Ing. 22 juni 2009 PS2009-462 2009-007953 PS23/9
Provinciale Staten van Gelderland T.a.v. de Griffie Postbus 9090 6800 GX ARNHEM
Uw kenmerk: zaaknummer 2009-007953 Uw datum: 28 april 2009 Ons Kenmerk: RGS136 Onderwerp: Advies ROCOV op concept PvE aanbesteding OV Achterhoek-Rivierenland en Veluwe
Afschrift aan: - Stadsregio Arnhem – Nijmegen - College B en W gemeente Doetinchem
ROCOV Gelderland - Stadsregio p/a Stichting OPC Postbus 2797 3500 GT Utrecht T: 030 – 291 67 65 E:
[email protected] I: www.rocovgelderland.nl
Bijlagen: 1
Arnhem, 19 juni 2009 Geachte leden van Provinciale Staten, Op 11 mei 2009 hebben wij een adviesaanvraag ontvangen betreffende het concept Programma van Eisen (PvE) over de aanbesteding van het openbaar vervoer in de regio’s Achterhoek-Rivierenland en Veluwe. In de vergadering van donderdag 18 juni 2009 heeft het ROCOV Gelderland - Stadsregio de aanvraag om advies behandeld. Hierover kunnen wij u het volgende meedelen. Algemeen Op de eerste plaats danken wij u voor de uitgebreide beschrijving van het PvE. Na bestudering ervan merken wij wel dat nog niet alles concreet is ingevuld en dat er sprake is van herhaling van onderwerpen, inconsequente volgorde en terminologie. Aangezien er nog sprake is van een concept gaan wij ervan uit dat het PvE de komende weken nog verder geoptimaliseerd zal worden. Bovendien gaan wij er vanuit dat wij, zodra de lijnentabellen bekend, wij bijtijds in staat worden gesteld om daarover een advies te kunnen uitbrengen. Positief Wij zijn verheugd om te lezen dat de gebieden Achterhoek, Rivierenland en de treindienst Zutphen-Apeldoorn in één intermodale concessie wordt ondergebracht. Een verdere integratie van bus en regionale trein juichen wij vanzelfsprekend toe. Daarnaast vinden wij in het PvE diverse andere positieve punten:
1
1. Ontwikkelteams, Marketing en Vanzelfsprekend OV: De meerderheid van het ROCOV staat positief tegenover deze zaken en wil hier graag verder over meedenken en vorm aan geven. Wat betreft de ontwikkelteams willen wij hier als adviseur bij betrokken worden mits er over onze (onafhankelijke) rol goede afspraken gemaakt kunnen worden. Daarnaast onderschrijven wij volledig de uitgangspunten die u heeft wat betreft Marketing en Vanzelfsprekend OV. 2. Monitoring Doetinchem-Arnhem: Wij stellen het voornemen van een eenduidige monitoring van alle treinritten op dit traject zeer op prijs. Het ROCOV wil hieraan zeker ook medewerking verlenen. 3. Evenementenlijnen: Dat u in het PvE hier apart aandacht aan besteedt en op een goede wijze wilt invullen vindt het ROCOV positief. 4. OV-chipkaart: Het ROCOV is verheugd om te lezen dat de OV-chipkaart gratis ter beschikking wordt gesteld aan de reiziger. 5. Concessiebeheer: Uit het Programma van Eisen komt naar voren dat het beheer van de concessie door u als zeer belangrijk wordt gezien. Het ROCOV is het hier mee eens en wil hier graag verder bij betrokken worden. 6. Infrastructuur en haltes: Het ROCOV vindt het goed om te lezen dat de concessiehouder een rol krijgt wat betreft de signalering van problemen m.b.t. infrastructuur, doorstroming, haltes en busstations. Verbeterpunten Het ROCOV maakt zich wel zorgen over een aantal andere punten in het PvE. Op de eerste plaats zijn wij het niet eens met de door u gecreëerde mogelijkheid om een deel van de huidige dienstregeling van de Regionetlijnen los te laten. Hiermee wordt afgestapt van de basismobiliteit en dit biedt de reiziger geen enkele garantie dat er ’s avonds na 19.00 uur en in de weekenden op deze lijnen nog vervoer wordt geboden. Wij adviseren u dringend om hier alsnog een aantal minimumvoorwaarden aan te verbinden met de basismobiliteit als uitgangspunt.
2
Als tweede punt constateren wij dat de uitgangspunten in het PvE betreffende de mogelijkheid van twee vervoerders op de spoorlijn Arnhem-Doetinchem te vaag en te vrijblijvend zijn. Vanuit de regio krijgen wij diverse signalen dat men zich hierover zorgen maakt. Er wordt zelfs gevreesd voor een ‘knip’ in Doetinchem. Wij benadrukken nogmaals dat de mogelijkheid van twee vervoerders op de spoorlijn Arnhem-Doetinchem door ons wordt afgewezen. Naast de hierboven beschreven zaken wil het ROCOV ook onderstaande punten bij u onder de aandacht brengen: 1. Elst: Het ROCOV is geen voorstander van een ‘knip’ in Elst, ook niet na 2015. 2. Veluwelijn: Het ROCOV is voorstander van het verbeteren van de reismogelijkheden tussen Apeldoorn en Zwolle, maar in de vorm zoals die nu is bedacht voldoet dit niet aan de kenmerken van HOV. Dit blijkt o.a. uit het feit dat er geen aparte busbanen beschikbaar zijn, de instelling van 30 km zones, de haltering op de rijbaan en de voorgenomen route door de dorpen. Dat de aansluitende lijnen 96 en 97 met de komst van de Veluwelijn komen te vervallen wijzen wij af. 3. Lijnen 101 en 104: Het PvE is onduidelijk over de toekomst van deze lijnen. Blijven ze of mogen ze worden geschrapt? En als ze geschrapt mogen worden, komt er dan een alternatief voor in de plaats? 4. Ketenmobiliteit: Het ROCOV mist in het PvE een beschrijving van de ketenmobiliteit en het recht voor inwoners op goed bereikbaar OV. Te denken valt aan fietskluizen, verhuur OV-fiets en mogelijkheid voor het aanbieden van ‘Greenwheels’ bij (belangrijke) haltes. 5. Tarief wagenverkoop: In het PvE wordt voorgesteld om hiervoor een tarief van € 4,00, zonder overstaprecht, in te stellen. Dat is veel te hoog en wijkt te sterk af van het huidige tarief van de stippenkaart in de bus. Wij stellen € 2,50 voor met overstaprecht wat ook aansluit bij andere regio’s.
3
Rol ROCOV In het PvE wordt niet of nauwelijks verwezen naar de rol van het ROCOV. Dat vinden wij jammer. Graag zien wij dat bij toekenning van een concessie aan de vervoerder, zij gewezen worden op verplichtingen uit de Wet Personenvervoer 2000. Het ROCOV is hierin gesprekspartner conform het convenant wat wij met u hebben afgesloten. Daarnaast is het onze wens om ook op andere manieren betrokken te worden bij het OV-beleid zoals in deze brief is aangegeven. Tot slot Tot zover op hoofdlijnen ons advies over het concept PvE. In de bijlage hebben we nog onze wensen en andere aanvullende opmerkingen en vragen genoteerd. Mocht u nog vragen hebben over deze brief, dan kunt u contact opnemen met het secretariaat. De gegevens staan bovenaan deze brief. Graag zien wij uw schriftelijke reactie binnen 4 weken tegemoet. Met vriendelijke groet, namens de consumentenorganisaties verenigd in ROCOV Gelderland – Stadsregio,
G. J. (Ben) Mouw Voorzitter
4
Bijlage In deze bijlage treft u een aantal opmerkingen aan betreffende het PvE. Ook gaan we hier nader in op aanvullende vragen en onze wensen. •
Concessieduur (pag. 7): Het lijkt erop dat de looptijd van de concessie nog niet helemaal duidelijk is. Wij gaan vooralsnog uit van datgene wat hier op pag. 7 van het PvE staat vermeld.
•
Gunnings- en wegingscriteria (pag. 7 e.v.): Hier staat nog niets over vermeld. Als dit zeker is willen wij graag hierover onze mening geven.
•
Bonus-, malus- en boeteregeling (pag. 11): Over het algemeen zijn wij hierover positief. Het ROCOV pleit er wel voor om opgelegde boetes terug te laten komen ten gunste van de reiziger. Daarnaast vragen wij ons af hoe u de inzet van de concessiehouder in het ontwikkelteam objectief wilt meten. Momenteel is dit te vaag en het werkt ons inziens onnodig negatief op de vertrouwensrelatie.
•
Rijtijdgroepen (pag. 29): Om aan de eisen van ‘Vanzelfsprekend OV’ tegemoet te komen moet er zoveel mogelijk in patroontijden gereden worden zodat de reiziger de dienstregeling gemakkelijk kan onthouden.
•
Scholierenlijnen (pag. 34): De tabel scholierenlijnen ontbreekt.
•
Grensoverschrijdend OV (pag. 35): Er mag geen sprake zijn van het fysiek knippen van zo’n lijn, ook als de concessiehouders er samen niet uit komen. Verder moet het helder zijn wie waarvoor verantwoordelijk is (bv. dynamische reisinformatie moet hierop toegesneden zijn).
•
Uitvoeringskwaliteit (pag. 37 e.v.): Positief is om te lezen dat er hoge eisen worden gesteld aan de uitvoeringskwaliteit. Wel vragen wij aandacht voor de laatste aansluiting trein – bus. Graag zien wij dat op een station na aankomst van de laatste trein er altijd aansluiting is voor reizigers. Wat ons betreft hoeft dit niet een volledige dienstregeling te zijn maar men moet wel thuis kunnen komen (bv. met één of twee bussen die een afwijkende route
5
kunnen rijden). Daarnaast moet bij rituitval de reden wel duidelijk worden gemaakt. •
Uitbesteding van exploitatie (pag. 40 e.v.): Het ROCOV staat hier niet afwijzend tegenover mits dit niet anders kan. Wel willen we dat er een meldingsplicht komt voor de concessiehouder als er extra capaciteit ingehuurd moet worden alsmede een kwaliteitstoets van de onderaannemer (wat voor personeel wordt er ingezet, heeft dat ervaring met het rijden van lijndiensten, voldoet het in te zetten materieel etc.). Reden hiervoor is dat de kwaliteit van uitbesteding van exploitatie momenteel nog niet voldoende gewaarborgd is.
•
Comfort- en uitstraling (pag. 45 e.v.): Graag willen wij punt C.2.13 aangevuld zien met fietsvoorzieningen in de trein en dat deze na 09.00 uur gratis meekunnen.
•
Toegankelijkheid (pag. 47 e.v.): 1. Wij vragen om op de stadsdiensten de norm voor rolstoelplaatsen conform de richtlijnen van het CROW te hanteren. Een elektrische bediening van de klep om rolstoelers de bus in te krijgen achten wij zeer wenselijk. Mocht een gehandicapte alsnog niet mee kunnen terwijl dat wel zou moeten, dan zal hiervoor vervangend vervoer geregeld moeten worden. 2. Volgens ons klopt de formulering bij C.2.24 tussen a en b niet. 3. De trein moet altijd volledig toegankelijk zijn. Dit om te voorkomen dat er met andere vervoervormen moet worden gereisd terwijl dat eigenlijk niet nodig is.
•
Aanvullende voorschriften treinmaterieel (pag. 48 e.v.): 1. Er moet voldoende reservematerieel beschikbaar zijn om bij uitval van treinstellen de reguliere dienstregeling uit te kunnen voeren. 2. Volgens ons klopt de formulering bij C.2.31 niet. Indruk wordt gewekt dat de vervoerder alleen 1e klas zitplaatsen kan aanbieden.
•
Technische specificaties OV-chipkaart (pag. 52 e.v.): Bij C.2.47 toevoegen het woord “incidentele” voor versterkingsritten.
6
•
Infrastructuur en haltes (pag. 55 e.v.): 1. Het ROCOV pleit voor de mogelijkheid om fietskluizen te plaatsen bij drukke bus- en treinstations of haltes. Ook zou het mooi zijn als op die plaatsen een OV-fiets en Greenwheels gehuurd kunnen worden. 2. De reiziger mag, bij gebruik van de chipkaart, financieel niet de dupe worden als er een omleiding wordt gereden. Ook wensen wij dat, mocht er sprake zijn van een omleiding, de reiziger geen regeling in de zin van ‘geld terug bij omleiding’ hoeft in te dienen.
•
Chipkaart (pag. 57 e.v.): Onze houding hierover is gematigd positief. Wij komen hier in een apart adviestraject op terug.
•
Reisinformatie (pag. 61 e.v.): 1. Bij C.6.1, 3e bullet: tot minimaal één uur vooruit. Idem bij C.6.5 laatste zin. 2. Ook in het busboekje zien wij graag de oplaadpunten van de OVchipkaart genoemd. 3. Wij adviseren om de jaarlijkse reguliere dienstregelingwijziging minimaal 4 weken van te voren bekend te maken i.p.v. de huidige 2 weken. 4. Bij de gedrukte informatie moet ook een duidelijke lijnennetkaart toegevoegd worden. In het busboekje graag alle haltes opnemen per lijn. 5. Wat betreft de bestemmingsfilm op het voertuig moet het voor de reiziger duidelijk zijn waar de bus naar toe gaat en eventueel via welke plaatsen. Vanwege de leesbaarheid prefereren wij geen scrollende tekst in de vorm van een lichtkrant. 6. De statische informatie op de perrons van treinstations graag uitbreiden met de spoorkaart van Nederland.
•
Bijlage PvE: Wij hebben kennis genomen van de lijnentabellen. Voordat we hier een nader advies over kunnen geven denken wij dat dit eerst concreet uitgewerkt moet worden in de bestekfase.
7
•
Aanvullende wensen: 1. Verkooploketten: In het huidige PvE is het niet duidelijk of de vervoerder op bepaalde plaatsen verkooploketten moet openhouden en/of moet creëren. Het ROCOV vindt het belangrijk dat deze blijven bestaan (wellicht in combinatie met de VVV zoals in Arnhem het geval is), waar informatie over het regionale OV in de breedste zin van het woord te verkrijgen is. 2. Tariefverordening: In het Programma van Eisen zijn nu allerlei bepalingen over tarieven en kaartsystemen opgenomen. Beide zaken zijn volop in ontwikkeling door de aanstaande introductie van de OVChipkaart. Opname van deze voorwaarden in het PvE leidt ertoe dat de eisen afhankelijk worden van het moment van concessieverlening. Dat is ongewenst. Het ROCOV stelt daarom voor een afzonderlijke “Tariefverordening” op te stellen. Deze Tariefverordening kan steeds worden aangepast aan de nieuwste ontwikkelingen. Voordeel hiervan is, dat wijzigingen kunnen worden doorgevoerd zonder het contract met de vervoerder te moeten openbreken. Zeker nu de chipkaart nog zo nieuw is kan het best zijn dat je na een tijdje ervaring iets wilt veranderen. Effect is dat elk bedrijf met dezelfde randvoorwaarden voor kaartsysteem en tarieven werkt. Tevens wordt landelijke afstemming daardoor eenvoudiger. 3. Tariefintegratie: In het PvE is het op zijn plaats om tariefintegratie te eisen met andere vervoermaatschappijen en modaliteiten. Datzelfde geldt voor de geldigheid van kortingskaarten etc. Wij stellen het op prijs als hierover in het PvE voorwaarden worden opgenomen. 4. Toilet in de trein: Het ROCOV is van mening dat elke trein voorzien moet zijn van een toilet. De “toilet-oplossing” op stations, zoals verwoord in het PvE, voorziet niet in de reizigerswens omdat veel reizigers overstappen op een station en daardoor onvoldoende tijd hebben om naar het toilet te kunnen. Op 12 mei is door de Tweede Kamer een motie aangenomen die erin voorziet dat vanaf 2030 alle treinen een toilet moeten hebben. Graag zien wij dat in het PvE alsnog geëist wordt dat elke trein een toilet moet hebben.
8
5. Minimumomvang dorpskern voor ontsluiting: De provincie Gelderland stelt 1500 inwoners als de ondergrens voor ontsluiting van een dorp. In andere delen van Nederland wordt 800 inwoners of zelfs 400 inwoners als ondergrens geëist. Het ROCOV is voor een aanscherping van deze ontsluitingseis. 6. Communicatie: Alle bussen moeten uitgerust zijn met communicatieapparatuur waarbij chauffeurs onderling met elkaar kunnen communiceren, o.a. ten gunste van de reiziger bij overstappen. Dit moet gelden zowel bij lijnen die binnen de concessie rijden als ook bij grensoverschrijdende en/of aansluitende lijnen buiten de concessie.
9
