ALGEMEEN COMMERCIEEL SOCIAAL EN MVO FINANCIEEL JAARVERSLAG De juiste mensen op de juiste plek

11_FAC_019_jaarverslag 2010 Omslag NL 15-04-11 13:45 Pagina 1

ALGEMEEN | COMMERCIEEL | SOCIAAL EN MVO | FINANCIEEL JAARVERSLAG 2010 DE FACILITAIRE COMBINATIE Facilicom Services Group is 45 jaar geleden begonnen als schoon-

Hoofdkantoor

maakbedrijf. Al toen lag er in de naam van dat bedrijf veel meer

Karel Doormanweg 4

besloten: de afkorting GOM stond namelijk voor Gebouwen

3115 JD Schiedam

Onderhoud Maatschappij. In 1996, toen het bedrijf al behoorlijk wat

Postbus 144

andere diensten bood, werd de nieuwe naam geïntroduceerd:

3100 AC Schiedam

Facilicom, een samentrekking die staat voor facilitaire combinatie.

tel.: 0031 (0)10 298 11 11

Het was een naam die van visie getuigde en die uitermate

fax: 0031 (0)10 298 11 01

toekomstbestendig is gebleken. Want nu, in 2011, is het bedrijf meer dan ooit de belichaming van dat idee: Facilicom is als geen

Hoofdkantoor België

ander in staat om soft en hard facilities te combineren, om vastgoed

IJzerlaan 11, 2060 Antwerpen

in zijn geheel te beheren en te exploiteren, sterker nog: om gebou-

tel.: 0032 (0)3 224 38 00

wen met uitsluitend eigen bedrijven te ontwerpen, te bouwen, te

fax: 0032 (0)3 226 56 34

financieren, te onderhouden en te exploiteren.

Hoofdkantoor Frankrijk

De Rijksgebouwendienst kijkt sinds 2005 bij elk huisvestingsproject

2-4 rue Marco Polo

van 25 miljoen euro of meer of het beter is om zo’n project in een

94373 Sucy en Brie

publiek-private samenwerking (PPS) te realiseren. Het tweede

tel.: 0033 (0)1 49 82 85 00

project, en het eerste nieuwbouwproject dat in aanmerking kwam

fax: 0033 (0)1 49 82 85 90

Sargasso Level 2 Five Arches Business Centre Maidstone Road Sidcup Kent DA14 5AE UK Tel: 0044 (0)20 83 08 50 50 Fax: 0044 (0)20 83 02 58 49

FACILICOM JAARVERSLAG 2010

Hoofdkantoor Engeland

voor een PPS-aanbesteding, was het Belastingkantoor in Doetinchem. Facilicom won de aanbesteding. Het is absoluut uniek in Nederland en wereldwijd heel bijzonder dat zo’n veelomvattend project wordt uitgevoerd door een single party. Facilicom heeft namelijk het hele Belastingkantoor zelf gefinancierd en met eigen bedrijven gebouwd, alleen de architect is ingehuurd. Maar nog veel belangrijker bij zo’n PPS-project: Facilicom is gedurende de hele looptijd van het contract, in dit geval vijftien jaar lang, verantwoordelijk voor het totale beheer, het onderhoud, de exploitatie en de facilitaire dienstverlening. En ook dat gebeurt vooral met eigen bedrijven. De term PPS is eigenlijk te beperkt, want die beschrijft alleen de

www.facilicom.com

vorm van samenwerking. Veel belangrijker is dat bij dit soort projecten DBFMO in één hand worden gebracht: Design, Build, Finance, Maintain en Operate. En dat werkt natuurlijk nog beter als zo’n consortium niet een meer of minder toevallig samenwerkingsverband is van bedrijven, maar een single party is als Facilicom. Met dit soort contracten wil de overheid slimmer bouwen stimuleren én besparen op huisvesting, dus op bouw, verbruik en exploitatie. Dat blijkt te werken: gemiddeld bedraagt de besparing bij DBFMOcontracten tussen de 10 en de 15 procent, zo blijkt uit cijfers van het ministerie van Financiën. Dat maakt deze manier van bouwen of renoveren interessant voor iedereen: lagere overheden, onderwijs-

Bedrijven van Facilicom

instellingen, ziekenhuizen en andere zorginstellingen en, natuurlijk, Facilicom Facility Solutions

bedrijven. Facilicom heeft in ieder geval hoge verwachtingen

Trigion Beveiliging

van PPS en DBFMO. Reden waarom de realisatie van het

Gom Schoonhouden

Belastingkantoor in Doetinchem, in februari 2011 definitief opgele-

Prorest Catering

verd, als een rode draad door dit jaarverslag loopt.

Axxicom Personeelsdiensten Breijer Bouw en Installatie Tapwacht Service en Techniek

De juiste mensen op de juiste plek



Hoofdkantoor


Karel Doormanweg 4


3115 JD Schiedam


Postbus 144


3100 AC Schiedam


tel.: 0031 (0)10 298 11 11


fax: 0031 (0)10 298 11 01






tel.: 0032 (0)3 224 38 00


fax: 0032 (0)3 226 56 34




2-4 rue Marco Polo


94373 Sucy en Brie


tel.: 0033 (0)1 49 82 85 00


fax: 0033 (0)1 49 82 85 90





www.facilicom.com





Trigion Beveiliging


Gom Schoonhouden


Prorest Catering





KERNCIJFERS

OMZET NEDERLAND

Bedragen x € 1.000

2006

2007

in % van omzet

Bedrijfsopbrengsten

831.803

100%

in %

2008

van omzet

890.458

100%

2009

in % van omzet

1.000.986

100%

in %

2010

van omzet

1.021.899

100%

in % van omzet

1.052.106

SCHOONMAAKDIVISIE x € 1.000

BEVEILIGINGSDIVISIE x € 1.000

300.000

350.000

40.000

250.000

300.000

35.000

100%

94,7%

841.574

94,5%

954.572

95,4%

975.820

95,5%

1.005.899

95,6%

44.923

5,3%

48.884

5,5%

46.414

4,6%

46.079

4,5%

46.207

4,4%

Financieel resultaat

404

Resultaat vóór belasting

1.378

0,05%

45.327

5,4%

50.262

0,2%

5,6%

2.553

1.234

0,3%

48.967

4,9%

47.313

0,1%

4,6%

1.067 47.274

25.000 200.000

786.880

Bedrijfsresultaat

30.000

250.000

200.000

Bedrijfskosten

CATERINGDIVISIE x € 1.000

0,1%

150.000

12.721

1,5%

12.665

1,4%

13.102

1,3%

13.098

1,3%

12.464

1,2%

Nettowinst

29.632

3,5%

36.168

4,1%

34.638

3,5%

33.299

3,3%

33.885

3,2%

15.000

100.000

100.000

50.000

50.000

0

0 2006

4,5%

Belasting

20.000 150.000

2007

2008

2009

2010

PERSONEELSDIENSTEN x € 1.000 30.000

10.000 5.000 0 2006

2007

2008

2009

2010

2006

2007

2008

2009

BOUW- EN INSTALLATIEDIVISIE x € 1.000

FACILITY SOLUTIONS x € 1.000

200.000

120.000

2010

Gemiddeld aantal personeelsleden

27.210

28.208

30.135

29.782

30.051

25.000

100.000 150.000

20.000

Balanstotaal

291.923

327.283

353.146

406.712

419.833

98.970

131.156

153.134

182.460

183.153

104.136

134.017

157.200

186.626

188.227

Werkkapitaal

57.999

75.283

72.105

96.592

89.712

5.000

Current ratio

1,3

1,4

1,4

1,4

1,4

0

Groepsvermogen

80.000

15.000

100.000

60.000

10.000

Aansprakelijk vermogen

40.000 50.000 20.000 0 2006

Solvabiliteit in %

34

40

43

45

2007

2008

2009

2010

0 2006

2007

2008

2009

2010

2006

2007

2008

2009

2010

44 HORECADIENSTEN x € 1.000 10.000

8.000

6.000

BEDRIJFSOPBRENGSTEN FACILICOM x € 1.000

BEDRIJFSRESULTAAT FACILICOM x € 1.000

1.200.000

60.000

1.000.000

50.000

800.000

40.000

600.000

30.000

400.000

20.000

200.000

10.000

4.000

2.000

0

0

2006

2007

2008

2009

2010

2008

2009

2010

OMZET BUITENLAND

0 2006

2007

2006

2007

2008

2009

BELGIË x € 1.000

FRANKRIJK x € 1.000

ENGELAND x € 1.000

120.000

120.000

30.000

100.000

100.000

25.000

80.000

80.000

20.000

60.000

60.000

15.000

40.000

40.000

10.000

20.000

20.000

5.000

2010

0

0 2006

2007

2008

2009

2010

Tekst: Frank Bokern, Weergaloos met Woorden, Bussum Ontwerp en opmaak: John Roobol, Facilicom Fotografie: Henk Jan Kamerbeek fotografie, Rotterdam Drukwerk: Chevalier International

0 2006

2007

2008

2009

2010

2006

2007

2008

2009

2010


KERNCIJFERS

OMZET NEDERLAND


2006

2007

in % van omzet

Bedrijfsopbrengsten

831.803

100%

in %

2008

van omzet

890.458

100%

2009

in % van omzet

1.000.986

100%

in %

2010

van omzet

1.021.899

100%

in % van omzet

1.052.106



300.000

350.000

40.000

250.000

300.000

35.000

100%

94,7%

841.574

94,5%

954.572

95,4%

975.820

95,5%

1.005.899

95,6%

44.923

5,3%

48.884

5,5%

46.414

4,6%

46.079

4,5%

46.207

4,4%


404


1.378

0,05%

45.327

5,4%

50.262

0,2%

5,6%

2.553

1.234

0,3%

48.967

4,9%

47.313

0,1%

4,6%

1.067 47.274

25.000 200.000

786.880

Bedrijfsresultaat

30.000

250.000

200.000

Bedrijfskosten


0,1%

150.000

12.721

1,5%

12.665

1,4%

13.102

1,3%

13.098

1,3%

12.464

1,2%

Nettowinst

29.632

3,5%

36.168

4,1%

34.638

3,5%

33.299

3,3%

33.885

3,2%

15.000

100.000

100.000

50.000

50.000

0

0 2006

4,5%

Belasting

20.000 150.000

2007

2008

2009

2010


10.000 5.000 0 2006

2007

2008

2009

2010

2006

2007

2008

2009



200.000

120.000

2010


27.210

28.208

30.135

29.782

30.051

25.000

100.000 150.000

20.000

Balanstotaal

291.923

327.283

353.146

406.712

419.833

98.970

131.156

153.134

182.460

183.153

104.136

134.017

157.200

186.626

188.227

Werkkapitaal

57.999

75.283

72.105

96.592

89.712

5.000

Current ratio

1,3

1,4

1,4

1,4

1,4

0

Groepsvermogen

80.000

15.000

100.000

60.000

10.000


40.000 50.000 20.000 0 2006

Solvabiliteit in %

34

40

43

45

2007

2008

2009

2010

0 2006

2007

2008

2009

2010

2006

2007

2008

2009

2010


8.000

6.000



1.200.000

60.000

1.000.000

50.000

800.000

40.000

600.000

30.000

400.000

20.000

200.000

10.000

4.000

2.000

0

0

2006

2007

2008

2009

2010

2008

2009

2010

OMZET BUITENLAND

0 2006

2007

2006

2007

2008

2009

BELGIË x € 1.000



120.000

120.000

30.000

100.000

100.000

25.000

80.000

80.000

20.000

60.000

60.000

15.000

40.000

40.000

10.000

20.000

20.000

5.000

2010

0

0 2006

2007

2008

2009

2010


0 2006

2007

2008

2009

2010

2006

2007

2008

2009

2010

11_FAC_019_jaarverslag 2010 Binnenwerk NL 15-04-11 13:58 Pagina 5

I N H O U D S O P G AV E DIRECTIEVERSLAG

6

ALGEMEEN VERSLAG (DE BELANGRIJKSTE THEMA’S)

10

PPS Belastingkantoor

10

Opdrachten bij PPG, DuPont de Nemours en TU Delft

26

‘Duurzaam’ als nieuwe kernwaarde

22

AlarmServiceCentrale steeds breder actief

26

Alle medewerkers getraind in hostmanship

22

Aanbestedingen onder vuur

27

Facilicom gekozen tot beste werkgever

23

Sterker in beveiliging en schoonmaak

27

MVO-doelen geboekstaafd in ‘Huis der prestaties’

23

Veel meer transparantie dankzij relatieportaal

28

Facilicom in lijst beste familiebedrijven

23

Potentials, talenten en trainees

28

Inspelen op Het Nieuwe Werken bij de opdrachtgever

24

De facility-medewerkers van de toekomst

29

IT minder milieubelastend maken

25

De vitaliteit bevorderen

29

Maatschappelijk verantwoord schoonmaken

25

COMMERCIEEL VERSLAG Schoonmaakactiviteiten

30 30

Facility management

Beveiligingsactiviteiten

34

Horecadiensten

54

Cateringactiviteiten

38

Activiteiten België

56

Personeelsdiensten

42

Activiteiten Frankrijk

58

Bouw- en installatieactiviteiten

46

Activiteiten Engeland

60

SOCIAAL- EN MVO- VERSLAG

50

62

HET MVO-BELEID VAN FACILICOM

64

3.6 Milieu-incidenten

69

1.1 Verantwoording

64

3.7 Ketenbenadering

69

1.2 Prestatie-indicatoren

64

3.8 Duurzaamheid

69

1.3 Managementsystemen

64

PROFIT

70

PEOPLE

65

4.1 Netto omzet

70

2.1 Personeelsomvang

65

4.2 Winst

70

2.2 Personeelsbestand

65

4.3 Solvabiliteit

70

2.3 Personeelswerving

65

4.4 Personeelskosten

70

2.4 Ziekteverzuim

65

4.5 Klanttevredenheid

70

2.5 Medewerkerstevredenheid

66

4.6 Klachten

70

2.6 Training en opleiding

66

4.7 Integriteit

70

2.7 Gezondheid en veiligheid

67

4.8 Dialoog met belanghebbenden

70

2.8 Extra’s voor medewerkers

67

4.9 Kennis bevorderen

70

PLANET

68

4.10 Initiatieven op de arbeidsmarkt

71

3.1 Huisvesting

68

4.11 Milieuprestaties mogelijk maken

72

3.2 Mobiliteit

68

4.12 Gezonde en goede voeding bieden

72

3.3 Energie

68

4.13 Duurzaam bouwen

72

3.4 Materialen

69

4.14 Goede doelen

72

3.5 Afval

69

FINANCIEEL VERSLAG

73

Geconsolideerde balans

74

Toelichting op het geconsolideerd kasstroomoverzicht

85

Geconsolideerde winst- en verliesrekening

76

Vennootschappelijke balans

86

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

77

Vennootschappelijke winst- en verliesrekening

88

Toelichting op de jaarrekening

78

Toelichting op de vennootschappelijke balans

89

Toelichting op de geconsolideerde balans

80

Overige gegevens

90

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening

84

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

92

Facilicom Services Group N.V. is formeel een buitenlandse vennootschap, opgericht naar Antilliaans recht, statutair gevestigd te Curaçao en kantoorhoudend te Schiedam, Nederland.


DIRECTIEVERSLAG 2010

|

MARKTONTWIKKELINGEN

DIRECTIEVERSLAG 2010 Facilicom heeft in 2010 opnieuw aangetoond een sterk bedrijf te zijn, dat zich ook in lastige tijden goed weet te ontwikkelen. De solide basis wordt gevormd door een gezonde bedrijfscultuur en -structuur, waarin onze medewerkers goed functioneren en de juiste prijs-kwaliteitsverhouding realiseren voor onze opdrachtgevers. We zijn er trots op dat we in 2010 onze omzet licht hebben weten te laten stijgen tot € 1,052 miljard, een stijging van 3%. In een krimpende markt betekent dit een groei van het marktaandeel, hetgeen onze positie opnieuw versterkt. Minstens zo belangrijk is dat de winst op peil is gebleven, met een lichte stijging van 2% tot € 33,9 miljoen netto winst na belasting. In de facilitaire markten werkt een economische teruggang vertraagd door, zodat we pas in 2010 de volledige effecten te verduren kregen. Als een bedrijf dan de winst weet te laten stijgen, mag het niet ontevreden zijn.

MARKTONTWIKKELINGEN In de single-serviceactiviteiten (klanten nemen één dienst af van één van onze gespecialiseerde bedrijven) is de marktdruk onverminderd hoog. Het Nieuwe Werken zet nadrukkelijk door met als gevolg dat de behoefte aan kantoormeters, die door de economische teruggang toch al onder druk stond, afneemt. Veel grote ondernemingen brengen het aantal kantoorlocaties terug. Regionale vestigingen worden gesloten en de medewerkers krijgen flexibele werkplekken op de overgebleven locaties of werken van huis uit. Het contractvolume bij een aantal bestaande klanten is hierdoor significant teruggelopen. Naast een teruggang in vierkante meters, zien we ook een verdergaande bezuinigingstrend bij herinschrijvingen en contractonderhandelingen. Opdrachtgevers blijven de prijs als belangrijkste selectiecriterium hanteren. Leveranciers die hun volume willen handhaven, gaan daar vaak in mee. Scherpere contractprijzen zijn alleen verantwoord wanneer daar ook lagere kostprijzen tegenover staan. Nog steeds zijn wij in staat om onze dienstverlening door te ontwikkelen tot een nog efficiëntere bedrijfsvoering. Niet door onze medewerkers zwaardere taken te geven en de werkdruk te verhogen, maar door de dienstverlening slimmer te organiseren, onze medewerkers nog beter op te leiden en zo weinig mogelijk onnodige kosten te maken. Een slimmere dienstverlening realiseren we bijvoorbeeld door de inzet van moderne technieken in de beveiliging op het gebied van toegangscontrole of beeldoverdracht. Faalkosten worden gereduceerd bij de bouwbedrijven door gebruik te maken van BIM-technieken waardoor de coördinatie tussen de verschillende disciplines overzichtelijker wordt. In de catering wordt met behulp van de on-line informatie uit het kassasysteem de inkoop geoptimaliseerd met als gevolg een lagere derving. De kern is dat we blijven nadenken over optimalisering van onze werkprocessen. Goed opgeleide medewerkers functioneren beter, zowel in de kwaliteit van hun werk als qua productiviteit. Binnen onze schoonmaakbedrijven opereren ‘herinstructieteams’ die bestaande medewerkers helpen professioneler schoon te maken, dat wil zeggen: minder tijd te besteden aan overbodige handelingen. Facilicom is één van de grootste BBL-bedrijven in Nederland (BBL staat voor beroepsbegeleidende leerweg) en biedt onder meer in de beveiliging en in de schoonmaak erkende mbo-opleidingen aan. Ons management wordt intern ontwikkeld door eigen managementdevelopmentprogramma’s. Onnodige kosten worden vermeden door met behulp van preventiemaatregelen en een goede re-integratiebegeleiding het ziekteverzuim zo laag mogelijk te houden. In 2010 is het verzuim opnieuw gedaald. We investeren in ICT-toepassingen die de processen effectiever en tegelijkertijd goedkoper maken, zoals bijvoorbeeld de communicatie met onze medewerkers via medewerkerportalen. En we bundelen onze inkoopprocessen zodat we de scherpste condities kunnen uitonderhandelen. Doordat we met deze aanpak onze kostprijzen weten te beheersen, kunnen we mee in de trend naar lagere prijzen. Maar gelukkig is Facilicom niet volledig afhankelijk van de prijsconcurrentieslag op de single-servicemarkten. Integraal facilitymanagement wint steeds meer terrein bij opdrachtgevers die de volledige facilitaire dienstverlening, inclusief (een deel van) de aansturing daarvan, in één contract uitbesteden. Facilicom heeft in deze markt een unieke positie met toonaangevende single suppliers op alle vakgebieden, die als ‘zusjes’ hun krachten op natuurlijke wijze bundelen tot één sterke integrale aanpak. Naast kostenbeheersing, is dit de tweede pijler onder de groei van het marktaandeel van Facilicom. Onder de huidige marktomstandigheden wordt het uiterste gevraagd van de facilitaire bedrijven op het gebied van efficiency, effectiviteit, creativiteit en klantgerichtheid. Er is geen ruimte meer voor middelmaat. Alleen de sterkst georganiseerde bedrijven kunnen aan de hoge verwachtingen van opdrachtgevers voldoen. Facilicom zal ervoor zorgen één van die bedrijven te blijven.

6

|

7



|

FA C I L I TA I R E B E D R I J V E N N E D E R L A N D

FACILITAIRE BEDRIJVEN NEDERLAND De schoonmaakdivisie had sterk te kampen met de krimpende markt. Gom Schoonhouden zag de omzet dalen met 7%, vooral door inkrimping van bestaande contracten en lagere aanneemsommen bij heraanbestedingen. De winst bleef op peil doordat de eerder beschreven mogelijkheden om de kostprijs te beheersen, goed zijn toegepast. Ook de regionale schoonmaakbedrijven krompen in volume en wel met 9%. Dankzij een sterke organisatie binnen de bedrijven steeg de netto winstmarge tot boven die van Gom, dat is een compliment waard. Binnen de schoonmaakbranche vindt momenteel overleg plaats tussen werkgevers, werknemers en opdrachtgevers over de trend van aanbesteden op prijs, waarbij aspecten als kwaliteit van de dienstverlening, werkdruk en arbeidsomstandigheden dreigen te worden verwaarloosd. Facilicom is een warm voorstander van dit overleg en hoopt dat partijen kunnen komen tot een constructieve convenant. Alle betrokkenen zijn gebaat bij een duurzame, uitgebalanceerde aanpak. Trigion Beveiliging wist met 8% te groeien, met name dankzij de overname van CSU Security Services dat volledig in Trigion werd geïntegreerd. Hiermee kwam het aantal medewerkers uit op ruim 7.200. De beoogde synergie werd volledig bereikt, zodat de winst met ruim 10% groeide. Trigion wist zijn positie als marktleider goed uit te bouwen, onder andere met het toonaangevende BBL-leertraject waar inmiddels zo’n 2.000 medewerkers aan deelnemen. Hiermee wordt de basis gelegd voor een sterke positie in de toekomst, wanneer er weer sprake zal zijn van arbeidskrapte. Trigion Services speelde goed in op de behoefte naar meer dienstverlening en groeide zowel in omzet als in winst met dubbele cijfers. Inmiddels zijn hier al 943 medewerkers in dienst. De AlarmServiceCentrale groeide fors met bijna 50%, vooral door de integratie van de aansluitingen van CSU. Doordat de bezetting verder verbeterde groeide ook de winst. Steeds meer groeit de AlarmServiceCentrale uit tot de spin in het web van onze integrale beveiligingsbenadering. In het eerste kwartaal van 2011 werd Hoffmann Bedrijfsrecherche overgenomen. Hoffmann is een gevestigd begrip in Nederland als het gaat om bedrijfsrecherche en beveiligingsconsultancy. Een marktleider die zich aansluit bij een marktleider. Het is een welkome aanvulling op het totaalpakket dat Trigion biedt. Hoffmann zal zelfstandig gepositioneerd blijven. Prorest Catering zag bij enkele van zijn grootste klanten vestigingen sluiten, waardoor het omzetvolume met 5% afnam. De winst bleef goed op peil. Vooral in het laatste kwartaal werden enkele forse nieuwe contracten afgesloten, waardoor we in 2011 geen verdere krimp verwachten. Prorest heeft veel baat bij de integrale contracten die Facilicom afsluit en levert hieraan een essentiële bijdrage. Axxicom Airport Caddy breidde de activiteiten uit met dienstverlening op het gebied van transfer van en naar Schiphol en passagiersdiensten voor grote bedrijven. Mede hierdoor steeg de omzet met 11%. De winst bleef mooi op niveau. Axxicom Thuishulp verzesvoudigde de omzet en organiseert inmiddels met ruim 800 medewerkers thuishulpdiensten in het kader van de Wmo. Inmiddels (april 2011) is het bedrijf uit de aanloopverliezen en levert het een bijdrage aan het concernresultaat. Het beleid van Tapwacht is al jaren gericht op het verbreden van het dienstenaanbod. Naast levering, installatie en onderhoud van bier- en frisdrankinstallaties zijn nu ook koffiemachines in het pakket opgenomen. Op basis van de sterke positie die Tapwacht heeft in de horeca, verwachten we ook in 2011 een omzet- en winstgroei van zo’n 10% te kunnen realiseren. Facilicom Facility Solutions leverde opnieuw een forse bijdrage aan de contractenportefeuilles van alle bedrijven. Opdrachtgevers herkennen de voordelen van een integrale aanpak van de facilitaire organisatie steeds beter, waardoor de divisie met 40% groeide tot boven € 100 miljoen omzet. We zullen blijven investeren in de interne bedrijfsvoering om de groei te kunnen volhouden en de voorkeurspositie die we nu al vaak hebben, verder uit te bouwen. Samen realiseerden de Nederlandse facilitaire bedrijven een omzet van € 687 miljoen, met een bedrijfsresultaat van 6%. Hiermee rendeerden deze activiteiten opnieuw beduidend boven het concerngemiddelde.



|

F I N A N C I Ë L E R E S U LTAT E N

BOUW EN INSTALLATIE Breijer Bouw en Installatie is het voor de bouwsector lastige jaar 2010 goed doorgekomen. Dit was voornamelijk te danken aan twee grote incidentele projecten die het volume nog op peil hielden. In het eerste kwartaal 2011 zijn beide projecten opgeleverd. Het ging daarbij om de verbouw en restauratie van het monumentale gebouw van de Raad van State en de nieuwbouw van het belastingkantoor in Doetinchem, die elders in dit jaarverslag uitgebreid aan de orde komt. We konden de omzetdaling hierdoor beperken tot 4% (naar € 150 miljoen). De winst werd in 2010 bijna gehalveerd. De projectmatige bouwen techniekbedrijven zullen in 2011 teruglopen in omzetvolume. Onder de huidige marktomstandigheden is dat ook niet te voorkomen. Daarentegen verwachten we dat de business units Brand- en Beveiligingstechniek en Contractonderhoud verder groeien, en daardoor een steeds sterker aandeel zullen krijgen in de Breijer-groep. We blijven hierop focussen, ook al omdat Breijer met deze activiteiten het meeste bijdraagt aan het totaalaanbod dat Facilicom op de markt brengt. BUITENLAND Onze bedrijven in België hebben een goed jaar achter de rug. We bieden hier het volledige scala aan facilitaire diensten, inclusief de samenbindende rol van Facilicom Facility Solutions. Dit integrale aanbod kan rekenen op steeds meer belangstelling. Door de overname van One Group (met een omzet van ruim € 60 miljoen) in het laatste kwartaal van 2010 hebben we ons dienstenaanbod nog kunnen uitbreiden met technisch onderhoud en fleet support. Daarnaast voegt One Group volume toe aan de bestaande schoonmaakactiviteiten, waardoor synergie ontstaat. De effecten van de fusie zullen in 2011 volledig doorwerken in de cijfers. In 2010 groeide de omzet autonoom (zonder overname-effect) met 2% naar € 90 miljoen. Vooral Facilicom Facility Solutions had hier een groot aandeel in. De autonome winstgroei was ruim 40%. Qua rendement verbeterden Facilicom Facility Solutions en Axxicom Airport Caddy hun resultaten opnieuw, bleef Gom stabiel en nam het aanloopverlies van Trigion af. Helaas liep het resultaat van Prorest Catering terug. In het laatste kwartaal van 2010 is een aantal probleemcontracten aangepakt waarbij de verliezen begin 2011 zullen verdwijnen. Alles tezamen zijn de verwachtingen voor 2011 positief. De fusie tussen het oorspronkelijke Facilicom België en One Group verloopt enthousiast en constructief, de bedrijfsculturen komen grotendeels overeen. We hebben daarmee een uitstekende uitgangspositie op de Belgische facilitaire dienstenmarkt. In Frankrijk daalde de omzet, zoals verwacht, met 12% tot € 93 miljoen. Het staken van de activiteiten van Axxicom Airport Caddy op luchthaven Charles de Gaulle was hier een belangrijke factor in. De afwikkeling van dit sterk verliesgevende bedrijfsonderdeel is volledig in de jaarcijfers verwerkt. Maar ook Gom Propreté liep terug in omzet, waardoor de verbetering in de brutomarge (als gevolg van een effectievere bedrijfsvoering) deels teniet werd gedaan en de winst te laag bleef. We zien in 2011 nog geen verbetering in de omzetontwikkeling, zodat de resultaten onder druk blijven staan. Het beveiligingsbedrijf had te maken met eenmalige kosten uit het verleden en realiseerde daardoor een verlies. Al met al is het resultaat van Facilicom Frankrijk verbeterd ten opzichte van 2009, maar nog altijd beneden peil. Engeland wist het verlies in het schoonmaakbedrijf vrijwel helemaal weg te werken. Het volume is gestegen, maar het absolute omzetniveau blijft laag. Het beveiligingsbedrijf liep helaas terug in omzet en wist daardoor niet in de zwarte cijfers te komen. Concluderend kan worden gesteld dat onze buitenlandse activiteiten positief hebben bijgedragen aan het bedrijfsresultaat. Ten opzichte van 2009, toen per saldo nog een aanzienlijk verlies werd gemaakt, is dat hoopgevend. FINANCIËLE RESULTATEN Voor het derde jaar op rij hebben we onze netto winst op peil weten te houden. Onder de huidige marktomstandigheden is dat een goede prestatie. De omzet is licht gestegen, waaraan de overnames natuurlijk hebben bijgedragen. In een krimpende markt hebben we dus onze marktpositie weten te verbeteren. Er is in 2010 fors geïnvesteerd in overnames, waarbij CSU Security Services en One Group de belangrijkste waren. Deze overnames werden geheel uit eigen middelen gefinancierd en de betaalde goodwill is direct ten laste van het eigen vermogen gebracht. Desondanks is de solvabiliteit vrijwel gelijk gebleven en met 44% nog steeds zeer hoog. Er is opnieuw geïnvesteerd in de ontwikkeling van ons nieuwe ERP-systeem. De aankooplicenties en de reeds ontwikkelde systeemonderdelen zijn geactiveerd en zullen over de looptijd van de verwachte gebruiksperiode worden afgeschreven. Daarnaast zijn voor dit omvangrijke project consultancy-kosten gemaakt en zijn veel van onze eigen mensen intensief met het project bezig geweest. Deze kosten zijn direct ten laste van het resultaat gebracht. In 2011 zullen zowel de investeringen als de projectkosten nog aanzienlijk hoger uitkomen. Eind 2011

8

|

9



|

VOORUITZICHTEN 2011

zal het eerste bedrijf ‘live’ gaan, de verdere uitrol zal in de loop van de volgende jaren plaatsvinden. We houden voor de komende jaren rekening met hogere automatiseringskosten dan wij in het verleden gewend waren. De nieuwe systemen zijn noodzakelijk om ook in de toekomst toonaangevend te blijven op breed facilitair gebied en zullen op langere termijn hun vruchten afwerpen in de vorm van betere managementinformatie en vooral betere interface-mogelijkheden met andere systemen, zoals die van businesspartners en bijvoorbeeld medewerkerportalen. Alles overziend is Facilicom opnieuw sterker geworden. Uit eigen middelen is geïnvesteerd in bedrijfsactiviteiten en in een betere ondersteuning van onze divisies, terwijl de balanspositie onverminderd sterk is gebleven. Daarmee is 2010 financieel een goed jaar geweest. VOORUITZICHTEN 2011 In de voor ons relevante markten zien we verschillende ontwikkelingen. Deels bieden deze kansen, maar deels zijn ze ook bedreigend. Het Nieuwe Werken en de daarmee gepaard gaande krimp in vierkante meters kantoorruimte is al genoemd als een bedreiging. Wij verwachten dat dit een structureel verschijnsel is. Tegelijkertijd biedt dit ook kansen, omdat werkgevers die Het Nieuwe Werken hebben doorgevoerd in veel gevallen het niveau van facilitaire dienstverlening verhogen om hun medewerkers een warm welkom te bieden op de dagen dat zij nog op kantoor zijn. ‘Minder meters, maar wel beter verzorgd.’ Door hier actief op in te spelen kan Facilicom een belangrijker partner worden die actief bijdraagt aan het imago van de opdrachtgever als werkgever. Goede facilities zijn dan niet alleen een kostenpost, maar leveren ook wat op. Een andere kans is de duidelijke trend naar integrale uitbesteding van het totale facilitaire proces aan één partij. In de krimpende markt is dit een groeiend segment waar Facilicom prima in thuis is. Het DBFMO-contract voor het belastingkantoor in Doetinchem toont dit aan. Recentelijk hebben wij opnieuw enkele grote integrale contracten af weten te sluiten, die in 2011 moeten gaan bijdragen aan onze bedrijfsresultaten. De bezuinigingstrend bij opdrachtgevers die een gevolg is van de economische recessie, dus op conjuncturele gronden, heeft de afgelopen jaren tot veel contract-heronderhandelingen geleid en bij tenders een sterk prijsdrukkend effect gehad. We zien dat de meeste bedrijven zich nu weer positiever ontwikkelen, en dat bovendien de gewenste besparingen grotendeels zijn gerealiseerd. Dat zal niet leiden tot toename van de uitgaven aan facilitaire dienstverlening, maar de bezuinigingsdrift om conjuncturele redenen is sterk afgenomen. In de gezondheidszorg staan instellingen en organisaties steeds meer open voor uitbesteding en samenwerking in de vorm van joint ventures. Zowel intramuraal (ziekenhuizen, verpleeghuizen etc.) als extramuraal (thuishulp en thuiszorg) biedt dit mogelijkheden tot marktvergroting. Facilicom is in beide segmenten goed vertegenwoordigd en verwacht hierin te kunnen groeien. De bovengenoemde kansen zullen we hard nodig hebben om in de zwaar competitieve markten waarin we actief zijn, tot goede resultaten te komen. In het eerste kwartaal van 2011 zijn de resultaten van onze grootste divisies, Gom en Trigion in Nederland, iets teruggelopen ten opzichte van 2010. Dat wordt grotendeels veroorzaakt door de scherpere aanneemsommen die vorig jaar zijn overeengekomen met veel opdrachtgevers. Vanwege de grote volumes werkt dit sterk door in het concernresultaat. Door betere resultaten in andere bedrijfsonderdelen kan dit worden gecompenseerd, maar we zullen alle zeilen bij moeten zetten om ook 2011 weer op een gezonde manier te kunnen afsluiten. Ondertussen blijven we investeren in de toekomst, niet alleen in ICT, maar ook en vooral in een goede positie op de arbeidsmarkt. Dienstverlenen is mensenwerk en Facilicom is een mensenbedrijf. Onze medewerkers zijn de kern van het bedrijf, en we zullen in 2011 nog intensiever werken aan het werven, binden en boeien van de juiste mensen op de juiste plek binnen ons bedrijf, zoals ook elders in dit jaarverslag is te lezen. Op basis van deze uitgangspunten bouwen we met ruim 30.000 collega’s verder aan Facilicom, in het volste vertrouwen dat wij in 2011 opnieuw een resultaat zullen neerzetten waar we trots op kunnen zijn. Schiedam, 4 april 2011

Drs. J.A. Gennissen president-directeur


ALGEMEEN VERSLAG

|

D E B E L A N G R I J K S T E T H E M A’ S

10

|

11


ALGEMEEN VERSLAG

|

PPS BELASTINGKANTOOR

A L G E M E E N V E R S L A G : D E B E L A N G R I J K S T E T H E M A’ S Van alle thema’s van 2010 was de bouw van het Belastingkantoor in Doetinchem wel het belangrijkste. Daarom ook veel aandacht voor dit project, te beginnen op de volgende pagina’s. Volgens Harold Hinfelaar van Facilicom Facility Solutions haalt DBFMO het beste wat Facilicom in zich heeft naar boven. Henny van Oortmarssen van Breijer Bouw vertelt dat het een feest was om dit pand te bouwen. Sander Ruitenbeek van de Belastingdienst legt uit hoe het credo ‘Doe meer met ongeveer’ kan leiden tot een reeks van slimme oplossingen. En Pieter Dijckmeester van de Rijksgebouwendienst meldt dat dit slimme bouwen veel geld oplevert. Verderop in het jaarverslag vertellen Facilicom-medewerkers bovendien hoe het nu is om in dit ‘magnifieke pand’ te werken.


ALGEMEEN VERSLAG

|


12

|

13

HAROLD HINFELAAR, BUSINESS UNIT DIRECTEUR VAN FACILICOM FACILITY SOLUTIONS

Het beste wat Facilicom in zich heeft Bouwen met het oog op de exploitatie. Het integreren van alle facilities, ook de hard facilities. Het zijn twee paradepaardjes van Facilicom. In 2006 brachten de Facilicomdivisies beide concepten samen in het eigen hoofdkantoor in Schiedam. Resultaat was een baanbrekend pand. Nu hebben ze de kracht van deze combinatie als single party ook mogen bewijzen in het PPS-contract met de Rijksgebouwendienst en de Belastingdienst. De term ‘PPS’ schiet eigenlijk tekort. Harold Hinfelaar, business unit directeur van Facilicom Facility Solutions: ‘Die term beschrijft alleen de vorm van samenwerking: publiek-private samenwerking, dus een publieke instantie die een commerciële onderneming inschakelt om een bepaalde beschikbaarheid te leveren. In het proces gaat het om DBFMO: Design, Build, Finance, Maintain en Operate, dus een aanbesteding van zowel het pand als de exploitatie van het pand. Het zijn outputgerichte contracten. De opdrachtgever geeft slechts aan wat hij wenst: in dit geval de beschikbaarheid van 350 werkplekken voor 460 werknemers, inclusief alle facilitaire diensten. Het is de meest uitgebreide vorm van uitbesteden en op deze manier is ook het meeste voordeel te behalen. Want de concessienemer is dan verantwoordelijk voor het hele traject en kan bijvoorbeeld beslissen meer te investeren in de bouw, omdat daarmee de exploitatie gunstiger wordt. Bij traditionele projecten zijn alle disciplines opgeknipt en dan treedt er dus altijd snijverlies op. Als één entiteit alles doet, is er een veel betere onderlinge afstemming. En dat voordeel wordt natuurlijk alleen maar groter als je het als single party doet. Maar dan moet je dus wel alle verschillende werelden bij elkaar brengen en ervoor zorgen dat die ideale mix echt ontstaat.’ RUIM 350 PAGINA’S OUTPUTSPECIFICATIES De outputspecificaties besloegen ruim 350 pagina’s. ‘Daarin stond dus precies beschreven wat we uiteindelijk moesten leveren. Hoe we dat gingen doen, mocht Facilicom zelf invullen. Dan begint dus het spel. Elke divisie is gaan terugredeneren en heeft in grote lijnen op papier gezet wat er volgens zijn discipline nodig was. Dan kan iedereen meedenken vanuit zijn eigen expertise. In wekelijkse vergadersessies zijn we dat onderling gaan afstemmen. Zo is het plan steeds concreter geworden en steeds verder verfijnd.’ De verfijningen werden ingebracht in dialoogsessies met de Rijksgebouwendienst en de Belastingdienst. ‘Die dialoogsessies hebben een dubbele functie: de opdrachtgever kan met behulp van de uitkomsten van die sessies de uitvraag optimaliseren, wij kunnen onze aanbieding verbeteren. Het zijn open gesprekken waarbij beide partijen kunnen profiteren van elkaars deskundigheid.’ Maar op dat moment waren er nog wel drie partijen in de race. ‘Het was een subtiel spel: we wilden onze slimmigheden wel delen, maar tegelijkertijd ons kruit een beetje drooghouden voor de eindpresentatie.’ Er zat uiteindelijk maar een klein verschil tussen de nummer twee en de nummer een. Maar de opdracht ging naar Facilicom. ‘We hadden 87,61 van de 100 punten, dus een 8,8. De Rijksgebouwendienst keek naar de economisch meest voordelige inschrijving en naar de kwaliteit. Beide aspecten telden voor 50 procent mee. Met alleen een goed

ontwerp red je het niet. Je wint het alleen als je over de hele linie, dus design, build, finance, maintain én operate, een ruime voldoende scoort. Dat is ons heel goed gelukt.’ ALLEMAAL OPNIEUW LEREN ZWEMMEN Het was wennen voor alle partijen. ‘Iedereen heeft opnieuw moeten leren zwemmen. De architect moest zijn ontwerp aanpassen als de schoonmaker zijn veto uitsprak over een bepaald tegeltje omdat dat echt niet efficiënt is schoon te houden. De mensen van bouw en installatie kregen geen kant-en-klaar bestek, maar moesten zelf op zoek gaan naar de beste oplossing. En zo gold dat voor alle disciplines. Dat was wennen, maar dat zag je met de week groeien. Mensen gingen elkaar vinden, het werd discipline-overstijgend. Dat heeft veel meerwaarde opgeleverd. Het pand is daardoor veel mooier en beter geworden dan we zelf eerst hadden bedacht. Het is heel energiezuinig, schoonhouden is heel eenvoudig, beveiliging en toegangsverlening zijn veel efficiënter door de inzet van techniek, de logistiek in het pand is slim, het restaurant is multifunctioneel, de buitengevel heeft nauwelijks onderhoud nodig, de dakbedekking is heel duurzaam, en zo kan ik nog wel even doorgaan. Door dat alles is het dus veel makkelijker te beheren en zijn de exploitatiekosten veel lager dan bij een traditioneel kantoorpand.’ TROTS OP EEN FANTASTISCH PAND Ook doordat de bouw iets is uitgelopen, is het pand duurder geworden dan gepland. ‘Maar over vijftien jaar klopt de business case. We hebben nu iets meer uitgegeven, maar we winnen veel in de exploitatie, in de restwaarde van het pand en in de mogelijkheden om het pand straks, als het over vijftien jaar vrij zou komen, op een eenvoudige manier op te delen in meerdere units, zodat het makkelijker is te verhuren. Los daarvan heeft het een marketingwaarde die onbetaalbaar is. Facilicom krijgt hiermee een enorme exposure. Met DBFMO haal je het beste wat Facilicom in zich heeft, naar boven. We doen graag dit soort projecten omdat we echt geloven in integrale dienstverlening en omdat we de voordelen zien van het afstemmen van ontwerp, bouw, financiering, onderhoud en exploitatie. Met een DBFMO-contract kunnen we dat optimaal waarmaken, kunnen we onze visie bewijzen. Dan is het natuurlijk geweldig dat we niet eens een bank nodig hebben, maar dat we het ook zelf kunnen financieren. Dit project raakt Facilicom in al zijn facetten, iedereen is erbij betrokken: bouw, installatie, onderhoud, schoonmaak, catering, beveiliging, management. Bijna het hele bedrijf is gemobiliseerd en ik ben er echt trots op dat we met z’n allen zo’n fantastisch pand hebben gerealiseerd.’


ALGEMEEN VERSLAG

|



ALGEMEEN VERSLAG

|


14

| 15

HENNY VAN OORTMARSSEN VAN BREIJER BOUW

Een feest om te bouwen Pas in een later stadium werd besloten dat Facilicom het PPS-project in Doetinchem helemaal zelf wilde realiseren. En dat Breijer Bouw en Installatie het pand dus moest bouwen. In de paar maanden tussen voorlopig ontwerp en definitief ontwerp zette het bouwbedrijf het bouwkundige plan volledig op zijn kop. Zo zorgde de komst van Breijer voor een geheel nieuwe dynamiek in het projectteam. Het Belastingkantoor werd er mooier, beter en goedkoper in de exploitatie van. Het moest anders, het kon beter. Dat zagen de bouwers van Breijer al snel. ‘Het pand was bedacht in prefab beton en metselwerk,’ vertelt business unit directeur Henny van Oortmarssen van Breijer Bouw Huizen. ‘Daarmee krijg je een heel zware gevel, waar ook een uiterst zware constructie voor nodig is. Wij hebben gekozen voor keramische steenstrips. Daardoor kon de constructie veel lichter. Het pand is nu gebouwd rond een skelet van hout, met een betonnen draagconstructie.’ Het leidde tot een forse besparing. ‘De fundering kon lichter en dus goedkoper, we hadden minder beton nodig, er hoefden minder kolommen en draagmuren in het pand, er waren geen geveldragers of stalen balken meer nodig en we hebben ook nog eens de bouwsnelheid kunnen opvoeren.’ Een enorme verandering. ‘Gelukkig werd de architect heel enthousiast van ons idee. Het gaf hem namelijk de mogelijkheid om in heel andere steenverbanden te denken. Zo zijn de stenen tussen de ramen nu verticaal geplaatst. Heel stijlvol, maar in metselwerk moeilijk te realiseren. Met steenstrips kost dat geen extra geld of tijd. Nu is er dus een heel mooie variatie in het metselwerk ontstaan.’ VEEL EFFICIËNTER GEMAAKT Zoals de architect werd geacht te luisteren naar de inbreng van de bouwers, zo moesten de bouwers ook praten met schoonmakers, onderhoudstechnici, cateraars, beveiligers en facilitair managers. ‘Het pand is gebouwd op de exploitatie. Dat is anders dan bij een gewoon bouwproject. Hier kon iedereen met elkaar meedenken. Zo is de vloer op de begane grond nu grotendeels uitgevoerd in natuursteen. Behoorlijk duur en dat zouden wij normaal gesproken ook niet zo snel hebben gekozen. Maar doordat we nu bouwden met het oog op de exploitatie, zijn we veel meer gaan denken in de levenscyclus van materialen. Natuursteen heeft een hoogwaardige uitstraling, is duurzaam, slijtvast en makkelijk te onderhouden. Gezien over de hele levenscyclus is het voordeliger om die duurdere natuursteen te kiezen. In de traditionele bouw bewaak je alleen je eigen budget en kan het zijn dat je een pand heel voordelig bouwt maar dat het tegelijkertijd, mede vanwege de kostenbesparingen op materialen, heel duur wordt in exploitatie. Hier was alles in één hand en konden we dus besluiten om aan de voorkant wat meer te investeren, om het aan de achterkant veel efficiënter te maken.’ SLIMME OPLOSSINGEN Het pand is een verzameling van slimme oplossingen. De ramen zijn van aluminium en dus onderhoudsvrij, maar stralen aan de binnenzijde warmte uit door de brede houten kantstrook. De ramen liggen niet in nissen, dus zijn er geen lastige hoekjes om schoon te maken. De kantstroken hebben geen extra hoeken en

naden en zijn dus makkelijk schoon te houden en onderhoudsarm. De plinten onder de ramen zijn extra breed, zodat water dat wordt geknoeid bij het glazenwassen op de plint blijft staan en niet de vloerbedekking bevuilt. Door te kiezen voor een sprinklerinstallatie kon het pand bouwkundig weer lichter worden uitgevoerd. De warmte van afblaaslucht en installaties wordt teruggewonnen en hergebruikt. Een zonneboilerinstallatie zorgt voor warm water. Zonnehitte op de ramen wordt afgevangen en afgezogen via de bouwkundige kozijnen. Een warmtepomp zorgt voor een aangenaam klimaat in het pand, pas bij een buitentemperatuur van 5°C of lager hoeft er te worden bijgestookt. Alle installaties en de verlichting in een ruimte doen het alleen als er daadwerkelijk mensen aanwezig zijn. De warmtevoorziening schakelt zichzelf automatisch uit als in een ruimte een raam open gaat. Dezelfde raamsensoren dienen, buiten kantooruren, als melders voor de inbraakinstallatie. En deze opsomming van slimmigheden zou nog pagina’s door kunnen gaan. EEN MAGNIFIEK PAND Het was wennen voor de bouwers en installateurs. ‘We bouwen vaker integraal en met allemaal eigen bedrijven. En het is onze tweede natuur om slimme alternatieven of economisch betere uitvoeringsmethodes in te brengen. Maar zo’n PPS-project is wel even wat anders. Dan is alleen de output vastgelegd en krijg je in feite dus carte blanche.’ De onwennigheid sloeg al snel om in enthousiasme. ‘Er is een enorm beroep gedaan op onze expertise. Dat maakte het tot een feest om dit pand te bouwen.’ De vakkennis die een aannemer heeft, wordt te weinig gebruikt, vindt hij. ‘In een aanbestedingsmarkt word je als bouwer pas bij een project betrokken in de fase van de prijsvorming. Dan is alles al uitgedacht en zijn alle materialen al besteld. Dan zie je wel hoe het anders en beter had gekund, maar kan dat niet meer.’ Hij is trots op het resultaat. ‘Het is een magnifiek pand geworden. Iedereen die er komt, kijkt zijn ogen uit. Het is wijds, open, er is veel licht, er zijn tal van vides en mooie zichtlijnen. De Rijksgebouwendienst en de Belastingdienst hebben goed nagedacht over de output die ze wilden realiseren, wij hebben de vrijheid die we kregen benut om er een geweldig pand van te maken dat van binnenuit is ontworpen en ontwikkeld. Het is gebouwd met oog op de exploitatie, met oog op de toekomst en zeker ook met oog op de gebruiker. Ik denk dat opdrachtgevers en gebruikers heel tevreden kunnen zijn met dit pand.’


ALGEMEEN VERSLAG

|



ALGEMEEN VERSLAG

|


16

| 17


ALGEMEEN VERSLAG

|


SANDER RUITENBEEK VAN DE BELASTINGDIENST

Doe meer met ongeveer Al in 2002 is de Belastingdienst gaan nadenken over een nieuw pand in het oosten van het land. Onderzoek van de Rijksgebouwendienst wees uit dat het voordelig was om het nieuwe kantoor te bouwen in een publiek-private samenwerking. Het werd het eerste pand dat de Belastingdienst ging bouwen in een PPS-constructie. Het is ook voor het eerst dat het Centrum voor Facilitaire Dienstverlening van de Belastingdienst zelf slechts de regierol heeft voor de facilities. En ook het integreren van dienstverlening is een primeur voor de Belastingdienst. Het Centrum voor Facilitaire Dienstverlening van de Belasting-

lijk wel wat veranderd. ‘Zo hebben we nog lange tijd gedacht dat

dienst (B/CFD) zorgt voor de huisvesting van de ruim 30.000

we een archiefruimte nodig zouden hebben. Maar we zijn hard

belastingambtenaren en alle diensten die daarbij horen, en is

bezig om alles te digitaliseren, dus in de loop van 2010 hebben

tevens verantwoordelijk voor centrale inkoop, wagenparkbeheer,

we Facilicom gevraagd om de archiefruimte alsnog om te zetten

digitalisering en documentenhuishouding. Al in 2002 ging de

in kantoren.’ De eisen op het gebied van duurzaamheid hoefden

dienst nadenken over een nieuw pand in het oosten van het land.

niet te worden bijgesteld. ‘Daar is het Rijk al veel langer mee

‘In 2006, toen de plannen concreet werden, was het uitgangs-

bezig en wij als Belastingdienst lopen daarin behoorlijk voorop.’

punt bij het Rijk inmiddels om bij elk bouwproject met een aan-

Voortschrijdend inzicht en actuele ontwikkelingen hebben inmid-

neemsom van meer dan 25 miljoen euro voor huisvesting en

dels wel duidelijk gemaakt dat er te veel werkplekken zijn. ‘Norm

dienstverlening te kijken of het voordeliger is om het in PPS te

van Het Nieuwe Werken was destijds: 350 werkplekken voor 460

doen,’ vertelt Sander Ruitenbeek, programmamanager PPS bij

medewerkers. Met de normatiek van nu zou dit pand geschikt

B/CFD. Het antwoord was positief. Een hele omschakeling voor

zijn voor wel 500 medewerkers. Wat we bovendien zien is dat

de Belastingdienst. ‘B/CFD heeft voor de meeste facilitaire

we bij de Belastingdienst altijd een piek hebben op de dinsdag,

diensten landelijke contracten afgesloten. Bij dit pand hebben

dan zijn alle werkplekken bezet, terwijl je op vrijdag op sommige

we alles ondergebracht in één contract. Dat doen we ook om

afdelingen een kanon kunt afschieten. Er is dus extra winst te

ervaring op te doen. Wat we hier in Doetinchem en bij ons

behalen in het beter spreiden van de aanwezigheid.’ Uiteindelijk

tweede PPS-project in Groningen leren, willen we ook kunnen

zijn er ook nog eens 50 medewerkers minder meeverhuisd dan

toepassen in de rest van Nederland.’

voorzien. ‘We zijn nu op zoek naar een manier om het aantal werkplekken optimaal te benutten. Dat kan erin resulteren dat

DENKEN IN OUTPUT

we een deel van het pand gaan verhuren aan andere gebruikers

De aanbesteding dwong de Belastingdienst te denken in output.

dan de Belastingdienst/Oost.’

‘Ons eerste uitgangspunt was: Doetinchem moet geen eiland worden, dus wat hier wordt aangeboden moet vergelijkbaar zijn

MARKTCONFORME EXPLOITATIE

met andere kantoren. Tweede uitgangspunt was: doe meer met

Op 21 februari 2011 is het pand betrokken en is de exploitatie-

ongeveer. We willen een prestatie geleverd krijgen, niet tot in detail

fase ingegaan. ‘Aanbesteding en realisatie zijn prima verlopen.

beschrijven hoe we denken dat de leverancier tot die prestatie

Nu komen we tot de ontdekking dat we sommige dingen toch

moet komen. Dus niet zeggen: we willen precies die ene koffie-

anders willen en moet blijken of we het goede gevoel dat we

automaat, maar wel dat medewerkers koffie moeten kunnen halen

hadden, blijven houden.’ Dat is belangrijk, want alle diensten zijn

van een bepaalde kwaliteit, dat ze nooit meer dan 50 meter daar-

ondergebracht bij één partij die ook nog eens een contract heeft

voor moeten hoeven lopen, dat die koffie altijd vers is, en dat hij

voor vijftien jaar. ‘Eis is daarom ook dat de leverancier de markt

snel wordt gezet.’ Het was niet eenvoudig. ‘We hebben onze

voor ons bijhoudt en zorgt dat het aanbod marktconform blijft.

specialisten in catering, schoonmaak, beveiliging, noem maar op.

Ze kunnen dus niet achteroverleunen. Komen er nieuwe inzich-

Die kennis hebben we gebundeld en vastgelegd in de output-

ten, nieuwe standaarden van dienstverlening, nieuwe machines,

specificaties. We hebben in zo’n PPS-constructie een heel andere

dan moet dat leiden tot actie van Facilicom.’ De dagelijkse

rol dan bij traditionele aanbesteding, de enige eis hier is dat er

dienstverlening wordt gemonitord met behulp van een

wordt voldaan aan de outputspecificaties.’ Dat maakte het wel

managementsysteem dat door Facilicom zelf is aangeboden en

mogelijk dat Facilicom met verrassende oplossingen kon komen.

opgezet. ‘Daarin is te zien welke storingen er zijn, hoe snel ze

‘Normaal zouden we bijvoorbeeld catering en schoonmaak

worden opgelost en of dat binnen de afgesproken termijn

separaat hebben aanbesteed. Dan zou de cateraar hebben aan-

gebeurt. Is het niet binnen die termijn, dan rolt daar automatisch

geboden dat er elke dag voor een half uur een afwashulp naar het

een korting uit. Een mooi systeem, maar laat duidelijk zijn dat wij

pand zou komen. Facilicom kwam met het idee om dat door de

er niet op zitten te wachten om minder te hoeven betalen, dat

schoonmaker te laten doen. Een mooi voorbeeld van integratie.

betekent immers dat er iets fout is gegaan. Dat is niet in ons

Zo zijn er nog veel meer slimme dingen bedacht.’

belang, niet in het belang van Facilicom en al helemaal niet in het belang van onze klant. We hebben veel liever tevreden

TOCH TE VEEL WERKPLEKKEN

gebruikers en willen dus graag dat klachten worden verholpen

In de negen jaar tussen eerste ideeën en oplevering is er natuur-

voordat ze aanwezig zijn.’


ALGEMEEN VERSLAG

|


18

| 19


ALGEMEEN VERSLAG

|


PIETER DIJCKMEESTER VAN DE RIJKSGEBOUWENDIENST

Slimmer bouwen levert veel geld op Minister De Jager van Financiën is groot voorstander van DBFMO. In een brief aan de Tweede Kamer van 8 maart 2011 stelt hij dat DBFMO de overheid al 700 miljoen meerwaarde heeft opgeleverd en dat de 1 miljard in het verschiet ligt met de projecten die nog in de pijplijn zitten. De minister schrijft: ‘Het kabinet wil de voordelen van DBFM(O) optimaal benutten en DBFM(O) bij zo veel mogelijk projecten toepassen.’ Ook de Rijksgebouwendienst is enthousiast, want DBFMO leidt tot slimmer bouwen. In 2005 besloot de ministerraad dat bij alle huisvestingsprojecten

moet doen. Daar zit de winst, want daar haal je de expertise uit

van 25 miljoen euro of meer moest worden gekeken of het beter

de markt.’ Elke aanbesteding, dus ook een DBFMO-aanbeste-

was om zo’n project in een publiek-private samenwerking te rea-

ding, is pas succesvol als de markt er graag op inschrijft. ‘We

liseren. Het is aan de Rijksgebouwendienst om daar uitvoering

letten er ook op of partijen waarvan we verwachten dat ze een

aan te geven. In de notitie ‘Geïntegreerde contractvorming’ uit

rol willen spelen in DBFMO, dat doen.’ Het heeft er onder meer

2006 legt de dienst uit wat de voordelen zijn van het combineren

toe geleid dat de rekenvergoeding voor partijen die afvallen, is

van design, build, finance, maintain en operate. DBFMO dwingt

verhoogd.

alle partijen om samen op te trekken, stelt het document. ‘Het integrale karakter van het project maakt het noodzakelijk al in

VERRASSENDE OPLOSSINGEN

een vroeg stadium na te denken over de exploitatiefase.’ Dus

DBFMO gaat natuurlijk veel verder dan alleen bouw. ‘Met

partijen moeten ‘gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor

DBFMO leg je nóg meer de koppeling tussen bouw en exploita-

het integrale product’. Dit in tegenstelling tot traditionele bouw,

tie. Wij bedachten vroeger heus ook wel dat het handiger is om

waar ‘een gefragmenteerde organisatie zorgt voor coördinatie-

de keuken op de begane grond te hebben vanwege de aanvoer,

problemen en vaak onnodig hoge faalkosten’. DBFMO levert

in DBFMO dwing je dat soort slimmigheden af. In de concurren-

meerwaarde op doordat er synergie is. ‘Dit kan zich uitdrukken

tie die ook bij DBFMO hoort, moeten consortia blijven zoeken

in financiële voordelen, maar ook in kwalitatief betere gebouwen.

naar de optimale oplossingen, willen ze de opdracht winnen. Wat

Een combinatie van die twee kan uiteraard ook.’

die beste oplossingen zijn, verrast ons soms ook, daar komen soms dingen uit die we zelf niet hadden verwacht.’ Daarbij is het

HET EERSTE NIEUWBOUWPROJECT

wel belangrijk dat ook de exploitatie wordt uitbesteed. ‘Wij heb-

De Rijksgebouwendienst heeft inmiddels vier PPS-projecten

ben het idee dat dat juist een van de prikkels is om het ontwerp

voltooid. Het tweede PPS-project dat werd aanbesteed, en

te optimaliseren. Bovendien is het ook een van de doelstellingen

het eerste nieuwbouwproject, was het Belastingkantoor in

om de exploitatie door de markt te laten uitvoeren, zodat wij ons

Doetinchem. De ervaringen zijn goed. ‘Met DBFMO bouw je

kunnen beperken tot de regie.’

slimmer,’ stelt Pieter Dijckmeester, hoofd afdeling projectontwikkeling bij de directie Vastgoed van de Rijksgebouwendienst.

VOORDELEN ZIJN SIGNIFICANT

‘We worden gedwongen om al aan de voorkant goed na te den-

Dat ook de finance onder DBFMO valt, is cruciaal. ‘De F fungeert

ken waar je een gebouw voor gaat gebruiken, hoe je het gaat

als een soort slot op de deur. Er is dan namelijk nog een andere

gebruiken en hoe je het zo slim mogelijk kan indelen. In de bouw

partij, een bank, die er belang bij heeft dat het gebouw gedu-

is toch altijd de gedachte dat je bepaalde beslissingen nog

rende de hele looptijd perfect blijft draaien. Want alleen dan komt

gaandeweg kan nemen, of dat je pas tijdens de bouw bedenkt

iedere maand ook netjes de gebruikersvergoeding binnen.’ Bij

of het ook anders kan of beter kan. Met DBFMO disciplineer je

het ‘consortium’ Facilicom is overigens geen bank betrokken:

jezelf: het moet van tevoren helemaal goed uitgedacht zijn voor

het bedrijf is een single party en heeft zelfs de finance zelf gere-

je aan de gang gaat.’

geld. ‘Dat is uniek en inderdaad anders, maar ook voor Facilicom is het van groot belang dat het project zo goed draait dat de

EXPERTISE UIT DE MARKT HALEN

gebruikersvergoeding elke maand wordt betaald.’ DBFMO vergt

‘Bij traditionele bouw denk je in oplossingen. Nu denk je in out-

een flinke tijdsinvestering van de Rijksgebouwendienst en, in dit

put. Dat is voor ons soms ook nog wel moeilijk, want wij zijn een

geval, de Belastingdienst. ‘Maar wat we in de voorbereiding

bouw-georiënteerde organisatie: wij vinden het leuk om in

meer kwijt zijn aan tijd, winnen we straks in de exploitatie omdat

oplossingen te denken. Bij DBFMO is het zaak om de vraag zo

die in zijn geheel is uitbesteed. Althans: dat is onze verwachting,

te formuleren dat je open blijft staan voor alle oplossingen, ook

dat zal nog moeten blijken.’ Het is dus ook nog niet duidelijk of

oplossingen waar je zelf nog niet aan gedacht had, maar die toch

het werkt, ook op de langere termijn. ‘We staan nog maar aan

passen bij je uitvraag. Het geeft ook vrijheid aan de partij die het

het begin. Maar de eerste ervaringen zijn in alle opzichten

pand gaat realiseren. Want het is natuurlijk veel uitdagender om

positief. Ik denk ook dat dit de toekomst heeft. De voordelen zijn

iets te leveren waarbij je zelf mag nadenken hoe je dat optimaal

significant.’


ALGEMEEN VERSLAG

|


20

| 21


ALGEMEEN VERSLAG

|



ALGEMEEN VERSLAG

|


‘Duurzaam’ als nieuwe kernwaarde Facilicom heeft een nieuwe kernwaarde. Uit onderzoek bleek dat de bestaande kernwaarde ‘gedegen’ te weinig aansprak bij medewerkers. Die is daarom vervangen door de kernwaarde ‘duurzaam’. Het begrip duurzaam past ook eigenlijk veel beter bij Facilicom omdat er een duidelijke ambitie in besloten ligt. Uit een enquête onder het kaderpersoneel bleek dat

Het begrip dekt dus een veel bredere lading, past bij

deze medewerkers de kernwaarde ‘gedegen’

deze tijd, spreekt aan en laat zich goed vertalen in

weliswaar kenmerkend vonden voor Facilicom, maar

concreet gedrag. Het woord maakt duidelijk dat

tegelijkertijd niet meer vonden passen bij deze tijd.

Facilicom maatschappelijk verantwoord onderneemt,

Het was reden voor Facilicom om op zoek te gaan

maar is tegelijkertijd veel meer: het geeft in brede zin

naar een alternatief. Dat is gevonden in het begrip

aan hoe Facilicom te werk gaat, en dat bedrijf en

duurzaam.

medewerkers de ambitie hebben om dat nog lang en

Duurzaam is breed uit te leggen. Duurzaam appelleert

op een verantwoorde manier te blijven doen.

aan de langetermijnvisie die Facilicom heeft, aan de

Op 1 september 2010 is Facilicom begonnen de

continuïteit die het bedrijf opdrachtgevers biedt, aan

kernwaarde gedegen in alle bestaande uitingen te

de ervaring van 45 jaar, aan het toekomstgericht

vervangen. De vier kernwaarden van Facilicom zijn

denken dat het bedrijf aanhangt, aan mens, milieu en

nu: samenwerken, vernieuwend, resultaatgericht en

maatschappij en dus het MVO-beleid en, last but not

duurzaam.

least, aan verantwoordelijkheid nemen voor de wijze van opereren en het aanspreekbaar zijn voor hetgeen het bedrijf en de medewerkers doen.

Alle medewerkers getraind in hostmanship Zorgen dat opdrachtgevers, eindgebruikers en nieuwe mensen zich welkom voelen. Maken dat medewerkers zich erkend weten. En bewerkstelligen dat alle Facilicommers trots zijn op het bedrijf en dat ook uitstralen. Zo kan Facilicom een voorkeurspositie krijgen bij potentiële medewerkers. Door een intensief trainingsprogramma moet hostmanship een tweede natuur worden voor de Facilicommedewerkers. Facilicom gaat meer inhoud geven aan hostmanship.

te stimuleren, zullen geselecteerde medewerkers

Logisch, want welkom voelen begint bij directie,

worden opgeleid tot trainer. De bedoeling is dat zij

managers en leidinggevenden. Ook stafmedewerkers

leidinggevenden gaan coachen om hostmanship in

zullen worden uitgedaagd om na te denken in welke

praktijk te brengen en voortdurend onder de aandacht

mate hun houding en hun gedrag ertoe bijdragen dat

te brengen bij hun medewerkers.

collega’s zich welkom en erkend voelen. Als laatste

In een boek krijgen medewerkers met concrete

zullen ook medewerkers ervan bewust worden

voorbeelden uitgelegd waar Facilicom en hostmanship

gemaakt dat zij niet alleen kunnen uitstralen dat

samenkomen en waarom hostmanship zo belangrijk

ze trots zijn op Facilicom, maar ook klanten en

is. Op een speciaal portaal kunnen medewerkers in

andere eindgebruikers een gevoel van welkom kunnen

dialoog met elkaar over hostmanship en kunnen ze

bezorgen.

elkaar inspireren en stimuleren. In andere interne

Facilicom heeft de Hostmanship Group Nederland

media komt aandacht voor persoonlijke ervaringen

ingeschakeld om dit ambitieuze programma uit te

en successen. Met gadgets en incentives worden

voeren. Medewerkers zullen te zijner tijd een workshop

medewerkers gestimuleerd om zich in te zetten voor

volgen van een dagdeel. Elke workshop wordt

hostmanship. Facilicom start met een pilot bij Trigion

afgestemd op de doelgroep. Om het nieuwe gedrag

Services en Tapwacht Service en Techniek.

22

| 23


ALGEMEEN VERSLAG

Facilicom gekozen tot beste werkgever Lof voor Facilicom als werkgever en familiebedrijf. Een onderzoek van Effectory in 2010 leverde Facilicom een Beste Werkgevers Award op. Facilicom Bedrijfsdiensten mag zich nu een jaar lang de beste facilitair werkgever van Nederland noemen in de categorie bedrijven met meer dan 1.000 werknemers. Effectory, marktleider op het gebied van medewerkersonderzoek, ondervroeg maar liefst 190.000 respondenten bij 369 organisaties. Facilicom behaalde een eindscore van 7,6. Facilicom Bedrijfsdiensten is de werkgever van alle directieleden, stafmedewerkers en leidinggevenden bij Facilicom en zijn divisies. Dit onderdeel telt zo’n 1.500 medewerkers.

MVO-doelen geboekstaafd in ‘Huis der prestaties’ Maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent voor Facilicom voortdurend

Facilicom in lijst beste familiebedrijven

bezig zijn met het verbeteren van de prestaties op het gebied van people, planet

Familiebedrijven vormen een buiten-

en profit. Per divisie worden er prestatie-indicatoren vastgesteld. Op het

categorie in het Nederlands economisch

Facilicom-portaal kunnen medewerkers sinds kort op eenvoudige wijze zien hoe

landschap, vindt het zakenblad Manage-

moederbedrijf en divisies presteren.

ment Team, en wel omdat ze uniek zijn in hun op continuïteit gerichte beleid.

Het overgrote deel van het MVO-beleid van Facilicom wordt op divisieniveau uitgevoerd.

Het blad publiceert dan ook elk jaar een

Managementsystemen worden zo ingericht dat het proces en de prestatie-indicatoren het

lijst van de beste Nederlandse familie-

MVO-beleid ondersteunen. Om divisies en kadermedewerkers inzicht te verschaffen in

bedrijven. Facilicom kwam daar nooit in

gestelde en bereikte doelen, heeft Facilicom nu een ‘Huis der prestaties’ ingericht. Daarop

voor. Maar sinds 2010 heeft Management

is niet alleen te zien hoe Facilicom op elk moment presteert, maar is ook te benchmarken

Team ook het Schiedamse facilitaire bedrijf

hoe divisies het onderling doen. Doel is om prestaties in kaart te brengen en medewerkers

in het vizier. Facilicom staat als hoogste

bewust te maken van de noodzaak om maatschappelijk verantwoord te ondernemen en

nieuwe binnenkomer op de 32e plaats op

ze te stimuleren om gestelde doelen te bereiken. Het ‘Huis der prestaties’ fungeert als een

de lijst en staat daar tussen pijlers van de

dashboard. Bij elke prestatie-indicator staat de norm vermeld met de score tot en met het

Nederlandse economie als Heineken,

laatste kwartaal. De kleur groen geeft aan of de norm is gehaald, oranje betekent dat er

SHV, Randstad, Pon, Blokker, Van Oord

van de gestelde norm is afgeweken maar niet meer dan 10 procent, rood betekent dat

en Hunter Douglas.

P

le

lanet

Peop

meer dan 10 procent wordt afgeweken.

P r fit o


ALGEMEEN VERSLAG

|


24

| 25

Inspelen op Het Nieuwe Werken bij de opdrachtgever Het Nieuwe Werken is niet te keren. Het was maar een van de conclusies op het symposium dat Gom en beroepsvereniging FMN in 2010 organiseerden over het fenomeen. Vrijwel alle divisies van Facilicom hebben ermee te maken en stemmen hun dienstverlening af op de flexibilisering en individualisering van het werk. Want het is duidelijk dat Het Nieuwe Werken grote invloed kan hebben op de manier waarop facilitaire diensten worden ingevuld. Bij Waterschap Brabantse Delta is recent een vergaande vorm van Het Nieuwe Werken ingevoerd. Ook Gom is daar nu op een heel andere manier actief. De schoonmakers komen niet meer na kantoortijd, maar zijn juist overdag aanwezig. Het zijn ook niet zomaar meer schoonmakers, maar facility hosts die niet meer volgens een vast programma werken, maar iets meteen schoonmaken als het vuil is volgens het ‘kijken-denken-doen-principe’. Het vergt

vicecontracten aan te bieden bij de werknemers thuis. ‘Als de

onder andere een investering in mensen, andere kleding en, bijvoor-

arbeidsmarkt krap wordt, kan een servicecontract een secundaire

beeld, geluidsarme stofzuigers. Gom denkt dat er ook nog wel een

arbeidsvoorwaarde worden: werkgevers die hun medewerkers

uitbreiding van de taken mogelijk is: de facility hosts of service hosts

belonen met een contract van zeg vier uur per week voor domestic

kunnen ook bezoekers ontvangen, rondleidingen geven en deel

services. Zo kun je je als bedrijf onderscheiden.’

gaan uitmaken van het team van Bedrijfshulpverleners. Ook Trigion is bezig met Het Nieuwe Werken. Het bedrijf heeft eind 2010 de security host geïntroduceerd, een beveiliger die niet in

‘Het Nieuwe Werken’ bij Facilicom

uniform maar in kostuum loopt en zich veel meer richt op een

Facilicom heeft door het hele land eigen vestigingen. Niet iedereen op de vestigingen werkt flexibel, maar deze kantoren bieden altijd plek aan iedereen van welke divisie dan ook, die onderweg is. Op deze kantoren kunnen ze bezoekers ontvangen, sollicitatiegesprekken houden en veilig inloggen op het bedrijfscomputernetwerk. De vestigingskantoren in Zwolle en Eindhoven zijn daar in 2010 helemaal op ingericht, zodat de flexwerkers van het bedrijf zich hier meer welkom voelen en veel meer voorzieningen vinden. De beide vestigingen zijn bovendien ideaal om relaties te ontvangen omdat ze zeer innovatief zijn ingericht. Breijer heeft belangrijke besparingen weten te realiseren met het integraal aanleggen van alle technische installaties en systemen. Gom, Breijer en Trigion hebben efficiënte state-of-the-art exploitatieoplossingen toegepast in schoonmaken, onderhoud en beveiliging.

vriendelijke ontvangst en begeleiding van bezoekers. Het concept kan veel breder worden ingezet, maar is ook uitstekend geschikt voor kantoren waar Het Nieuwe Werken is ingevoerd. De security host past veel beter dan een geüniformeerde beveiliger in de open sfeer van een flexibel kantoor. Tegelijkertijd kan hij een extra oogje in het zeil houden, want juist in die moderne setting is er minder sociale controle. Prorest heeft tal van opdrachtgevers die Het Nieuwe Werken hebben omhelsd en daarover in gesprek gaan met de bedrijfscateraar. Want juist het bedrijfsrestaurant, en breder: de restauratieve voorzieningen in een bedrijf, kunnen een grote rol spelen bij het faciliteren en stimuleren van Het Nieuwe Werken. Prorest heeft Het Nieuwe Werken vertaald als het nieuwe ontmoeten. Doordat medewerkers op verschillende locaties werken, is het belangrijk om ontmoetingsplekken te creëren waar collega’s kunnen bijpraten, overleggen, vergaderen of brainstormen en presentaties kunnen houden. Prorest komt daaraan tegemoet met vernieuwende restaurants die bijvoorbeeld ook open zijn voor ontbijt en diner, een variatie aan zitjes, een veel uitgebreidere vergaderservice of naast het restaurant een Coffee Corner met bijzondere koffie, broodjes en verantwoorde tussendoortjes. In het verlengde van dit alles kwam president-directeur Hans Gennissen in november in het Financieele Dagblad met nog een interessant idee. Door Het Nieuwe Werken wordt er steeds meer thuis gewerkt. Maar die werkplekken zijn vaak slecht gefacilitieerd. Facilicom denkt er daarom over om via werkgevers speciale ser-


ALGEMEEN VERSLAG

IT minder milieubelastend maken Facilicom kijkt kritisch naar alle activiteiten om ze te

netwerk of het datacenter aantasten. Het Green IT Team ontdekte

beoordelen op hun duurzaamheid. Dus ook naar de IT. Het

al snel dat er veel is te besparen met behoud van functionaliteit.

in 2010 opgerichte Green IT Team zoekt naar mogelijkheden

Bijvoorbeeld door vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. In

om de IT binnen het bedrijf minder milieubelastend te

de nachten en de weekeinden zijn maar weinig mensen actief op

maken. Begonnen is met het eigen datacenter en met het

het netwerk. Door vraag en aanbod goed te monitoren blijkt dat

aanscherpen van de inkoopeisen.

op stille uren vaak maar vijf van de veertig servers nodig zijn, de rest kan dus uit. Dat gebeurt nu ook. Daarnaast gebruikt Facilicom

Het eigen datacenter van Facilicom herbergt veertig servers.

sinds kort de techniek van virtualisatie. Hiermee kunnen de IT’ers

Servers gebruiken energie, veel energie. Ze draaien voortdurend

vijf ‘virtuele’ computers op één echte laten werken, zonder dat het

en dat kost elektriciteit, maar bovendien hebben ze de neiging om

ten koste gaat van de performance. Ook selecteert Facilicom nu

warm te lopen dus is er ook veel energie nodig om de servers te

uitsluitend nog IT-leveranciers die rekening houden met het milieu

koelen. Die veertig servers gebruiken ongeveer evenveel elektri-

bij hun dienstverlening of bij de productie en de afvoer van hun

citeit als honderd huishoudens. Nu neemt Facilicom weliswaar

apparatuur.

uitsluitend duurzame energie af, maar ook duurzame energie zorgt

Zo heeft het Green IT Team in korte tijd al grote stappen weten te

voor milieubelasting en CO2-uitstoot. En ook duurzame energie

zetten. Daar blijft het echter niet bij. Het team heeft als opdracht

kost geld.

om de complete door IT ondersteunde bedrijfsvoering minder

Ook hier geldt dus dat het besparen van energie niet alleen de

milieubelastend te maken. Elk innovatief idee en elke praktische

planet maar ook de profit ten goede kan komen. Maar zo’n

oplossing wordt tegen het licht gehouden. Medewerkers worden

besparingsoperatie mag niet de functionaliteit van het computer-

uitgedaagd om mee te denken.

Maatschappelijk verantwoord schoonmaken Gom heeft maatschappelijk verantwoord ondernemen altijd al hoog in het vaandel gehad. Dat blijkt onder andere uit de vele initiatieven van het bedrijf om het gebruik van water en schoonmaakmiddelen terug te dringen. Het Green Selection Program gaat nog verder. Met dit programma helpt Gom opdrachtgevers om beter te presteren op MVO-gebied. Het Green Selection Program is een totaalconcept dat uit drie componenten bestaat: milieuvriendelijk schoonmaken, het terugdringen van de milieubelasting van sanitaire verbruiksartikelen en installaties, en gescheiden afvalverwerking. Bij het schoonmaken volgens het Green Selection Program werkt Gom met de nieuwste milieuvriendelijke methodieken, zoals milieubesparende schoonmaakmiddelen en microvezeltechnieken. Ook introduceert Gom met dit programma dagschoonmaak, een verandering waarmee het serviceniveau van de schoonmaak

Gom maakt het opdrachtgevers met dit programma ook mogelijk

vergaand wordt verhoogd en waarmee bovendien onvermoede

om afval beter te scheiden. Organisaties die meer dan 500 plastic

besparingen zijn te bereiken, onder meer doordat ’s avonds niet

bekertjes per week gebruiken zijn sinds 2010 verplicht om deze

meer de lampen, de verwarming en de luchtverversingsinstallatie

bekertjes gescheiden in te zamelen en te laten recyclen. Samen

aan hoeven te blijven.

met de pionier op dit gebied, de Stichting Disposables Benelux,

Binnen het programma biedt Gom ook ‘groene’ sanitaire ver-

helpt Gom bedrijven om op eenvoudige wijze een uiterst effectief

bruiksartikelen zoals volledig gerecycled toiletpapier en biologisch

retoursysteem op te zetten, zodat ze ervan verzekerd zijn dat alle

afbreekbare zeep en schoonmaakmiddelen. Samen met partner

plastic bekertjes volledig worden verwerkt tot nuttige nieuwe

BLOE kan Gom de sanitaire installaties aanzienlijk vergroenen door

producten als plantenpotten en kledinghangers.

ze zelfreinigend te maken, waarbij tegelijkertijd het waterverbruik

Opdrachtgevers kunnen de maatregelen die Gom doorvoert met

fors wordt teruggedrongen. Ook leveren deze installaties informatie

het Green Selection Program opvoeren in hun MVO-rapportages.

over de gebruiksfrequentie, zodat per sanitair blok kan worden

De maatregelen zorgen immers voor aantoonbaar betere milieu-

bepaald hoe vaak schoonmaak echt nodig is.

prestaties.


ALGEMEEN VERSLAG

|


26

| 27

Opdrachten bij PPG, DuPont de Nemours en TU Delft Elke opdracht is een mooie opdracht, zeker in een tijd dat

en vervoer. Facilicom Facility Solutions is nu bij het bedrijf eind-

de economie wat tegenzit. Maar sommige opdrachten

verantwoordelijk voor schoonmaak, bouwkundig en technisch

verdienen het toch net even wat meer om in de schijn-

onderhoud, pest control, onderhoud van waterkoelers en groen-

werpers te worden gezet. Bijvoorbeeld omdat de opdracht-

voorziening. Een mooie geïntegreerde oplossing is gevonden bij

gever bijzondere wensen heeft en Facilicom kennelijk het

de schoonmaak en het onderhoud van het sanitair. Gom en Breijer

beste aan die wensen tegemoet kan komen.

Contractonderhoud werken nauw samen bij de schoonmaak, de dieptereiniging en het techisch en bouwkundig onderhoud van alle

PPG Europe, producent van coatings met merken als Sigma,

sanitaire voorzieningen.

Histor en Rambo heeft in 2010 een contract gesloten met

De TU Delft sloot al in 2009 een contract af met Breijer Contract-

Facilicom voor het leveren van integrated facility management.

onderhoud voor nagenoeg alle onderhoudswerkzaamheden op

Trigion, Gom, Prorest en Facilicom Facility Solutions waren al actief

het enorme, 63 panden tellende campusterrein ten zuiden van de

voor het bedrijf, het contract zorgt voor een flinke uitbreiding van

stad. De panden zijn tussen de 20 en de 70 jaar oud en vergen

deze activiteiten. Het contract loopt minimaal vijf jaar en betreft

dus nogal wat onderhoud. Het contract heeft een looptijd van vijf

zeven productielocaties en 26 Sigma-servicenters door heel

jaar. Breijer is daar nu dagelijks aanwezig met een basisteam van

Nederland. Ook Belgische vestigingen zullen in het contract wor-

twaalf medewerkers. Zij zijn verantwoordelijk voor alle bouw-

den betrokken. Bijzonder is de opdracht om vijf bedrijfsrestaurants

kundige onderhoudswerkzaamheden, het onderhoud aan glas,

om te vormen volgens een nieuw cateringconcept van Prorest.

gevels en zonwering, onderhoud van daken en loodgieterswerk-

Ook DuPont de Nemours is nu overtuigd van de voordelen van

zaamheden. Dat vergt een goede planning en een aparte aanpak,

geïntegreerde facilitaire dienstverlening. Het bedrijf biedt een uit-

want het onderwijs, het onderzoek en het leven op de campus,

gebreid palet innovatieve producten en diensten op het gebied van

waar dagelijks ruim 18.000 mensen verkeren, moet gewoon door

landbouw, voedingsmiddelen, bouw en constructie, communicatie

kunnen gaan.

AlarmServiceCentrale steeds breder actief Vijf jaar geleden heeft Trigion de meest geavanceerde

in ieder geval precies zien wat het probleem is. Ze hebben ook een

meldkamer van Europa gebouwd. Inmiddels is de Trigion

belangrijke signalerende functie: als ze herhaalde meldingen

AlarmServiceCentrale uitgegroeid tot veel méér dan alleen het

krijgen, rapporteren ze dat. Daardoor kan het totaal aantal klachten

kloppende hart van het beveiligingsbedrijf. Steeds meer op-

en storingen vaak aanzienlijk worden teruggedrongen.

drachtgevers maken namelijk ook gebruik van de TeleService

De AlarmServiceCentrale denkt nu zelfs mee over het opzetten

en schakelen de Facilitaire Servicedesk in. Facilicom denkt

van een Zorgcentrale. Axxicom is al actief in de thuishulp en merkt

nu zelfs na over de inrichting van een Zorgcentrale.

dat zorgcentrales vaak weinig professioneel zijn. De AlarmServiceCentrale heeft de infrastructuur en de expertise om wel een hoge

De Trigion AlarmServiceCentrale is in 2010 flink gegroeid door de

kwaliteit te bieden. Daar zit ook weer een mooi perspectief

overname van beveiligingsbedrijf CSU: daardoor steeg het aantal

voor de AlarmServiceCentrale. Want via datzelfde kabeltje kan

aansluitingen van iets minder dan 20.000 naar ruim 27.000. Maar

Trigion veel meer diensten aanbieden: bijvoorbeeld domotica,

de centrale groeit ook autonoom. Klanten willen meer op afstand

intelligente camerasystemen die signaleren als iemand onwel

laten uitvoeren. De AlarmServiceCentrale wordt dan ook ook actief

wordt, en IP-sloten die vervolgens op afstand zijn te openen om

op nieuwe terreinen. In 2010 is fors geïnvesteerd in de TeleService,

gealarmeerde hulpverleners binnen te laten. Een mooie combinatie

die nu 24 uur per dag, zeven dagen in de week wordt bemenst

van zorgdiensten en alarmtaken.

door echte specialisten achter de telefoon. Opdrachtgevers willen namelijk dag en nacht bereikbaar zijn en een hoogstaande service bieden, maar krijgen te weinig calls om daar zelf continu iemand voor in te zetten. De AlarmServiceCentrale heeft in 2010 ook de Facilitaire Servicedesk verder opgetuigd. Vooral Facilicom Facility Solutions, de divisie die total facility management levert, maakt veel gebruik van deze dienst. De Facilitaire Servicedesk vormt voor opdrachtgevers het centrale meldpunt voor klachten en storingen. De dienstverlening gaat ver: de servicedeskmedewerkers kunnen inloggen op apparatuur, databases uitlezen, zelf een reset uitvoeren of toch


ALGEMEEN VERSLAG

Aanbestedingen onder vuur In 2010 kwam het systeem van aanbesteden onder vuur te

Aan zo’n zelfde convenant wordt nu gewerkt in de beveiligings-

liggen. Schoonmakers, ook van Gom, hielden acties voor

branche, waar een soortgelijke problematiek speelt. In het recente

een nieuwe CAO maar ageerden ook tegen het gunnings-

beleidsplan signaleert de VPB, de Vereniging Particuliere

systeem. Aanbestedingen zorgen ervoor dat contracten

Beveiligingsorganisaties, een ‘prijserosie’ die optreedt door

vaak naar de laagste bieder gaan, wat het voor werkgevers

gunningen op basis van alleen maar prijs. Ook de overheid maakt

moeilijk maakt om betere salarissen te betalen en te

zich daar volgens de brancheorganisatie schuldig aan. Gunning

investeren in arbeidsomstandigheden en opleidingen.

aan de goedkoopste bieder leidt volgens de VPB ‘tot een

In de beveiliging en de catering speelt hetzelfde probleem.

aantasting van het kwaliteitsniveau of tot nadelige gevolgen voor het in te zetten personeel.’ Sterker nog: kostenbesparingen

Schoonmakers en werkgevers in de branche bereikten in april

kunnen leiden tot bezuinigingen op veiligheid en daarmee dus tot

2010 een akkoord over de nieuwe CAO. De werkgevers hebben

meer onveiligheid. Samen met VNO-NCW en andere branche-

afgesproken om in twee jaar tijd 90 miljoen euro te steken in

organisaties maakt de VPB zich er hard voor dat het gunnings-

verbetering van de salarissen en andere arbeidsvoorwaarden.

criterium ‘laagste prijs’ verdwijnt uit overheidsaanbestedingen.

Zeker zo belangrijk was het voor werknemers, vakbonden,

Bij aanbestedingen volgens het gunningscriterium ‘economisch

werkgevers en de branchorganisaties dat er is afgesproken om

meest voordelige aanbieding’ moet kwaliteit zwaarder gaan wegen.

met opdrachtgevers te gaan werken aan een 'convenant voor

De brancheorganisatie maakt hierbij gebruik van Henk Strating,

goed opdrachtgeverschap'. Dat convenant moet ertoe leiden dat

de mediator die in de schoonmaakbranche succesvol was als

opdrachtgevers niet uitsluitend meer kiezen voor de laagste prijs,

bemiddelaar en die zich in de pers sterk maakt voor een verbod

dat vaak gebeurde. Overigens heeft Gom al vaker zijn vraagtekens

om opdrachten te gunnen aan de aanbieder met de allerlaagste

gezet bij de trend om uitsluitend te kijken naar prijs, een trend die

prijs. Algemeen directeur van Prorest, Dick Bennink pleitte in de

nog eens werd versterkt in de recessie van afgelopen jaar. Vorig

nieuwsbrief van de Veneca, de Vereniging Nederlandse Catering-

jaar nog zei algemeen directeur Rob Alsema van de Schoonmaak-

organisaties, voor fair trade-aanbestedingen. Hij kwam in het

divisie van Facilicom in het jaarverslag over 2009: ‘Enkele schoon-

geweer omdat ook in de cateringbranche een toenemende fixatie

maakbedrijven gaan hierin mee door extreem scherp aan te

is op prijs. ‘De prijzenslag heeft onmiskenbaar zijn weerslag op de

bieden. Wij doen dat niet, we willen niet inschrijven op een niveau

kwaliteit en de werkdruk van het personeel. Waar dat toe kan

waarbij wij de kwaliteit niet kunnen garanderen. We zien ook dat

leiden hebben we vorig jaar in de schoonmaakbranche gezien. Het

deze aanpak alleen verliezers kent: door het prijsniveau staat de

wordt daarom tijd om samen met opdrachtgevers te kijken naar

kwaliteit te zeer onder druk en volgt niet zelden een voortijdige

fair trade-aanbesteding. Om te streven naar een aanbestedings-

heraanbesteding.’ Het convenant zou daar dus uitkomst in kunnen

traject waarin kosten en dienstverlening in balans zijn. Waar goede

bieden.

intenties en innovatie niet alleen op papier leven.’

Sterker in beveiliging en schoonmaak Facilicom wist zich ook in 2010 verder te versterken met

heeft Trigion er nu mooie klanten bij als museum De Hermitage in

twee belangrijke overnames. Trigion kon de beveiligings-

Amsterdam. Trigion is mede dankzij deze aanwinst uitgegroeid tot

activiteiten van CSU inlijven. In België heeft Gom zijn positie

onbetwiste marktleider in de beveiliging.

in de schoonmaak verder versterkt door de fusie met

Ook in België wist Facilicom een strategische acquisitie te doen.

One Group.

Het eigen schoonmaakbedrijf Gom gaat fuseren met One Group. Aan het einde van het vierde kwartaal gaven de mededingings-

De overname van de beveiligingsactiviteiten van CSU is vorig jaar

autoriteiten groen licht voor de samenvoeging. Gom was al een

al gemeld in het divisieverslag van Trigion. De overname, die begin

van de grootste spelers op de Belgische schoonmaakmarkt,

2010 rondkwam, betekende dat Trigion in één keer 900 mede-

One Group behoorde met een omzet van 60 miljoen euro tot de

werkers erbij kreeg. CSU Security Services was goed voor een

top 5 bij de zuiderburen. Samen vormen ze nu de nummer twee

omzet van circa 40 miljoen euro. De activiteiten zijn in enkele

op de markt van Belgische schoonmaakbedrijven. De fusie past

maanden tijd geïntegreerd in de Trigion-organisatie. Zelfs alle

in het streven van Facilicom om op kwalitatieve wijze te groeien.

aansluitingen van de meldkamer zijn al begin juli overgezet, terwijl

De fusie opent voor Gom bovendien de weg naar gespecialiseerde

dat toch een technisch complexe operatie is. Door de overname

schoonmaakdiensten in de foodsector en het (openbaar) vervoer.


ALGEMEEN VERSLAG

|


Veel meer transparantie dankzij relatieportaal Opdrachtgevers hebben een steeds grotere behoefte aan informatie over de dienstverlening. Als bedrijf dat graag op resultaten wil worden afgerekend, voldoet Facilicom daar graag aan. Die informatievoorziening geschiedt steeds vaker via internet, via een relatieportaal. Om de interne samenwerking binnen, maar ook tussen divisies goed te laten verlopen, werkt Facilicom veel met internetportalen. Digitale werkpleinen die niet alleen fungeren als archief, maar ook als plek om informatie uit te wisselen en samen te werken aan documenten. Die achterliggende architectuur wordt sinds begin 2010 ook ingezet om informatie uit te wisselen met klanten. Met name Gom, Trigion en Facilicom Facility Solutions bouwen voor grote opdrachtgevers een relatieportaal. Zo’n relatieportaal is altijd maatwerk. Niet alle opdrachtgevers hebben altijd behoefte aan dezelfde, en dezelfde hoeveelheid informatie. In overleg met opdrachtgevers wordt ook altijd vastgesteld in welke frequentie ze alle beschikbare managementinformatie willen ontvangen. De relatieportalen hebben eveneens een belangrijke functie als archief. Informatie die er eenmaal op is geplaatst, blijft beschikbaar. Opdrachtgevers kunnen dus op elk moment informatie oproepen, ook historische informatie. Voor zowel opdrachtgevers als voor Facilicom is het nog wennen aan deze in principe grenzeloze vorm van informatie-uitwisseling. Sommige opdrachtgevers maken veel gebruik van het relatieportaal en gebruiken de informatie ook daadwerkelijk veelvuldig om te sturen. Andere opdrachtgevers bezoeken het relatieportaal uitsluitend voor controles achteraf. Facilicom-medewerkers hebben ontdekt dat het veel discipline vergt om elk relatieportaal actueel te houden. Maar de voordelen zijn groot: ze kunnen informatie op het portaal zetten zodra deze beschikbaar is. Opdrachtgevers hoeven dus nooit meer om informatie te vragen, Facilicom-medewerkers hoeven op zo’n moment dus niet meer op zoek naar de juiste, actuele informatie. Het relatieportaal zorgt hoe dan ook voor een veel grotere transparantie. En opdrachtgevers stellen dat zeer op prijs, of ze nu veel gebruik maken van deze nieuwe manier van informatie-uitwisseling, of niet.

Potentials, talenten en trainees Opdrachtgevers voortdurend continuïteit bieden. Meebewegen of zelfs de voortrekker zijn in de trend naar een steeds hoger niveau van dienstverlening. En steeds meer expertise bieden als het gaat om slimme oplossingen en integrated facilities. Dat maakt het nodig om goede mensen aan te trekken en vast te houden. Daarom investeert Facilicom veel in managementtalent. Om kennis en ervaring vast te houden streeft Facilicom ernaar om maar liefst 60 procent van de hogere kaderfuncties in te vullen met eigen mensen. Het managementdevelopmentprogramma van Facilicom is al vele jaren succesvol in het intensief voorbereiden van managers op een verdere stap in hun carrière. Eind 2009 is het bedrijf bovendien gestart met een potential-traject voor lijnen stafmanagers. Tijdens dit traject, dat een jaar besloeg, hebben deze medewerkers hun talenten op het gebied van management en leidinggeven verder kunnen ontwikkelen. Daarmee zijn ze voorbereid op een volgende stap in hun loopbaan. Schoonmaakbedrijf Gom is in 2010 begonnen met het ontwikkelen van loopbaanpaden voor het midden en hoger management, een programma om talenten te motiveren door te groeien naar een hogere leidinggevende functie. Gom is hierdoor in staat om vast te stellen welke medewerkers doorgroeimogelijkheden hebben en kan dat groeipotentieel vervolgens gericht gaan ontwikkelen. Daarmee worden niet alleen kennis en ervaring vastgehouden, maar krijgen talentvolle medewerkers nog meer kans om door te groeien binnen de organisatie. In het verslagjaar is Facilicom ook gestart met de voorbereidingen voor de start van een nieuwe traineegroep voor managementtalent. Een twee jaar durend en zeer ambitieus programma waar trainees zich voor moeten kwalificeren tijdens de Facilicom Trainee Masterclass. Alleen al die masterclass duurt enkele weken. Trainees die zich weten te kwalificeren komen twee jaar lang in dienst van Facilicom en werken op twee verschillende, stevige functies binnen verschillende divisies. Middels coaching, training, intervisie en collectieve praktijkopdrachten werken ze tegelijkertijd aan hun persoonlijke ontwikkeling.

28

| 29


ALGEMEEN VERSLAG

De vitaliteit bevorderen Najaar 2010 is Facilicom een programma begonnen om de vitaliteit van medewerkers te bevorderen. Dat past bij goed werkgeverschap en sluit bovendien aan bij het streven om ziekteverzuim zo veel mogelijk te voorkomen. Maar het komt natuurlijk ook gewoon het welzijn van medewerkers ten goede. Het personeelsblad Facilicom Bulletin portretteert medewerkers die bezig zijn met vitaliteit en biedt een podium voor het delen van tips. ‘Hoe vitaal ben jij?’ Met die vraag probeert Facilicom

De facility-medewerkers van de toekomst

de medewerkers te prikkelen om in ieder geval na te denken over vitaliteit. Mensen die zich vitaal voelen

Facilicom is ervan overtuigd dat er steeds meer behoefte komt aan

kunnen hun dagelijkse werk beter doen en staan

facilitaire dienstverlening van een hoger kwalitatief niveau.

bovendien meer open voor veranderingen. Uit onder-

Opdrachtgevers willen vaak geen beveiliger meer, maar een

zoek blijkt bovendien dat vitale medewerkers beter

security host. Geen schoonmaker, maar een service of facility host.

presteren. Dat is leuk voor Facilicom en voor de op-

Of een cateringmedewerker die niet alleen een heerlijke en verant-

drachtgever, maar natuurlijk ook bevredigend voor de

woorde lunch kan bereiden, maar óók een perfecte gastvrouw is.

medewerker zelf. Eigenlijk weet iedereen dat het beter is om te kiezen

Algemeen directeur Geert van de Laar van beveiligingsbedrijf Trigion zei

voor een levensstijl die de vitaliteit bevordert, toch doet

het al bij de introductie van de Trigion Academie in 2009: ‘We willen de

niet iedereen dat. Facilicom wil medewerkers daarom

beveiliger van de toekomst nu al in huis hebben.’ Die beveiliger moet veel

graag helpen de goede keuze te maken en de vitaliteit

meer kunnen en zich bijvoorbeeld ook als gastheer kunnen opstellen.

te stimuleren. Dat levert ook wat op: een gezonder

Daarvoor is wel een betere opleiding nodig. Met de Trigion Academie

en mooier lijf, minder vermoeidheid, een opgeruimd

kunnen beveiligers en teamleiders officiële diploma’s halen op de niveaus

gemoed en betere prestaties.

mbo 3 en mbo 4. Niveau 2 is tot nu toe gebruikelijk in de beveiliging.

In het Facilicom Bulletin worden medewerkers gepor-

De Trigion Academie is opgezet met het ROC van Twente en bleek in

tretteerd die veel doen om vitaal te blijven: bijvoorbeeld

2010 een doorslaand succes: inmiddels zit ongeveer een kwart van de

die ICT-medewerker die elke dag de 25 kilometer naar

operationele medewerkers van het beveiligingsbedrijf met veel plezier

het werk op de ligfiets aflegt. Of de medewerkers die

weer in de schoolbanken.

boven de 60 zijn en allang met (pre)pensioen hadden

Schoonmaakbedrijf Gom levert al jaren ‘schoonmakers die vooruitdenken’.

kunnen gaan, maar goed voor hun lijf hebben gezorgd

Ook dat vraagt dus meer van de operationele medewerkers. In de

en plezier in het werk hebben en dus gewoon lekker

afgelopen jaren zijn tal van trajecten ingezet om die medewerkers op te

doorwerken. Ook worden lezers aangespoord om in

leiden en verder te bekwamen in het vak. In 2010 is bijvoorbeeld een

het blad te vertellen hoe zij ervoor zorgen dat ze vitaal

pilot gestart waarmee medewerkers met een lange staat van dienst

blijven.

middels een BBL-traject een mbo-diploma kunnen behalen. Ook is een

De publicaties richten zich niet alleen op veel bewegen,

programma opgezet om leidinggevenden te recruteren uit de eigen

gezonder eten en minder alcohol drinken, maar ook op

gelederen. Het zogeheten Topprogramma heeft als doel talenten te

hygiëne en verzorging. Met reden. In 2009 heeft

spotten en ze ertoe aan te zetten om zich verder te ontwikkelen, zowel

Facilicom veel acties gehouden om de Mexicaanse

in het schoonmaakvak als in het geven van leiding. Het programma loopt

griep buiten de deur te houden. De griep is destijds niet

inmiddels nu zo’n vier jaar en heeft al ruim twintig ‘Toppers’ opgeleverd.

uitgegroeid tot de epidemie die werd gevreesd. Maar

Bedrijfscateraar Prorest is ruim twee jaar geleden begonnen om de

de acties, veelal gericht op hygiëne, hadden toch een

medewerkers meer passie en vakmanschap bij te brengen en te trainen

positief resultaat: het ziekteverzuim was bij veel divisies

in gastvrijheid. Het programma met de naam ‘Professionals met passie’

aantoonbaar minder dan in andere jaren.

loopt nog steeds. Alle medewerkers krijgen een uitnodiging om deel te nemen aan deze zogeheten Foodworkshop. Ook bij Prorest is het de bedoeling om met dit programma de dienstverlening op een hoger niveau te brengen en zo een voorsprong te creëren in de markt.

Hoe

vitbaenajilj?


COMMERCIEEL VERSLAG

SCHOONMAAKACTIVITEITEN

|


30

| 31


COMMERCIEEL VERSLAG

Gom Schoonhouden, opgericht in 1966, vormt de basis van Facilicom Services Group. Samen met de specialistische- en de regionale schoonmaakbedrijven speelt Gom een vooraanstaande rol binnen de schoonmaakbranche in Nederland. In het verslagjaar investeerde Gom in de doelgroep waar het ooit allemaal mee begon: het onderwijs. Met het concept 1-2-3-Schoon biedt Gom een maatwerkoplossing om scholen veel beter schoon te houden. Met als belangrijk extra dat Gom de kinderen van de scholen helpt om beter te letten op persoonlijke hygiëne.


COMMERCIEEL VERSLAG

SLIM SCHOONMAKEN De schoonmakers van Gom zijn schoonmakers die vooruit denken. Ze denken graag mee bij de renovatie of bouw van een pand. Hangende toiletten, hoektegels met een ronding, geen nissen, een natuurstenen vloer: het zorgt er allemaal voor dat een pand beter en efficiënter is schoon te maken. Het zijn geen toevallige voorbeelden, ze zijn toegepast bij het Belastingkantoor in Doetinchem. Waar Gom ook bedacht dat het handig is als de huismeester wordt geassisteerd door een dagschoonmaker, die dan meteen de post kan rondbrengen en de afwas kan doen van het bedrijfsrestaurant. Scheelt extra mensen. Dagschoonmaker Henk Bomer: ‘Als je hier binnenkomt krijg je meteen een Facilicom-gevoel. We zijn allemaal collega’s en iedereen doet zijn best om van dit pand een succes te maken.’

|


32

| 33


COMMERCIEEL VERSLAG

Schoonmaakdivisie weet stabiel te blijven De schoonmaaksector heeft het moeilijk. Kantoren staan leeg, opdrachtgevers hebben de schoonmaakfrequentie teruggebracht, en de concurrentie is fel. Toch hebben Gom en de regionale schoonmaakbedrijven zich goed weten te handhaven in 2010. Ondanks het feit dat de omzet daalde bleef het rendement van de schoonmaakdivisie op peil. Tegelijkertijd werken de bedrijven aan een duidelijkere profilering en succesvolle innovaties. Het jaar begon met onrust in de markt. Door de toegenomen focus

specialismen. Bovendien worden ze vaker apart aanbesteed of

op prijs dreigen kwaliteit en arbeidsomstandigheden in de knel te

vergeven. Daar spelen we op in door het bedrijf beter te profileren

komen, en daar hadden schoonmakers en bonden ‘schoon

en bovendien de professionalisering nog verder te verhogen.

genoeg’ van. Het duurde tot mei voordat werkgevers en werk-

Eigenlijk een vergelijkbaar proces als een jaar of twee geleden bij

nemers tot een akkoord kwamen. Algemeen directeur Rob Alsema

Gom ZorgSupport. Dat heeft zijn vruchten afgeworpen en we

van de Schoonmaakdivisie: ‘We hebben alle zeilen bijgezet om

verwachten nu met Gom Specialistische Reiniging net zo’n slag

onze opdrachtgevers ook in die weken zo goed als mogelijk van

te kunnen maken.’

dienst te zijn. Daar zijn we gelukkig in geslaagd.’ De schoonmaakdivisie is bepaald ook geen voorstander van gunning tegen

NIEUWE INITIATIEVEN EN ONTWIKKELINGEN

uitsluitend de laagste prijs, het standpunt dat al in het vorige jaar-

Gom werpt zich steeds meer op als opinion leader. ‘Met het

verslag stond is ongewijzigd: ‘We schrijven niet in op een niveau

symposium dat we samen met FMN hebben georganiseerd over

waarop we de kwaliteit niet kunnen garanderen.’ Rob Alsema ziet

Het Nieuwe Werken, hebben wij onze positie op dit gebied beves-

goede kansen om een andere weg in te slaan. ‘We zijn al enkele

tigd. Het was een doorslaand succes, en heeft ons ook veel goede

jaren aan het investeren in onze medewerkers omdat we zien dat

publiciteit opgeleverd.’ Maar opinion leader word je natuurlijk niet

de vraag verandert. Door Het Nieuwe Werken ontstaat er behoefte

zomaar. ‘Basis van alles is de kwaliteit die je biedt. Die moet goed

aan niet zozeer een schoonmaker, maar een service host: een

zijn. Vervolgens ontwikkel je een visie over hoe het verder moet in

medewerker die overdag aanwezig is en naast schoonmaken ook

de sector, en introduceer je innovaties. Gom heeft een duidelijke

andere taken op zich neemt: denk bijvoorbeeld aan klein onder-

visie op bijvoorbeeld Het Nieuwe Werken en de rol die de schoon-

houd, de servicing van de koffiemachines, groenvoorziening in een

maak daarin kan spelen. En het bedrijf heeft recent programma’s

pand maar ook bijvoorbeeld BHV-taken. Opdrachtgevers vragen

als het Green Selection Program ontwikkeld. Dat trekt de

om deze nieuwe vorm van dienstverlening. We voorzien hiermee

aandacht.’ In het verlengde daarvan is Gom in 2010 gestart met

duidelijk in een behoefte.’

accountmanagement. ‘In bepaalde segmenten van de markt vragen opdrachtgevers meer inhoudelijke en vaktechnische

PROFESSIONALISERING SPECIALISMEN

aandacht. Accountmanagement geeft ons meer inzicht in de

De regionale bedrijven zijn licht gekrompen, maar wisten het

behoeften van deze klanten, zo kunnen we ze beter bedienen en

resultaat iets te verhogen. ‘Ze hebben, overigens net als Gom, de

aanvullende oplossingen bieden zoals specifieke vormen van

klanttevredenheid weer verder weten te verbeteren. Dat is heel

specialistische reiniging. Dat slaat aan, we verwachten er veel van.’

belangrijk in het MKB. Bedrijven in die sector werken graag en

Tegelijkertijd is Gom nieuwe segmenten van de markt aan het

steeds vaker met andere MKB’ers. Daar zijn de regionale bedrijven

verkennen. Zoals de retail. ‘Daar waren we nooit erg actief in. Eind

dus ideaal voor en zij richten zich dan ook vrijwel uitsluitend op die

vorig jaar hebben we besloten daar meer op te gaan focussen,

sector. Dat is succesvol en we zien daar nog heel veel kansen.’

onder meer door ook hier een accountmanager in te zetten.

De specialistische bedrijven Gom Food en Gom ZorgSupport

Inmiddels zijn we verantwoordelijk voor vele aansprekende locaties

kenden een jaar van consolidatie. Aan het eind van het verslagjaar

van de Bijenkorf en V&D. En ook in andere nieuwe segmenten zien

is een start gemaakt met het duidelijker in de markt zetten van

we mooie kansen in 2011.’

Gom Specialistische Reiniging. ‘Er komt steeds meer vraag naar

‘We zijn nieuwe segmenten van de markt aan het verkennen, zoals de retail. Inmiddels zijn we verantwoordelijk voor vele aansprekende locaties van de Bijenkorf en V&D’

Rob (R.J.) Alsema, algemeen directeur


COMMERCIEEL VERSLAG

|

BEVEILIGINGSACTIVITEITEN

BEVEILIGINGSACTIVITEITEN Met inmiddels meer dan 8.500 medewerkers kan niemand meer om Trigion heen als het gaat om beveiliging of receptiediensten. Steeds vaker zijn de mensen van Trigion ook actief in het publieke domein, als toezichthouder, BOA of straatcoach. De winkelsurveillanten opereren al vele jaren in het semi-publieke domein van winkels, winkelcentra en winkelstraten. En net als andere beveiligers en receptionistes hebben deze winkelsurveillanten óók een functie als gastheer. Bijvoorbeeld bij deze twee jongemannen die er terecht op vertrouwden dat Trigion hun moeder wel weer zou kunnen vinden.

34

| 35


COMMERCIEEL VERSLAG


COMMERCIEEL VERSLAG

BEVEILIGEN EN SERVICES Trigion is sinds 2010 de absolute marktleider in Nederland. Door de overname van Hoffmann Bedrijfsrecherche begin 2011 is Trigion nu bovendien over de volle breedte van het beveiligingsvak toonaangevend. Belangrijk. De trend in de beveiliging is namelijk integraliteit. Een manier van denken die ook is terug te vinden in het Belastingkantoor in Doetinchem. Door al bij de bouw rekening te houden met veiligheid, en bijvoorbeeld te werken met een geavanceerd toegangscontrolesysteem, is inzet van beveiligers niet nodig. Bezoekers worden nu verwelkomd door de receptioniste van Trigion. En Belastingdienstmedewerkers kunnen storingen en wensen melden bij haar collega, servicedeskmedewerker Maaike Bouwmeesters: ‘Door de goede onderlinge samenwerking kunnen we de klant meer bieden. Leuk is dat er daardoor ook een heel hechte band ontstaat tussen de Facilicom-medewerkers.’

|

BEVEILIGINGSACTIVITEITEN

36

| 37


COMMERCIEEL VERSLAG

Trigion groeit in tijden van krimp De krimp die al in 2009 was ingezet in de beveiligingsbranche, heeft zich voortgezet. In 2010 werd ruim 5 procent minder aan beveiliging besteed dan in het al mindere 2009. Trigion wist in het verslagjaar autonoom toch licht te groeien, een groei die aanzienlijk werd versterkt door de overname van de beveiligingsactiviteiten van CSU. Trigion is nu toonaangevend in beveiliging én de absolute marktleider. Algemeen directeur Geert van de Laar van de divisie Beveiliging is

meerd BOA. Dan praten we over bijna 500 medewerkers die

trots op de autonome groei die zijn bedrijf heeft weten te realiseren.

straks klaar staan in de coulissen.’ De AlarmServiceCentrale zag

‘Het was geen makkelijk jaar in de beveiliging, dan is het knap als

zijn omzet flink stijgen door de instroom van maar liefst 8.000

je in bijna alle activiteiten beter presteert.’ De overname van CSU

aansluitingen van CSU. ‘Maar dat maakte het ook nodig om weer

Security Services maakte het een mooi jaar voor de divisie. ‘Daar-

te investeren in techniek. Het rendement is daardoor behoorlijk

door zijn we per saldo met ruim 10 procent gegroeid. De totale

achtergebleven, maar we weten waardoor dat komt. En dankzij

omzet bedroeg in 2010 zo’n 350 miljoen euro en daarmee zijn we

die investering beschikken we nu nog steeds over de modernste

in die vijf jaar tijd uitgegroeid tot marktleider.’ De krimpende markt

meldkamer van Europa.’ Trigion Recherche, Consultancy &

leidt tot prijsdruk. Dat heeft ook Trigion geraakt. Maar ook daar

Training zag zijn omzet in 2010 helaas weer licht teruglopen.

heeft het bedrijf goed mee om weten te gaan. ‘Het rendement is

‘Het was duidelijk dat we meer volume in dit segment moesten

in percentage gelijk gebleven aan 2009, dat terwijl de omzet is

krijgen. Vandaar ook dat we aan het eind van het jaar zijn gaan

gestegen, dus in absolute cijfers doen we het beter. Een bevredigend

praten over de overname van Hoffmann Bedrijfsrecherche.’

resultaat, want de tarieven staan onder druk, ook bij contractverlengingen bedingen opdrachtgevers bijna steevast een lagere

HOGER GEKWALIFICEERDE MEDEWERKERS

prijs. En dan werden we begin 2010 ook nog eens geconfronteerd

In 2011 zal de krimp in de markt blijven. ‘De kans is groot dat wij

met een loonstijging van bijna 3 procent, een kostenstijging die we

daar dan ook meer mee zullen worden geconfronteerd. Eind 2010

niet volledig hebben kunnen doorberekenen. We hebben dus heel

hebben we helaas een paar grote contracten verloren, dus dat

strak moeten sturen om de kosten te beheersen.’

gaan we voelen. De vraag zal niet toenemen. En een grote overname zoals in 2010 zit er ook niet in. We zijn wel erg blij met de

SERVICES PRESTEERT WÉÉR UITSTEKEND

acquisitie van Hoffman Bedrijfsrecherche. Dat levert zo’n 8 miljoen

Vooral Trigion Beveiliging zag de brutomarge slinken. Doordat het

extra omzet op, maar het is vooral een strategische overname

bedrijf echter ook de overhead relatief gezien wist terug te dringen,

waarmee we nu over de volle breedte toonaangevend zijn.’

bleef het rendement op niveau. Aviation Security zag de omzet iets

De recessie versterkt de vraag naar integraliteit. ‘Tegenwoordig

teruglopen, maar hield het rendement op peil. ‘Jammer is wel dat

willen opdrachtgevers meer en meer een combinatie van mensen

we de opdracht op Rotterdam The Hague Airport eind 2010 zijn

en techniek. Dat betekent dus minder uren en dat is structureel.

kwijtgeraakt. We hebben nog steeds een heel mooie operatie

Natuurlijk, wij verkopen die slimme combinaties ook. Daarmee

lopen op Schiphol, maar dat is nu dus wel de enige opdracht van

snijden we soms in eigen vlees. Dat is jammer, maar daarmee

deze business unit.’ Trigion Services profiteerde mee van de over-

bestendigen we wel de relatie met de opdrachtgever.’

name van CSU Security Services, maar realiseerde ook autonome

Daar staat dan weer tegenover dat opdrachtgevers steeds vaker

groei. ‘Deze business unit neemt al sinds 2005 elk jaar zo’n 10

vragen om hoger gekwalificeerde beveiligers. ‘Daarin voorzien we

procent in omzet toe.’ Ook de winstgevendheid is goed. Toezicht

met de Trigion Academie. Nu al zo’n kwart van onze medewerkers

& Handhaving zette de groeitrend voort en hield ook het rende-

volgt opleidingen. Daarmee bevorderen we het niveau en het

ment op niveau. ‘De echt grote doorbraak naar het publieke

vakmanschap van onze mensen en zijn we in staat om invulling te

domein bleef echter nog uit. Die verwachten we echter wel. Veel

geven aan interessante nieuwe functies zoals de security host.

van de mensen die deelnemen aan de Trigion Academie volgen

Opdrachtgevers zijn daar zeer enthousiast over.’

modules op dit terrein en zijn straks naast beveiliger ook gediplo-

‘We zijn met ruim 10 procent gegroeid. De totale omzet bedroeg in 2010 zo’n 350 miljoen euro en daarmee zijn we in die vijf jaar tijd uitgegroeid tot marktleider’

Geert (G.C.A.H.) van de Laar, algemeen directeur


COMMERCIEEL VERSLAG

|

C AT E R I N G A C T I V I T E I T E N

C AT E R I N G A C T I V I T E I T E N Bedrijfscatering is een leuk vak. De lunch vormt een welkom rustpunt in elke organisatie en gasten van de restaurants laten zich graag verwennen. De medewerkers van Prorest hebben een passie voor lekker eten en zijn speciaal opgeleid in gastheerschap. Ze zijn er trots op dat ze de vaste gasten vaak bij naam en toenaam kennen en in ieder geval weten wat hun speciale wensen zijn. Bij Prorest hebben ze de vrijheid om op die wensen in te spelen. Belangrijk, want een grote bank of een chemiebedrijf is natuurlijk iets heel anders dan een dansacademie.

38

| 39


COMMERCIEEL VERSLAG


COMMERCIEEL VERSLAG

BIOLOGISCH LUNCHEN Prorest creëert altijd maatwerk in zijn restaurants. En kan daardoor goed inspelen op nieuwe trends. Een horeca-uitstraling is de laatste tijd zeer gewild. Net als langere openingstijden. Het aanbod moet steeds vaker gezond, fair trade, biologisch en duurzaam zijn. En het restaurant moet een ontmoetingsplaats zijn en zo een belangrijke rol spelen bij Het Nieuwe Werken. In het bedrijfsrestaurant van het Belastingkantoor in Doetinchem, een overheidslocatie dus zo goed als 100 procent biologisch, komen al deze trends samen. Cateringmedewerker Mirella van Emden: ‘We werken vaak ambachtelijk en doen veel met vers en gezond, dat vind je ook terug in de sfeer van het restaurant en de manier waarop we producten presenteren. Heel bijzonder dat we hier 15 jaar lang deze uitdaging mogen waarmaken.’

|

C AT E R I N G A C T I V I T E I T E N

40

| 41


COMMERCIEEL VERSLAG

Prorest ziet de branche verschralen Ook de catering heeft in 2010 een tik gekregen van de recessie. De concurrentie is groot, de prijzen staan onder druk en er dreigt verschraling van het aanbod. Dat terwijl opdrachtgevers er juist meer en meer van doordrongen raken dat goede restauratieve voorzieningen een belangrijke rol spelen bij Het Nieuwe Werken en een bedrijf bovendien aantrekkelijker kunnen maken in een krappe arbeidsmarkt. De omzet bij Prorest is in 2010 teruggelopen. Bedrijven krimpen

Het rendement bleef in 2010 nog redelijk op peil. ‘En gelukkig is

in en dus krijgen veel bedrijfsrestaurants minder bezoekers, andere

onze werkorganisatie zo efficiënt ingericht, dat we daar niet

bedrijven gaan het restaurant weer in eigen beheer doen of ze

in hebben hoeven ingrijpen.’ 2011 wordt weer een uitdaging.

besteden het restaurant opnieuw aan om het tegen een lagere prijs

‘Groeimarkten zijn de integrale contracten die we als Facilicom

te gunnen. Algemeen directeur Dick Bennink van Prorest: ‘Wij

afsluiten. Daar scoren we in, ook Prorest loopt daar goed in mee.

gaan niet door een bepaalde bodem heen. We schrijven naar onze

PPG Europe is een mooi voorbeeld: bij deze coatingsproducent

mening scherp in, maar tot onze verrassing kunnen concurrenten

exploiteren we niet alleen vijf bedrijfsrestaurants, we hebben ze

daar toch nog onder duiken. Daarmee dreigt de branche in een

ook helemaal opnieuw mogen opzetten volgens het concept van

neerwaartse prijsspiraal terecht te komen. Opdrachtgevers zouden

Natural Delicious.’ Ook verkent het bedrijf segmenten waarin het

zich eens moeten afvragen of die lage prijzen wel realistisch zijn,

nu nog niet actief is, zoals het onderwijs.

met andere woorden: of cateringbedrijven voor zulke lage tarieven wel de kwaliteit kunnen bieden die is beloofd in de offerte. Ik heb

‘OPTIMAALTJE’ EEN SUCCES

daar mijn twijfels bij. De marges in de catering waren toch echt

Het jaar begon met veel tamtam voor Prorest. Het bedrijf introdu-

niet zo hoog, dus zo veel ruimte was er niet. Vervelend is dat hier-

ceerde begin januari het Optimaaltje: halve snacks die net zo lekker

door een verschraling dreigt op te treden. Het gaat vaak alleen nog

zijn als hele snacks, maar kleiner zijn en dus verantwoorder. Elk

maar om prijs. Kwaliteit lijkt geen rol meer te spelen.’

Optimaal-lunchmenu is gebaseerd op de Schijf van Vijf en zo samengesteld dat het maximaal 500 kcal bevat. Zo kunnen

VIJF PROCENT OMZETVERLIES

restaurantgasten gewoon elke dag kiezen voor een snack, soepje

In totaal is de omzet in 2010 met vijf procent teruggelopen. ‘De

of een andere lekkere hap, terwijl ze op jaarbasis 24.000 kcal

afgelopen jaren zijn we juist fors gegroeid, dus dat is wel even

minder binnenkrijgen. De introductie leverde een ongekende

slikken. Gelukkig is de terugval in de tweede helft van het jaar

publiciteit op in de pers. ‘Geweldig, daarmee heeft Prorest dus op

enigszins gecompenseerd met twee grote contracten voor Logica

een heel goede manier duidelijk kunnen maken dat we gezonde

en PPG Europe. Hadden we die opdrachten niet gekregen, dan

voeding stimuleren. Veel opdrachtgevers zijn erin geïnteresseerd.

was de omzet dus nog sterker achteruit gehold.’ Een andere

De meeste bedrijfsrestaurants bieden wel gezonde alternatieven,

mooie opdracht was het bedrijfsrestaurant van Endemol. De

maar die krijgen weinig aandacht en worden dan ook niet zoveel

bekende televisieproducent betrok een prachtig nieuw pand in

afgenomen. Met het Optimaaltje kunnen ze een bijzondere special

Amsterdam Zuidoost en besloot na een pitch toch weer in zee te

bieden die verrassend, vernieuwend en verantwoord is en ook

gaan met Prorest. Het bedrijf exploiteert er nu een bijzonder

altijd zo wordt gepresenteerd. En dat slaat aan, bij opdrachtgevers

‘sterrenrestaurant’ en een grand café, allebei met een groot en luxe

én bij de gasten van hun restaurants.’

aanbod.

‘Bij PPG Europe exploiteren we niet alleen vijf bedrijfsrestaurants, we hebben ze ook helemaal opnieuw mogen opzetten volgens het concept van Natural Delicious’

Dick (D.G.) Bennink, algemeen directeur


COMMERCIEEL VERSLAG

PERSONEELSDIENSTEN Nog maar een paar jaar geleden begon Axxicom in de thuishulp, nu is de divisie actief in zo’n 40 gemeenten. Thuishulp is er voor iedereen die zelfstandig wil wonen, maar daar huishoudelijke ondersteuning bij nodig heeft. Axxicom levert ‘Thuishulp zoals u dat wilt’. Mensen hebben dus zelf de regie en kunnen precies aangeven wat de thuishulp moet doen en wat ze zelf nog kunnen of willen doen. En dan heeft Axxicom ook nog eens geen wachtlijsten. Logisch dus dat cliënten graag overstappen naar Axxicom, erg blij zijn met hun thuishulp en dat elke dag weer tonen.

|

PERSONEELSDIENSTEN

42

| 43


COMMERCIEEL VERSLAG


COMMERCIEEL VERSLAG

SERVICE OP SCHIPHOL Axxicom is in korte tijd getransformeerd van een uitzendorganisatie in een bedrijf dat op een hoogkwalitatieve manier invulling kan geven aan opdrachten als het leveren van thuishulpen en het begeleiden van mensen met een beperkte mobiliteit op luchthavens. Het zijn allemaal opdrachten die vragen om een bijzondere dienstverlenende instelling. In het verlengde van de succesvolle operatie op Schiphol biedt Axxicom daar nu eveneens VIP-services, rondleidingen en hostessdiensten. Ook is het bedrijf nu verantwoordelijk voor de Schiphol Transfer Assistance, ofwel de bemiddeling tussen zo’n 190 taxibedrijven en hun passagiers. Medewerker Efryz Kaplan: ‘Reizigers zijn nog wel eens boos als er een vertraging is geweest. Dan is het een sport om ze zo snel mogelijk te helpen. Het is leuk werk want je ontmoet erg veel verschillende mensen.’

|

PERSONEELSDIENSTEN

44

| 45


COMMERCIEEL VERSLAG

Een positief jaar voor Axxicom In 2010 is Axxicom definitief een nieuwe weg ingeslagen. Was het bedrijfsonderdeel vroeger vooral actief met personeelsdiensten en een uitzendbureau, nu zijn de twee pijlers van het bedrijf thuishulp en begeleiding van reizigers op Schiphol. Beide diensten werden in het verslagjaar verder uitgebouwd. Dat gebeurde onder een strakke regie, waardoor de divisie een positief rendement wist te behalen. Eind 2009 is Axxicom onder druk van de recessie gestopt met de

klantenservice. Slim gebruik van ICT-systemen en een centrale,

uitzendactiviteiten. De ontmanteling van het bedrijfsonderdeel heeft

strak georganiseerde back office zijn twee belangrijke succes-

vooral in de eerste maanden van 2010 plaatsgevonden. ‘Gelukkig

factoren in deze sector. Om nog efficiënter te kunnen opereren

hebben we alle mensen weten te herplaatsen, binnen of buiten

hebben we meteen de klantenservice en de back office van Aveant

Facilicom, dus er is eigenlijk geen enkel negatief bijeffect,’ vertelt

overgeheveld naar Schiedam.’ De organisatie is klaar voor verdere

algemeen directeur Simone Schraepler. Ook de Jobshop bestaat

groei. ‘In het najaar van 2011 volgen nieuwe aanbestedingen, daar

niet meer. ‘Dat onderdeel werkte voor 75 procent van de tijd voor

gaan we zeker op inschrijven. Verder moeten we even afwachten

Trigion en verder voor Facilicom. In overleg is besloten om de

wat de gemeente Utrecht doet met een eventuele her-

kennis en de mensen van de Jobshop deels bij Trigion en deels bij

aanbesteding van het contract van Aveant. Ook kijken we naar

de holding onder te brengen.’ Facility P&O Services, Werving en

overnames. In 2010 hebben we bijvoorbeeld 150 medewerkers

Selectie is ook in 2010 niet actief geweest voor externe klanten,

overgenomen van Amstelring, maar we zijn ook in de markt voor

maar heeft zijn expertise ingezet om de interne mobiliteit tussen

het overnemen van complete zorgorganisaties.’

de Facilicom-divisies te bevorderen. ‘We blijven echter met één oog naar de markt kijken. Zodra de economie aantrekt, kunnen

SCHIPHOL

we weer aan de slag. We hebben voldoende goede kandidaten in

Axxicom heeft zich ook steviger verankerd op Schiphol. ‘We

portefeuille.’ De divisie is dus fors veranderd. ‘We waren al langer

hebben in 2010 ACompany overgenomen, een klein bedrijf dat

actief in de thuishulp en op Schiphol, maar nu zijn dat echt de

gespecialiseerd is in het verlenen van VIP-services, rondleidingen

pijlers van Axxicom. Daar hebben we dus ook bijna al onze energie

en hostess-diensten. Bovendien zijn we concessionaris geworden

op gericht in 2010.’

van Schiphol Transfer Assistance. Dat bedrijfsonderdeel bemiddelt nu tussen passagiers en zo’n 190 taxibedrijven. De taxiritten

THUISHULP

worden buiten ons om geboekt, maar wij brengen passagiers of

Axxicom wist per 1 januari 2010 in iets meer dan 100 gemeenten

crewleden en taxi’s op het juiste moment bij elkaar, want die taxi’s

een gunning te krijgen voor het leveren van thuishulp. Een hele

mogen niet zomaar urenlang bij de hoofdingang blijven wachten.

prestatie. Maar het is uiteindelijk de cliënt die bepaalt of hij met

Schiphol verrichtte deze dienst tot voor kort in eigen beheer. Het

zo’n nieuwe aanbieder in zee gaat. ‘Soms laten gemeenten wel

is nu aan ons om de efficiëntie en de kwaliteit te verhogen. Samen

veertien aanbieders toe in hun gebied. Dan wordt de spoeling dus

met Schiphol gaan we aan de weg timmeren om deze service

dun. Bovendien is het als nieuwe partij vaak moeilijk concurreren

meer bekendheid te geven.’ Basis van de ontvangst- en bege-

met gevestigde organisaties die hun wortels in zo’n regio hebben.

leidingsactiviteiten op Schiphol blijft natuurlijk Axxicom Airport

Uiteindelijk zijn we in 40 gemeenten echt aan de slag gegaan. Eind

Caddy. ‘Met dat onderdeel gaan we een spannend jaar tegemoet.

2010 hadden we zo’n 600 mensen in dienst die ruim 5.000 uur

Het contract loopt af, dus het kan opnieuw worden aanbesteed.

hulp per week leverden aan circa 1.500 cliënten.’ In de al jaren

We leveren een goede kwaliteit en Schiphol is tevreden met

bestaande joint venture met Aveant zijn nog eens 1.000 mensen

ons, dus het zou mooi zijn als het contract gewoon kan

actief met 7.700 uur hulp voor meer dan 2.000 cliënten. ‘We zijn

worden voortgezet.’

het afgelopen jaar druk bezig geweest met het optuigen van een

‘We waren al langer actief in de thuishulp en op Schiphol, nu zijn dat echt de pijlers van Axxicom. Daar hebben we dus ook bijna al onze energie op gericht in 2010’

Simone (S.H.) Schraepler, algemeen directeur


COMMERCIEEL VERSLAG

|

B O U W - E N I N S TA L L AT I E A C T I V I T E I T E N

46

|

47


COMMERCIEEL VERSLAG

B O U W - E N I N S TA L L AT I E A C T I V I T E I T E N Bouw- en installatiebedrijf Breijer doet steeds meer nieuwbouw, maar is toch vooral gespecialiseerd in renovatie en (contract)onderhoud. Activiteiten die om een bijzondere aanpak vragen omdat de Breijer-medewerkers bij de mensen over de vloer komen. In kantoren en fabrieken, maar ook in woningen, zorginstellingen en verzorgingshuizen. Een strakke planning is bij dit werk vaak noodzakelijk, net als snel acteren en het nemen van maatregelen om eventuele overlast te beperken. Belangrijke functie-eis is ook dat Breijer-medewerkers goed kunnen omgaan met mensen. Want zelfs bij het repareren van een fitting kan een storingsmonteur al rekenen op een groot en kritisch publiek.


COMMERCIEEL VERSLAG

DUURZAAM BOUWEN Duurzaam bouwen is inmiddels onderdeel van de cultuur bij Breijer Bouw en Installatie. Duurzaam bouwen is natuurlijk ook bouwmaterialen zorgvuldig selecteren en energiezuinige panden bouwen. Maar het is veel meer. De twee belangrijke specialismen van Breijer, onderhoud en renovatie, bevorderen van zichzelf al de levensduur en dus de duurzaamheid van panden. Breijer denkt bovendien graag mee over duurzame exploitatie. Zoals bij het Belastingkantoor in Doetinchem. Door slim en integraal te bouwen en vanaf het begin ook de exploitatie in het oog te houden, bespaart de overheid zo’n 10 procent op bouw en exploitatie. Uitvoerder Jan Steggerda: ‘Er was geen vast bestek, dus het was heel anders werken. Maar het is een erg mooi pand geworden waar we als Facilicom trots op mogen zijn.’

|

B O U W - E N I N S TA L L AT I E A C T I V I T E I T E N

48

| 49


COMMERCIEEL VERSLAG

Breijer handhaaft zich in moeilijke markt De recessie heeft forse gevolgen in de bouw. De huizenmarkt zit op slot, de kantorenmarkt kent een enorme leegstand. Verscheidene gerenommeerde bouwbedrijven wankelen of zijn al omgevallen. Breijer Bouw en Installatie heeft zich echter ook in 2010 weten te handhaven in deze moeilijke markt. De omzet daalde met enkele procenten, het rendement halveerde, maar dat is relatief gezien geen slecht resultaat. De specialistische bedrijven doen het zelfs goed. Eigenlijk is 2010 een jaar om trots op te zijn voor Breijer. De reno-

zo’n groot onderdeel zijn van de integrale contracten die ons

vatie van de panden van de Raad van State, het grootste project

moederbedrijf afsluit, is de marketingkracht enorm, ook al doordat

voor Breijer in zijn geschiedenis, is uiterst succesvol verlopen. Het

Facilicom hiermee een veel grotere integraliteit en dus ook veel

bouwbedrijf stond ook in de schijnwerpers met de bouw van het

meer synergievoordelen kan bieden.’

Belastingkantoor in Doetinchem, een PPS-project dat geheel door Facilicom-bedrijven wordt gerealiseerd en dat in 2010, het jaar van

HOGERE KWALITEIT

de bouw van het pand, toch vooral een project was van Breijer.

De faalkosten zijn bijna altijd hoog in de bouw. Minder fouten

Maar in omzet en rendement was het geen jaar om in de boeken

maken kan dus veel opleveren. Breijer heeft ook in 2010 geïnves-

bij te schrijven. algemeen directeur Tokunbo Weststeijn: ‘In de

teerd in het strakker organiseren van projecten. Het gebruik van

bouw en de grootschalige renovatieprojecten houdt het niet over.

BIM, een integraal 3D Bouwwerk Informatie Model, in de projecten

Gelukkig hebben de specialistische bedrijven dat voor een belang-

is aanzienlijk toegenomen. Het 3D BIM is een communicatie-

rijk deel weten te compenseren. Door job-rotation en natuurlijk

platform voor alle betrokkenen. Miscommunicatie wordt hiermee

verloop hebben we het aantal ontslagen binnen de perken weten

voorkomen en dus faalkosten gereduceerd. Het bedrijf heeft ook

te houden. We hebben medewerkers overgeplaatst van minder

geïnvesteerd in Lean Construction, een rationalisering van de

goed lopende bedrijven naar bedrijven die beter presteren. Zo zijn

bedrijfsprocessen in de bouw. Dat bevordert het efficiënt werken,

we het jaar zo goed mogelijk doorgekomen.’

waardoor doorlooptijden van deelprocessen en dus van het uiteindelijke bouwproject aanzienlijk kunnen worden verkort.

HARD FACILITIES

Last but not least zet Breijer steeds meer in op duurzaam bouwen.

De business unit Brand- en Beveiligingstechniek realiseerde een

Het gaat hierbij niet alleen om energiebesparing, maar bijvoorbeeld

groei van maar liefst 18 procent en wist ook nog eens het rende-

ook om het gebruik van duurzame materialen, een gezond

ment fors te verbeteren. ‘De samenvoeging van onze twee brand-

binnenmilieu of verantwoord watergebruik. ‘Het is natuurlijk aan

bedrijven en Trigion Beveiligingstechniek in één business unit is

de opdrachtgevers om te bepalen of ze willen investeren in duur-

dus heel succesvol geweest.’ Breijer Contractonderhoud zette zijn

zaamheid, maar wij willen wel de kennis in huis hebben om ze

succesverhaal voort en was in 2010 goed voor een groei van

daarin te kunnen adviseren. Duurzaam bouwen kan bijvoorbeeld

13 procent. ‘De strategie om ons meer te gaan richten op

leiden tot veel betere prestaties van een pand en dus geld

specialismen als renovatie en contractmatig onderhoud, blijkt een

opleveren in de exploitatie. Daar hebben opdrachtgevers nu

goede. Die koerswijziging, al ingezet vóór de recessie, betaalt zich

misschien niet de investering voor over, maar straks waarschijnlijk

nu uit. Zelfs in economisch slechtere tijden weten we daarin dus

wel. Wij willen daarin voorop lopen.’ Overigens is duurzaamheid

groei te realiseren en een gezond rendement te behalen. Het is

zo langzamerhand een onderdeel van de cultuur bij Breijer. ‘Door

ook een koers die past bij de strategie van Facilicom. We willen

te werken met het BIM-model en volgens de normen van Lean

integrale oplossingen bieden. De meeste facilitaire bedrijven

Construction reduceren we de faalkosten, werken we efficiënter,

denken dan alleen in soft facilities, Facilicom onderscheidt zich

kunnen we nog sneller opleveren en verhogen we ook nog eens

doordat we ook hard facilities kunnen bieden als technisch en

de kwaliteit. Daarmee zetten we dus ook belangrijke stappen naar

bouwkundig onderhoud. Hoewel we met Breijer vaak niet eens

verdere verduurzaming.’

‘Die koerswijziging, al ingezet vóór de recessie, betaalt zich nu uit. Zelfs in economisch slechtere tijden weten we nu groei te realiseren en een gezond rendement te behalen’

Tokunbo (G.T.) Weststeijn, algemeen directeur


COMMERCIEEL VERSLAG

FA C I L I T Y M A N A G E M E N T De managers van Facilicom Facility Solutions werken hoofdzakelijk achter de schermen. Zij zijn het die losse facilitaire diensten aaneensmeden tot één soepel functionerend geheel. Bij sommige opdrachtgevers bestaat het facilitaire pakket wel uit 44 verschillende diensten. Bij kantoren met meerdere gebruikers en verzamelgebouwen waar wonen, werken en winkelen worden gecombineerd, bieden ze meerwaarde door ook achter de voordeur van de huurders facilities en comfortdiensten te leveren. Maar onderweg van het ene pand naar het andere pand wijzen ze ook graag mensen even de weg. Want dat zit nu eenmaal in hun genen: dienstverlening.

|

FA C I L I T Y M A N A G E M E N T

50

| 51


COMMERCIEEL VERSLAG


COMMERCIEEL VERSLAG

EFFICIËNT EXPLOITEREN Facilicom Facility Solutions (FFS) is in Nederland dé specialist in het efficiënt beheren, onderhouden en exploiteren van panden en het leveren en managen van alle facilities. De divisie werkt voor grote bedrijven en gerenommeerde vastgoedeigenaren en is met al die contracten inmiddels goed voor ruim 10 procent van de totale omzet van Facilicom Nederland. FFS was de leidende divisie binnen Facilicom bij het verwerven van het DBFMO-contract voor het Belastingkantoor in Doetinchem, de integrale realisatie en nu, na de oplevering, de efficiënte exploitatie. Facilitymanager Casper Meinders: ‘FFS is de spin in het web. Het is aan ons om ervoor te zorgen dat divisies ook in de exploitatie slim samenwerken en één team vormen. Geen hokjesdenken dus, maar met elkaar naar de beste oplossing zoeken. Dat betekent dat je over je eigen vakgebied heen moet kijken. Dat maakt het werken hier in Doetinchem ook zo leuk.’

|

FA C I L I T Y M A N A G E M E N T

52

| 53


COMMERCIEEL VERSLAG

Mijlpaal voor Facilicom Facility Solutions Facilicom Facility Solutions behaalde een belangrijke mijlpaal in 2010. Een groei van zo’n 40 procent leidde ertoe dat de omzet ruim boven de 100 miljoen euro uitkwam. Een behoorlijke prestatie voor een divisie die vijf jaar geleden nog maar net 10 miljoen euro omzet maakte. En net als andere jaren wist de divisie een mooi rendement te behalen op alle activiteiten. Facilicom Facility Solutions groeide enkele jaren achter elkaar met

organisatie. ‘Voor één opdrachtgever hebben we in 2010 het

50 procent. ‘Omdat we steeds groter worden en almaar meer

SAS 70-certificaat behaald, een internationaal erkende norm die

omzet behalen, vlakken die groeipercentages nu wat af,’ legt

aanvullend is op ISO 9000 en waarmee de interne controle van

algemeen directeur Rogier Verbeek uit. ‘Maar in volume blijven

een dienstverlenende organisatie kan worden beoordeeld.’

onze ambities onverminderd groot.’ Hij is trots op de mijlpaal die

En natuurlijk is de divisie ook de medewerkers niet vergeten.

is bereikt. ‘Het is toch een magische grens: 100 miljoen euro.’ Dat

‘We hebben een heel stabiel en kwalitatief hoogwaardig team

is ook goed nieuws voor de zusterbedrijven, die vaak meelopen in

en daar zijn we erg blij mee. Dat komt misschien ook doordat we

de integrale contracten die Facilicom Facility Solutions afsluit. ‘We

blijven investeren in onze mensen. In 2010 hebben we een grote

zijn sterk gegroeid in deze multi-servicescontracten. Maar ook in

groep medewerkers een aantal modules van het talent manage-

maincontracting en facility estate management zien we een mooie

ment programma van Facilicom laten volgen, waardoor ze zich

toename. Dat zijn contracten waarin we vaak ook met externe

persoonlijk verder hebben kunnen ontwikkelen. Ook dat draagt

partijen werken. En naarmate onze organisatie groeit, draaien we

er in onze visie namelijk aan bij dat we de best mogelijke dienst-

ook zelf steeds meer omzet.’ Hij ziet een toenemende interesse in

verlening voor onze opdrachtgevers leveren.’

integrale oplossingen. ‘Opdrachtgevers kijken ook steeds vaker naar de bijdrage die facilitaire dienstverlening levert aan het

PPS DOETINCHEM

behalen van hun bedrijfsdoelstellingen. En die bijdrage wordt

Een wel heel bijzonder contract is dat met de Rijksgebouwendienst

steeds meer gewaardeerd. Er komt weer schaarste op de arbeids-

voor de bouw en exploitatie van het kantoor van de Belastingdienst

markt. Hoogwaardige facility services dragen bij aan de kwaliteit

in Doetinchem. ‘We hebben al vaker ingeschreven op DBFMO-

en de sfeer in een pand, en zijn dus goed voor de naam en het

contracten, dus we hadden al een ervaren tenderteam in huis. Heel

imago van een organisatie.’

bijzonder is dat we dit contract geheel met Facilicom-bedrijven kunnen invullen. Het pand is in nauwe samenwerking met vier

VOORTDUREND VERBETEREN

andere divisies gerealiseerd, waarbij Facilicom Facility Solutions de

De divisie is onverminderd ambitieus en werkt structureel aan

rol van integrator heeft vervuld. De naam Facilicom staat voor

optimalisatie. Het bedrijf is nu bezig zijn concepten voor integraal

FACILItaire COMbinatie en het is aan ons om die vijf letters op een

facility management door te ontwikkelen naar ‘versie 2.0’. ‘Omdat

goede manier met elkaar te verknopen: Design, Build, Finance,

de organisatie steeds omvangrijker wordt, leek het ons wijs een

Maintain en Operate. Ook de bouwcoördinatie is uitgevoerd vanuit

aantal functies te centraliseren in een shared service centre. Deze

het multidisciplinaire Facilicom-team. Als je bouwt met het oog op

afdeling ondersteunt de mensen op locatie financieel, administra-

de exploitatie is het belangrijk dat je daar in werkelijk elk aspect

tief, met het maken van managementrapportages en meer van dat

rekening mee houdt. Omdat we uitsluitend met zusterbedrijven

soort zaken. Dat gebeurt nu dus nog efficiënter, bovendien weten

werkten is het resultaat volgens ons beter dan wanneer we met

mensen op locatie zich beter ondersteund met deze specialisten.

een consortium zouden hebben gewerkt. Het was in ieders belang

Hierdoor is onze dienstverlening weer verder verbeterd. Ook zijn

om gezamenlijk een goed resultaat te behalen: dit is Facilicom ten

we onze proposities bij onze opdrachtgevers aan het doorontwik-

voeten uit.’ Facilicom, maar vooral Facilicom Facility Solutions heeft

kelen, zodat we nog meer synergievoordelen kunnen behalen uit

hiermee een unieke ervaring opgedaan. De divisie heeft werkwijze

de integraliteit. Dat doorontwikkelen is bij ons een continu proces,

en lessons learned zorgvuldig vastgelegd, zodat de ervaringen

conform ons continuous improvement-beleid.’ De divisie werkt

kunnen worden ingezet voor vergelijkbare projecten. ‘We doen

bovendien voortdurend aan het verder professionaliseren van de

alweer mee aan diverse aanbestedingen.’

‘Opdrachtgevers kijken ook naar de bijdrage die facilitaire dienstverlening levert aan het behalen van hun bedrijfsdoelstellingen. En die bijdrage wordt steeds meer gewaardeerd’

Rogier (R.M.G.) Verbeek, algemeen directeur


COMMERCIEEL VERSLAG

EEN GOEDE KOP KOFFIE Tapwacht groeit uit tot een totaalleverancier voor de horeca. Ooit begon het bedrijf met alleen het schoonmaken van tapinstallaties, sinds enkele jaren levert, installeert en onderhoudt het bedrijf deze installaties ook. Maar de dienstverlening was nog niet compleet. Om een echte totaalleverancier te worden, moest het bedrijf uitbreiden in de warme dranken: koffie, thee en chocolademelk. Die stap is in 2010 gezet. Monteur Gert Bogaard: ‘Koffie is een belangrijk segment. Maar een goed bakje troost is niet makkelijk gezet. Voor goede koffie gelden de vijf m’s: machine, maling, melange, meester, ofwel degene die de koffie zet, en als laatste: de monteur die de machine netjes onderhoudt. Tapwacht zet service op nummer één. Dat is perfect: daarmee kan Tapwacht een mooie positie op de koffiemarkt veroveren.’

|

HORECADIENSTEN

54

| 55


COMMERCIEEL VERSLAG

Tapwacht breidt uit naar warme dranken Tapwacht is al enige jaren bezig uit te groeien tot totaalleverancier voor de horeca. Het bedrijf reinigt niet alleen meer de tapinstallaties, maar levert, installeert en onderhoudt deze ook al jaren. In 2010 is weer een volgende stap gezet: Tapwacht is nu ook gespecialiseerd in het leveren, installeren en onderhouden van machines en automaten voor koffie en chocolademelk. Het was geen makkelijk jaar in de horeca. Brouwers, bottelaars en

VLIEGENDE START

horeca-ondernemers hebben de investeringen op een laag pitje

Het is een welbewuste keuze van het bedrijf om ook warme

gezet. ‘Van groei is bij ons helaas dan ook geen sprake geweest,’

dranken te gaan doen. ‘We willen totaalleverancier zijn en horeca-

vertelt algemeen directeur Luuk Niels van Tapwacht. ‘Het is,

ondernemers one stop shopping bieden. Dan horen warme

ondanks de groeiambitie die we eigenlijk hadden, toch mooi dat

dranken er zonder meer bij.’ Er is ook markt voor. ‘In de koffie-

we de omzet op peil hebben weten te houden. Door nog wat

branche zijn enorm veel partijen actief. Koffiebranders, leveranciers

slimmer en efficiënter te gaan werken, zijn we gelukkig wel in staat

van machines en groothandels bieden de horeca-ondernemers

geweest de marge iets te verbeteren.’ Hij ziet in de slechte markt-

een totaalproduct: de machines, de koffie en het onderhoud. Maar

omstandigheden alleen maar een bevestiging dat hij met zijn bedrijf

doordat veel partijen maar een relatief klein marktaandeel hebben,

de juiste weg is ingeslagen. ‘We zijn druk bezig om ons aanbod

is levering, installatie en onderhoud van machines vaak niet

van producten en diensten te verbreden en te verdiepen. Daarmee

renderend. Onze organisatie is helemaal gericht op deze services

leggen we een steviger fundament. Bovendien wordt het voor

en wij kunnen dat dus veel beter en efficiënter doen, ook doordat

klanten aantrekkelijker om ons in te schakelen: omdat we meer

we toch al in die horecazaken komen. Bovendien kunnen wij als

diensten leveren, kunnen we immers efficiënter werken. Als we

een van de weinigen een landelijke dekking bieden.’ Tapwacht

toch al bij een horecazaak langskomen om de tapinstallatie te

heeft meteen een vliegende start gemaakt in de koffie. ‘We hebben

reinigen, kunnen we nu ook de koffiemachine doen. Horeca-

al snel twee grote partijen aan ons weten te binden: een leverancier

ondernemers maar ook grote aanbieders in de markt zien die

van koffiemachines waarvoor we nu de servicepartij zijn, en een

voordelen. We verwachten er dan ook veel van.’

groothandel die nu alleen nog maar koffie levert en verder alles aan ons heeft uitbesteed: niet alleen het onderhoud, maar ook de levering en de installatie van de machines. We zijn inmiddels in onderhandeling met nog eens twee partijen, waaronder een koffiebrander. Dus we voorzien autonome groei in dit segment, maar zijn zeker ook in de markt voor overnames.’

‘Als we toch al bij een horecazaak langskomen om de tapinstallatie te reinigen, kunnen we nu ook de koffiemachine doen. We verwachten er veel van’

Luuk (L.G.C.) Niels, algemeen directeur


COMMERCIEEL VERSLAG

|

ACTIVITEITEN BELGIË

56

| 57


COMMERCIEEL VERSLAG

Het was een goed jaar voor België Door de overname van One Group zal de omzet van Facilicom België stijgen van 90 miljoen naar meer dan 150 miljoen euro. Gom is daarmee nu het op een na grootste schoonmaakbedrijf van het land. Ook verder ging het goed in België. Facilicom Facility Solutions zag zijn omzet verdubbelen. Axxicom Airport Caddy haalde nog een iets mooier rendement dan in 2009. Het relatief kleine Trigion gooit hoge ogen bij grote aanbestedingen. En de Belgische divisie wist het totale rendement goed te verbeteren. Algemeen directeur Alain Vandenbrande is een tevreden man:

terwijl we er nu maar zo’n 200 in dienst hebben. In omzet zouden

‘Het was een goed jaar voor België.’ Vooral de acquisitie van de

we met deze opdracht zijn gegroeid van 4 miljoen naar 17 miljoen

One Group springt in het oog. Dit bedrijf was vooral actief in de

euro. Dus het is al een huzarenstukje dat we zover zijn gekomen,

schoonmaak. ‘De overname zorgt voor een omzetstijging van wel

al komt dat ook doordat Trigion Nederland ons hierbij fantastisch

60 procent voor Facilicom België. Na de integratie van de schoon-

heeft ondersteund. De tender heeft ons veel naamsbekendheid

maakactiviteiten is Gom, na ISS, het op één na grootste schoon-

opgeleverd en heeft de markt getoond dat we over solvabiliteit

maakbedrijf van België. Daar hebben we hoge verwachtingen van,

beschikken. Opdrachtgevers zien ons als een serieuze partij in de

onder meer in de spin off naar de andere activiteiten.’ Een gewel-

beveiliging. Zo hebben we bijvoorbeeld een contract weten af te

dige extra troef is One Building Maintenance. ‘Dat is, zou je kunnen

sluiten bij een van de grote banken in het land, KBC. Dat contract

zeggen, een Breijer in het klein. Het bedrijf doet geen nieuwbouw,

gaat pas in de loop van 2011 in, maar is goed voor een groei van

maar is wel gespecialiseerd in renovatie en in technisch en bouw-

zo’n 50 procent voor de beveiligingsactiviteiten.’

kundig onderhoud. Dat levert dus een fantastische meerwaarde op.’ Het bedrijf blijft actief onder de naam One, overigens net als

MAINCONTRACTING

One Fleet Services. ‘Dat bedrijf verzorgt de reiniging van voertuigen

Prorest wist licht te groeien in 2010, maar de resultaten staan

en er kunnen direct kleine reparaties worden uitgevoerd. Dan gaat

behoorlijk onder druk. Nieuw management en nieuwe sales-

het echt om alles wat mobiel is: auto’s, vrachtwagens, bussen,

mensen moeten ook hier zorgen voor meer omzet en rendement.

trams, treinen en zelfs vliegtuigen.’ De overname vond overigens

Uitzendbureau Axxicom wist omzet en rendement te handhaven.

pas plaats in oktober en is dus voor slechts een klein gedeelte in

Axxicom Airport Caddy realiseerde een lichte groei en wist zijn

de cijfers terug te zien. Het ‘oude’ Gom wist zijn omzet te conso-

rendement te behouden. ‘Ook de trolleyservice, die we in 2010

lideren en heeft ook het rendement op peil weten te houden.

gegund hebben gekregen, draait prima. Interessant is ook dat we door de overname van One Group nu ook met schoonmaak actief

KBC BANK BEVEILIGEN

zijn op Zaventem.’ Facilicom Facility Solutions verdubbelde de

Trigion deed het al veel beter dan in 2009, maar draaide toch nog

omzet in 2010 en realiseerde een mooi resultaat. Zeker zo belang-

een fors verlies. ‘Wel hebben we het management moeten reorga-

rijk is het dat we de eerste twee contracten hebben binnengehaald

niseren en er bleek een aantal panden verlieslatend te zijn. Dat heeft

voor maincontracting. Bij foodproducent Kraft, een van die twee

in 2009 geleid tot een negatief resultaat van 20 procent. In 2010

contracten, voeren we op het hoofdkantoor in Mechelen en in

hebben we dat weten terug te brengen. Om echt rendement te

Oosterhout alle facilities uit met eigen bedrijven. Bij dit soort aan-

kunnen maken, hebben we meer omzet nodig.’ Daar wordt hard

bestedingen staan we vanaf nu natuurlijk nog sterker omdat we

aan gewerkt. ‘We hebben maar nipt de tender van Zaventem

met One Building Maintenance inmiddels ook de hard facilities in

verloren. Het ging om een opdracht goed voor 800 beveiligers,

eigen huis hebben.’

‘We hebben de eerste twee contracten binnengehaald voor maincontracting. Bij foodproducent Kraft voeren we op het hoofdkantoor in Mechelen en in Oosterhout alle facilities uit met eigen bedrijven’

Alain (A.V.) Vandenbrande, algemeen directeur België


COMMERCIEEL VERSLAG

|

ACTIVITEITEN FRANKRIJK

58

| 59


COMMERCIEEL VERSLAG

Reorganisaties maken Frankrijk sterker Het was een overgangsjaar voor Frankrijk. In de eerste zes maanden van 2010 is bijna het hele management vervangen. De divisie is doorgegaan met het afstoten van onrendabele contracten en het wegwerken van ballast uit het verleden. De schoonmaakactiviteiten zijn nu licht winstgevend, het beveiligingsbedrijf is hard toe aan een groter volume om de operatie rendabel te maken. Zoals vorig jaar ook al gemeld, heeft Facilicom France de activiteiten

‘Dat is een hele kluif, maar we geloven hier absoluut in.’ De marges

van Axxicom Airport Caddy op vliegveld Charles de Gaulle

in de beveiliging zijn erg laag. ‘We zijn dan ook begonnen om te

stopgezet. Het contract was zwaar verliesgevend en niet rendabel

heronderhandelen over bestaande contracten.’ Het bedrijf haalde

te krijgen. Ook in de schoonmaak is in 2010 afscheid genomen

een mooie nieuwe opdrachtgever binnen: HRO, een bekende

van opdrachten die niet rendeerden. Aan het begin van het derde

vastgoedontwikkelaar uit de VS die ook in Frankrijk actief is.

kwartaal was de organisatie klaar om met een schone lei te

Bestaande opdrachtgever Icade, waarvoor PreNed al de Tour

beginnen. De organisatie is verder gestroomlijnd en er is een plan

Montparnasse beveiligde, gunde het bedrijf een mooie nieuwe

ingezet om de productiviteit aanzienlijk te vergroten. ‘Door dat alles

klus: de beveiliging van de Tour First, na de Tour Montparnasse

zijn de schoonmaakactiviteiten sinds mei weer rendabel. Maar de

het grootste gebouw in Frankrijk. ‘Allebei mooie referenties

markt blijft moeilijk. De prijsdruk is groot, het is moeilijk om

voor ons.’

positieve resultaten te behalen.’ WERKEN AAN GEZOND RENDEMENT DE MARGES BLIJVEN LAAG

De beveiligingsorganisatie is op dit moment te klein om echt goed

Ook in Frankrijk is de uitdaging om opdrachtgevers die steeds min-

te kunnen renderen. ‘We zijn daarom nog steeds op zoek naar een

der geld over hebben voor hun schoonmaakwerk, toch te kunnen

goede overnamekandidaat. Het zou mooi zijn als we de omzet

blijven bedienen. Lagere prijzen betekenen hogere m2-prestaties

zouden kunnen verdubbelen door een acquisitie. Maar het is

per uur, maar dat mag niet leiden tot onaanvaardbare werkdruk.

moeilijk om geschikte kandidaten te vinden. Alle bedrijven in de

Algemeen directeur Christoph Langer: ‘Dit vraagt veel inspanning

sector hebben te lijden onder de lage marges. Als we omzet kopen,

van onze leidinggevenden. Schoonmakers moeten leren om nog

moet dat natuurlijk wel gezonde omzet zijn.’ In 2011 moet het

rationeler te werken om onnodige handelingen te voorkomen.

allemaal beter gaan. ‘De organisatie is nu helemaal klaar voor het

Ze moeten niet per se harder werken, maar vooral slimmer. Het

verder verbeteren van de operatie en het binnenhalen van nieuwe,

coachen hierop is een continu proces, waar we in 2010 veel extra

gezonde opdrachten. Zowel in beveiliging als in schoonmaak

aandacht aan hebben besteed. ‘ Door consequent vast te houden

streven we in 2011 minimaal naar een lichte verbetering in omzet

aan deze aanpak moet Gom een betere marktpositie veroveren.

en een rendement van 3 procent.‘

‘In 2011 moet het allemaal beter gaan. De organisatie is nu klaar voor het verder verbeteren van de operatie en het binnenhalen van nieuwe, gezonde opdrachten’

Christoph (C.) Langer, algemeen directeur Frankrijk


COMMERCIEEL VERSLAG

|

ACTIVITEITEN ENGELAND

60

| 61


COMMERCIEEL VERSLAG

Wisselende resultaten in Engeland Het Engelse schoonmaakbedrijf wist de resultaten in 2010 goed te verbeteren. Het bedrijf haalde mooie opdrachten binnen en realiseerde een bescheiden rendement op de operationele activiteiten. Het beveiligingsbedrijf heeft het moeilijker. De opdrachten renderen, maar de schaal van het bedrijf is gewoon nog te klein om ook onder aan de streep positieve resultaten te schrijven. Daardoor schreef de hele divisie uiteindelijk rode cijfers. De schoonmaaktak van Facilicom Engeland heeft zich, na een

dan waarin we nu actief zijn, en dat kwam maar niet van de grond.

trage start in het begin van het jaar, goed ontwikkeld. Algemeen

De eerste paar maanden onder het nieuwe management zijn veel-

directeur Jan Hein Hemke: ‘Goed om te zien is dat we nu ook de

belovend.’ Het bedrijf heeft behoefte aan meer omzet. ‘We hebben

wat grotere contracten binnen weten te halen. Zo hebben wij vorig

nu een bonussysteem voor bestaande klanten als ze ons helpen

jaar een verdere groei in de foodsector gezien, onder meer door

bij het verkrijgen van new business. Maar we zijn ook driftig op

het binnenhalen van twee nieuwe fabrieken bij een bestaande

zoek naar uitbreidingsmogelijkheden. Zeker in de beveiliging is

klant, waarvoor we nu al acht vestigingen doen. Begin 2011 zijn

de schaal op dit moment te klein. Als je dan ook nog een hoge

we in opdracht van een vastgoedbeheerder gestart met de

kwaliteit wil bieden, wordt het moeilijk om een positief rendement

schoonmaak van 51 panden in het centrum van Londen.’

te behalen. Als het bedrijf groter is, beschikken we bovendien over

De markt is nog steeds slecht. ‘Maar wij doen het steeds beter.

meer stootkracht.’ Dat geldt overigens evenzeer voor de schoon-

Ons model van operational excellence levert een kostenvoordeel

maak. ‘Daarom zijn we ook in die sector op zoek naar goede

op voor opdrachtgevers. Bovendien bieden we in onze offertes

overnamekandidaten.’

volledige transparantie en daar hebben opdrachtgevers behoefte aan, dat geeft ze vertrouwen.’ Opvallend genoeg krijgt het bedrijf

BLIJVEN INVESTEREN

steeds meer voet aan de grond in de publieke sector. ‘De Britse

Facilicom Engeland blijft ondertussen investeren. ‘We hebben in

overheid is zeer drastisch aan het bezuinigen. Er wordt dan ook

2010 het ISO 14001-certificaat behaald, het milieumanagement-

echt op de kleintjes gelet. Dat is voor ons geen bedreiging, maar

systeem dat is gekoppeld aan het kwaliteitsmanagementsysteem.

een kans, omdat wij prima binnen het profiel passen dat ze zoeken.

Het certificaat geldt niet alleen voor het hoofdkantoor, maar ook

We zijn nu actief voor diverse scholen.’

de activiteiten op alle locaties waar we actief zijn, zowel in de schoonmaak als in de beveiliging. Daarmee onderscheiden we ons

BEVEILIGING

van onze concurrenten. Bovendien vragen onze opdrachtgevers

De beveiligingstak had een moeilijk jaar. ‘We doen veel in het

er steeds vaker om, zeker in de publieke sector.’ Verder is het

beveiligen van bouwprojecten, maar die sector lag in 2010 nog zo

bedrijf overgestapt op digitale salarisstroken. ‘Dat bespaart kosten,

goed als stil. Dat lijkt nu wat te gaan aantrekken.’ De prijsdruk is

het past in ons MVO-beleid en het is voor mensen makkelijker

groot. ‘En we hebben er ook onder te lijden dat ons merk, CPS,

omdat ze allerlei gegevens digitaal kunnen terugzoeken. Inmiddels

weinig bekend is.’ Bij het bedrijfsonderdeel voor elektronische

ontvangt 90 procent van onze medewerkers de salarisstrook nu

beveiliging is eind van het jaar het management vervangen. ‘We

digitaal en dat is bijzonder in de sectoren waarin wij actief zijn.’

willen sterk focussen op sales en groei, ook in een breder segment

‘Operational excellence levert kostenvoordeel op voor opdrachtgevers. Bovendien bieden we in onze offertes volledige transparantie en dat geeft vertrouwen’

Jan Hein (J.H.) Hemke, algemeen directeur Engeland


SOCIAAL- EN MVO-VERSLAG

SOCIAAL- EN MVO-VERSLAG VOLGENS DE RICHTLIJNEN VAN DE GLOBAL REPORTING INITIATIVE Sinds het verslagjaar 2008 rapporteert Facilicom jaarlijks over de doelen die zijn bereikt op MVO-gebied. De verantwoording volgt de richtlijnen van de Global Reporting Initiative (GRI). Het Sociaal en MVO-Jaarverslag van Facilicom rapporteert hoe divisies hebben gepresteerd op deze concrete doelstellingen, maar wil ook een beeld schetsen van andere initiatieven die zijn ingezet of doelen die zijn bereikt.

62

| 63





|

H E T M V O - B E L E I D V A N FA C I L I C O M

64

|

65

HET MVO-BELEID VAN FACILICOM 1.1 VERANTWOORDING

In de tabel is te zien welke GRI-standaarden zijn gehanteerd in

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is onlosmakelijk

2010. Deze rapportage legt daarnaast verantwoording af over

verbonden met de cultuur van Facilicom. De zorg voor mens,

normen die zijn ontleend aan: de missie, strategie en waarden

milieu en winstgevendheid past in een beleid dat gericht is op

die Facilicom en de divisies hebben, de maatschappelijke

continuïteit van de onderneming, de werkgelegenheid voor de

betrokkenheid die het bedrijf kent en de standaarden in de markt.

medewerkers en de dienstverlening aan de opdrachtgevers.

Deze rapportage heeft overigens niet de intentie volledig te zijn.

Facilicom is al sinds de oprichting in 1966 een zelfstandige onder-

Initiatieven en ontwikkelingen die in eerdere jaren zijn ingezet,

neming, onafhankelijk van externe vermogensverschaffers. Er is

krijgen hier doorgaans niet weer een vermelding.

geen externe druk om op korte termijn winst te behalen, het beleid is gericht op de lange termijn.

1.3 MANAGEMENTSYSTEMEN Het MVO-beleid sluit aan bij bestaande managementsystemen op

De definitie die Facilicom hanteert voor het MVO-beleid, luidt: ‘Het

het gebied van kwaliteit, milieu, veiligheid en arbeidsomstandig-

ontwikkelen en voeren van beleid, binnen de dimensies People,

heden die binnen Facilicom worden toegepast. In de tabel een

Planet en Profit, gericht op duurzaamheid en op het bijdragen aan

overzicht van de belangrijkste certificeringen, normen en codes die

maatschappelijke welvaart op langere termijn, waarbij rekening

binnen het bedrijf leidend zijn.

gehouden wordt met relevante stakeholders.’ Sinds het verslagjaar 2008 rapporteert Facilicom jaarlijks over de initiatieven die

Divisie Facilicom

zijn genomen en de doelen die zijn bereikt op MVO-gebied. De verantwoording vindt plaats volgens de richtlijnen van de Global Reporting Initiative (GRI). De rapportage vindt plaats op GRI-C-

Certificering/ norm/ code - Facilicom Facility Solutions: SAS70 type 1 (t.b.v. Nuon) - Facilicom Facility Solutions 9001:2008 - Tapwacht ISO 9001 - Axxixom ISO 9001:2000

op holdingniveau een integraal besturingsmodel geïmplementeerd

Schoonmaken - ISO 9001:2008 - ISO 14001:2004 (specifieke bedrijfsprocessen) - VCA** 2008/5.1 (afdeling Gom Specialistische Reiniging en Schoonhouden) - VCA* 2008/5.1(Regionale schoonmaakbedrijven) - OSB Plus - OSB Keurmerk Glas- en Gevelreiniging

dat aansluit bij het bestaande gecertificeerde ISO 9001-manage-

Catering

-

ISO 9001: 2008 inclusief certificatieschema contractcatering Ik Kies Bewust Hygiënecode voor de contractcatering ISO 14001

Bouw en Installatie

-

ISO 9001 VCA** VCA Petrochemie VGO-keurmerk BRL3201 BRL6000 deel 1 tot en met 5, 7 en 8 BRL6010 Politiekeurmerk Veilig Wonen LPCB Certificatie Sterkin Erkenning Criteria voor Toezicht BGB Toezicht Brandveilig Gebruik Bouwwerk BRL Borg – Borg Technisch Beveiligingsbedrijf BRL Cameratoezicht Openbare Plaatsen – CCTV Installatiebedrijf/CCTV Toezichthouder Regeling Brandmeldinstallaties – BMI Branddetectiebedrijf REOB Erkenning- Regeling Erkenning Onderhoud Blusmiddelen

Beveiliging

-

ISO 9001:2008 VCA* en VCA** (specifieke objecten) VPB keurmerk Particulier beveiliging ECABO certificaat Borg certificaat VPB keurmerk Particulier onderzoeksbureau CCTV keurmerk (Toezicht openbare ruimten)

België

- ISO 9001: Facilicom, Gom, Prorest, Trigion, FFS - VCA**: Gom - VCA*: AG Window Cleaning, ACS general cleaning, Production Services, Building, Maintenance

Frankrijk

- Gom ISO 9001:2008 - Prened NF Services

Engeland

- ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 - NSI Silver Guarding

niveau. Om het MVO-beleid een vaste plaats in de organisatie te geven, is

mentsysteem. Jaarlijks wordt het MVO-beleid getoetst op ambitie en realisatie. Met als basis het ambitieniveau van de holding, bepalen de divisies elk jaar minimaal twee concrete doelstellingen. Het MVO- en Sociaal Jaarverslag van Facilicom rapporteert hoe divisies hebben gepresteerd op in ieder geval deze concrete doelstellingen, maar wil ook een beeld schetsen van andere initiatieven die zijn ingezet of doelen die zijn bereikt. Dat beeld is zeker niet volledig. 1.2 PRESTATIE-INDICATOREN Rode draad in dit Sociaal- en MVO-verslag zijn de prestatieindicatoren die zijn ontleend aan de GRI-richtlijnen. Daarbij is wel rekening gehouden met de relevantie voor de bedrijfsprocessen. Prestatie-indicator People Personeelsomvang Personeelsverloop Ziekteverzuim Training en opleiding Medewerkertevredenheid Planet Energielabels wagenpark Milieu-incidenten en boetes Profit Netto omzet Winst Solvabiliteit Personeelskosten Klanttevredenheid Klachten

64

GRI-standaard (LA1) (LA2) (LA7) (LA10) (LA12) (EN29) (SO8) (EC1) (EC1) (EC1) (EC1) (PR5) (PR8)



PEOPLE Als mensenbedrijf is maatschappelijk verantwoord ondernemen een tweede natuur voor Facilicom. De medewerkers

Personeelsomvang per 31 december 2010 in Nederland 10000

1000

8000

800

zijn het belangrijkste kapitaal. Het bedrijf doet er dan ook alles aan om het welzijn en het welbevinden van de medewerkers te bevorderen. Het is de overtuiging van Facilicom 2.459 6.157

6000

dat maatschappelijk verantwoord ondernemen mensen aan de organisatie kan binden en mensen binnen de organisatie

86 657

600

4000

400

weet te verbinden. 6.934 2.594

2000

2.1 PERSONEELSOMVANG In 2010 had Facilicom 30.051 medewerkers in vaste dienst,

200

0

0

Facilicom 1.018

waarvan 21.554 in Nederland, 3.288 in België, 4.033 in Frankrijk

835 105

618 90

494 524 Schoonmaken 9.528

Beveiliging 8.616

Catering 708

Personeelsdiensten Bouw en installatie 940 743

en 1.176 in Engeland. Personeelsomvang per 31 december 2010 Internationaal

2.2 PERSONEELSBESTAND

5000

Facilicom streeft naar long-time employment. Dat is immers dé manier om waardevolle kennis en ervaring vast te houden en de

4000

continuïteit bij opdrachtgevers te garanderen. Uit de cijfers blijkt 3000

dat het bedrijf succesvol is in dit beleid. Het percentage medewerkers dat langer dan één jaar in dienst was bij de divisies

2000

Schoonmaken, Beveiliging, Catering en Bouw en Installatie ligt nu

2.498 1.535

bedrijfsbreed op 71%. Bij Breijer Bouw en Installatie was maar liefst

2.236 1.052

1000

491 685

40,8% langer dan 10 jaar in dienst. Bij Facilicom Bedrijfsdiensten (alle indirecte medewerkers) was dit percentage 21,5%. Ook de

0 België 3.288

beveiligingsdivisie doet het goed: daar is 25,4% al langer dan

Frankrijk 4.033

Engeland 1.176

10 jaar voor de bedrijven actief. Percentage medewerkers langer dan tien jaar in dienst

2.3 PERSONEELSWERVING Facilicom

Eigen medewerkers krijgen altijd de eerste keuze bij vacatures.

21,5%

Schoonmaken

Omdat Facilicom waarde hecht aan doorstroming, ook tussen de

11,5%

Beveiligen

divisies onderling, wordt ook steeds vaker intern actief gezocht

25,4%

Catering

10,5%

naar medewerkers die toe zijn aan een nieuwe stap. Externe

Bouw en installatie

werving vindt veelal plaats via internet. Doelstelling is dat 60 pro-

België Frankrijk

cent van de management-functies binnen Facilicom intern worden

13,0%

Engeland

ingevuld, in 2010 is een percentage van 48 procent gerealiseerd. 0

Sollicitaties vinden doorgaans plaats met behulp van digitale, mak-

40,8% 12,1%

6,2%

5

10

15

20

25

30

35

40

kelijk in te vullen sollicitatieformulieren. Alle divisies maken gebruik van hetzelfde systeem om vacatures en sollicitaties te beheren, Verhouding fulltime- en parttimemedewerkers in 2010

zodat ze makkelijk sollicitanten kunnen doorverwijzen. In selectieprocedures gaat het altijd om het vinden van de beste kandidaat,

31,8

ongeacht sekse, nationaliteit of validiteit. Wel wordt gelet op het

Schoonmaken 11,2

beperkt houden van de afstand tussen wonen en werken.

28,1

Facilicom Frankrijk maakt veel werk van de integratie van mensen

97,1

Personeelsdiensten 2,9 9,0 85,1 38,6

tot 4,86 procent gedaald en dat is onder de organisatiebrede norm

100

80

60

40

14,9

Frankrijk 19,5

20 % parttime

91,0

Bouw en installatie België

2.4 ZIEKTEVERZUIM procent (over de twee eerste ziektejaren), in 2010 was het verzuim

7,8

Catering

2010 alle managers getraind in het begeleiden van deze mensen.

In 2009 bedroeg het ziekteverzuim bij Facilicom Nederland 5,33

71,9

Beveiligen

92,2

met een handicap. Om dat beleid nog beter vorm te geven zijn in

68,2

Facilicom

88,8

61,4

Engeland

0

80,5

20 % fulltime

40

60

80

100



|


66

| 67

van 5 procent. Facilicom investeert veel in het begeleiden van ver-

Ook de Franse divisie is een re-integratieprogramma gestart voor

zuimende medewerkers en heeft in het verslagjaar nog meer de

mensen die door ziekte hun eigenlijke werk niet meer kunnen

focus gelegd op het voorkomen van verzuim. Zo zijn er gesprekken

uitvoeren. Zij worden herplaatst binnen het bedrijf. De re-integratie-

gevoerd met medewerkers die frequent verzuimen. Samen is ge-

afdeling kan ook worden ingeschakeld voor het herplaatsen van

keken naar mogelijkheden om gezond te blijven. Bij Trigion is een

mensen bij het verlies van opdrachten.

onderzoek gehouden naar overgewicht. Overgewicht is schadelijk voor de gezondheid en kan bovendien voor beperkingen zorgen

2.5 MEDEWERKERSTEVREDENHEID

in het werk. Samen met obese medewerkers is gekeken naar

Als mensenbedrijf hecht Facilicom sterk aan medewerkers-

oplossingen. Bij Gom is in de regio Noord een verzuimcoördinator

tevredenheid en vooral medewerkermotivatie. Alle divisies

aangesteld die zorgt voor een goede communicatie met en

organiseren elke drie jaar een onderzoek naar de tevredenheid

begeleiding van arbeidsongeschikte medewerkers.

onder het gehele personeelsbestand. Lage scores worden aan-

Facilicom Nederland is in 2010 gestart met het inzetten van twee

gepakt middels helder geformuleerde actiepunten. Bij een volgend

eigen arbeidsdeskundigen. Zij kunnen door leidinggevenden

onderzoek is er extra aandacht voor deze verbeterpunten. Zo is de

worden ingezet om te kijken naar de belastbaarheid en inzetbaar-

Trigion Academie mede opgezet omdat beveiligingsmedewerkers

heid van medewerkers. Het totale verzuim neemt ook af doordat

in het meest recente tevredenheidsonderzoek aangaven dat ze

managers hun medewerkers waar mogelijk adviseren om alvast

behoefte hadden aan meer opleidingsmogelijkheden. In 2010 is

weer partieel aan het werk te gaan. Dit leidt tot een snellere terug-

er een MTO gehouden binnen de divisie Bouw en Installatie.

keer naar werk en minder vervreemding van de werkplek. Een

Doelstelling was een 6,5 als eindcijfer, de divisie scoorde echter

goede zaak, want de ervaring leert dat het bij verzuim van langer

veel beter: de medewerkers gaven een 7,3 als eindoordeel.

dan acht maanden heel moeilijk wordt om nog terug te keren naar het eigen werk. Facilicom begeleidt mensen die in deze situatie

2.6 TRAINING EN OPLEIDING

terechtkomen, naar ander werk. In 40 procent van de gevallen

Het programma van Gom om alle circa 600 indirecte leiding-

gebeurt dat door het eigen re-integratiebedrijf. Hierbij ligt de focus

gevenden een opleiding te geven op mbo 4-niveau, wordt steeds

niet alleen op het begeleiden van werk naar werk, maar ook op

breder ingezet in de organisatie. In 2010 is het schoonmaakbedrijf

het vergroten van de mogelijkheden van de individuele mede-

bovendien gestart met het in eigen beheer aanbieden van de

werkers. In de overige gevallen maakt Facilicom gebruik van de

Basisopleiding Schoonmaken aan nieuwe medewerkers. Het oplei-

diensten van externe re-integratiebedrijven, waaronder een bedrijf

dingsprogramma van Trigion, de Trigion Academie, geldt als het

dat medewerkers intensief begeleidt en de medewerkers in dienst

grootste Beroeps Begeleidende Leerwegtraject in Nederland.

neemt. De afgelopen twee jaar zijn een kleine twintig medewerkers Medewerkerstevredenheidscore in Nederland

overgegaan naar dit bedrijf. De helft daarvan heeft inmiddels een andere baan gevonden, passend bij zijn beperkingen. Bovendien

8 7,6

is een werkgroep in het leven geroepen die samen met de divisies kijkt hoe lang verzuim kan worden voorkomen. Daarbij wordt onder andere per functie gekeken naar belastbaarheid, leeftijd, contract-

7

7,8 7,4

7,3

7,3

7,3

7,0 6,5

6

6,5

6,5

5

4

uren en dienstverband.

3

2

1

0

Ziekteverzuim in Nederland

Facilicom

8

Schoonmaken

Beveiligen

Catering Bouw en installatie

Score Doelstelling

7

Functionerings- en beoordelingscyclus in Nederland 6,42% 6

Facilicom

98%

Facilicom Facility Solutions

98%

100%

5,42% 5

4,86% 4,79% 4,57%

100% 92%

Schoonmaken

4

100% Beveiligen

66%

3

90%

2,54% Catering

76%

2

85%

2006

2007

2008

2009

2010 Bouw en installatie

95% 99%

Kaderpersoneel

Beveiligen

Bouw en installatie 0

Schoonmaken

Catering

Facilicom breed

20 Score Doelstelling

40

60

80

100



Inmiddels volgen zo’n 2.000 beveiligers, dat is circa een kwart van

2.8 EXTRA’S VOOR MEDEWERKERS

alle medewerkers, een opleiding. Prorest traint al zijn uitvoerende

Alle medewerkers dragen bij aan het Facilicom Sociaal Fonds. Het

medewerkers met een workshop in onder meer gastheerschap en

fonds biedt financiële ondersteuning aan medewerkers die dat

klantgerichtheid middels de Foodworkshops. Met de invoering van

nodig hebben. Het gaat om steun die niet of niet voldoende wordt

een receptenmap op alle locaties worden medewerkers steeds

gedekt door de reguliere sociale overheidsregelingen. De Facilicom

gestimuleerd nieuwe recepten uit te proberen en de producten

Ombudsman - een functie die wordt ingevuld door een advocaat

bovendien op een professionele manier te presenteren. Facilicom

van de afdeling Juridische Zaken - heeft in 2010 weer tientallen

Facility Solutions heeft in 2010 een grote groep medewerkers

medewerkers kunnen helpen bij juridische kwesties in de privé-

modules van het talent management programma van Facilicom

sfeer. Mensen die in de problemen kwamen door schulden,

laten volgen, waardoor ze zich persoonlijk verder hebben kunnen

konden terecht bij NIM-BMW, een externe organisatie die mede-

ontwikkelen. Facilicom Bedrijfsdiensten is in 2010 naast het

werkers helpt bij het op een verantwoorde manier saneren van de

high potential-programma ook een potential-programma gestart.

schuld en het beter leren omgaan met geld. Bij Prorest is het beleid

Twee groepen hebben inmiddels dit programma afgerond. De

gecontinueerd om elke regio een budget te geven voor een jaarlijks

divisie Frankrijk heeft in 2010 voor het eerst een management

personeelsfeest dat vervolgens door medewerkers zelf wordt

trainee-programma voltooid. Drie managementtalenten hebben

georganiseerd. De feesten zorgen ervoor dat medewerkers elkaar

het programma met succes gevolgd en vervullen nu vaste functies

beter leren kennen en dragen bij aan een goede arbeidssfeer. Het

binnen het bedrijf.

Facilicom Voordeelprogramma biedt medewerkers aantrekkelijke kortingen op verzekeringen, zoals een collectieve zorgverzekering

2.7 GEZONDHEID EN VEILIGHEID

en een zelf samen te stellen combinatiepakket van verzekeringen,

Gezondheid en veiligheid zijn vaste onderdelen van de inwerk-

onder andere voor auto, huis, inboedel en aansprakelijkheid.

trajecten die de meeste medewerkers verplicht volgen als ze in

Het voordeelprogramma komt ook steeds vaker met kortingen

dienst treden. Maar gezondheid en veiligheid verdienen natuurlijk

op producten, abonnementen en uitjes. De Engelse divisie heeft

permanent aandacht, en dat gebeurt ook. Een greep uit de vele

met succes onderhandeld met de Britse belastingdienst over

maatregelen en initiatieven.

pensioenbijdragen en extra tegemoetkomingen in de kosten van

Breijer legt een focus op het continu verhogen van het veiligheids-

de kinderopvang voor specifieke groepen medewerkers.

bewustzijn door het geven van trainingen gericht op kwaliteitsen arbo/veiligheidsmanagement. Toolboxbijeenkomsten wijzen medewerkers op risico’s en hoe die te voorkomen. Het bouwen installatiebedrijf houdt werkplekinspecties en gebruikt de uitkomsten

Aantal trainingen en opleidingen Divisie Facilicom

Opleiding Loopbaanontwikkeltrajecten Traineeship Vaardigheidstrainingen Executive Programme


Vastgoedmanagement Bedrijfshulpverlening en Eerstehulpverlening

Schoonmaken

Schoonmaakdivisie Akademie GIBI-training SVS-opleiding TOP programma BBL Administratie Akademie

Catering

OCC Cateringmanager C OCC Cateringmanager B Professionals met Passie Masterclass Prorest Instructie bij Introductie (PIBI)

voor verdere analyse, die weer de basis vormen voor bewustwordingscampagnes en verbetertrajecten. Bij Trigion is het operationele management er in 2010 in geslaagd om voor 96 procent van de objecten een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) op te stellen, en is er daarnaast nog eens 6% verbetering gerealiseerd op de uit te voeren werkplekinspecties. Gom is bezig een protocol Agressie en Geweld op te zetten. Het bedrijf heeft in 2010 een meldpunt ingericht waar medewerkers agressie en geweld kunnen melden. In Frankrijk zijn voor alle werkplekken van de schoonmakers preventieplannen geschreven met als doel het voorkomen van ongelukken en incidenten. Facilicom-breed is een programma gestart om de vitaliteit te bevorderen. Vitaliteit zorgt er samen met gezondheid voor dat medewerkers ontspannen en prettig in het leven staan. Vitaliteit is zeker niet alleen werk-gerelateerd, maar is daar wel van invloed op. Facilicom informeert om die reden over eten, sporten en ont-

Bouw en installatie Basisveiligheid VCA Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden Bedrijfshulpverlening en Eerstehulpverlening Diverse specifieke technische en vakinhoudelijke opleidingen Organisatievaardigheden

zoals stoppen met roken.

12 35 48 9 152 53 34 89 439 69

België

Taal- en computervaardigheden Vakeigen opleidingen Managementvaardigheden

Frankrijk

Veiligheidstrainingen Vakeigen opleidingen Managementvaardigheden

260 1.989 86

Engeland

Managementvaardigheden

30

die vaker uitvielen, die bewust op minder complexe locaties zijn geplaatst of die al verschillende interventies hebben doorlopen,

310 4.254 70 6 35 34

Hoger Kader Trainingen Management Trainingen Medewerkeropleidingen

groep medewerkers zijn individuele gespreken aangegaan. Het waren medewerkers die ook al vitaliteitsklachten hadden: mensen

2 1

Beveiliging

spanning. Bij Prorest is een pilot gehouden om vitaliteit nog veel actiever onder de aandacht te brengen. Met een geselecteerde

Deelnemers 2010 18 15 184 55

47 485 4.098 20 206 32



|


68

| 69

PLANET Het zou het streven van elk bedrijf moeten zijn om het milieu zo min mogelijk te belasten en alles wat de planeet biedt, zo veel mogelijk in stand te houden en te koesteren. Treedt er toch belasting of schade op, dan zullen organisaties moeten proberen dat zo veel mogelijk te reduceren of anders toch te compenseren. Het beleid van Facilicom is erop gericht niet alleen zelf verantwoord te ondernemen, maar ook anderen in de keten daartoe te stimuleren. 3.1 HUISVESTING

versneld mogen inruilen. Ook wordt nagedacht over het invoeren

Het hoofdkantoor van Facilicom is voorzien van twee bijzondere

van een dashboard om het rijgedrag van medewerkers te

windmolens die goed zijn voor zo’n 10.000 kWh aan elektriciteit

monitoren in relatie tot milieubelasting. In Engeland heeft een zelfde

per jaar. Het gebouw, dat in 2006 werd opgeleverd, behaalde eer-

mobiliteitsbeleid gezorgd voor een reductie van CO2-uitstoot van

der al als eerste private kantoorgebouw in Nederland een EPA A++

5 procent in 2010.

label. Op twee regiovestigingen heeft Facilicom Het Nieuwe

Begin 2010 is Facilicom een pilot gestart met conference calls.

Werken ingevoerd met als doelstellingen een efficiëntere benutting

Met meerdere mensen telefonisch vergaderen is nu mogelijk op

van de beschikbare ruimte, het scheppen van een herkenbare en

alle mobiele telefoons die medewerkers krijgen.

prettige sfeer en het creëren van flexplekken. De divisie Frankrijk

Prorest heeft al eerder het aantal vervoerskilometers teruggebracht

heeft in 2010 alle lampen vervangen door spaarlampen.

door de ‘dropfrequenties’ van de restaurants te verlagen. In 2010 is een systeem ingevoerd om de Proline-kassa’s op afstand te

3.2 MOBILITEIT

beheren. Deze kassa’s zijn feitelijk geavanceerde computers die

Alle divisies proberen zo veel mogelijk hun mensen te laten werken

verbonden zijn met de centrale server van Prorest en waarmee

in de omgeving van hun woonplaats. Om de gezondheid te

continu over en weer informatie wordt uitgewisseld. Eventuele

bevorderen en het milieu te ontzien, bevelen de bedrijven de fiets

problemen met deze kassa’s kunnen nu op afstand worden

aan als vervoermiddel om naar het werk te komen. Divisies stimu-

verholpen en dat scheelt tijd en kilometers.

leren dit door het mogelijk te maken met fiscaal voordeel een fiets

Breijer heeft in 2010 geparticipeerd in een project van de Radboud

van de zaak aan te schaffen. Nieuwe auto’s van de zaak moeten

Universiteit in Nijmegen en in dat kader een certificaat gekocht

sinds begin 2009 minimaal energielabel C hebben. Inmiddels

voor de compensatie van CO2. De compensatie vindt plaats

beschikt 84,2 procent van het wagenpark over het label A, B of C,

middels CO2-reductieprojecten van Climate Neutral Group. Trigion

een stijging van 6 procentpunten ten opzichte van een jaar eerder.

compenseert sinds 2009 de CO2-uitstoot van de wagens van de

Bij het uitkiezen van een lease-auto hebben de medewerkers de

mobiele surveillance volledig via dezelfde organisatie. In 2010

mogelijkheid om voor een hybride auto te opteren. Medewerkers

waren beide initiatieven goed voor een reductie van meer dan

worden met rekenvoorbeelden gestimuleerd om te kiezen voor een

1.500 ton CO2. In Frankrijk zijn op locaties waar dat mogelijk was

auto die zuiniger rijdt, minder CO2 uitstoot én zorgt voor minder

en in overleg met opdrachtgevers auto’s vervangen door auto’s

bijtelling. Bovendien worden ze gestimuleerd om een kleinere auto

met een laag brandstofverbruik of elektrische auto’s.

te kiezen dan waar ze recht op hebben: het overgrote deel van het voordeel krijgen ze per 1 januari 2011 namelijk uitgekeerd in de

3.3 ENERGIE

vorm van een mobliliteitstoeslag. Om de transitie naar zuiniger

Al sinds 2007 neemt Facilicom uitsluitend duurzame energie af.

auto’s nog eens te versnellen, is besloten dat medewerkers met

Windmolens op het dak van het hoofdkantoor in Schiedam leveren

een auto met energielabel D, E, F of G per 1 januari 2011 hun auto

een deel van de energie die in het gebouw wordt gebruikt. Het pand van Breijer Bouw en Installatie in Rotterdam gebruikt onder meer aardwarmte. Ook wordt er elektriciteit opgewekt met behulp

Personenauto’s met een groen milieulabel (A,B en C) in Nederland

van zonne-energie. In de meeste panden zijn klimaatinstallatie en verwarming per kamer instelbaar, zodat bij afwezigheid niet

100%

nodeloos energie wordt verbruikt. Lampen zijn energiezuinig en beschikken veelal over bewegingsmelders, zodat ze alleen

90%

branden als er activiteit is. 80%

657

458

583

70%

60% 2008

2009

2010



3.4 MATERIALEN

3.6 MILIEU-INCIDENTEN

Alle bestaande programma’s om duurzame materialen te gebrui-

Bij de werkzaamheden van de Facilicom-bedrijven hebben zich in

ken zijn in 2010 gecontinueerd. Dubbelzijdig printen is gewoon,

2010 geen milieu-incidenten voorgedaan.

het printen van e-mails is geen gebruik meer en documenten worden vaker uitsluitend digitaal opgeslagen. Steeds meer

3.7 KETENBENADERING

uitgaven van Facilicom, zoals het jaarverslag, verschijnen (ook)

Facilicom is zich ervan bewust dat de bedrijven bij het ondernemen

digitaal, waardoor het gebruik van papier en inkt is terug-

een belangrijke schakel vormen in een keten. Het streven is dan

gedrongen. In Engeland was in 2010 het doel om het papier-

ook om het duurzaam ondernemen in de keten te stimuleren door

verbruik met 10 procent terug te dringen en dat doel is gehaald.

de normen en waarden van het MVO-beleid te projecteren op

Sinds 2010 worden de salarisspecificaties van enkele bedrijven in

leveranciers en opdrachtgevers. De Facilicom-bedrijven geven

Nederland alleen nog maar digitaal verstuurd. In Engeland is zo’n

daarom de voorkeur aan leveranciers die duurzaam ondernemen.

zelfde operatie doorgevoerd en ontvangt nu al 90 procent van alle

De inkoopafdeling toetst leveranciers op de mate waarin

medewerkers de salarisspecificatie alleen nog digitaal. Dat scheelt

grondstoffen van de producten het milieu belasten. De Facilicom-

papier, inkt en kilometers voor postbezorging.

bedrijven stellen ook eisen aan de opdrachtgever op het gebied

In 2010 hebben vertegenwoordigers van de Nederlandse schoon-

van People, Planet en Profit, in ieder geval waar het de activiteiten

maakdivisie actief meegesproken over het criteriumdocument voor

van Facilicom-medewerkers betreft. Vanzelfsprekend voegen de

duurzame inkoop van schoonmaak. Schoonmakers gebruiken

bedrijven zich ook naar de MVO-eisen die hun partners, opdracht-

schoonmaakmiddelen die het milieu zo min mogelijk belasten.

gevers en leveranciers stellen.

Gom België gebruikt zo veel mogelijk schoonmaakmiddelen van ECOVER, Europees marktleider in was- en schoonmaakproducten

3.8 DUURZAAMHEID

die niet alleen geheel ecologisch zijn maar ook op een uiterst duur-

In 2010 is Facilicom de procedure gestart voor certificering

zame manier worden geproduceerd. Het schoonmaakbedrijf in

voor de MVO Prestatieladder, een managementsysteem

Frankrijk is in 2010 overgestapt op zo veel mogelijk ecologische

waarmee de duurzame ontwikkeling van een bedrijf op objectieve

schoonmaakmiddelen. Met leveranciers zijn bovendien afspraken

wijze concreet is te maken. Prorest zag in 2010 het eigen

gemaakt over recycling van materialen die aan het eind van hun

milieumanagementsysteem gecertificeerd volgens ISO 14001.

levenscyclus zijn. Verder is geïnvesteerd in apparatuur die het

Het milieumanagementsysteem is grotendeels in eigen beheer

milieu veel minder belast, zoals stoomreinigers.

ontwikkeld om het zo goed mogelijk toe te spitsen op de praktijk

Gom volgt actief de ontwikkelingen op het gebied van eco-labels

van het cateren. Het systeem sluit aan op het bestaande manage-

en het Charter for sustainable Cleaning. Breijer is Convenant-

mentsysteem, dat is immers de beste garantie dat bij alle

partner van Forest Stewardship Council, de internationale

beslissingen ook rekening wordt gehouden met (het inperken van)

organisatie die verantwoord bosbeheer stimuleert. Daarnaast is

de milieu-effecten. Gom Nederland werkte ook in 2010 volgens

de bouwdivisie gestart met het certificatietraject volgens FSC

het eigen milieujaarplan, rapportage vindt achteraf plaats in het

(Handelsketen).

speciale milieujaarverslag. De Engelse divisie is in 2010 in zijn geheel gecertificeerd volgens ISO 14001.

3.5 AFVAL Afval wordt binnen heel Facilicom gescheiden ingezameld en verwerkt. Dat is ook beleid op de vele locaties waar medewerkers van de schoonmaakbedrijven of van Facilicom Facility Solutions verantwoordelijk zijn voor de afvalverwerking. In 2010 heeft Facilicom een samenwerkingsovereenkomst gesloten met afvalverwerkingsbedrijf SITA. Uitgangspunt is dat inzameling, verwerking en recycling van afval zo veel mogelijk duurzaam moet verlopen. Gom heeft door kritisch te kijken naar het verbruik het aantal gebruikte plastic afvalzakken in 2010 met 10 procent weten terug te brengen. Breijer Bouw en Installatie maakt sinds 2010 gebruik van de diensten van een professionele bouwplaatsadviseur. Daardoor is er op elke bouwplaats nu continu aandacht voor optimale afvalscheiding en afvalverwijdering. Dat kan een grote milieuwinst opleveren doordat het afval nu beter wordt gescheiden en recyclebare materialen in het juiste recyclingscircuit terechtkomen.



|


70

| 71

PROFIT Een gezond rendement is noodzakelijk om te kunnen blijven investeren en de continuïteit van het bedrijf en de werkgelegenheid te garanderen. Maar de P van Profit staat voor méér: het is het streven van Facilicom om niet alleen jaar op jaar een gezond financieel resultaat te behalen, maar ook bij te dragen aan de welvaart en een positieve rol te spelen in de maatschappij. 4.1 NETTO OMZET

behandeld als een formele klacht. Medewerkers met klachten

De totale omzet in 2010 bedraagt 1.052.106.000 euro. De onder-

kunnen terecht bij een van de zes vertrouwenspersonen in het

verdeling van de totale netto omzet naar bedrijfsactiviteiten staat

bedrijf.

in de toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening weergegeven. De netto omzet per medewerker bedraagt in 2010

4.7 INTEGRITEIT

35.011 euro.

Facilicom kent een bedrijfscode met heldere integriteitsrichtlijnen. Het onderwerp integriteit heeft bovendien een prominente plaats

4.2 WINST

in het verplichte, organisatiebrede opleidingsprogramma. De

De totale winst in 2010 bedraagt 33.885.000 euro. De winst per

divisies hebben de algemene bedrijfscode aangevuld met richt-

medewerker bedraagt in 2010 1.128 euro.

lijnen die specifiek binnen hun sector van toepassing zijn. Als integriteitsafspraken worden overtreden, nemen bedrijven

4.3 SOLVABILITEIT

direct en structureel maatregelen om soortgelijke incidenten in de

De solvabiliteit van Facilicom bedraagt 44%.

toekomst te voorkomen. Een klokkenluidersregeling maakt het voor medewerkers mogelijk om misstanden te melden zonder dat

4.4 PERSONEELSKOSTEN

ze het risico lopen zichzelf daarmee te benadelen.

De totale loonkosten bedragen in 2010 691.238.000 euro. 4.8 DIALOOG MET BELANGHEBBENDEN 4.5 KLANTTEVREDENHEID

Facilicom voelt zich van oudsher betrokken bij de maatschappij

Eenmaal in de drie jaar meten alle divisies de tevredenheid onder

en de facilitaire sector. De divisies zijn lid van tal van organisaties

hun opdrachtgevers. Vanzelfsprekend peilen de divisies voort-

en spelen daar vaak een voortrekkersrol in het tot stand brengen

durend of de dienstverlening van de gewenste kwaliteit is.

van verbeteringen en innovaties. In de tabel is een overzicht te zien

Doorgaans vindt elke zes weken een evaluatiegesprek plaats met

van de belangrijkste organisaties waar de Facilicom-bedrijven lid

de verantwoordelijke bij de opdrachtgever. De opgestelde evaluatie-

van zijn.

rapporten vormen de basis voor eventuele verbeteringen. In Nederland kunnen grote klanten steeds vaker alle management-

4.9 KENNIS BEVORDEREN

informatie op elke seconde van de dag en voortdurend geactuali-

Facilicom heeft een enorme knowhow opgebouwd op het gebied

seerd, raadplegen via een portal. België heeft in 2010 een zelfde

van facilitaire dienstverlening, uitbesteding, management en zaken

systeem in gebruik genomen, het close client-programma.

als de overname van personeel. Die kennis deelt het bedrijf in het zogeheten Facilitair Kenniscentrum. Het zijn interactieve sessies

4.6 KLACHTEN

waar opdrachtgevers, studenten en andere geïnteresseerden

Facilicom-bedrijven registreren externe klachten zorgvuldig en

welkom zijn. Doorgaans vinden er vier van deze sessies plaats.

handelen ze conform de klachtenprocedure af. Het bedrijf houdt

Ook de klankbordgroep is opgericht om kennis te delen. De

de indiener van de klacht op het hoogte van de doorlooptijd van

klankbordgroep bestaat uit circa twintig belangrijke relaties van

de afhandeling. Een te lage tevredenheid of het frequent voor-

Facilicom. Tweemaal per jaar komt de klankbordgroep samen om

komen van een bepaalde melding van ontevredenheid wordt

van gedachten te wisselen over actuele facilitaire thema’s. Het is een ideaal podium om in een open dialoog kennis te nemen van

Klanttevredenheid 2010

0

wensen en verwachtingen van opdrachtgevers en andere relaties.


7,40

Het biedt Facilicom de mogelijkheid zijn visie te spiegelen aan die

Schoonmaken

7,03

van een aantal professionals uit de markt.

Beveiligen

7,10

Om de ontwikkeling van het facilitair management te bevorderen,

Catering

7,20

financiert Facilicom al een tiental jaren de leerstoel Facilitair

Bouw en installatie

7,00

Management aan de Universiteit van Wageningen. Het bedrijf is

België

7,50

daarnaast sponsor van het lectoraat Facility Management aan de

Frankrijk

7,15

Internationale Hogeschool Breda.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Voor de Trigion Academie is Trigion een intensieve samenwerking



aangegaan met ROC Twente. Het MBO-instituut heeft zo’n

Gom is een pilot begonnen met het opleiden en begeleiden van

60 extra docenten moeten aanstellen om de vele beveiligers te

mensen met een beperking, met als doel dat deze mensen kunnen

kunnen bijscholen.

instromen in de reguliere arbeidsmarkt. Verder participeert Gom in

Veel bedrijven creëren – op allerlei niveaus – stageplaatsen voor

het project ‘Startbaan’, een initiatief van de Gemeente Den Haag

managers, facilitair geschoolden, maar ook medewerkers in de

en het UWV met als doel om langdurig werklozen op te leiden tot

uitvoering. Breijer werkt samen met scholen om zo bij de jongeren

bijvoorbeeld schoonmaakmedewerker. In 2010 is gestart met

de interesse te wekken voor de bouwen installatiesector. Gom,

zeven deelnemers die gedurende acht weken stage hebben

Trigion, Breijer en Axxicom zijn erkend leerbedrijf.

gelopen bij Gom. Een van deze deelnemers is inmiddels aan het werk bij Gom, en wellicht volgen er nog meer.

4.10 INITIATIEVEN OP DE ARBEIDSMARKT

Trigion probeert samen met het UWV om mensen met een grotere

De divisie Bouw en Installatie is in 2010 gestart met een project

afstand tot de arbeidsmarkt te laten instromen in de beveiliging.

waarbij leerlingen in samenwerking met het Zadkine College en het

Dat is succesvol: inmiddels zijn al honderd mensen met een

Albeda College worden ingezet bij de renovatie van woningen in

achtergrond in de WAO of de WIA of met een verleden van

achterstandswijken in Rotterdam.

langdurige werkloosheid aan een baan geholpen.

Facilicom is lid van een grote verscheidenheid aan verenigingen om kennis te delen en op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen bij onze belanghebbenden. Divisie Facilicom Facility Solutions

Lidmaatschap Facility Management Nederland Dutch Green Building Council VGME F-Mex NFC-index Centrum Facility Management (CFM) Nevap PPS Platvorm

Schoonmaken

Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB) (bestuursfunctie + een aantal commissieleden) Marktplaats Duurzaam Inkopen Facility Management Nederland Vereniging Schoonmaak Research (VSR) (bestuursfunctie + een aantal commissieleden) Building Service Contractors Association International Young Food management Stichting Schoonmaakkwaliteit (bestuursfunctie) Partner van MVO Nederland

Catering

Veneca (bestuursfunctie + een aantal commissieleden) Ik Kies Bewust Facility Management Nederland

Bouw en installatie

Uneto-VNI Convenantpartner FSC WVB – Vastgoed Onderhoudsbedrijven VBR – Vereniging gecertificeerde Beton reparatiebedrijven FOSAG – Ondernemersorganisatie schilders-, onderhouds-, metaalconserverings- en glasbranche. VEBON NVDO Nederlandse vereniging voor Doelmatig onderhoud GBO Glas Branche Organisatie VNO-NCW Bouwend Nederland

Beveiliging

Vereniging Particuliere Beveiliging Vereniging Beveiligingsmanagers Nederland (voorzitterschap) American Society of Industrial Security (ASIS International) Facility Management Nederland Confederation of European Security Services (CoESS) Aviation Security Services Association International, ASSA-I World Association of Detectives

België

Schoonmaak: ABSU FFS: IFMA Trigion: BVBO Prorest: Comeos

Frankrijk

FEP: Fédération des entreprises de propreté et services associés. Cleaning industry association. GENIM: Major industry group within FEP ARSEG: l’Association des Directeurs et Responsables de Services Généraux MEDEF: Federation of French Industry SNES: Syndicat National des Entreprises de Securité. Security industry Association

Engeland

BICSc: British Institute of Cleaning Science SIA: Security Industry Association SSAIB: Security Systems and Alarms Inspection Board Safe Contractor, NCCA: National Carpet Cleaners Association



|


72

| 73

4.11 MILIEUPRESTATIES MOGELIJK MAKEN

kennis door het aanbieden van duurzaamheidsscans. Daarmee

Met het Green Selection Program biedt Gom opdrachtgevers een

kan de divisie een bijdrage leveren aan het verduurzamen van de

totaalconcept dat bestaat uit milieuvriendelijk schoonmaken, het

bestaande vastgoedvoorraad. Een belangrijke bijdrage kan daarin

terugdringen van de milieubelasting van sanitaire verbruiksartikelen

worden geleverd door Breijer Techniek, dat als een van de weinige

en installaties, en gescheiden afvalverwerking, waaronder het

bedrijven in Nederland is gecertificeerd voor het leveren van een

gescheiden inzamelen en recyclen van plastic koffiebekertjes.

Energie Prestatie Advies (EPA). Breijer Techniek kijkt bij zijn

Opdrachtgevers kunnen de maatregelen die Gom doorvoert met

maatwerkadviezen overigens niet alleen naar energiebesparing,

dit Green Selection Program opvoeren in hun MVO-rapportages,

maar ook naar (verbetering van) leefcomfort en binnenmilieu.

ze zorgen immers voor aantoonbaar betere milieuprestaties.

Facilicom Facility Solutions is zeer actief als lid van de Dutch Green Building Council (DGBC). Deze organisatie maakt zich op tal van

4.12 GEZONDE EN GOEDE VOEDING BIEDEN

fronten sterk voor het verduurzamen van de bebouwde omgeving.

Prorest stimuleert gezond eten door het aanbieden van producten

In 2010 heeft de organisatie ook een beoordelingsmethodiek

die voldoen aan de Ik Kies Bewust-criteria (IKB). Het bedrijf heeft

ontwikkeld voor bestaande bouw en gebruik. Met deze methodiek

ook het Convenant Overgewicht ondertekend. In de restaurants

is de duurzaamheid van bestaande gebouwen en het gebruik

krijgen gezonde producten steeds meer aandacht, bijvoorbeeld

daarvan in beeld te brengen en kan er op (verdere) verduurzaming

door het ontwikkelen van een nieuw soepconcept, waarbij gasten

worden gestuurd.

een speciaal ontwikkelde maaltijdsoep tegen een aangepaste prijs kunnen combineren met fruit of een salade. Zo komen ze alleen al

4.14 GOEDE DOELEN

met de lunch nagenoeg aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

Bij de aardbeving op Haïti in het begin van het jaar zijn mede-

groente en fruit. Samen met Campina is een zuivelconcept

werkers van Facilicom gestimuleerd om geld te doneren middels

ontwikkeld op basis van biologische yoghurt. Prorest biedt ook

het inleveren van vakantie- of ADV-uren. Facilicom stortte dan

verder steeds meer biologische producten aan. In de hele branche

de bruto waarde van deze uren op giro 555 en verdubbelde dat

steeg de afzet van biologisch volgens de laatste cijfers uit 2009

bedrag bovendien. Gom was in februari hoofdsponsor van de

met maar liefst 21,6 procent. Ook het aandeel van producten of

eerste Dag van de Letters, een speciale dag gericht op de laag-

ingrediënten die fair trade of Utz-certified zijn, stijgt. Prorest was

geletterdheid en analfabetisme in Nederland. Medewerkers van

in 2010 ook zeer succesvol met het Optimaaltje: halve snacks

Gom namen in september deel aan de jaarlijkse spinningmaraton

die net zo lekker zijn als hele snacks, maar kleiner zijn en dus

Spinnen voor Spieren in Amsterdam. De opbrengst van dit

verantwoorder. Elk Optimaal-lunchmenu is gebaseerd op de Schijf

evenement was voor de Stichting Spieren voor Spieren, die zich

van Vijf en zo samengesteld dat het maximaal 500 kcal bevat. Zo

inzet voor kinderen met een spierziekte. Tijdens de Internationale

kunnen restaurantgasten gewoon elke dag kiezen voor een snack,

Dag van de Ouderen op 1 oktober hielpen medewerkers van

soepje of een andere lekkere hap, terwijl ze op jaarbasis 24.000

Axxicom Thuishulp in verschillende supermarkten ouderen met het

kcal minder binnenkrijgen.

inpakken van de boodschappen. De salesmensen van Trigion hebben tijdens hun teamdag in oktober met vijf verschillende

4.13 DUURZAAM BOUWEN

groepen een gevarieerde avondmaaltijd verzorgd voor in totaal

Het duurzaam gebouwde hoofdkantoor van Facilicom is geheel

200 thuislozen in diverse opvanghuizen van het Leger des Heils.

gerealiseerd door eigen bedrijven en de ervaringen die daarbij zijn

Het kader van Prorest is samen met Staatbosbeheer een dag in

opgedaan, zowel in het duurzaam bouwen als het duurzaam

de bossen bezig geweest om de bedreigde jeneverbes weer de

exploiteren, worden nog steeds door alle divisies gebruikt om een

ruimte te geven om te gaan groeien. Aan het eind van het jaar

duurzame invulling te geven aan facilitaire contracten en bouw-,

steunt Facilicom altijd een goed doel in plaats van het sturen van

en onderhoudsprojecten. Breijer Bouw en Installatie past de

relatiegeschenken. In 2010 konden medewerkers via intranet

ervaringen toe bij het renoveren van gebouwen en heeft veel van

bepalen wat het goede doel in het verslagjaar moest worden.

deze ideeën en oplossingen kunnen toepassen of zelfs kunnen

Een overtuigende meerderheid koos voor de Stichting Pink

optimaliseren bij het bouwen van nieuwe panden, zoals het

Ribbon. Deze stichting stelt zich ten doel het aantal mensen dat

Belastingkantoor in Doetinchem. De divisie Bouw en Installatie is

borstkanker krijgt te verminderen, vroege diagnose te bevorderen

de eigen processen sterk aan het verduurzamen door steeds

en de zorg voor patiënten en hun omgeving te verbeteren.

integraler te bouwen: door het toepassen van BIM, een integraal 3D Bouwwerk Informatie Model en door rationeler te werk te gaan volgens de normen van Lean Construction. De verduurzaming heeft een sterke impuls gekregen door de aanstelling van een manager Duurzaamheid. Het bedrijf laat ook klanten delen in die


FINANCIEEL JAARVERSLAG 2010




|

GECONSOLIDEERDE BALANS (VÓÓR WINSTBESTEMMING)

74

|

75

GECONSOLIDEERDE BALANS (VÓÓR WINSTBESTEMMING) (x € 1.000)

31 december 2010

31 december 2009

ACTIVA VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa

1)

–

–

Materiële vaste activa

2)

93.640

85.104

Financiële vaste activa

3)

4.875

4.930 98.515

90.034

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden

4)

4.693

4.727

Handelsdebiteuren

5)

188.885

167.496

Overige vorderingen en overlopende activa

6)

11.117

19.227

Liquide middelen

7)

116.623

125.228 321.318

316.678

419.833

406.712



(x € 1.000)

31 december 2010

31 december 2009

183.153

182.460

PASSIVA GROEPSVERMOGEN

8)

VOORZIENINGEN Pensioenen

9)

1.322

1.447

Belastingen

10)

3.514

2.389

Overig

11)

238

330 5.074

4.166

KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan leveranciers

34.096

38.167

90.250

87.204

107.260

94.715

Schulden terzake van belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden en overlopende passiva

12)

231.606

220.086

419.833

406.712



|

G E C O N S O L I D E E R D E W I N S T- E N V E R L I E S R E K E N I N G

76

|

77

G E C O N S O L I D E E R D E W I N S T- E N V E R L I E S R E K E N I N G (x € 1.000) BEDRIJFSOPBRENGSTEN

13)

2010

2009

1.052.106

1.021.899

BEDRIJFSKOSTEN Kosten van (hulp)materialen Uitbesteed werk en andere externe kosten

67.679

65.834

178.865

154.133

Personeelskosten

14)

691.238

684.069

Afschrijving materiële vaste activa

15)

15.470

16.555

Overige bedrijfskosten

52.647

BEDRIJFSRESULTAAT

55.229 1.005.899

975.820

46.207

46.079

FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

851

848

-183

-70 668

778

VOOR BELASTINGEN

46.875

46.857

Belastingen

12.464

13.098

34.411

33.759

399

456

34.810

34.215

-925

-916

33.885

33.299

RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING

Resultaat op deelnemingen RESULTAAT NA BELASTINGEN Aandeel derden NETTOWINST



|

GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT

GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT (x € 1.000)

2010

2009

KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN Bedrijfsresultaat

46.207

46.079

Afschrijving vaste activa

15.436

16.373 61.643

Mutaties in het werkkapitaal:

62.452

16)

Handelsvorderingen

858

12.498

Voorraden

271

-320

Overige vorderingen en overlopende activa Kortlopende schulden

Financiële resultaten en belastingen

5.817

2.905

-11.592

21.587 36.670

56.997

99.122

17)

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Ontvangen dividend Winstbelasting Mutatie voorzieningen

170

802

-183

-70

403

393

-6.364

-19.889

908

KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN KASSTROOM UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN

-4.646

100 -5.066

-18.664

51.931

80.458

18)

Acquisitie groepsmaatschappijen

-38.010

-3.478

Investering in financiële vaste activa

-591

-906

Investering in materiële vaste activa

-26.597

-22.096

2.625

1.939

Desinvestering in materiële vaste activa

KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN

NETTO KASSTROOM Liquide middelen verkregen bij acquisitie groepsmaatschappijen

MUTATIE LIQUIDE MIDDELEN

-24.541

-10.642

55.917

19)

Uitgekeerd dividend

Koers- en omrekeningsverschillen

-62.573

-788

-1.800 -788

-1.800

-11.430

54.117

2.791

430

34

518

-8.605

55.065



|

TOELICHTING OP DE JAARREKENING

78

|

79

TOELICHTING OP DE JAARREKENING Grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld op basis van historische kosten en overeenkomstige Burgerlijk Wetboek, boek 2 titel 9.

Vergelijkende cijfers Vergelijkende cijfers zijn aangepast voor vergelijkingsdoeleinden.

Grondslagen voor consolidatie In de consolidatie zijn betrokken de financiële gegevens van Facilicom Services Group N.V. en die deelnemingen waarin zij direct of indirect meer dan 50% van het aandelenkapitaal houdt en waarover zij de feitelijke zeggenschap heeft. De consolidatie geschiedt volgens de grondslagen van balanswaardering en resultaatbepaling van de moedermaatschappij. De resultaten van overgenomen vennootschappen worden in de geconsolideerde winst- en verliesrekening opgenomen vanaf het moment van toetreding. De belangrijkste leveranties en dienstverleningen tussen groepsmaatschappijen onderling zijn zowel uit de omzet als uit de overige cijfers van de winst- en verliesrekening geëlimineerd. Op grond van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving wordt tevens opgenomen de verbonden partijen waarover Facilicom Services Group overheersende zeggenschap voert. De vennootschap Facilicom Bedrijfsgebouwen B.V., is juridisch niet direct gelieerd aan de groep; de groep kan echter wel overheersende zeggenschap uitoefenen en heeft ter financiering van de, door haar gehuurde, materiële vaste activa een lening verstrekt. De bedrijfsactiviteiten van de vennootschap zijn in hoofdzaak gelegen in de verhuur van onroerend goed aan de groep.

WAARDERINGSGRONDSLAGEN VOOR DE BALANS

Acquisities In 2010 heeft Facilicom de beveiligingsactiviteiten van CSU Total Care overgenomen. Het gaat hier om een omzetvolume van ruim € 40 miljoen en een personeelsbestand van 1.000 man. De activiteiten zijn in de loop van 2010 geïntegreerd in de betreffende Trigion Beveiligingsbedrijven. De overname is geheel gefinancierd uit eigen middelen. Het juridische en economische eigendom is verworven begin maart 2010; de resultaten zijn met terugwerkende kracht tot 1 januari voor rekening van de groep gekomen. Per deze datum zijn de cijfers in de groepsjaarrekening van Facilicom opgenomen. In België heeft de overname van de One Group plaatsgevonden, door de overname van 100% van de aandelen van de in die groep opgenomen bedrijven. Het gaat hier om een omzetvolume van 65 miljoen en een personeelsbestand van 1.300 man. De activiteiten zullen grotendeels in de loop van 2011 geïntegreerd worden in de betreffende Facilicom bedrijven in België. De overname is geheel gefinancierd uit eigen middelen. Het juridische en economische eigendom is verworven per 1 oktober 2010; de resultaten komen met ingang van deze datum voor rekening van de groep. Per deze datum zijn de cijfers in de groepsjaarrekening van Facilicom opgenomen. Voor opname in de consolidatie geldt niet zo zeer het zeggenschapscriterium, als wel het presenteren van de performance van de groep als geheel. Vreemde valuta Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de wisselkoers per balansdatum. De winst- en verliesrekeningen van dochterondernemingen die niet de euro als valuta hanteren, worden omgerekend tegen de wisselkoers per balansdatum. Koersverschillen worden ten laste respectievelijk ten gunste van de overige reserves gebracht.

Immateriële vaste activa Goodwill betreft het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de nettovermogenswaarde van de verworven dochtermaatschappij of deelneming op moment van acquisitie. Als goodwill wordt tevens aangemerkt de niet aan individuele activa toe te wijzen betaalde vergoeding bij activa/passivatransacties. De betaalde goodwill wordt volledig ten laste van het eigen vermogen gebracht. Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs, verminderd met op deze basis berekende lineaire afschrijvingen. Financiële vaste activa De waardering van de deelnemingen geschiedt op basis van kostprijs, respectievelijk nettovermogenswaarde. Deze is berekend op basis van voor de groep geldende waarderingsgrondslagen. De vorderingen op en leningen aan deelnemingen alsmede de overige vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, voor zover nodig onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. Voorraden De voorraden materialen en handelsgoederen zijn gewaardeerd tegen kostprijs of lagere marktwaarde. Bij de waardering van de voorraden is rekening gehouden met een risico van incourant. Positieve resultaten op onderhanden projecten in opdracht van derden worden naar rato van de stand der werkzaamheden als gerealiseerd beschouwd, verwachte verliezen worden onmiddellijk in de winst- en verliesrekening als last verwerkt. Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, welke gelijk is aan de nominale waarde, voor zover nodig onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Indien niet anders is vermeld, staan deze ter vrije beschikking. Voorzieningen De voorziening voor pensioenen is gebaseerd op de verlichtingenbenadering. De voorziening voor belastingen heeft betrekking op belastingverplichtingen welke in de toekomst zullen ontstaan als gevolg van verschillen tussen commerciële en fiscale waardering van bepaalde activa en passiva. Deze verplichtingen zijn berekend op basis van het belastingtarief per balansdatum. De overige voorzieningen zijn gevormd voor risico’s die samenhangen met de bedrijfsvoering.



Schulden De verplichtingen op lange en korte termijn zijn gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs.

GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING Bedrijfsopbrengsten De in de winst- en verliesrekening begrepen bedrijfsopbrengsten zijn de opbrengsten van aan derden geleverde goederen en diensten onder aftrek van aan afnemers toegestane kortingen. Gefactureerde omzet op lopende projecten wordt als omzet verantwoord naar gelang deze, de stand der werkzaamheden in acht genomen, als gerealiseerd kan worden beschouwd. Afschrijvingen op materiële vaste activa De in de winst- en verliesrekening verwerkte afschrijvingen op materiële vaste activa zijn berekend op basis van een vast percentage van de kostprijs. Financiële baten en lasten De rentebaten en rentelasten betreffen de van derden ontvangen, respectievelijk aan derden betaalde interest. Belastingen op bedrijfsresultaat De vennootschapsbelasting wordt berekend over het commerciële resultaat vóór belastingen, rekening houdend met fiscale aftrekposten en fiscaal niet aftrekbare kosten. Het verschil tussen de belasting over het resultaat volgens de winst- en verliesrekening en de belasting over het fiscale resultaat komt ten laste, respectievelijk ten gunste van de daarvoor getroffen voorziening voor belastingen. De belastingdruk in de onderscheidende bedrijfsonderdelen is conform de geldende reguliere tarieven. De waardering van de compensabele verliezen is tegen nominale waarde opgenomen; de verliesverrekening van de Engelse bedrijven (plm. 0,7 miljoen) is niet gewaardeerd. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij voor de herleiding van de mutatie in de liquide middelen wordt uitgegaan van het bedrijfsresultaat volgens de winst- en verliesrekening. De financiële gevolgen van de verwerving van groepsmaatschappijen komen tot uitdrukking onder de post acquisitie groepsmaatschappijen.

PERSONEELSBELONINGEN Pensioenregeling Het grootste deel van de pensioenen van de medewerkers van de groep in binnen- en buitenland is ondergebracht bij bedrijfstakpensioenfondsen. Met de bedrijfstakpensioenfondsen zijn op centraal niveau uitvoeringsovereenkomsten gesloten, waarbij de werkgever niet verplicht kan worden aangesproken tot aanvulling van eventueel opgebouwde tekorten anders dan mogelijk in de toekomst hogere premiestelling. Van een aantal Fondsen is op het moment van opmaken van de jaarrekening nog niet de opgevraagde informatie ontvangen omtrent de dekkingsgraden, alsmede ten aanzien van herstelplannen, zoals de Fondsen deze bij

De Nederlandsche bank moeten indienen. Van de meeste bedrijfstakpensioenfondsrn blijkt dat de dekkingsgraden voldoen aan de door De Nederlandsche Bank gestelde criteria. Formulering van eventuele herstelplannen hebben geen directe invloed op de bijdrage van de werkgever. Voor bedrijven waarvoor geen bedrijfstakregeling van toepassing is, vindt de uitvoering in hoofdzaak plaats door een levensverzekeringsmaatschappij, op basis van een Collective Defined Contribution-regeling, waarbij de groep gedurende de contractperiode met de pensioenverzekeraars niet in materiële kan worden aangesproken tot aanvulling van eventueel opgebouwde tekorten. Alle bovenstaande regelingen zijn verwerkt als een toegezegde bijdrageregeling, waarbij de betaalde pensioenpremies als last in de winst-en verliesrekening worden opgenomen. Jubileumbeleid Onder verwijzing naar het sociaal jaarverslag heeft Facilicom een jubileumbeleid, waarbij medewerkers met een lange staat van dienst eens extra in de schijnwerpers worden gezet met een feestelijke bijeenkomst en een bijbehorende geldelijke waardering. De bedragen die hiermee zijn gemoeid zijn niet materieel voor het beeld van de jaarrekening, derhalve is in de jaarrekening hiertoe geen voorziening opgenomen. De jubileumkosten komen in het jaar van uitbetaling ten laste van de winst-en verliesrekening.

VERBONDEN PARTIJEN Met de meeste van haar deelnemingen heeft Facilicom Services Group, naast haar aandelenbelang, ook een zakelijke relatie. Dit geldt tevens voor de deelnemingen onderling, waarbij er diensten en/of producten van de betreffende deelnemingen worden afgenomen. Deze zakelijke relaties zijn steeds gebaseerd op (contractuele) afspraken waarbij marktconforme condities zijn overeengekomen. Facilcom Bedrijfsgebouwen B.V. is de vennootschap die een groot gedeelte van het in gebruik zijnde onroerend goed in Nederland voor Facilicom Services Group in eigendom heeft en deze aan het concern verhuurd. De huurcondities worden op marktconforme voorwaarden vastgesteld. Het beleid van de vennootschap wordt mede bepaald vanuit de directie van Facilicom Services Group. Derhalve is de vennootschap in de consolidatiekring opgenomen. De bedrijfsactiviteiten van Aveant Thuishulp B.V. zijn sterk gerelateerd aan de aandeelhouders, waarbij Facilicom de directie voert en verantwoordelijk is voor de uitvoering, terwijl Aveant B.V. geldt als enig afnemer. De omvang van de diensten bedroeg in 2010 8,6 miljoen. De prijsvorming geschiedt op marktconforme basis. Accountantshonoraria Ingevolge artikel 2:382a BW wordt inzicht gegeven in de onafhankelijke positie van de bij de accountantscontrole van de jaarrekening betrokken accountantsorganisaties. Van de in rekening gebrachte bedragen ad 492.000 euro betreft onderzoek van de jaarrekening en andere controleopdrachten 78%, respectievelijk 14%. Fiscaliteit 7% en ten aanzien van andere niet-controlediensten 1%.



|

TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS

80

|

81

TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS Immateriële vaste activa (x € 1.000)

2010

1)

2009

GOODWILL Saldo begin boekjaar Acquisities Afboeking van groepsvermogen

–

–

32.060

3.478

-32.060

-3.478

–

–

Saldo eind boekjaar

Het beleid is om de betaalde goodwill in het jaar van aankoop ten laste van het groepsvermogen te brengen.

Bedrijfs-

Materiële vaste activa (x € 1.000)

2)

Machines

Andere

gebouwen

en

vaste bedrijfs-

Activa

en terreinen

installaties

middelen

in uitvoering

Totaal

BEGIN BOEKJAAR Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

47.062

20.833

65.571

12.827

146.293

-12.044

-15.478

-33.667

–

-61.189

35.018

5.355

31.904

12.827

85.104

626

2.283

10.625

12.413

25.947

MUTATIES IN DE BOEKWAARDE Investeringen Opname groepsmaatschappijen Desinvesteringen Afschrijvingen Saldo mutaties

–

283

367

–

650

-56

-471

-2.098

–

-2.625

-1.401

-2.435

-11.600

–

-15.436

-831

-340

-2.706

12.413

8.536

EIND BOEKJAAR Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde Afschrijvingspercentages

Financiële vaste activa (x € 1.000)

47.632

22.817

71.111

25.240

166.800

-13.445

-17.802

-41.913

–

-73.160

34.187

5.015

29.198

25.240

93.640

0,0% - 20%

10% - 33%

10% - 33%

0%

Andere deelnemingen

Overige vorderingen

Totaal

412

4.518

4.930

Aandeel in het resultaat

349

–

349

Ontvangen dividenden

-330

–

-330

–

-74

-74

431

4.444

4.875

Saldo begin boekjaar

Mutaties Saldo eind boekjaar

3)

In de overige vorderingen is opgenomen een bedrag van € 3.439 aan latente belastingvorderingen, gewaardeerd tegen nominaal belastingtarief. De vordering wordt in een periode van 5-10 jaar gerealiseerd.



Voorraden (x € 1.000)

4)

Materialen en handelsgoederen Onderhanden projecten in opdracht van derden

Ultimo

Ultimo vorig

boekjaar

boekjaar

4.693

4.727

–

–

4.693

4.727

Het saldo Onderhanden projecten ad € 2,6 mln. negatief is opgenomen onder de Kortlopende schulden. In het saldo Onderhanden projecten is tot een bedrag van € 21,9 mln. (ultimo vorig boekjaar € 14,7 mln.) aan projecten opgenomen, waarbij de gefactureerde termijnen hoger zijn dan de daaraan toegerekende lasten. Het saldo Onderhanden projecten kan als volgt worden gespecificeerd: Bestede kosten inclusief toegerekende dekking

290.447

Gefactureerde termijnen

282.944 7.503

Waardering Onderhanden projecten

10.084

Saldo ultimo boekjaar

-2.581

Handelsdebiteuren (x € 1.000)

5)

Saldo ultimo boekjaar Voorzieningen voor dubieuze vorderingen

Ultimo

Ultimo vorig

boekjaar

boekjaar

195.545

173.171

-6.660

-5.675

188.885

167.496

Alle handelsdebiteuren hebben een looptijd korter dan één jaar.

Overige vorderingen en overlopende activa (x € 1.000)

Ultimo

Ultimo vorig

boekjaar

boekjaar

Overige vorderingen

6.821

11.841

Overlopende activa

4.296

7.386

11.117

19.227

6)

De overige vorderingen en overlopende activa hebben een looptijd korter dan één jaar.



Liquide middelen (x € 1.000)

|

TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS

7)

Kas, banken girorekeningen

82

|

83

Ultimo

Ultimo vorig

boekjaar

boekjaar

116.623

125.228

Hierin zijn geblokkeerde rekeningen ingevolge de Wet Ketenaansprakelijkheid begrepen tot een bedrag van € 2,8 mln. (ultimo 2009: € 3,9 mln.). Deze zijn niet direct opeisbaar. Naast de vorderingen die wij op de instellingen hebben, bedraagt de toegestane kredietlimiet € 47,8 mln.

Groepsvermogen (x € 1.000)

2010

2009

182.460

153.134

8)

Saldo begin boekjaar Betaalde goodwill Omrekeningsverschillen buitenlandse deelnemingen Totaal rechtstreekse vermogensmutaties Toevoeging uit de nettowinst volgens voorstel winstbestemming

-32.060

-3.478

34

518

-32.026

-2.960

31.785

31.299

Totaalresultaat

-241

28.339

934

987

183.153

182.460

Mutatie aandeel derden Saldo eind boekjaar

In het groepsvermogen is opgenomen het aandeel derden van € 12 mln. (ultimo 2009 € 11 mln.). De Reserve koersverschillen bedraagt ultimo boekjaar € -1,3 mln.

Voorziening voor pensioenen (x € 1.000)

9)

Saldo begin boekjaar Mutaties Saldo eind boekjaar

2010

2009

1.447

1.732

-125

-285

1.322

1.447

Het betreft hier een overgangs- en toeslagregeling voor een ingestelde vroegpensioenregeling waarbij een groep van medewerkers op pensioendatum een toeslag ontvangt. Bij voortijdige beëindiging van het dienstverband komt de toeslag echter te vervallen.

Voorziening voor belasting (x € 1.000)

2010

2009


2.389

1.913

Mutatie in verband met verschil tussen commercieel en fiscaal resultaat

1.125

476

Saldo eind boekjaar

3.514

2.389

10)

De voorziening voor belastingen heeft betrekking op verschillen tussen commerciële en fiscale waarderingsgrondslagen.

De voorziening voor belastingen wordt berekend op basis van het belastingtarief per balansdatum en is langlopend van aard.



Overige voorzieningen (x € 1.000)

2010

2009


330

421

Mutaties

-92

-91

Saldo eind boekjaar

238

330

Ultimo

Ultimo

boekjaar

vorig boekjaar

25.612

10.408

2.581

10.706

79.066

73.601

107.260

94.715

11)

Alle voorzieningen zijn langlopend van aard.

Overige schulden en overlopende passiva (x € 1.000)

12)

Schulden Onderhanden projecten in opdracht van derden Overlopende passiva

Niet uit de balans blijkende financiële verplichtingen Er zijn langlopende verplichtingen aangegaan ter zake van huur en leasing. De jaarlijkse verplichtingen die hieruit voortvloeien bedragen ultimo 2010 circa € 8,1 mln. (ultimo 2009 circa € 5,9 mln.). Ten behoeve van derden zijn bankgaranties afgegeven tot een bedrag van ultimo 2010 € 20,8 mln. (ultimo 2009 € 16,2 mln.), alsmede ten behoeve van het WAO/WGA-eigenrisicodragerschap van diverse werkmaatschappijen een ongelimiteerde garantie. Ultimo 2010 zijn er (vervangings)investeringsverplichtingen aangegaan voor ongeveer € 20,0 mln. (ultimo 2009 € 30,0 mln.), waaronder begrepen een nieuw ERP-pakket. Ultimo boekjaar zijn door opdrachtgevers als ook namens Facilicom diverse claims en of aansprakelijkheidskwesties ingediend. De uitkomsten en of omvang van deze kwesties zijn voorzover mogelijk gewaardeerd in de jaarrekening, maar daarnaast is er nog een aantal kwesties waarvan de uitkomst niet in te schatten is. Om die reden heeft hiervan geen waardering plaats kunnen vinden. De mogelijke gevolgen zouden van materiële invloed kunnen zijn.



|

T O E L I C H T I N G O P D E G E C O N S O L I D E E R D E W I N S T- E N V E R L I E S R E K E N I N G

84

|

85

TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING Bedrijfsopbrengsten (x € 1.000)

13)

Netto omzet

2010

2009

1.034.426

1.020.505

Geactiveerde eigen productie

9.043

9.901

Mutatie onderhanden werk

8.637

-8.507

1.052.106

1.021.899

Schoonmaakonderhoud/Horecadiensten

375.454

393.025

Bouwkundig- en technisch onderhoud

150.307

157.371

Bewakings- en beveiligingsdiensten

352.127

331.947

Cateringbeheer

40.011

43.381

Personeelsdiensten

27.819

23.222

De bedrijfsopbrengsten kunnen naar de volgende activiteitengebieden worden uitgesplitst:

Facility management

106.388

72.953

1.052.106

1.021.899

Nederland

836.776

811.171

België

104.436

87.153

Frankrijk

92.579

105.768

Engeland

18.315

17.807

1.052.106

1.021.899

2010

2009

535.343

534.630

Sociale lasten

96.937

94.086

Pensioenpremies

31.764

30.729

De netto omzet werd in de volgende landen behaald:

Personeelskosten (x € 1.000)

14)

Lonen en salarissen

Overige personeelskosten

27.194

24.624

691.238

684.069

17.811

18.894

682

705

8.424

7.680

650

661

De aan de raad van bestuur betaalde vergoedingen bedroegen in het verslagjaar € 0,8 mln. Het gemiddeld aantal personen in vaste dienst van de groepsmaatschappijen bedroeg in 2010: 30.051 (in 2009: 29.782), als volgt te verdelen: Schoonmaakonderhoud/Horecadiensten Bouwkundig- en technisch onderhoud Bewakings- en beveiligingsdiensten Cateringbeheer Personeelsdiensten

1.282

721

Management en administratie

1.202

1.121

30.051

29.782

2010

2009

15.436

16.373

Afschrijving materiële vaste activa (x € 1.000) Afschrijving materiële vaste activa Resultaat op verkochte materiële vaste activa

15)

34

182

15.470

16.555



|

TOELICHTING OP HET GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT

TOELICHTING OP HET GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT

Mutaties in het werkkapitaal (x € 1.000)

Jaarrekening

Opname groeps-

Geldstroom

mutatie

maatschappijen

mutatie

-21.389

22.247

–

858

34

237

–

271

16)

Handelsvorderingen Voorraden Overige vorderingen en overlopende activa

8.110

2.553

-4.846

5.817

11.520

-21.800

-1.312

-11.592

Jaarrekening

Opname groeps-

Geldstroom

mutatie

maatschappijen

mutatie

Totaal

851

–

-681

170

Kortlopende schulden

Financiële resultaten en belastingen (x € 1.000)

17)

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Ontvangen dividend

330

–

73

403

-12.464

–

6.100

-6.364

Jaarrekening

Opname groeps-

Geldstroom

mutatie

maatschappijen

mutatie

Totaal

-32.060

-5.950

–

-38.010

Winstbelasting

Kasstroom uit investeringsactiviteiten (x € 1.000)

18)

Acquisitie groepsmaatschappijen Investering in financiële activa

55

–

-646

-591

-25.947

-650

–

-26.597

Jaarrekening

Opname groeps-

Geldstroom

mutatie

maatschappijen

mutatie

Totaal

2.100

–

-1.312

788

Investering in materiële vaste activa

Kasstroom uit financieringsactiviteiten (x € 1.000) Uitgekeerd dividend

Totaal

19)



| VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS (VÓÓR WINSTBESTEMMING)

86

|

87

VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS (VÓÓR WINSTBESTEMMING) (x € 1.000)

31 december 2010

31 december 2009

29.455

30.364

ACTIVA VASTE ACTIVA Financiële vaste activa 20) VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige vorderingen Liquide middelen

131.195

129.962

2.957

7.281

10.399

4.062 144.551

141.305

174.006

171.669



(x € 1.000)

31 december 2010

31 december 2009

PASSIVA EIGEN VERMOGEN Geplaatst aandelenkapitaal 21) Agioreserve Overige reserves 22) Onverdeelde winst

59

59

29.529

29.529

109.809

110.536

31.785

31.299 171.182

171.423

2.824

246

174.006

171.669

KORTLOPENDE SCHULDEN Overige schulden

Schiedam, 4 april 2011 Raad van bestuur, drs. J.A. Gennissen drs. M.J.S. Geurts drs. J.G. Geurts drs. W.P. Geurts



|

V E N N O O T S C H A P P E L I J K E W I N S T- E N V E R L I E S R E K E N I N G

88

|

89

V E N N O O T S C H A P P E L I J K E W I N S T- E N V E R L I E S R E K E N I N G (x € 1.000) Resultaat deelnemingen Resultaat Facilicom Services Group N.V. NETTOWINST Aangezien de financiële gegevens van Facilicom Services Group N.V. in de geconsolideerde jaarrekening zijn verwerkt, is de vennootschappelijke winst- en verliesrekening overeenkomstig B.W. Boek 2, artikel 402 beknopt gehouden.

2010

2009

33.599

31.704

286

1.595 33.885

33.299



|

TOELICHTING OP DE VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS

TOELICHTING OP DE VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS Financiële vaste activa (x € 1.000)

2010

2009

30.364

34.620

-32.060

-3.478

20)

DEELNEMING IN GROEPSMAATSCHAPPIJEN Saldo begin boekjaar Betaalde goodwill Aandeel in het resultaat

33.599

31.704

Ontvangen dividend

-2.500

-33.000

Koers- en omrekeningsverschillen

34

518

Overige mutaties

18

–

29.455

30.364

Saldo eind boekjaar

Ultimo

Ultimo

boekjaar

vorig boekjaar

Maatschappelijk kapitaal

91

91

Niet gestort en niet geplaatst kapitaal

32

32

Geplaatst aandelenkapitaal

59

59

2010

2009


110.536

80.958

Betaalde goodwill

-32.060

-3.478

GEPLAATST AANDELENKAPITAAL 21)

Het geplaatst aandelenkapitaal bestaat uit 1.250 gewone aandelen en 50 prioriteitsaandelen, elk € 45 nominaal.

OVERIGE RESERVES 22)

Koers- en omrekeningsverschillen Winstbestemming voorgaand boekjaar Saldo eind boekjaar

34

518

31.299

32.538

109.809

110.536

NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE FINANCIËLE VERPLICHTINGEN Voor de langlopende verplichtingen verwijzen wij naar de toelichting op de geconsolideerde balans.



|

OVERIGE GEGEVENS

90

|

91

OVERIGE GEGEVENS LIJST VAN KAPITAALBELANGEN Groepsmaatschappijen ultimo 2010

Statutaire zetel

Belang

Facilicom Bedrijfsdiensten

Groepsmaatschappijen ultimo 2010

Statutaire zetel

Belang

Handel Gom Distributie- en

Schoonhouden

Dienstencentrum B.V.

Gom Schoonhouden B.V.

Schiedam

100%

Coppejans Verenigde Bedrijven B.V.

Tilburg

100%

Schiedam

100%

Management en Beheer

Krimpens Schoonmaakbedrijf B.V.

Krimpen a/d IJssel 100%

Facilicom Bedrijfsdiensten B.V.

Schiedam

100%

VSP Schoonmaak B.V.

Harderwijk

Facilicom Wagenpark B.V.

Schiedam

100%

Atris Groep B.V.

Nieuwegein

100%

Atris Haaglanden B.V.

Rhoon

100%

Basita Schoonmaakdiensten B.V.

Rhoon

100%

Robbers Schoonmaakdiensten B.V.

Nieuwegein

100%

Bouw

Ditshuizen Schoonmaakdiensten B.V. Zevenaar

100%

Breijer Bouw B.V.

Rotterdam

100%

ACS Cleaning Nederland B.V.

100%

Breijer Schilders B.V.

Rotterdam

100%

Breijer Glas B.V.

Rotterdam

100%

Breijer Ventilatietechniek B.V.

Rotterdam

100%

Harderwijk

100%

Beveiligen

Breijer Bouw en Installatie

Trigion Beveiliging B.V.

Schiedam

100%

Breijer Loodgieters B.V.

Rotterdam

100%

Trigion Services B.V.

Schiedam

100%

Breijer Contractonderhoud B.V.

Rotterdam

100%

Trigion AlarmCentrale B.V.

Schiedam

100%

Breijer Betonconservering B.V.

Rotterdam

100%

Breijer Bouw Huizen B.V.

Huizen

100%

Trigion Recherche Consultancy en Training B.V.

Schiedam

100% Installatie

Cateren Prorest Catering B.V.

Schiedam

100%

Personeelsdiensten

Breijer Installatietechniek B.V.

Woerden

100%

Breijer Brandpreventie B.V.

Woerden

100%

Van der Velde Firepro B.V.

Woerden

100%

Breijer Techniek Midden B.V.

Woerden

100%

Axxicom Personeelsdiensten B.V.

Schiedam

100%

Breijer Techniek West B.V.

Rotterdam

100%

Axxicom Airport Caddy B.V.

Schiedam

100%

Breijer Techniek Zuid B.V.

Schijndel

100%

Materieel Beheer J. van Heeswijk B.V. Schijndel

100%

en Selectie B.V.

Schiedam

100%

Breijer Koeltechniek B.V.

Tilburg

100%

A Company B.V.

Schiphol

100%

Trigion Beveiligingstechniek B.V.

Schiedam

100%

Axxicom Thuishulp B.V.

Schiedam

100%

Rotterdam

100%

Aveant Thuishulp B.V.

Utrecht

Breijer Holding B.V.

Rotterdam

100%

Schaap & Woudsma Beheer B.V.

Huizen

100%

Van der Velde Groep B.V.

Woerden

100%

Facility P&O Services, Werving

Thuiszorgactiviteiten

Management en Beheer 51%

Horecadiensten Tapwacht Service B.V.

Schiedam

100%

Tapwacht Techniek B.V.

Schiedam

100%

Facilicom Facility Solutions B.V.

Schiedam

100%

Facilicom PPS Doetinchem OG. B.V.

Schiedam

100%

Schiedam

100%

Maincontracting

Facilicom PPS Doetinchem Exploitatie B.V.

Breijer Bouw & Installatie B.V.




Statutaire zetel

|

WINSTBESTEMMING

Belang

Internationaal


Statutaire zetel

Belang

Engeland

België

Facilicom UK Ltd.

Londen

100%

Facilicom Cleaning Services Ltd.

Londen

100%

Complete Property Security Ltd.

Londen

100%

Facilicom Services Group Belgium N.V. Antwerpen

100%

Gom N.V.

Antwerpen

100%

Prorest Catering N.V.

Antwerpen

100%

Management en Beheer

Facilicom Facility Solutions N.V.

Antwerpen

100%

Facilicom Beheer B.V.

Schiedam

100%

Facilicom International B.V.

Schiedam

100%

Axxicom N.V.

Antwerpen

100%

Trigion BVBA

Aarschot

100%

One Group NV

Antwerpen

100%

- ACS General Cleaning N.V.

Antwerpen

H.O.D Nederland B.V.

- AG Window Cleaning N.V.

Antwerpen

H.O.D. Presentie B.V.

Utrecht

50%

- MTC NV

Antwerpen

Schoonzorg B.V.

Amsterdam

49%

- HTP INdustrial Cleaning N.V.

Antwerpen

- I-One N.V.

Antwerpen

Verbonden partijen

- Building Maintenance N.V.

Antwerpen

Facilicom Bedrijfsgebouwen B.V.

Utrecht

Schiedam

50%

0%

Voor alle Nederlandse groepsmaatschappijen, is een verklaring

Frankrijk Facilicom Services Group S.A.

Andere deelnemingen ultimo 2010

Parijs

100%

van hoofdelijke aansprakelijkheid als bedoeld in artikel 403, titel 9

Facilicom S.A.S.

Parijs

100%

Boek 2 Burgerlijk Wetboek ten kantore van het Handelsregister

Gom Propreté S.A.S.

Parijs

100%

van de betreffende vennootschappen gedeponeerd.

Prened Accueil S.N.C.

Parijs

100%

In bovenstaande opstelling zijn alleen de actieve vennootschappen

Prened Securité S.A.S.

Parijs

100%

vermeld; een volledige lijst ligt ter inzage bij de Kamer van

Axxicom S.A.

Parijs

100%

Koophandel.

WINSTBESTEMMING De directie heeft voorgesteld de nettowinst ad €

33.885.497 als volgt te verwerken:

Dividenduitkering

€

2.100.000

Toevoeging aan overige reserves

€

31.785.497

Statutaire bepaling inzake de winstbestemming conform artikel 23: De winst, die uit de vastgestelde jaarrekening blijkt, is geheel ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders. Bijzonder statutair recht inzake zeggenschap Ultimo boekjaar worden 50 prioriteitsaandelen gehouden door de Stichting Administratiekantoor Facilicom Services Group. Het bestuur wordt gevormd door drs. J.G. Geurts. Aan de houders van de prioriteitsaandelen is een aantal bijzondere statutaire rechten verbonden. De vergadering van de houders van de prioriteitsaandelen heeft het recht tot het vaststellen van de beloning en andere arbeidsvoorwaarden van de directie. Tevens heeft zij het recht tot het goedkeuren van bestuursbesluiten, vast te leggen in een specifiek omschreven besluit. Uitgifte en inkoop van aandelen behoeft de goedkeuring van de vergadering van de houders van de prioriteitsaandelen; zij heeft hierbij een voorkeursrecht voor verkrijging van deze aandelen.



|

A C C O U N TA N T S V E R K L A R I N G

92

|

93

AAN: FACILICOM SERVICES GROUP N.V.

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT VERKLARING BETREFFENDE DE JAARREKENING Wij hebben de in dit verslag op pagina 74 tot en met 91 opgenomen jaarrekening 2010 van Facilicom Services Group N.V. te Schiedam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2010 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2010 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. VERANTWOORDELIJKHEID VAN HET BESTUUR Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE ACCOUNTANT Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de entiteit gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. OORDEEL BETREFFENDE DE JAARREKENING Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Facilicom Services Group N.V. per 31 december 2010 en van het resultaat over 2010 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. VERKLARING BETREFFENDE OVERIGE BIJ OF KRACHTENS DE WET GESTELDE EISEN Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

Alphen aan den Rijn, 15 april 2011

Grant Thornton Accountants en Adviseurs B.V. M.Baks RA (externe accountant)

J.Verkade AA RV


KERNCIJFERS

OMZET NEDERLAND


2006

2007

in % van omzet

Bedrijfsopbrengsten

831.803

100%

in %

2008

van omzet

890.458

100%

2009

in % van omzet

1.000.986

100%

in %

2010

van omzet

1.021.899

100%

in % van omzet

1.052.106



300.000

350.000

40.000

250.000

300.000

35.000

100%

94,7%

841.574

94,5%

954.572

95,4%

975.820

95,5%

1.005.899

95,6%

44.923

5,3%

48.884

5,5%

46.414

4,6%

46.079

4,5%

46.207

4,4%


404


1.378

0,05%

45.327

5,4%

50.262

0,2%

5,6%

2.553

1.234

0,3%

48.967

4,9%

47.313

0,1%

4,6%

1.067 47.274

25.000 200.000

786.880

Bedrijfsresultaat

30.000

250.000

200.000

Bedrijfskosten


0,1%

150.000

12.721

1,5%

12.665

1,4%

13.102

1,3%

13.098

1,3%

12.464

1,2%

Nettowinst

29.632

3,5%

36.168

4,1%

34.638

3,5%

33.299

3,3%

33.885

3,2%

15.000

100.000

100.000

50.000

50.000

0

0 2006

4,5%

Belasting

20.000 150.000

2007

2008

2009

2010


10.000 5.000 0 2006

2007

2008

2009

2010

2006

2007

2008

2009



200.000

120.000

2010


27.210

28.208

30.135

29.782

30.051

25.000

100.000 150.000

20.000

Balanstotaal

291.923

327.283

353.146

406.712

419.833

98.970

131.156

153.134

182.460

183.153

104.136

134.017

157.200

186.626

188.227

Werkkapitaal

57.999

75.283

72.105

96.592

89.712

5.000

Current ratio

1,3

1,4

1,4

1,4

1,4

0

Groepsvermogen

80.000

15.000

100.000

60.000

10.000


40.000 50.000 20.000 0 2006

Solvabiliteit in %

34

40

43

45

2007

2008

2009

2010

0 2006

2007

2008

2009

2010

2006

2007

2008

2009

2010


8.000

6.000



1.200.000

60.000

1.000.000

50.000

800.000

40.000

600.000

30.000

400.000

20.000

200.000

10.000

4.000

2.000

0

0

2006

2007

2008

2009

2010

2008

2009

2010

OMZET BUITENLAND

0 2006

2007

2006

2007

2008

2009

BELGIË x € 1.000



120.000

120.000

30.000

100.000

100.000

25.000

80.000

80.000

20.000

60.000

60.000

15.000

40.000

40.000

10.000

20.000

20.000

5.000

2010

0

0 2006

2007

2008

2009

2010


0 2006

2007

2008

2009

2010

2006

2007

2008

2009

2010



Hoofdkantoor


Karel Doormanweg 4


3115 JD Schiedam


Postbus 144


3100 AC Schiedam


tel.: 0031 (0)10 298 11 11


fax: 0031 (0)10 298 11 01






tel.: 0032 (0)3 224 38 00


fax: 0032 (0)3 226 56 34




2-4 rue Marco Polo


94373 Sucy en Brie


tel.: 0033 (0)1 49 82 85 00


fax: 0033 (0)1 49 82 85 90





www.facilicom.com





Trigion Beveiliging


Gom Schoonhouden


Prorest Catering




ALGEMEEN COMMERCIEEL SOCIAAL EN MVO FINANCIEEL JAARVERSLAG De juiste mensen op de juiste plek

Recommend Documents