegenprestatie. Pas het welstandbeleid hier op aan; 4. Laat kunstwerken adopteren door bedrijven (zie voor de noodzak hiervan ook de post onderhoud kunstwerken in begroting 2013).
9. Tenslotte We hebben last van economische teruggang. Deze crisis gaat meer dan alleen over geld en goed, over meer dan werk, inkomen en een huis. De onvrede in de samenleving, die door sommige partijen gevoed wordt, gaat verder dan financiële steun aan arme landen en steun aan de Euro. Waar gaat het dan wel over? Het gaat over mensen van vlees en bloed. Over onze ouders, onze kinderen, onze buren, over de leerkracht in de school om de hoek, over de ziekenverzorgster in een van onze verzorgingshuizen of thuiszorg, over onze werkgever en over onze werknemers. Het gaat over onszelf. Onze manier van samenleven en onze manier van omgang met elkaar. Wij zijn mensen, geschapen naar Gods beeld. Dus het gaat niet alleen om geld en goed. We willen niet alleen maar een betaalbaar huis maar we verlangen vooral naar geborgenheid en veiligheid. We willen niet alleen een baan met salaris, maar een stuk waardering is net zo belangrijk. We willen niet alleen een overheid die op de centen let, maar vooral een samenleving waar we de ruimte krijgen, gehoord worden en zwakkeren beschermd worden. We willen geen samenleving waarin ons tot in detail verteld wordt wat we moeten denken en doen, maar we willen vrijheid om weer zelf verantwoordelijkheid te nemen en van daaruit eigen keuzes te maken. We willen niet een gemeenschap zijn waarin rijk zijn het belangrijkste is, maar vooral een gemeenschap waarin we omzien naar elkaar en die ook leefbaar blijft voor onze kinderen. Voorzitter, wij sluiten af. We willen als raad sturen op hoofdlijnen. De ChristenUnie Noordenveld heeft geprobeerd om hoofdlijnen neer te zetten en tot nadenken aan te zetten. En als u vindt dat sommige punten niet de hoofdlijn betreffen, zie deze dan als exemplarisch voor meer fundamentele richtingen. We hopen op een goed debat over deze voorjaarsnota 2013. De fractie van ChristenUnie Noordenveld 1 juni 2013
