Activiteitenverslag 2012 Perspectieven 2013

©Florence Weiser

Perspectieven 2013

enActiviteit verslag 2012 ven Perspectie 2013

Activiteitenverslag 2012

1

professionele vereniging voor creatieve beroepen

enActiviteit verslag 2012 ven Perspectie 2013

inhoud Edito

4

Inleiding: een vereniging ten dienste van haar leden

7

De missies van de PVCB in 2012

11

I. Politieke en maatschappelijke uitdagingen II. Diensten voor de leden

11

Informeren en begeleiden Bemiddelen en verdedigen Onderzoek en analyse Gespecialiseerde documentatie Opleidingen op maat Beurzen voor kunstenaars

17 21 23 27 29 35

-

III. Participatie

37

- Perspectieven voor 2013

45

3 Activiteitenverslag 2012

-

Perspectieven 2013

1. 2. 3. 4. 5. 6.

17


edito

De voorzitter aan het woord

perspectives Perspectieven2013 2013

Dit jaar viert SMart haar 15-jarig bestaan. We hebben in die periode een lange weg afgelegd… maar toch is er nog veel werk voor de boeg.

Activiteitenverslag rapport d’activité 2012 2012

4

Met meer dan 50.000 leden is SMart erin geslaagd om uit te groeien tot een vitale organisatie voor creatieve beroepen. Onze missie bestaat eruit onze leden zo goed mogelijk te informeren en te verdedigen. We zijn meer dan ooit vastberaden om deze opdracht verder te zetten. We blijven onze organisatie dus verder ontwikkelen. Zo openen we eind juni een nieuwe antenne in Schaarbeek. Maar daar blijft het niet bij, want we hebben zowel voor Vlaanderen als Wallonië nog een hele reeks projecten in de pijplijn zitten. Hartelijk bedankt voor uw lidmaatschap en steun. In de naam van de Raad van bestuur van de Vereniging. Michel BINSTOK Voorzitter

Twee verjaardagen voor 50.000 leden In 2013

Door onze sterke inzet voor onze leden won onze rol als vertegenwoordiger in 2012 duidelijk aan belang in de ogen van de leden en van de publieke opinie. Een vereniging die vijf jaar bestaat, staat nog in haar kinderschoenen. We werken dan ook onverdroten voort aan de verdere uitbreiding van onze missies, het verfijnen van onze actiemiddelen en het ontwikkelen van nieuwe economische en sociale tools voor de sector. Natuurlijk mag er ook even gefeest worden! In september toosten we uitgebreid op het grote succes van SMart. Een succes dat er enkel kwam dankzij een baanbrekend idee dat de oprichters van de Vereniging hadden en in de praktijk brachten. Zij zagen in dat de kunstenaars nood hadden aan een instrument om hun beroepscarrière in goede banen te leiden. Door het mutualiseren van de middelen is het nu mogelijk concrete tools aan te bieden die hen toelaten hun beroepscarrière, op een zelfstandige en solidaire manier, gestalte te geven. Veel leesplezier. Eric Lauwers

Directeur van de PVCB


Onze opdracht kan kort samengevat worden: het verdedigen en vertegenwoordigen van onze leden. In de praktijk bieden we een brede waaier aan activiteiten en diensten. Ons activiteitenverslag hieronder licht dit uitvoerig toe.

Perspectieven 2013

vieren we een dubbele verjaardag. Vijftien jaar geleden zag SMart het levenslicht. Tien jaar later, in 2008, werd deze voorloper opgesplitst in vijf verschillende entiteiten met elk een eigen opdracht: een daarvan was de Professionele Vereniging voor Creatieve Beroepen.

© Lisa Matthys

inleiding

inleiding

Een volgehouden engagement Om haar leden, kunstenaars, technici, creatieven en alle mogelijke tussenpersonen, te vertegenwoordigen en te verdedigen doet de Vereniging aan lobbying. In de nieuwe statuten staat dan ook dat de Vereniging “de overheden informeert over de creatieve en vertolkende beroepen, deze wil bevorderen en verdedigen en een bijdrage wil leveren om de wetgeving in het belang van de kunstenaars te laten evolueren.” Om deze rol optimaal te vervullen, moet de Vereniging de sociale uitdagingen waarmee de leden te maken krijgen zo duidelijk mogelijk definiëren. Dankzij het contact met de leden en hun constante feedback kan de Vereniging haar standpunten voort-

durend aanpassen aan de wisselende professionele noden en de moeilijkheden waarmee leden te maken krijgen. De hoogdringendheid van de ‘crisis in de werkloosheidsregelgeving voor kunstenaars’1, die in 2011 begon en die SMart, en meer bepaald de Vereniging, ook gedurende 2012 het hele jaar bezighield, bracht de lobbyactiviteiten in een stroomversnelling. Dit verplichtte de Vereniging haar activiteiten beter te structureren. Door deze crisis testte de Vereniging ook haar mobilisatievermogen uit. Een eerste petitie werd door 23.000 personen ondertekend en een reeks latere bijeenkomsten lokten ook heel wat volk. Daarbij denken we aan de ‘Ontbijtvergaderingen’ en de campagne ‘Ik stem cultuur’.


Sinds haar oprichting in 1998 heeft SMart altijd het principe van solidariteit gehuldigd. Dat blijkt ook uit haar werking waarin een sociale economie centraal staat. Toch duurt het tot de oprichting van de Stichting SMartBe in 2008 vooraleer de Professionele Vereniging voor Creatieve Beroepen (hierna: de Vereniging of PVCB) een eigen identiteit en missie krijgt naast haar vier zusterorganisaties. In 2012 werd de bestaansreden opnieuw omschreven en vastgelegd in de statuten van de Vereniging om haar objectieven en missie als belangengroep beter te definiëren. De Vereniging breidt haar actiedomein steeds verder uit in functie van de nieuwe activiteiten die ze opstart. De twee belangrijkste opdrachten van de PVCB zijn het vertegenwoordigen en verdedigen van haar leden. In het verlengde daarvan komen daar nog andere specifieke taken bij, zoals het aanbieden van een brede waaier aan diensten (juridische hulp, opleidingen, onderzoek, enz.). Hier gaan we later nog dieper op in.

Perspectieven 2013

Een vereniging ten dienste van haar leden

Perspectieven 2013

Door de leden bij de activiteiten te betrekken, stimuleert de Vereniging niet alleen het debat over haar standpunten, maar verzekert ze ook dat deze standpunten collectief gedragen worden.


8

In de loop van 2012 heeft de PVCB haar opdracht als vertegenwoordiger van de sector beter afgebakend. Er werd een groep samengesteld die daarvoor op nationaal, regionaal en lokaal niveau instaat. Elk kantoor beschikt nu over haar eigen plaatselijke afgevaardigde. Deze vertegenwoordigers hebben een uitgebreid takenpakket: luisteren naar de leden, identificeren van eventuele barrières en verwachtingen, verzamelen van informatie om deze met de collega’s te delen, het imago van de Vereniging vormgeven en uitdragen… Daarnaast werken ze ook aan de uitbouw van een netwerk zoals het identificeren en ontmoeten van partners, het vertegenwoordigen van de Vereniging, het onderhouden van relaties met de culturele, economische en politieke actoren en organiseren ze en nemen deel aan openbare bijeenkomsten.

Een kritische afstand De PVCB is vertegenwoordigd binnen de Raad van Bestuur van de Stichting SMartBe en de directie heeft regelmatig contact met de directeuren/-trices van de andere entiteiten. De directie is betrokken bij de

discussies over de algemene werking van de structuur. De Vereniging bewaakt mee de strategische doelen van de structuur en de kwaliteit van de diensten van de andere entiteiten van de Stichting SMartBe. De Algemene Vergadering van 5 september 2012 heeft de waarden van de Vereniging herbevestigd en deze opgenomen in de nieuwe statuten. De Vereniging ziet erop toe dat, zowel binnen de Stichting SmartBe als bij de oprichting van zusterverenigingen doorheen Europa, haar basiswaarden nagestreefd worden:  Het versterken van de autonomie van de creatieve professionals.  Het professionaliseren van de relaties binnen de artistieke en culturele sector.  Het creëren van een veiliger juridisch kader voor de creatieve sector.  De leden vertegenwoordigen bij de culturele en politieke beleidsmakers. De nieuwe statuten wijzigen ook de invloed van de leden. Het verschil tussen effectieve en gewone leden bestaat niet langer. Alle leden die hun bijdrage betaald hebben, beschikken vanaf nu over stemrecht tijdens de Algemene Vergadering. De Vereniging hoopt dat het engagement van de leden verder groeit en dat ze ook in de toekomst actief bijdragen aan de verdere evolutie.

Ter herinnering: in de herfst van 2011 verschenen er in de pers artikels waarin het stijgende aantal werkloze kunstenaars aan verondersteld misbruik werd gelinkt. Kort daarna ging de RVA de strijd aan met dit vermeende misbruik door de toepassing van de beschermingsregels voor tijdelijke arbeid op de kunstenaars strikter te interpreteren. Voor heel wat leden veroorzaakte dit grote problemen.

1

Een constante evolutie Zoals uit de onderstaande tabellen blijkt, stijgt het ledenaantal voortdurend. Ook het aantal leden dat gebruik maakt van onze Activiteiten-tool, waarmee ze hun carrière zelfstandig kunnen beheren, neemt toe. Sinds de oprichting tot eind 2012 hebben meer dan 48.000 leden en meer dan 57.000 opdrachtgevers via SMartBe gewerkt. In 2012 werden er 2000 Activiteiten geopend. Dit brengt het totaal aantal sinds 2004 op exact 11.611.

Perspectieven 2013

De relatie met de opdrachtgevers Om de leden te kunnen vertegenwoordigen, is een goede relatie met de opdrachtgevers erg belangrijk. Het is bijgevolg essentieel goed naar hen te luisteren. Met welke zakelijke vragen zitten zij? Welke opmerkingen hebben ze? Maar ook om uit te leggen hoe de tools van SMartBe werken, de problemen van de leden toe te lichten… De eerste stappen in die zin hebben als bedoeling om een constructieve relatie met de opdrachtgevers op te bouwen en - uiteindelijk - de samenwerking tussen de opdrachtgevers en de leden te vereenvoudigen.


9 Ledenevolutie van 2002 tot 2012

evolutie van de gefractureerde bedragen van 2002 tot 2012

© Emmanuel Tête

en uitdaging

MISSIeS

I. Politieke en maatschappelijke uitdagingen Acties en standpunten In 2012 ontbrak het ons niet aan onderwerpen voor onze politieke acties: de RVA-crisis, het besparingsbeleid van de federale overheid, de bedreigingen waaronder de podiumkunsten in de Federatie Wallonië-Brussel gebukt gingen… Het verdedigen van de creatieve beroepen vormde duidelijk de rode draad doorheen onze acties.

Even ter herinnering…  De inschakelingsuitkeringen (de voormalige wachtuitkeringen) zijn vanaf nu beperkt tot drie jaar. Voor heel wat kunstenaars heeft dat nefaste gevolgen. Door de tijdelijke aard van hun werk dreigen ze immers nooit recht te krijgen op een volledige werkloosheidsuitkering.  Als gevolg van een striktere interpretatie van het werkloosheidsreglement zijn heel wat kunstenaars het neutraliteitsvoordeel verloren, terwijl net deze bescherming hen – ondanks hun wisselende beroepsactiviteiten – een min of meer stabiel inkomen verzekert.


De missies van de PVCB in 2012

Perspectieven 2013

© Sidney Decock

1 maart 2012, overhandiging van onze petitie aan de minister van Werk

 De continue daling van de werkloosheidsuitkeringen draagt bij aan de toenemende precarisering van de situatie van vele creatieve professionals.

Perspectieven 2013

 In de Federatie Wallonië-Brussel heeft de dreigende besparingsoperatie (-45%) in het budget voor de ondersteuning van de podiumkunsten tot een uitzonderlijke mobilisatie van de sector geleid. De minister heeft een deel van de geplande besparingsmaatregelen geschrapt, maar in Franstalig België bestaat er, net zoals in vele Europese landen, een duidelijke tendens om in de cultuursubsidies te snijden.  In al deze gevallen heeft de PVCB initiatieven genomen om het standpunt van de creatieve professionals bekend te maken en de belangen van haar leden te verdedigen. Op haar blog (blog.smartbe.be) kan de Vereniging onmiddellijk reageren op de politieke en sociale actualiteit en kunnen lezers zelf deelnemen aan het debat.


12

Advies van de NAR over het kunstenaarsstatuut Twee voorstellen in het advies zijn zeer positief: •K unstenaars die werken zonder band van ondergeschiktheid (artikel 1bis) behouden hun toegang tot de sociale zekerheid. • Voor kunstenaars en technici stelt de NAR voor om de specifieke maatregelen voor het verkrijgen en behouden van werkloosheidsuitkeringen zonder onderscheid uit te breiden naar alle uitvoerende en scheppende kunstenaars. We bekritiseren daarentegen fel de invoering van een onderscheid tussen ‘professionele’ en ‘amateurkunstenaars’ door middel van een kunstenaarskaart en beroepsvisum. De invoering van dit systeem dreigt een kostelijke en administratief lastige grap te worden. Een betere manier om een grotere rechtszekerheid te bereiken, bestaat erin om binnen een commissie over een lijst met alle artistieke functies te onderhandelen. Ook het feit dat de technici uitgesloten worden van de toepassing van het artikel 1bis vinden we onaanvaardbaar. Dit blijft essentieel voor ons: technici moeten recht hebben op dezelfde beschermingsmaatregelen als kunstenaars. Beide groepen krijgen immers vaak met dezelfde arbeidsomstandigheden te maken. In tegenstelling tot de twee voorgaande adviezen (2002 en 2010) wordt er niet langer gesproken over de toepassing van het arbeidsrecht voor kunstenaars en technici met contracten onder artikel 1bis. Dat is nochtans een van onze belangrijkste eisen.

… enkele opmerkelijke tussenkomsten:  Op 1 maart 2012 overhandigde de PVCB een petitie en een dossier aan de minister van Werk, Monica De Coninck, om de houding van de RVA aan te klagen.

 De Vereniging heeft een aantal politici persoonlijk gecontacteerd om de werking van SMart en de standpunten van de Vereniging uit te leggen.  De Vereniging heeft heel wat acties ondernomen bij zowel de RVA als de vakbonden en de uitbetalingsinstellingen.

Perspectieven 2013

 De PVCB vergaderde met alle federale kabinetten die bij de materie betrokken zijn: het kabinet van de minister van Middenstand, de minister van Sociale Zaken, de minister van Werkgelegenheid, de staatssecretaris bevoegd voor Fiscale en Sociale Fraude en met het kabinet van de Eerste Minister.

 D e PVCB heeft de minister van Werk regelmatig gecontacteerd in verband met de invoering van de aanbevelingen van de NAR.  D e Vereniging heeft in juni 2012 deelgenomen aan het coördinatieplatform van de kunstenaars en creatieven van de Federatie Wallonië-Brussel dat opgestart werd door de minister van Cultuur van de Federatie, Fadila Laanan.  D e PVCB heeft sterk gereageerd op de intenties van de minister van Cultuur om het budget van de Raad voor de ondersteuning van theaterprojecten (Conseil de l’aide aux projets théâtraux - CAPT) met 45% in te krimpen. In een brief aan mevrouw Fadila Laanan heeft de Vereniging alternatieven voor de financiering van de podiumkunstensector voorgesteld.


13

 In juli 2012 heeft de Nationale Arbeidsraad (NAR) een langverwacht advies over de ‘Problematiek van de artistieke sector ten opzichte van de RSZ’ geformuleerd, waarin onder meer het kunstenaarsstatuut aan bod kwam. De PVCB verduidelijkte haar standpunt in een persmededeling en verschillende kranten namen dit bericht over.

Participatie en prospectie De Vereniging heeft een cruciale rol gespeeld in deze zaak, maar dat betekent niet dat ze enkel op de actualiteit wil reageren. Naar aanleiding van de gemeente- en provincieverkiezingen van oktober 2012 werd onder de naam ‘Ik stem cultuur’ een grootschalige actie opgestart. Deze campagne was gericht op de gemeentelijke en provinciale kandidaten. Het wilde de rol van de lokale besturen op het vlak van cultuurontwikkeling benadrukken en duidelijk maken in welke mate cultuur belangrijk is voor de stedelijke ontwikkeling.

Perspectieven 2013

Globaal gezien was de respons van de politici positief en er kwamen voor de debatavonden meer dan 600 geïnteresseerden opdagen. De plaatselijke cultuursector werd gemobiliseerd en dat werd ook weerspiegeld in de pers, vooral door de regionale televisiezenders.


14

Dit initiatief gaf de PVCB de kans om haar rol als vertegenwoordiger van de cultuursector op te nemen. Het droeg bij aan de lokale en nationale uitstraling van de Vereniging.

Ik stem cultuur: acties Het memorandum ‘Lokale verkiezingen 2012. Zes doelstellingen voor cultuur en creatieve beroepen’ van het studiebureau diende als reflectie- en discussiebasis voor de partners die we voor dit project samenbrachten. In totaal werden er zes politieke debatten georganiseerd: vier in Wallonië (Doornik, Bergen, Namen en Luik), één in Antwerpen en één in Sint-Gillis.

Perspectieven 2013

In Charleroi droegen verschillende partners hun steentje bij. Zij maakten enkele filmpjes waarin de kandidaten van de belangrijkste partijen hun programma voor het cultuurbeleid van de gemeente konden voorstellen. Voor de organisatie van de debatten werden in Brussel en Wallonië een reeks voorbereidende vergaderingen belegd waar de kunstenaars, projectleiders en plaatselijke culturele spelers elkaar ontmoetten. In elke stad waren er tijdens deze bijeenkomsten tussen acht en vijftien personen aanwezig. In Antwerpen organiseerde de PVCB het debat en liet de aanwezige kunstenaars vragen stellen aan de kandidaat-politici.

Debat Antwerpen, De Winkelhaak, 12 september 2012


© Ellie Van den Brande

15

© Nadine Abril

1 DIENSTEN /

MISSIeS

II. Diensten voor de leden

Perspectieven 2013

1. Informeren en begeleiden

Bereikbare adviesverleners De adviesverleners zijn het eerste aanspreekpunt voor de leden. Afhankelijk van hun noden geven ze informatie, oriënteren hen naar de juiste tools, begeleiden hen bij de uitbouw van hun projecten en helpen problemen op te lossen met hun contracten of vragen rond werkloosheidsuitkeringen en andere administratieve zaken. De PVCB wil dicht bij haar leden - en bij uitbreiding bij alle culturele en creatieve spelers - staan. De adviesverleners staan met hun twee voeten op het terrein. In de steden met een lokaal bureau, helpt de kennis van de plaatselijke netwerken om succesvolle partnerschappen af te sluiten, culturele initiatieven te ondersteunen en de verschillende actoren samen te brengen.

Dicht bij de leden staan, betekent ook dat de adviesverleners hun taal spreken: Frans, Nederlands en Engels, maar ook Duits, Italiaans, Russisch en Arabisch… De leden kunnen dus (bijna) altijd terecht in hun moedertaal. De adviesverleners ontmoeten ook buiten de kantoormuren verschillende geïnteresseerden: studenten van kunstscholen, toekomstige professionals in opleiding, opdrachtgevers, cultuurverantwoordelijken,… Via pedagogische activiteiten kunnen de adviesverleners het publiek informeren over de professionele realiteit binnen de creatieve sectoren en dragen ze ook bij tot het uitdragen van de solidaire waarden en het mutualiteitsprincipe die aan de grondslag van SMart liggen.


17

Perspectieven 2013

De regionale teams en kantoren De activiteiten van SMartBe nemen gestaag toe en dat valt ook af te lezen aan de groei van de teams in Brussel en de regionale antennes. Op dit ogenblik werken er 16 adviesverleners in Wallonië, 6 in Vlaanderen en 42 in Brussel. Samen met de 5 coördinatrices komt dit neer op 64 personen voor het hele land.


18

Brussel Hier werd een grote inspanning gedaan om het onthaal van het publiek te verbeteren. De laatste maandag van elke maand zijn de lokalen open tot 20u30. De infosessies ‘Oriëntatie’ en ‘Activiteiten’ zijn op dat ogenblik altijd volzet. Dit toont aan dat de uitbreiding van de openingsuren tot in de vooravond duidelijk overeenstemt met de wensen van het publiek. In Vlaanderen In 2012 waren er twee grote veranderingen:  Het kantoor in Gent verhuisde van het stadscentrum naar de ACEC-site waar al verschillende potentiële partners, zoals (sociaal-)culturele verenigingen en organisaties, onderdak vonden. De antenne kadert binnen een groot reconversieproject voor deze leegstaande industriële gebouwen.  In Kortrijk houdt de Vereniging één dag per week kantoor in Kunstencentrum Buda. Dit biedt de kans om ook daar contacten te leggen met potentiële leden en opdrachtgevers. In Wallonië Ook in Luik, Namen en Charleroi groeiden de teams. Het kantoor in Doornik dat eind 2011 open ging, is ondertussen al goed in de stad geïntegreerd. In elke antenne besteedt een adviesverlener een deel van zijn of haar werktijd aan een nieuwe opdracht: het vertegenwoordigen van de PVCB. Dat hield onder andere in dat ze de bijeenkomsten en debatten van ‘Ik stem cultuur’ organiseerden.

Wallonië

Perspectieven 2013

Brussel

vlaanderen

Informatie en juridische begeleiding De leden kunnen op afspraak terecht bij de juristen voor gratis advies over hun juridische problemen. Indien nodig worden de leden naar gespecialiseerde advocaten doorverwezen. Sinds 2012 verzorgen de juristen in Brussel drie ochtenden per week een juridische permanentie waar de leden zonder afspraak terechtkunnen. Adviesverleners kunnen voor dringende zaken altijd te rade gaan bij een collega-jurist. Een gespecialiseerde advocaat waarmee de PVCB reeds meerdere jaren een overeenkomst heeft, geeft de informatiesessies over auteursrechten in Brussel en Wallonië. Een gespecialiseerde jurist van de PVCB staat in voor de Nederlandstalige infosessies.


19

© Potopoto

2 DIENSTEN /

MISSIeS

2. Bemiddelen en verdedigen

De juridische dienst was actief betrokken bij de verdediging van de leden van de PVCB die voor hun werkloosheidsdossier een negatieve beslissing kregen. De dienst heeft bij 250 geschillen de RVA aan de tand gevoeld. Ze deed dit gratis voor de SMart-leden. De vier belangrijkste redenen waarom dossiers betwist werden, waren:  Het verwerven van het recht op een werkloosheidsuitkering op basis van de cachetregel.  Het aanvragen van het neutraliteitsvoordeel.  Het aanvragen van een verlenging van de bescherming voor tijdelijk werk.

van de uitkering. Deze inspanningen waren erg succesvol. Van het honderdtal dossiers behandeld in 2012 was het eindresultaat voor meer dan de helft positief. De andere dossiers heeft de juridische dienst overgedragen aan een gespecialiseerd advocatenkantoor die deze zaken voor de rechtbank heeft ingeleid. De Vereniging nam de advocatenkosten voor deze processen volledig op zich. De juridische dienst bemiddelde ook bij conflicten met de belastingadministratie. In dit geval schreef de dienst de belastingcontroleur aan om het dossier van het lid te verdedigen… als er daarvoor geldige redenen waren. Het gaat hier uiteraard niet om belastingontwijking, maar om het verdedigen van de legitieme rechten van de kunstenaars. De juridische dienst komt ook tussen om te voorkomen dat sommige professionele geschillen uit de hand lopen. In dat geval bemiddelt de dienst tussen het lid en de opdrachtgever, of soms ook tussen twee leden die binnen hetzelfde project werken. De bemiddeling vindt steeds plaats samen met een jurist opgeleid in conflictbemiddeling.

Tussenkomsten bij de administraties De juridische dienst kwam per briefwisseling of via een ontmoeting tussen bij de uitbetalingsinstellingen (voornamelijk het ABVV) om een aantal dossiers van Brusselse leden te deblokkeren. De dienst contacteerde ook meerdere keren de dienst ‘reglementering’van de RVA om hun standpunt te verduidelijken of in te nemen over de interpretatie van de geldende werkloosheidsreglementering voor de creatieve beroepen. Indien nodig zorgt de dienst ook voor de juridische onderbouw van de standpunten van de Vereniging.

Perspectieven 2013

De effecten van de striktere interpretatie van de RVA voor de toepassing van het neutraliteitsvoordeel lieten zich sterk voelen in 2012. Veel kunstenaars verloren de rechten die ze daarvoor hadden, met soms schrijnende situaties tot gevolg.

 De berekeningsbasis voor de hoogte


Individuele tussenkomsten voor de leden De zes juristen van de juridische dienst geven niet alleen advies, ze verlenen ook juridische bijstand en bemiddelen voor leden met complexe dossiers op sociaal, commercieel of fiscaal vlak.

© Lisa Matthys

3 DIENSTEN /

MISSIeS

3. Onderzoek en analyse

Deze artikels kan je downloaden op www.smartbe.be/nl/ouvrages Daarnaast heeft het studiebureau een externe specialist verzocht om een onderzoek over de fotografiesector uit te voeren. De resultaten worden in september 2013 gepubliceerd. In juni gaf het studiebureau de sociaaleconomische studie uit over de tool Activiteiten van SMart.

‘Artistieke projecten ontwikkelen. De tool Activiteiten van SMartBe’: conclusies Dit onderzoek biedt een invalshoek om projectwerk binnen de creatieve beroepen beter te begrijpen. De studie schetst de contouren van deze Activiteiten en verduidelijkt welke acties creatieve professionals ondernemen om ze verder te ontwikkelen. Meer dan 10.000 creatieve professionals gebruiken de Activiteiten-tool voor hun projectwerk en contracten van korte duur. De Activiteiten vormen een ministructuur waarmee kunstenaars zelfstandig hun projecten kunnen ontwikkelen. Om van de kunst te kunnen leven, moet men ook rekening houden met de economische realiteit: de waarde van een werk inschatten, een prijs onderhandelen, het diversifiëren of specialiseren van de activiteiten, een afzetmarkt vinden, enz. Toch laten creatieve professionals zich zelden leiden door de financiële rendabiliteit op korte termijn. De belangrijkste drijfveren zijn het artistieke belang van het kunstwerk, de zichtbaarheid en de ervaring die het kan opleveren. Na verloop van tijd kan de kunstenaar zijn werk beter naar waarde schatten en weet hij ook beter wat de gangbare prijzen zijn in de sector. De projectleiders van de Activiteiten zijn dus, ongeacht hun ervaring, echte culturele en creatieve ondernemers.


In 2012 maakte het studiebureau een reeks korte studies over verschillende thema’s:  ‘Erkenning en bekendheid bij de gewone kunstenaar’  ‘Creatieve beroepen: een specifieke sector’  ‘Als creatieve beroepen werk zoeken’  ’L’allocation universelle et les métiers de la création’  ‘La précarité et les moyens d’y résister’

Perspectieven 2013

Het studiebureau Om de arbeidsomstandigheden van kunstenaars en tussenpersonen binnen de creatieve beroepen te verbeteren, is een goed begrip van de betrokken sociaal-professionele sectoren noodzakelijk. Sinds 2007 legt het studiebureau van de PVCB zich toe op het bestuderen van de betrokken sectoren.

Perspectieven 2013

Sommige uitgaven van het studiebureau dienen specifiek om de eisen van de PVCB te ondersteunen. Zo zorgde het studiebureau naar aanleiding van de gemeente- en provincieverkiezingen van 2012 voor een memorandum met daarin ‘Zes doelstellingen voor cultuur en creatieve beroepen’. Deze brochure werd in grote oplage verspreid bij de Nederlandstalige en Franstalige culturele en politieke verantwoordelijken en diende daarnaast ook als uitgangspunt voor de werkgroepen van de campagne ‘Ik stem cultuur’.


24

Juridisch onderzoek De juridische dienst heeft verschillende achtergrondstudies uitgevoerd ter voorbereiding van nieuwe diensten of tools en om de standpunten van de verschillende entiteiten van SMart te onderbouwen. Een greep uit de belangrijkste analyses:  de verschillende verblijfs- en arbeidsaspecten in het kader van de internationale mobiliteit.  de wettelijke bepalingen in verband met crowdfunding, een voorbereidend werk voor de ontwikkeling van een nieuw platform door SMart.  de Creative Commons-licenties om het standpunt van de PVCB over auteursrechten te bepalen. Deze licenties laten de gebruikers toe om hun werk via internet toegankelijk te maken voor het publiek en de reproductie en distributie daarvan gratis te houden.  de collectieve arbeidsovereenkomst van 23/10/12 voor de sector van de podiumkunsten in het Waals en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (PC 304).  een dossier voor de minister van Werk met de samenvatting van alle juridische informatie en de reglementen in verband met de werkloosheid voor de kunstenaars. De juridische dienst maakt ook gedetailleerde analyses over bepaalde kwesties van het arbeids- en sociale zekerheidsrecht. Enkele voorbeelden van de onderwerpen die aan bod kwamen: Mag men meer dan 7,60u per dag werken: een stand van zaken. Welke uitleenregels bestaan er voor een documentatiecentrum? Wat is het juridische kader voor mecenaat?…

Deze cel zorgt ervoor dat er op de website van SMart een groot aantal artikels gratis beschikbaar zijn. Zo zorgde ze voor een heruitgave, volledig of als samenvatting, van een vijftiental analyses uit het boek ‘De kunstenaar, een ondernemer?’ van het studiebureau uit 2011. De cel permanente vorming reikt elementen ter reflectie aan die niet altijd overeenstemmen met de standpunten van de PVCB, maar die het debat over de artistieke en creatieve sector stimuleren. Denk daarbij aan het cultuur- en werkgelegenheidsbeleid, de culturele en sociale economie, auteursrechten, economie, solidariteit (universele uitkering, samenwerkingsprocedures,…), enz.

Meer informatie: www.smartbe.be/nl/ouvrages

Perspectieven 2013


Permanente vorming Sinds 2012 bestaat er een cel die zich, met het oog op het Franstalige project ‘Education Permanente’ (permanente vorming), toelegt op de publicatie en verspreiding van analyses. Deze cel vulgariseert de informatie van de andere diensten van de PVCB (studiebureau, juridische dienst) of van de blog. Daarnaast zorgt de cel ook voor specifiek materiaal waarvoor soms een beroep gedaan wordt op externe medewerkers.

© Emmanuel Tête

4 DIENSTEN /

MISSIeS

4. Gespecialiseerde documentatie

Deze documentatie is niet alleen intern beschikbaar. Ook studenten, onderzoekers en andere geïnteresseerden kunnen op afspraak in het centrum terecht. De gemeenschappelijke catalogus van de Vereniging en Cultuur en Democratie is online beschikbaar: pmb.smartbe.be/opac_css/

Infogids voor kunstenaars In 2011 publiceerde het studiebureau het ‘Répertoire des aides aux artistes’: een zeer uitgebreid overzicht van diverse steunmaatregelen voor kunstenaars. Deze Franstalige infogids die tot stand kwam met een kleine subsidie van de Federatie Wallonië-Brussel kende een enorm succes. Het inspireerde de Vereniging om deze informatie digitaal ter beschikking te stellen. In april 2012 ging de website www.steunvoorkunstenaars.be online. Iedereen kan vrij zoeken in de lijst met mogelijke diensten en steunmaatregelen voor kunstenaars en creatieven in Vlaanderen. De Franstalige tegenhanger van de site www.aidesauxartistes. be doet hetzelfde voor het zuiden van het land. Dit repertorium wordt voortdurend bijgewerkt en met nieuwe informatie aangevuld.

Ook onder SMartTools staat er uiteenlopende en concrete informatie: van de forfaits voor de terugbetaling van verplaatsingen over de verschillende paritaire comités tot het maximaal bedrag van de kleine vergoedingsregeling of het aantal dagen dat een student mag werken. Al deze informatie wordt regelmatig bijgewerkt. De reglementen en wettelijke bepalingen evolueren, er zijn indexeringen, nieuwe barema’s,… Een dossier zoals de hervorming van de werkloosheid (november 2012) was op dat vlak veeleisend. Om deze informatie makkelijker te kunnen aanpassen, de hoogste noden te identificeren en ervoor te zorgen dat iedereen sneller toegang tot deze informatie krijgt, heeft de PVCB in 2012 een nieuwe functie in het leven geroepen, namelijk die van ‘referentiepersoon voor informatie’.

Perspectieven 2013

Een uniek documentatiecentrum Het studiebureau beheert een documentatiecentrum dat zich toespitst op de creatieve beroepen. In 2012 verwierf het centrum een honderdtal nieuwe titels waardoor de totale catalogus nu ongeveer 1500 boeken en tijdschriften bevat. De meeste daarvan zijn in het Frans, maar het centrum beschikt ook over werken in het Nederlands en het Engels. Dit unieke fonds telt werken over recht, economie, kunstsociologie, cultuurbeleid, kunstinstellingen en een brede waaier kunstdisciplines. Het centrum beschikt ook over informatie over de kunstenaars uit de kunstcollectie van de Stichting SMartBe. Ten slotte biedt het centrum ook onderdak aan het fonds van de vzw Cultuur en Democratie met werken over politieke, sociale, economische en educatieve cultuurzaken.

Praktische informatie De website van SMart bevat heel wat praktische informatie voor kunstenaars en creatieve professionals, zoals de dossiers onder ‘Alles weten over’… werkloosheid, sociale zekerheid, auteursrecht,...


De Vereniging voorziet haar leden en opdrachtgevers sinds het ontstaan van kwaliteitsvolle informatie.

© Lisa Matthys

5 DIENSTEN /

MISSIeS

5. Opleidingen op maat

Perspectieven 2013

De kunstenaars en de creatieve professionals zijn niet altijd goed voorbereid op de confrontatie met de sociale en professionele realiteit van de sectoren waarin ze actief zijn. Een project opstarten en beheren, het bepalen van een prijs voor een opdracht of een werk, onderhandelen, communiceren over je artistiek project, een netwerk uitbouwen… liggen niet altijd voor de hand. Zelfs met meerdere jaren ervaring is het niet altijd makkelijk om te gaan met de uitdagingen van de sector. Door de technologische evoluties veranderen communicatie, marketing en het netwerken immers steeds sneller. De opleidingen van de Vereniging trachten hierop een antwoord te geven.


29

In functie van de noden Deze opleidingen bieden creatieve professionals hulpmiddelen om de ontwikkeling van hun carrière beter te sturen. Iedereen kan deze opleidingen volgen, maar de leden hebben wel recht op een verminderd tarief. Op dit ogenblik worden de opleidingen alleen in het Frans gegeven. Perspectieven 2013

De pedagogische aanpak is interactief en de dynamische uitwisselingen helpen de deelnemers om hun ervaringen te delen.

Deze collectieve aanpak laat de deelnemers toe zichzelf te vormen: samen leren we meer. In 2012 werden er in Brussel en Luik opleidingen georganiseerd. In totaal kwamen hier 133 deelnemers op af. De opleidingen in Bergen kenden geen succes. Het publiek verkiest over het algemeen ook korte sessies in de plaats van opleidingscycli van meerdere dagen.


30

Overzicht van de opleidingen voor 2012 Naam van de opleiding

Plaats en aantal

Aantal opleidings-dagen

Aantal uren per opleiding

Totaal aantal deelnemers

Uren X deelnemers

Het opstarten, managen en communiceren van een project

Brussel (1x)

5

35u

3

105u

Assertiviteitstraining

Brussel (1x)

4

28u

5

140u

Welke elementen zijn bepalend voor de prijs?

Brussel (1x)

1

7u

9

63u

Onderhandelen is een kunst!

Brussel (2x) en Luik

2

14u

30

420u

Juist communiceren om je project onder de aandacht te brengen

Brussel (2x)

2

14u

16

224u

Het netwerk als hefboom voor de kunstenaar


1

7u

26

182u

Gebruik van het internet om creaties te verspreiden


1

7u

44

308u

133

1442u

Totaal

14

Naast de programma’s met een sociaaleconomische inhoud die al enkele jaren bestaan, legt de dienst opleidingen in 2012 de nadruk op internet en sociale netwerken. Daarvoor werd de infosessie ‘Gebruik van het internet om creaties te verspreiden’ georganiseerd.

Een gespecialiseerde aanpak De meeste opleidingen worden door externen gegeven, maar meerdere diensten van de PVCB zijn betrokken bij het opstellen van de lesprogramma’s. Een econome van het studiebureau neemt deel aan de opleidingen ‘Welke elementen zijn bepalend voor de prijs?’ en tijdens sommige opleidingen legt een juriste aan de hand van enkele oefeningen uit hoe je best een contract opstelt.

Informatiesessies In Brussel en in de plaatselijke antennes geven de adviesverleners geregeld informatiesessies die voor iedereen openstaan. De bedoeling is om het publiek vertrouwd te maken met de juridische, administratieve en economische aspecten van artistieke arbeid. Tijdens deze sessies wordt ook uitgelegd hoe en waarom de tools van SMart (Contracten en Activiteiten) nuttig kunnen zijn voor creatieve professionals. Sommige informatiesessies worden buitenshuis gegeven. Zo organiseert de dienst op vraag van de docenten, informatiesessies in kunstscholen. Het maakt studenten bewust van de sociaaleconomische realiteit van hun toekomstige beroep, iets wat in de lessen zelf maar zelden aan bod komt.

Perspectieven 2013

Het programma groeit en diversifieert naarmate het langer bestaat. Het wordt bepaald op basis van de noden die de adviesverleners vaststellen. Een peiling bij de leden in 2012 leverde 711 antwoorden op die toelieten het programma verder te verfijnen.

De juridische dienst is trouwens ook verantwoordelijk voor de informatiesessies over de auteursrechten. Een juriste van de PVCB gaf in Gent, Antwerpen en Brussel drie infosessies voor een twintigtal leden. De Franstalige opleidingen worden gegeven door een gespecialiseerde advocaat waarmee SMart al lang samenwerkt. In Brussel, Luik, Charleroi, Namen en Mons werden er een twintigtal sessies georganiseerd waar in totaal ongeveer 200 personen aan deelnamen.


31

Perspectieven 2013

Samenwerking met partners De dienst opleidingen van de PVCB is gestart met het zoeken naar partners die eventueel zelf opleidingen willen organiseren over gratis webtools en informaticaprogramma’s. Het is de bedoeling om op termijn de leden naar deze partners door te verwijzen, waar ze dan indien mogelijk ook recht op een korting hebben.


32

De dienst probeert om via verschillende instellingen meer belangstelling te wekken voor de huidige opleidingen en contacteerde daarvoor het Forem, het Opleidings- en Jobhuis van Actiris en kunstscholen. Jammer genoeg kon het Forem de opleidingen van de Vereniging niet in hun databank opnemen omdat ze betalend zijn en niet gesubsidieerd worden.

Vermits de opleidingen van de PVCB afgestemd zijn op de noden van de creatieve professionals zijn ze moeilijk in te passen in de algemene subsidiekaders en is het aanvragen van openbare financiering niet vanzelfsprekend… Wordt ongetwijfeld vervolgd.


In 2012 werd er uitgekeken naar alternatieve financieringsbronnen om de prijs van de opleidingen te drukken en ze voor meer mensen betaalbaar te maken. Daarvoor werd er bij de Federatie Wallonië-Brussel in het kader van het project ‘Education Permanante’ een subsidieaanvraag ingediend. Op dit ogenblik wordt nog verder onderzocht of de instellingen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest eventueel een uitkomst kunnen bieden.

Perspectieven 2013

Alternatieve financiering De opleidingen over auteursrechten worden volledig betaald door de PVCB. Voor de andere opleidingen betalen de deelnemers een bescheiden financiële bijdrage (30€/dag voor leden, 40€/dag voor niet-leden). Deze bijdragen volstaan niet om de kosten te dekken.

© Emmanuel Tête

6 DIENSTEN /

MISSIeS

6. Beurzen voor kunstenaars Het herinvesteren van een deel van de werkingsmiddelen in de ontwikkeling van nieuwe hulpmiddelen voor de leden is een van de grondslagen van de PVCB en de Stichting SMartBe. Daarom wordt een deel van de middelen onder de vorm van beurzen opnieuw onder de kunstenaars verdeeld. Dit mecenaat dient om kunstenaars uit alle disciplines te steunen bij de ontwikkeling van hun beroepscarrière.

De begeleidingsbeurzen zijn er voor kunstenaars die zich op een scharnierpunt in hun artistieke ontwikkeling bevinden en een artistiek project willen realiseren dat uiting geeft aan deze omwenteling. De beurzen financieren voornamelijk de begeleiding die nodig is om het project uit te voeren. Die begeleiding vindt bijvoorbeeld plaats in een kunstenaarsresidentie, maar ook bij een onderneming of een ngo, aan een universiteit, door deelname aan een workshop of door stage te lopen bij een gezelschap, een kunstenaar, een specialist,... De ‘Salto’ beurzen zijn er voor kunstenaars die hun naamsbekendheid kunnen vergroten omdat ze een uitnodiging hebben gekregen voor een festival, een expositie, een voorstelling,... in België of in het buitenland. Alleen de honderd eerste kandidaturen die SMart bereikten werden onderzocht. Daarvan werden 19 dossiers aanvaard: 12 voor een begeleidingsbeurs en 7 voor een ‘Salto’ beurs. De beurzen gingen naar muzikanten, beeldende kunstenaars, theaterauteurs, fotografen, dansers, film- en radioregisseurs,… Ook de projecten zelf lopen sterk uiteen: van een stage bij een elektrotechnicus om een project met machines van de grond te krijgen, over een stage bij het Chileens gezelschap Oani om de codes van het poppentheater ‘lambelambe’ onder de knie te krijgen, tot Indische zang in Bangalore en een grondige opleiding voor het bespelen van de harp.

Alle details op de site www.smartagora.com


Er zijn twee verschillende beurzen:

Perspectieven 2013

In 2012 werd er voor het vijfde opeenvolgende jaar een kandidatenoproep gelanceerd voor projecten tijdens het jaar 2013.

© Potopoto

actiens

MISSIeS

De leden verenigen Sinds haar oprichting in 1998 heeft SMart het verenigingsaspect hoog in het vaandel gedragen. Maar voor een steeds groeiende organisatie is het niet altijd voor de hand liggend om een direct contact met haar leden te behouden. Door in Wallonië en Vlaanderen kantoren te openen, is het voor de teams eenvoudiger geworden om in het plaatselijke cultuurleven te integreren. In Brussel is er daarentegen nood aan een beter contact met de leden. Het is belangrijk om de banden met de leden aan te halen en deze met elkaar in contact te brengen. De RVA-crisis heeft eind 2011 zowel de kunstwereld als de SMart-medewerkers onder hoogspanning gezet. Door de onophoudelijke stroom nieuwe interpretaties van het werkloosheidreglement kwamen de leden in hun zoektocht naar duide-

Perspectieven 2013

lijke informatie en concrete acties bij SMart aankloppen. Daarom organiseerde de Vereniging vanaf juni 2012 ‘Ontbijtvergaderingen’. Elke eerste donderdag van de maand kunnen de leden in de voormiddag, bij een kop koffie en een croissant, de situatie bespreken en de geplande acties overlopen. In het begin hadden ze het vooral over de werkloosheid, maar na verloop van tijd kwamen ook andere onderwerpen aan bod. Deze bijeenkomsten zijn bedoeld om de deelnemers te informeren over actuele onderwerpen en om nieuwe projecten of acties een duwtje in de rug geven. In 2012 hield de Vereniging zeven ontbijtvergaderingen waar telkens tussen veertig en zeventig personen op afkwamen. Uit deze bijeenkomsten groeide op initiatief van de deelnemers een denktank van 4 à 5 kunstenaars (muzikanten, regisseurs) en indien nodig een werknemer van de Vereniging.


III. Participatie

Perspectieven 2013

Naast de acties zelf, had deze denktank ook als opdracht om na te denken over tijdelijk werk en de evolutie van de arbeidsrelaties.


38

Tijdens het netwerkevent ‘Meet & Connect’ kunnen professionals uit verschillende disciplines (grafische kunsten, fotografie, schilderkunst,…) hun ervaring op professioneel en menselijk vlak met elkaar delen en nieuwe contacten leggen. De voorbereidingen gingen al in 2012 van start, maar voor de eerste ‘Meet & Connect’ was het wachten tot februari 2013.

In Wallonië organiseert de Vereniging voor de leden regelmatig debatten en informatie-uitwisselingen over specifieke thema’s. In Bergen vonden onder meer thematische sessies plaats over ‘het downloaden van muziek, het ‘professionaliseren van een theaterproject en de artistieke inbreng van de technici’ en in Namen rond het statuut van technici.

Deelnemen aan het culturele en verenigingsleven In alle lokale kantoren zijn de adviesverleners betrokken bij het plaatselijke culturele en verenigingsleven. Voor lokale activiteiten kunnen ze gebruik maken van een forfaitair budget van 5000e per stad (10.000e in Brussel). Deze activiteiten zijn een mooie gelegenheid om naast kunstenaars en creatieven ook opdrachtgevers te ontmoeten.

De kantoren organiseerden of ondersteunden ook een reeks artistieke evenementen:

Wallonië

> In Luik hielden ze een projectoproep op basis van de waarden van SMart (mutualisering, duurzaamheid). Op basis daarvan besloten ze vijf projecten te ondersteunen binnen verschillende sectoren (dans, muziek, actie-theater,...) en uit verschillende regio’s (Luik en Eupen, maar ook Antwerpen en Brussel ). > Het kantoor in Bergen verbond haar naam aan feestelijke en creatieve evenementen (Théâtre en Rue, Slam l’Impro). Daarnaast hielp het kantoor ook bij de organisatie van een activiteit waarbij de deelnemers op basis van de campagneaffiches van ‘Ik stem cultuur’ een collectief kunstwerk maakten. Het kantoor heeft dit kunstwerk aangekocht en in haar lokalen tentoongesteld. > In Namen en Charleroi steunden de kantoren sommige activiteiten tijdens Les Fêtes de la Musique. > In Namen heeft het plaatselijke kantoor ook financieel bijgedragen aan de creatie van een fresco en aan een filmopname voor een eindwerk van de school IETE.


 D e kantoren van Kortrijk en Doornik organiseerden, samen met een Rijselse vereniging, SmartFr en de Eurometropool, een actie over de mobiliteit van kunstenaars.  Het kantoor in Namen was betrokken bij de voorbereiding van nieuwe lokale projecten. Concreet zorgde het kantoor voor de organisatorische omkadering en coaching (Cabaret Quintus, stylismegroep van Madame Ravik Boutique).  De adviesverleners waren ook aanwezig op een aantal jobbeurzen, zoals het Job Festival in Antwerpen en Art&Works van Actiris in Brussel.  De Vlaamse kantoren ondersteunden ‘De Invasie’, een platform voor jonge Antwerpse ondernemers, en ‘Noosfeer’, een jobbeurs.

Perspectieven 2013

Een overzicht van enkele opvallende sociaaleconomische activiteiten:

> Soms nam de financiële steun de vorm van een prijs aan. SMart Namen reikte prijzen uit tijdens Verdur Rock, het KIKK Festival en het Festival Media 10/10 (Prix du Pitch). In Charleroi overhandigde het kantoor de Prijs voor het beste scenario tijdens het Festival Livresse#15.

Perspectieven 2013

vlaanderen

> Naar aanleiding van de permanentie in Kortrijk (een dag per week sinds januari 2012) in het Kunstencentrum BUDA werden er een aantal activiteiten georganiseerd ter promotie van het nieuwe kantoor.


> Ook hier kregen heel wat culturele initiatieven steun: Rekto/ Verso, de NYDP-tentoonstellingen in de Winkelhaak (Antwerpen), de muziekclub Democrazy (Gent). Daarbij waren ook eenmalige initiatieven: Hot Club (muziek en dans, Gent), Sketch (illustratie, Antwerpen), NTV Galerie (Gents plateform voor jonge beeldende kunstenaars), Gentse Hoppers (muziek en dans), Studio Start in Antwerpen,…

Brussel

In het Brussels gewest legde de Vereniging de contacten die de basis zullen vormen voor nieuwe samenwerking in 2013. Onze partners in 2012: > Partnerschap met Bruxelles Laïque en het Vrijheidsfestival (www.festivaldeslibertes.be) > Steun aan het festival Art & Cup (www.larecup-bruxelles.be) > Steun aan het project ‘Voyageurs étonnés’ van de literaire vereniging PassaPorta (www.passaporta.be) > Steun aan het ‘Creative Commons Relaunch event’ (www.creativecommons.be) > Samenwerking met Restart vzw voor de tentoonstelling ‘A look inside’ > Partnerschap met het Théâtre de Poche (www.poche.be)

Voor de uitgave ‘Vivre de son art. Histoire du statut de l’artiste XVe-XXIe siècles’ van SMartFr hield het studiebureau in samenwerking met La Maison du Livre van Sint-Gillis een publieksvoorstelling. De aanwezige geschiedkundigen en de twee kunstenaars gingen nadien een interessante discussie aan.

Tijdens de publieksvoorstelling van het onderzoek ‘Artistieke projecten ontwikkelen. De tool Activiteiten van SMartBe’ heeft Eve Chiapello, professor aan het HEC (Ecole des Hautes Etudes Commerciales) in Parijs, in het Cultureel Centrum Jacques Franck een conferentie gehouden met als onderwerp: ‘Entreprendre en coopérant: une voie possible pour les professions créatives?’ De nieuwe contacten leidden tot het voorstel van Eve Chiapello om een van haar studenten in 2013 een afstudeerstage bij de PVCB te laten volgen. Daarnaast werd het onderzoek over de Activiteiten ook in Bergen aan het publiek voorgesteld.

Perspectieven 2013

Zo organiseerde het studiebureau samen met iMal in Brussel een debat over nieuwe praktijken bij het maken van documentaires. Tijdens dezelfde activiteit werd ook het boek ‘Web-documentaires. Guide de Survie et Conseils Pratiques’ van Matthieu Lietaert aan het publiek voorgesteld.

De publicatie van ‘De kunstenaar, een ondernemer?’ was de aanleiding om in Charleroi kunstenaars en economische actoren samen te brengen. In Luik sloeg het plaatselijke kantoor de handen in elkaar met Le Centre d’Art contemporain La Chataigneraie en de Association liégeoise pour la Promotion de l’Art contemporain (ALPC) voor een lezing over een aantal thema’s uit het boek.


Kennis en ervaring delen Het studiebureau van de PVCB organiseert regelmatig publieke activiteiten naar aanleiding van een publicatie om het debat onder de leden te stimuleren. Deze bijeenkomsten zijn ook een geschikte gelegenheid om de samenwerking met andere onderzoekers of instellingen nieuw leven in te blazen.


42 Perspectieven 2013

Communiceren en reageren Voor het contact met de leden is communicatie belangrijk.

Elke maand ontvangen de leden een nieuwsbrief, de SMartLink, met daarin artikels over de creatieve beroepen. De informatie kan gaan over de sociale zekerheid en de standpunten van de PVCB tot oproepen voor projecten en samenwerking met andere organisaties. In 2011 werd de layout in een nieuw kleedje gestoken en de inhoud grondig herzien. Voordien kregen alleen de actieve leden de nieuwsbrief in hun mailbox, maar sinds de restyling krijgen alle leden de SMartLink. Het aantal lezers ligt op 33%. Dit is hoog vergeleken met andere nieuwsbrieven waar het gemiddelde aantal lezers 20% is. Het populairst zijn de artikels over de sociaaleconomische situatie van de kunstenaars en de informatie over het dagelijkse leven van de leden (projectoproepen, juridische en fiscale informatie, de werkloosheidscrisis, kleine vergoedingsregeling,…).


Eind 2011 startten we een blog waarop we onze standpunten over de politieke en sociaaleconomische actualiteit van de creatieve beroepen publiceren. De lezers kunnen hierop reageren en hun mening geven.

Perspectieven 2013

Voor haar communicatiecampagnes, bv. persmededelingen over de sociaalculturele actualiteit, het organiseren van ontmoetingen, de actie ‘Ik stem cultuur’,… doet de PVCB beroep op de dienst communicatie van de Stichting.

De website van SMart centraliseert heel wat informatie die regelmatig geüpdatet wordt. Om de leden nog sneller te kunnen informeren en dichter bij hen te staan, gebruikt de Vereniging sinds 2012 ook de sociale media (Facebook, Twitter). Er bestaat een algemene Facebookpagina in het Frans en het Nederlands. Daarnaast beschikken de Waalse kantoren over een eigen pagina.

© Emmanuel Tête

perspectie ven

Perspectieven voor 2013

Dichter bij de leden voor een betere vertegenwoordiging

De Vereniging spant zich in om meer en beter naar haar leden te luisteren. Een peiling moet helpen om hun verwachtingen beter te begrijpen. De resultaten daarvan zullen publiek gemaakt worden tijdens de Buitengewone Algemene Vergadering op 13 september 2013 die de Vereniging houdt naar aanleiding van het vijftienjarig bestaan van SMart. Wat denken de leden van de manier waarop we hen vertegenwoordigen? Welke acties moeten we volgens hen ondernemen? Dankzij deze peiling zal SMart haar toekomstige acties beter afstemmen op hun noden. De adviesverleners hebben dagelijks contact met de leden. Hierdoor heeft de Vereniging een goed zicht op hun problemen en uitdagingen en is het mogelijk om passend te reageren. Informeren Kwaliteitsvolle informatie en analyses over alle mogelijke onderwerpen die de leden aanbelangen, was altijd al een belangrijk onderdeel van de opdracht van SMart en meerdere diensten van de Vereniging dragen daar hun steentje toe bij. De blog van de PVCB maakt het mogelijk om de sociale en politieke actualiteit op de voet te volgen en te becommentariëren. Bovendien krijgen de lezers de kans om te reageren. De juridische dienst volgt de parlementaire activiteiten op om op de hoogte te blijven van de politieke debatten en om de onderwerpen die voor onze leden van belang kunnen zijn er tijdig uit te pikken. Door ook de context van de debatten te analyseren, achterhalen we de intentie van de wetgever en kunnen we de standpunten en lobbyinspanningen van de Vereniging goed onderbouwen. De juridische dienst volgt op dezelfde manier de activiteiten van administraties zoals de RSZ en de RVA op.


Daarnaast is de Vereniging van plan om ook in de lokale kantoren juridische permanenties op te zetten.

Perspectieven 2013

Luisteren De PVCB wil in 2013 nog dichter bij haar leden staan. We nemen dit heel letterlijk. In het Brussels Gewest opent de Vereniging in juni 2013 een nieuw kantoor in Schaarbeek en verschillende adviesverleners zullen vanuit Sint-Gillis naar deze nieuwe antenne verhuizen. De leden die in het noorden van Brussel wonen, zullen dus niet langer de stad moeten doorkruisen om hun zaken te regelen.

Het studiebureau zet haar onderzoek en publicaties over de arbeidsomstandigheden van de creatieve beroepen verder. Zo verschijnt er in 2013 een publicatie over de situatie in de fotografiesector. Daarnaast startte het studiebureau een groot project over de kunstenaarsloopbanen. Dit sociaaleconomisch onderzoek valt uiteen in drie luiken. Elk luik gaat dieper in op de de nodige etappes bij de uitbouw van een kunstenaarsloopbaan in de verschillende artistieke disciplines.

Perspectieven 2013

Het studiebureau zorgt ook voor informatie en analyses die als basis dienen voor de vertegenwoordiging en verdediging van de leden of die nodig zijn voor de missies van de andere SMart-entiteiten. Zo werkt het studiebureau samen met de dienst internationale ontwikkeling en voorziet hen van nuttige informatie en gegevens voor de buitenlandse SMart-entiteiten.


46

De online Infogids voor kunstenaars (www.steunvoorkunstenaars.be) wordt regelmatig bijgewerkt. Het documentatiecentrum zal in de loop van 2013 de toegankelijkheid verbeteren voor onderzoekers, studenten en andere geïnteresseerden zodat ze ter plaatse kunnen werken. Er wordt overwogen het persoverzicht, dat het studiebureau op dit ogenblik voor intern gebruik samenstelt, ook beschikbaar te maken voor externen. Buitenstaanders zullen dan kunnen doorklikken naar de websites van de kranten en tijdschriften. Ten slotte is er ook nog een team van de PVCB bezig met het reorganiseren van alle informatie die op de website van SMart staat. Deze ploeg telt medewerkers van verschillende diensten, waaronder ook de adviesverleners gespecialiseerd in specieke thema’s zoals werkloosheid, auteursrechten, mobiliteit, Activiteiten-beheer.

Opleidingen Ook in 2013 zal SMart kwalitatieve opleidingen blijven aanbieden om haar leden te helpen bij de uitbouw van hun beroepscarrière. Een peiling zal toelaten ook voor de Nederlandstalige leden een aangepast aanbod uit te werken. Dankzij de samenwerking met externe opleidingscentra, verenigingen en instellingen blijft het opleidingsaanbod voor de leden groeien.

De Vereniging ijvert ook voor een aanpassing van de regels van het arbeidsrecht zodat ook de tijdelijke werkkrachten hier aanspraak op kunnen maken. Daarnaast wenst de PVCB ook andere regels in verband met de beroepsonkosten en voor de verdeling van de auteursrechten. Deze laatste moeten beter afgestemd worden op de digitale distributie van kunstwerken. De RVA-crisis heeft ook de gevaren van corporatistische reacties binnen de creatieve sectoren aangetoond. Zij die aanspraak kunnen maken op beschermings-

Het aantal creatieve professionals stijgt al jarenlang sterker dan de overheidssubsidies. Bovendien bestaat er in Europa - met Vlaanderen als opmerkelijke uitzondering - een tendens naar lagere overheidssubsidies voor het cultuurbeleid. Deze twee evoluties verplichten de Vereniging na te denken over nieuwe financieringsvormen voor cultuur. De PVCB is voorstander van:  een uitbreiding van de belastingsvrijstelling voor privégiften naar de cultuursector,  de aanpassing van de Taxshelter en indien nodig de uitbreiding naar andere cultuursectoren,  een lagere belasting voor cultuurproducten en de exploitatie van kunstwerken uit het publieke domein om zo de artistieke productie te ondersteunen. De Vereniging vindt het belangrijk om een collectief en gemutualiseerd beheersysteem voor de productie van professionele activiteiten te verdedigen. Het is waarschijnlijk dat Verenigde Producties uiteindelijk een coöperatieve wordt waar de gebruikers, en dus de leden, eigenaar van zijn.

Perspectieven 2013

Alle creatieve professionals, ongeacht of ze scheppende of uitvoerende kunstenaars of technici zijn, moeten effectief toegang hebben tot de sociale zekerheid van de werknemers. Daarom is het belangrijk de toepassing van de specifieke regels voor podiumkunstenaars uit te breiden naar de technici en de scheppende kunstenaars. Tegelijkertijd moet de cachetregel ook voor andere onderdelen van de sociale zekerheid (pensioen, gezondheidszorg) toegepast worden. De toegang tot de verschillende luiken van de sociale zekerheid moet afhangen van de betaalde bijdragen in plaats van het aantal gepresteerde dagen.

maatregelen bleken soms een defensieve houding aan te nemen ten opzichte van de beroepen die niet diezelfde rechten hebben. De Vereniging waakt erover dat er bij de toepassing van de uitspraak van de Nationale Arbeidsraad van juli 2012 geen discriminatie ontstaat tussen de verschillende categorieën.


Verdedigen en vertegenwoordigen De PVCB blijft haar leden verder verdedigen, zowel op juridisch als op politiek vlak. Enkele krachtlijnen dienen daarbij als uitgangspunt.

Samenwerking met partners Overal waar SMart kantoren heeft, ontstaan er samenwerkingsverbanden met de cultuursector en diverse instellingen. Deze samenwerkingen verhogen de zichtbaarheid en het symbolisch belang van de Vereniging binnen de Belgische samenleving.

Perspectieven 2013

De PVCB verbindt haar naam aan een groot aantal activiteiten en biedt financiële ondersteuning aan lokale artistieke activiteiten zoals festivals, publicaties, wedstrijden voor creatieven,…

De leden aanzetten tot participatie Een hele reeks initiatieven van de lokale kantoren steunen op de medewerking van de leden: bijeenkomsten, debatten, projectoproepen,… Dankzij de Ontbijtvergaderingen en Meet & Connect kunnen de leden elkaar in Brussel blijven ontmoeten rond algemene of sectorspecifieke thema’s (grafische sector, fotografie, schilderkunst,…). In de toekomst komen daar nog andere soorten bijeenkomsten bij, waarvan sommige in de lokale kantoren zullen doorgaan.


48

De actie ‘Ik stem cultuur’ loopt van de gemeenteverkiezingen in 2012 door tot de verkiezingen in mei 2014. Overal waar de PVCB kantoren heeft, spant ze zich in om de leden uit deze steden samen te brengen en politieke werken drukkingsgroepen op te richten. Voor het project ‘Education Permanente’ zijn er een reeks publicaties voorzien waarvoor de Vereniging de leden zal aanspreken om op basis van hun beroepservaring een aantal analyses te schrijven.

contacts SMart Brussel

SMart Mons

Emile Feronstraat 70 1060 Brussel T: +32 2 542 10 80 E: [email protected]

Cour de l’Âne Barré, 10 îlot de la Grand-Place 7000 Mons T: +32 65 31 92 21 E: [email protected]

SMart Schaarbeek (vanaf 1 juli 2013) Kesselstraat 14 1030 Brussel E: [email protected] Alle weekdagen open van 9.00u tot 17.00u.

-

SMart Antwerpen Lange Winkelhaakstraat 26 2060 Antwerpen T: +32 3 226 21 08 E: [email protected] Open van dinsdag tot en met vrijdag van 9.00u tot 12.30u en van 13.30u tot 17u.

-

SMart Gent ACEC-site, Dok Noord 4E, 001 9000 Gent T: +32 9 233 51 90 E: [email protected] Open van dinsdag tot en met vrijdag van 9.00u tot 12.30u en van 13.30u tot 17u.

-

SMart Kortrijk Kunstencentrum BUDA Kapucijnenstraat 10 8500 Kortrijk T: +32 470 98 31 00 E: [email protected]

Open op maandag, woensdag, donderdag en vrijdag, van 9u tot 12.30u en van 14u tot 17u, op afspraak.

-

SMart Charleroi «Le Vecteur» centrum rue de Marcinelle, 30 6000 Charleroi T: +32 71 58 52 41 E: [email protected] Open op dinsdag, donderdag en vrijdag, van 9u tot 12.30u en van 14u tot 17u, op afspraak.

-

SMart Namur Avenue Cardinal Mercier 59 5000 Namur T: +32 81 58 12 60 E: [email protected] Alle weekdagen open van 9u tot 12.30u en van 14u tot 17u, op afspraak.

-

SMart Tournai Rue de la Citadelle 124 7500 Doornik (in het oude militaire hospitaal) T: +32 69 23 21 76 E: [email protected] Open op dinsdag en donderdag, van 9u tot 12u30 en van 13u30 tot 17u.

-

Open op donderdag, van 10u00 tot 12u30 en van 13u30 tot 16u.

-

SMart Liège Quai des Tanneurs 2 4020 Liège T: +32 4 342 71 15 E: [email protected] Alle weekdagen open van 9u tot 12.30u en van 14u tot 17u.

-


Perspectieven 2013

-


Alle weekdagen open van 9.00u tot 17.00u.

Verantwoordelijke uitgever: Eric Lauwers, Emile Feronstraat 70, 1060 Brussel. Foto’s: communicatiedienst SMart, tenzij anders vermeld. Grafische vormgeving: karamel graphic design.

Activiteitenverslag 2012 Perspectieven 2013

Recommend Documents