Technische Universiteit Delft
Faculteit Bouwkunde
HTO SCHAKELSEMESTER Voorjaar 2009 Bachelor of Building Environment B.C.Luijk 1558048 6 juli 2009
AGORA - a place to stay
HTO SCHAKELSEMESTER Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde Voorjaar 2009 Door: B BE Bastiaan Luijk Studienummer: 1558048 Datum:
6 juli 2009
Begeleidend docent
Architectuur
Ir. M. Koehler
Bouwtechniek
Ir. S. Holst
Stedenbouw
Ir. S. Kwakman
2
Voorwoord
In het schakelsemester van de opleiding Bouwkunde aan de TU in Delft is het de bedoeling dat studenten een eindwerkstuk schrijven over het doorlopen ontwerptraject in twee kartalen. Het eerste kwartaal heeft betrekking op stedenbouw en architectuur, waarna vervolgens in het tweede kwartaal het ontwerp verder wordt uitgewerkt op niveau van architectuur en bouwtechniek. Het rapport dat u nu in handen heeft beschrijft het traject dat door mij is doorlopen van februari tot en met juni 2009. Dit rapport is geschreven aan dhr. M. Koehler, Architect en begeleider Architectuur aan de TU Delft. Ook kan dit rapport als referentieverslag worden gebruikt door studenten die het traject nog gaan volgen of interesse hebben in de aspecten die behandeld worden. Zelf zal ik dit rapport in de toekomst gebruiken als referentie bij gelijkwaardige probleemstellingen. Graag wil ik Ir. S. Kwakman, begeleider Stedenbouwkunde, Ir. S. Holst, begeleider Bouwtechniek en Ir. M. Koehler bedanken voor hun begeleiding gedurende het ontwerpproces.
Delft, 6 juli 2009, Bastiaan Luijk
II
Inhoud
Ontwerp opgave Beschrijving ontwerpopgave: gebouw als stedelijke katalysator Analyse en interpretatie van de ontwerpopgave Werken naar een ontwerpproduct Conceptvorming: Agora als katalysator Conceptvorming: Grot van Plato als mediaspace Relatieschema concept Verantwoording stedenbouw Verantwoording architectuur Verantwoording bouwtechniek Verantwoording en evaluatie van het ontwerpproces Schema ontwerpproces Evaluatie ontwerpproces Samenvatting en Conclussies Literatuurlijst
1
2
3
4
1.1 1.2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2
4 4 5 7 7 8 9 10 11 15 17 17 18 19 20
1
ONTWERPOPGAVE
1.1 Beschrijving ontwerpopgave: gebouw als stedelijke katalysator
De basisontwerpopgave is het onderzoek doen naar de mogelijkheden van stedelijke regeneratie op het Javaplein te Amsterdam Oost. Directe aanleiding hiervoor is de transformatie van probleemwijk in het jaar 2006 naar prachtwijk in 2008. Afhankelijk van de context kan een gebouw met gegeven programma als katalysator werken op verschillende schaalniveaus. Het gegeven programma bestaat uit een bibliotheek (2000 m2), 50 woningen (4500 m2) en parkeerplaatsen (2000 m2). Onderzoek naar historische, ste-
denbouwkundige, architectonische en sociaal-maatschappelijke gegevens zijn hierbij handvatten voor het creëren van uitgangspunten en thema. Op basis van dit thema wordt een aanvullend programma voor de bibliotheek ontwikkeld, welke bijdraagt aan de katalyserende werking. Uit het programma en context voortkomende concepten worden vergeleken en getoetst aan precedenten, zodat uiteindelijk een kloppend stedenbouwkundig programma en architectonisch verfijnd schetsontwerp op stedelijk niveau ontstaat
4
1.2 Analyse en interpretatie van de ontwerpopgave
Om tot een goed ontwerp te kunnen komen, wordt de context geanalyseerd waarbinnen het ontwerp plaats vindt. Daarnaast wordt een visie ontwikkeld met betrekking tot de katalysator en mediaspace. Op basis van deze analyses worden ontwerpuitgangspunten vastgesteld, die worden gebruikt bij de ontwikkeling van een stedenbouwkundig en architectonisch ontwerp.
Visie Katalysator A + K -> AK AK + B -> AB + K
Om een gebouw als katalysator te ontwerpen moet eerst een definitie worden gegeven aan dit begrip: wat is een katalysator en op welk gebied wordt het toegepast? Wat is de relatie met de context? Wat is de relatie tussen mediaspace en katalysator? Op welke schaal werkt de katalysator?
Deze activiteiten zullen de Indische buurt een positief karakter geven. Door spreiding van koopwoningen en door verkoop van een deel van de sociale huurwoningvoorraad wordt segregatie minder en verkruimeld de concentratie van kansarmoede. Hierdoor wordt het aantrekkelijker voor nieuwe stedelingen om er te wonen: het is een ideale wijk om snel te kunnen schakelen tussen de geborgenheid van de eigen directe omgeving en de dynamiek van de stad.
De context moet bekend zijn om antwoorden op deze vragen te onderzoeken en een realistische invulling aan de opgave te geven. Vragen met betrekking tot de context worden op verschillende niveau’s gesteld:
Wat zijn de historische en stedenbouwkundige kenmerken van de ontwikkeling van de Indische Buurt? Welke voorzieningen zijn er? Welke identiteit heeft het gebouw op stedelijk niveau? Wat is de relatie tussen stad en bibliotheek?
Visie katalysator, waarin A en B individuen en K de bibliotheek
Verdere regeneratie kan op treden in de vorm van meer openbare functies. De Javastraat is een bekende straat in de Indische Buurt en omgeving en in 2006 is besloten deze in te richten als mediterrane winkelstraat. Aansluitend op deze ‘wereldpassage’ worden diverse specialrestaurants geopend, zodat de buurt bekend wordt als de mediterrane keuken van Amsterdam.
Welke functie(s) heeft het plein? Wat is kenmerkend aan de architectuur in de Indische Buurt? Welke kansen heeft de prachtwijk? Welk (aanvullend) programma kan bijdragen aan de katalyserende werking? Welke relatie heeft de mediaspace met de omgeving? Welke interne relatie heeft de mediaspace? Wat is de relatie tussen ruimte en mediaspace? Welke doelgroep heeft de bibliotheek? Hoe wordt men verleidt om naar de bibliotheek te gaan? Het sociaal-maatschappelijke aspect bij de analyse blijkt een interesante invalshoek om invulling te geven aan het idee katalysator:
Sociaal-maatschappelijk Samenstelling van culturen en gesproken talen is zeer gevarieerd; 68 % van de bewoners zijn allochtoon; voorkomende segregatie; aangewezen als krachtwijk in 2008 Gezien de gunstige ligging ten opzichte van de interessante buurten zoals Amsterdam Centrum, IJburg alsmede de goede infrastructurele verbindingen in combinatie met de succesvolle revitalisatie zijn er zeker kansen voor de Indische buurt: De Indische buurt is etnisch zeer divers en de afkomst van allochtonen varieert sterk. De bibliotheek heeft de mogelijkheid deze mensen samen te brengen, door culturen uit te wisselen in de vorm van lezingen, tentoonstellingen, exposities, kookkunst, workshops en cursussen.
5
Visie Mediaspace Het boek blijft bestaan, de traditionele bibliotheek gaat verdwijnen en de bibliotheek moet concurreren op een vrijetijdsmarkt die steeds groter wordt terwijl mensen minder vrije tijd hebben. Daarom zal de bibliotheek moeten inspelen op de nieuwe en toekomstige ontwikkelingen. Naast het boek zijn in de huidige bibliotheken al een uitgebreid scala aan andere media aanwezig, welke de komende jaren zullen toenemen. Ook worden andere functies aan de bibliotheek gekoppeld. Om op deze ontwikkelingen te kunnen inspelen, zullen continue verschillende ruimten nodig zijn, aansluitend op de specifieke eigenschappen van de betreffende functie. Flexibiliteit van ruimten zal afgestemd moeten worden op de geschatte verloop van ontwikkelingen en levensduur van het gebouw zelf. Het boek als entertainment zal altijd een centrale rol blijven spelen in een bibliotheek: mensen geven de voorkeur aan iets tastbaars. Niet alle boeken zijn altijd direct toegankelijk, maar de noodzaak is er niet gezien de aard van het doel. Het boek uit de bibliotheek als directe informatiebron krijgt een steeds kortere levensloop. Dit heeft te maken met de snelheid waarop informatie met andere media opgevraagd kan worden en de actualiteit van de informatie. (authentieke) boeken zullen meer en meer fungeren als museumstuk en trekpleister voor toeristen. De bibliotheek wordt steeds meer gekenmerkt door positieve eigenschappen uit te vergroten: ontmoetingsplek, stilteruimte, workshopruimte. Ook worden er lezingen gegeven en zijn er interactieve mogelijkheden als collectieve (educatieve) gamingtournooien. Apparatuur kan falen, een boek heeft in principe een aspect nodig om te functioneren: licht
Randvoorwaarden en belangrijkste ontwerpuitgangspunten: - verbetering leefbaarheid als kerndoel - de morfologie van de wegen wordt aangehouden in het ontwerp - bibliotheek brengt mensen uit de Indische Buurt en omgeving samen - het boek blijft bestaan - de bibliotheek moet kunnen inspelen op toekomstige veranderingen van functies door flexibele ruimten - kenmerk van de bibliotheek zijn de functies ontmoeten, stilteruimte en workshopruimte - thema licht in combinatie met het lezen van boeken - het gebouw moet een herkenningspunt zijn in de omgeving, men moet zich vanuit meerdere richting kunnen oriënteren - een plein als seizoenwisselend bewegingdecor voor fysieke expressie, voor stedelijke infrastructuur, eigentijds stedelijk gebied als vorm van escape, eu forie van massacultuur welke voortkomt uit de toegankelijkheid en uitwisselbaarheid van verschillende culturen (naar A. Geuze) - het gebouw is een stedelijk object welke het plein afbakent van de Molukken straat en beëindiging van de mediterrane winkelstraat vormt - aanvullend programma van de bibliotheek geeft de mogelijkheid cultuur uit te wisselen en brengt mensen samen - de ruimten zijn ontworpen naar mate de behoefte van flexibiliteit: in de toe komst zullen er nieuwe functies bijkomen en andere afvallen. Het boek blijft een constante factor spelen in de bibliotheek
6
2
Werken naar een ontwerpproduct
2.1 Conceptvorming: Agora als katalysator
AGORA ALS KATALYSATOR Uit voorgaande analyse blijkt dat het sociaal-maatschappelijke aspect een belangrijk issue is in het ontwerp van de mediaspace en de rol als katalysator: het programma van de ‘bibliotheek’ wordt dusdanig aangevuld dat meer collectieve activiteiten stimuleert. Deze activiteiten kunnen varieren van workshops tot (boeken)markten, optredens, maar ook politieke bijeenkomsten als protesten zullen deel uitmaken van de mogelijkheiden die het plein huistvest, zowel in de buitenlucht als in een beschut onderkomen. De locatie Javaplein is hiervoor zeer geschikt door de goede centrale ligging in de Indische Buurt en de goede bereikbaarheid met zowel openbaar als particulier vervoer.
Deze kenmerken en activiteiten, met economische, sociale en politieke karakter, komen terug in de Agora uit de Griekse oudheid:
“A marketplace or public square in an ancient Greek city, ussualy surrounded with public buildings and porticoes and commonly used as a place for popular or political assembly.” (Francis D. K. Ching; form, space and order) De Agora in Athene ontwikkeld zich rond 600 B.C. als een bijeenkomstcentrum. Een serie openbare gebouwen zijn gevestigd langs een weg begin 5e eeuw B.C. Eind deze eeuw krijgt het agora meer aandacht en worden er belangrijke gebouwen gevestigd. In tegenstelling tot het Acropolis was de Agora in deze tijd geen symbool voor macht of rijkdom. Het concept Agora houdt voor mij het idee in, dat er achter zit. Je zou het kunnen omschrijven als een typologie, zoals Quatremere de Quincy het opvatte: “Het woord type heeft niet zozeer betrekking op het beeld van een te kopieren op compleet na te maken object, maar op het idee dat aan het model ten grondslag ligt. Het kunstzinnige model daarentegen is een object, dat moet worden weergegeven zoals het is. In tegenstelling daarmee is het type datgene dat, op grond waarvan projecten geconcipieerd kunnen worden die geenszins op elkander lijken. Bij het model is alles nauwkeurig van te voren gegeven, bij het type is blijft alles min of meer onbepaald.”
7
2.2 Conceptvorming: Grot van Plato als mediaspace
DE GROT VAN PLATO ALS MEDIASPACE Een stads kindje wast dagelijks haar haren met dennenshampoo. Wanneer ze op een dag met haar vader in het bos wandelt, zegt ze: ‘Pappa, het bos ruikt naar shampoo’ In de huidige tijd van massamedia wordt de subjectieve interpretatie van de werkelijkheid steeds meer divers. Om tot overeenstemming van ideeën te komen zullen sociale constructies ontwikkeld moeten worden. In de oudheid zijn al theoriën ontwikkeld om discussies te verhelderen, omdat (vrijwel) elke filosoof een andere interpretie bij eenzelfde concept had. Een bekende theorie is De allegorie van de grot door Plato 470-399 BC: In deze theorie wordt er een voorstelling gemaakt van een grot waarin zich een aantal gevangenen bevinden, welke dusdanig zijn vastgeketend dat ze zichzelf niet kunnen verplaatsen of hun hoofd kunnen draaien. Het zicht is een en de zelfde kant op: het enige wat zichtbaar is zijn schaduwen die worden geprojecteerd door een vuur met daarvoorlangs bewegende voorwerpen, op een wand in de grot. Na verloop van tijd zullen deze schaduwen zichtbaar worden en krijgen ze door onderlinge communicatie van de gevangenen een naam: door een sociaalconstructief proces is een gelijke interpretatie van de werkelijkheid ontstaan. Als nu wordt verondersteld dat de gevangenen hun leven lang in de zelfde situatie hebben gezeten en nooit wat anders hebben gezien dan de beelden op de wand, dan is dat voor hen de echte waarheid. Stel dat een van de gevangen wordt vrijgelaten en opeens de wereld ziet zoals wij deze kennen, dan zal het als een schok worden ervaren. Alleen al de enorme hoeveelheid licht zal moeilijk te verdragen zijn, waardoor je kan afvragen waar de ‘gevangene’ een beter leven zal leiden.. in de echte wereld of in de grot? De persoon zal de overige gevangenen nooit kunnen uitleggen wat hij boven gezien heeft van de echte waarheid. Ze zullen denken dat hij gek is.
De mediaspace is voor mij een fysieke ruimte, welke moet kunnen inspelen op de ontwikkelingen van de media en deze ook moet kunnen huisvesten en ter discussie kunnen stellen. Het klassieke bibliotheektype qua idee tot halverwege de 19e eeuw lijkt weinig betekenis meer te hebben voor de huidige ontwerpen van bibliotheken. De mogelijkheid van ontwikkeling en flexibiliteit zijn de moderne mediaspace eigen: de electronische media als computers en edutainment zijn eerder regel dan uitzondering in de huidige programma’s van bibliotheken. Toch blijft het boek een rol spelen in de toekomst en qua functie zal de bibliotheek als onderdeel van de mediaspace blijven bestaan, mogelijk in de toekomst meer richting het museumtype. Hier uit volgt dat de mediaspace als idee zich typeert door een permanent literatuur-/studie gedeelte en een flexibel gedeelte voor de nieuwe media.
Een interessante discussie is de volgende situatie: Wat gebeurt er als alle gevangenen worden vrijgelaten? Waarschijnlijk zien velen die ‘gehele waarheid’ maar ze zullen allemaal weer anders de feiten selecteren en interpreteren. Ze zouden een taal, een begrippenkader missen om alles wat ze ervaren met elkaar te delen. Dat is de essensie van de huidige samenleving: massamedia en massacultuur die tegenwoordig naast elkaar kunnen leven omdat die communicatie juist wel mogelijk maken. Belangrijk is het wel de communicatie in de vorm van discussie te stimuleren en de door de media geprojecteerde (geinjecteerde?) informatie kritisch te gebruiken: meer dan eens zijn we geneigd subjectieve interpretaties van de werkelijkheid voor waar aan te nemen, indien daar een collectief overeenstemming over bestaat.
8
2.3 Relatieschema concept Programma
Verblijfplaats+ stedelijke doorgang
Verblijfplaats+doorgang op gebouwniveau
Markt IJsbaan Optredens Braderie
Terras Expositie Boekenmarkt Braderie (workshopruimten) Architectonische uitstraling
Kenmerkend element van de Agora waren de trappen die op het plein aanslsloten. In het ontwerp is de trap ingezet als overgang tussen het plein en gebouwniveau.
Publiek, informeel karakter Herkenbaar Verbondenheid
1
Verhoudingen en monumentaliteit blijven behouden, zodat de typische ancient agora sfeer voelbaar is. De monumentale gevel benadrukt het publieke karakter van het plein.
soft values
Kolonades worden in de vorm van ronde kolommen toegepast met de traditionele verhoudingen. Deze verhoudingen benaderen de gulde snede, wat door veel mensen als een mooie verhouding wordt ervaren
2
kenmerken
PLEIN
Semi-privaat tot privaat karakter Behaaglijk Formeel: voorzieningen Rustig (t.o.v. plein)
STOA
AGORA ALS KATALYSATOR markt van moderne waren en ideeën
PLATO’S GROT ALS MEDIASPACE
kenmerken
BIBLIOTHEEK
Individueel karakter Behaaglijk Herkenbaar Rust/stilte/studieruimte Introvert Concentratie
3
soft values
MODERNE MEDIA
4
Collectief karakter Behaaglijk Verbondenheid Gezellig Openheid (richting plein) Interactie
Architectonische uitstraling Het bibliotheekgedeelte heeft een introvert karakter wat de individualiteit en concentratie van de ruimte benadrukt.
Studieruimte Boekenkasten
De basis plattegrond- en programmaverdeling komt voort uit het stedenbouwkundige concept. Voor verdere uitwerking van deze plattegronden is gerefereerd aan de functionele principes zoals deze bij stoa’s in de oudheid ook werd toegepast: stroken met voorzieningen, verblijfsruimte en overgangsgebied met seizoengebonden functies, in de lengte van het gebouw. Door deze indeling ontstaat een heldere en overzichtelijke plattegrond.
Programma
De verdiepingen hebben het zelfde karakter als de begane grond: een gesloten gevel aan de kant van de Molukkenstraat en een transparante gevel met overdekte buitenruimte voor maximale interactie met het plein en de mogelijkheid als buitenruimte voor bepaalde workshops
Multifunctionele zaal Leesruimte Boekenkasten Gaming Workshopruimten (bijgebouw)
9
2..4 Verantwoording stedenbouw
STEDENBOUW
Aanhouden van de morfologie van de wegen
Afbakening plein ten opzichte van Molukkenstraat Herkenningspunt vanuit verschillende orientaties
worden, In het stedenbouwkundige ontwerp heeft zich dit vertaald naar geometrische integratie. Belangrijk onderdeel bij het ontwerp Is het plein:
Stedelijke routes ontstaan door openingen tussen gebouwdelen
Op basis van de uitgangspunten zijn varianten van ontwerpen gemaakt. Het idee achter de varianten is ‘zo extreem mogelijk’. Deze methode achterhaald de eigenschappen van beide, welke in het uiteindelijke ontwerp verwerkt kunnen
10
2..5 Verantwoording architectuur
Voor de verantwoording van het gebouw is gebruik gemaakt van de methode zoals deze is omschreven in het het boek From, Space And Order, door D. K. Ching. ORGANISATION OF FORM & SPACE Space within a space De studieruimten bevinden zicht in de kubus, in het centrum, afgesloten van de omgeving. op deze manier is er maximale rust, stilte en concentratie.
Interlocking space Van buitenaf lijkt er een gedeelde ruimte te zijn. Echter in de overlappende ruimte is in het interieur onderdeel van de kubus.
11
Adjacent space De ruimten worden gedefineerd door de kolonades, waardoor een gelaagdheid ontstaat welke verschil formaliteit en rust bied.
Spaces linked by a common space De ruimten worden verbonden door een gedeelde aangrenzende ruimte. Enerzijds is het een scheidend element, wat de rust in de bibliotheek ten goede komt, anderzijds is het een verbindend element in de vorm van een open ‘trappenhuis’
SPATIAL ORGANISATIONS Linear organisation De ruimten zijn linear georganiseerd. Om te voorkomen dat ze onbeperkt door kan ‘groeien’ geld de kubus als sluitend element.
12
APROACH Oblique De entree is gesitueerd op de kopse kant van het gebouw. Deze wordt van de zijkant benaderd. Projected entrance De entree word geprojecteerd op de gevel. hierdoor ontstaat een overgangs gebied tussen buiten en binnen. Het is een uitnodigend element waar men onder droog kan staan. Het geeft van een afstand duidelijk aan waar de entree is.
Configuration of the path Het is een lineair pad, waarlangs de verschillende voorzieningen zich bevinden.
13
2.6 Verantwoording architectuur
Path-space relationships Pass through spaces In de mediaspace zijn de ruimten langs een pad gesitueert.
Form of the circulation space Open aan een kant. Dit creeerd een gallerij welke de ruimte doorzet en waardoor interactie plaats kan vinden.
Determine in a space Het pad vanuit de bibliotheek door het open trappenhuis komt uit in de bibliotheek met een duidelijk gesloten en beeindigend karakter.
16
Verantwoording en evaluatie van het ontwerpproces
3.1 Schema ontwerpproces
‘Echte werkelijkheid’ Niveau van de TU ‘Fictieve werkelijkheid’ Rol als architect door student
1e kwartaal
Communicatie
Opgave
verkenning probleemveld
stedenbouw conceptvorming
interpretatie destilatie
conceptvorming ‘filosofisch’
randvoorwaarden Ontwerp architectuur conceptvorming
documentatie, verzamelen gegevens
soft values
2e kwartaal
3
building systems
precedenten referenties inspiratie
hoofdconcept
materieel concept
varianten: extremen
beeldkwaliteit
uitwerking
presentatie
aanvulling
eindproduct
soft values
17
3.2 Evaluatie ontwerpproces
Over het algemeen ben ik tevreden met het doorlopen ontwerpproces. In grote lijnen heb ik het proces aangehouden zoals omschreven in het semesterboek. Bij aanvang van het project was alles nieuw. Nog niet eerder had ik een dergelijk ontwerpopgave voorgeschoteld gekregen. Dit was nogal overweldigend, de hoeveelheid informatie die ik op me afgevuurt kreeg was enorm, totaal anders dan op het HBO. Daar loste je een probleem op door de juiste informatiebronnen te raadplegen. Echter met de hoeveelheid informatie en documentatie alleen al uit de context zijn een enorme hoeveelheid problemen te verzinnen: het is een probleemveld. Hier kon ik in eerste instantie weinig grip op krijgen, maar door structurering van de verschillende vraagstukken binnen verschillende contextuele disciplines werd het overzichtelijker. Omdat ik weinig ervaring had met het conceptuele denken ging dit in het begin wat stroef, maar door voldoende input in de vorm van precedenten, referenties, discusie en andere bronnen van inspiratie zal dit in een volgend ontwerpproject sneller verlopen
In de uitwerking van het gebouw heb ik veel tijd gestoken: een 3d model in sketchup heeft bijgedragen aan de ruimtelijke inzichten van verschillende building systems, en hoe deze te integreren. Ook de plattegronden had ik geheel uitgewerkt. Echter in een volgend ontwerp moet onderscheid gemaakt worden in het model zoals deze de beeldkwaliteit laat zien en het onderzoekmodel. Net als bij de maquettes moeten alleen de essensiele onderdelen in het model naar voren komen en zo weinig mogelijk details, als deze het concept niet versterken. Het gevolg was namelijk dat het aanpassen veel meer tijd koste dan in principe nodig was. In een volgend ontwerpproject moet het model dusdanig zijn uitgewerkt dat de aanpassingen eenvoudig tot stand kunnen komen. In algemene heb ik ondervonden dat het maken van varianten op basis van een concept en deze vervolgens ter discussie te stellen een zeer goede methode is.
De benadering voor het oplossen van het stedenbouwkundige vraagstuk is opgelost door extremen varianten op te stellen. Dit principe werkt erg goed, omdat de eigenschappen van bij toepassen van uiterste helder worden en eenvoudig getoetst kan worden of dit binnen een concept past. Daarom zal ik dit principe vaker toepassen bij gelijkwaardige vraagstukken, maar het is misschien ook interessant om op architectonische vraagstukken uit te proberen. Voor het inzicht krijgen in schaal en inpassing, is voor de presentatie een maquette gemaakt op niveau van stedenbouw als architectuur. Door het ruimtelijk inzicht en goede mogelijkheid van communiceren is dit een middel dat bij elke fase in een ontwerpproject een standaard onderdeel zou moeten zijn. Echter heb ik ondervonden dat het maken van een maquette soms tijdrovend kan zijn. Bij volgende projecten zal een methode ontwikkeld moeten worden om alleen de essensiele onderdelen in de maquette. Hierdoor wordt de maquette helderer, kost het minder tijd en komt het uiteindelijke ontwerpproces ten goede. Aan het begin van het tweede kwartaal had ik een goede start gemaakt door zoveel mogelijk building systems inzichtelijk te krijgen en het ontwerp daaraan te toetsen. Net als in het eerste kwartaal van toepassing was bij de contextuele aspecten, verkeek ik me echter op de hoeveelheid en miste de essensie: het onderzoeken welke building systems het concept zouden versterken. In een volgend ontwerpproject zal het onderzoek naar de building systems zelf korter zijn, zodat in het proces langer nagedacht kan worden over welke buildingsystems het concept versterken.
18
4
Samenvatting en Conclussies
De locatie Javaplein is centraal gelegen in de Indische Buurt. Door de goeide ligging en bereikbaarheid is het een zeer geschikte locatie om er een openbaar plein te situeren. Om tot een conceptueel onderbouwd ontwerp te komen moet de context van de opdracht bekend zijn. Bepaalde aspecten uit de context kunnen gebruikt worden voor een verdiepende analyse, zodat ze in een concept verwerkt kunnen worden. Zo is de interpretatie van de katalysator als Agora binnen het project samenhangend met de sociaal-maatschappelijke context van de Indische buurt: het Agora fungeert als katalysator waardoor mensen op verschillende schaalniveau’s ontmoeten: het plein, wat ingericht kan worden als markt, braderie, als protestplein, maar ook seizoengebonden activeiten als een schaatsbaan. Op het niveau van de omringende stoa’s zijn meer formele voorzieningen te vinden. Door verschillende elementen in te zetten wordt de overgang tussen plein, gebouw en ruimtes binnen het gebouw, verzacht. De relatie tussen katalysator en mediaspace is de markt van moderne waren en ideeen. De mediaspace is voor mij een fysieke ruimte, welke moet kunnen inspelen op de ontwikkelingen van de media en deze ook moet kunnen huisvesten en ter discussie kunnen stellen. Een goede methode om te ontwerpen is het maken van varianten die evengoed zijn en hetzelfde concept omvatten zodat ze bediscusieerd kunnen worden. Een andere methode van varianten is het denken in extremen. Tools voor verder uitwerking van een model en als goed communicatiemiddel zijn maquettes. De maquettes moeten simpel van opzet zijn, waar alleen de essensie of het concept in naar voren komt.
19
Literatuurlijst
naam voornaaam jaar van uitgave Ching D. K 2007 Moussavi Farshid 2008 Haak A.J.H. 1994 Leupen Bernard 2007 Jodidio Philip 2004 Rossi Aldo 2002 Weycherly R.E. 1972 1954 de Boer Connie 2003 Chlimintaz Emilios 2004 Righini Paul Edwards Brian 2002 Clark/Pauze 2005
titel
uitgever
plaats
land
Architecture Form, Space and Order John Wiley & Sons, Inc New Jersey USA The Function Of Ornament Adtar Barcelona Spain The Athenian Agora, Volume XIV, The Agora of Athens De menselijke maat Delftse Universitaire Pers Delft Nederland Ontwerp en analyse Uitgeverij 010 Rotterdam Nederland Architecture Now 3 Taschen Collogne France Architectuur van de stad Sun Nijmegen Nederland THE ATHENIAN AGORA. VOL. 14. THE AGORA OF ATHENS Princeton The Athenian agora; a guide to the excavations Athens Media en Publiek Boom Onderwijs Den Haag Nederland Musea: Idee & Architectuur Sun Nijmegen Nederland Thinking architecturally University of Cape town Press Libraries and Learning resource centres Reed educational and proffesional pr.Oxford USA Precedents in Achitecture John Wiley & Sons, Inc New Jersey USA
ISBN 978-0-471-75216-5 84-96540-50-2 9062750486 9789064505584 3822829358 90-6168-585-0 9789053529041 905875135x 1919713298 0705646055 0471479748
www.athensinfoguide.com www.fromoldbooks.com www.heritagehistory.com www.ted.com http://project.athens-agora.gr
20
Bijlagen
21
P=0
P=0
500 -P
JAVAPLEIN
uitgifte
MADURASTRAAT
P=0
P=0
Balie
expositie
P=0
internet cafe
Bar
Voorzieningen (ancient shops) en vertaling naar ontwerp
workshop keukens
restaurant/ workshopruimten
P=0
MOLUKKENSTRAAT
MADURASTRAAT
workshop keukens
uitgifte P=0 restaurant/ workshopruimten
ich bin ouch dabei. de goldstrike staat al klaar.
laters
P=0
P=0 Balie
internet cafe
expositie
=0
500 -P
P=0
ich bin ouch dabei. de goldstrike staat al klaar. laters
Bar
JAVAPLEIN
P=0
workshop keukens
uitgifte P=0 restaurant/ workshopruimten
3140+
Workshopruimten ich bin ouch dabei. de goldstrike staat al klaar.
laters
P=0
Balie
internet cafe
expositie
P=0
ich bin ouch dabei. de goldstrike staat al klaar. laters
Bar
3140+
Workshopruimten
5000+
5000+ multifunctionele zaal
Tijdschriften
5000+
6410+
Studieruimte
5000+
3140+
Workshopruimten
8500+
Leesruimte
Romans/kinderboeken
8500+
9360+
9360+
8500+
3140+
Workshopruimten
5000+ 11440+
Simulation
Actie 5000+ multifunctionele zaal
Educatief
Games
RPG Strategie
Sport
Tijdschriften
11440+ 5000+
6410+ 12300+
Studieruimte
5000+
12300+
constructieve maat
verschil in interactie 500 * N + 500
repetitie +500 +500 +500
verstrooiing -1000 +1000 -2000
concept geprint glas
500 * 500
games
romans/kinderboeken
internetcafe
multifunctionele leeszaal
balie
expositie
KLIMAATINSTALLATIES
HWA
- volledig-lucht systeem: past binnen duurzaam en flexibel concept - inblazen met nozzles vanuit wand, coanda-effect zorgt voor grote worp - afzuigen via verlichtinginstallaties gemonteerd aan balken (hoh 2500 mm)
- afschot >16 mm/m1 - hwa geintegreerd in kolom rond 440 mm, hoh 5000 mm
GEVEL: ZONLICHT EN INTERACTIE - westgevel volledig transparant voor maximale interactie met plein, overstek zorgt voor beschutting en schaduw - oostgevel heeft openingen waar daglicht gevraagd wordt, zonlicht komt indirect binnen afhankelijk van de achterliggende functies. (boeken, games) - oostgevel, begane grond: stedelijke doorgang met beperkte openingen wekt nieuwsgierigheid op
DOORSNEDE schaal 1:100
detail 4
17000+p b.k. dakrand
games 13000+p verdieping 3
romans/kinderboeken 9000+p verdieping 2
multifunctionele leeszaal
detail 1
detail 2
expositie
detail 3
5000+p verdieping 1
internetcafe
balie P=0 begane grond maaiveld 500-p
DETAIL 1 VLOER vloerafwerking: natuursteen, gelijmd; 25 mm constructie; 175 mm houtbeplating, bevestigd aan kokerprofiel en ankers aan bovenliggende constructie; 20 mm
CONSTRUCTIE kolom beton rond 440 mm staal-betonvloer (50-130 mm) balk beton i.h.w. gestord 300 mm kolom beton rond 500 mm
100
20
180
500
175
25
Glazen wandsysteem te openen glazen panelen kierafsluiting dmv rubberprofielen, mechanisch tegen glas gefixeerd bij afsluiting
kokerprofielen: 50*50 mm, RVS bevestigd aan bovenliggende constructie dmv ankers hoh 1200 mm
500
125 675
50
DETAIL 2
500
175 100
100
20
20 60
180
120
500
175
25
VLOER vloerafwerking: natuursteen, gelijmd; 25 mm constructie; 175 mm isolatie; 120 mm spouw; 60 mm houtbeplating, bevestigd aan kokerprofiel en ankers aan bovenliggende constructie; 20 mm
25
CONSTRUCTIE staal-betonvloer (50-125 mm) verankerd d.m.v. wapening aan i.h.w. gestorte betonnen wand 300 mm
ankers: 30*50 mm, RVS GEVEL gevelafwerking: natuursteen, gelijmd; 25 mm constructie; 300 mm isolatie; 120 mm spouw; 35 mm gevelafwerking: natuursteen, bevestigd d.m.v. ankers aan constructieve wand; 20 mm
kokerprofielen: 50*50 mm, RVS bevestigd aan bovenliggende constructie dmv ankers hoh 1200 mm
25
300
120 500
35 20
DETAIL 3 CONSTRUCTIE wand i.h.w. gestort 300 mm staal-betonvloer (50-130 mm) kolom beton rond 500 mm 500 300
120
35 20
GEVEL gevelafwerking: natuursteen, gelijmd; 25 mm constructie; 300 mm isolatie; 120 mm spouw; 35 mm gevelafwerking: natuursteen, bevestigd d.m.v. ankers aan constructieve wand; 20 mm
120
ankers: 30*50 mm, RVS
100
20 60
500
175
25
VLOER vloerafwerking: natuursteen, gelijmd; 25 mm constructie; 175 mm isolatie; 120 mm spouw; 60 mm houtbeplating, bevestigd aan kokerprofiel en ankers aan bovenliggende constructie; 20 mm 25
kokerprofielen: 50*50 mm, RVS bevestigd aan bovenliggende constructie dmv ankers hoh 1200 mm
constructieve koudebrug onderbreking met doorlopende wapening, ingestort
DETAIL 4 DAK -
bitumineuze dakbedekking hoogwaardige drukvaste isolatie; 95 mm constructie; 175 mm houtbeplating, bevestigd taan kokerprofielen en dmv ankers aan bovenliggende constructie; 20 mm
175 20
80
370
95
afschot 16 mm/m1
kokerprofielen: 50*50 mm, RVS bevestigd aan bovenliggende constructie dmv ankers hoh 1200 mm
25
300
120 500
35 20
GEVEL gevelafwerking: natuursteen, gelijmd; 25 mm constructie; 300 mm isolatie; 120 mm spouw; 35 mm gevelafwerking: natuursteen, bevestigd d.m.v. ankers aan constructieve wand; 20 mm
Dragen, opnemen torsie
Dragen, opnemen torsie
Dragen, opnemen torsie
Dragen, opnemen torsie
Dragen, vierendeelligger: stabiliteit
Begane grond
Verdieping
Verklaring en relatie horizontale en vertikale constructieve elementen
Axonometrie Plattegrond Aanzicht (west)
