AIDS. Malaria heeft mijn leven veranderd. Leki: Generische geneesmiddelen. Marc Desmet over euthanasie. Gratis gezondheidsmagazine

Winter ‘16 - jaargang 11 - n°37

Gratis gezondheidsmagazine

Leki:

“Malaria heeft mijn leven veranderd.”

DOSSIER HIV/AIDS

Urineverlies Generische geneesmiddelen

Start to sport Marc Desmet

over euthanasie

INHOUD 3

Voorwoord

5

Lezersvraag

6

10

Goede voornemens: start to sport

14

EHBO

17

Dossier HIV/AIDS

32

17

24

Recept

33

Tip van de apotheek

26

Urineverlies

30

Hoe gezond zijn uien?

42

Bevolkingsonderzoeken

36

Schimmelnagels

46

Feiten & fabels

40

Baby droge huid

47

Wedstrijd

42

Generische geneesmiddelen

36

32

34

10

Interview: Karoline Kamosi

Marc Desmet over euthanasie

colofon

Verantwoordelijke uitgever: Jan Kuyps • Redactie: Igor Van Mullem Verschijnt om de 2 maanden • Oplage: 29.000 exemplaren • Surplusmagazine wordt verspreid bij de Surpluspartners in Vlaanderen. Overname van teksten en illustraties is enkel toegelaten na schriftelijke toestemming van de redactie en met vermelding van herkomst. De redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de opgenomen informatie waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Foto’s interviews © Dirk Kerstens, algemene fotografie © Shutterstock.

Surplusmagazine is een gemeenschappelijke publicatie van de coöperatieve CM-apotheken. www.surplusgezondheid.be Apotheken De Volksmacht

Apotheek In Het Zwaard

Apotheek Vivantia Leuven

De Lindeboom Apotheek

Medico-Sociale Initiatieven

Ieper

Prins-Bisschopssingel 75,

K. Leopold I-straat 34,

Ellermanstraat 74,

Roeselare-Tielt

Ellermanstraat 74,

3500 Hasselt

3000 Leuven

2060 Antwerpen

Beversesteenweg 35,

2060 Antwerpen

Tel. 011 28 05 05

Tel. 016 31 44 60

Tel. 03 206 28 10

8800 Roeselare

Tel. 03 206 82 28

[email protected]

[email protected]

[email protected]

[email protected]

2 - Surplusmagazine Winter 2016

Tel. 051 26 53 00 [email protected]

Voorwoord

Goede voornemens Beste lezer Een nieuw jaar, een nieuw begin. Bij uitstek de periode van het jaar waarin we goede voornemens maken. Voornemens om eindelijk die sigaret aan de kant te laten, meer te bewegen of gezonder te eten. Die drempel van het jaareinde lijkt ons wel te motiveren om een nieuwe weg te kiezen. Want het is niet zo makkelijk om oude gewoontes af te leren. De steun van familie en vrienden geeft vaak dat extra duwtje in de rug om vol te houden.

“Jongemannen, vrouwen en gezinnen met kinderen ontvluchten het geweld, op zoek naar een nieuwe toekomst.” Het afgelopen jaar werden we plots geconfronteerd met vele mensen die een nieuwe weg kozen. Vluchtelingen vanuit Syrië, Irak en Afghanistan. Jongemannen, vrouwen en gezinnen met kinderen die het aanhoudende geweld ontvluchten en op zoek gaan naar een nieuwe toekomst. Ze verlieten hun eigen vertrouwde thuis met alles wat hen dierbaar is. Namen afscheid van familie en vrienden. Geen makkelijke keuze maar met het vaste voornemen om elders een nieuwe toekomst op te bouwen. Europa kijkt met gemengde gevoelens naar die stroom van mensen. Begripvol voor hen die het oorlogsgeweld ontvluchten, ongerustheid over de draagkracht van onze samenleving, angst voor de terreur. Eind 2015 waren alle ogen gericht op Parijs. Niet enkel door de blinde terreur maar ook omwille van het internationaal klimaatakkoord. Dat akkoord moet een verdere klimaatopwarming beperken. Hopelijk blijft het niet enkel bij goede voornemens. Veel leesgenot. met vriendelijke groeten

De Surpluspartners zijn voortdurend op zoek hoe we het nog beter kunnen doen. De stem van de patiënt is voor ons belangrijk. Heb je ideeën of suggesties, laat het ons weten via de ideënbus op www.surplusgezondheid.be.

ydt otheek AnnLinVdeerr Ap boom

ur De Directe

Surplusmagazine Winter 2016 - 3

Keelpijn? Medica pakt keelpijn aan! ®

• Dubbele werking: pijnstillend en ontsmettend • Keuze smaak tussen munt, citroen, honing en aardbei • Spray of zuigtablet

Spray

Zuigtabletten

DIT IS EEN GENEESMIDDEL. VRAAG RAAD AAN UW APOTHEKER OF ARTS. LEES AANDACHTIG DE BIJSLUITER. GEEN GEBRUIK LANGER DAN 3-4 DAGEN ZONDER MEDISCH ADVIES. MEDICA KEELTABLETTEN MENTHOL, KEELTABLETTEN LEMON, KEELTABLETTEN HONING, KEELTABLETTEN AARDBEI EN KEELSPRAY MENTHOL VANAF 6 JAAR, MEDICA KEELSPRAY LEMON VANAF 30 MAANDEN.

Rijksweg 9, B -2880 Bornem

ADV/PUB/0089/002/2015-08

VRAAG RAAD AAN UW ARTS OF APOTHEKER

LEZERS

vraag

Waarom krijgen we soms kippenvel? Beste, Bepaalde lichaamsdelen – zoals de armen, de benen of de borst - hebben van nature meer beharing. Soms verschijnen er daar ongewild kleine bultjes die je met de beste wil van de wereld niet kan tegenhouden. Onder elk haarzakje zit er namelijk een heel klein spiertje. Het autonoom zenuwstelsel kan die spiertjes onder invloed van het adrenaline-hormoon laten samentrekken waardoor het bijhorende haartje rechtop gaat staan. Een evolutionair overblijfsel dat we van onze voorouders erven en dat om verschillende redenen kan geactiveerd worden.

Warmte In de huid zitten heel wat zenuwuiteinden die koude lucht kunnen registeren en razendsnel doorgeven aan de hersenen. Daardoor gaat er onder de huid meer bloed stromen én krijgen die spiertjes onder de haarzakjes het signaal om samen te trekken waardoor de haartjes overeind gaan staan. Daarbij trekken ze ook de huid een beetje omhoog waardoor er bultjes ontstaan die we kennen als kippenvel. Doordat de haartjes rechtop staan, kunnen ze de lucht ertussen beter vasthouden waardoor die kan opwarmen en zo een isolerend laagje vormt. Toen we nog in holen woonden, geen of amper kleren droegen en heel wat meer behaard waren, was dat een goede reflex om het wat warmer te krijgen. Tegenwoordig hebben we echter alleen nog maar wat kleine haartjes waardoor kippenvel dus amper of geen nut meer heeft om het warm te houden.

Angst Wanneer er gevaar dreigt, doen rechtopstaande haren je groter lijken. Althans … dat geldt toch bij de dieren. Mensen hebben veel te weinig haar op hun lichaam om echt afschrikwekkend te kunnen worden door rechtopstaande haren. Maar bijvoorbeeld

katten en honden maken er handig gebruik van waardoor ze in penibele situaties al snel enkele centimeters groter en breder lijken dan de tegenstander. Vaak genoeg om die af te schrikken en verwondingen te voorkomen.

Emoties Als we iets afschuwelijk of net erg mooi vinden, gebruiken we al snel de uitdrukking: ‘Daar krijg ik kippenvel van!’. Ook in dat geval gaat het om een soort angstreactie. Angst voor iets ongewoons en onze hersenen houden niet zo van ongewone of onvoorspelbare gebeurtenissen. Zo kunnen de hersenen bepaalde muziekfragmenten interpreteren alsof het een menselijke schreeuw zou zijn. Uit onderzoek blijkt dat niet iedereen kippenvel krijgt van dezelfde soort muziek maar dat onze haren wel vaak overeind gaan staan bij veranderingen in het tempo of volume en bij onverwachte wendingen in het muziekstuk. Ongeveer de helft van alle mensen krijgt kippenvel bij het horen van bepaalde muziek, vrouwen overigens meer dan mannen. Met vriendelijke groeten De redactie

Heb je ook een vraag omtrent gezondheid? Surf dan naar onze website www.surplusgezondheid.be en vul er het contactformulier in. En wie weet behandelen we jouw vraag in het volgende nummer.


Goede

voornemens voor het nieuwe jaar: start to

sport

Een nieuw jaar staat vaak gelijk aan een hoop nieuwe plannen. In de top 3 van goede voornemens vind je steevast ‘meer bewegen en sporten’ terug. En terecht, want meer dan 60% van de Belgen beweegt eigenlijk onvoldoende. Nochtans is bewegen niet alleen gezond. Het doet je ook stralen, bezorgt je een mooier figuur en geeft je meer energie. Genoeg redenen dus om aan de slag te gaan!


Voldoende bewegen Wees gerust, je hoeft niet plots aan gewichten te sleuren of een marathon te rennen. Eigenlijk is elke dag een half uurtje bewegen al prima. Met bewegen bedoelen we een activiteit uitvoeren waardoor je hartslag wat verhoogt maar zonder dat je buiten adem raakt en dus nog gemakkelijk een gesprek kunt voeren. Een goede graadmeter is de stappenteller. Het doel is om elke dag 10.000 stappen te zetten. Maar je kan bijvoorbeeld ook naar je werk fietsen of te voet boodschappen doen.

7 tips om te beginnen met sporten Hoe begin je er nu aan? Motivatie is uiteraard de motor van alles. Maar met deze tips kun je concreet aan de slag.

   BELANGRIJK

handige tip

1. Zoek begeleiding

4. Bouw stapsgewijs op

Een goede begeleiding helpt je om makkelijker bepaalde doelstellingen te verwezenlijken want iedereen start met verschillende fysieke mogelijkheden en verwachtingen. Kijk uit naar een sportclub waar je een degelijke begeleiding krijgt. Ga eventueel eerst eens kijken naar een sportles zodat je zeker bent dat ze bieden wat je verwacht.

Rome is ook niet op één dag gebouwd. Je spieren, botten en gewrichten moeten zich langzaamaan aanpassen aan de inspanningen. Je kan dus niet verwachten dat je meteen 5 kilometer gaat rennen. Begin liever rustig aan en stel een paar realistische tussendoelen. Durf die ambities ook bij te stellen als ze niet haalbaar blijken te zijn of als je het sporten even moet onderbreken doordat je bijvoorbeeld op reis gaat of ziek bent.

2. Sportmedisch laten testen of niet? Dat hangt vooral af van je leeftijd, de sport die je wilt beoefenen en de intensiteit waarmee je dat wil doen. Als je ouder bent dan 35 jaar en je hebt lange tijd niet gesport of je hebt last van gezondheidsproblemen, dan raadpleeg je best eerst je arts vooraleer je intensief begint te sporten. Meer informatie vind je op www.sportkeuring.be

5. Leef gezond

3. Zorg voor functionele kledij

6. Organiseer

Het aanbod aan sportkledij en accessoires is overweldigend. Laat je keuze vooral bepalen door degelijkheid en functionaliteit. Sportkledij moet goed passen, voldoende bewegingsvrijheid geven en aangepast zijn aan de weersomstandigheden. Zo voert een zwaar katoenen T-shirt het zweet onvoldoende weg waardoor het verdampt en je lichaam afkoelt. Daarom kies je beter voor een ademende stof.

Sporten vraagt een beetje organisatie en we hebben het allemaal al zo druk. Het helpt om bijvoorbeeld een vaste sportdatum in je agenda vast te leggen zodat het al snel een gewoonte wordt. Je kan ook je sportmateriaal op voorhand klaarleggen zodat je meteen aan de slag kunt.

Ook sportschoenen zijn een onmisbaar attribuut om te sporten. Slechte schoenen verhogen het risico op blessures aan je rug, enkel, knie of heup. Laat je dus goed adviseren zodat je een stel degelijke sportschoenen hebt, aangepast aan de sport die je beoefent.

Om je gezondheid te verbeteren, volstaat het niet om enkel te sporten. Het vraagt een gezonde levensstijl met aandacht voor voldoende slapen, gezonde voeding en stoppen met roken.

7. Beleef er plezier aan Sporten moet leuk zijn. Kies dus een activiteit die je graag doet, al kan het soms even duren om de meest geschikte sport te vinden. Breng ook wat variatie in het sporten. Loop bijvoorbeeld eens een anders parcours of voer nieuwe oefeningen uit zodat je ook andere spieren aanspreekt. Een gemotiveerde sportgezel maakt het ook leuker en vergroot de sociale druk om niet af te haken.

Hartslag meten? Tijdens je dagelijkse beweging is het niet nodig om je hartslag te meten. Maar als je ‘m toch graag in het oog houdt, kun je een hartslagmeter gebruiken of je hartslag tellen door je wijsen middelvinger 15 seconden in je hals of op je pols te leggen en het aantal slagen te tellen. Doe dit maal vier, en je weet wat jouw hartslag per minuut is. De maximale hartslag hangt voornamelijk af van je leeftijd. Door je leeftijd af te trekken van 220, ken je jouw bovengrens. Stel dat je bijvoorbeeld 55 jaar bent, dan heb je dus een maximale hartfrequentie van 165. Voor deskundig advies over hartslagmeters kun je ook in de Thuiszorgwinkel terecht.


Start to sport

om wat te gaan lopen of fietsen? Wist 10 populaire je trouwens dat regelmatig bewegen de smoezen om niet te kans op een depressie doet afnemen? moeten sporten ➎ Ik heb geen tijd om te sporten ➊ Sporten is niks voor mij Misschien moet je het dan wel niet sporten noemen, maar gewoon bewegen. Het klopt dat niet iedereen geschikt is voor elke sport, maar er is keuze zat. Sporten is niet alleen fitness of lopen. Je kan ook dansen, golfen, paardrijden, steppen, enz. Er zijn individuele disciplines en sporten in teamverband. Sporten die focussen op kracht, snelheid of tactiek of op een combinatie ervan.

➋ Ik kan sporten toch niet volhouden

Dat is inderdaad niet het beste uitgangspunt. Daarom is het zo belangrijk om realistische tussendoelen te bepalen en je mag gerust jezelf eens belonen als je zo’n tussendoel bereikt. Zorg voor wat structuur in het sporten zodat het een gewoonte wordt en varieer regelmatig. Loop eens een ander parcours of voer andere oefeningen uit. Een beweegmaatje kan je helpen om gemotiveerd te blijven. Vraag een vriend, collega of buur om samen met jou te sporten zodat je niet alleen jezelf teleurstelt als je afhaakt, maar ook je sportmaatje.

➌

Ik stop met sporten want ik val toch niet af

De stapjes zijn inderdaad klein waardoor je soms moeilijk resultaat ziet. Gemiddeld komen de eerste zichtbare veranderingen pas na 12 weken geregeld sporten. Maar intussen geniet je wel al van heel wat andere voordelen: je wordt gezonder, aantrekkelijker en krijgt een beter humeur. Het kan interessant zijn om je resultaten bij te houden of bepaalde lichaamsdelen af en toe te meten. Doe dit niet al te vaak, maar bijvoorbeeld één keer per week.

➍ Ik heb geen energie om te sporten

Dan ben je vergeten hoeveel energie je krijgt van lichaamsbeweging. Het is namelijk de beste remedie tegen een futloos gevoel. Bewegen geeft je energie, je wordt minder snel moe en je voelt je fitter. Misschien is het wel een goed idee om een uurtje vroeger op te staan


Lukt het niet om je gezinsleven, werk, studies, huishouden ook nog eens met sporten te combineren? Misschien moet je sporten dan niet zien als iets wat je ooit wel eens zult doen maar als een essentieel en belangrijk onderdeel van je leven. Ok, het vraagt misschien wel wat planning en organisatie maar het lukt je heus wel. Kies voor sporten waarbij je niet gebonden bent aan tijd of locatie. Zelfs als je vaak op reis moet, kun je je sportschoenen heel eenvoudig meenemen. Ook in je dagelijkse activiteiten kun je een aantal kleine aanpassingen aanbrengen zoals vaker de trap nemen of je boodschappen te voet of met de fiets doen. Je wint zelfs wat tijd want je staat niet in de file en moet geen parkeerplaats zoeken.

➏ Ik ben te oud om te sporten

Het klopt dat onze spiermassa en inspanningscapaciteit afnemen naarmate we ouder worden. Daardoor wordt het alsmaar moeilijker om uit de zetel te komen, de trap te nemen of een fles open te maken. Bovendien worden de spieren en pezen minder elastisch waardoor ze stijver aanvoelen en we meer moeite krijgen om ons aan te kleden, te bukken of een voorwerp van de grond op te rapen. Het goede nieuws is dat je dat proces kunt afremmen door vaak te bewegen, ongeacht je conditie of leeftijd. Bij oudere mensen zijn de gezondheidsvoordelen zelfs sneller merkbaar. Al na drie tot zes weken voel je dat je heel wat dagelijkse activiteiten – zoals sokken aantrekken of opstaan - vlotter kunt uitvoeren. Kies wel voor een beweegactiviteit aangepast aan je leeftijd en fysieke conditie zoals fitness, roeien, wandelen, zwemmen, nordic walking, paardrijden of golf. Maar je kan bijvoorbeeld ook gewoon verschillende keren opstaan uit je stoel, de eerste trede van de trap open afgaan, pompen tegen de muur of je hiel tegen je bil trekken om de voorste dijbeenspieren te rekken. Zo blijf je langer fit, verbeteren bepaalde gezondheidsproblemen zoals lage rugklachten, daalt de kans op botontkalking en loop je minder risico om te vallen.

➐ Een sportabonnement is veel te duur

Een sportabonnement kan inderdaad een investering zijn. Voor sommigen is het noodzakelijk om naar de sportclub te gaan om echt aan sporten toe te komen. Maar er zijn ook nog honderden andere manieren om te sporten of te bewegen. De meeste zijn zelfs gratis. Je kan gaan wandelen, de trap nemen, in de tuin werken of met de fiets boodschappen doen. Je kan zelfs geld besparen door te bewegen: minder benzinekosten, zelf je wagen wassen of tuin onderhouden, enz.

➑ Ik zal wel wat minder eten, dan moet ik niet sporten

Door minder te eten zal je zeker afvallen. Maar door die gezonde voeding te combineren met beweging en voldoende rust heb je twee extra voordelen. Je lichaam wordt strakker dan als je enkel zou diëten en je boekt ook gezondheidswinst doordat je je spieren traint en een betere verbranding hebt.

Bewegen kan ook zo… • Wandel of fiets naar de winkel of je werk • Werk in de tuin • Neem de trap i.p.v. de roltrap • Maak een korte wandeling tijdens de middagpauze • Zit niet langer dan 20 minuten na elkaar aan je bureau • Parkeer de auto wat verder zodat je een stukje moet stappen • Ga op fiets- of wandelvakantie • Speel met de (klein) kinderen

Door te sporten…

➒ Ik ben te dik om te sporten

Laat dit geen belemmering zijn, maar net een motivatie. Want iedereen kan matig intensieve fysieke activiteiten zoals wandelen of zwemmen aan. Door bewegen te combineren met een aangepaste voeding, werk je de overtollige kilo’s het snelst weg.

➓ Sporten doet pijn Zeker wanneer je een lange tijd niet hebt gesport kun je inderdaad wat last krijgen van spierpijn of vermoeidheid. Maar laat je niet ontmoedigen. Je lichaam moet nog wat wennen aan de inspanningen. Daarom is het zo belangrijk om geleidelijk aan op te bouwen, haalbare tussendoelen te bepalen en goed op te warmen vóór het sporten. Vergeet niet om ook na het sporten goed te stretchen om spierpijn te voorkomen.

•

versterken je botten en spieren

•

worden je gewrichten soepeler en beweeglijker

•

verlaag je je bloeddruk en cholesterol

•

krijg je een betere bloedsomloop en spijsvertering

•

loop je minder kans op diabetes, botontkalking en verschillende soorten kanker

•

daalt je lichaamsvet

•

krijg je een betere conditie en meer energie

•

neemt je weerstand toe

•

heb je minder kans dat je valt

•

krijg je een prettig gevoel en bestrijd je gevoelens van neerslachtigheid of angst

•

kun je ontspannen en ben je beter bestand tegen stress

•

slaap je beter

Pelargonium & Echinacea :

de beste bondgenoten voor de winter ! +3Y

Zonder suiker Zonder alcohol

en ed dh

Winter syrup

Ve rko u

Winter tabs Winter syrup

+4Y

Winter tabs

Zonder suiker

DRERNST Tilman SA · 15, ZI Sud · B-5377 Baillonville · Tel. : +32 (0) 84.320.360 Ontdek onze producten op www.drernst.be

Surplusmagazine Zomer 2015 - 9

INTERVIEW

Karoline Kamosi Leki over haar gevecht tegen malaria


In 1996 laaiden de onlusten in Oost-Congo opnieuw hoog op waardoor miljoenen mensen omkwamen of op de vlucht sloegen. Ook het gezin Kamosi trok er weg om zich in Antwerpen te vestigen. De jongste, leki in het Lingala, stapte al snel - en met succes - in de muzikale voetsporen van haar oudere zus. Op zestienjarige leeftijd tekende Karoline Kamosi haar eerste platencontract en vol overgave stortte ze zich op haar muzikale carrière. Afrika leek ver weg… tot de VRT haar enkele jaren geleden uitnodigde om terug te gaan naar Malandu, haar geboortedorp. Hoe moeten we ons dat dorp precies voorstellen?

Maar enkele jaren geleden liep het er ook voor jou mis?

“Als een echt broussedorp op zo’n 300 km van Kinshasa. Hier lijkt dat een relatief korte afstand maar in Congo is dat verschrikkelijk ver. Aanvankelijk was er enkel een gevaarlijke zandweg waarlangs je een week onderweg was van de hoofdstad naar het dorp. Maar gelukkig is de infrastructuur intussen zodanig verbeterd dat je er nu nog een uur of negen over doet. Maar dan ben je ook helemaal weg van de geciviliseerde wereld, weg van alle comfort en luxe.”

“Klopt. Normaal gezien neem ik in Afrika elke dag trouw mijn antimalariapillen, maar in 2011 verliep onze reis zo moeilijk en chaotisch dat ik de medicatie uit het oog verloor. Blijkbaar heb ik toen een prik gekregen van een besmette mug. Dat merkte ik niet meteen maar eens we op de terugweg waren van het dorp richting Kinshasa ging het compleet mis.”

Je zet er intussen zelf je schouders onder de bouw van een ziekenhuis? “Op dit moment moeten de dorpelingen enorme afstanden afleggen als ze ziek zijn. Om die zorg lokaal te kunnen bieden, bouwen we een ziekenhuis in het dorp. Aanvankelijk dacht ik de klus in een half jaartje te kunnen klaren, maar intussen pendel ik al vijf jaar tussen Antwerpen en Malandu. Het ziekenhuis is een heus levenswerk geworden. We zijn al een eind opgeschoten en hopelijk kunnen we volgend jaar de eerste patiënten ontvangen, want alleen al deze zomer overleden er 28 kinderen door honger of infectie.”

Wist men in het ziekenhuis meteen dat het om malaria ging? “De dokter zei onmiddellijk dat ik moest opgenomen worden maar ik wou per se ’s avonds m’n vlucht halen. Ze hebben me toen een spuit gegeven om de koorts te doen dalen maar ik moest ook een document ondertekenen waarmee ik alle verantwoordelijkheid op mij nam voor het geval er me iets overkwam tijdens de vlucht. Op het vliegtuig werd het alleen maar erger. Het zweet brak me uit en de hoofdpijn bleef aanhouden. Gelukkig waren we toen nog vóór de ebola-heisa, maar toch zag ik heel wat verschrikte gezichten in de vliegtuigstoelen rondom mij. (lacht)” Werd het in België snel duidelijk dat het om malaria ging? “Meteen na de landing bracht m’n familie me naar het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Nu is het zo dat malaria eigenlijk altijd een cyclus kent. Meestal voel je je overdag iets beter en breken de symptomen ’s avonds in alle hevigheid uit. In het instituut

Wat voelde je precies? “Tijdens die autorit kreeg ik plots verschrikkelijke hoofdpijn. Net alsof er iemand met een hamer op mijn hoofd sloeg. ‘s Avonds werd ik ook nog eens misselijk en begon ik over te geven. Maar in Kinshasa moesten we nog drie dagen wachten op de terugvlucht, zowat de ellendigste dagen in mijn leven. Ik had verschrikkelijke hoofdpijn, hevige koorts en was totaal verzwakt. Maar ik dacht nog steeds niet aan malaria. In Congo hebben ze daar natuurlijk meer ervaring mee en een aantal mensen drongen er toch op aan om m’n bloed te laten testen. Toen ben ik tegen m’n zin naar het ziekenhuis gegaan, want ik wou eigenlijk alleen maar zo snel mogelijk terugkeren naar België.

Nanda vzw Karoline werkt samen met haar moeder en een zus aan de opbouw van een ziekenhuis in Malandu, haar geboortedorp. De muren staan recht en het dak ligt erop. Nu is het wachten op vloeren, ramen, deuren, elektriciteit en een laagje verf. De hoop is om in 2016 de eerste patiënten te kunnen ontvangen. Wil je meer weten over het project? Surf naar www.nandavzw.org


interview

“Ik vecht al vier jaar tegen de naweeën van malaria maar m’n lichaam raakt er stilaan bovenop.”

ging het op dat moment relatief goed met mij dus maakte men zich nog niet te veel zorgen. Maar tegen de middag kreeg ik een dringend telefoontje met de boodschap dat ik zo snel mogelijk moest terugkomen want uit het onderzoek bleek dat ik malaria had. En dan nog wel de plasmodium falciparum-variant.” Verschilt die veel van de andere? “Er zijn eigenlijk vier types malaria en de plasmodium falciparum of hersenmalaria is de meest dodelijke. Die komt vooral in Afrika voor en kan al binnen de 48 uur voor een dodelijke afloop zorgen. De andere soorten malaria zijn weliswaar minder dodelijk maar blijven wel latent in je lichaam aanwezig en kunnen opnieuw de kop opsteken als je bijvoorbeeld een verlaagde immuniteit hebt. Het voordeel van mijn vorm van malaria is dat – als je er niet van sterft – je meestal van het virus af raakt. Maar de gevolgen van de infectie kun je wel nog heel lang voelen.” Hoe zat dat bij jou? “Bij hersenmalaria nestelt de parasiet zich in het zenuwstelsel waardoor je die typische zware hoofdpijn krijgt en een algemene vermoeidheid en verzwakking. De symptomen waren zo ernstig dat ik op de eerste avond in België zelfs een bijna-doodservaring had. ’s Nachts leek het of er een kat op m’n bed sprong… maar ik heb helemaal geen kat. Ik wou mijn zus roepen die in de aanpalende kamer


lag, mijn mond bewoog maar er kwam geen enkel geluid uit. Op een bepaald moment hoorde ik zelfs het geluid van vleugels en zag ik een fel wit licht. Ik was er zeker van dat het met me gedaan was tot ik plots weer gevoel in mijn lichaam kreeg. Ik besef dat velen dit te absurd voor woorden vinden, maar voor mij persoonlijk betekent het heel veel. Het is een echt keerpunt in m’n leven geworden.” Kun je spreken van een leven vóór en na malaria? “Absoluut. Ik geraakte in 2011 besmet maar tot op de dag van vandaag voel ik de gevolgen. De eerste jaren waren natuurlijk het ergst. Je lichaam raakt zowel mentaal, emotioneel als fysiek volledig uitgeput. Gelukkig is het virus nu wel uit m’n lichaam maar het had wel een verwoestend effect op mijn immuunsysteem, bloedbaanstelsel en darmflora. Uiteindelijk dwingt je eigen lichaam je om een aantal zaken anders aan te pakken. Maar het duurde wel even vooraleer ik dat inzag. Net zoals zo velen leefde ik vroeger veel te snel, combineerde allerlei jobs, at ongezond, sliep weinig, enz. Zelfs na de malaria ging ik – ondanks de verzwakking – heel snel terug aan de slag en heb nog een jaar het radioprogramma ‘De Madammen’ gepresenteerd. Maar dat was niet vol te houden. Ik moest beter naar mijn lichaam luisteren. Sindsdien is mijn eigen gezondheid het uitgangspunt voor alles. Want je lichaam is het enige wat je hele leven bij je is. Toch verwaarlozen we het veel te vaak. Ik heb toen een aantal

drastische keuzes gemaakt. Ik eet geen vlees of dierlijke producten meer, heb me verdiept in de basis van de geneeskunde, maak regelmatig tijd voor meditatie en yoga, enz. Intussen vecht ik al vier jaar tegen de naweeën van de malaria maar ik voel wel dat mijn lichaam er stilaan weer bovenop geraakt.” Raken er ook in het dorp nog veel mensen besmet met malaria? “In Congo is er sowieso weinig preventie. In de hoofdstad Kinshasa valt dat nog relatief mee, maar eens je het binnenland intrekt, is er erg weinig sensibilisering. Net zoals in andere dorpen eist malaria dus ook in Malandu geregeld slachtoffers. Dat is bijzonder triest, zeker als je weet dat de plaatselijke stam eigenlijk de reputatie had om uitstekende botanisten te zijn die kennis hadden van honderden plantensoorten. Want heel wat planten hebben een muggenwerend effect. Je kan ze innemen waardoor je minder kans loopt op een prik maar je kan ze bijvoorbeeld ook rond je huis planten om muggen op afstand te houden, zoals we rondom het ziekenhuis hebben gedaan. Maar die traditionele plantenkennis gaat er helaas stilaan wat verloren waardoor de mensen er kwetsbaarder worden.”

HYLO EYE EYE CARE CARE ® ®

Bevochtiging & Bevochtiging & Verzorging Verzorging

Innoverende oogbevochtiging! oogbevochtiging! Door Door uw uw patiënten patiënten reeds Innoverende reeds 30 jaar gewaardeerd 30 jaar gewaardeerd

Na opening maanden houdbaar

oogzalf 5g. +/-300 doses

Droge ogen vereisen individuele oplossingen : ogen vereisen individuele ®oplossingen: •Droge Oogdruppels in het COMOD -systeem ® -systeem Oogdruppels in het COMODnoch • Zonder bewaarmiddelen, fosfaten

Zonder bewaarmiddelen, noch6 fosfaten • 10 ml flacon, 300 druppels, maanden houdbaar na opening • Geschikt 10 ml flacon, druppels, maanden houdbaar na opening voor300 gebruik met6contactlenzen

YC4367 – 12/2015

• Geschikt voor gebruik met contactlenzen URSAPHARM Arzneimittel GmbH, Industriestraße 35, D-66129 Saarbrücken, Tel. : +49(0)6805 9292-0 Fax : +49(0)6805 9292-88, [email protected], www.ursapharm.de | Correspondentie : URSAPHARM Arzneimittel GmbH, Industriestraße 35, D-66129 Saarbrücken, Tel. : +49(0)6805 9292-0 URSAPHARM Benelux B.V., Steenovenweg 5, NL-5708 HN Helmond, Tel. : +31-492-472473 Fax : +49(0)6805 9292-88, [email protected], www.ursapharm.de | Correspondentie : Fax : +31-492-472673, [email protected], [email protected], www.ursapharm.nl, www.ursapharm.be

URSAPHARM Benelux B.V., Steenovenweg 5, NL-5708 HN Helmond, Tel. : +31-492-472473 Fax : +31-492-472673, [email protected], [email protected], www.ursapharm.nl, www.ursapharm.be

r in Verkrijgbaa k uw gabpaoathreien

Verkrij k uw apothee

EHBO

Sportblessures Door te sporten maak je je botten en pezen steviger, versterken je spieren en worden je gewrichten soepeler. Maar sporten is ook onlosmakelijk verbonden met een zeker risico op bepaalde sportblessures. Zowel bij contactsporten als individuele disciplines. Zeker als je een hele tijd niet hebt gesport, loop je een groter risico op blessures. In dit artikel bekijken we een aantal sportblessures en geven we je tips wat je moet doen als jij, je teamgenoot of ‘tegenstander’ geblesseerd raakt.

In deze EHBO-reeks kijken we hoe je moet reageren in bepaalde acute situaties. Zo kun je veel ergs voorkomen en zelfs mensenlevens redden.

Breuken Botten en beenderen zijn behoorlijk stevig maar kunnen niettemin breken door een slag, schop, val of plotse draai. Een gebroken ledemaat kan een abnormale stand, zwelling, bloeding of blauwverkleuring vertonen. Maar het is niet altijd gemakkelijk om een breuk te onderscheiden van een kneuzing of verstuiking. Als je geen bloed of wonde ziet, spreken we van een gesloten breuk. Bij een open breuk verlies je bloed en zijn er eventueel botfragmenten zichtbaar.

Wat te doen? 1.

Hou het lidmaat onbeweeglijk, eventueel door er dekens of jassen langs te leggen

2. Een open wonde druk je voorzichtig af om de bloeding te stelpen of knel de bloedtoevoer tussen het hart en de wonde af 3. Zorg dat er geen vuil in de wonde komt

4. De wonde mag je ook wat bevochtigen met een niet-prikkend ontsmettingsmiddel dat niet rood kleurt 5. Probeer een gebroken lidmaat niet zelf recht te zetten om beschadiging van het omliggende weefsel of een verergering van de breuk te voorkomen 6. Een gesloten breuk kun je afkoelen met wat ijsblokjes in een zakje water

7. Je mag niet eten of drinken, in verband met de mogelijke operatie (een pijnstiller mag wel, als je de arts ervan op de hoogte brengt) 8. Bij een breuk aan de bovenste ledematen mag je het slachtoffer zelf naar het ziekenhuis brengen, bij schade aan de onderste ledematen bel je een ambulance


Kneuzingen

Ontwrichtingen

Naast de botten en gewrichten kunnen ook de zachte weefsels geraakt worden tijdens het sporten. Dat zijn de bloedvaten, spieren, pezen, zenuwen en het vetweefsel. Zo’n kneuzing zorgt voor een pijnlijke en gezwollen plek waardoor je het lidmaat niet zo goed of niet kunt gebruiken. Wanneer de onderhuidse bloedvaatjes gescheurd zijn, kan de huid blauw verkleuren door de inwendige bloeding.

Een gewricht bestaat uit twee of meer botten die tegen elkaar bewegen. Door een slag, stoot, val of draaiende kracht kan de gewrichtskop uit de gewrichtspan schieten, en spreken we van een ontwrichting. Je voelt een hevige pijn, het gewricht begint te zwellen, mogelijks is er een inwendige bloeding en het gewricht kan een abnormale stand vertonen. In die gewrichten lopen ook bloedvaten en zenuwen die op hun beurt gekneld of beschadigd kunnen geraken. Zo’n ontwrichting kan samen gaan met een breuk of kneuzing, maar dat is niet altijd makkelijk te zien. Ga daarom altijd uit van het ergste.

Wat te doen? 1.

Koel de getroffen plek minstens 10 en maximum 20 minuten met water, ijs of een coldpack in een doek gewikkeld. Dat geeft een prettig gevoel en vermindert de zwelling.

2. Wanneer de pijn nadien opnieuw toeneemt, mag je opnieuw koelen als de huid terug een normale temperatuur heeft

3. Zorg dat het slachtoffer het lidmaat niet beweegt of gebruikt om op te steunen 4. Masseer niet

5. Plaats het lichaamsdeel omhoog 6. Leg eventueel een drukverband aan om de zwelling te stoppen 7. Vraag raad aan de arts wanneer de zwelling erg uitgesproken is of als het lidmaat in een abnormale stand staat

Wat te doen? 1.

Hou het gewricht zo stil mogelijk en probeer het niet zelf terug te zetten

2. Een open ontwrichting dek je af met een steriel kompres om vuil in de wonde te voorkomen

3. Een gesloten ontwrichting mag je maximum 20 minuten afkoelen met lauw, zacht stromend water, ijs of een coldpack (gewikkeld in een doek) 4. Geef steun en rust aan het gewricht: een ontwrichte schouder kun je bijvoorbeeld met de hand onder de elleboog of met een draagdoek ondersteunen 5. Je mag niet eten of drinken, in verband met de mogelijke operatie

6. Bij een ontwrichting aan de onderste ledematen, bel je de ambulance. Bij schade aan de bovenste ledematen kan je het slachtoffer zelf naar het ziekenhuis brengen

Verstuikingen Door een verkeerde beweging of verkeerd neerkomen bij een sprong kunnen de gewrichtsbanden uitrekken of scheuren. Vooral de enkel is erg gevoelig voor zo’n verstuiking waarbij die onverwachts naar binnen of naar buiten omslaat. De enkel raakt daardoor overbelast, de enkelbanden rekken uit en er kunnen kleine scheurtjes ontstaan. Soms lopen ook de omliggende bloedvaten, zenuwen en andere weefsels schade op. De botten blijven bij een verstuiking echter wel hun normale positie ten opzichte van elkaar behouden.

Wat doe je? 1.

Koel het gewricht maximum 20 minuten af met water, ijs of een coldpack

2. Leg het gewricht eventueel omhoog en laat het goed rusten

3. Een stevig verband dat niet te veel rekt zorgt voor wat meer stevigheid (maar versnelt het genezingsproces niet)

4. Wacht ook niet té lang om opnieuw te stappen om zo het herstel te bevorderen 5. Raadpleeg de arts bij vermoeden van een ernstig letsel, als je geen vier stappen zonder hulp kunt zetten of als de pijn of zwelling na 5 dagen niet afneemt.

Opgelet! Zeer extreme pijn kan wijzen op een acuut compartimentsyndroom. De kleine bloedvaatjes worden dan dichtgedrukt waardoor de weefsels niet genoeg zuurstof krijgen en de zenuwen beschadigd kunnen raken en zelfs afsterven. In dat geval mag je het lidmaat niet langer koelen en zoek je zo snel mogelijk gespecialiseerde hulp.


Schaafwonden

Neusbloeding

Wanneer je huid langs een hard of ruw oppervlak schuurt, kan de bovenste huidlaag beschadigd raken waardoor je een schaafwonde krijgt. De omliggende weefsels willen die schade zo snel mogelijk herstellen en dat merk je doordat de plek vrij snel roder wordt, zwelt en warmer aanvoelt. De ernst van zo’n schaafwonde hangt af van de diepte, de grootte, de plaats en een eventuele besmetting. Door de wonde vochtig te houden versnel je het genezingsproces en voorkom je littekens en korstjes. Vraag raad aan je apotheker want er bestaan speciale pleisters voor dit soort wonden.

Tijdens het sporten kan er al eens een ongelukje gebeuren waardoor je een opkomende knie, elleboog of vuist tegen je neus krijgt en er kleine bloedvaatjes in de neus scheuren. Bij een zeer stevig contact kan het neusbeentje breken waardoor de neus scheef staat. Maar een neusbloeding kan ook ontstaan onder invloed van warme temperaturen of omdat je bijvoorbeeld bloedverdunners neemt.

Wat doe je?

5. Controleer na 10 minuten of je neus is opgehouden met bloeden

1.

Spoel de wonde met drinkbaar water om het vuil weg te spoelen

2. Je mag de wonde ook eventueel reinigen met een niet-kleurend, waterig ontsmettingsmiddel

3. Kleine schaafwondjes kun je aan de lucht laten drogen 4. Grotere schaafwonden dek je best steriel af met een pleister, gaas of niet-verklevend kompres.

5. Door contact met straatvuil of aarde kan de tetanusbacterie in de wonde dringen. Als je niet gevaccineerd bent, laat je dat dan best zo snel mogelijk doen.

Wat te doen? 1.

Ga even in schrijfhouding zitten, met je hoofd lichtjes voorovergebogen dus

2. Adem door je mond

3. Knijp je neusvleugels – net onder het harde gedeelte van de neus - een tiental minuten ononderbroken dicht 4. Stop geen watten, kompressen of andere zaken in je neus 6. Indien niet, kun je het nog eens 10 minuten herhalen

7. Ook wanneer de bloeding is opgehouden, doe je het best even rustig aan en snuit je je neus de eerste uren beter niet

Let op! Waterig bloedverlies via de neus gecombineerd met tekenen van een hersenschudding kunnen wijzen op een schedelbreuk. Zoek in dat geval zo snel mogelijk gespecialiseerde hulp. Net zoals wanneer de bloeding na 20 minuten niet stopt, de bloeding erger wordt, bij twijfels over een mogelijke neusbreuk of als het slachtoffer slaperig wordt of het bewustzijn verliest

Koud of warm : Het herbruikbaar gelkompres verzacht uw pijn op natuurlijke wijze.

Koudetherapie

Migraine, tandpijn, neusbloedingen, spierverrekkingen, verstuikingen, tendinitis, bloeduitstortingen…

Warmtetherapie

Hoofdpijn, lumbago, spierstijfheid, rug- en buikpijn, nekklachten, reuma…

DOSSIER HIV/AIDS

Wereldwijd zijn er ongeveer 35 miljoen mensen besmet met hiv waarvan er jaarlijks 1,5 miljoen sterven aan de gevolgen van aids. Wekelijks komen er 25.000 nieuwe infecties bij. Harde cijfers die aantonen dat aids nog steeds werelds grootste killer is. Zowel in Afrika als in alle grote westerse steden.


DOSSIER HIV/AIDS

HIV ontrafelen

In België zijn er ongeveer 15.000 seropositieven. Professor Linos Vandekerckhove leidt de hivafdeling in het UZGent en zoekt samen met zijn collega’s naar oplossingen om deze epidemie het hoofd te bieden.


Wanneer werd het virus eigenlijk voor het eerst ontdekt? “In de jaren ’80 stelde men in New York en San Francisco voor het eerst een eigenaardige aandoening vast die het immuunsysteem onderuit haalde. En dan nog wel specifiek bij jonge homoseksuele mannen. Maar het duurde twee jaar vooraleer men dit kon linken aan een virus. Intussen verspreidde de ziekte zich naar heel wat andere steden en landen en sloeg het ook in Afrika bijzonder hard toe. Daar duurde het erg lang vooraleer men aids kon behandelen waardoor het de kans kreeg om zich op gigantische schaal uit te breiden. Bovendien ontbraken er alle educatiemogelijkheden. Pas tien jaar na de ontwikkeling van een eerste behandeling, werd het ook in Afrika beschikbaar.” Is hiv daardoor het besmettelijkste virus? “Eigenlijk niet eens. Een virus zoals hepatitis B is veel besmettelijker. Om een vergelijking te maken: bij een bloedcontact heb je 30 procent kans dat je hepatitis B doorgeeft. Voor hiv is dat slechts drie procent. Het grote verschil is dat er tegen hepatitis B een vaccin bestaat, en tegen hiv niet. Daardoor is hiv – naast malaria en tbc – uitgegroeid tot één van de drie grote killers.” Wordt het altijd doorgegeven via onveilige seks? “Daar moet je toch wat mee opletten, want mensen trekken soms te snel die conclusie. Bij een aantal patiënten is dat zeker het geval. Maar het risico is ook gewoon intrinsiek verbonden aan de seksuele geaardheid. Uit onderzoek weten we dat hetero’s veel vaker onveilig vrijen dan homo’s. Maar toch is de kans op besmetting vele malen groter bij homoseksuele mannen. Bij seksueel contact tussen mannen is er een groter risico dat bloed in contact komt met bloed. Bovendien is het virus zo wijdverspreid in de homogemeenschap dat er weinig marge voor fouten is. Ook een condoom kan afglijden of scheuren. Het is helemaal niet zo zwart-wit als men denkt. Jarenlang hamerden we in campagnes op ‘geen seks buiten het huwelijk’ en ‘gebruik een condoom’. Maar dat is natuurlijk de theorie. Het leven zit anders in elkaar.”

het land van aankomst, bijvoorbeeld ook in België. Die mensen staan zeer zwak en moeten vaak intrekken bij mensen die ze niet kennen, in slechte huizen, enz. Gelukkig testen en screenen we in de meeste westerse landen die kwetsbare groepen vrij goed. In tegenstelling tot bijvoorbeeld vrouwen, moslims of 60-plussers. Daarvan weten we dat die een veel lager risico lopen op hiv. Maar daardoor worden ze soms ook wat te weinig getest waardoor ze bij een eventuele besmetting pas zeer laattijdig de diagnose krijgen.”

gebruiken eigenlijk altijd een combinatie van drie hiv-remmers en tegenwoordig kan dat zelfs in één pil. Door jarenlang onderzoek kunnen we het aantal virussen per microliter nu terugdringen tot minder dan 20. Dat wil zeggen dat het virus op dat moment niet langer detecteerbaar is, tenzij je heel speciale meetapparatuur zou gebruiken. Dat betekent dat je dan ook niet meer besmettelijk bent. De voorwaarde is wel dat je je medicatie heel nauwgezet en trouw volgt.”

Wat doet het virus precies in je lichaam?

“Er zijn een aantal voorwaarden om de hiv-remmers hun werk te kunnen laten doen. Eerst en vooral moet je de medicatie op het juiste moment nemen. Dat wel zeggen: op een vast tijdstip, soms verschillende keren per dag. Een uur vroeger of later is nog niet meteen een probleem, maar dat mag zeker niet veel meer zijn. En de medicatie moet ook goed kunnen doordringen naar de organen. Dus als je diarree hebt of je mag bijvoorbeeld niet eten omwille van een medische ingreep, dan moeten we dat opvolgen. Want door een onregelmatig medicatiegebruik kan het virus resistent worden. Die resistente variant kun je trouwens ook doorgeven aan anderen. In Europa zien we dat dat bij ongeveer tien procent van de nieuwe besmettingen het geval is. Daarom controleren we nu standaard bij elke besmetting of het om een virus gaat dat nog nooit in contact kwam met medicatie of dat het eerder resistent is.”

“Het virus heeft eigenlijk een huisje nodig om in te overleven. Daarom gaat het in het lichaam op zoek naar speciale afweercellen, de CD4-cellen. Die kunnen ze makkelijk binnendringen en zijn uitstekende plekken om zich te vermenigvuldigen. Op termijn raken die goede CD4-cellen volledig beschadigd en sterven af. De immuniteit neemt spectaculair af en de nieuwe virusdeeltjes verspreiden zich verder in het lichaam. Daardoor kunnen de patiënten sterk vermageren, ernstige diarree krijgen of allerlei andere hiv-gerelateerde aandoeningen zoals tbc, longontstekingen, lymfeklierkanker of hersenvliesontsteking. Het hiv-virus verzwakt je lichaam zo fel dat je zeer ontvankelijk wordt voor die aandoeningen.” Wat is dan precies het verschil tussen hiv en aids? “Van zodra je besmet bent met het virus ben je hiv-positief of seropositief, wat hetzelfde is. Je lichaam maakt dan antistoffen aan om tegen het virus te vechten. Maar op een bepaald moment is je immuniteit dusdanig aangetast dat het virus de overhand neemt in je lichaam. Op dat moment spreken we van aids. Dat verloop is voor iedereen anders maar gemiddeld bereiken onbehandelde patiënten het snijpunt tussen immuniteit en virus na vier tot tien jaar.”

Wat betekent dat precies?

Heeft die medicatie ook bijwerkingen? “Wat dat betreft hebben we al een lang parcours afgelegd. Bij de oude producten hadden heel veel patiënten last van ernstige diarree, verregaand vetverlies en soms verzuring van het lichaam.

Wordt iedereen ziek? “Zonder behandeling wordt bijna iedereen ziek. Maar iets minder dan één procent van de hiv-patiënten wordt niet ziek, ook al krijgen ze geen behandeling. Daarbij spelen bepaalde genetische patronen een rol.”

Zijn er naast homoseksuele mannen nog kwetsbare groepen?

Is het mogelijk om het virus onder controle te houden?

“In Sub-Saharisch Afrika zijn er heel veel besmettingen, maar ook migranten lopen een hoger risico. Vroeger gingen we er van uit dat zij hiv opliepen in het land van oorsprong. Maar dat is niet altijd zo. Tot de helft van hen krijgt het virus in

“Onbehandeld heeft een hiv-drager ongeveer 40.000 tot 150.000 virussen per microliter bloed. Maar gelukkig zijn er geneesmiddelen die het virus kunnen terugdringen waardoor tegelijkertijd ook de immuniteit opnieuw stijgt. We Surplusmagazine Winter 2016 - 19

DOSSIER HIV/AIDS

Wil je meer weten over het onderzoek naar hiv-genezing? Surf naar www.hivontrafelen.be Zijn er nog veel misverstanden over hiv?

Intussen zijn we zo ver dat je nog amper neveneffecten ervaart. Maar het blijft wel belangrijk om goed te monitoren wat de effecten op de lange termijn zijn.” Hoe lang moet je de medicatie nemen? “Er was lange tijd onduidelijkheid over de vraag wanneer je best begint met de behandeling. Moet dat meteen zijn of is het beter wat te wachten? Nu weten we dat we iedereen moeten behandelen, ongeacht het stadium. Want onbehandeld heb je meer kans dat je bepaalde aandoeningen zoals lymfeklierkanker of longontsteking krijgt. Daarom raadt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aan om de behandeling meteen te starten.” Hoe ziet de prognose er uit voor hiv-patiënten? “Die wordt zeer sterk bepaald door het moment waarop je de diagnose krijgt. Als je die pas heel laat krijgt en al in het aids-stadium zit, dan is het moeilijker om dat proces nog om te draaien. Op dat moment is de immuniteit al zo laag dat de kans op overlijden nog zeer reëel is. Ook nu nog krijgen we geregeld patiënten binnen die in dat laatste, terminale stadium zitten. We zien dat het aantal doden wereldwijd stabiel blijft, maar het gaat nog altijd om een aanzienlijk aantal. Een heel ander verhaal is het wanneer je je op tijd laat testen. Als je de medicatie trouw neemt, heeft het virus weinig of geen impact op de levensverwachting. Integendeel, uit studies blikt dat hivpatiënten zelfs iets langer leven omdat ze verschillende keren per jaar een medische check-up krijgen waardoor eventuele andere ziektes of aandoeningen sneller aan het licht komen.” Is het nog mogelijk om een relatie te hebben als hiv-patiënt? “Absoluut, maar het is belangrijk om er goed over te communiceren met je partner. Als je je medicatie goed neemt, zes maanden ondetecteerbaar bent, 20 - Surplusmagazine Winter 2016

een vaste partner hebt en geen seksuele overdraagbare aandoeningen hebt, kun je zelfs zonder condoom vrijen.” Volstaat het om enkel medicatie te nemen? “Eén van de gevolgen van hiv is dat je lichaam sneller ouderdomsverschijnselen vertoont. Je krijgt sneller een hogere bloeddruk, diabetes, nierproblemen, osteoporose, vergeetachtigheid, enz. Gemiddeld komen die aandoeningen 5 à 10 jaar vroeger dan bij een gezonde mens. Daarom is het belangrijk om naast een trouwe medicatietherapie ook in het algemeen aan je gezondheid te werken. Je stopt het best met roken want dat heeft een grote invloed op de ontwikkeling van die bijkomende aandoeningen. Maar het is ook belangrijk om voldoende te bewegen en je gewicht onder te controle te houden.” Speelt cultuur een belangrijke rol? “In heel veel culturen zijn homoseksualiteit en hiv nog een taboe. Zeker in de moslimgemeenschap ligt dat zeer moeilijk. Maar zolang er geen behandeling was, bleef hiv ook in Afrika een taboe. Want je werd er twee keer gestraft: je was ziek én je werd ook nog eens je dorp uitgestuurd. Gelukkig is men er in geslaagd om in Afrika meer dan 15 miljoen mensen op therapie te zetten waardoor de mensen er terug hoop hebben. We zien trouwens dat de medicatietrouw er soms veel groter is dan bij ons. Als je je broer, neef en vriend verliest aan hiv, dan neem je wel je medicatie. Daardoor daalt het aantal nieuwe infecties er. Het probleem bij ons is dat 25 à 30 procent van de infecties gebeurt door seks met iemand die nog maar net besmet is en het zelf nog niet weet. Vermits je op dat moment nog geen medicatie krijgt, is het aantal virussen in je bloed bijzonder hoog. Tot wel 5 miljoen virussen per bloeddruppel. Die groep zijn we op dit moment wat aan het missen in Europa waardoor er een soort van epidemie binnen de epidemie ontstaat.”

“Zeker wanneer het over besmettelijkheid gaat. Mensen gaan er nog te snel vanuit dat hiv het gevolg is van risicogedrag. Dat is een zwaar kruis om dragen waardoor heel veel patiënten worstelen met een schuldgevoel. Mensen vragen me soms of ze een hiv-patiënt een hand mogen geven. Of uit dezelfde tas mogen drinken? Mogen we nog knuffelen? Uiteraard is dat allemaal geen probleem. Je kan hiv enkel doorgeven doordat besmet bloed in contact komt met ander bloed.” Zal het ooit mogelijk zijn om hiv te genezen? “Dat is de grote uitdaging waar we voor staan. We zetten stappen in die richting, maar soms bevinden we ons ook in een doodlopende straat. Tot nu toe is er nog maar één persoon effectief genezen. Die man had leukemie waardoor hij een beenmergtransplantatie kreeg met het beenmerg van een hiv-drager uit de één-procent groep die resistent is tegen hiv. De operatie werd bijna 10 jaar geleden uitgevoerd en tot op de dag van vandaag is er geen enkel hivvirus meer in z’n lichaam te vinden. Maar omdat zo’n operatie bijzonder risicovol is, kunnen we ze niet zomaar voor andere patiënten toepassen. Bovendien is het bijzonder moeilijk om een gepaste donor te vinden binnen die kleine groep van resistente hivdragers. Maar we weten dus dat er mogelijkheden zijn. In het UZGent leid ik zelf een onderzoeksgroep waarbij we ons specifiek richten op het genezen van hiv. Het is soms een frustrerend proces van vallen en opstaan, maar de hoop is er dat we op een dag de hivbehandeling zullen kunnen vervangen door een hiv-genezing.”

BIO Prof. Linos Vandekerckhove • Internist • Begon zijn loopbaan in Pretoria en Oeganda waar hij onderzoek deed naar hiv • Coördinator hiv-polikliniek UZGent • Trok vier maanden naar San Francisco om er te werken in een onderzoekslabo rond hivgenezing

Hiv... maar vooral positief GETUIGENIs Het vraagt behoorlijk wat lef om in een tijdschrift met naam en foto je verhaal te doen over hiv. Maar voor Thierry lijkt het heel gewoon. Hiv heeft intussen een plaats gekregen en ook professioneel werkt hij rond informeren en sensibiliseren over hiv. “M’n leven zou uiteraard makkelijker zijn zonder, maar ook mét hiv lukt het perfect.”


DOSSIER HIV/AIDS

Weet je eigenlijk hoe je precies besmet bent geraakt? “Ik weet zelfs de datum, de locatie en de persoon nog. Elf jaar geleden eindigde een gezellige en beschonken avond in een onveilige vrijpartij. Dat overkwam me maar zelden… maar soms loopt het dus toch eens mis. Je weet dat het niet slim is, maar soms leiden de omstandigheden ertoe dat je zonder condoom vrijt. Dat was die avond ook het geval. Het moet iemand geweest zijn die net besmet was en het zelf nog niet wist, want dan ben je het besmettelijkst.” Hoe wist je dat je besmet was? “Ik werd al vrij snel ziek, en dat was eigenlijk ook mijn geluk. Een kleine maand later kreeg ik heel zware keelpijn en viel ik op korte tijd zo’n twaalf kilo af. Omdat mijn arts wist dat ik homo ben, liet hij voor de zekerheid toch een hiv-test uitvoeren. Heel veel mensen die net besmet zijn, merken dat ook niet meteen. Slechts de helft ontwikkelt wat griepachtige symptomen. De rol van de huisarts is op zo’n moment erg belangrijk. Want je moet het als patiënt durven zeggen dat je onveilig hebt gevreeën en die link durven leggen. Want eigenlijk moet je een beetje toegeven dat je hebt gefaald. Als je die informatie niet meegeeft, zal de arts hoogstwaarschijnlijk aannemen dat je gewoon griep hebt, je wat rust voorschrijven en na een tijdje voel je je ook wat beter. Maar intussen loop je rond met hiv… zonder dat je het weet.” Kon je meteen behandeld worden? “Elf jaar geleden wisten we veel minder dan nu. Specialisten zijn het er intussen over eens dat je best zo snel mogelijk de behandeling opstart. Maar dat was toen niet het geval. Omdat de medicatie toxisch is, wou men zo lang mogelijk wachten om de behandeling te starten. Eigenlijk tot je afweersysteem een bepaalde ondergrens heeft bereikt. In samenspraak met de arts kozen we er toen voor om toch meteen te beginnen en het idee was om dat zes maanden vol te houden en dan een paar jaar te stoppen met de geneesmiddelen. Maar ik ben nooit meer gestopt. Tot op de dag van vandaag neem ik twee keer per dag een pil om het virus onder controle te houden. En dat lukt ook perfect.” Heb je last van bijwerkingen? “Bij de eerste medicatie die ik nam wel. Ik kreeg toen last van slapeloosheid, nare dromen en een depressief gevoel. Maar na twee jaar schakelden we over naar een ander product en sindsdien heb ik geen last meer van neveneffecten.


Maar het blijft wel erg belangrijk om de medicatietherapie heel trouw te volgen. Zonder die medicatie geef ik mezelf geen jaar. Ik neem elke ochtend om 10 uur een pil en nog eens om 10 uur ’s avonds. Maar die stellen nog nauwelijks iets voor. Vandaag de dag mag je zo goed als zeker zijn dat je amper bijwerkingen voelt van de medicatie.” Bestaan er verschillende soorten geneesmiddelen? “Er zijn inderdaad verschillende producten. Om te bepalen welk het meest geschikt is, stelt de arts een aantal vragen. Heb je een regelmatig leefpatroon? Leef je gezond? Werk je in shiften? Die informatie voegt men samen bij de andere medische gegevens om zo de medicatie volledig aan te passen aan de patiënt. Om de effectiviteit te meten, gaat elke persoon met hiv om het half jaar bij de dokter langs voor een medische check-up.” Wat doet men precies tijdens zo’n controle? “Dat is eigenlijk een vrij brede medische check-up. Men controleert je bloed, bloeddruk, gewicht, cholesterol, de conditie van je hart, enz. De bedoeling is dat de medicatie het aantal virussen per bloeddruppel terugdringt tot onder de 20 waardoor het virus niet meer detecteerbaar is. Als je dan geen wisselende sekscontacten hebt, je medicatietherapie trouw volgt, om het half jaar naar de dokter gaat en geen andere seksueel overdraagbare aandoening hebt, ben je eigenlijk nauwelijks nog besmettelijk.” Leef je nu gezonder dan vroeger? “Absoluut. Ik leef nu een pak gezonder. Ik ben gestopt met roken want dat heeft een verwoestend effect op je lichaam, zeker als je hiv-positief bent. Ik sport ook veel meer, wat ik vroeger niet deed. Bovendien heb ik nu een veel regelmatiger en stabieler leven. Dat is natuurlijk ook voor een deel het gevolg van een jaartje ouder worden waardoor uitgaan me veel minder zegt. Maar ik voel dat mijn gezondheid en conditie er op vooruit zijn gegaan.” Kun je er helemaal zeker van zijn dat je niet meer besmettelijk bent? “Eigenlijk kun je dat vergelijken met het verkeer. Elke dag rijden er miljoenen mensen met de wagen en dat gaat meestal goed. Maar elke dag gebeuren er ook ongelukken. Vermits het virus bij mij ondetecteerbaar is, kan ik vrij gerust zijn. Maar je kan het nooit 100 procent uitsluiten.”

Heb je het intussen een plaats kunnen geven? “De eerste twee jaren waren erg moeilijk. Ik was ervan overtuigd dat ik ziek ging worden en sterven. Ik wou geen mensen zien en verdiepte me helemaal in de muziek. Maar het probleem was vooral psychologisch. Ik vroeg me af of iemand me ooit nog zou willen. Wie zou met mij een relatie willen opbouwen? Dat woog heel zwaar op mij. Die schrik om afgewezen te worden speelde voortdurend in mijn hoofd.” En was je schrik terecht? “Ik leerde toen iemand kennen waarmee ik vier jaar een relatie heb gehad. Toen besefte ik stilaan dat hiv niet zo’n grote rol hoefde te spelen in mijn leven. De relatie liep uiteindelijk spaak maar dat had helemaal niets met hiv te maken. Ik heb ook een relatie gehad waarbij ik het pas na twee maanden vertelde. Die man reageerde zeer angstig en ondanks de beste argumenten kon ik ‘m niet overtuigen. En ook al is de angst onterecht, ik begrijp ze wel. Maar daar heb ik veel pijn van gehad. Intussen woon ik al vijf jaar samen met iemand zonder hiv.

Na drie dagen heb ik het ‘m verteld en hij reageerde heel begripvol. Uiteraard blijft het een moeilijke boodschap om brengen, maar het is belangrijk om open te communiceren.”

men zwijgt het te vaak dood. Ik heb het geluk dat ik een zeer fijne en warme omgeving heb. Maar anderen moeten het soms stilzwijgen en dat maakt het extra lastig.

Is hiv ook in de homogemeenschap nog een taboe?

Toen je de diagnose kreeg, werkte je nog als leraar. Heb je het ook op school verteld?

“De kans is relatief groot dat je er iemand leert kennen met hiv. Ongeveer één op de twintig homo’s heeft hiv, in Brussel zou dat zelfs één op zeven zijn. Toch wordt het nog steeds doodgezwegen uit angst voor afwijzing. We weten intussen allemaal dat je veilig moet vrijen maar net zoals we weten dat roken ongezond is, doen we het soms toch. Dat is menselijk. Daarom blijft preventie belangrijk en moeten we hiv en aids bespreekbaar maken.”

“Ja. Ik had een hele goede band met de directrice en ik heb het haar dan ook vrij snel verteld. Dat verklaarde meteen ook waarom ik drie maanden afwezig was, terwijl ik anders nooit ziek was. Zij heeft heel begripvol gereageerd. Nogmaals, het is belangrijk om een aantal mensen in vertrouwen te nemen, want dat kan een verlossend gevoel geven. Mijn leerlingen heb ik het dan weer niet verteld omdat ik toch wat schrik had voor de reacties van de ouders.”

Krijg je soms af te rekenen met negatieve reacties? “Eigenlijk niet, ook al ben ik heel openhartig over mijn homoseksualiteit en hiv. Iedereen gaat er natuurlijk op zijn eigen manier mee om. Maar het is wel belangrijk dat je er op zijn minst met een paar mensen over praat. Want

Doet praten deugd?

gewoon leven kunt leiden en je kan vragen stellen. Dat is trouwens niet alleen bij hiv zo. Voor heel wat ernstige ziektes - zoals kanker - kan het goed doen om er eens over te praten met een lotgenoot.” Intussen is informeren en preventie jouw job geworden “Na twaalf jaar lesgeven was ik toe aan een nieuwe uitdaging. Nu kan ik mijn steentje bijdragen aan het bespreekbaar maken van hiv. Want we weten uit onderzoek dat er heel wat mensen met hiv in een depressie verzeilen. Het is niet duidelijk of er een oorzakelijk verband is maar het is sowieso wel belangrijk om de psychosociale effecten niet te onderschatten. Het is belangrijk dat mensen met hiv inzien dat ze weliswaar aan een chronische ziekte lijden maar dat ze nog steeds even veel kansen hebben om een leuk en liefdevol leven op te bouwen.”

“Absoluut. Zeker met iemand die zelf hiv heeft. Ik heb dat vrij snel na de diagnose gedaan. Anderen wachten soms jaren om die eerste stap te zetten. Maar het is nooit te laat, want het helpt echt. Je ziet meteen dat je met hiv een

Surplusmagazine Herfst 2015 - 23

Generische geneesmiddelen:

even doeltreffend? Een geneesmiddel ontwikkelen kost heel veel tijd en geld. Om z’n investeringen terug te verdienen, krijgt de ontwikkelaar het recht om de eerste tien jaar als enige het product op de markt te brengen. Nadien vervalt dat alleenrecht en mogen ook andere farmaceutische bedrijven hetzelfde geneesmiddel onder een nieuwe naam produceren. Vaak kiest men voor de wetenschappelijke naam van de werkzame

Zijn generische geneesmiddelen even doeltreffend? Generische geneesmiddelen bevatten evenveel werkzame stoffen en voldoen aan dezelfde hoge eisen als de originele producten. De farmaceutische bedrijven moeten aantonen dat ze even doeltreffend, kwaliteitsvol en veilig zijn. De vergelijking met witte producten loopt dus volledig mank. Zeker op de Belgische geneesmiddelenmarkt hanteert de FOD Volksgezondheid erg strenge regels die bepalen dat generische geneesmiddelen gelijkwaardig of bio-equivalent moeten zijn aan het origineel. Wat betekent bio-equivalentie? Een generisch geneesmiddel moet hetzelfde effect op je lichaam hebben als een identieke dosis van het origineel product. Je bloed moet dus


stof. Zo’n geneesmiddel bevat dezelfde actieve bestanddelen, werkt op identieke wijze en noemen we generische geneesmiddelen. Intussen worden miljoenen patiënten ermee behandeld, want voor je gezondheid maakt het niet uit of je originele of generische geneesmiddelen gebruikt. Toch hebben mensen nog heel wat vragen over generische geneesmiddelen.

evenveel product opnemen en aan een vergelijkbare snelheid. Als uit tests blijkt dat het generisch geneesmiddel voor een eenzelfde concentratie aan geneesmiddelen in het bloed zorgt, spreekt men van een ‘bio-equivalent’ product. Zijn ze even veilig? Generische geneesmiddelen zijn niet alleen even doeltreffend, maar ook even veilig. De FOD Volksgezondheid houdt dit nauwgezet in de gaten en controleert alle geneesmiddelen op net dezelfde manier: generisch of origineel. De Belgische en Europese inspectiediensten controleren de ingrediënten, het productieproces en de afgewerkte geneesmiddelen. Dit betekent overigens ook dat de generische geneesmiddelen dezelfde bijwerkingen hebben als de originele. Een geneesmiddel blijft een geneesmiddel.

Zijn er voor alle geneesmiddelen generische varianten? Neen, sommige patenten of alleenrechten lopen nog waardoor er nog geen generische variant mag gemaakt worden. Zijn er dan helemaal geen verschillen? Toch wel. Om een geneesmiddel te maken, gebruikt men vul- of hulpstoffen. Deze hebben geen werkzame functie maar zorgen er voor dat het geneesmiddel zijn gewenste farmaceutische vorm krijgt zoals een tablet, siroop of zalf. Bij generische geneesmiddelen kunnen die nietwerkzame stoffen verschillend zijn. Daardoor kan de smaak of de kleur van het geneesmiddel wat afwijken, zonder dat dit effect heeft op de werking

van het product. Voor sommigen kan het wel belangrijk zijn om hier op te letten, bijvoorbeeld als je allergisch bent voor bepaalde hulpstoffen. Hoe schrijft de arts een generisch geneesmiddel voor? Bij het voorschrijven van medicatie zijn er twee mogelijkheden. De arts kan de merknaam van het geneesmiddel op het voorschrift noteren en dan is de apotheker verplicht om precies dat geneesmiddel af te leveren, ook al vraag je zelf om een generisch alternatief. De enige uitzonderingen hierop zijn antibiotica en geneesmiddelen tegen schimmelinfecties. In dat geval moet de apotheker de goedkoopste variant afleveren. Maar de arts kan ook het actieve bestanddeel - de stofnaam - op het voorschrift noteren. Dan kiest de apotheker uit de beschikbare geneesmiddelen die aan deze stofnaam beantwoorden, het goedkoopste product.

Is het gevaarlijk om over te schakelen van origineel naar generisch geneesmiddel? Neen, zowel de arts als de apotheker controleert bij het overschakelen of het generisch product voor jou geschikt is. Zeker in het geval van geneesmiddelen die men gebruikt bij epilepsie, hartritmestoornissen, bloedstollingproblemen of om het immuunsysteem te onderdrukken, is men extra waakzaam. Het grote voordeel: generische producten zijn goedkoper Doordat de producent van generische geneesmiddelen geen onderzoeks- en ontwikkelingskosten moet betalen, kan het de producten veel goedkoper produceren. Een mooie winst voor de patiënt waardoor het zeker de moeite loont om met je arts over generische producten te praten. Door de opkomst van generische geneesmiddelen hebben trouwens ook heel wat fabrikanten van originele geneesmiddelen gereageerd door hun prijzen bij te stellen om zo de meerkost te beperken.

Goedkopere geneesmiddelen zijn niet alleen interessant voor de patiënt, maar ook voor de ziekteverzekeringen. Zij moeten minder terugbetalen en wanneer er een generisch alternatief bestaat, betalen ze ook voor de originele geneesmiddelen minder terug. Zo komt er meer financiële ruimte vrij om andere levensnoodzakelijke – maar vaak dure – geneesmiddelen terug te betalen. Zeker als je een lange ervaring hebt met een bepaald product, is het wat vreemd om plots een ander geneesmiddel te gebruiken. Het heeft een andere naam, kleur en smaakt soms wat verschillend. Het is heel begrijpelijk als je daar vragen over hebt. Spreek daarom gerust je apotheker aan die al je vragen met plezier beantwoordt.

Wij verhogen uw comfort ! TRAPLIFTEN, HUISLIFTEN, PLATEAULIFTEN & GOEDERENLIFTEN

VRIJBLIJVENDE OFFERTE / BEZOEK SE RV IC E

24/24 - 7/7

BEL GRATIS: 0800 20 950

BEZOEK ONZE SHOWROOMS TE WAREGEM & WEMMEL (BIJ VOORKEUR OP AFSPRAAK)

WWW.COMFORTLIFT.BE Mannebeekstraat 3 | B-8790 Waregem | [email protected]

Ad_Surplus_148,5x210_NL.indd 1

30/11/15 16:11

URINEVERLIES

Urineverlies, het blijft een taboe. We schamen er ons over of denken dat het onvermijdelijk is vanaf een bepaalde leeftijd. Maar dat hoeft het helemaal niet te zijn. Door de medische ontwikkelingen van de laatste jaren zijn er heel wat oplossingen voor incontinentieproblemen. En dat is maar goed ook, want urineverlies kan een grote impact hebben op onze levenskwaliteit.

Hoe werkt een gezonde blaas?

Waarom loopt het mis?

Onze nieren zijn eigenlijk twee indrukwekkende zuiveringsinstallaties die per dag tot 170 liter bloed kunnen filteren. Uit dat bloed halen ze allerlei toxische afvalstoffen die – vermengd met water en minerale zouten – urine worden. Via de twee urineleiders versassen onze nieren die urine dan naar de blaas, een soort tijdelijke opslagplaats. De sterke sluitspieren in de blaas houden de urinebuis gesloten tot ze een signaal krijgen van de hersenen. Dat proces gebeurt automatisch en zonder dat we er controle over hebben. Maar gelukkig hebben we ook bekkenbodemspieren waarmee we de plasbuis bewust kunnen afsluiten zolang het niet mogelijk is om te plassen. Van zodra we op het toilet zijn, ontspannen we die bekkenbodemspieren zodat de urine het lichaam kan verlaten.

Urine-incontinentie ontstaat heel vaak door problemen met de bekkenbodemspieren. Die krijgen het een leven lang hard te verduren. Zo kampt ongeveer 40 procent van de aanstaande of kersverse moeders met urineverlies. Hoe erg die precies is, hangt o.a. af van het gewicht van de baby, het aantal bevallingen en de leeftijd waarop je bevalt. Gelukkig gaat dit meestal vanzelf weer over na enkele weken of maanden.


Ook bepaalde aandoeningen aan het centrale zenuwstelsel kunnen er voor zorgen dat de blaas- en sluitspieren niet meer naar behoren functioneren. Net zoals sommige mobiliteitsstoornissen, cognitieve aandoeningen of aandoeningen aan het urinestelsel aan de basis kunnen liggen. Ook overgewicht, ouderdom, diabetes of het gebruik van bepaalde geneesmiddelen zoals antidepressiva of diuretica kunnen de conditie van je bekkenbodemspieren beïnvloeden.

Kan iedereen urineverlies hebben? Incontinentie linken we vaak ten onrechte aan ouderdom. Nochtans heeft ongeveer een kwart van de vrouwen tussen de leeftijd van 45 en 64 jaar in meer of mindere mate last van urineverlies. Dat aantal stijgt wel bij vrouwen die ouder dan 65 jaar zijn. Door allerlei anatomische verschillen krijgen vrouwen er meer mee te maken dan mannen. Vooral een zwangerschap en bevalling kunnen hun sporen achterlaten waarbij met name de ligamenten die onder meer de blaas ondersteunen het hard te verduren krijgen. Mannen kunnen last krijgen van urineverlies na het verwijderen van de prostaat of door bijvoorbeeld de buikspieren te intensief te trainen waardoor een te hoge druk op de blaas ontstaat.

Bij wie kun je terecht met incontinentieproblemen? Urineverlies vraagt een multidisciplinaire aanpak. Dit wel zeggen dat zowel de huisarts, de uroloog, de gynaecoloog als de gespecialiseerde bekkenbodemtherapeut samenwerken om de juiste oorzaak bloot te leggen en de correcte behandeling te bepalen. Daarnaast is er ook een belangrijke taak weggelegd voor de apotheker. Bij hem of haar kun je terecht om je probleem in alle discretie aan te kaarten en samen de volgende stap te bepalen.

Verschillende soorten incontinentie

Inspanningsincontinentie Als we over incontinentie spreken, hebben we het vaak over inspanningsincontinentie of stressincontinentie. Die stress heeft overigens niets te maken met een emotionele spanning maar wel met de druk die in je buik kan ontstaan. Zo kun je tijdens het hoesten, lachen, niezen of het tillen van een zware doos kleine hoeveelheden urine verliezen, afhankelijk van hoe vol de blaas op dat moment is. Heel vaak ligt de oorzaak bij verzwakte bekkenbodemspieren die het gevolg zijn van één of meerdere zware bevallingen, de menopauze, overgewicht, een operatie aan de onderbuik, regelmatig heffen en tillen of een verkeerde plastechniek. Daardoor krijgt de blaas te weinig ondersteuning en kunnen de sluitspieren de urinebuis niet langer gesloten houden waardoor er urine ontsnapt.

Aandrangincontinentie Een tweede mogelijkheid is dat het om aandrangincontinentie gaat. Dit wil zeggen dat je blaas onwillekeurig samentrekt en urine lekt, terwijl de blaas nog niet vol genoeg is en er dus nog geen nood is om te plassen. Dit kan zowel ’s nachts als overdag. Zeker in het laatste geval kan dat je sociale leven hinderen of zelfs tot een isolement leiden. Heel wat patiënten met aandrangincontinentie plassen vaak uit voorzorg waardoor de blaas verder verkleint en de blaasspasmen zich nog sneller opvolgen. Die neerwaartse spiraal kan er voor zorgen dat je alsmaar vaker naar het toilet moet. In dit geval ligt de oorzaak niet bij een verzwakking van de bekkenbodemspieren maar kan het urineverlies het gevolg zijn van regelmatige blaasontstekingen of verkeerde gewoonten zoals het overvloedig drinken van cafeïnehoudende dranken. Ook een operatie, het gebruik van bepaalde medicijnen, een prostaatoperatie of een aandoening aan het centrale zenuwstelsel kan aan de basis liggen. Een prostaatvergroting vernauwt de plasbuis waardoor je vaker en in kleinere volumes plast.

Gemengde incontinentie Soms gaat het om een combinatie van inspannings- en aandrangincontinentie en spreekt men van gemengde incontinentie. Het is erg belangrijk om een duidelijke historiek van jouw urineverlies te schetsen zodat de arts weet welke behandeling je nodig hebt.

Overloopincontinentie Soms kun je de blaas niet goed ledigen waardoor de druk in de overvolle blaas toeneemt en je druppels of zelfs scheutjes urine verliest. In dat geval spreken we van overloopincontinentie. Dit kan het gevolg zijn van een slechtwerkende blaas, een overactieve bekkenbodem, een blaasverzakking, stenen in de urinewegen, een operatie in het bekken of een vergrote prostaat.

Reflexincontinentie Deze is het gevolg van een neurologische aandoening waardoor je lichaam de controle verliest over het mechanisme dat de blaasfunctie aanstuurt en je geen aandrang voelt om te plassen. Dit kan het geval zijn bij een dwarslaesie, een open rug, een herseninfarct, MS, een tumor in het ruggenmerg of een zenuwbeschadiging tijdens een operatie.

Functionele incontinentie Soms werkt de blaas perfect maar kunnen bepaalde geestelijke aandoeningen - zoals dementie - er voor zorgen dat je de aandrang om te plassen niet goed kunt beoordelen.


URINEVERLIES

Vraag raad aan je apotheker als je vragen hebt over urine-verlies. Ook in de thuiszorgwinkel kun je terecht voor gespecialiseerd advies.

Incontinentie behandelen Er zijn verschillende manieren om incontinentie te behandelen Blaastraining Onder begeleiding van een gespecialiseerde kinesitherapeut kun je in een dagboek bijhouden wat je drinkt, hoe vaak je naar het toilet gaat en hoeveel urine je ongeveer plast. Op basis van dit plasdagboek start men dan een adequate behandeling op. Deze omvat een blaastraining, advies over het toiletgebruik en hoe je je verschillende bekkenbodemspieren correct aanspant. Maar je leert ook hoe je de omliggende spieren van de buikgordel en het diafragma correct gebruikt. De ideale manier om op korte en lange termijn de bekkenbodemklachten te verzachten of volledig op te lossen. Geneesmiddelen Sommige geneesmiddelen kunnen de samentrekking van de blaasspier beïnvloeden, de doorstroming door de urinebuis sturen of de blaas minder prikkelbaar maken. Ze lossen meestal het probleem niet volledig op maar zijn wel een handig hulpmiddel. Soms kunnen ze nevenwerkingen veroorzaken zoals een droge mond, een troebel zicht, constipatie, slaperigheid of misselijkheid. Perinatale kine Het is belangrijk om je lichaam na de bevalling zo snel mogelijk terug in conditie te brengen. Het heeft immers diepgaande veranderingen ondergaan die onder andere een effect kunnen hebben op je bekkenbodemspieren. Een kinesitherapeut kan je leren je bekkenbodemspieren te voelen en bewust te gebruiken waardoor je ze terug kunt versterken. Nog beter is om ook vóór de bevalling al preventieve oefeningen te doen om schade te voorkomen.

Bekkenbodemspieren verstevigen Omdat de conditie van je bekkenbodemspieren een cruciale rol spelen bij het al dan niet ontwikkelen van inspannings- of stressincontinentie is het belangrijk om ze levenslang te trainen. Zelfs als je al last hebt van incontinentie blijven deze oefeningen erg doeltreffend en zorgen ze bij 80 procent van de patiënten voor genezing of op zijn minst een verbetering. Op voorwaarde dat je je goed laat begeleiden door een expert. De bedoeling is te achterhalen welke spieren je moet verstevigen. Daarom doe je dit best onder begeleiding van een kinesitherapeut of arts. Eens je dit onder de knie hebt, kun je ze ook tijdens je dagdagelijkse bezigheden oefenen. Je zal merken dat je geleidelijk aan meer controle krijgt over je blaas. Chirurgische ingrepen Wanneer kinesitherapie of geneesmiddelen onvoldoende helpen, zijn er ook een aantal chirurgische mogelijkheden. Deze kunnen het levenscomfort verbeteren maar niet alle symptomen uitwissen. Bovendien zijn er risico’s op blaasproblemen, urineweginfecties of beschadiging aan de blaas of de vagina. Daarom gelden ze steeds als laatste redmiddel. Ophanging urinebuis Dit is een vrij zware ingreep waarbij de urinebuis met hechtingen wordt opgehangen aan de achterzijde van het schaambeen. Dit kan bijvoorbeeld bij een verzakking van de blaas, de baarmoeder of de darmen. Vaak opteert men in dit geval om de baarmoeder weg te halen. Plaatsen van een band Dit moet je je voorstellen als een soort hangmat die je blaas, blaashals en urinebuis ondersteunt. Dit is een vrij eenvoudige en frequente operatie die men zelfs onder plaatselijk verdoving uitvoert.

Wil je graag meer informatie over incontinentie en bekkenbodemoefeningen? Surf naar www.vrouw-en-kine.be of www.pelvired.be


Nieuwe sluitspier Enkel bij heel ernstige gevallen plant met een soort ballonnetje rond de urinebuis. Deze werkt als een reservoir dat je manueel moet ledigen. Bij mannen zit het pompje in de teelbal en bij vrouwen is dat in een schaamlip.

   BELANGRIJK

handige tip

10 TIPS OM INCONTINENTIE TE VOORKOMEN 1. Oefen dagelijks

de aangeleerde bekkenbodemspieren

2. Spreid je vochtinname over de gehele dag 3. Drink niet te veel koffie, dranken met theïne, koolzuurhoudende dranken of alcohol want deze kunnen de blaaswand irriteren 4. Vermijd overgewicht 5. Eet voldoende vezels om constipatie te vermijden 6. Probeer elke dag 1,5 à 2 l te drinken en gedurende 24 uur 5 à 6 keer te plassen 7. Zorg voor een natuurlijke zithouding op het toilet: voeten vlak op de grond en benen lichtjes gespreid 8. Pers niet tijdens het plassen 9. Onderbreek het plassen niet 10. Gebruik je bekkenbodemspieren voor je iets heft of tilt of als je hoest of niest, zonder je adem te onderbreken

Ik bereid me voor op de winter

6 Dosissen PP 11,50€ 30 Dosissen PP 29,95€

VOOR E DE HEL I FAMIL E

1 DOSIS PER WEEK

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL OSCILLOCOCCINUM®, globulen 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING: Voor 1 dosis van 1 g globulen: Anas barbariae hepatis et cordis extractum 200K 0,01 ml Hulpstoffen met bekend effect: sacharose, lactose. Voor de volledige lijst van hulpstoffen, zie rubriek 6.1. 3. FARMACEUTISCHE VORM Globulen 4. KLINISCHE GEGEVENS 4.1 Therapeutische indicaties Homeopathisch geneesmiddel dat traditioneel gebruikt wordt bij de behandeling van grieptoestanden: rillingen, spierpijn, koorts, hoofdpijn. Oscillococcinum verkort de duur van de griepsymptomen. Tijdens de blootstellingsperiode aan griep kan een wekelijks gebruik de intensiteit van deze symptomen verminderen. 4.2 Dosering en wijze van toediening Oraal gebruik. Volwassenen en kinderen: De dosering varieert naargelang het moment waarop men begint: - tijdens de blootstellingsperiode aan griep: 1 dosis per week. - beginnende grieptoestand: zo vroeg mogelijk 1 dosis, eventueel 2 tot 3 keer herhalen met een interval van 6 uur. - uitgebroken grieptoestand: ‘s morgens en ‘s avonds 1 dosis gedurende 1 tot 3 dagen. Het geneesmiddel moet ten minste 15 minuten vóór of 1 uur na de maaltijd worden ingenomen. Alle globulen van de dosis in de mond laten oplossen. Voor kinderen jonger dan 1 jaar moeten de globulen vooraf in water worden opgelost. 4.3 Contra-indicaties Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van de hulpstoffen. Bij patiënten die lijden aan galactose-intolerantie, Lapp lactose-tekort of aan een glucose-galactose malabsorptie syndroom (zeldzame erfelijke ziekten). Bij patiënten die lijden aan fructose-intolerantie, een glucose-galactose malabsorptie syndroom of een sucrase-isomaltasedefficiëntie (zeldzame erfelijke ziekten). 4.4 Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik Niet van toepassing. 4.5 Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interactie Niet van toepassing. 4.6 Vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding Niet van toepassing. 4.7 Beïnvloeding van de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen Niet van toepassing.

4.8 Bijwerkingen Tot op heden werden geen bijwerkingen gemeld. Melding van vermoedelijke bijwerkingen Het is belangrijk om na autorisatie van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg worden verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via het nationale meldsysteem: Federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten Afdeling Vigilantie - EUROSTATION II Victor Hortaplein, 40/ 40 - B-1060 Brussel Website: www.fagg.be e-mail: [email protected] 4.9 Overdosering Niet van toepassing. 5. FARMACOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN 5.1 Farmacodynamische eigenschappen Het gebruik van dit geneesmiddel berust op het traditioneel homeopathisch gebruik van zijn bestanddeel. Volgens de geleverde gegevens verkort de inname van Oscillococcinum de duur van de griepsymptomen en kan een wekelijks gebruik tijdens de blootstellingsperiode aan griep de intensiteit van de symptomen verminderen. 5.2 Farmacokinetische eigenschappen Niet van toepassing. 5.3 Gegevens uit het preklinisch veiligheidsonderzoek Niet van toepassing. 6. FARMACEUTISCHE GEGEVENS 6.1 Lijst van hulpstoffen Sacharose, Lactose 6.2 Gevallen van onverenigbaarheid Niet van toepassing. 6.3 Houdbaarheid 5 jaar. 6.4 Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaren Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities. 6.5 Aard en inhoud van de verpakking Buisje van polypropyleen met een dop van polyethyleen. Doos van 3, 6 of 30 dosissen van 1 g. Niet alle verpakkingen kunnen gecommercialiseerd zijn. 6.6 Speciale voorzorgsmaatregelen voor het verwijderen Geen bijzondere vereisten. 7. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN BOIRON - 2 avenue de l’Ouest Lyonnais - 69510 Messimy - Frankrijk 8. NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN HO-BE457120 9. DATUM VAN EERSTE VERLENING VAN DE VERGUNNING/HERNIEUWING VAN DE VERGUNNING 16/04/2014 10. DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST 16/04/2014

Surplusmagazine Zomer 2015 - 29

PRO 11-2015

tijdens de blootstellingsperiode aan griep kan de intensiteit van de symptomen verminderen.

gezond Hoe

zijn

uien?


Om de oorsprong van de ui te vinden moeten we meer dan 5000 jaar terug in de tijd. Toen al verbouwde men uien in Iran, Afghanistan en China. Van daaruit ging het richting Griekenland, het Romeinse Rijk en Egypte. In Egyptische piramides trof men hiërogliefen aan waarop te zien is dat men uien gebruikte om de bouwers uit te betalen. De farao’s kregen ze ook mee in de grafkelder als voedsel en medicijn. Ook de Romeinse keizer Nero was naar verluidt dol op uien als remedie tegen verkoudheid. Vandaag de dag kun je je amper een keuken voorstellen zonder uien. Want hoeveel gerechten beginnen niet met: ‘Versnipper een ui’?

Zijn uien gezond?

Hoe maak je uien klaar?

Doorheen de jaren werden uien heel wat geneeskundige krachten toegedicht. In India en China gebruikte men ze als middel tegen astma en bronchitis. Soms werden ze preventief ingezet tijdens epidemieën van cholera en de pest. De Grieken zagen er zelfs een afrodisiacum in.

Rauw zijn ze het gezondst. Je kan ze bijvoorbeeld fijn snipperen in een slaatje. Maar als je rauwe uien niet zo goed verteert, kun je ze uiteraard ook in warme gerechten gebruiken. Heel wat recepten beginnen dan ook met het snipperen van een ui, omdat ze zo veel smaak geven aan het gerecht. De gezondheidsvoordelen nemen dan wel een klein beetje af.

Feit is dat uien vrij veel polyfenol bevatten. Een antioxidant die je lichaam beschermt tegen bepaalde verouderingsprocessen. Uien bevatten veel mineralen (kalium, fosfor, ijzer en calcium) en vitamine B en C. Bovendien versterken ze de botten en gewrichten waardoor je minder risico loopt op reuma. Ze dringen het risico op hart- en vaatziekten terug en maken de luchtwegen vrij bij een verkoudheid. Het helpt bijvoorbeeld om ’s nachts een halve ui op je nachtkastje te leggen om die verstopte neus wat vrij te maken. Rauwe uien werken ook preventief tegen tandbederf.

Opgelet! Als je last hebt van spijsverterings- of darmproblemen kun je beter geen (rauwe) ui eten, want ze zijn nogal moeilijk verteerbaar. De geur van ajuin Een ui schillen en eten, doe je niet ongestraft. Ze laat een nogal scherpe geur achter op je handen en kan ook de adem een geurtje geven. Het helpt om je handen te spoelen onder koud water, ze in te wrijven met zout, opnieuw te spoelen en ze dan te wassen met warm water en zeep. Door op een paar takjes peterselie te kauwen, verfris je je adem.

   TIP

lekker

Tranende ogen Iedereen die al eens een ui sneed, weet dat ze een speciaal effect hebben op je traankanalen. Door ze te snijden komen er namelijk bepaalde stoffen vrij die een gas vormen dat reageert met je oogvocht. Er bestaan honderden tips om dit te voorkomen. De ene al wat effectiever dan de andere. De klassiekers zijn: de ui onder stromend water snipperen, je tong uitsteken tijdens het snijden, een natte handdoek over je schouder hangen, een grote duikbril opzetten of ze onder de dampkamp snijden. Het kan ook helpen om de ui een half uurtje voor het koken in de diepvries te leggen. Zo zouden de stoffen minder snel vrijkomen. Hoe moet je uien bewaren? Uien bewaar je het best in het donker en op een droge, goed geventileerde plek. Niet in de koelkast dus. Leg ze ook niet naast de aardappelen want door het ethyleengas zullen ze sneller bederven. Als je de ui niet volledig kunt gebruiken in het gerecht, gooi je het restje beter weg. Een aangesneden ui verliest immers zijn vitamines en kan door oxidatie schadelijk worden. Bovendien neemt een onafgedekte ui de smaak- en geurstoffen van andere producten in de koelkast op.

maak eens een uiensoep klaar! Die is snel gemaakt, lekker, erg gezond en verwarmend.

Soorten uien De ene ui is de andere niet. Er is de ‘oer-ui’ die we in bijna elke keuken vinden. Maar er zijn er ook nog andere.

De gewone gele ui Eigenlijk overbodig om deze ‘basis-ui’ voor te stellen. Het is de bekendste van allemaal en vind je in zowat elke keuken. Ze heeft een goudgele schil en is binnenin wit.

De rode ui Men denkt vaak dat deze een stuk pittiger zijn dan de klassieke ui. Klopt niet. De rode ui heeft een zachtere smaak, prikt en geurt minder. Daarom is ze ideaal om rauw te eten en wordt ze bijvoorbeeld vaak in de zuiderse keuken gebruikt.

De zoete ui Deze komen oorspronkelijk uit Zuid-Amerika, zijn wat groter en prikken minder in de ogen. Zoals je al kunt vermoeden zijn ze zoeter dan de gewone uien. Door hun dikke lagen zijn ze ideaal voor het snijden van grote ringen. Ze zijn perfect voor een uiensoep of bij geroosterde groenten.

De lente–ui Dit is een jonge ui die we ook kennen als pijp- of bosui. Je kunt zowel het witte als het groene deel eten en ze smaken lichtjes naar prei. Je kan ze rauw eten of meebakken in roerbakgerechten.

Sjalot Deze zijn ovaalvormig en wat kleiner en verfijnder. De smaak kun je een beetje vergelijken met de rode uien. Ze passen bijvoorbeeld perfect in een vinaigrette, saus, quiche of eiergerecht. Pas op, want je ogen gaan er wel sneller van tranen.

De witte ui Minder bekend, maar erg smaakvol. Zowel de schil als het vruchtvlees zijn wit. Ze zijn ook iets kleiner en hebben dunnere rokken. Ze geven een zeer aanwezige ui-smaak aan je gerecht.


Recept et hotel m azie c s n e v O uw, spin a j l e b a k en prei : oor 4 personen v n te n ië d e r g In

Ingrediënten

• 240 g prei ie • 240 g spinaz auwfilet • 400 g kabelj ppelen • 400 g aarda re melk • 120 ml mage ht harde kaas, lig • 80 g geraspte • peper • zout • muskaatnoot

BEREIDINGSWIJZE • Snij de prei in grove stukken • Blancheer de prei en de spinazie gedurende twee minuten in heet water • Laat de prei en de spinazie uitlekken • Snij de kabeljauw in reepjes • Voeg de reepjes bij de spinazie en de prei • Doe het mengsel in een ovenvaste ovenschaal • Kook de aardappelen zacht • Pureer ze en voeg de magere melk toe • Verwarm de melk op een zacht vuurtje • Neem de aardappelen van het vuur en meng de kaas er goed onder • Kruid het mengsel met peper, zout en muskaatnoot • Giet het vloeibaar mengsel gelijkmatig over de ovenschaal • Plaats de schaal 20 min. in een voorverwarmde oven van 175°C.

Smakelijk!


met dank aan Lynn De Merlier - voedingsdeskundige

Tip

van de

APOTHEker

Waarom moet je bepaalde geneesmiddelen bij het eten innemen, en andere niet? Medicatie bij de maaltijd

Orale geneesmiddelen kunnen pas hun werk doen als ze in je bloed zijn opgenomen. Via de bloedbaan bereiken ze vervolgens de weefsels waar ze voor bedoeld zijn. Vermits ze dezelfde weg volgen als alle andere etenswaren moeten ze dus ergens de kans zien om in die bloedbaan te geraken. Dat kan zowel via de maag als de dunne darm.

Via de maag Ons maagzuur is zo sterk dat het makkelijk een gat in een stuk papier kan branden. Dat kun je soms ook wel eens voelen als je last hebt van zure oprispingen. Omdat dat maagsap een belangrijke rol speelt in de spijsvertering, produceert je maag meer zuur van zodra er voeding in terecht komt. Maar dat zuur kan ook de opname van een geneesmiddel beïnvloeden. Sommige medicijnen worden afgebroken in een zuur milieu waardoor je lichaam ze moeilijker kan opnemen. Andere geneesmiddelen lossen er net beter in op waardoor ze makkelijker in de bloedbaan kunnen doordringen. De meeste medicijnen komen echter in de dunne darm terecht. Via de dunne darm Onze dunne arm is eigenlijk een gigantisch groot orgaan. Om te beginnen is ze ongeveer vijf meter lang, maar ze is ook sterk geplooid en heeft heel veel vingervormige uitsteekseltjes of darmvlokken waardoor ze in totaal wel een tennisveld groot is. Omdat er vrij veel bloed naar de dunne darm stroomt en de darmwand goed doorlaatbaar is, kunnen voedingsstoffen makkelijk via die dunne darmwand worden opgenomen. Ook de meeste geneesmiddelen dringen via de dunne darm door in de bloedbaan.

Er zijn eigenlijk twee belangrijke redenen waarom je bepaalde geneesmiddelen bij de maaltijd moet innemen. Voeding in de maag vertraagt namelijk de maaglediging. Daardoor wordt het geneesmiddel trager en beter opgenomen of krijgt het meer tijd om op te lossen vóór het de dunne darm bereikt. Je lichaam kan zo’n opgelost medicijn een pak makkelijker opnemen. Dat is trouwens ook de reden waarom een bruistablet sneller werkt dan een sliktablet. Een bruistablet lost immers zeer snel op waardoor ze meteen klaar is voor opname. Een tweede reden waarom het soms beter is om de medicatie samen met wat voeding in te nemen, is dat je daardoor bijvoorbeeld buikpijn of irritaties aan de maag of darm kunt voorkomen. Ernstige bijwerkingen zoals maagzweren en –bloedingen kun je er echter niet mee vermijden. Die ontstaan immers pas nadat het middel werd opgenomen in de bloedbaan.

medicatiegebruik en de maaltijd. De aanbevelingen kunnen nogal verschillen: nuchter, een aantal uren voor het eten, drie uur na het eten, enz. Laat je daarom goed adviseren door je apotheker.

Tip Als je de medicatie nuchter moet nemen doe je dit best een half uur tot een uur vóór het ontbijt. Geen invloed Er zijn ook heel wat geneesmiddelen waarbij het niet uitmaakt of je ze al dan niet bij de maaltijd neemt. Meestal staat er dan op de bijsluiter ‘met of zonder voedsel’ of maakt men geen vermelding over de combinatie met voeding.

Overigens maakt het niet zo veel uit in welke volgorde je de medicijnen en de voeding opneemt. Je mag gerust eerst het pilletje nemen en daarna wat eten of eerst wat eten, het pilletje nemen en dan nog wat voedsel innemen. Buiten de maaltijd Bij andere geneesmiddelen kan de combinatie met voeding er net voor zorgen dat ze minder goed worden opgenomen. In dat geval is het belangrijk dat je genoeg tijd voorziet tussen je

apotheker Annelies Van den Berge


Bevolkingsonderzoeken: wie, wat en hoe?

BORSTKANKER Elk jaar krijgen ongeveer 6.000 Vlaamse vrouwen te horen dat ze borstkanker hebben. Zo’n 5.000 van hen zijn ouder dan 50 jaar. Een afwijking in de borst kun je zelf voelen als ze ongeveer 2 à 3 centimeter groot is. Maar een mammografietoestel kan letsels van 1 centimeter of zelfs kleiner opsporen. En hoe sneller men borstkanker opspoort, hoe sneller men de behandeling kan starten en hoe groter de kans is op volledige genezing. Daarom organiseert de Vlaamse overheid sinds 2001 een grootschalig bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Zo’n 800.000 vrouwen tussen de 50 en 69 jaar oud, krijgen om de twee jaar een uitnodiging in hun bus. Daarin stelt men een afspraak voor om een mammografie te laten uitvoeren bij een radiologische dienst in de buurt.

Voor een aantal aandoeningen stuurt de Vlaamse overheid aan op een preventief onderzoek. Concreet gaat het over bevolkingsonderzoeken naar borst-, baarmoederhals-, en dikkedarmkanker. Voor deze drie specifieke kankers bewijst preventief onderzoek immers z’n nut. Door vroegtijdig te screenen kunnen we naar schatting 10.700 overlijdens vermijden over een periode van 20 jaar.

De screening zelf duurt ongeveer vijf minuten. Van elke borst neemt men twee röntgenfoto’s waarbij de borst enkele seconden wordt samengedrukt tussen twee steunplaten. Dat kan even pijnlijk zijn, maar is noodzakelijk om scherpe beelden te maken. Je mag vóór het onderzoek ook geen deodorant, bodylotion of talkpoeder gebruiken want ook die kunnen de foto’s onduidelijker maken. Vervolgens speuren twee verschillende specialisten naar mogelijke afwijkingen op die beelden. Los van elkaar trekken zij hun conclusie en als er twijfel is, haalt men er een derde onderzoeker bij. Zo krijg je een vrij betrouwbaar en kwalitatief onderzoek. Bij 95% van de vrouwen die zich laten onderzoeken, vinden de radiologen geen afwijkingen. Zij krijgen na twee jaar opnieuw een uitnodiging voor een


volgend onderzoek. Bij de andere 5 procent ziet men wel afwijkingen. Dit wil echter niet automatisch zeggen dat je borstkanker hebt. Daarvoor is verder onderzoek nodig en we weten dat men slechts bij één op de tien vrouwen met een afwijking, ook echt borstkanker vaststelt. Maar door de vroegtijdige opsporing is er een veel grotere kans op genezing.

Wist je... dat het borstonderzoek gratis is wanneer je bent aangesloten bij een Belgisch ziekenfonds?

Een mammografie is een uitstekende manier om borstkanker te ontdekken maar is ook niet helemaal feilloos. Twee tot drie op de duizend vrouwen zonder afwijking, ontwikkelen alsnog borstkanker. Ook de gebruikte röntgenstralen houden een zeer klein risico in op het ontwikkelen van borstkanker. Het blijft dus belangrijk om ook zelf waakzaam te blijven. Neem dus contact op met je arts als je een knobbeltje of kuiltje in de borst voelt. Ook een ingetrokken tepel, uitslag rond de tepel, een ontsteking of verlies van vocht kan een indicatie zijn voor borstkanker.

DIKKEDARMKANKER

Dikkedarmkanker is de tweede meest voorkomende kanker bij vrouwen en de derde bij mannen. Elk jaar sterven er ongeveer 1750 mensen aan de gevolgen ervan. Het is een kanker die heel traag ontwikkelt. Gemiddeld duurt het 10 jaar vooraleer een uitstulping in de wand van de dikke darm (een poliep) zich ontwikkelt tot een kwaadaardig gezwel. Daardoor heb je er in het begin

helemaal geen last van en wordt de ziekte vaak pas laat ontdekt. Ook hier stuurt de Vlaamse overheid aan op vroegtijdig screenen. Daardoor heb je 95% kans op genezen, is de behandeling minder zwaar, herstel je sneller en kunnen we jaarlijks ongeveer 400 sterfgevallen voorkomen. Daarom krijgen alle mannen en vrouwen tussen 56 en 74 jaar om de twee jaar een uitnodiging voor een onderzoek samen met een afnameset, een cilindervorming buisje met een borsteltje. Daarin doe je een staal van je stoelgang, waarna je het opnieuw naar het labo opstuurt. In dat staal speurt men naar bloed dat je met het blote oog niet kunt zien. Bloed in de stoelgang kan immers wijzen op de aanwezigheid van poliepen in de darm of op dikkedarmkanker. Zowel de afnameset als het onderzoek in het labo zijn overigens gratis. Binnen de veertien dagen krijg je dan de resultaten van de test. Bij 5 op de 100 deelnemers aan het onderzoek vindt men meer dan 75 ng/ml bloed in de stoelgang. Zo’n afwijkende test kan verschillende oorzaken hebben en hoeft niet meteen op dikkedarmkanker te wijzen. Daarom doet men eerst een kijkonderzoek of coloscopie waarbij men met een lange, soepele buis de binnenkant van de darm onderzoekt. Zo kan men eventuele darmpoliepen opsporen en verwijderen. Om geen enkele poliep te missen, is het belangrijk dat je darm tijdens het kijkonderzoek leeg is. Zo’n kijkonderzoek doet men meestal in het ziekenhuis en kan onder verdoving als je dat wenst. Overigens is er slechts bij één op de tien mensen waarbij de test afwijkend was, effectief sprake van dikkedarmkanker.

BAARMOEDERHALSKANKER Tijdens een seksueel contact kun je besmet raken met een virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Het lichaam ruimt dat virus meestal wel op maar soms blijft het vele jaren in je lichaam. Daardoor krijgen - alleen al in Vlaanderen - ongeveer 350 vrouwen per jaar baarmoederhalskanker. Daarmee is het de achtste meest voorkomende kanker bij vrouwen. Wanneer men de aandoening pas zeer laattijdig ontdekt, overleeft minder dan één op vijf patiënten. Daarom is het belangrijk om goed te screenen zodat men de behandeling al kan starten in het voorstadium waardoor men voorkomt dat er baarmoederhalskanker ontstaat. Deze kanker komt het vaakst voor bij vrouwen tussen de 25 en 65 jaar. De Vlaamse overheid raadt deze doelgroep dan ook aan om driejaarlijks een uitstrijkje te laten nemen. De arts haalt met een borsteltje wat cellen uit de hals van de baarmoeder waarna die in een labo worden onderzocht. Zo’n onderzoek gaat vrij snel, is meestal pijnloos maar sommige vrouwen vinden het wel vervelend. Wanneer men afwijkende cellen vindt, wil dit niet meteen zeggen dat je kanker hebt. Een tweede uitstrijkje of onderzoek moet daarover uitsluitsel geven.


9

vragen over

schimmelnagels

Ongetwijfeld heb je bij iemand anders of jezelf wel al eens een schimmelnagel gezien. Mooi zijn ze niet en soms doen ze zelfs behoorlijk pijn. Als je er ooit een hebt gehad, dan weet je maar al te goed hoe hardnekkig ze zijn. Spring zeker eens binnen bij je apotheker als je er last van hebt zodat we samen de optimale behandeling kunnen bepalen.

1

Hoe krijg je een schimmelnagel?

We hebben allemaal schimmels op onze huid en onder de randen van onze nagels zitten. Gelukkig zijn die nagels behoorlijk dik waardoor de meeste mensen er geen klachten over hebben. Maar als de nagel lichtjes beschadigd is kan die geïnfecteerd raken met zo’n schimmel. Eens die onder de nagel zit, kan de infectie zich verder verspreiden richting ‘het halve maantje’ van de nagel.

2

Hoe herken je een schimmelnagel?

Een schimmelnagel groeit relatief traag waardoor de symptomen aanvankelijk vrij onopvallend zijn. Na een 36 - Surplusmagazine Winter 2016

tijdje verkleuren de nagelranden wit, geel, groen of bruin. De nagel wordt brozer, verdikt, breekt of schilfert. Een onbehandelde aangetaste nagel kan loskomen en vaak zit er wat brokkelig materiaal onder. Overigens is niet elke verdikte of misvormde nagel een schimmelnagel. Laat je dus goed adviseren door je arts of apotheker.

3

Is een schimmelnagel gevaarlijk?

Neen, schimmelnagels zijn onschuldig ook al kunnen ze in sommige gevallen wel pijnlijk zijn. Uit medisch oogpunt is het meestal niet nodig om ze te behandelen maar omdat de infectie zich kan uitbreiden naar andere nagels doe je dat beter wel. Het gebeurt zelden dat een schimmelnagel spontaan herstelt.

6

Kun je ook schimmelnagels aan je vingers krijgen?

Zeker, maar dat komt veel minder voor. De reden is dat je schoenen een donkere, warme en vochtige omgeving vormen. Een plek waar schimmels goed kunnen gedijen en makkelijker groeien.

7

Hebben sommige mensen meer kans om schimmelnagels te krijgen?

Naar schatting heeft ongeveer 5 procent van de bevolking last van één of meer schimmelnagels. En dan vooral de ouderen want bij kinderen zie je ze amper. Een mogelijke verklaring is dat naarmate we ouder worden onze nagels steeds trager groeien en al wat vervormd geraken waardoor schimmels gemakkelijker door de nagel kunnen dringen. Een tweede risicogroep zijn de mensen die vaak sporten of te nauwe schoenen dragen waardoor de nagels kunnen beschadigd raken en schimmels makkelijker doordringen tot het nagelbed. Ook personen met een verminderde afweer, psoriasis, diabetes of circulatiestoornissen lopen een hoger risico op infecties.

8

4

Is een schimmelnagel hetzelfde als een kalknagel?

Zoals de naam al doet vermoeden wordt een schimmelnagel altijd veroorzaakt door een schimmel. Maar bij een kalknagel is dat niet per definitie het geval. Die kan bijvoorbeeld ook het gevolg zijn van ouderdom, een slechte toevoer van voedingsstoffen naar de nagel of een huidziekte zoals psoriasis. Maar in de meeste gevallen gaat het bij een schimmelnagel of kalknagel wel degelijk om een infectie met een schimmelbacterie.

5

Is een schimmelnagel besmettelijk?

Een schimmelnagel kan je vrij gemakkelijk overdragen naar andere mensen, zeker via gemeenschappelijke vochtige ruimtes. Maar je kan ook jezelf besmetten waarbij de schimmelinfectie zich geleidelijk aan verspreidt naar de andere nagels. Daarom is het ook goed om niet al te lang te blijven rondlopen zonder behandeling.

Kun je schimmelnagels voorkomen?

In warme en vochtige ruimtes met veel mensen zoals gemeenschappelijke doucheruimtes, zwembaden of sportscholen draag je best slippers. Was je voeten meteen na het zwemmen of sporten met helder water of een zeepvrij product en spoel en droog ze nadien grondig af. Ook tussen de tenen! Draag katoenen of wollen sokken en goed ventilerende, niet te nauwe schoenen. Je houdt je nagels ook best zo kort mogelijk om beschadiging te voorkomen.

9

Kun je schimmelnagels behandelen?

Dat kan, al is het niet eenvoudig en is de kans op herval groot. Overleg goed met je apotheker want er zijn verschillende mogelijkheden. Hou er in ieder geval rekening mee dat het een werk van lange adem wordt en dat het aangetaste deel nooit terug normaal wordt. Het duurt een tijd vooraleer het nieuw aangegroeide deel van de nagel schimmelvrij is en het aangetaste deel heeft vervangen. Bij lichte aantasting van de vrije nagelrand of de zijrand (zonder dat het ‘witte of halve maantje’ geraakt is) kan je de nagel behandelen met een schimmeldodende nagellak. Er zijn geen bijwerkingen maar je moet de lak zeer regelmatig aanbrengen gedurende een lange periode. Surplusmagazine Winter 2016 - 37

TRIPLE

I

M

F U N G

EFFECT

T

A L

N

A I L

T R

E

Be.care:

Ons exclusief gamma verzorgingsproducten

Herz. 25 09 2015

DUO HERSTELLENDE HANDCREMES Behandel je handen met zachtheid

38 - Surplusmagazine Najaar 2015 48 - Surplusmagazine Zomer 2015

T

M

E R

AC T

G

T

LE

N

IP

Naloc™ is een originele behandeling met een driedubbele werking tegen schimmelnagel. Naloc™ vernietigt de schimmel die de schimmelnagel veroorzaakt, herstelt de normale nagelkleur en versterkt de functionele structuur van de nagel. Dikwijls zijn de resultaten zichtbaar na amper twee weken.

T R

A I L

E N T

3-voudige werking behandeling van schimmelnagel

A

L

A

T

A

N

A

M

E

U N G

Naloc was hier. ™

E

Droge

huid bij baby’s De geboorte heeft een grote invloed op het rijpingsproces van de huid. Die eerste dagen, weken en maanden verandert ze voortdurend. Maar vooral in de beginfase is ze erg kwetsbaar en dun, wel vijf keer dunner dan een volwassen huid. Bovendien is het huidoppervlak van een baby - in verhouding tot het gewicht en de grootte van het lichaam - veel groter dan die van een volwassene en beschikt ze nog niet over een volwaardige vetlaag. Door dat relatief grote huidoppervlak is de baby ook zeer gevoelig voor afkoeling en opwarming. Het hoofd - en dan vooral het gelaat - speelt de belangrijkste rol in het regelen van die lichaamstemperatuur.


babydroge huid

Gevoeliger dan onze huid Doordat ze zo dun is en de barrièrefunctie nog onvoldoende ontwikkeld is, kan zelfs de kleinste schram de huid van de baby ernstig beschadigen. De babyhuid kan zich nog niet echt verweren tegen schadelijke bacteriën en bepaalde huidirritaties zoals luieruitslag, eczeem en netelroos. Zelfs parfums, wasmiddelen of kleurstoffen kunnen de huid irriteren. Zeker bij laat geboren baby’s is er een grotere kans op een droge huid. Door onvoldoende talgproductie en het ontbreken van actieve zweetkliertjes, droogt de babyhuid makkelijk uit. Vooral aan de handjes en voetjes merk je dan droge ‘vellerige’ huid. Maar ook het gezicht en de wangen zijn gevoelige plekken. Soms kan zo’n droge huid ook erfelijk en dus aangeboren zijn.

Vissenhuid Zelfs al geef je je kindje de beste zorgen, soms blijft zijn of haar huid toch extreem droog en schilferig. Mogelijks heeft het last van ichthyosis of vissenhuid. Een erfelijke en onschuldige aandoening die meestal na een paar maanden of zelfs een paar jaren de kop opsteekt. Het bovenste deel van de huid – of de hoornlaag - is dan veel dikker dan normaal waardoor vooral de huid op de knieën en ellebogen zeer droog wordt. Ongeveer één op de driehonderd mensen heeft er last van. Als je twijfelt, neem dan contact op met je huis- of kinderarts. Mogelijks verwijst die je door naar de huidarts.

Een droge huid verzachten Zeker in de winter is de lucht zeer droog. Buiten is er de koude winterlucht en binnen draait de centrale verwarming op volle toeren. Die zorgt er voor dat het lekker warm is in huis, maar tegelijkertijd droogt ze ook de binnenlucht uit. Volwassenen merken in deze periode dat hun huid wat droger wordt, maar bij zuigelingen is dat effect nog veel groter. Daarom is het zo belangrijk om de huid extra te beschermen door ze goed vet te houden. Vraag raad aan je apotheker want er zijn heel wat zalven en crèmes die de huid van je baby beschermen tegen droogheid. Ze bevatten geen medicijnen en zijn dus perfect veilig. Een droge huid voorkomen Kies voor katoenen ondergoed in plaats van wollen of synthetische materialen die de huid kunnen irriteren. Doe ook niet te veel wasmiddel in de wasmachine. Als je je baby een badje geeft, laat je hem of haar best eerst een paar minuutjes in het water plonzen zonder dat je er al badproduct bij doet. Zo wordt de huid weker waardoor ze het vocht beter kan opnemen.


  

5 stappen om de huid te beschermen

BELANGRIJK

handige tip

1. Reinig de huid met lauw water

2. Gebruik geen washandje, maar was gewoon met de hand om irritaties te vermijden 3. Gebruik badolie 4. Dep je baby na het bad goed droog met een zachte en 100 procent katoenen handdoek (zeker niet wrijven!) 5. Smeer het lichaam en het gezichtje in met een hydraterend, voedend en beschermend verzorgingsproduct

Gezond de winter door met...

strong

fti

jd

-tablet / ✹ ELT

ee extra strong Vo o r e l ke l

Po ur haque c

www.vistalife.be

AVALER /

✹


!

à p.

l

e

ONDANT / ✹ p.F

1 com

Bij uw apotheker

e

ESSENTIEEL VOOR ALLEN !

1 SM

1000 800 400 600 2000

1000 800 400 600

800 400 600 60+

âg

12 - 60

1 co m

0 - 12

600

400 600

DE ZONNE-VITAMINE !

Si si m p

Marc Desmet... over euthanasie Marc Desmet was al bezig met palliatieve zorg toen daar in Vlaanderen nog helemaal geen sprake van was. Eind jaren ’80 haalde hij zijn mosterd in het Engelse Northampton waar men de eerste stappen zette in terminale begeleiding. Want ondanks het feit dat we allemaal het liefst thuis sterven, gebeurt het heel vaak in een ziekenhuis of woonzorgcentra. Naast palliatieve zorgarts in het Jessa Ziekenhuis is Marc Desmet ook jezuïet. Een op het eerste zicht wat vreemde combinatie, als je het over euthanasie wilt hebben. Maar toch krijgen we in het gesprek een zeer genuanceerd beeld. Daar gaat het in z’n boek ‘Euthanasie: waarom niet?’ ook over: een pleidooi voor nuance.


Marc, naast arts ben je ook jezuïet. Valt dit wel te rijmen met een genuanceerd standpunt over euthanasie? “De paradox is dat ik enerzijds zelf geen euthanasie uitvoer maar binnen het ziekenhuis er het meest mee bezig ben en zelfs heel wat euthanasies begeleid. Dat lijkt wat vreemd maar het is precies ook de reden waarom ik pleit voor nuancering. Euthanasie gaat zo tot de kern van het leven dat je het niet zomaar zwart-wit kunt benaderen. Patiënten vragen me geregeld: ‘Dokter, ik wil dat dit stopt, geef me een spuitje.’ Ik zal dit nooit af- of aanraden want ook in onze palliatieve begeleidingen hebben we geregeld een patiënt die euthanasie krijgt. Dat lost wel het probleem van de patiënt op, maar wat met de anderen? Met de partner? Met de kinderen? Met de kleinkinderen? Ik vind het belangrijk om die onderwerpen aan te kaarten met de patiënt.” Het is belangrijk om rekening te houden met die omgeving? “We hadden hier eens een oudere man die om euthanasie vroeg. Ik ging luisteren en vroeg ‘m wat dit voor zijn kinderen zou betekenen. ‘Goh, maar mijn kinderen hebben daar geen tijd voor.’, antwoordde hij. ‘Maar het is wel hun vader die vraagt om te sterven, daar zullen ze wel tijd voor maken.’ Ik heb toen zijn dochters ontvangen en tijdens ons gesprek vond de ene dochter dat hun vader het wel nogal snel opgaf. Maar die man had zijn hele leven eigenlijk nog nooit fysiek geleden, had een Bourgondisch en mooi leven geleid en plots werd hij geconfronteerd met een zeer ernstig lijdensproces. Die man was het niet gewoon om die belasting het hoofd te bieden. Mensen sterven zoals ze geleefd hebben. Je kunt niet verwachten dat mensen op dat cruciale moment plots iemand anders worden.” Wil elke arts meewerken aan euthanasie? “Men laat wel eens uitschijnen dat elke arts euthanasie uitvoert en dat enkel de laatsten der Mohikanen dat nog halsstarrig weigeren. Maar dat is helemaal niet het geval. Je hebt zeker artsen die het vrij systematisch doen, sommigen doen het eens heel uitzonderlijk en je hebt een grote groep artsen die het helemaal niet willen doen. Ik heb al patiënten gehad die

strikt gezien in aanmerking kwamen voor euthanasie maar waarvan ik zeker wist dat het erg moeilijk zou worden om een arts te vinden die dit verzoek zou inwilligen. Niet iedereen wil dat doen. Langs de andere kant blijkt uit onderzoek dat slechts de helft van de euthanasies officieel worden aangegeven. Dat gaat om ongeveer 2,3 procent van de overlijdens. Maar in de realiteit draait het eerder rond de 4,6 procent.”

hebt de hulp nodig van minstens één persoon, maar in de praktijk van veel meer mensen. Om nog maar te zwijgen over het effect dat het heeft op andere mensen. Op je familie, je omgeving, mensen in een gelijkaardige situatie,… Mensen zijn geen losse atomen maar hebben altijd invloed op elkaar. Ik wil niet zeggen dat ik fanatiek tegen ben, maar ik zie wel de grote uitdagingen die er achter schuilen.”

Maar toch is Vlaanderen op dit vlak bijzonder vooruitstrevend?

Hoe definieer je ondraaglijk lijden?

“Absoluut. En ik denk dat we dat soms te snel vergeten. Samen met Nederland en Groothertogdom Luxemburg hebben we de meest progressieve wetgeving ter wereld. Dat geldt trouwens ook voor ivf, abortus, holebi’s en heel wat andere ethische thema’s. Het verschil met het buitenland is enorm. Ik geef nog steeds les in Parijs en dan zie je dat Frankrijk, het land van de Franse Revolutie, bijzonder conservatief is ten opzichte van België.”

“Er zijn absoluut een aantal situaties waarin mensen zwaar chronisch lijden en waarbij we de fysieke symptomen, maar vooral de geestelijke pijn onvoldoende kunnen milderen waardoor de patiënten hun lijden ondraaglijk vinden. Het is voor hen dat de euthanasiewet is ontworpen. Maar het is niet altijd eenvoudig om dat objectief te bepalen. Soms zijn mensen door een bepaalde aandoening niet meer in staat om eigen beslissingen te nemen. De familie reageert dan met: ‘Dit had hij nooit gewild, maak er maar een einde aan.’ Dat is geen euthanasie in de echte zin van het woord omdat de vraag niet van de zieke zelf komt. Regelmatig schuift men ook een nieuw type van ondraaglijk lijden naar voren.

Maar ook hier blijft de wet wel onderwerp van discussie. “Bij aanvang van de euthanasiewet had men eigenlijk een heel specifieke doelgroep voor ogen. Dan denk ik vooral aan de terminale kankerpatiënt die uitzichtloos lijdt. Maar stilaan zijn we opgeschoven naar een hele andere problematiek, met name naar die van het psychisch lijden. In Vlaanderen kreeg onlangs een vrouw euthanasie omdat ze in een zwaar rouwproces zat, één van haar kinderen had verloren en levensmoe was. Maar daar zit eigenlijk geen medische problematiek meer achter. We evolueren qua mentaliteit naar een euthanasie voor mensen die niet willen afwachten tot ze ongeneeslijk ziek worden, concluderen dat ze een mooi leven hebben gehad en daarom aan de maatschappij vragen om een einde aan hun leven te maken. Dat ligt natuurlijk mijlenver weg van die terminale kankerpatiënt voor wie de euthanasiewet oorspronkelijk bedoeld was.” Maar moet die wil van de patiënt dan niet het uitgangspunt zijn? “Ik begrijp die vraag om euthanasie te zien als de expressie van de zelfbeschikking. Maar daarvoor heb je wel de hulp van anderen nodig. Je kunt dit niet op eigen houtje doen. Je


het in strijd was met mijn persoonlijke geweten. Een tweede reden waarom ik het niet doe is de worsteling met de problematiek van de personen met een mentale handicap. Wij, mondige mensen, hebben het geluk dat we euthanasie kunnen overwegen. Maar mensen met een mentale handicap die beslissingsonbekwaam zijn, kunnen dat niet. Ik besef dat dit een zeer heikel punt is. Maar waarom kan voor ons, wat voor hen niet kan? Waarom kunnen we het lijden van de zwaksten in de maatschappij, personen met een mentale handicap, niet beëindigen maar van de anderen wel?” Geldt dat ook voor mensen met dementie?

Neem bijvoorbeeld de transgenders. Ik heb heel veel begrip voor mensen die een operatie laten ondergaan. Maar als de operatie mislukt, is dat dan ondraaglijk lijden? Misschien. Of de geïnterneerde die vindt dat hij of zij in een uitzichtloze situatie zit? In al die gevallen breng ik ook de draagkracht van mensen onder de aandacht. Die verschilt uiteraard van mens tot mens maar speelt ook een rol die vaak onderbelicht blijft.” Zijn we ook niet geëvolueerd naar een maatschappij waarin we vooral de andere niet tot last willen zijn? “Elke zorgverlener die met euthanasie bezig is, komt onvermijdelijk in situaties terecht waarin het gaat om: ‘Ik wil niet afhankelijk zijn’ of ‘Ik wil niet tot last zijn’. Daar schuilt heel vaak het probleem. Daarom is het zo belangrijk dat we goed luisteren naar bestaanspijn. Dat we met z’n allen het signaal geven: ‘Ja, je mag tot last zijn.’ Want uiteindelijk komen we allemaal in die afhankelijkheidsfase terecht. Weinigen ontsnappen er aan.” Onder meer door een veel betere gezondheidszorg. “Zeker. We leven nu langer en beter dan vroeger. Daar moet je optimistisch over zijn. Maar dit gaat ook gepaard met een fase van langer lijden en langer sterven. Vroeger stierf je door oorlog, ongeneeslijke ziektes, arbeidsongevallen of ouderdom. Maar


nu kun je zelfs met een aantal ernstige aandoeningen nog jarenlang leven. We hadden hier een man die elf jaar aan de nierdialyse heeft gelegen. Dat wil zeggen: drie keer per week een hele morgen aan de machine liggen, je telkens opnieuw moe voelen omdat je vocht kwijtraakt en wanneer je een klein beetje bent gerecupereerd moet je al opnieuw aan de machine. Zo kun je heel lang overleven, maar dat zou bijvoorbeeld vijftig jaar geleden niet het geval zijn geweest.” Staan palliatieve zorg en euthanasie tegenover elkaar? “Ook daarin is Vlaanderen vrij uniek. We vinden dat mensen die professioneel met palliatieve zorg bezig zijn, moeten openstaan voor euthanasievragen. Niet dat we euthanasie promoten, maar het is beter dat het gebeurt in het kader van de palliatieve zorg. Die twee zijn perfect complementair. Enerzijds is er de expertise om pijn en andere symptomen onder controle te houden en anderzijds kunnen we de omgeving betrekken bij bepaalde moeilijke vragen. Internationaal gezien is dit een uniek standpunt.” Je bent dus niet tegen euthanasie. Maar toch voer je het zelf niet uit? “Ik begeleid heel wat mensen in het euthanasieproces maar ik voer ze inderdaad zelf nooit uit. Ik heb dat serieus overwogen maar ik voelde dat

“Bij dementie speelt er nog een andere factor. Met name het feite dat dementie de persoonlijkheid van een mens verandert. De man of vrouw met dementie is niet meer wie men vóór de ziekte was. De omgeving kan dan oordelen dat de patiënt nooit had gewild om op deze manier verder te leven. Maar men focust zich daarbij op de persoon die men was, terwijl we misschien moeten leren om die ‘nieuwe’ mens te accepteren. Dit neemt niet weg dat in sommige gevallen dementie ontegensprekelijk heel wat ernstig lijden kan veroorzaken zoals hallucinaties en waanideeën.” Heb je zelf jouw standpunt in de loop der jaren moeten aanpassen? “Daar zit wel wat evolutie in, maar zonder grote bochten te maken. Het is intussen ook zo’n groot onderdeel van mijn beroepsleven geworden dat ik het op verschillende manieren ben gaan bekijken. Het raakt immers aan de essentie van het leven. Het is belangrijk dat we daar met een open vizier naar kijken.”

BIO Marc Desmet • Verantwoordelijke palliatieve zorgarts Jessa Ziekenhuis Hasselt • Jezuïet • Schrijft en spreekt over het levenseinde, in binnen- en buitenland

Be.care:

Ons exclusief gamma verzorgingsproducten

DUO HERSTELLENDE HANDCREMES • geschikt voor droge tot zeer droge huid • snelle verlichting bij kloven • vermindert de roodheid

€ 12,30

€ 9,85* 20% korting

• trekt snel in • zorgt voor een langdurige bescherming

€ 3,45

€ 2,76* 20% korting

HERSTELLENDE LIPPENBALSEM • verrijkt met vitamine E • optimale verzorging, bescherming en herstelling • bevat een zonnefilter

Het volledige gamma be.care producten is ‘in huis’ ontwikkeld door je apotheker. Vraag ernaar. Niet cumuleerbaar met andere kortingen. Acties geldig tot 29/02/2016 of zolang de voorraad strekt

38 - Surplusmagazine Najaar 2015 48 - Surplusmagazine Zomer 2015

Ook kunstmatige zoetstoffen verhogen het risico op kanker Kunstmatige zoetstoffen zoals aspartaam, stevia, acesulfaam-K, cyclamaat en sacharine bevatten geen of nauwelijks calorieën. Maar veel mensen denken dat ze fabel kankerverwekkend kunnen zijn. Dat klopt niet. Intussen zijn er al duizenden studies uitgevoerd naar de effecten en telkens opnieuw blijkt dat ze perfect veilig zijn. Bij aspartaam en stevia kon met geen enkel kankerverwekkend effect aantonen, ook niet als je het in een hoge dosis neemt. Heel erg hoge doses acesulfaam-K, cyclamaat en sacharine zouden een kankerbevorderend effect hebben, maar een dergelijke doses komen in de verste verte niet voor in onze voeding.

Door langer te werken verhoogt de kans op een beroerte Uit een grootschalige studie in de VS, Australië en Europa bij meer dan 600.000 mensen blijkt dat geregeld overwerken het risico op een beroerte feit doet toenemen. Als we 35 à 40 uur als een gemiddelde werkweek zien, dan lopen mensen die tussen de 41 en 48 uur werken, gemiddeld 10 procent meer kans om een beroerte te krijgen. Maar als je nog veel meer werkt – vijfenvijftig uur of meer – stijgt dat verschil zelfs naar dertig procent. Om een goed beeld te krijgen, hielden de onderzoekers ook rekening met de leeftijd, het geslacht, de socio-economische status, het rook- en alcoholgedrag en de fysieke activiteit. Het is niet precies duidelijk waarom overwerken het risico op een beroerte doet toenemen maar men vermoedt dat je door die vele uren werk minder tijd hebt om te bewegen, ongezonder eet en meer stress hebt. Factoren die zowel de kans op een beroerte als bepaalde cardiovasculaire ziektes doen toenemen.

Door je vingers te kraken kun je reuma krijgen Kraak je ook soms wel eens je vingers en krijg je dan vieze blikken van omstaanders? Vaak volgt de waarschuwing dat je er artrose of reuma door zult fabel krijgen. Maar wees gerust: je kunt er je gewrichten niet mee beschadigen. In de gewrichtsholte zit eigenlijk een kleine hoeveelheid ‘smeermiddel’, een vloeistof met daarin opgelost gas. Door aan je vinger trekken maak je die holte groter en ontstaat er een onderdruk waardoor het vacuüm zich vult met gas. Dat gas vormt kleine belletjes en wanneer die openspatten, krijg je het typische ‘knak-geluid’. Dat is trouwens ook de reden waarom je geen twee keer na elkaar je vingers kunt kraken. Het duurt gemiddeld 20 minuten vooraleer het verdampte gas weer is opgelost in gewrichtsvocht. De Amerikaanse arts Donald Unger is het levende bewijs dat je vingers kraken geen reuma of ontsteking veroorzaakt. Meer dan zestig jaar kraakte hij de vingers aan één hand. De conclusie was dat er na al die tijd geen verschil was tussen zijn linker- en rechterhand. Enkel wanneer het kraken gepaard gaat met pijn, een zwelling of stijfheid raadpleeg je best een arts.


WEDSTRIJD

Cadeautjestijd dus deze keer

twee

wedstrijden!

Welk woord zoeken we in de groene kolom? 1. UITVLUCHT 2. SAMENLEVING 3. SUIKERZIEKTE 4. SCHRIK 5. VITAAL 6. FRACTUUR 7. INCONTINENTIE 8. DOELTREFFEND

Wat kan je winnen?

afhankelijk is van een goed luisterende arts en omgeving. Zeker als die zieke minder autonoom is: minderjarig, psychiatrisch, beginnend dementerend...

EUTHANASIE: WAAROM NIET?

Pleidooi voor nuance en niet-weten Marc Desmet

Een boek voor wie zich niet alleen wil informeren maar ook wil nadenken over euthanasie.

Hoe kun je deelnemen? - Surf naar www. surplusgezondheid.be - Klik door naar de wedstrijdpagina - Vul je naam, voornaam, e-mailadres en het juiste antwoord in - Klik op ‘Verzenden’ en klaar!

We brengen de winnaar persoonlijk op de hoogte. De prijs is af te halen in een apotheek bij jou in de buurt.

Vanuit zijn twintigjarige praktijk met euthanasiebegeleiding stelt Marc Desmet vast dat euthanasie niet zo evident is als soms in de media wordt voorgesteld. Niet voor de zieke die

Niet voor naasten die verder leven met hun soms erg verschillende belevingen na de euthanasie. Niet voor artsen die het doen, want zonder hun solidariteit is zelfbeschikking een leeg begrip. De vraag is dus niet alleen: doe je euthanasie of niet? Maar ook: als je het doet, hoe doe je het dan goed? Dat vraagt niet alleen wettelijke zorgvuldigheid, maar ook palliatieve zorg. En er is nog een betrokkene: de maatschappij.

Wat kan je winnen? ‘The Journey’ Leki

Haar terugkeer naar Congo had een grote invloed op de ontstaansgeschiedenis van deze CD. Maar ook Leki’s worstelingen met alle veranderingen in haar leven, haar kijk op zichzelf en de wereld klinken goed door.

Met de overgebleven letters kun je een woord vormen? Weet jij welk?


SurplusACTIES SurplusACTIES

periode januari - februari

Mustela BB Cold Cream 40 ml

Nexcare coldhot pack

 voor dagelijkse verzorging van het gelaat  intens voedend, beschermend en kalmerend

€ 8,20

nu

€ 8,20 €6,50 nu

 te gebruiken koud of warm

Nexcare coldhot pack  blijft flexibel, zelfs bij -15°C geschikt voor koud ledematen en gewrichten: nek, te gebruiken of warm ellebogen,... schouders, blijft flexibel, zelfs bij -15°C bijhorende synthetische voor een optimaal comfort geschikt voor ledematenhoes en gewrichten: nek,

€6,50

schouders, ellebogen,...  bijhorende synthetische hoes voor een optimaal comfort

-20%

-20%

be.care DUO herstellende handcrèmes     

be.care DUO herstellende handcrèmes

geschikt voor de droge tot zeer droge huid snelle verlichting  geschikt voor bij de kloven droge tot zeer droge huid vermindert de roodheid  snelle verlichting bij kloven trekt snel in  vermindert de roodheid zorgt voorsnel eeninlangdurige bescherming  trekt  zorgt voor een langdurige bescherming

Sterimar

Sterimar  op het hele gamma fysiologische oplossing om de neus te spoelen op het hele gamma  fysiologische oplossing om de neus te spoelen

€ 12,30

-20% -20%

€ 12,30 nu

nu

€9,85 €9,85

be.care herstellende lippenbalsem be.care herstellende lippenbalsem  verrijkt met met vitamine E E  verrijkt vitamine  optimale verzorging, bescherming herstelling  optimale verzorging, bescherming enen herstelling  bevat zonnefi  bevat een een zonnefi lter lter

-20% -20%

*Niet cumuleerbaar met andere kortingen. Acties geldig tot 29/02/2016 of zolang de voorraad strekt.

geschikt voor baby's vanaf de geboorte Mustela BBverzorging Cold Cream ml voor dagelijkse van het40 gelaat intens voedend, en geboorte kalmerend  geschikt voorbeschermend baby's vanaf de

*Niet cumuleerbaar met andere kortingen. Acties geldig tot 29/02/2016 of zolang de voorraad strekt.

  

periode januari - februari

AIDS. Malaria heeft mijn leven veranderd. Leki: Generische geneesmiddelen. Marc Desmet over euthanasie. Gratis gezondheidsmagazine

Recommend Documents