Agenda publiek-‐private tafels Doorbraakproject Onderwijs en ict Inleiding Dit document beschrijft de 10 thema’s die samen de agenda voor de publiek-‐private tafels voor het Doorbraakproject Onderwijs en ict vormen. Deze agenda is samengesteld op basis van de input van private partijen uit de marktconsultatie en de input van publieke partijen. Voor ieder thema is een opgave, ambitie en uitdaging opgenomen. De 10 thema’s zijn als volgt onderverdeeld: • 5 thema's die samenhangen met de elementen van gepersonaliseerd leren • 5 dwarsdoorsnijdende thema's die voor alle elementen van gepersonaliseerd leren van belang zijn De thema’s en de bijbehorende opgaven worden besproken aan publiek-‐private tafels. Deze tafels zullen begin februari 2014 van start gaan. Iedere tafel heeft een onafhankelijke voorzitter, ondersteund door een secretaris. De opgave is beschreven op hoofdlijnen. Voor ieder thema wordt een startdocument opgesteld, waarin het proces van de tafel en de opgave verder verfijnd worden. Ook wordt meer achtergrondinformatie toegevoegd. Het startdocument wordt bij de start van de tafel door de voorzitter van de tafel met de deelnemers besproken. De voortgang en resultaten van de tafels worden breed gecommuniceerd, opdat de deelnemers op de hoogte blijven van wat gebeurt op andere tafels. Per thema kan maximaal 1 deelnemer per organisatie worden ingeschreven. Mocht het aantal inschrijvers voor een thema groot of klein zijn, dan zullen wij zoeken naar andere manieren om het thema in te richten.
Thema’s elementen gepersonaliseerd leren Onderstaand zijn de thema’s beschreven die corresponderen met de elementen die van belang zijn om gepersonaliseerd leren met ict in een school te organiseren.
1. Thema: Digitaal leermateriaal De opgave Het gaat aan deze tafel om de vraag welke stappen nodig zijn om de wens tot een groter, meer modulair en kwalitatief beter aanbod van digitaal leermateriaal te realiseren. Hoe en met welke middelen kan dit worden vormgegeven en wat is nodig om een snelle start te maken? De ambitie De interactie met de leraar in een omgeving die stimuleert om te leren is het meest cruciaal in de ontwikkeling van de leerling. Kwalitatief hoogwaardig leermateriaal dat past bij de situatie op dat moment helpt hierbij. Materiaal dat uitdaagt om te leren, dat actueel is en zich aanpast aan de voortgang van de leerling. Materiaal dat eenvoudig te gebruiken en bewezen goed is en dat de leraar de mogelijkheid geeft te variëren. Dit leermateriaal kan in verschillende vormen worden ingezet, afhankelijk van de keuzes die een school maakt. Binnen de school ontstaat zo een mengeling van methoden, open en zelf gearrangeerd leer-‐ en toetsmateriaal, in digitale vorm of op papier. Voor elke leerling en leraar de beste mix van leermiddelen tegen de beste prijs. De uitdaging Op dit moment gebruiken veel scholen de methode als kern in hun onderwijs. Zij wensen dat leermateriaal meer digitaal en modulair van opzet wordt. Dit biedt de leraar meer ruimte om te variëren met ander leermateriaal.
20 december 2013
1
Agenda publiek-‐private tafels Doorbraakproject Onderwijs en ict
Met het sectorale leermiddelenbeleid maken scholen hun eisen aan de gewenste leermaterialen, aan de processen in de leermaterialenketen en aan de bijbehorende ict-‐voorzieningen kenbaar. Het is belangrijk deze eisen samen met aanbieders verder uit te werken, zodat snel duidelijk wordt wat mogelijk is en welke stappen gezet moeten worden zodat scholen en aanbieders aan de slag kunnen.
2. Thema: Informatie en inzicht De opgave Het gaat aan deze tafel om de vraag welke gegevens uit verschillende systemen gecombineerd moeten worden en hoe systemen deze gegevens onderling kunnen uitwisselen. Welke profiel-‐ en voortgangsinformatie is minimaal nodig om het leerproces te personaliseren? Op welke manieren kan informatie uit verschillende bronnen duidelijk en gebruikersvriendelijk aan de verschillende gebruikers gepresenteerd worden? De ambitie De school is een belangrijke plek voor de ontplooiing van het kind. Maar niet de enige; kinderen leren altijd en overal in een groeiend aantal omgevingen. Om alle kansen te benutten en een doorgaande leerlijn voor elke leerling te faciliteren, is een geïntegreerd beeld over de vorderingen van de leerling cruciaal. Betrouwbaar en makkelijk inzicht helpt de leraar om maatwerk te bieden, geeft schoolleiders de middelen om de schoolorganisatie doelmatig te sturen en zorgt dat ouders de behaalde leerresultaten van hun kind begrijpen. De uitdaging Het gebruik van informatie in het onderwijs is veelbelovend, maar nog niet binnen handbereik. We leren door te doen en daarmee onze gedachten aan te scherpen. Een groeiend aantal omgevingen biedt inzicht in de individuele voortgang of doet aanbevelingen voor verder leren, maar vaak alleen gebaseerd op acties van de leerling in deze specifieke omgeving. Het beeld van de vorderingen van de leerling dat zo wordt verkregen is niet compleet, het geeft geen samenhangend beeld van de totale voortgang van een leerling. Naast het ontbreken van een gecombineerd beeld van alle vorderingen van een leerling, is het ook nog niet duidelijk welke indicatoren het meest betrouwbaar zijn om een goed en compleet beeld van de voortgang te geven. Dit maakt het lastig voor de leraar om conclusies trekken over het benodigde maatwerk voor de leerling.
3. Thema: Infrastructuur en connectiviteit De opgave Het gaat aan deze tafel om de vraag hoe de ideale ict infrastructuur (hard-‐ en software) om gepersonaliseerd onderwijs mogelijk te maken eruit ziet. Waar zitten belemmeringen om dit te realiseren en hoe kunnen deze doorbroken worden? De ambitie De juiste en werkende voorzieningen bepalen of een school aan de slag kan met gepersonaliseerd leren. De infrastructuur bestaat uit de voor de school optimale combinatie tussen (mobiele) devices, wifi, cloud en connectiviteit, is betaalbaar voor school en/of ouder en past zich aan de omgeving aan als dat nodig is. De infrastructuur verbindt zo alle betrokkenen en benodigde leermiddelen rond de ontwikkeling van de leerling. De uitdaging De huidige infrastructuur op scholen in het po en vo is niet voldoende om gepersonaliseerd leren met ict vorm te geven. Scholen beschikken niet over de juiste middelen op 1 of zelfs meerdere van de beschreven componenten. De middelen zijn er niet, zijn ontoereikend, passen niet bij de beschreven onderwijsvisie of
20 december 2013
2
Agenda publiek-‐private tafels Doorbraakproject Onderwijs en ict
worden verkeerd ingezet of gebruikt. Scholen zien de kosten voor ict-‐infrastructuur stijgen, maar missen vaak een ‘echt’ gevoel van inzicht of controle.
4. Thema: Roostering en planning De opgave Het gaat aan deze tafel om de vraag hoe de ondersteunende logistieke processen rond roostering en planning met behulp van ict binnen een school flexibel én doelmatig kunnen worden ingericht. Hierbij wordt nadrukkelijk gevraagd te kijken naar de concepten en mogelijkheden uit andere (onderwijs)sectoren die toepasbaar kunnen zijn voor scholen in het po en vo. De ambitie Om voor elke leerling onderwijs op maat invulling te geven is het belangrijk dat de stappen leren, meten en (bij)sturen elkaar logisch opvolgen. Roostering en planning zijn belangrijke componenten in dit leerproces. Zij maken het voor de school mogelijk om het belang van de individuele leerling te bedienen vanuit een effectieve en efficiënte organisatie. De uitdaging Op dit moment hebben roostering en planning nog een te geïsoleerde plek in het leerproces. Duidelijke koppelvlakken zijn nog niet gedefinieerd, waardoor de samenhang ontbreekt. Hierdoor is het voor een school moeilijker om op de juiste wijze in te spelen op de resultaten van het (individuele) leren en goed en op maat richting te geven aan het vervolgleren.
5. Thema: De schoolcontext De opgave Het gaat aan deze tafel om de aanpak die scholen kunnen gebruiken in hun eigen organisatie bij het realiseren van onderwijs op maat. Voortbouwend op wat al is en wordt gerealiseerd, gaat het hier om vraagstukken als welke modellen en keuzes een school kan maken of welke incentives gegeven kunnen worden om de implementatie te versnellen. De ambitie Scholen die meer maatwerk met ict willen vormgeven, zijn zich bewust van de verschillende keuzes en afwegingen die zij daarin kunnen maken. Ze doen dit vanuit een gezamenlijke en gedragen visie die schoolleiding en leraren hebben op maatwerk met ict in hun eigen schoolcontext. Hierbij is uitgedacht wat zij nodig hebben om dit te realiseren, in proces en in middelen. Tevens zijn keuzes gemaakt waar ict wel en waar het niet wordt ingezet en hoe ict in samenhang met leerinhoud, didactiek en pedagogiek kan worden toegepast. Kennis en vaardigheden van de leraren zijn in voldoende mate aanwezig om effectief in deze samenhang te opereren. Verder hebben leraren de hulpmiddelen om de informatie over de prestaties van leerlingen volop en op een efficiënte wijze in te zetten. De uitdaging In meer of mindere mate zijn bovenstaande elementen aanwezig op scholen of worden opgepakt in andere initiatieven. Echter, een verandering op dit vlak blijkt, net als in andere sectoren, taai om voor elkaar te krijgen. Een versnelling op dit gebied zou de doorbraak kunnen bespoedigen.
20 december 2013
3
Agenda publiek-‐private tafels Doorbraakproject Onderwijs en ict
Dwarsdoorsnijdende thema’s Onderstaand zijn de dwarsdoorsnijdende thema’s beschreven die invloed hebben op alle elementen die van belang zijn om gepersonaliseerd leren met ict in een school te organiseren.
6. Thema: Identificatie, authenticatie en autorisatie De opgave Het gaat aan deze tafel om het bepalen van een wenselijk eindbeeld van de benodigde infrastructuur voor identiteitsbeheer en authenticatie en autorisatie van digitaal leermateriaal, zowel in voorzieningen als in governance. Door het vergelijken van dit wensbeeld met de huidige situatie kan gekeken worden welke stappen en roadmap gewenst zijn. De ambitie Om gepersonaliseerd leren met ict in het onderwijs te laten slagen, is het cruciaal dat leraar, leerling en andere betrokkenen snel, eenvoudig en veilig toegang hebben tot alle benodigde leerbronnen. Daarbij moet de gebruiker kunnen vertrouwen op betrouwbare afspraken, die alle betrokken partijen hebben gemaakt over wie op welk moment welke gegevens mag gebruiken en met welk doel. De uitdaging De ontwikkelingen rond identitymanagement, authenticatie en autorisatie volgen elkaar snel op en leiden tot fundamentele vraagstukken. Het ontbreekt vooralsnog aan een overkoepelend en gedeeld beeld hoe dit is in te richten: • zo dicht mogelijk bij de gebruiker, • met zeggenschap over ontwikkelingen door de vraagzijde, en • met duidelijkheid over wat in de keten wordt verwacht van de verschillende partijen en systemen en welke rol een school hierin vervuld.
7. Thema: Privacy De opgave Het gaat aan de tafel om het maken en vastleggen van afspraken om de privacy van gebruikers te waarborgen, op een manier die ruimte laat voor de betrokken partijen om invulling te geven aan gepersonaliseerd leren met ict en het gebruik van data daarbinnen. De ambitie Gepersonaliseerd leren kan alleen vanuit de garantie dat de privacy van de leraar, leerling en andere gebruikers is gewaarborgd. Om maatwerk te kunnen realiseren dient een juiste balans gevonden te worden tussen het voldoen aan regelgeving enerzijds en het praktisch kunnen toepassen van data anderzijds. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle betrokken partijen om hier afspraken over te maken en deze vast te leggen, bijvoorbeeld in de vorm van een privacy convenant. De uitdaging Op dit moment mist deze balans, waardoor een actueel vraagstuk is ontstaan. Met het breed toepassen van gepersonaliseerd leren met ict wordt het geautomatiseerd verwerken van persoonsgegevens van leerlingen uitgevoerd door steeds meer scholen en aanbieders van diensten aan scholen en leerlingen. Deze verwerkingen zijn waardevol in het licht van maatwerk voor de leerling, maar moeten wel de juiste morele en juridische waarborgen blijven bieden voor de privacy van deze leerling.
20 december 2013
4
Agenda publiek-‐private tafels Doorbraakproject Onderwijs en ict
8. Thema: Blokkades De opgave Het gaat in deze tafels om het identificeren en doen van voorstellen om (gepercipieerde) blokkades die meer maatwerk met ict belemmeren op te lossen. Daarnaast wordt deze tafel gevraagd inzichtelijk te maken welke onnodig belemmerende toetredingsdrempels er in de markt zijn en hoe die zijn te verlagen. De ambitie De markt van gepersonaliseerd leren met ict kent geen onnodige toetredingsdrempels, is transparant en de wetten, regels of andere relevante aspecten uit het publieke domein zijn adequaat en niet belemmerend. De uitdaging Veel betrokkenen ervaren markt en/of publieke blokkades in het systeem die de ontwikkeling naar meer maatwerk met ict belemmeren. Denk bijvoorbeeld aan wettelijke blokkades bij experimenteren, aan invulling van onderwijstijd, aan btw-‐verschillen tussen digitaal en folio, aan aanbestedingswetgeving, aan de verantwoordingsdruk en het toezichtskader van de Inspectie van Onderwijs en aan belemmerende toetredingsdrempels tot de markt.
9. Thema: Prijsmodellen De opgave Het gaat aan deze tafel om de vraag welke nieuwe prijsmodellen mogelijk interessant kunnen zijn voor het onderwijs en deze te beoordelen op kansrijkheid. De ambitie Om adaptief onderwijs voor de massa scholen interessant en organisatorisch haalbaar en betaalbaar te maken, is het zaak gebruik te maken van verschillende prijsmodellen. Vanuit deze modellen zijn diverse proposities richting onderwijs mogelijk. De uitdaging Als we de ontwikkelingen in het onderwijs combineren met de technische mogelijkheden die mogelijk zijn, wordt duidelijk dat er grote kansen liggen om nieuwe prijsmodellen te genereren rondom bestaande of nieuwe proposities. Het is zaak deze kansen te verkennen en hierin tevens de risico’s of aandachtspunten mee te nemen.
10. Thema: Verbindingslaag We weten uit ervaringen van scholen en andere sectoren dat samenhang niet vanzelf ontstaat. Er is een verbindingslaag nodig die vraag en aanbod en de verschillende voorzieningen en content-‐ en informatiestromen met elkaar verbindt. Scholen noemen dit vaak een ‘platform’, maar ook termen als een ‘intelligente schil’, ‘digitale kapstok’ of ‘digitale ruggengraat’ worden gebruikt. Deze laag bestaat in elk geval uit standaarden en afspraken die verbindingen tussen de elementen mogelijk maken. Op bepaalde vlakken zijn deze al ontwikkeld of in ontwikkeling, op andere vlakken moeten we met elkaar ontdekken wat nodig is en of zich dit vertaalt in een softwarelaag, een afspraak of implementatie van een afspraak, etc. Deze tafel brengt de noodzakelijke verbindingen bijeen en vertaalt deze naar wat er enerzijds nodig is om het voor een school gemakkelijker te maken om maatwerk met ict te bieden en die anderzijds een doorbraak in de totstandkoming van het benodigd aanbod genereren.
20 december 2013
5
Agenda publiek-‐private tafels Doorbraakproject Onderwijs en ict
Deze tafel zal later in 2014 starten. De opgave voor deze tafel wordt opgesteld op basis van de inzichten uit de thema’s van de andere publiek-‐private tafels. Ook zal de informatie vanuit Leerling 2020, die via een Request for Information onderzoek doen naar de inhoud en werking van bestaande platforms, worden meegenomen. Meer informatie via de url: www.schoolinfo.nl/rfi-‐ platforms
20 december 2013
6
