Algemene beschouwing begroting 2014 - CDA Noordenveld
De laatste begroting van de bestuursperiode 2010-2014. Een bijzondere periode ( dynamisch en onvoorspelbaar), waarin het College en de gemeentelijke organisatie groot incasseringsvermogen (veerkracht/daadkracht/inzet) hebben getoond. Met waardering stelt het CDA vast dat er bepaald geen sprake van stilstand is geweest: immers, er is erg veel wèl gerealiseerd! Tegelijk neemt het onderhanden werk eerder toe dan af ( vb. de 3 D’s (decentralisaties) , Structuurvisie(s) Noordenveld, Welstand, ‘woonvisie’ Norg, starters Nieuw Roden, enzovoorts). Samen met de medewerkers heeft het College een Programmabegroting 2014 opgesteld die op hoofdlijnen voldoende inzicht geeft in de programma-ambities en de verwachte inkomsten en uitgaven. Aan de wensen van de Werkgroep Financiën is bij de samenstelling verder tegemoet gekomen. Wij vinden dat de Programmabegroting 2014 aan begrijpelijkheid en leesbaarheid heeft gewonnen! De septembercirculaire 2013 is inmiddels bekend geworden. Op basis daarvan worden de ramingen 2014-2017 voor Noordenveld weliswaar negatief beïnvloed, maar niet zodanig dat de CDA fractie acute aanleiding ziet om nu voor te stellen om meer te bezuinigen, laat staan de lasten voor burgers /bedrijven extra te verhogen. De derde grote bezuinigingsronde sinds 2010 (basis : programmabegroting 2013) gaat deels in 2014 in. In hoeverre alle bezuinigingen kunnen worden gehaald moet blijken. Zeker is dat nog knelpunten moeten worden opgelost, zoals met de buitensportverenigingen en de kunst- en cultuursector. Wij zijn van mening dat de bezuinigingen in ieder geval niet tot onherstelbare, onomkeerbare schade mogen gaan leiden voor de kernactiviteiten van de betreffende sectoren. Wij willen bij onze afwegingen juist ook voortdurend attent zijn op de zogenaamde nevenschade en het risico voorkomen dat ‘het kind met het badwater wordt weggegooid’! Welke knelpunten/vragen moeten nog worden opgelost om de bezuinigingen op sport en cultuur te kunnen realiseren? Zie ook onder p.4 (Cultuur) en P.8 (sport)
Pagina 1 van 11
We realiseren ons dat de gemeente Noordenveld alsmaar moet manoeuvreren in een omgeving (‘bovenwereld’) waarin onbepaaldheid en onzekerheid de toon zetten. Helaas zijn we in het afgelopen jaar nauwelijks door de actualiteit ingehaald en kan eenvoudig worden geciteerd uit Alg. beschouwingen 2013 CDA Noordenveld: “voor het 3e (nu dus: 4e ) jaar op rij ervaart de CDA fractie dat de herstructurering van de overheidsfinanciën nog weinig van zijn onvoorspelbare, verkrampende dynamiek heeft verloren………Van een vertrouwenwekkende greep op de financiële markten is nog lang geen sprake; met hun bijzondere mechanismen schaden zij de ontwikkeling van de reële (én duurzame) economie en gijzelen zij de bevolking in een staat van onzekerheid en ontmoedigend bezuinigingsperspectief.
Wij zitten midden in een tijdsgewricht van ingrijpende verandering; het zijn niet alleen ‘minder vette jaren’ maar ook cruciale overgangsjaren. Jaren die vragen om andere maatschappelijke verhoudingen en vernieuwende, duurzaam sociaal-economische oplossingen. Uiteraard geldt dat ook voor Noordenveld! De buikriem van de gemeente Noordenveld staat weliswaar strak maar hoeft op basis van de begroting in 2014 (boekhoudkundig) niet verder te worden aangehaald. De realiteit gebiedt te stellen dat de CDA-fractie op dit moment geen hoge verwachtingen heeft over de financiële mogelijkheden voor 2015. Echter, dat ontneemt ons volstrekt niet onze politieke ambities en verandermoed om voor Noordenveld vooral (ook) met inwoners/ondernemers en belangengroeperingen samen te werken aan positieve initiatieven en impulsen; waarbij we de vraagstukken (op terreinen van economie en werk, cultuur, ruimte, milieu en sociale verhoudingen) in onderlinge samenhang willen zien. Daarbij vinden wij het uiterst belangrijk om vast te stellen dat evenwichtig wordt overlegd met inwoners en organisaties; dat in termen van vertrouwen en het delen van verantwoordelijkheid wordt gehandeld. Participatie-in-ruime-zin Dat brengt ons ook richting 2014 ev.: het CDA ziet het als een speerpunt om de kansen die ‘burger’1- initiatieven bieden, het meedenken en meedoen, te grijpen én ermee te experimenteren, in volgende jaren bijv. ook met een zogenaamde burgerbegroting. Bij eerdere Beschouwingen hebben wij onze tevredenheid getoond met het tot stand komen van de VisieNoordenveld2025 en de nota Participatie en Communicatie. Volgens ons zijn beide nota’s bijdragen aan een heroriëntatie in de Noordenveldse samenleving. De langjarige financiële tegenspoed is dan een extra 1
B
inwoner, onderneming, vereniging, belangengroep
Pagina 2 van 11
aanmoediging om gedurfde stappen te zetten in de uitvoering (verandering in Denken en Doen), samen met de ‘burgers’ in Noordenveld. Ziet de portefeuillehouder de op participatie gerichte benadering en aanpak als een speerpunt bij de realisatie van beleidsdoelen in 2014 ev.? Het CDA leest dat graag in de ambitie onder 2.1 van het Programma Burger en Bestuur, onder Wat gaan we doen in 2014?: – Actieve betrokkenheid van de burger/ adequate, vroegtijdige inspraak- en participatiemogelijkheden? (p.50)
Voor 2014 en volgende jaren moeten de inwoners van Noordenveld volgens CDA Noordenveld kunnen gaan rekenen op een bestendige gedragslijn van beleid en bestuur, met een zo solide mogelijk financiëel fundament. Wij vinden ook dat vormen van samenwerking met derden (vb. ISD/Westerkwartier, STAAN) onontbeerlijk is en altijd moet leiden tot een slim gebruik van mensen en middelen. Per definitie moet het dan niet alleen beter gaan, maar ook goedkoper. Samenwerking is volgens gemeentelijke autonomie.
het
CDA
zeker
niet
het
verkwanselen
van
onze
Samenvoeging volgens het stramien van gemeentelijke herindeling is voor het CDA geen optie; daarvoor ontbreekt volgens ons momenteel niet alleen elke urgentie, maar vooral ook weten we dat geen sprake is van een hardop geuite, hartstochtelijke wens van onze betrokken ‘burgers’. (Wel belangrijk is het om ontwikkelingen in omliggende gemeenten op de voet te volgen, vb. Haren/Tynaarlo) De CDA-fractie laat niet de oren hangen naar het (vaak door zelfbenoemde ‘experts’) bij herhaling gedeclameerde gelijk over de sombere demografische vooruitzichten. Wij vinden dat we zelfstandig moeten oordelen in samenspraak met de inwoners, die het aangaat. Als voorbeeld geldt de ontwikkeling op het gebied van de scholen in Noordenveld. Zolang een school aantoonbaar vitaal is, gemeten naar onderwijskwaliteit en tevredenheid van leerlingen/ouders, is omvang van de school voor het CDA niet doorslaggevend om op sluiting aan te koersen. Wat betreft ruimtelijke ordening zien wij ‘probleem’dossiers in Norg en Nieuw Roden. ‘Probleem’ omdat, onder andere, gemiste kansen in het (verre) verleden vandaag de dag hebben geleid tot een frustrerende patstelling (Centrum Nieuw Roden) en stagnerende woningbouwontwikkelingen (Norg). Wat het CDA betreft is het de hoogste tijd om nu en in 2014 alle zeilen bij te gaan zetten om deze dossiers te schonen/te vernieuwen om vooruitgang te gaan boeken!
Pagina 3 van 11
In de openbare ruimte vormt het wegen- en groenonderhoud het visitekaartje van en voor de burgers van Noordenveld. Langzaam maar zeker leidt het jarenlang verlagen van het niveau volgens de zogenaamde BOR (BeheerOpenbareRuimte)-systematiek her en der tot een verarmende, ja zelfs verloederende aanblik. De Zakenkring Roden bevestigde dit onlangs in de Raadscommissie. Uiteraard heeft een dergelijke aanblik ook een remmend effect op het bevorderen van Recreatie en Toerisme in Noordenveld. Helaas is een bestuurlijke herijking van de BOR op korte termijn niet mogelijk; toch pleit het CDA voor 2014 voor aangepaste plaatselijke beheersvarianten (bijv. Centra Roden, Peize en Norg; toegangswegen dorpen?) die boven het niveau ‘laag’ uitgaan. Wil de portefeuillehouder uitzoeken welke ‘creatieve/ innovatieve’ mogelijkheden er zijn binnen de huidige structuur en budgetruimte? Indien onverhoopt geen mogelijkheden: wat heeft hij nodig om tegemoet te komen aan onze wens? Extra budget uit Toeristenbelasting? De cultuursector staat financieel onder druk. Stichting Winsinghhof timmert aan de weg, om met minder subsidiegeld tot een hoogwaardig aanbod te komen. In 2013 is daar Cinema Roden aan toegevoegd. Het CDA gaat vooralsnog uit van goede exploitatievooruitzichten. Kan de portefeuillehouder aangeven ten aanzien van de Stichting Winsinghhof hoe de stand van de exploitatie 2013 is en wat de verwachtingen voor de exploitatie 2014 zijn? Het Speelgoedmuseum kampt met een schier onmogelijke exploitatie en de Stichting Verkuno kan galerieruimte krijgen in voormalig schoolgebouw De Haven, waarvoor een (volgens ons onwenselijk hoog) startkapitaal wordt gevraagd. Het CDA wil het museum graag behouden, maar niet tot elke prijs. Wij willen definitieve besluitvorming wel aanhouden tot na het bekend worden van het zogenaamde Masterplan Speelgoedmuseum (2.0 en weersbestendig?). Het CDA vindt dat het Masterplan uiterlijk gereed moet zijn in het eerste kwartaal 2014, om daarna ten behoeve van de Raad te worden voorzien van een meerjarig financieel onderbouwd college-advies. Startkapitaal Verkuno: voor zover nu bij ons bekend is de onderbouwing erg dun. Hoe meegaand wij ook zijn met de galeriefunctie als onderdeel van Culturele expressie in Noordenveld, de hoogte van de gevraagde startsubsidie (ca € 69.000) lijkt haast anachronistisch (‘niet van deze tijd’).
Pagina 4 van 11
Wil de portefeuillehouder ons nader informeren over de stand van zaken in verband met verplaatsing van de galerie (uit het Koetshuis) naar De Haven? Kan hij een realistisch advies geven over de financiële relatie met de gemeente Noordenveld, waarbij een eventuele startsubsidie volgens ons veel lager moet uitvallen dan wat nu gevraagd wordt.
In 2014 zal veel aandacht uitgaan naar de transities (Jeugdzorg, WMO, AWBZ, Participatiewet). Financiële gevolgen zijn nog onbekend. Medewerkers van Noordenveld hebben al veel voorbereid en zullen ongetwijfeld nog voor nieuwe dilemma’s en vraagstukken worden geplaatst. De CDA fractie heeft alle vertrouwen in de kundigheid van ‘onze’ ambtenaren om tot goede transitie- ‘producten’ te komen. De werkgelegenheid zal ook in 2014 onder druk staan; ondanks hoopgevende ontwikkelingen, bijv. in de sfeer van Medisch-technische toepassingen. Het lot van een aantal ZZP’ers is evenmin te benijden. Hun inkomenspositie ligt vaak op of onder bijstandsniveau. De (stille) armoede in Noordenveld is aanwezig, maar lang niet altijd zichtbaar. De Voedsel- en kledingbank voorzien in de basisbehoeften van een niet onbeduidend aantal inwoners van Noordenveld. Het CDA steunt gemeentelijke subsidie voor deze noodlenigende voorzieningen.
Wij geloven erin dat samen werken vanuit vertrouwen meer opbrengt dan tegen werken vanuit wantrouwen. Het CDA wil een betrouwbare, integere en daadkrachtige gemeentelijke overheid; communicatief sterk en inlevend, gericht op samenwerking en participatie; vooruitstrevend op het terrein van duurzaamheid en economische ontwikkeling, met oprechte zorg voor de kwetsbare en hulpbehoevende ouderen en jongeren in onze gemeente.
Namens fractie CDA gemeente Noordenveld,
Gerard Willenborg
Pagina 5 van 11
Opmerkingen bij (overige) onderdelen van de Programmabegroting 2014
p.15 Implementeren en uitvoeren Drank- en Horecawet Zijn er intern mogelijkheden met betrekking tot BOA-inzet? (Bij- en omscholing?) Hoe ver staat het met het opstellen van beleid? Volgens ons is de aanstaande voorjaarsnota rijkelijk laat!? p.16 Beëindiging werkzaamheden bezwaar en beroep voor ISD Hoeveel capaciteit (uren/fte) valt vrij en waarvoor ingezet? BOA-inzet: mogelijk? p. 23 Belastingen en heffingen Voorstellen Financiële kadernota 2014 gebaseerd op 3.0% inflatie. Inmiddels is inflatie op niveau 2.4% (CPI- Consumptieprijsindex sept. 2013). Verwachting voor 2014 ligt zeker niet op 3.0 % maar gaat eerder richting 2.0% à 2.5%. Dat neemt niet weg dat wij ons ervan bewust zijn dat de gemeente ‘behoudend moet ramen”(zie ook p.37). Wij begrijpen daarom het uitgangspunt van 3.0%. Uit onze Algemene Beschouwing 2013: ………“Daarom blijft een verzoek om matiging OZB 2013 achterwege. Wel neemt het CDA zich voor om voor het volgende begrotingsjaar te streven naar en te pleiten voor een meer terughoudende ontwikkeling van de gemeentelijke heffingen, in het bijzonder de OZB”. Voor ons reden om kritisch te zijn op het voorstel om de OZB te verhogen. Het stijgingspercentage voor 2014 is inderdaad gematigd ten opzichte van 2013. Het geheel komt uit op een verbetering van de gemiddelde belastingdruk zoals op p. 25 weergegeven. Zoals het CDA ook in vorige jaren duidelijk heeft gemaakt, kan stelselmatige lastenverzwaring niet de stelregel zijn in economisch moeilijke tijden. Nu we blijkens de voorgeschotelde voorbeeldberekening de mogelijkheid hebben om de gemiddelde lastendruk in 2014 zelfs te verminderen is per saldo geen sprake van lastenverzwaring. Uitgaande van een gemiddelde lastenverlichting kan het CDA zich vinden in het gepresenteerde belastingplan.
Pagina 6 van 11
p. 27 MFA Een In vervolg op ‘onze’ motie (2012) en de Voorjaarsnota 2013 staat ons licht vooralsnog op ‘groen’. Wij denken op dit moment dat nadere informatieve besluitvorming op 6 november as. niet gaat leiden tot afstel van het plan MFA Een. Volgens ons zit er wel een zeker risico in de uitkomst van het overleg tussen beide scholen. Met het OOGO zijn wij het eens dat zorgvuldigheid ten aanzien van het tot stand brengen van een Samenwerkingsschool boven snelheid van realisatie gaat. Het voorstel om voorbereidingskosten van € 100.000, ten laste van de algemene reserve te brengen is conform het BBV, Besluit begroting en verantwoording? Het bedrag komt uiteindelijk wel terug als onderdeel van de totale investeringskosten?
p. 35 ondergrondse inzameling Oosterduinen Is de evaluatie al beschikbaar? Zo ja, welke bevindingen? (kostprijsverlagend?)
p. 37 behoudend ramen Het CDA is het er mee eens om incidentele meevallers in te zetten voor versterking van het eigen vermogen. Zodoende wordt rekening gehouden met toekomstige financiële risico’s.
p.54 Beheer openbare ruimte Volgend op wat in deze beschouwing op p.3 is opgemerkt. Het Beheer openbare ruimte (BOR), groen, verharding en meubilair, staat op niveau ‘laag’. Inmiddels verkommert de aanblik van Noordenveld met alle nadelige gevolgen van dien. Reeds bij de begroting 2013 hebben wij gevraagd om te onderzoeken hoe en in welke mate particuliere initiatieven een rol willen/kunnen krijgen in openbaar groen- en meubilaironderhoud. Het onderzoek moet gericht zijn op: vorm, kwaliteit (hoger dan BOR-niveau ‘laag’!) en spelregels? Onderscheid kan worden gemaakt tussen ‘adoptie’ door burgers, dorps- en buurtverenigingen en commerciële partijen. Hoe ver staat het hier mee?
Pagina 7 van 11
p. 61 Sport
Onder “wat gaan we doen in 2014?” ontbreekt – starten met opstellen kadernota 2015-2019. Klopt dat? Volgend op wat in deze beschouwing op p.2 is opgemerkt. Uit onze Beschouwing 2013: “Het organiseren en uitvoeren van het reguliere veldenonderhoud vraagt tijd en overleg. Het gaat dan ook over basisvoorzieningen voor de inwoners van Noordenveld. Het CDA hecht aan redelijkheid. Wij willen de bezuiniging voor 2013, € 30.000,-, zien als een richtsnoer (als een inspanningsverplichting bij de verenigingen; zoals ook aangegeven tijdens de inspreekavond), met het advies aan het college dat zij manoeuvreerruimte heeft om in goede samenspraak met de verenigingen de meest aanvaardbare ( en dat is niet altijd gelijk aan de makkelijkste!) weg te bewandelen. Bij de Voorjaarsnota 2013 op basis van de dan bestaande inzichten de (realisatie van) de bezuinigingen nader bezien”
Wat is in november 2013 de stand van zaken en hoe beoordeelt de portefeuillehouder de vooruitzichten voor 2014 ev.?
p. 65 Recreatie en Toerisme(R&T) De kernkwaliteiten en voorzieningen moeten minimaal op huidig kwaliteitsniveau. Hoe verhoudt zich dat met BOR-laag? Wij zien hier graag een meer integrale benadering: ook verantwoordelijkheid vanuit BOR voor programma R&T. Hoe kijkt het collega aan tegen “minimaal in standhouden en zo mogelijk uitbreiden”?
Pagina 8 van 11
p.67 Werk en inkomen In Noordenveld zijn te veel mensen (oud en jong) aangewezen op een uitkering. Voor 2014 is de prognose niet veel beter. Ons uitgangspunt is dat mensen moeten (kunnen) meedoen in de samenleving, met behoud van hun eigenwaarde en integriteit. Deelnemen moet met lef, innovatiekracht en creativiteit worden bevorderd; waarbij wij ook vinden dat de bereidheid bij de doelgroep krachtig maar inlevend moet worden gestimuleerd en geactiveerd. Bij voorkeur met uitzicht op reguliere werkinzet. De CDA-fractie vraagt in welke mate resultaten worden geboekt met (een aantal mensen uit ) de doelgroep WWB : gaan zij aan het werk elders of wordt voorzien in het deelnemen aan bepaalde gemeentelijke taken?
p. 70 Zorg en Welzijn Het CDA wil dat de gemeente Noordenveld behoedzaam en beschaafd omgaat met de werkenden in de huishoudelijke zorg. Hoe komen de ‘nieuwe contracten voor huishoudelijke hulp per 1-1-2014’ tot stand? Welke wijzigingen (bijv. in inkomen) hangen de huidige hulpen boven het hoofd (in de veronderstelling dat zij onder nieuw contract (kunnen) worden gebracht?).
p.72 Milieubeheer Al geruime tijd bestaat bij het CDA de wens om een gedeelde, algemene visie op Duurzaamheid te hebben. De beloofde nota Duurzaamheid moet onder andere die visie opleveren. Hoe ver is het met de nota Duurzaamheid? Tijdens de ‘speeddate’ werd zelfs gesuggereerd dat hij er al was…….!?
p.74 Ruimtelijke ordening en Volkshuisvesting Wij zijn inmiddels overtuigd van de keuze voor 2 structuurvisies: voor Veenhuizen en voor overig Noordenveld.
Pagina 9 van 11
Is het werkinhoudelijk en qua inzetbare capaciteit haalbaar om de strutuurvisies te realsieren in 2014? Het krediet 2013 tbv Structuurvisie is wel/ niet uitgeput?
Hoe zijn de vooruitzichten voor de ICT-voorzieningen dienstverlening in het kader van de Omgevingsvergunning?
ten
behoeve
van
de
Bouwlokatie Starters in Nieuw Roden.
Het CDA vindt dat hier geen serieuze bron van conflict en ergernis mag ontstaan, alhoewel de eerste signalen er wel op wijzen. Hoe denkt het college de omwonenden en de boogde ‘starters’ op één lijn te krijgen?
p.110 Bedrijfsvoering De CDA fractie is heel bewust van de grote wissel die getrokken wordt op de gemeentelijke organisatie en haar medewerkers (M/V). Met steeds minder mensen en weglekkende expertise de (proces)kwaliteit en de diversiteit van de dienstverlening ,met LEAN-uitgangspunten, op hoog niveau brengen en houden: dat vraagt om een flexibele organisatie. Zo’n organisatie kenmerkt zich door onderlinge betrokkenheid, liefde voor werk en organisatie, arbeidsvreugde en –tevredenheid, loopbaanfaciliteiten, aandacht en een sfeer van vertrouwen. Wij nemen aan dat onze gemeentelijke organisatie dergelijke kenmerken bezit. Hoe wordt omgegaan met vrijkomende capaciteit ( vb. wegvallen bezwaarbehandeling ten behoeve van ISD); wordt er makkelijk bij- en omgeschoold?
Pagina 10 van 11
Slotakkoord We zitten volop in ‘bezuinigingsjaren’, jaren van krapte. Wij willen dat Noordenveld bespaard blijft voor onverwachte verrassingen. Wij zullen ijveren voor aanwezigheid en controlerende bevoegdheid van de Raad bij nieuwe samenwerkingsavonturen én zijn voor het uiterst kritisch volgen van de verwikkelingen in het kader van de Regio Assen Groningen. Laatstgenoemd samenwerkingsverband zien wij trouwens wel als nuttig voor Noordenveld. Het CDA ziet Noordenveld niet als een afgezonderd eiland te midden van een zee van met elkaar samenwerkende gemeenten. Wij realiseren ons dat de weg omhoog nog niet volledig gevonden is. De CDA-fractie pleit voor voortvarende besluitvorming (vb. MFA-een) met goede, evenwichtige onderbouwing. Wij wensen dat de gemeente hierbij steeds vanzelfsprekender en intensiever burgers, maatschappelijke organisaties en bedrijven betrekt; en daarbij op een zorgvuldige, meedenkende wijze met de inwoners van de gemeente Noordenveld communiceert en overlegt.
-------------------------------------------------
Pagina 11 van 11
