Voorjaarsnota 2013
( Eerste termijn)
CDA-fractie Noordenveld
juni 2013
1. De Nederlanders worden bij herhaling bestookt met onheilstijdingen. Het begrotingstekort blijft onverminderd boven 3 % , woningmarkt is volledig uit balans, consumentenvertrouwen naar historisch dieptepunt, werkloosheid neemt onstuitbaar toe. Daarbij komen ook nog de schrikbarende voorbeelden van fraude, bedrog en corruptie. Jezelf maatschappelijk verantwoord gedragen blijkt voor erg veel heren en dames iets te zijn dat alleen voor anderen geldt. Is er dan niets goeds te melden? Jazeker wel, maar dan moet je er wel een ontvankelijk gevoel voor hebben. Voor het aanstekelijke optimisme en de bewonderenswaardige betrokkenheid en hartverwarmende inzet bij veel mensen en organisaties die vreselijk hun best doen om voor henzelf en voor anderen de boel op orde te krijgen, vaak tegen de stroom in! 2. Wat zien wij als raadsfractie op dit moment voor ons? De voorjaarsnota 2013, waarin de verwachte voortgang van de begroting 2013 wordt herijkt en er wordt voorgesorteerd richting begroting 2014. Tevens biedt de nota een vooruitblik richting 2016. Overwegend een goed leesbaar stuk, waarvoor onze dank! Wij hebben welwillend antwoorden gekregen op vragen over technische achtergrondinformatie. In deze eerste termijn worden ongetwijfeld ook wat technisch getinte opmerkingen gemaakt. Zoveel mogelijk worden die vervolgens in een politieke context geplaatst. De afkorting PH staat voor portefeuillehouder, cq. College. 3. Voor 2013 wordt een tekort verwacht van meer dan € 500.000,-.; inclusief het loslaten van het niet ramen van de IAU (p.13). Dat is reeds indicatief een stevige verslechtering ten opzichte van het genoemde tekortsaldo (€ 370.000,-) in de primitieve begroting 2013, waarbij uit wordt gegaan van het ‘mildste’ heroverwegingsscenario A. “Gelukkig” zijn de onzekerheden zo groot, dat de einduitkomst 2013 nog alle kanten op kan (+ en - ), alhoewel niet alleen onze boekhoudkundige intuitie waarschuwt voor een financieel erg mager 2013. 4. Net als in de 2012 confronteert deze nota ons met de inmiddels langjarige feiten en ontwikkelingen: het economische tij blijft ongunstig (groeiende werkloosheid en bijstand omhoog, woning- en kantoormarkt volstrekt in verwarring ); en dat zal volgens de CDA-fractie vooral aanhouden in combinatie met prijs- en kostenopdrijvende, neo-liberaal geïnspireerde marktwerking (sociale woningbouw, zorg, energie, transport, telecom) én een moeilijk te 1
corrigeren, slecht hanteerbare financiële sector. Om het bewust ongenuanceerde beeld compleet te maken zien we daarbij een krampachtig reagerende en opererende overheid.
5. Wie in Noordenveld dan ook met initiatieven komt die de schadelijke bijwerkingen van marktwerking e/o krampachtige overheid (zorg, transport, energie, woningbouw, werkgelegenheid, milieu) wil vermijden om daarmee onze burgers en bedrijven duurzaam tegemoet te komen, zal het CDA als pleitbezorger aan zijn /haar kant vinden.
6. We snakken naar ondernemende durf, vertrouwen en naoberschap in onze gemeente! In direct verband hiermee zien wij het als onze opdracht dat de toename van het aantal volwassenen en kinderen op of onder de armoedegrens moet worden gestopt. Vervolgens moet gewerkt worden aan een afname! Het is volgens ons geen teken van beschaving dat een groeiende groep Noordenveldse inwoners hun overleven langdurig danken aan de voedsel- en kledingbank!
7. Voortgang ontwikkelingen 2013
p.6 Valt er helemaal geen peil meer te trekken op de Begraafrechten? Hoe zit dat in andere gemeenten dan? Is de afwijking in Noordenveld onbestuurbaar? p.8 Het effect van de ook door ons gesteunde PvdA-motie is zichtbaar: per saldo kan ca. € 44.000,- aan bezuiniging niet worden ingeboekt. Het CDA gaat er vanuit dat de motie alleen voor 2013 geldt en dat vanaf 2014 wel aan de volledige bezuiniging gaat worden voldaan (€ 166.000,-). p.8 Vindt het college het ook vreemd dat de kostenontwikkeling in het gymnastiekonderwijs-vervoer zo grillig is? p. 9 Hoe ver zijn de besprekingen met de buitensportverenigingen met het oog op de bezuinigingen 2014? Kunnen wij verwachten dat daadwerkelijk aan concrete voorstellen wordt gewerkt? p.16 Volgens ons is de trend in de woningbouw al enige jaren helder. Het wekt bij ons bevreemding dat de bouwleges 2013 (te) fors moet worden bijgesteld. Vindt de PH met ons dat vanaf 2014 de bouwleges met meer inzicht in en gevoel voor de marktontwikkelingen moeten worden begroot?
2
p. 17 Toename brandstof(kosten) gemeentelijk wagenpark: was het afschaffen van de mogelijkheid om met rode diesel te rijden niet bekend ten tijde van het opstellen van de begroting 2013? Wat zijn de plannen om duurzamer te gaan rijden? (in aankomende Nota Duurzaamheid?)
8. Beleidsvoorstellen 2013 Het CDA onderkent een aantal ICT-achtige-activiteiten die (opvallend) veel met elkaar te maken hebben (overlap ed.): fotomateriaal p.21, opwerking topografiebestanden naar BGT p. 23, externe expertise implementatie basisregistratie p.23, professionalisering I&A p.25 en koppeling BAG en WOZ p. 27. De voorgestelde investeringen, structurele en eenmalige kosten zijn aanzienlijk. Wij willen graag van de PH inzicht met de verzekering daarbij dat dit samenstel van voorstellen noodzakelijk is, doelmatig en uiterst kostenbewust zal worden uitgevoerd. p. 22 Handhaving milieutaken. Hoe verlopen de verkenningen naar de mogelijkheden om op een kostendeficiënte wijze de handhaving uit te besteden? Gaat het hier om niet-milieugerelateerde taken? Een bedrag van € 50.000,structureel beschikbaar stellen vindt de CDA-fractie op zich niet erg deficiënt. Kan de PH ons informeren over de juiste stand van die ‘verkenningen’ ? p. 23 aanstellen zogenaamde ‘Security officer’ (informatiebeveiligings-specialist): Klopt het dat hier geen langjarige verplichtingen aan STAAN worden bedoeld, maar slechts jaarlijkse? p. 24 aanschaf en implementatie nieuwe leerlingenadministratieapplicatie: genoemde kosten gelden voor gezamenlijke deelnemers STAAN? Wat zijn de actuele kosten bij de huidige ‘oude’ leverancier? Indien lagere kosten én goede ervaringen: Is er geen mogelijkheid om met hem verder te gaan? p. 25 Heeft de PH zich ervan gewist dat de investering voor pekelwateropslag veilig (maximaal) is geraamd? p. 26 Het blijven zoeken naar impulsen voor de woningmarkt wordt gesteund door de CDA-fractie. Met het tegemoet komen van starters met een starterslening bij de SVN loopt Noordenveld zeker niet voorop in Nederland. Er kan geleerd worden van de ervaringen in andere gemeenten. Uitermate belangrijk is het om dan de specifieke Noordenveldse omstandigheden goed geanalyseerd te hebben. a. Wij vragen ons af welke Noordenveldse criteria worden voorgesteld voor het zijn van ‘starter op de koopwoningmarkt’? 3
b. Statistisch (volgens SVN?): na het 3e jaar kan 70% de marktconforme maandtermijnen betalen. Dat betekent dat 7,5 (zo werkt statistiek…) starters dat niet kunnen. Wat gebeurt daar vervolgens mee? Zijn de extra kosten van die 7,5 starters verdisconteerd in de Gemiddelde netto contante kosten (looptijd 30 jaar)die gelijk zouden zijn aan 25% van de totale leensom ? Wat zijn de kosten voor de gemeente als alle 25 starters vanaf het 3e jaar hun termijnen volledig kunnen voldoen (inclusief rente)? Zoals het voorstel er ligt is er sprake van een gedeeltelijk kostenloze lening; de gemeente neemt een onzeker deel van de kosten voor eigen rekening. Het gaat om kostensubsidiëring. Waarom wordt de lening niet verstrekt met een afspraak over rentevoorschotverrekening? Volgens ons is dat maatschappelijk gezien redelijker en begrijpelijker dan een 3-jarige 0%-lening? Een rentevoorschot-verrekening mag in dat geval op nominale euro’s worden gebaseerd (geen samengestelde rente); dan resteert een veel lager kostenrisico en vanzelf een geringere kostenegalisatie-voorziening voor de gemeente. Hoe denkt de PH hierover? Kan hij zich vinden in onze opvatting en oplossingsrichting?
p. 28 Overname molen De Hoop. Kan de PH concreet zijn over de extra financiële verplichtingen die, buiten de beschreven investeringen, opkomen bij een overdracht aan het Drents Landschap? Waarom is het budgettechnisch verstandig om de molen over te dragen; zo ja , op grond waarvan?
9. Ombuigingen 2013 De financiële tegenwind heeft met de voorspellende kennis van nu maar voor een klein deel te maken met het niet realiseren van de bezuinigingen (€74.000). Vooralsnog is dat bedrag gering in vergelijking met de begrote bezuinigingen van € 1.349.000. Verwacht de PH inderdaad en oprecht dat de resterende bezuinigingen over 2013 kunnen worden gerealiseeerd?
4
10.Financiële ontwikkelingen in meerjarenperspectief
*Vervangingsinvesteringen 2014 p. 34 vervanging inventaris: wordt het Gymlokaal Floralaan niet gesloten? (Zie ook onder 3.4 uit het Rapport Sportcentrum De Hullen; op weg naar een gezonde toekomst, mei 2013) *Overige investeringen 2014 p.37 Recreatiebeleidsnota. Voor 2014 € 50.000,- krediet (cofinanciering). Wat wordt het totale bedrag dat nodig is om de Recreatiebeleidsnota structureel en ambitieus te kunnen uitvoeren? p. 37 Koppeling Liber/GO en Liber Zaken / stroomlijn plus Berichtenbox, lopende zaken Mijn Overheid. PH: Zie onze eerdere kritische opmerkingen onder Beleidsvoorstellen 2013 inzake ICT-achtige activiteiten. *Structureel 2014 p. 38 Aanstelling ‘security officer’ PH: zie eerdere opmerking behorende bij beschrijving op p. 23. p. 38 Opwerking topografiebestanden naar BGT , externe expertise implementatie basisregistratie. PH: Zie onze eerdere kritische opmerkingen onder Beleidsvoorstellen 2013 inzake ICT-achtige activiteiten.
11. Overige ontwikkelingen Wij begrijpen dat financiële zekerheden naar 2014 toe en verder, niet dan wel deels te geven zijn. In ieder geval dwingen de door Noordenveld niet te beïnvloeden factoren (exogene factoren) tot denken in bandbreedtes (schetsen van min/max-posities). Heeft de PH in deze zin inzicht gevraagd en gekregen? Wij onderkennen dat met name de onbekende gevolgen van het zogenaamde Sociaal Akkoord én de dreigende extra rijksbezuinigingen 2014 (max € 6 5
miljard?) financiële prognoses erg moeilijk maken. Wij hopen bij de gemeentelijke begrotingsbehandeling 2014 meer duidelijkheid te krijgen…….
p. 42 De decentralisaties van Jeugdzorg en AWBZ bevinden zich in de overgangsfase. Door het Rijk zijn gespecificeerde bedragen beschikbaar gesteld. Gaat het om geoormerkte bedragen? Is het een kwestie van budget opmaken en/of kan een positief saldo worden overgeheveld naar een ander transitiebudget en volgend begrotingsjaar? Hoe realistisch is het volgens de PH om negatieve financiële gevolgen te veronderstellen vanwege de overgangsfase? Hoe en met welke maatregelen minimaliseert de PH het financiële risico? p. 43 Passend onderwijs: invoering 1 augustus 2014 De paragraaf in de Voorjaarsnota die hieraan gewijd is maakt niet duidelijk wat hier precies aan de hand is. Dat geldt ook voor financiële gevolgen. Wat levert volgens de PH de voorlopersaanpak in 2013 op? Wij vragen de PH vóór de begrotingsbehandeling 2014 zorg te dragen voor adequate informatie over de Invoering van Passend onderwijs en de (financiële) relatie met samenwerkingsverbanden en de gemeente Noordenveld.
p. 43 Complex De Hullen De besparingsopdracht van de Raad heeft geleid tot een netto structurele exploitatiebezuiniging van € 141.700,- (Rapport Sportcentrum De Hullen; op weg naar een gezonde toekomst, mei 2013 ). Gegeven de raadsopdracht (2011) om vanaf 2015 € 200.000,- te besparen op de exploitatie van zwembad De Hullen, kunnen we (nog) niet direct vaststellen in welke mate het zwembad en de sporthallen delen in de besparingen. Bovendien is er verwarring over de vraag of de opdracht het hele sportcentrum raakt of inderdaad het zwembad apart. Wij interpreteren in dat geval dat het moet gaan om besparingen op het hele sportcentrum De Hullen. De kostenbeheersingsoperatie lijkt goed op weg om aan de raadsopdracht te gaan voldoen. Op grond van dezelfde raadsopdracht zijn opties voor verzelfstandiging van het sportcentrum De Hullen onderzocht.
6
De aanbeveling om tot Interne verzelfstandiging over te gaan met een evaluatieperiode van 3 jaar kan vooralsnog op onze steun rekenen. De CDA-fractie vindt het voorstelbaar dat het rapport Sportcentrum De Hullen in de Raadscommissie vóór het einde van 2013 wordt besproken.
p. 44 Samenwerking en STAAN De CDA fractie heeft op dit terrein gefundeerde ideeën en wacht de Visienota van het College
p.45 Novatec Wij begrijpen dat vanwege landelijke ontwikkelingen (Sociaal akkoord, verschuiving Participatiewet naar 2015) de in gang gezette ontwikkeling richting een Dienst Werk en Inkomen is geparkeerd. Het voornemen is om Sociale werkvoorziening en Wahjong in 35 werkbedrijven te organiseren en de werkgeversbenadering in 35 werkpleinen onder te brengen. De CDA fractie is niet gelukkig met deze ontwikkelingen. Het bedreigt de beoogde gemeentelijke autonomie bij het benoemen en regisseren van de individuele vraagstukken op de terreinen Zorg, Inkomen en Werk. De 5 genoemde actuele uitgangspunten op p.46 zijn wat ons betreft akkoord.
p. 46 MFA te Een Als opstellers van de motie van 17 oktober 2012, breed gesteund door een grote meerderheid van de raad, zijn wij tevreden met uw tijdige analyse van het geactualiseerde haalbaarheidsonderzoek. Wij staan positief tegenover de oprichting van een MFA te Een. Het CDA heeft separaat uitgebreid kennis genomen van de wensen, behoeften en mogelijkheden van eigen inbreng vanuit Een. De gesprekken maakten duidelijk dat het voorliggende plan in een grote behoefte voorziet, niet alleen wat betreft de scholen maar ook wat betreft de algemene leefbaarheid en het Samen leven (verenigingen) in het dorp. Wij realiseren ons dat aan de voorwaarde om uit te gaan van één samenwerkingsschool nagenoeg niet kan worden ontkomen. Het CDA verwacht een kosten-realistische ontwikkeling van een MFA te Een en ziet het voorstel bij de begroting 2014 met gepast vertrouwen tegemoet.
7
p. 47 Privatisering gemeentelijke accommodaties, met name dorpshuizen Wij hebben de beslissing om dorpshuis De Essen te Peize te privatiseren onlangs gesteund. De CDA fractie ziet privatiseringsvoorstellen van andere dorpshuizen tegemoet en zal elk voorstel op de uitgangspunten en haalbaarheid beoordelen.
12. Vooraankondiging investeringen 2014 p. 48 Buurtsportcoaches, voorheen ‘combinatiefunctionarissen’ Vanaf 2013 wordt 40% van de loonkosten van buurstportcoaches door het Rijk gedekt. Er is dus een gat van € 135.000,-. Dat moet door cofinanciering zoveel mogelijk worden gecompenseerd? Hoe staat het met het onderzoek naar cofinanciering? Wat zijn de kansen op succes? Wij veronderstellen dat de PH zich realiseert dat een geheel of goeddeels mislukken van cofinanciering de gemeente voor onbedoelde financieringsproblemen gaat stellen? Ten aanzien van de overige vooraangekondigde investeringen wachten wij de nadere uitwerkingen bij de begroting 2014 af.
13. Grondexploitaties De risicoanalyse is blijkbaar zojuist gereed gekomen. Bij het redigeren van onze eerste termijn zijn wij niet aan bestudering toegekomen. p. 50 Onder de titel Samenwerkingsverband Leek-Roden wordt gesuggereerd dat de Stuurgroep IGS na vaststelling van een nieuwe structuurvisie verder wil onder deze titel. Vooralsnog een premature wens; wij gaan er vanuit dat de raad beslist of, hoe en in welke vorm er wordt samengewerkt.
p. 50 De zogenaamde Montecarlo-analyse. Is de PH het met ons eens dat een dergelijke analyse intern zou moeten kunnen worden gedaan? Dat betekent ook het aanleren van andere werkzaamheden, die wellicht de individuele werkbeleving verbeteren? De ontbrekende schakel is de programmatuur: wat zijn kosten aanschaf, onderhoud en scholing?
8
14. Ten slotte
Uitgebreid hebben we stil gestaan bij de voorjaarsnota 2013. En dat ondanks de talrijke onzekerheden, die het moeilijk maken om financiële gevolgen goed te duiden. Het voorstel om te gaan experimenteren met ‘zero-based’ budgetten steunen wij. Overigens verliest de CDA fractie zich zeker niet in pessimisme en wanhoop. Wij zijn niet naïef wanneer we zeggen hoopvol te zijn voor 2013 en volgende jaren. Zeker als die hoop binnen de Noordenveldse samenleving kan worden aangewakkerd door nieuwe initiatieven, geïnspireerde gemeenschapszin en gedurfde sociaal-economische vitaliteit! Wij verwachten een vruchtbaar debat aangaande de Voorjaarsnota 2013. -----------------------
9
