Activiteitenverslag 2007

Activiteitenverslag 2007

15 000 medewerkers specialisten in hun vakgebied, trots op hun werk, geven een gelaat aan de onderneming, zorgen voor de bevoorrading van de centrales, doen de productie-eenheden draaien, beheren de contacten met de klant, zetten zich dagelijks in voor hem, winnen zijn vertrouwen, stellen hun energie ten dienste van het publiek. Medewerkers die van Electrabel een betrouwbare en solide onderneming maken. Vrouwen en mannen staan even in de schijnwerper, begeleiden de lezer doorheen dit verslag.

Kaft: Waterkrachtcentrale – Stuwdam van Bütgenbach

Inhoud 2 Boodschap van de Gedelegeerd bestuurder

1 2 3 4 5

5

Panorama van de Groep 6 7 8 10 11 12

15

Perimeter van het Activiteitenverslag 2007 Een Europese energieonderneming Electrabel-groep Sites in Europa Kerncijfers 2007 in een oogopslag

De energie-uitdagingen 16 Electrabel in het centrum van de energie-uitdagingen

23

Activiteiten 24 32 46 49

51

Verkoop van energie en diensten Productie van elektriciteit Trading en Portfolio Management Exploitatie van netten

Sociale verantwoordelijkheid 52 Electrabel in de samenleving

63

Bijlagen 64 66 71 72

Consolidatie-organogram Productiepark Afkortingen en symbolen Informatie

1

Boodschap van Jean-Pierre Hansen

“Een pessimist ziet een probleem in elke kans. Een optimist ziet een kans in elk probleem.”, stelt een bekende uitspraak. Geconfronteerd met de energie-uitdagingen waar onze samen leving voor staat, heeft Electrabel ervoor gekozen om optimistisch te zijn. Vast en zeker. De toekomst zal echter niet gemakkelijk zijn. De uitdagingen inzake de bevoorradingszekerheid, de beschikbaarheid van fossiele brandstoffen, de beperking van de CO2-uitstoot, de concurrentiekracht van onze bedrijven – in het bijzonder de meest elektro-intensieve – of de koopkracht van gezinnen zijn niet min. Bovendien moeten we die uitdagingen aannemen in een almaar dwingender politieke en regelgevende context. Dat is vandaag het geval in alle West-Europese landen. Door twee pakketten van voorstellen, ‘Energie’ en ‘Klimaat’, stippelt de Europese Commissie voor iedereen, operatoren en overheden, een nieuwe weg uit die staat voor nieuwe evoluties en nieuwe uitdagingen. Die maatregelen zullen zeker een impact hebben op onze activiteiten. Dat zal ons er niet van weerhouden om onze verantwoordelijkheid te nemen en een beroep te doen op al onze competenties, op alle niveaus en in alle landen waar we actief zijn. Zowel op het gebied van milieu als van klimaat vat de formule ‘3 x 20’ van de Commissie de belangrijkste doelstellingen voor het jaar 2020 samen: 20 % reductie van de broeikas gassen, 20 % hernieuwbare energie in het energieverbruik en een groei van de energieefficiëntie met 20 %. Wat het doel om de CO2-uitstoot te beperken betreft, heeft Electrabel al lang haar kennis van zaken getoond. De voorbije tien jaar hebben we in België onze CO2-emissie met 26 % verminderd. Dat maakt ons een van de beste leerlingen in de Europese klas. We bereikten dit resultaat door gebruik te maken van alle technologieën die geen of een beperkte uitstoot hebben. Door concrete doelen te stellen voor hernieuwbare energie waagt Europa zich aan een betwistbaar onderscheid tussen de productiemiddelen met een ‘nul-uitstoot’. Ze geeft voorrang aan hernieuwbare energie en verzwijgt kernenergie. De inzet van alle middelen zou ongetwijfeld toelaten nog ambitieuzere doelstellingen te bereiken.

2

Electrabel - Activiteitenverslag 2007

We kunnen het zonder twijfel ook betreuren dat de Commissie de circulatie van de garanties van oorsprong sterk beperkt en daardoor effectief afstevent op een Europa dat versnipperd is op het gebied van hernieuwbare energie. Dat in tegenstelling tot het CO2-systeem waarbij de harmonisatie van marktmechanismen op het Europese niveau aangeprezen wordt. Deze situatie zal sterk in het nadeel van de deficitaire landen spelen, die hun tekorten enkel door heel hoge kosten zullen kunnen compenseren. Ten slotte zal tegen 2020 ook de energieconsumptie moeten verlagen met 20 % in vergelijking met een onveranderd scenario. We mogen de ambitie van elk van die doelen niet onderschatten. En laten we ook de druk die het tijdschema oplegt niet onderschatten. 2020 lijkt nu nog ver, maar in feite, en zeker in de context van energie-investeringen, gaat het over bijzonder korte termijnen. Ondanks alles zijn er genoeg redenen om optimistisch te zijn. De strategie die we sinds lang volgen, is een onbetwistbare troef om op de uitdagingen in te gaan. We hebben veel sterke punten. Het evenwicht, de beschikbaarheid en de efficiëntie van ons productiepark moeten niet meer bewezen worden. De complementariteit binnen de SUEZ-groep met de tak Services zal in het kader van de op handen zijnde fusie binnenkort nog versterkt worden door de synergie met de posities die Gaz de France bekleedt. In Europa zijn we een energieonderneming die telt. Dat zal in de toekomst nog meer het geval zijn. Onze handelingen sluiten aan op dat Europese niveau. We houden rekening met de belangen van alle Europeanen aan wie we een zekere en kwalitatieve levering willen bieden, tegen toegankelijke prijzen en met respect voor het milieu. In een woord, op een duurzame manier.

Brussel, mei 2008

Jean-Pierre Hansen Gedelegeerd bestuurder

Electrabel - Activiteitenverslag 2007

3

Electrabel Tradingzaal – Brussel

4

1

Panorama van de Groep

6 7 8 10 11 12

Perimeter van het Activiteitenverslag 2007 Een Europese energieonderneming Electrabel-groep Sites in Europa Kerncijfers 2007 in een oogopslag

5


Perimeter van het Activiteitenverslag 2007 Squeeze out

elektriciteit, en creëert meer moge-

tegenover de Europese Commissie

lijkheden om nieuwe projecten te

onder andere geëngageerd om de

Op 26 juni 2007 lanceerde SUEZ een

ontwikkelen. Ze biedt eveneens de

participatie in Distrigas af te staan

openbaar uitkoopbod, aangekondigd

gelegenheid om de structuren van de

en de participatie in Fluxys terug te

in maart, op het geheel van de maat-

Groep en haar financiële beheer te

brengen tot 45 %.

schappelijke Electrabel-aandelen die

optimaliseren.

ze nog niet in haar bezit had, zijnde

Bijgevolg is dan ook besloten om

1,38 % van het kapitaal van de onder-

Deze acquisitie heeft niets veranderd

dit Activiteitenverslag 2007 te

neming. Op 10 juli, na afloop van het

aan de operationele organisatie van

wijden aan de vroegere perimeter

bod, werd het aandeel van Electrabel

de groep SUEZ in vier takken (SUEZ

van Electrabel, namelijk de energie

van Euronext Brussels verwijderd na

Energy Europe, SUEZ Energy Inter-

activiteiten in Europa, met uitsluiting

17 jaar beursnotering.

national, SUEZ Energy Services en

van de activiteiten van Fluxys en

SUEZ Environment).

Distrigas.

Fusieproject SUEZ – Gaz de France

Parallel hiermee publiceert

Acquisitie van SUEZ-TRACTEBEL Op 24 juli 2007 keurden SUEZ

Activiteitenverslag 2007 over de

en Electrabel de overname door

Op 2 september 2007 gaven de

Electrabel van de participatie van

Raden van bestuur van Gaz de

SUEZ in SUEZ-TRACTEBEL goed

France en SUEZ hun goedkeuring aan

(99,97 % van het kapitaal). De gas-

de nieuwe oriëntaties van het fusie

activiteiten van SUEZ Energy Europe

project van de twee ondernemingen.

(participaties in Distrigas en Fluxys)

De fusie zal het mogelijk maken een

zijn sindsdien geïntegreerd in het acti-

wereldleider op het vlak van energie

viteitendomein van Electrabel, alsook

te creëren met een sterke Frans-

de internationale energieactiviteiten

Belgische verankering. Deze zal

van SUEZ (SUEZ Energy Internatio-

beschikken over eersterangsposities

nal), het studiebureau gespecialiseerd

in de sectoren gas en elektriciteit en

in elektriciteit, gas en infrastructuur

over een verzekerde, gediversifieerde

(Tractebel Engineering) en de financië-

en flexibele portefeuille van energie

le participaties van SUEZ-TRACTEBEL,

bevoorrading. Gaz de France en

waaronder Cosutrel, het coördinatie-

SUEZ stelden zich eind 2007 tot doel

centrum van de groep SUEZ.

om de fusie in de loop van het eerste semester van 2008 te realiseren.

De operatie verhoogt de synergie

1

6

Suez Energy International een

binnen SUEZ, onder meer op het

SUEZ en Gaz de France hebben zich,

vlak van convergentie tussen gas en

in geval van de realisatie van de fusie,

Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Panorama van de Groep

energieactiviteiten buiten Europa.


Een Europese energieonderneming

Electrabel behoort tot de kopgroep

Kernactiviteiten

Waarden

• Verkoop van elektriciteit, aardgas

• Klantgerichtheid

van energieondernemingen in Europa en is marktleider in de Benelux. Ze maakt deel uit van SUEZ, een

en energieproducten en -diensten

Wij gaan onze klanten tegemoet.

internationale industriële en diensten-

• Productie van elektriciteit

• Performantie

groep die als partner van plaatselijke

• Trading van elektriciteit en aardgas

overheden, ondernemingen en par-

• Exploitatie van distributienetten

Ons handelen is resultaatgericht. • Aandacht voor onze medewerkers

ticulieren, duurzame en innoverende

voor elektriciteit en aardgas in op-

Wij zijn ervan overtuigd dat

oplossingen ontwikkelt in het beheer

dracht van distributienetbeheerders

gemotiveerde en competente

van nutsdiensten. De Groep wenst in

(In de loop van 2008 trekt Electrabel

medewerkers in een concurrerende

te spelen op de essentiële behoeften

zich in België volledig terug uit deze

omgeving het verschil maken.

inzake elektriciteit, gas, diensten aan

activiteit.)

energie, water en afvalbeheer.

• Zin voor verantwoordelijkheid Wij bouwen vandaag aan de toekomst.

Kerncijfers 2007 15,2 miljard euro opbrengsten 15 000 medewerkers 5,2 miljoen klanten elektriciteit 2,1 miljoen klanten aardgas 168 000 GWh verkoop elektriciteit 79 000 GWh verkoop aardgas 31 200 MW productiecapaciteit 49 % van de productie CO2 -emissievrij 16,7 % van de productiecapaciteit op basis van hernieuwbare energie


1

7


Electrabel-groep

bestuurSORGANEN - samenstelling op 21 maart 2008 Raad van bestuur

Strategisch comité

College van commissarissen

Voorzitter:

Voorzitter:

Deloitte Bedrijfsrevisoren

Gérard Mestrallet

Jean-Pierre Hansen

Verantwoordelijke

Ondervoorzitter en

Leden:

Philip Maeyaert, Laurent Boxus

Gedelegeerd bestuurder:

Gérard Mestrallet

Bedrijfsrevisoren

Jean-Pierre Hansen

Emmanuel van Innis

vertegenwoordigers:

Alain Chaigneau

Ernst & Young Bedrijfsrevisoren

Ondervoorzitter:

Gérard Lamarche

Verantwoordelijke

Emmanuel van Innis

Baron Vandeputte

vertegenwoordigers:

Baron Van Waeyenberge

Pierre Anciaux, Vincent Etienne

Leden:

Bedrijfsrevisoren

Alain Chaigneau Baron Croes

Auditcomité

Yves de Gaulle Jean-Pierre Depaemelaere

Voorzitter:

Pierre Drion

Baron Croes

Luc Hujoel Gérard Lamarche

Leden:

Robert-Olivier Leyssens

Gérard Lamarche

Jean-Pierre Ruquois

Jean-Pierre Ruquois

Lutgart Van den Berghe Baron Vandeputte Baron van Gysel de Meise Baron Van Waeyenberge

Benoemings- en bezoldigingscomité

Geert Versnick Xavier Votron

Voorzitter: Gérard Mestrallet

Secretaris van de Raad: Patrick van der Beken Pasteel

Leden: Lutgart Van den Berghe Baron Vandeputte

1

8


ALGEMENE ORGANISATIE - situatie op 31.12.2007 Electrabel is georganiseerd rond een

wie de Raad van bestuur de bevoegd-

de strategie van de onderneming

geïntegreerde Algemene directie.

heden voor het dagelijkse bestuur

door te voeren: die is gebaseerd op

Deze is samengesteld uit geogra-

en passende bijzondere volmachten

een duurzame groei en een Europese

fische, operationele en functionele

delegeert teneinde deze operationele

ontplooiing die beantwoordt aan

algemene directies. Onder de leiding

leiding te volbrengen, hebben de

strikte rentabiliteitscriteria.

van de Gedelegeerd bestuurder, aan

Directeuren-generaal als missie om

Corporate

BelgiëLuxemburg

NoordoostEuropa

FrankrijkZwitserland

Zuid-Europa

Productie en Aankopen Markten en Verkoop Strategie, Communicatie, Administratie Human resources en IT Financiën

ALGEMENE DIRECTIE - situatie op 31.12.2007 Jean-Pierre Hansen

Jacques Hugé

Philippe Van Troeye

Gedelegeerd bestuurder

Directeur-generaal Zuid-Europa

Directeur-generaal Productie en Aankopen

Alain Janssens Alfred Becquaert

Directeur-generaal Markten en

Directeur-generaal Human resources

Verkoop

en IT

Philippe Lermusieau

Eric Bosman

Directeur-generaal Frankrijk-Zwitserland

Directeur-generaal Trading en

Walter Peeraer

Portfolio Management

Nemen deel aan de vergaderingen van de Algemene directie:

Jacqueline Boucher Adjunct-directeur-generaal Strategie

Chief Corporate Officer (Strategie,

Chris De Groof

Alfred Hofman

Communicatie, Administratie)

Adjunct-directeur-generaal Regulering

Directeur-generaal Noordoost-Europa

Nicolas Tissot

en Europese Zaken; Algemeen afgevaardigde Electrabel

Directeur-generaal Financiën (CFO)

voor Vlaanderen

Organogram Een gedetailleerd organogram van Electrabel staat op pagina 64 van dit rapport.


1

9


Sites in Europa

België

Frankrijk

Polen

Electrabel N.V.

Electrabel France S.A.

Electrabel Polska S.A.

Regentlaan 8

Le César

Zawada 26

1000 BRUSSEL, BELGIË

20 Place Louis Pradel

28-230 POŁANIEC, POLEN

www.electrabel.be

69001 LYON, FRANKRIJK

www.electrabel.pl

Tel. + 32 2 518 61 11

www.electrabel.fr

[email protected]

[email protected]

Tel. + 48 15 865 65 65

Nederland

Tel. + 33 4 72 98 23 80 Electrabel Polska S.A.

Electrabel Nederland N.V.

Italië

Dr. Stolteweg 92

Marketing & Sales Office ul. Uniwersytecka 13, Altus Building

8025 AZ ZWOLLE, NEDERLAND

Electrabel Italia S.p.A.

40-007 KATOWICE, POLEN

www.electrabel.nl

Via Orazio 31

www.electrabel.pl

[email protected]

00193 ROME, ITALIË

[email protected]

Tel. + 31 88 769 29 00

www.electrabel.it

Tel. + 48 32 60 30 599

[email protected]

Luxemburg

Tel. + 39 06 68 30 18 27

Hongarije

Twinerg S.A.

AceaElectrabel S.p.A.

201, route d’Ehlerange

Via dell’Aeronautica 7

Dunamenti zrt. “ “ út 2 Eromu

4108 ESCH-SUR-ALZETTE,

Via dell’Arte 73-77

2440 SZÁZHALOMBATTA,

LUXEMBURG

00144 ROME, ITALIË

HONGARIJE

www.twinerg.lu

www.aceaelectrabel.it

www.electrabel.hu

[email protected]

Tel. + 39 06 57 99 1

[email protected]

Tel. + 352 26 55 49 1

Tel. + 36 23 544 161

Spanje Duitsland

1

10

Electrabel Magyarország Kft. Electrabel España S.A.

Csenterics u. 8

Electrabel Deutschland AG

General Castaños 4

2440 SZÁZHALOMBATTA,

Friedrichstraße 200

3a Planta

HONGARIJE

10117 BERLIJN, DUITSLAND

28004 MADRID, SPANJE

www.electrabel.hu

www.electrabel.de

www.electrabel.es

[email protected]

[email protected]

[email protected]

Tel. + 36 23 359 133

Tel. + 49 30 72 61 53 500

Tel. + 34 91 310 62 70

Electrabel Saarland GmbH

Castelnou Energia, S.L.

Bismarckstraße 143

Carretera CV-407 de Castelnou

66121 SAARBRÜCKEN,

al apeadero de Escatrón s/n

DUITSLAND

44592 CASTELNOU (TERUEL),

www.electrabel.de

SPANJE

[email protected]

www.electrabel.es

Tel. + 49 30 72 61 53 500

[email protected] Tel. + 34 97 882 80 15



Kerncijfers

Business

Milieu

Verkoop Elektriciteit

Emissies GWh

167 506

Benelux

99 433

Europa buiten Benelux

68 073

Aardgas

GWh

Benelux

78 963 75 751


3 212

Klanten 5 232 131

Benelux

3 607 490


1 624 641

Aardgas

2 133 123

Benelux

2 074 624


58 499

Productie MW

17 946


13 241 GWh

141 030

Benelux

90 762


50 268

Productie warmte

GWh

12 356

Benelux

7 369


4 987

FTE

Benelux

Opbrengsten

14 999 10 059


Financiën

41,0

% van de totale capaciteit

53,5

Europa

% van de totale productie

49,0

België


62,5

Europa

g/kWh

300

België

g/kWh

227

Europa

mg/kWh

315

België

mg/kWh

251

Europa

mg/kWh

289

België

mg/kWh

245

Europa


16,7

België


3,1

Europa


13,6

België


2,0

Elektriciteitsproductie CO2 - uitstootvrij 1

SO2 - uitstoot

NOx - uitstoot

Hernieuwbare energie Productiecapaciteit 2

Elektriciteitsproductie

2

Management

Personeel Aantal werknemers in actieve dienst


België

31 187

Benelux

Productie elektriciteit

Europa

CO2 - uitstoot

Elektriciteit

Productiecapaciteit

Productiecapaciteit CO2 - uitstootvrij 1

4 940

miljoenen EUR 15 218

Resultaat uit operaties

2 000

EBITDA

2 996

Productiecapaciteit gecertificeerd ISO14001/EMAS 3 Europa

% van de capaciteit

64,5

België

% van de capaciteit

74,6

Europa

% van de productie

71,7

België

% van de productie

80,9

Elektriciteitsproductie gecertificeerd ISO14001/EMAS 3

1 waterkrachtcentrales, pompcentrales, windturbines, biomassaverbranding, recuperatie biogas en kerncentrales 2 waterkrachtcentrales, windturbines, biomassaverbranding en recuperatie biogas 3 centrales uitgebaat door de Groep Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Panorama van de Groep

1

11


2007 in een oogopslag Nederland Verkoop elektriciteit : 22 237 GWh Verkoop aardgas : 18 494 GWh Productiecapaciteit : 4 683 MW Capaciteit hernieuwbare energie : 27 MW Personeel : 1 042

België Verkoop elektriciteit : 72 324 GWh Verkoop aardgas : 57 256 GWh Productiecapaciteit : 12 887 MW Capaciteit hernieuwbare energie : 403 MW Personeel : 8 998

Frankrijk Verkoop elektriciteit : 28 781 GWh Productiecapaciteit : 4 947 MW Capaciteit hernieuwbare energie : 3 839 MW Personeel : 1 685

Portugal Verkoop elektriciteit: Productiecapaciteit : Capaciteit hernieuwbare energie :

246 GWh 618 MW 618 MW

Spanje Verkoop elektriciteit : 2 296 GWh Productiecapaciteit : 790 MW Personeel : 61

Electrabel oefent tradingactiviteiten uit op alle Europese energiemarkten (zie pagina 47).

1

12


Luxemburg Verkoop elektriciteit : 4 872 GWh Productiecapaciteit : 376 MW Personeel : 19

Duitsland Verkoop elektriciteit : 10 489 GWh Verkoop aardgas : 1 722 GWh Productiecapaciteit : 267 MW Personeel : 310 Polen Verkoop elektriciteit : Productiecapaciteit : Capaciteit hernieuwbare energie : Personeel :

6 878 GWh 1 654 MW 160 MW 1 372

Hongarije Verkoop elektriciteit : 4 280 GWh Productiecapaciteit : 1 681 MW Personeel : 381

Strategische markten Benelux markt

Italië Verkoop elektriciteit : 15 103 GWh Verkoop aardgas : 1 491 GWh Productiecapaciteit : 3 285 MW Capaciteit hernieuwbare energie : 148 MW Personeel : 1 131

Markt van grote historische operatoren Ontwikkelingsmarkt Thuismarkt


1

13

Stoomturbine – Centrale Kallo

14

2

De energieuitdagingen

15

Electrabel in het centrum van de energie-uitdagingen

De energieuitdagingen

Onder alle omstandigheden essentiële energieproducten leveren tegen toegankelijke prijzen. En tegelijkertijd de ecologische uitdagingen aangaan, meer bepaald de strijd tegen de opwarming van het klimaat. Dat is de ‘vergelijking met drie onbekenden’ die de moderne ondernemingen moeten oplossen. De elektriciteits- en gasoperatoren bevinden zich in het centrum van zowel het probleem als de oplossing. Electrabel zoekt, vanuit een benadering van duurzame ontwikkeling, een rationeel evenwicht om aan die oplossing bij te dragen, terwijl ze alle kansen die zich voordoen, aangrijpt. In de hedendaagse samenleving is

energie een impact op het milieu, met

energie een essentiële basisbehoefte

de klimaatverandering voorop.

voor economische en industriële

Energie is niet onuitputtelijk

ontwikkeling. Het is tegelijkertijd zowel een strategisch element voor onze maatschappij –zeker wanneer

De mondiale energieconsumptie

men denkt aan de bevoorrading

groeit in een versneld tempo. Ze zal

van Europa met aardgas of aan de

in 2030 zowat 700 quadriljoen BTU

uitrusting van onze landen met elek-

bereiken. Dat is 50 % meer dan van-

triciteitscentrales–, als een openbare

daag. Binnen 25 jaar zal de behoefte

nutsvoorziening.

aan primaire energie in niet-OESOlanden zoals China en Indië verdubbeld zijn. (bron: IEA)

Sinds de oliecrisissen zijn stilaan

energie. 60 % van alle vaststaande

andere problemen aan de oppervlakte

aardoliereserves bevindt zich in het

gekomen. Ten eerste blijkt de energie

De energiebronnen zijn echter niet

Midden-Oosten (Saoedi-Arabië, Iran,

zoals we ze tot nu toe kennen, met

onuitputtelijk. In het huidige ritme

Irak …), 10 % in de regio Eurazië en

name als het product van fossiele

kunnen de vaststaande en toeganke-

1,5 % in Europa. Wat het aardgas

brandstoffen, niet onuitputtelijk. Haar

lijke aardoliereserves nog 40 jaar de

betreft, produceert Europa vandaag

fysieke beschikbaarheid wordt steeds

consumptie dekken. Voor aardgas en

iets meer dan 40 % van zijn verbruik.

beperkter. Ten tweede leidt deze be-

steenkool is de schatting respectieve-

Maar dat aandeel blijft snel verder

perkte beschikbaarheid –nog versterkt

lijk 70 en 160 jaar. (bron: BP)

verminderen. In 2030 zal 50 % van

door de economische en geostrate

het aardgas dat Europa verbruikt,

gische realiteit– tot een steeds

Europa beschikt haast niet meer over

afkomstig zijn van Rusland. Vandaag

hogere kostprijs. En ten derde heeft

deze fossiele bronnen van primaire

is dat 25 %. (bron: BP, Capgemini)

Marktprijs van elektriciteit en brandstoffen in 2007 Januari 2007 = 100 160

Steenkool (forward Y+1) Olie (Brent first month)

140

Aardgas (Zeebrugge, forward Y+1) 120

Elektriciteit België (baseload, forward Y+1)

100

80

01

2 16

02

03

04

05

06

Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n De energie-uitdagingen

07

08

09

10

11

12

Energie is duur De trend van verhoogde energie prijzen weerspiegelt deze toe nemende spanning tussen aanbod en vraag. In één jaar tijd steeg de aardolieprijs met 40 % en kwam hij in de buurt van 100 dollar per vat. Tijdens diezelfde periode vermeerderde de prijs van het aardgas met 25 %. De prijs van steenkool verhoogde in 2007 zelfs met meer dan 50 %. Ook de prijs van de elektriciteit zit in de lift in Europa. De aanschaf van de brandstoffen weegt immers op de productiekosten. Bovendien vermindert de reservecapaciteit voor de

Volgens het IPCC (Intergovernmental

de vraag onder controle houden

elektriciteitsproductie in Europa. Dit

Panel on Climate Change – United

–rationeel energiegebruik en energie-

gegeven werkt het fenomeen van de

Nations) heeft de inertie van het

efficiëntie– als een gecombineerd en

prijsstijgingen nog verder in de hand,

systeem tot gevolg dat de klimaat

evenwichtig gebruik van de beschik-

net zoals de verhoogde construc-

verandering zich nu al gedurende

bare technologie en bronnen bewerk-

tiekosten voor centrales –meer dan

tientallen jaren en eeuwen zal voort-

stelligen.

30 % in drie jaar voor een centrale

zetten. Zelfs wanneer de concentra-

met stoom- en gasturbines (STEG),

tie van gassen die het broeikaseffect

De Europese Unie spant zich in om

bijvoorbeeld– en de s tijgende uitga-

veroorzaken, gestabiliseerd zou zijn.

een energiebeleid te ontwikkelen dat gericht is op duurzaamheid,

ven om de impact op het milieu te verkleinen, waaronder maatregelen

Europese politiek

concurrentiekracht en bevoorradings

om de CO2-uitstoot te verminderen

zekerheid (European Strategy for De hele energieproblematiek bevindt

Sustainable, Competitive and Secure

zich bijgevolg in een driehoek waar-

Energy). Ze heeft zichzelf drie belang-

van de hoekpunten –beschikbaarheid,

rijke en ambitieuze doelen gesteld

prijs en impact op het milieu– voort-

tegen 2020. Vooreerst de primaire

durend met elkaar in interactie zijn.

energieconsumptie verminderen

De energie –en meer bepaald de

Het energiebeleid moet erop gericht

met 20 %. Ten tweede het aandeel

toevlucht tot de verbranding van

zijn om energie duurzaam te maken.

hernieuwbare energie in het primaire

fossiele brandstoffen– staat centraal

Dat betekent de toegang tot deze

energieverbruik doen stijgen tot

in het debat over de opwarming van

basisvoorziening blijven verzekeren,

20 %. En ten derde de uitstoot van

het klimaat. Als er niets gebeurt, zal

terwijl de hiervoor genoemde drie

broeikasgassen reduceren met 20 %.

de mondiale, energie gerelateerde

factoren, met inbegrip van alle mo-

CO2-uitstoot tegen het jaar 2030 met

menteel nog onbekende elementen,

Deze doelstellingen vormen een

meer dan 50 % toenemen. Die toe-

gevat op elkaar zijn afgestemd.

belangrijke uitdaging voor de energie-

en belastingen.

Energie staat centraal in het klimaatdebat

name –een verdubbeling– zal vooral

ondernemingen in het algemeen en

spectaculair zijn in de niet-OESO-

De oplossing is complex. Ze is noch

landen. (bron: IEA)

uniek, noch zwart-wit. Ze moet zowel

voor Electrabel in het bijzonder.


2

17

Interview MET…

Bruno Defrasnes, Verantwoordelijke Duurzame Ontwikkeling

De energiebedrijven bevinden zich in het centrum van de uitdagingen rond duurzame ontwikkeling. Bruno Defrasnes, u werd in 2007 door de Algemene directie van Electrabel benoemd tot verantwoordelijke Duurzame Ontwikkeling. Is dat niet een beetje laat? Neen, want Electrabel heeft niet tot mijn benoeming gewacht om deze materie aan te pakken. Onze resultaten op het vlak van milieuverbetering zijn daarvan het beste bewijs. Mijn rol bestaat erin de verschillende initiatieven te centraliseren, ze aan te moedigen, ze op elkaar af te stemmen en ze ook –we moeten dat niet stilzwijgen– meer visibiliteit te geven, zowel intern als extern. We hebben dan ook onbevangen een stand van zaken opgemaakt. We hebben de sterktes en zwaktes opgelijst. Op die basis maken we een actieplan op, dat deze prioriteit integreert in onze activiteiten en meteen ook nieuwe kansen creëert in onze business. Wat is de huidige toestand? In 1995 al publiceerde onze onderneming haar eerste beleidsplan rond rationeel energiegebruik en de beheersing van de CO2-uitstoot. Daarin stond dat een verantwoordelijk beleid rond rationeel energiegebruik belangrijke meerwaarden met zich meebrengt, zowel op het vlak van energie als op economisch en ecologisch vlak. Naar rendement zoeken is een tweede natuur van de energieproducenten. Elke eenheid primaire brandstof die niet verbruikt wordt, is synoniem met ecologische en economische performantie. Heeft deze politiek vruchten afgeworpen? Jazeker, vandaag beschikt Electrabel over een performant en CO2-vriendelijk productiepark. Zelfs een van de beste van Europa. Dat is zowel het gevolg van onze nucleaire erfenis, als van het investeringsbeleid dat we reeds vijftien jaar voeren. We gaven daarbij de prioriteit aan aardgascentrales met hoog rendement, waarin Electrabel op mondiaal niveau een van de leiders is,

2 18


evenals aan het stimuleren van hernieuwbare energie. Hierdoor bevinden we ons in een goede uitgangspositie in het debat over de energieproblematiek, zowel voor wat de verzekerde toelevering en een competitieve prijszetting, als voor wat het milieu betreft. Zeker met betrekking tot het bestrijden van het broeikaseffect. Geeft dit voldoening? Het is in ieder geval een bemoedigende vaststelling. Onze huidige situatie is het gevolg van welbepaalde keuzes, maar ook van historische erfenissen. In de loop van 2008 zullen we op deze solide basis een voluntaristische en systematische strategie van duurzame ontwikkeling ontplooien. De belangrijkste uitdaging? Dat we samen met onze klanten vanuit een verantwoordelijke houding een partnership kunnen uitbouwen. We kunnen zelf aan de weg timmeren, maar zullen nog meer vooruitgang boeken als we met onze klanten samenwerken. Ik denk in het bijzonder aan de residentiële klanten. We mogen niet vergeten dat een groot deel van de oplossingen van morgen zich aan de vraagzijde bevinden. Integreert deze aanpak zich in de prioriteiten rond duurzame ontwikkeling van SUEZ? Binnen een Groep zal elke eenheid vooral hefboom effecten kunnen realiseren in welbepaalde domeinen. In ons geval is dat evident. Energieactiviteiten staan centraal bij de uitwerking van duurzame ontwikkeling, zeker als we kijken naar de problematiek van de klimaatopwarming. Het is dan ook logisch dat we in eerste instantie aandacht geven aan die domeinen waarin onze acties het hoogste rendement opleveren. Hoewel we tegelijkertijd ook bepaalde acties zullen opzetten die gericht zijn op de sociale dimensies in de breedste zin van het begrip duurzame ontwikkeling...

De bijdrage van Electrabel Net zoals de hele samenleving moet

keuzevrijheid tussen verschillende

vestigde er in 2007 nog de aandacht

Electrabel zich evenwichtig positione-

productiemiddelen laat toe energie

op dat het tekort aan productiecapa-

ren binnen de energiedriehoek. Deze

te produceren tegen een voordelige

citeit de bevoorradingszekerheid in

uitdaging aangaan is niet alleen een

kostprijs, zowel op economisch als

België in gevaar brengt.

maatschappelijke plicht. Ze biedt ook

op ecologisch vlak.

tal van nieuwe opportuniteiten. De bedrijven die de juiste oplossingen bieden, zullen hier voordeel bij hebben. Electrabel beschikt over heel wat troeven om haar klanten een continue energievoorziening tegen compe-

Electrabel neemt hier haar verantwoordelijkheid. Binnen een periode

Investeringen voor meer dan 10 000 MW in vijf jaar

van vijf jaar zal ze meer dan 5 miljard euro investeren in de Benelux, Frankrijk en Duitsland. Het pakket bestaat uit een combinatie van de meest moderne technologieën die zowel

titieve prijzen te garanderen. En dat

gebruikmaken van fossiele brandstof-

met alle respect voor het milieu. Haar

• Vóór 1994 en vóór de inwerking-

fen, windenergie, waterkracht en

standpunt en positie ter zake kan

stelling van STEG-centrale Drogen-

zonne-energie, als van kernenergie.

worden geëvalueerd aan de hand van

bos, waren aardgas en hernieuwbare

enkele richtinggevende principes.

energiebronnen ondervertegen-

Eerste producent van groene energie in België

woordigd in de productiemix van

Een evenwichtig en gediversifieerd productiepark

Electrabel. Vandaag is de productie capaciteit van de onderneming harmonieus gespreid over de verschil-

• Over een gediversifieerd en even-

lende energiebronnen.

wichtig uitgebouwd productiepark

Al haar projecten die werden opgele-

beschikken, helpt de bevoorradings-

• Electrabel wenst dit evenwicht te

verd in 2007 of die overal in Europa

zekerheid te garanderen. Tegelijkertijd

behouden. Meerdere studies hebben

in realisatie zijn (goed voor een totaal

beperkt de combinatie van verschil-

het in de voorbije jaren aangetoond:

van meer dan 10 000 MW), volgen

lende primaire energiebronnen en

overal in Europa zijn investeringen in

deze logica: de verwerving en de ont-

technologieën de afhankelijkheid

nieuwe elektriciteitscentrales nodig

wikkeling van een belangrijke capa-

van slechts één van hen. Bovendien

als men de toelevering van energie

citeit aan windenergie; de bouw van

omvat een gediversifieerd energie-

wil blijven garanderen. Meer bepaald

grote steenkoolcentrales met zeer

park technologieën die geen broei-

de CREG (Commissie voor de Regu-

hoog rendement; de voortzetting van

Samenstelling van hetKortom, productiepark kasgassen uitstoten. de

Samenstelling van het productiepark lering van de Elektriciteit en het Gas)

een ambitieus programma rond aard-

Aandeel in de totale capaciteit - 1993


gascentrales met hoog r endement

Samenstelling van het productiepark

Samenstelling van het productiepark

en rond warmtekrachtkoppeling.



Electrabel opteert eveneens voor

Klassiek

Klassiek

Pompcentrale Klassiek

Pompcentrale Klassiek

verdere investeringen in de Belgische kerncentrales en is kandidaat voor de uitbating van nieuwe nucleaire eenheden.

Pompcentrale Hernieuwbare

Nucleair Hernieuwbare

STEG + warmtekracht Nucleair

Pompcentrale Hernieuwbare

Een efficiënt productiepark Hernieuwbare Nucleair STEG + warmtekracht

• Een efficiënt productiepark met hoog rendement verbruikt minder

Nucleair STEG + warmtekracht

STEG + warmtekracht


2

19

energie, spaart energiebronnen en

• Electrabel kiest voor elke brandstof

antwoord op de verwachtingen van

verlaagt de kosten. Het veroorzaakt

de technologie met het beste ren-

de klanten en de maatschappij in het

ook minder milieuhinder en een

dement en de minste impact op het

algemeen.

lagere CO2-uitstoot.

milieu. De nieuwe steenkoolcentrales • Electrabel beschikt vandaag over

die worden voorbereid in Nederland • In 2007 bedroeg het gemiddelde

en Duitsland zullen een rendement

een productiecapaciteit van 5 195 MW

rendement van de met fossiele

genereren van 46,5 % en uitgerust

aan hernieuwbare energie, dat is

brandstoffen gestookte centrales van

zijn met rookgasreinigingsinstallaties

16,7 % van het volledige productie-

Electrabel 44 %, tegenover 35 % in

conform aan de ‘best available tech-

park. De onderneming produceert en

1990. Anders gezegd: voor een ge-

nology’ (best beschikbare technolo-

commercialiseert onder verschillende

lijke productie verminderde Electrabel

gie).

merken groene energie, equivalent

haar primaire energieverbruik in die

aan het verbruik van 5,5 miljoen gezin-

periode met 20 %. Deze verbetering

Electrabel finaliseert het modernise-

nen. In Frankrijk bijvoorbeeld wordt

is vooral te verklaren door de inge-

rings- en repoweringsprogramma van

70 % van de energie verkocht aan

bruikname van een reeks stoom- en

haar bestaande centrales. De inves-

bedrijven onder het AlpEnergie-label.

gasturbines, waarvan het rendement

teringen om de impact op het milieu

60 % benadert en nog steeds stijgt.

direct aan de bron te verminderen, zijn eveneens zeer groot. Zo wordt bijvoorbeeld in België en Polen geïnvesteerd

Steenkoolcentrales met een rendement van 46,5 %

in ‘low NOX’-branders en ontzwavelingsinstallaties.

Ontwikkeling van hernieuwbare energie

16,7 % van het productiepark op basis van hernieuwbare energie • Op het vlak van hernieuwbare energie wil Electrabel een capaciteit van

• Hernieuwbare energiebronnen vor-

6 300 MW bereiken in 2009, zijnde

Daarnaast heeft zij ononderbroken

men een onderdeel van de evenwich-

18 % van haar totale capaciteit. Ope-

haar klassieke centrales in België en

tige mix. Ze helpen de energie-afhan-

raties zoals de acquisitie in 2007 van

in Europa (vaak afkomstig van over-

kelijkheid te beperken en stoten geen

de Compagnie du Vent in Frankrijk of

names) verbeterd, meer bepaald door

CO2 uit. Of ze zijn CO2-neutraal, zoals

de ontwikkeling van (co-)verbranding

het rendement op te drijven en het

in het geval van biomassa. Bovendien

van biomassa dragen ertoe bij dit

energieverbruik te verlagen.

vormen ze ook een commercieel

doel te bereiken.

Hernieuwbare energie Productiecapaciteit - In MW 7 000 6 000 5 000

Biomassa

4 000

Wind 3 000 2 000

Waterkracht 1 000 0

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2009

2009 = Doelstelling

2 20


Daarnaast blijft het aantal door de

te verwerven of te bouwen nucleaire

individuele houding met betrekking

onderneming in Europa aangeboden

entiteiten te exploiteren.

tot dit thema.

Een hefboomeffect voor de klanten

Innovatie en oplossingen

sprong garandeert, groeien.

Verminderde CO2-uitstoot

• Alle niet-verbruikte energie helpt

kelen die aangepast zijn aan de rea-

groene producten, voorzien van een certificaat dat de hernieuwbare oor-

• Electrabel wil oplossingen ontwikmee de energiebronnen te bewaren,

liteit van het werkterrein. Dat zowel

• De strategische keuze voor een

de factuurprijs te verlagen en de CO2-

via haar onderzoekscentrum Labore-

productiepark waarin hernieuwbare

uitstoot te verminderen.

lec, als via deelname aan gemeen-

energie en kernenergie vertegen-

schappelijke programma’s of via de

woordigt zijn, draagt bij tot de reduc-

• Vanaf het begin van de liberalisering

tie van de CO2-uitstoot.

ontwikkelde Electrabel een ‘diensten-

samenwerking met universiteiten.

strategie’ voor haar klanten. Onder-

• De gunstige positie die de onderne-

• Tussen 1980 en 2007 verminderde

nemingen konden al snel rekenen op

ming vandaag op het vlak van duur-

Electrabel haar CO2-emissies per

instrumenten die een beter beheer

zame ontwikkeling inneemt, is onder

geproduceerde kilowattuur met 55 %.

van hun verbruik en hun energie-

meer het resultaat van de oplos-

Voor het Belgische productiepark daal-

kosten mogelijk maakten. Daarnaast

singen die ze zelf heeft uitgewerkt:

den deze emissies de voorbije tien

moedigt Electrabel ook het rationeel

de verbranding van biomassa, het

jaar met 26 %. Bijna de helft van de

energiegebruik bij particulieren aan.

op punt stellen van energie-audits,

productie van de onderneming is vrij van CO2-uitstoot. Zonder de nucleaire centrales van Electrabel zou België 25 % meer CO2 uitstoten.

55 % minder CO2-uitstoot per kilowattuur sinds 1980

fotovoltaïsche energie, specifieke oplossingen, enzovoort.

Partner in de realisatie van projecten met ‘zero CO2-emissie’

• In 2007 nam Electrabel deel aan andere toekomstgerichte onderzoeken inzake het opvangen en opslaan van CO2, getijdenenergie, technieken om

• In 2007 is het productenaanbod

het verbruik in woningen te reduce-

voor haar industriële klanten verder

ren, enzovoort.

uitgebreid. De onderneming stelt hun een echt partnership rond duurzame

Binnen de groep van 22 grote elektri-

ontwikkeling voor. Zij kunnen daarbij

citeitsproducenten actief in Europa,

putten uit verschillende oplossingen

behoort Electrabel vandaag bij de

(voorafgaande audits, oplossingen

acht die beter presteren dan het

rond verwarming of verlichting,

gemiddelde voor de CO2-uitstoot per

windkracht, warmtekrachtkoppeling,

kilowattuur. (bron: PwC )

fotovoltaïsche energie on site, beheer van een vloot elektrische wagens, en-

• Electrabel zet de ontwikkeling van

zovoort), inclusief de mogelijkheid een

haar hernieuwbare energiepark ver-

‘zero CO2-emissiesite’ uit te bouwen.

der. Ze exploiteert haar nucleaire centrales volgens de beste veiligheids-

Electrabel informeert haar residen-

voorwaarden, houdt haar installaties

tiële klanten over de energie-uitda-

op peil om de productie te kunnen

gingen en nodigt hen uit tot acties

bestendigen en is kandidaat om nog

die wijzen op het belang van hun


2

21

Electrabel Customer Care center – Brussel

22

3

Activiteiten 24 32 46 49

Verkoop van energie en diensten Productie van elektriciteit Trading en Portfolio Management Exploitatie van netten

23

Verkoop van energie en diensten

Activiteiten

Tegen 2009-2010 wil Electrabel haar volume aan elektriciteitsverkoop opdrijven tot 200 TWh. In 2007 bedroeg de verkoop 167,5 TWh. Vandaag vertrouwen meer dan 7 miljoen professionele en residentiële klanten in Europa op Electrabel. Om met hen een langetermijnrelatie uit te bouwen en hen telkens opnieuw te overtuigen, bouwt de onderneming een commercieel aanbod uit dat het louter leveren van energie ver overstijgt. Naast competitieve prijzen biedt ze een dienstenpallet aan dat van haar een echte partner maakt, zeker op het vlak van duurzame ontwikkeling en rationeel energiegebruik.

Globale balans van de verkoop in 2007

Om haar doelstellingen inzake verkoopvolumes voor 2009-2010 te halen, heeft Electrabel drie geografische assen uitgetekend. Op die markten wil ze haar klantenportefeuille evenwichtig uitbouwen. De verkoop in 2007 stond volledig in het teken van haar groeistrategie.

onderneming rekent op haar toekomstige lokale productiemiddelen om haar doelstellingen te bereiken.

Geografische prioriteiten Eerst en vooral wil de onderneming

Om, naast deze geografische gedi-

haar leiderschap in de Benelux

versifieerde spreiding, de risico’s van

verdedigen en consolideren. Ze

haar klantenportefeuille beter te be-

heeft op die markt op dit ogenblik

heren en te dekken, waakt E lectrabel

een aandeel van 47 %. Verder spant

over het behoud van een goed

Electrabel zich in om een deel van de

evenwicht tussen wholesaleverkoop,

groei op de andere markten van de

industriële klanten en residentiële

continentale plaat en in Zuid-Europa

klanten (deze laatsten bevinden zich

in te palmen waar van oudsher grote

momenteel in België, Nederland,

historische spelers domineren. Ten

Duitsland en Italië). De onderneming

slotte ontwikkelt Electrabel een

blijft alert voor alle groeimogelijkhe-

groeiportefeuille in Centraal-Europa

den op de retailmarkt.

en in Oost- en in Zuidoost-Europa. De

Verkoop elektriciteit in 2007

Verkoop elektriciteit Verkoop elektriciteit In TWh - Wholesale inbegrepen

Wholesale inbegrepen

In TWh - Wholesale inbegrepen

27,7 %

42,3 %

Frankrijk, Italië, Iberisch schiereiland

Frankrijk

22,2 % Italië

59,4 %

3,7 %

Benelux

Iberisch schiereiland

167,5 TWh

68,1 TWh

15,4 % Duitsland

10,1 % Polen

12,9 % Duitsland, Polen, Hongarije

3 24

Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Activiteiten - Verkoop

Duitsland, Polen, Duitsland, Hongarije Polen, Hongarije Frankrijk, Italië, Iberisch Frankrijk, Italië, schiereiland Iberisch schiereiland Benelux Benelux

138,8 138,8 20,5 20,5 18,3 18,3

145,5 145,5 19,6 19,6 25,7 25,7

156,5 156,5 23,2 23,2 33,2 33,2

167,5 167,5

200 200

21,7 21,7 46,4 46,4

100,0 100,0

100,2 100,2

100,1 100,1

99,4 99,4

2004 2004

2005 2005

2006 2006

2007 2007

6,3 % Hongarije

2009 - 2010 = Doelstelling 2009 - 2010 = Doelstelling

Elektriciteitsverkoop in 2007

Buiten de Benelux valt een sterke

hiervoor dient gezocht in de zachtere

De elektriciteitsverkoop van de

groei te noteren in Frankrijk (+90,2 %),

temperaturen dan in 2006 en in een

Electrabel-groep in 2007, wholesale

Portugal (+86,1 %), Spanje (+50,9 %)

daling van de verkoop aan de resel-

verkoop inbegrepen, beliep

en Hongarije (+24,6 %). Deze evolu-

lers en van de wholesaleverkoop.

167,5 TWh, wat een stijging van 7,0 %

ties zijn te verklaren door de integrale

betekent (+11 TWh) ten opzichte van

consolidatie van CNR (Frankrijk), de

In Nederland steeg het verkochte

2006. 59,4 % van de verkoop werd

opstart van windmolenparken (Portu-

volume met 11 TWh (+147,0 %).

gerealiseerd in de Benelux, 27,7 %

gal), het volledige eerste operationele

Die stijging komt voornamelijk voort

in de regio Frankrijk-Italië-Iberisch

jaar van STEG-centrale Castelnou

uit de bijdrage van Rendo en Cogas,

schiereiland en 12,9 % in de regio

(Spanje) en een stijging van de vraag

waarvan in 2007 voor het eerst de

Polen-Duitsland-Hongarije. De volu-

in het kader van aankoopcontracten

resultaten van een volledig boekjaar

mes vertonen een lichte daling in de

op lange termijn (Hongarije).

in rekening konden worden gebracht,

Benelux (-0,7 %), terwijl ze een sterke

en uit een aantal nieuwe contracten

stijging laten optekenen buiten de

Verkoop van aardgas in 2007

Benelux (+20,8 %).

De verkoop van aardgas van de

in het businesssegment.

onderneming, met inbegrip van

Buiten de Benelux bleven de ver-

In België vertonen de verkochte

de wholesaleverkoop, bedroeg

kochte volumes stabiel in Duitsland,

volumes een lichte daling (-1,5 %),

79,0 TWh. Dat komt neer op een da-

terwijl ze in Italië –het tweede land

voornamelijk als gevolg van een lagere

ling van 7,0 % (-6 TWh) ten opzichte

waar de Groep vandaag actief is in

wholesaleverkoop.

van 2006. De verkoop kende een

dat domein– met 0,7 TWh daalden,

terugloop van 6,5 % in de Benelux en

vooral dan in het segment van de

van 17,6 % buiten de Benelux.

wholesaleverkoop.

In Nederland namen de verkochte volumes af met 5,2 %, vooral te wijten aan een daling van de verkoop aan

In België daalde het totale verkoop-

resellers en van de wholesaleverkoop.

volume met 22,1 %. De verklaring

Verkoop aardgas in 2007

Verkoop aardgas

Wholesale inbegrepen

In TWh - Wholesale inbegrepen 85,4

95,9 %

Duitsland Italië

6,7 1,2

Italië

2,2 %

1,5

1,7

79,0 1,7

2,2

1,1

Benelux

1,9 %

84,9 73,3

1,5

Benelux 77,5

70,7

81,0

75,8

2005

2006

2007

Duitsland

79,0 TWh

2004


3 25

Partner van ondernemingen voor de vermindering van CO2

REG, de medewerkers geven het goede voorbeeld Electrabel ontplooit initiatieven die niet alleen haar klanten, maar ook haar me-

Electrabel verhoogt het aantal diensten aan ondernemingen om hen te helpen hun CO2-emissies te verminderen. Zij kan op die manier een partnership met meerwaarde voorstellen, wat ook de energiebehoeften van haar klanten zijn.

dewerkers de juiste reflexen op het vlak van rationeel energiegebruik meegeven. De onderneming ontwikkelde hiervoor twee belangrijke initiatieven. Na het succes van de eerste REG Trofee in 2006 –waar de winnaars tot 45 % aan energie bespaarden– verlengde Electrabel in België in 2007 deze vernieuwende wedstrijd voor de medewerkers en hun familie. Het doel was eenvoudig: elke deelnemer moest thuis over een periode van zes maanden een maximum aan energie besparen. In de loop van de twee wedstrijdedities, die samen een volledig jaar duurden en waaraan meer dan 660 personeelsleden deelnamen, bespaarden de medewerkers van Electrabel 600 000 kWh energie en vermeden zo de uitstoot van 150 ton CO2. In Frankrijk lanceerde de onderneming het project CoachEco Energie om

Energie-architect De commerciële strategie van Electrabel bestaat erin om aan ondernemingen een onberispelijk basisproduct te leveren, aangevuld met allerhande diensten, tegen een competitieve prijs. Dit dienstenaanbod legt steeds

de medewerkers te sensibiliseren rond REG-acties. Het wil een intern proces creëren dat ook bij de klant implementeerbaar moet zijn. Dat gebeurt via een ondernemingsproject rond energie-efficiëntie. Via concrete acties –het doven van de verlichting, het verlagen van de verwarming, de optimalisatie van het energiegebruik van pc’s…– en via praktische adviezen, zou er een vermindering van het energiegebruik op het werk gerealiseerd moeten worden van 10 tot 20 %.

meer het accent op het concept van duurzame ontwikkeling. In 2007 vatte de slogan ‘Samen voor minder CO2’

dienstenpallet vervolledigen. Sinds

werden in 2007 nog verbeterd.

dit aanbod van partnership perfect

eind 2007 moedigt ze bedrijven aan

Bepaalde projecten die in uitvoering

samen. Het werd op grote schaal

om fotovoltaïsche cellen op de daken

zijn, onderscheiden zich door hun ‘in-

ontwikkeld tijdens contacten met

van hun gebouwen te plaatsen. Dat

dustriële omvang’, zoals de centrale

industriële klanten (speciale onderne-

gebeurt in het kader van de door het

op de Sidmar-site te Gent (305 MW).

mingsdagen, gepersonaliseerde con-

Vlaamse gewest verleende steun. Het

Deze centrale zal residugassen

tacten, specifieke informatiedragers

is de bedoeling om snel een capaciteit

van de staalproducent verbranden.

op papier of via het internet).

van 11 MW te installeren. Een eerste

Andere voorbeelden zijn de warmte-

contract werd getekend met Honda

krachtcentrales voor Lanxess Rubber

In deze strategie van een geïnte-

Belgium in Aalst. Andere volgen in

te Zwijndrecht (56 MW elektrisch)

greerd aanbod was de realisatie

2008. Een ander voorbeeld: Electrabel

en voor Degussa Antwerpen

van een CO2-vrije fabriek voor Volvo

stelt sinds kort aan bedrijven voor om

(43 MW elektrisch). Voor deze laatste

Trucks waar verschillende duurzame

het energiebeheer van hun vloot van

ging Electrabel een associatie met

oplossingen worden aangewend, een

elektrisch of met aardgas aangedre-

E.ON Kraftwerke aan. Deze oplos-

mooi pilootinitiatief voor Electrabel.

ven wagens te verzorgen. Een eerste

singen laten toe het rendement te

Na dit succes worden momenteel

contract werd gesloten met DHL voor

verbeteren en de uitstoot van CO2

nog talrijke andere maatwerkoplos-

haar vloot op aardgas.

te verminderen. Dat is eveneens het geval voor kleinere warmtekracht

singen onderzocht in samenwerking Electrabel blijft innoveren in deze ma-

eenheden die gebruikmaken van

terie. De instrumenten die een betere

biobrandstof, zoals diegene die in

Een volledig dienstenaanbod

beheersing van kosten en verbruik

2007 in België operationeel werden

Electrabel stelt constant nieuwe dien-

van elektriciteit en aardgas toelaten

bij de bedrijven Oleon (3 MW) en Op

sten op punt die het voorgestelde

door onlineopvolging via het internet,

De Beeck (3,7 MW).

met industriële klanten.

3 26


ZOOM OP…

Hendrik Van Asbroeck

Samen naar minder CO2 Dankzij de levering van groene elektriciteit en warmte is de industriële site van de Volvo Group Belgium te Oostakker, nabij Gent, een site met ‘zero CO -emissie’. Electrabel zorgde 2 mee voor dit industriële succes, goed voor het vermijden van de uitstoot van 14 000 ton CO op jaarbasis. 2 De Belgische vestiging van de Volvo Group Belgium is de eerste entiteit ter wereld voor de assemblage van voertuigen die produceert zonder netto-uitstoot van CO . Electrabel heeft 2 als partner dit project mee op punt gesteld. Het was de CEO van Volvo AB die de uitdaging lanceerde om productiesites met zero emissie te realiseren. Hendrik Van Asbroeck, Key Account Manager voor Volvo: “Het globale concept was volledig nieuw. Het bracht Electrabel ertoe om op zoek te gaan naar nieuwe technieken. Dat resulteerde zowel in de ketel van de 21ste eeuw, als in professionele zonnepanelen. Naast de zoektocht naar innoverende technologie moesten we er ook over waken dat er voor de site voldoende vaste en vloeibare biomassa zou kunnen aangevoerd worden. Anders gezegd: om onze klant tevreden te stellen, moesten we verschillende competenties binnen onze onderneming mobiliseren.” De totaaloplossing bestaat dan ook uit verschillende luiken: - drie windturbines van 2 MW werden op de site geplaatst, die zowat de helft van de totale behoeften dekken. De andere helft van de elektriciteit wordt geleverd door Electrabel in het kader van een contract voor groene energie AlpEnergie. - een ketel voor de verbranding van biomassa van 5 MWth werd geïnstalleerd om te voorzien in de warmte, noodzakelijk voor de verwarming van de gebouwen en voor het productieproces. - om tegemoet te komen aan de bijkomende behoeften in de winterperiode werd een van de drie oude aardgasketels omgebouwd, zodat ze ook vloeibare biomassa kan verbranden. Van zodra het verbruik 5 MWth overschrijdt, zal ze worden ingeschakeld.

- de installatie werd vervolledigd met 150 fotovoltaïsche panelen met een totale capaciteit van 30 kWp, geplaatst op het dak van het gebouw waar de nieuwe ketel voor de verbranding van biomassa staat. - Electrabel adviseerde ook om grote glazen panelen in het dak van de ateliers aan te brengen. Die zorgen voor een grotere lichtinval, waardoor de energieconsumptie vermindert. Hendrik Van Asbroeck: “Op deze manier hebben we een geïntegreerde oplossing op punt kunnen stellen. Die hebben we in een recordtijd gerealiseerd. Een soortgelijk project was zes maanden voor dat van Gent opgestart in Zweden. Desondanks waren wij de eersten om een ‘zero emissie’-site te realiseren en dat dankzij de mobilisatie van onze verschillende competenties.”

Patrick Collignon, General Manager Volvo Europa Truck: “Om een fabriek zonder CO -uitstoot op punt te zetten, 2 hadden we meer nodig dan een energieleverancier. We hadden nood aan een echte adviseur, die in staat moest zijn om zowel technologische als toeleverings oplossingen uit te werken. Die adviseur hebben we gevonden in Electrabel, een echte architect van totaal oplossingen rond energie.”


3 27

Rationeel energiegebruik voor de massamarkt

Groene producten

een speerpuntproduct dat Electrabel oorspronkelijk in Frankrijk ontwikkelde. De onderneming exploiteert er,

Electrabel sensibiliseert over de problematiek van de opwarming van het klimaat. Ze stelt specifieke diensten ter beschikking van haar klanten, opdat iedereen zijn bijdrage zou kunnen leveren aan een verminderd energieverbruik.

Electrabel beantwoordt aan de behoeften van haar klanten –particulieren of ondernemingen– die groene energie wensen aan te kopen.

via haar filialen CNR en SHEM, een totale waterkrachtcapaciteit van meer dan 3 700 MW. In 2007 werd 489 MW van de SHEM erkend, waardoor nu de productie van 92 % van de Franse waterkracht-

Talrijke producten

centrales van Electrabel TÜV EE-

De groene oorsprong van energie

gecertificeerd is –de capaciteit van

vormt een verkoopargument dat be-

de CNR was reeds erkend. Dit Duitse

antwoordt aan de verwachtingen van

certificaat garandeert de klant dat een

Sensibilisering

heel wat particulieren en ondernemin-

MW met het AlpEnergie-label afkom-

In 2007 verdeelde Electrabel in

gen. Electrabel beschikt over aanzien-

stig is van een hernieuwbare bron en

samenwerking met twee van de

lijke productiemiddelen die werken op

slechts een keer verkocht wordt.

grootste Belgische tijdschriften meer

basis van hernieuwbare energiebron-

AlpEnergie, dat in Frankrijk sinds juli

dan 600 000 exemplaren van de dvd

nen. Daarom kan ze aan alle klanten-

2007 ook voor particulieren beschik-

‘Een ongemakkelijke waarheid’ van

categorieën over heel Europa groene-

baar is, kent een enorm succes. Reeds

Al Gore. De onderneming wil inder-

energieformules voorstellen. Globaal

in 2006 hebben 1 500 van de klanten-

daad het grote publiek sensibiliseren

komt 13,6 % van haar elektriciteits-

sites waarvoor Electrabel optreedt

voor de energieproblematiek. Elke

productie van hernieuwbare bronnen.

als leverancier, voor deze formule

geïnformeerde consument kan dan

Een groot gedeelte van die productie

gekozen. In België, waar AlpEnergie

zijn steentje bijdragen tot de oplos-

wordt verkocht via diverse ‘groene’

geïntroduceerd werd in 2006, is reeds

sing, in eerste instantie door een

aanbiedingen.

meer dan 3,5 TWh verkocht of gecon-

gedragswijziging.

tracteerd, gespreid over een tachtigtal

Electrabel was in België tevens

Het voorbeeld van AlpEnergie

klanten. In Duitsland werd AlpEnergie

coproducent van twee televisie

De merken beschikken over certifica-

geïntroduceerd in 2007 en heeft het al

programma’s (‘Onder Hoogspanning’,

ten die de hernieuwbare oorsprong

een zeer symbolische klant weten te

VT4 en ‘Y a de l’électricité dans l’air’,

garanderen. Zo is er AlpEnergie,

overtuigen: de Duitse Post.

RTL-TVI) die begin 2008 werden uitgezonden. Ze steunden en volgden families bij hun inspanningen om hun energieverbruik te verminderen.

REG-diensten

Aanbod groene energie Naam

Oorsprong

Klant

Land

AlpEnergie

Waterkrachtcentrales van de CNR et de SHEM

Business

Frankrijk, België, Nederland, Duitsland, Italië

AlpEnergie

Waterkrachtcentrales van de CNR et de SHEM

Residentieel

Frankrijk

Electrabel Groen

Groene energie geproduceerd door Electrabel in België

Residentieel, Business

België

Groene Elektriciteit®

Groene energie geproduceerd door Electrabel in Nederland en door andere producenten

Business

Nederland

Ökostrom

Groene energie geproduceerd in Duitsland of Scandinavië

Residentieel, Business

Duitsland

Via de onderneming beschikt de klant over een reeks van hulpmiddelen en diensten die hem toelaten zijn dagelijkse gewoontes en zijn verbruik rechtstreeks te beïnvloeden. Op de internetsite van Electrabel vinden verbruikers praktische instrumenten om hun energieverbruik te verminderen, evenals alle informatie en documenten om premies en subsidies aan te

3 28

vragen. Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Activiteiten - Verkoop

ZOOM OP…

Jan Van den bossche

Internet, om slim te consumeren Electrabel stelt aan al haar categorieën van klanten internettools voor, die de beheersing van hun verbruik verbeteren. Een belangrijke bijdrage tot rationeel energiegebruik. Via de website van Electrabel beschikken de residentiële klanten en de ondernemingen over een reeks instrumenten en diensten die hen toelaten rechtstreeks invloed uit te oefenen op hun gedrag en hun verbruik. Deze diensten worden reeds gedurende meerdere jaren permanent verbeterd en kennen een groot succes bij de klanten. Jan Van den bossche, Manager Marketing & Sales Retail: “We kunnen bijvoorbeeld verwijzen naar Electrabel Kronos, een dienst die binnen onze onderneming zelf werd ontwikkeld. Via beveiligde internetverbindingen kunnen industriële ondernemingen –en sinds eind 2007 ook de KMO-klanten– de gegevens over hun verbruik van elektriciteit en aardgas raadplegen. En dit per individuele site en in real time. We hebben ons ondertussen steeds meer geëngageerd om gelijkaardige tools, maar dan iets minder gesofisticeerde, te ontwikkelen voor onze andere klantencategorieën. In 2007 werden op dit domein belangrijke inspanningen geleverd ten voordele van de residentiële klanten en van de kleine ondernemingen.” Op de website kunnen nu zowel de particulier, als de zelfstandige en de eigenaar van een kleine onderneming heel wat informatie en advies vinden over REG. Bovendien heeft Electrabel een zeer volledig informatie-instrument ontwikkeld omtrent alle mogelijke premies en subsidies die ter beschikking staan van de klanten. Dit laat de klant toe om in functie van zijn behoeften alle mogelijke steun te vinden waar hij recht op heeft (de aankoop van energiezuinige verwarmingsinstallaties, dakisolatie, de plaatsing van zonnepanelen …). Deze tool staat ter beschikking op de website. Een nieuwigheid, die in 2007 werd geïmplementeerd, is de Verbruiksmeter. Die laat de particulier toe om zijn verbruik maand na maand op te volgen en te evalueren en zijn persoonlijke besparingsdoelstellingen te bepalen. Via de Home Optimizer kan de klant ook zien welke besparingen hij kan realiseren door een bepaald gedrag of bepaalde installatie in zijn huis aan te passen. Die besparingen kunnen oplopen tot 30 %.

Ten slotte stelt Electrabel ook de Energy Audit voor. Het bezoek van een expert zorgt voor een diepgaande analyse van het verbruik en de woning van de klant. De audit resulteert in een gedetailleerd rapport omtrent de mogelijke besparingen en verbeteringen. De Energy Audit kan via de website aangevraagd worden. Kleine ondernemingen beschikken over meer gesofisticeerde instrumenten, zoals Energy Viewer of Energy Explorer. Dit zijn webinterfaces die toelaten om de evolutie van de verbruiksen facturatiegegevens van verschillende sites te visualiseren en ze op een eenvoudige manier te analyseren. Jan Van den bossche: “Boven op de dienstverlening van Electrabel en de kwaliteit van onze toelevering, bieden we aan onze klanten specifieke voordelen gerelateerd aan hun professionele situatie. Ik denk hier bijvoorbeeld aan de CheckUp Call, inbegrepen in het Professional-contract. Dat geeft de klant de mogelijkheid om samen met onze medewerkers zijn elektriciteitsverbruik te evalueren en om oplossingen te vinden voor een meer rationeel energiegebruik. Hij heeft ook toegang tot het Expert Center, waardoor hij met alle technische vragen terecht kan bij onze specialisten. Ten slotte zorgt onze Customer Area er voor dat de klant online op de meeste van zijn elektriciteitsvragen een antwoord kan vinden.”

Dimitry Mestiaen: “Energie besparen? Met de Energy Audit van E lectrabel hebben we een uitstekend instrument om onze situatie te kunnen beoordelen. En vooral om na te gaan wat we kunnen verbeteren. Het was beangstigend om te ontdekken dat ons verbruik van aardgas 50 % hoger lag dan in een gemiddeld huishouden. Het was dan ook hoog tijd om een datum voor deze audit vast te leggen.”


3 29

Opening van de markt in Wallonië en Brussel

Op de Waalse en de Brusselse markt heeft Electrabel na het liberaliseren van de residentiële markt een periode van klantenverlies gekend, wat normaal is voor een historische leverancier. Ze heeft haar positie evenwel snel weten te stabiliseren. De onderneming concentreert haar inspanningen vooral op de dienstverlening aan het cliënteel.

residentiële markt in Wallonië voor

In Vlaanderen, waar deze churn

elektriciteit en aardgas. De ‘contrac-

zelfs positief was, heeft het drie jaar

ting’-campagne had succes; meer dan

geduurd om dezelfde tendens te

40 % van de Waalse gezinnen teken-

kunnen optekenen. In het noorden

de een contract met Electrabel voor

van het land heeft Electrabel pas

de levering van elektriciteit en meer

in 2006-2007 haar marktaandeel

dan 50 % voor de levering van aard-

kunnen stabiliseren, na een periode

gas. In Brussel, waar de concurrentie

van langzame klantenerosie. Het

eerder zwak was, heeft Electrabel

marktaandeel in Vlaanderen bedroeg

haar marktaandelen behouden.

op het einde van 2007 67,7 % voor elektriciteit en 71,3 % voor aardgas.

Wallonië, waar de consumenten beter

(bron: VREG)

geïnformeerd waren en de andere leveranciers zich concurrentieel harder

Customer care

opstelden dan in Vlaanderen drie jaar

In 2007 riep de opening van de Brus-

voordien, heeft een vooruitlopende

selse en de Waalse markt heel wat

(groene elektriciteit was reeds sinds

vragen op bij de klanten. Die gingen

2006 geliberaliseerd) en versnelde

zowel over het functioneren van de

liberalisering van haar energiemarkt

markt als over praktische aspecten,

Goede resultaten

gekend. In nauwelijks zes maanden,

zoals tussentijdse of eindfacturen die

Electrabel had in 2006 de laatste fase

na eerst een periode van klantenver-

niet altijd even makkelijk te lezen en

van de liberalisering van de aardgas-

lies, begon Electrabel haar markt

te begrijpen zijn.

en elektriciteitsmarkten in Wallonië

aandeel te stabiliseren. Zij bereikte dit

en Brussel minutieus voorbereid.

resultaat door contracten af te sluiten

Bovendien is de liberalisering zoals ze

Zes maanden vroeger dan de door

met klanten waarvoor ze niet de

in België verliep, behoorlijk complex.

de Europese richtlijnen vastgelegde

historische leverancier was en door

Door de totale scheiding van de com-

termijn was de liberalisering van de

het vertrouwen terug te winnen van

merciële verkoopactiviteiten en het

markt van residentiële klanten hier op

consumenten die ze tijdens de pre

beheer van de netwerken maken de

1 januari 2007 een feit.

liberalisatiefase was kwijtgespeeld.

netwerkbeheerders een massa informatie aan Electrabel over (verbruiks-

Tegen het jaareinde waren de resulta-

Eind 2007 was de globale nettochurn

overzichten, identificatie van tellers,

ten van Electrabel gunstig. Voor wat

van Electrabel op de drie markten

verhuizingen, enzovoort). Om haar

het aantal klanten betreft, vertegen-

in België in evenwicht, ondanks de

3,6 miljoen klanten te beheren, be-

woordigde ze meer dan 60 % van de

liberalisering in Wallonië en B russel.

handelt de onderneming 25 miljoen informatica-berichten per jaar. Deze

Marktaandeel van Electrabel in Vlaanderen

behandeling is voor het grootste deel

In % van het totaal aantal toegangspunten elektriciteit - Bron: VREG

geautomatiseerd, maar in 4 % van de

80

gevallen is toch de tussenkomst van een medewerker van de backofficediensten noodzakelijk.

75

Beide elementen hebben als gevolg

70

dat Electrabel aanzienlijke teams mobiliseert om de relaties met de re-

65

sidentiële klanten te behartigen. Niet minder dan een duizendtal medewer-

60

01.2004

3 30

07.2004

01.2005

07.2005

01.2006


07.2006

01.2007

07.2007

12.2007

kers leggen zich erop toe. Drie vier-

den onder hen beantwoordt concrete

Competitieve prijzen

Massaklanten

vragen en verzoeken om informatie. In 2007 ontving Electrabel meer dan 5

Industriële klanten

miljoen oproepen om inlichtingen. Tegen het einde van het jaar lanceerde de onderneming een ‘customer care’-plan. Electrabel heeft haar klantenteams nog versterkt om beter te beantwoorden aan de toevloed aan

De prijzen voor de industrie zijn afgestemd op de groothandelsprijzen, in het bijzonder op de Europese continentale plaat.

Voor de Belgische residentiële klanten waren de toegepaste prijzen in 2007 lager dan de gemiddelde prijzen in de buurlanden. De toegepaste aardgasprijzen voor residentiële klanten bleven in 2007

vragen die de liberalisatie teweegbracht. Om de bereikbaarheid van

Voor de prijszetting van de groothan-

gemiddeld relatief stabiel ten opzichte

haar callcenter te verbeteren en de

del in elektriciteit vormen de Benelux,

van 2006. Electrabel moest, net zoals

achterstand in de dossierbehande-

Frankrijk en Duitsland voortaan een

haar concurrenten die haar hierin

ling in te halen, heeft Electrabel 200

geïntegreerde markt. Het zijn die

gevolgd zijn, wel aankondigen dat ze

medewerkers aangeworven.

groothandelsprijzen die, voor die zone,

vanaf oktober de verhoogde aardgas-

de belangrijkste prijstendensen voor

prijzen op de internationale energie-

de industriële klanten bepalen.

markten zou doorrekenen.

analyse van haar processen en sys-

In 2007 kenden de aardgasprijzen

Bij de prijsverhoging van de eigenlijke

temen. Doel daarvan is het aantal

voor de industrie een daling tijdens

brandstoffen zullen in 2008 ook de

informaticatransacties te verminderen

het eerste semester, gevolgd door

verhoogde kosten van de distribu-

dat moeilijkheden veroorzaakt of een

een stijging tijdens het tweede

tienetwerken voor aardgas worden

manuele opvolging noodzaakt. In

semester. De elektriciteitsprijzen

geteld. Die zijn identiek, ongeacht de

dezelfde geest zal de toegang tot de

noteerden een verhoging.

leverancier.

herbalancering van de contactkanalen,

Voor de leveringen in 2008 zijn de

Studies van het bureau Van Dijk tonen

die in het bijzonder gepaard gaat met

prijzen op de Belgische groothandels-

aan dat de prijzen van Electrabel voor

een ambitieuze ontwikkeling van de

markt van elektriciteit in de loop van

particulieren in 2007 lager waren

voor de klanten beschikbare tools op

2007 met ongeveer 20 % gestegen.

dan de gemiddelde prijzen aangere-

de website van Electrabel.

Die stijging heeft vooral plaatsgevon-

kend in de buurlanden (bijvoorbeeld

den vanaf de herfst.

in oktober: -7 % voor elektriciteit

Parallel met deze acties startte de onderneming met een grondige

diensten worden verbeterd door een

en -10 % voor aardgas). Het bureau Van Dijk is een onafhankelijk bureau dat in opdracht van Electrabel de prijzen van elektriciteit en aardgas opvolgt. De elektriciteitsprijzen voor de residentiële klant, die zeer stabiel waren gebleven gedurende meer dan zes jaar, kenden eind 2007 een sterk opwaartse beweging als gevolg van de prijsstijgingen van de brandstoffen. Begin 2008 zal de toename van de tarieven van de netten een nog betekenisvollere impact hebben op de globale verhoging.


3 31

Productie van elektriciteit

Activiteiten

Voortbordurend op een capaciteit van 28 000 MW in 2004, wil Electrabel haar productievermogen in Europa verder opvoeren tot 35 000 MW in 2009 en tot 43 000 MW in 2013. Zo draagt ze bij tot de ontwikkelingsdoelstellingen van SUEZ. Met het oog op een optimaal risicobeheer is het daarbij van primordiaal belang een evenwicht te vinden tussen technologie, gebruikte brandstoffen en geografische diversiteit. De lopende ontwikkelingen hebben betrekking op de prioritaire markten in Europa. Zij combineren het aanwenden van hernieuwbare energiebronnen, investeringen in steenkoolcentrales met hoog rendement, een uitbreiding van het STEG-productiepark en warmtekrachtkoppeling met aardgas, een performante exploitatie van de nucleaire eenheden en de kandidaatstelling voor nieuwe projecten.

Hernieuwbare energie

Electrabel wil in 2009 beschikken over een vermogen van 6 300 MW dat voortvloeit uit hernieuwbare energie. Dat is 18 % van haar productiepark. Eind 2007 vertegenwoordigden hernieuwbare bronnen een t otale capaciteit van 5 195 MW ofwel 16,7 % van het totale park. In B elgië is de onderneming de e erste producent van groene e nergie.

Windenergie

er, dankzij akkoorden met de Spaanse

In 2007 verwierf Electrabel 50,1 %

constructeur Gamesa en via haar

van het kapitaal van de Compagnie du

filiaal Generg, over een capaciteit aan

Vent. Hierdoor beschikt deze onderne-

windenergie van meer dan 580 MW.

ming over de noodzakelijke middelen

250 MW werd in dienst genomen

om haar projecten te realiseren. Deze

in 2007. Er is ook een partnership in

maatschappij, die reeds twintig jaar

Italië, waar Electrabel begin 2008 een

actief is in de sector van de wind-

aandeel van 90 % heeft genomen in

energie, exploiteert bijna 75 MW. Ze

de onderneming WindCo, die een park

beschikt over een projectenporte-

van 66 MW ontwikkelt in Sicilië.

feuille van 6 500 MW en wil daarvan 2 000 MW realiseren tegen 2015.

Electrabel leverde in 2007 ook andere projecten op in Frankrijk (12 MW) en

Electrabel ontwikkelt zo een partner-

Italië (20 MW; haar eerste windtur

shippolitiek in Frankrijk, vergelijkbaar

bineparken). Ze verkreeg eveneens de

met die reeds beproefd in Portugal.

toelating tot de bouw van een park in

Eind 2007 beschikte de onderneming

Nederland (27 MW). In België werden

Productiecapaciteit

Productiecapaciteit

Per land - Eind 2007

In GW

42,5 %

37,4 %


35,0

Frankrijk

24,8 % 28,2

Italië

41,3 %

29,1

30,0

6,0 %

België

Spanje

4,6 %

31,2 GW

13,3 GW

15,0 % Nederland

Europa (buiten Benelux)

10,1

10,8

11,8

31,2

13,3

Portugal

12,5 % Polen

12,7 %

Benelux

18,1

18,3

18,2

17,9

2004

2005

2006

2007

Hongarije

1,2 % Luxemburg

3 32

Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Activiteiten - Productie

2,0 % Duitsland

2009 = Doelstelling

in 2007 drie windturbines ingehuldigd op de site van Volvo. 17 windturbines (34 MW) zijn ondertussen in aanbouw en projecten voor 170 MW zijn in ontwikkeling. Een gedetailleerde lijst van deze nieuwe windparken bevindt zich op pagina 68.

Biomassa Electrabel is met een capaciteit van 500 MW leider op het vlak van (co-) verbranding van biomassa in Europa. Die capaciteit steeg nog met 40 MW in 2007. De onderneming zet haar ontwikkelingen op dat domein verder en verwacht haar capaciteit te verdubbelen tegen 2012. De groei op het vlak van biomassa met een totaal van 600 MW wordt onderzocht of is in ontwikkeling voor de klassieke centrales in Nederland, België en Polen. Deze laatste bereikte in 2007 de kaap van haar eerste geproduceerde groene TWh. Het project van de steenkoolcentrale

Hernieuwbare energiebronnen

in Nederland laat een co-verbranding

Elektriciteitsproductie in 2007 • In GWh

van biomassa toe tot 30 %, zonder

Europa

rendementsverlies. Er lopen ook

Waterkracht

onderzoeken in samenwerking met

Windkracht

klanten voor verschillende warmte-

Biomassa

krachtinstallaties die op biomassa

Totaal

2007/2006

België

2007/2006

16 768

+0,5 %

74

+27,6 %

713

+28,0 %

116

+9,4 %

1 642

+2,9 %

1 217

+15,7 %

19 123

+1,5 %

1 407

+15,7 %

zouden functioneren.

Productiecapaciteit per type eenheid

Productie per type eenheid

Productie per type brandstof

Europa - Eind 2007

Europa - 2007

Europa - 2007

23,2 %

5,2 %

Stoom- en gasturbine

Warmtekracht

24,5 %

6,7 %


Warmtekracht

31 187 MW

141 030 GWh

4,2 % Spaarbekken

0,2 %

Turbojet

Energierecuperatie

0,7 % Gasturbine

20,2 % Kerncentrale

11,9 % Waterkracht

37,1 %

12,5 % Waterkracht

0,7 %

Aardolie

Steenkool

Windturbinepark

Klassiek

0,5 %

Ander gas

12,1 %

2,6 %

30,5 %

0,9 %

20,6 %

141 030 GWh

Klassiek

34,5 %

0,5 %

Kernenergie

Aardgas

Windturbinepark

34,5 % Kerncentrale

0,4 % Energierecuperatie

11,9 % Waterkracht

0,9 % Spaarbekken

1,2 % Biomassa

0,5 % Wind

0,4 % Energierecuperatie

0,9 % Spaarbekken

Turbojet, gasturbine < 0,04 %


3 33

Fotovoltaïsch

in 2007 (80 MWp/jaar) en zal ze nog

voordoen om waterkrachtcentrales

In België ontwikkelde Electrabel in

eens verdubbelen vóór 2009.

met groot vermogen over te nemen.

van fotovoltaïsche panelen op de

Waterkracht

De Portugese onderneming Generg,

daken van gebouwen van industriële

De waterkrachtcapaciteit van

een Electrabel filiaal voor 42,5 %, is

klanten. De eerste projecten zul-

Electrabel bevindt zich hoofdzakelijk

verbonden met een ontwikkelings-

len in 2008 worden gerealiseerd. In

in Frankrijk (3 700 MW), waar de

project voor elektriciteitsproductie op

Frankrijk zal Electrabel 220 MW aan

SHEM werkt aan de constructie van

basis van golven- en getijdenenergie.

fotovoltaïsche energie ontwikkelen

een nieuwe eenheid in La Verna

tegen 2015 en meer dan 600 MW is

(Pyreneeën) die, met een vermogen

gepland tegen 2020. In P ortugal on-

van 4 MW, operationeel zal zijn in

derzoekt Generg eveneens projecten

2008. De onderneming bestudeert

die moeten leiden tot een bijkomen-

eveneens moderniseringen die

de capaciteit van 26 MW, waarvan

moeten toelaten om de bestaande

reeds 8 MW in 2008.

capaciteit te doen groeien.

Bovendien heeft Electrabel sinds

Electrabel zet ook haar prospectie

2001 een aandeel in het kapitaal van

verder met het oog op de identificatie

Photovoltech, de Europese leider

van nieuwe projecten en concessies,

in de productie van fotovoltaïsche

meer bepaald in het zuidoosten van

cellen. Deze onderneming vervier-

Europa. Daar kunnen zich in het kader

voudigde haar productiecapaciteit

van privatiseringen opportuniteiten

2007 een project voor de installatie

Productiecapaciteit eind 2007 TOTAAL 31 187 MW

HERNIEUWBARE ENERGIE 5 195 MW

Nederland 4 683 MW Nederland Biomassa 27 MW *Wind 27 MW

*Flevo STEG 864 MW België 12 887 MW *Amercoeur STEG 420 MW *Sidmar 305 MW *Warmtekracht 99 MW *Nucleair 100 MW

België Wind 66,7 MW Waterkracht 21,8 MW Biomassa 314 MW *Wind 34 MW

Luxemburg 376 MW

Frankrijk Waterkracht 3 710 MW Wind 129,3 MW *Wind 64 MW *Waterkracht 4 MW

Frankrijk 4 947 MW *Fos-sur-Mer STEG 425 MW Spanje 790 MW

Portugal Wind 584,5 MW Waterkracht 33,2 MW *Wind 62 MW

Portugal 618 MW Duitsland 267 MW Polen 1 654 MW

Polen Biomassa 160 MW

Hongarije 1 681 MW Italië 3 285 MW *Napoli Levante STEG 185 MW * In aanbouw eind 2007

3 34


Italië Waterkracht 128,7 MW Wind 19,6 MW *Wind 95 MW

ZOOM OP…

Yves Ryckmans

Biomassa met duurzaamheidcertificaat Electrabel is Europees leider op het vlak van verbranding en co-verbranding van biomassa. De onderneming heeft ook pionierswerk verricht om te garanderen dat het gebruik van biomassa effectief duurzaam is. Haar certificeringmodel is op weg om het schoolvoorbeeld in Europa te worden. Electrabel is Europees leider voor het gebruik van biomassa als hernieuwbare energiebron. Ze zet dan ook jaarlijks meer dan een miljoen ton biomassa om in elektriciteit. In Wallonië moet een elektriciteitsproducent binnen de erkenningsprocedure voor ‘groene energie’ aan een aantal voorwaarden voldoen. Hij moet bewijzen dat de gebruikte biomassasoorten wel degelijk voldoen aan criteria voor hernieuwbare energiebronnen. Bovendien moet men, binnen het mechanisme van de toekenning van groene certificaten, ook aantonen welke de reële besparingen zijn op het vlak van CO2-uitstoot. Men zou zich effectief het tegenovergestelde kunnen voorstellen. Namelijk dat er bij het cultiveren van het hout en bij de behandeling en het transport ervan meer emissies gebeuren, dan dat er bij de productie van elektriciteit met biomassa aan uitstoot gewonnen wordt. Daarom heeft Electrabel, in samenwerking met haar expertisecentrum voor onderzoek en ontwikkeling Laborelec, een certificatieprocedure uitgewerkt voor een dertigtal leveranciers van biobrandstoffen verspreid over de hele wereld. De leveranciers worden onderworpen aan een diepgaande audit, uitgevoerd door een onafhankelijk organisme. De oorsprong van het hout, het productieproces, het type van brandstof gebruikt voor het drogen en voor het transport worden mee in rekening genomen bij de evaluatie van de energiebalans. Het moet duidelijk gaan om restproducten afkomstig uit duurzame bosbouw.

Yves Ryckmans, Technology Officer Biomass: “Dit is voor Electrabel een belangrijke troef geworden ten opzichte van haar concurrenten. En het is meteen ook een garantie voor de verbruikers. Electrabel is een van de eerste Europese elektriciteitsproducenten die kan buigen op deze unieke en praktische ervaring op het vlak van de certificatie van geïmporteerde biomassa. De onderneming heeft vrijwillig deze aanpak ook algemeen ingevoerd in Vlaanderen en dat zal weldra ook het geval zijn in Nederland en Polen. Ze kadert perfect binnen de eisen die de Europese Commissie recent heeft gesteld. Ze komt tegemoet aan de doelstellingen voor de uitbreiding van de productie van hernieuwbare elektriciteit en de vermindering van broeikasgassen en voldoet aan de criteria van duurzame ontwikkeling.”

François Ducarme, SGS Belgium: “Als neutraal en onafhankelijk controleorganisme ten opzichte van de klant, bestaat de opdracht van SGS er in de oorsprong van de gebruikte biomassa en het energieverbruik verbonden aan de gehele keten (productie en transport) te certificeren. De samenwerking met verschillende afdelingen van de groep SGS over de hele wereld, maakt een controle van de verschillende leveranciers mogelijk, wat ook het land van herkomst is. Dat is onontbeerlijk om het duurzame karakter van de biomassa te verzekeren en om de exacte hoeveelheid uitgespaarde CO2-emissies te bepalen.”


3 35

Hernieuwbare energie Capaciteit eind 2007: 5 195 MW; 16,7 % van het totaal Productie in 2007: 19 123 GWh; 13,6 % van het totaal

België Totaal

402,7 MW 21,8 MW Bévercé (9,2), Bütgenbach (1,8), Cierreux (0,1), Coo-aftakking (0,4), Heid-de-Goreux (8,1), La Vierre (1,9), Lorcé (0,1), Orval (0,05), Bardonwez-Rendeux (0,04), Stavelot (0,12) 66,7 MW Bütgenbach (8), Gembloux-Sombreffe (9), Hoogstraten (12), Kasterlee (0,66), Lanaken (8), Pathoekeweg (3), Perwez (7,5), Rodenhuize (4), Schelle (4,5), Volvo (6), Wondelgem (4) 314,2 MW Awirs (80) co-verbranding: Langerlo (55,7), Mol (12), Rodenhuize (75), Ruien (78,4) kleine warmtekrachteenheden: Lutosa (2,5), Op De Beeck (3,7), Oleon (3), Primeur (0,7), Seco-Bois (0,7), Van Remoortel (0,6) stortplaatsen-biogas: De Kock (1,1), DDS (0,3), Montzen (0,43)

Frankrijk Totaal

3 839,3 MW 3 710 MW SHEM (773 MW): Groupement d’Artouste (88), Gr. de Capdenac (28,6), Gr. d’Eget (37,3), Gr. de Hourat (139), Gr. de La Cassagne (49,1), Gr. de Licq (23,5), Gr. de Louron (49,3), Gr. de Marèges (301,8), Gr. de Soulom (57) CNR (2 937 MW): Avignon Sauveterre (162), Baix le Logis Neuf (211), Beauchastel (223), Belley (91), Bourg les Valence (186), Bregnier Cordon (70), Caderousse (156), Chautagne (91), Donzère Montdragon (345), Génissiat (405), Montélimar (285), Péage de Rousillon (161), Pierre Bénite (81), Saint Vallier (116), Sault Brenaz (41), Seyssel (42), Vallabrègue (210), Vaugris (61)

129,3 MW Beaucaire (11,5), Fos-sur-Mer (10), Maisnières (12) La Compagnie du Vent (95,8 MW): Brem (4,25), Campagnes (8,35), Espinassière (15,06), Grande Garrigue (15,3), Kerigaret (12), Longs Champs (8,35), Plouarzel (6,7), Plourin (3,4), Port La Nouvelle (2,2), Roquetaillade (5,28), Sigean (6,6), Tambours (8,35)

Portugal Totaal

617,7 MW 33,2 MW Generg: Cercosa (4,2), Fráguas (3,2), Grela (0,6), Manteigas (6,5), Paus (4), Pagade (1,9), Soutinho (3,2), Talhadas (5,2), Vale Soeiro (4,4) 584,5 MW Fafe (80), Mourisca (38), Nave (38), Serra do Ralo-Videmonte (32) Generg (396,5 MW): Caramulo (90), Carreço-Outeiro (20,7), Chaminé (6,9), Doninhas (0,85), Gardunha (72), Meadas (9), Mosqueiros (8), Perdigao (2), Pinhal (146), Trancoso (28), Vergão (13)

3 36


Nederland Totaal

27 MW 27 MW co-verbranding: Gelderland (27)

Polen Totaal

160 MW 160 MW co-verbranding: Polaniec (160)

Italië Totaal

148,3 MW 128,7 MW Tirreno Power (MW = 50 %) (31,5 MW): Airole (4,4), Argentina (0,34), Bevera (2,55), Borzonasca (0,38), Cairo (3,5), Caroso (3,25), Chiesuola (0,34), Lago (0,45), Millesimo (0,04), Molare (3,0), Ponte Vizza (2,9), Pescia (0,68), S. Michele Caroso (3), S. Michele Zolezzi (0,7), Spigno (5), Strinabecco (0,63), Tigliolo (0,34) AceaElectrabel (97,3 MW): Castel Madama (6,5), Cecchina (0,35), Mandela (5), M. Del Rosario (0,4), Orte (18), Salisano (23), S. Angelo (44)

Waterkrachtcentrale (totaal: 3 894 MW)

19,6 MW Monte Cavuti (10,2), Capracotta (9,4)

Windturbinepark (totaal: 800 MW) Biomassa (totaal: 501 MW)


3 37

Steenkool

Electrabel wil de plaats van steenkool in haar productiemix behouden. Ze moderniseert oude centrales om een hoger rendement te verkrijgen en om tegemoet te komen aan de steeds strenger wordende milieunormen. De toekomstige centrales zullen een hoger rendement geven en de mogelijkheid hebben om technologieën voor de opvang van CO2 te installeren. De onderneming valoriseert zo de grote expertise van haar teams op dat gebied.

Projecten in een gevorderde of in een studiefase

tussen de sites van Brunsbüttel of

De investeringsdossiers voor drie

ingebruikname in 2012.

identieke eenheden, twee in Duits-

Electrabel is ook alert voor alle

land en een in Nederland, zijn in

investeringsopportuniteiten in Oost-

behandeling. Het gaat om hoogrende-

Europa, meer bepaald in 800 MW-

menteenheden (46,5 %) van 724 MW,

eenheden in Polen en Roemenië.

voorzien van de best beschikbare technologie die op de markt bestaat

Onderzoek en ontwikkeling

voor de behandeling van rookgassen

Electrabel verbond zich actief met

(stof, stikstofoxides, zwaveloxides).

onderzoeks- en ontwikkelingspro-

Ze zijn eveneens zo opgevat dat

gramma’s rond steenkoolcentrales

de opvang van CO2 met het oog

met een hoog rendement (meer dan

op opslag mogelijk wordt, zodra de

50 %), met het oog op een verdere

daarvoor noodzakelijke technologie

reductie van het steenkoolverbruik en

beschikbaar zal zijn.

bijgevolg ook van de CO2-emissies. De onderneming neemt deel aan een

Beslissingen omtrent de inplantings-

project rond een pilootcentrale die op

plaats zijn genomen in Nederland

dit ogenblik getest wordt in Duitsland,

voor de eenheid van Rotterdam en

evenals aan een haalbaarheidsstudie

in Duitsland voor die van Wilhelms-

op industriële schaal. Parallel levert

Repowerings

haven. De werken starten in 2008 na

Electrabel haar bijdrage aan verschil-

De onderneming heeft belangrijke

ontvangst van de milieuvergunningen;

lende projecten en volgt ze de evolu-

moderniseringswerken beëindigd om

de streefdatum voor de inwerkingstel-

tie van het onderzoek naar de opvang

de exploitatie van haar centrales in

ling is 2012. Voor de tweede Duitse

en opslag van CO2 op de voet.

Gelderland (590 MW – Nederland),

centrale moet Electrabel nog kiezen

Vado Ligure (389 MW – Italië) en Polaniec (1 654 MW – Polen) te kunnen verder zetten. De ontzwavelingsinstallatie van deze laatste wordt uitgebreid naar alle groepen van de centrale. In België zal de installatie van de rookgasontzwaveling- en ontstikkingssystemen in 2008 afgerond zijn in Ruien, wat de verdere exploitatie van deze eenheid van 880 MW mogelijk maakt voor de volgende vijftien jaar. Hiertegenover staat de sluiting in 2007 van de eenheid in Monceau (92 MW), waarvan de exploitatie om economische redenen niet meer verdedigbaar was.

3 38

Stade, eveneens met het oog op


ZOOM OP…

Gustaaf Boon

Voor een zuiverdere steenkool In het pakket van primaire energiebronnen van de toekomst, zal steenkool een belangrijke plaats blijven innemen. De verbetering van het rendement van de elektriciteitscentrales op steenkool zal daartoe bijdragen. En de start van de captatie van CO2 zal een bijkomende troef vormen. Voor haar centrales, die op dit ogenblik in opbouw zijn in ederland en Duitsland, heeft Electrabel gekozen voor de N technologie die bij deze steenkoolcentrales het beste rendement biedt. Bovendien heeft de onderneming zich actief verbonden met onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma’s rond de ‘hoogrendement’-steenkoolcentrales van de toekomst. Het belangrijkste onderzoek is het ‘PP700’-project, dat gecoördineerd wordt door de VGB. Gustaaf Boon, Lead Technology Officer and CCS Manager: “We willen op een significante wijze een elektrisch rendement van 50 % overschrijden. Wat betekent dat, om eenzelfde hoeveelheid elektriciteit te produceren, het verbruik van steenkool aanzienlijk zal worden gereduceerd, wat meteen ook een vermindering van de CO -emissies tot gevolg zal 2 hebben. Die vormen vandaag het belangrijkste nadeel van steenkool.” In hun strijd voor de reductie van CO -uitstoot, participeren 2 SUEZ en Electrabel in grootschalige projecten die dit doel op een Europees niveau nastreven. Ze nemen bijvoorbeeld deel aan een haalbaarheidsstudie voor een pilootcentrale op industriële schaal. Tegelijkertijd –en in samenspraak met Laborelec en Tractebel– volgen SUEZ en Electrabel de evolutie van de ontwikkeling rond de captatie en de opslag van CO2 op de voet op. Dat de toekomstige steenkoolcentrales in Duitsland en Nederland zo zullen worden ontworpen dat ze zouden kunnen worden uitgerust met een specifieke installatie voor de opvang van CO , bewijst dat ze voor deze 2 technologie een belangrijke toekomst weggelegd zien.

een voorbeeld. De onderneming spant zich ook in om het voortouw te nemen rond captatietechnologieën, die tegen 2020 tot volle wasdom zouden kunnen komen. De opslag van CO2 blijft eveneens een aandachtspunt voor Electrabel: zo heeft de onderneming in 2007 een onderzoeksproject toevertrouwd aan een team van de Polytechnische Faculteit van Bergen rond de opslag van CO in Wallonië en meer 2 bepaald de evaluatie van het opslagpotentieel van diepe zoute aquifers.” Deze onderzoeken zijn op lange termijn van kapitaal belang. Het gaat er om steenkool te kunnen behouden in het keuzepalet van brandstoffen. De mondiale reserves aan steenkool blijven immers zeer belangrijk en in ieder geval superieur aan die van aardolie of aardgas. William D’haeseleer, Voorzitter van de Commissie Energie 2030: “België moet actief meewerken aan het internationale onderzoek naar de captatie en opslag van CO . Wij 2 hebben effectief voorgesteld dat de nationale energiepolitiek gebaseerd zou zijn op een mix van vier groepen energiebronnen, met name besparing van energie, bronnen op grond van koolstof, kernenergie en hernieuwbare energie. Deze onderzoeken tot een goed resultaat brengen, zal belangrijk zijn in het kader van het gebruik van steenkool voor de productie van elektriciteit.”

Gustaaf Boon: “Electrabel levert ook een bijdrage aan R&Dprojecten van de Europese Unie. Haar deelname aan het in Denemarken gerealiseerde Castor-project, een pilootinstallatie met post-combustion CO -afvangtechnologie, is daarvan 2


3 39

Gas

(185 MW) terug operationeel zijn na

Kernenergie

een gelijkaardige reconversie.

Electrabel is een van de belangrijkste exploitanten ter wereld van gecombineerde stoom- en gascentrales (STEG). Met een excellent rendement (58 %) leggen deze eenheden het beste milieurapport voor van alle centrales die op fossiele brandstoffen werken. De indienststellingen uit 2007 en de vergevorderde projecten tezamen betekenen een bijkomend vermogen van meer dan 7 000 MW tegen 2013.

Gevorderde projecten In België is de werf van de toekomstige STEG-centrale Amercœur (420 MW) opgestart in 2007, om gebruiksklaar te zijn in 2009. Daarbij worden elementen van de voordien bestaande steenkoolcentrale hergebruikt. Tevens zijn op de site van Sidmar te Gent de werken gestart voor een klassieke centrale van 305 MW die operationeel zal zijn in de zomer van 2010 en die het hoogovengas van de staalproducent zal gebruiken.

Kernenergie is vrij van CO2-uitstoot en draagt bij tot de gunstige balans van Electrabel op dat vlak. De onderneming is van mening dat kernenergie een onderdeel vormt van de energieoplossing van morgen. Ze wenst kernenergie dan ook te behouden in haar energiemix. Electrabel blijft haar centrales op het hoogste veiligheidsniveau exploiteren en is kandidaat voor de uitbating van nieuwe eenheden.

Andere werven starten in de loop van 2008, met name Flevo in Nederland

Indienststelling

(864 MW), Fos in Frankrijk (425 MW)

Bestaande centrales

Twee nieuwe STEG-centrales van

en Dunamenti in Hongarije (repowe-

In 2007 getuigde het Belgische kern-

386 MW (Leinì en Roselectra)

ring tot 400 MW van een klassieke

energiepark van een uitstekende be-

werden in Italië in gebruik genomen

gascentrale van 205 MW). Voor het

schikbaarheid. Zo bereikte T ihange 2,

in 2007. Daar werd eveneens een

project Morata in Spanje (1 343 MW)

die geen revisiestops kende, een be-

eenheid van Vado Ligure opnieuw

is de vergunningsprocedure lopende.

schikbaarheidsgraad van bijna 100 %.

opgestart na een repowering en een

Op langere termijn zijn verscheidene

Ongeacht de toekomstige beslissin-

conversie naar aardgas (389 MW).

dossiers in onderzoek voor bijvoor-

gen van de Belgische overheid over

Begin 2008 zal ook Napoli Levante

beeld Frankrijk, Italië, Duitsland,

de levensduur van de kerncentrales,

Hongarije, Polen en Roemenië.

zal Electrabel de exploitatie voortzetten met een streven naar excellentie

3 40

Warmtekrachtkoppeling

en het toekennen van de hoogste

De warmtekrachtcentrales halen

prioriteit aan veiligheid.

een zeer hoog energierendement

De experts van het Internationaal

doordat ze ook warmte opwekken

Atoomenergie Agentschap beves-

die door de industrie of openbare

tigden tijdens hun OSART-missie

instanties wordt gebruikt. Projecten

(Operational Safety Review Team) in

voor nieuwe installaties werden in

Tihange de goede prestaties van de

2007 in België overeengekomen met

centrale op het vlak van veiligheid.

de bedrijven Degussa en Lanxess.

Ondertussen zijn belangrijke inves-

In Luxemburg werd een akkoord on-

teringen in voorbereiding om de

dertekend voor warmtelevering door

installaties op hun beste niveau te

de STEG-centrale Esch-sur-Alzette

behouden: vervanging van de stoom-

(376 MW) aan een lokaal verwar-

generatoren in Doel 1 en vervanging

mingsnetwerk. Hierdoor verhoogt het

van de lagedrukstoomturbines in

globale rendement van de centrale.

Doel 4 en Tihange 3.


ZOOM OP…

Wim De Clercq Johan Hollevoet

OSART of de weg naar uitmuntendheid De OSART-dynamiek gaat verder voor Electrabel. Na het behalen van een goede tussentijdse evaluatie hebben de teams zich gewijd aan het voortzetten van de verbeteringen op het vlak van de nucleaire veiligheid. De lessen geleerd uit Tihange 1 komen bovendien de volledige nucleaire exploitatie ten goede…

in Tihange 1 zal plaatsvinden in het begin van 2009. Er werd een uitgebreid actieplan klaargemaakt om dit bezoek voor te bereiden. De experts zullen bij hun terugkeer kunnen ervaren dat hun aanbevelingen met het nodige resultaat werden opgevolgd. Op dat moment zal de OSART-missie ten einde zijn, maar geenszins onze inspanningen om verder de weg van vooruitgang te bewandelen.”

OSART. Vijf letters die staan voor ‘Operational Safety Review Team’. In het jaar 2007 weerklonken ze vaak binnen Electrabel. Het ging dan ook om een belangrijke gebeurtenis. In mei hebben vijftien internationale experten, aangeduid door het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA), gedurende drie weken de operationele veiligheid van de site Tihange 1 geaudit. Hun rapport bestond uit aanbevelingen (“U moet dit doen om in lijn te zijn met de beste internationale standaarden”), uit suggesties (“U bent op de goede weg, maar u zou ook dit of dat kunnen doen”) en ‘best practices’ (“Wat u daar doet, daar moeten andere centrales over de hele wereld een voorbeeld aan nemen”).

Wim De Clercq, Directeur van de site Tihange: “De ‘geest’ van OSART zal blijven voortleven. En niet alleen in Tihange 1. Hoewel de missie daar doorging, zijn de aanbevelingen ook van toepassing op de andere eenheden van Tihange én op Doel. Bij de OSART-missie en de voorbereiding ervan zijn zoveel teams betrokken, dat we zeker kunnen spreken van een echte opportuniteit. In de nabije toekomst zullen ook onze collega’s van Doel aan een audit worden onderworpen. Wij zullen hen helpen –net zoals zij ons geholpen hebben– en hen informeren over alles wat we uit onze missie geleerd hebben.”

Een OSART-missie is echt zeer veeleisend. Tijdens hun werkzaamheden vergelijken de experts met referenties die, op elk domein, gelden als de internationale ‘best practices’. Geen droog rapport dus, maar een geheel van aanbevelingen, suggesties en ‘best practices’. Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) dat het initiatief nam voor deze missie, wist het professionalisme, de transparantie alsook de medewerking van de experts en het personeel van de centrale te waarderen. Volgens het agentschap zullen de conclusies die een aantal verbeteringslijnen, maar ook ‘best practices’ aangaven, evenals de implementatie van een actieplan zeker bijdragen aan het streven naar performantie op het hoogste internationale niveau en excellentie op het vlak van betrouwbaarheid en veiligheid van de exploitatie.

Dominique Dubois, Leider van het OSART-team van het IAEA: “We hebben kunnen vaststellen dat in deze centrale de prioriteit wordt gegeven aan de veiligheid. Bovendien zien we dat daarbij een dynamiek van continue verbetering de toon aangeeft. Er blijft zeker een weg af te leggen in bepaalde domeinen, vooral als we vergelijken met internationale standaarden. Maar het proces om daar te geraken, is zichtbaar en op grote schaal aan de gang.”

Johan Hollevoet, Verantwoordelijke voorbereiding van de OSART-audit in Tihange 1: “We zijn tevreden met de resultaten. Toen we vernamen dat er een OSART-missie was opgestart, hebben we dat onmiddellijk aangegrepen als een kans om het streven naar ‘uitmuntendheid’ verder te ontwikkelen. Voor ons is deze OSART-missie een etappe. Een volgende stap zal de voorbereiding zijn van het ‘follow-upbezoek’, dat


3 41

Prospectie en projecten

en van de betrokken partijen binnen

practices’ beter te verspreiden in alle

SUEZ en Electrabel wensen deel te

de Groep te ontwikkelen.

projecten van hetzelfde type binnen

nemen aan de heropleving van de kernenergie in Europa. De onder-

de SUEZ-groep.

Versterking van het vak

neming volgt de ontwikkeling van

Zij laat ook toe aankopen gezamenlijk

verschillende projecten nauwgezet op. Ze is kandidaat om de technologie van de derde generatie te ontplooien, met name in Frankrijk. In 2007 antwoordde Electrabel ook positief op de oproep om te participeren in het project van Cernavoda (1 460 MW) in Roemenië. Daarnaast heeft ze eveneens haar interesse in het project voor nieuwe centrales op de site van Belene in Bulgarije

en in één keer uit te voeren, wat een

Een transversale Europese structuur ondersteunt de Europese productie-eenheden vanaf de ontwikkeling van projecten tot aan hun inwerkingstelling op het terrein en hun uiteindelijke exploitatie. In 2007 werd deze ondersteunende structuur nog versterkt.

voordeel is in een omgeving waar de markt van uitrusting en toebehoren onder hoge druk staat. De toekomstige Duitse en Nederlandse steenkoolcentrales waren bijvoorbeeld het voorwerp van een en dezelfde bestelling. In 2007 zijn tevens de onderhandelingen opgestart voor een raamakkoord voor de toekomstige STEG-centrales en windturbines.

geuit. Meer algemeen leidt Electrabel

Exploitatie

hooggekwalificeerde medewerkers

3 42

op, teneinde over de competenties

Technologieën

De transversale organisatie staat

te beschikken, afgestemd op het

Sinds 2007 is de organisatie opge-

eveneens de exploitatie bij, waarbij

waarmaken van haar ambities. Sinds

deeld in vier cellen die zijn gespeci-

het er vooral op aankomt de lokale

oktober 2006 hebben 130 jonge

aliseerd in de technologieën die ver-

organisaties te ondersteunen met het

ingenieurs deelgenomen aan het

band houden met de brandstoffen:

uitwisselen van kennis en ervaring.

SUEZ Nuclear Trainee Program, dat

hernieuwbare energie, steenkool,

Dit verhoogt de operationele efficiën-

theoretische modules koppelt aan

aardgas en kernenergie. Deze opde-

tie nog meer en drukt de operationele

terreinstages. Doel hiervan is hun

ling heeft als doel de beschikbare

of de onderhoudskosten dankzij het

kennis van de nucleaire vakgebieden

expertise beter te delen en de ‘best

schaalvoordeel (het delen van stuk-


ken, procedures, enzovoort). Zo heb-

Indicatoren

In België hebben de energieproducen-

ben de centrales in 2007 bijvoorbeeld

Electrabel volgt en evalueert perma-

ten en het Vlaamse Gewest in mei

gezamenlijk een voorraad elektrische

nent een reeks milieu-indicatoren (zie

2004 een akkoord gesloten over de

transformatoren aangelegd.

pagina 70 van dit rapport). De kennis

uitstoot van verzurende polluenten

van deze indicatoren laat haar toe om

voor de periode tot 2013 (vermin-

Milieu-impact

Productie van elektriciteit heeft hoe dan ook impact op het milieu. Electrabel waakt erover deze tot een minimum te beperken. Hierbij is niet alleen een weloverwogen en evenwichtige investeringspolitiek van tel, maar evenzeer de bekwaamheid om specifieke oplossingen uit te dokteren via zeer gericht onderzoek.

alle adequate corrigerende maat

dering van 94 % voor SO2 en van

regelen te treffen. De cijfers bewijzen

77 % voor NOX ten opzichte van het

het hoge performantieniveau van

referentiejaar 1990). De officiële cij-

de onderneming op milieuvlak. Zo

fers van de jaren 2005 en 2006 tonen

tekende het Europese productiepark

aan dat de energieproducenten hun

van Electrabel in 2007 een uitstoot

engagementen gepast naleven.

op van 300 g CO2, 315 mg SO2 en 289 mg NOX per geproduceerde kWh. Ten opzichte van 2001, het eerste jaar waarin een vergelijking op Europees niveau mogelijk was, verminderden deze emissies met respectievelijk 21,5 %, 66,5 % en 47 %.

Milieubeleidsovereenkomst Vlaanderen

Emissies per geproduceerde kWh

SO2-emissies elektriciteitscentrales (in ton) Periode 2005-2013

Productiepark België; 1990 = 100 100

30 000 80 25 000

15 000

40

10 000

20

5 000 0

65,0 CO2

60

20 000

Doelstelling 05

06

07

08

09

10

11

12

26,8 NOx 17,2 SO2

0

1990

1995

2000

2005

2006

2007

13

Milieubeleidsovereenkomst Vlaanderen

Emissies per geproduceerde kWh

NOX-emissies elektriciteitscentrales (ton) Periode 2005-2013

Productiepark Europa; 2001 = 100 100

30 000 80

78,5 CO2

25 000 60

20 000

53,0 NOx 40

15 000

33,5 SO2

10 000

Doelstelling

5 000 0

20 0

2001 05

06

07

08

09

10

11

12

2002

2003

2004

2005

2006 2007

13


3 43

Deze significante evoluties zijn het

een ISO 14001-certificaat of met een

In Frankrijk zet de SHEM het oprui-

resultaat van meerdere factoren. De

EMAS-registratie. Dat is respectievelijk

men voort van werfoverblijfselen en

politiek van investeringen in nieuwe

64,5 % van de capaciteit en 71,7 %

restafval rond oude sites in de ber-

productiecentrales met hoog rende-

van de productie komend uit het

gen. Ze heeft ook een aantal acties

ment, de modernisering van oude

productiepark geëxploiteerd door de

opgezet om de natuurlijke habitat te

centrales, de keuze van brandstoffen

Groep. In 2007 behaalden de centrales

beschermen, zoals het herverdelen

en het opteren voor hernieuwbare

van Castelnou (Spanje) en Römer

van minimale waterdebieten op de

energie dragen hiertoe bij.

brücke (Duitsland), evenals de water-

site van Louron.

krachtcentrales behorende tot de sites Een optimaal industrieel beheer van

Eget, Licq en Louron van de SHEM

In waterkrachtcentrale Pierre-Bénite,

de productie-eenheden en investe-

(Frankrijk) het ISO 14001-certificaat.

lanceerde de CNR in samenwerking

ringen in specifieke installaties die

3 44

met SITA een project voor de recuperatie en de valorisatie van drijvend

ander luik. De rookgasontzwaveling

Vermindering van de lokale impact

en -ontstikking die in verschillende

De onderneming wil ook haar

de Haut-Rhône draagt ze bij tot de

steenkoolcentrales in Europa wordt

impact op de natuur en de lokale

waterkundige en ecologische restau-

geïmplementeerd, is daarvan een

ecosystemen verminderen. Een van

ratie van de zijarmen (‘lônes’).

pertinente illustratie. Net zoals de in-

de voorbeelden in 2007 is de aanleg

stallatie van branders die de vorming

van een vistrap in de waterkracht

In Hongarije gaat de ontmanteling van

en uitstoot van NOX verminderen.

centrale van Lorcé aan de Amblève.

verouderde, buiten werking gestelde

De centrale van Tihange heeft op haar

eenheden in centrale Dunamenti

Zorgsystemen

beurt een gedragsbarrière met infra-

gepaard met een permanente mileu-

Het engagement om te verbeteren

sone geluidsgolven aangelegd –een

opvolging van de lucht en het grond-

van Electrabel uit zich ook in de intro-

wereldprimeur– om migrerende vis-

water evenals de geluidshinder.

ductie van milieuzorgsystemen in haar

sen in de Maas te beschermen door

centrales. Eind 2007 waren 20 GW

ze weg te houden van de watervang

en 101 TWh gedekt door sites met

van het koelwatercircuit.

de impact verminderen, vormen een


hout en restafval op de Rhône. In

Onderzoeksbijdrage Een groot deel van het onderzoek is gericht op de milieuproblematiek. Verscheidene technieken en installaties –zoals de reeds vermelde lage NOX-branders of de co-verbranding– werden ontwikkeld met de hulp van Laborelec, het technisch en wetenschappelijk competentiecentrum van Electrabel. In 2007 werd verder onderzoek gevoerd naar mogelijke middelen en maatregelen om te anticiperen en te antwoorden op toekomstige wettelijke verplichtingen, vooral gelinkt aan de LCP en IPPCwetgeving.

Voorbeelden van onderzoeksprojecten uitgevoerd in 2007 - de vermindering van de CO2-uitstoot van steenkoolcentrales door de verhoging van hun efficiëntie en van de opvang van CO2; - studie naar meer efficiënte branders om tegemoet

installatie ervan –die reeds plaatsvond in de centrales van Vilvoorde en Langerlo– is voorzien in Ruien en Amercoeur; - de vermindering van het waterverbruik en van het

te komen aan nieuwe, strengere normen op het vlak

lozen van afvalwater in de Ebro-rivier te Castelnou;

van NOX-uitstoot, opgelegd door de Europese ‘Large

- de verdere ontwikkeling van de co-verbranding van

Combustion Plant’-richtlijn; - de ontwikkeling van een methode om de uitstoot van kwik te verminderen, zonder de recyclage van de secundaire producten, zoals gips of vliegas, in het gedrang te brengen; proeven met de injectie van additieven in het rookgasontzwavelingssysteem

biomassa in de poederkoolcentrales van E lectrabel, meer bepaald in Rodenhuize, Gelderland en in Polaniec; - de mogelijkheden van elektriciteitsproductie op basis van golven- en getijdenenergie in Portugal; - de ontwikkeling van een systeem met infrasoon

werden met succes uitgevoerd in steenkoolcentrale

geluid dat een barrière opwerpt die vissen moet weg-

Polaniec in Polen;

houden van het koelwatercircuit in centrale Tihange;

- het onderzoek naar ecologische membraansystemen voor de productie van gedemineraliseerd water; een

- de installatie van een vistrap aan de stuwdam van waterkrachtcentrale La Vierre.


3 45

Activiteiten

Trading en Portfolio Management

In een context van druk op de prijzen van de primaire grondstoffen en de vorming van een regionale markt die Frankrijk, de Benelux en Duitsland integreert, creëert het centrale beheer van de middelen door Trading en Portfolio Management een meerwaarde voor de onderneming en haar klanten. Om haar positie op de Europese tradingmarkt van ‘energiecommodities’ te behouden, heeft Electrabel een programma tot uitbreiding van haar activiteiten op touw gezet.

Twee grote markttendensen

Twee grote tendensen tekenden de evolutie op de energiemarkten de voorbije twee jaar. Een eerste, algemene, tendens betreft de globale stijging van de energieprijzen. Een andere, regionale, tendens ziet de progressieve opkomst van een markt van de Europese continentale plaat.

Algemene prijsstijging In 2007 werd de druk op de markten

Ontstaan van de continentale plaat

en ook op de brandstofprijzen beves-

De andere grote trend is meer regio-

tigd. In één jaar tijd stegen de olie- en

naal, maar raakt Electrabel wel recht-

aardgasprijzen respectievelijk met

streeks omdat hij betrekking heeft

40 % en 25 %. Steenkool, het trans-

op haar prioritaire markten. Het gaat

port inbegrepen, kende een prijs

om de progressieve opbouw van een

stijging met 50 % in het jaar 2007.

Europese continentale plaat. 2007

Het logische gevolg is dat de elektri-

was het eerste volledige werkingsjaar

citeitsprijzen op de w holesalemarkten

van de Belgische beurs Belpex en

eveneens stegen met een verhoging

van de koppeling van de spotmarkten

van de ‘forward’ voor leveringen in

van België, Frankrijk en N ederland.

2008 met 15 tot 20 %.

In 2007 waren de prijzen op de drie beurzen identiek gedurende 65 % van de tijd.

Trading en Portfolio Management Het departement Portfolio Management beheert het geheel van de Electrabel-posities om er een optimaal economisch voordeel uit te halen. Enerzijds moet de onderneming haar verplichtingen ten opzichte van haar klanten vervullen. Anderzijds beschikt ze over interne (productiecentrales) en externe middelen (beroep op de markten). Portfolio Management beheert deze resources. Het departement maakt meer bepaald gebruik van de flexibiliteit die de synergie tussen elektriciteit en aardgas toelaat. Het oordeelt om aardgas af te nemen of te leveren en op welke plaats, om het al dan niet te gebruiken in de ene of de andere elektriciteitscentrale, om het te commercialiseren op de wholesalemarkten, om het direct te verkopen of om het op te slaan. Voor de marktaspecten die specifiek zijn voor een bepaalde regio, blijft het beheer van de portefeuille lokaal. Die posities van het ‘Local Portfolio M anagement’ staan rechtstreeks in verbinding met het ‘Central Portfolio Management’. De onder-

Leveranciers brandstoffen

Aankoop brandstof Productie

Internal Portfolio Management (Central Portfolio)

Verkoop

Klanten

handeling en het beheer van de leveringscontracten voor aardgas en de dekking van de risico’s blijft centraal.

3 46

Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Activiteiten - Trading en Portfolio Management

Trading

Wholesale

Bovendien blijven de Duitse prijzen

Versterkte trading

eveneens convergeren, anticipe-

zelfs daar waar ze nog niet beschikt over haar eigen productiemiddelen.

rend op de volgende uitbreiding door de koppeling met Duitsland en Luxemburg. De nationale beurzen, de netbeheerders en de regulatoren bereiden deze koppeling voor tegen

Electrabel startte een ambitieus programma op om haar tradingactiviteiten te versterken.

Strategische ontwikkeling De ontwikkeling steunt op drie assen. Ten eerste, de aardgas- en elektriciteitactiviteiten intensifiëren op die

2009, daarmee gevolg gevend aan

markten waar Electrabel reeds met

het akkoord ondertekend in juni 2007

productie en verkoop aanwezig is.

door de autoriteiten van de vijf betrok-

Trading ondersteunt het interne

Ten tweede, parallel daarmee, een

ken landen.

portefeuillebeheer van Electrabel.

significante plaats veroveren in de

Als venster op de wholesalemarkten

aangrenzende markten, zoals het

Electrabel is reeds lang voorstander

laat trading aan de onderneming toe

Verenigd Koninkrijk, Scandinavië en

van deze regionale markt, waarvan

de evolutie van de marktfactoren en

Oost- en Zuid-Europa. En ten derde,

ze 8 % van de verkoop zou verte-

-variabelen op te volgen om ze daarna

haar aanwezigheid op andere markten

genwoordigen. Om op deze inge-

in haar voordeel te beheersen. Trading

verstevigen, zoals op de markten van

slagen weg door te gaan, bepleit de

realiseert op de markten alle opera-

steenkool, olie of CO2-emissiecertifi-

onderneming de versterking van de

ties die bijdragen tot een optimalisatie

caten.

samenwerking tussen de verschil-

van de middelen. In een markt die zelf een waardegroei

lende netten en een regelgeving op internationaal niveau.

Ambitieus plan

van 50 % zou moeten kennen, is het

Om de groei van Electrabel te on-

de ambitie om het transactievolume

dersteunen, werd in 2007 de basis

te verdubbelen tegen 2012 en zo de

van een ontwikkelingsplan voor de

plaats bij de kopgroep te behouden.

tradingactiviteiten uitgetekend. Dit

In 2007 startten in Brussel de werken

plan moet de onderneming toelaten

om een nieuwe tradingzaal te instal-

om zich commercieel te ontwikkelen,

leren.

Energietrading Electrabel Europese markten Britse markt • OTC Trading and Wheeling between France & UK • Member of APX • OTC Trading on the NBP (National Balancing point) • Gas futures (ICE) • Trading Member of European Climate Exchange (ECX)

Scandinavische markt • Member of Nord Pool • Wheeling between Nordic and Continental region • Trading member of Nord Pool emission allowances

Centraal West-Europese markt • Member of APX, Belpex, Powernext, EEX (Germany & Switzerland), Endex and EXAA (Austria) • OTC trading • Liquidity provider on Endex (Netherlands & Belgium) and Powernext futures markets • Wheeling through the whole region and to/from all border markets • Physical and financial coal trading in ARA; contributor to API2-index • OTC trading on hubs at: Zeebrugge (Belgium), TTF (the Netherlands), BEB and EGT (Germany) and CEGH (Austria) • Member of APX, Endex and EEX gas • OTC trading in EU Emission Allowances and carbon credits from CDM/JI projects • Liquidity provider on Bluenext and trading member EEX emission allowances Iberische markt • Participant on Omel and OMIP • OTC trading and wheeling to/from France

Centraal- en Oost-Europese markt • Member of Borzen (Slovenia), OTE (Czech Republic) and PolPX (Poland) • OTC trading • Wheeling through the whole region and to/from Central Western European Market

• Elektriciteit • Aardgas • Groen

Italiaanse markt • Member of IPEX • OTC trading and wheeling to/from all border markets • Border trading and transportation from various sources into Italy • OTC activity on the national balancing point PSV (Punto di Scambio Virtuale)


3 47

Contrasterende CO2-evolutie

2007 werd een ton CO2 voor 2008 on-

zijn de in 2007 ondertekende akkoor-

derhandeld rond 25 euro. Begin 2008

den met producenten van hernieuw-

opende de markt op hetzelfde niveau.

bare energie in Chili (waterkracht) en Nieuw-Zeeland (windturbineparken).

Nieuwe toewijzingen van CO2 duwen de koers van een ton CO2 de hoogte in. Electrabel waakt erover haar langetermijnbehoeften te dekken.

Gecentraliseerd beheer De emissierechten zijn vrij verhan-

Advies aan ondernemingen

delbaar in Europa. Electrabel houdt er bijgevolg een centraal beheer op na. De onderneming zoekt een evenwicht met haar eigen middelen en diegene die ze binnen de groep

Electrabel stelt haar marktkennis ten dienste van haar klanten.

SUEZ kan bekomen, aangevuld met Door een overallocatie van CO2-

aankopen op de markt. Electrabel laat haar klanten mee-

emissierechten voor de periode 2005-2007 en het feit dat deze daar-

Voor de periode 2008-2012 zal zowat

genieten van haar expertise en

na al hun waarde verliezen, heeft het

overal in Europa een belangrijk deel

haar aanwezigheid op de markt. Ze

CO2-aanbod de vraag ruim overste-

van de inspanningen rond CO2-emis-

adviseert klanten in het beheer van

gen in 2007. Het resultaat: vertrek-

sies verhaald worden op de energie-

hun energieportefeuille en hun CO2-

kend van 7 euro bij het begin van het

sector.

rechten. Zo heeft Electrabel Portfolio Services in 2007 een project op maat

jaar daalde de koers van een ton CO2 geleidelijk tot bijna nul.

Dat is een bijkomende reden voor de

uitgedokterd in Spanje voor de toele-

onderneming om haar tradingactivi-

vering van aardgas aan vijf warmte-

Nieuwe toewijzingen

teiten op dat domein te versterken.

krachteenheden van de Elyo Iberica

In de loop van het jaar 2007 heeft

Bovendien is Electrabel bezig een

Group, evenals voor het beheer en de

Europa –vaak na enige aanpassing–

portefeuille op te bouwen van lange-

dekking van de elektriciteitsproductie

de nationale toewijzingsplannen voor

termijnkredieten via projecten waar-

en de CO2. Een ander voorbeeld: de

de periode 2008-2012 aanvaard.

aan ze overal ter wereld deelneemt,

onderneming heeft voor een indu

Emissierechten van gemiddeld 10 %

in het kader van Clean Development

striële klant een leveringscontract

lager dan wat de lidstaten hadden

Mechanism (CDM) of Joint Implemen-

voor elektriciteit uitgewerkt waar-

gevraagd, werden toegekend. Over

tation (JI)-mechanismen. De toename

van de prijs gekoppeld is aan een

die periode zou het deficit aan emis-

van het aantal projecten maakt het

enkele index voor meerdere fabrie-

sierechten 10 tot 15 % bedragen. De

mogelijk om het risico te verminde-

ken in twee verschillende landen.

markt weerspiegelt dit ook, want in

ren. Vermeldenswaard in dat verband

In Italië werd een specifieke entiteit gecreëerd om dit type diensten voor te stellen met respect voor de lokale

Prijs CO2 in 2007 (voor leveringen in 2008)

regelgeving.

30

Om de onafhankelijkheid van de ge-

In EUR/ton

leverde adviezen beter te garanderen 25

en om aan te sluiten bij de geest van de Europese richtlijn ‘MiFID’, heeft

20

Electrabel eind 2007 haar ‘Customer Portfolio Services’-departement

15

ondergebracht in een dochteronder-

10

01

3 48

02

03

04

05

06

07

08

09


10

11

12

neming.

Activiteiten

Exploitatie van netten

In Wallonië werd op initiatief van de overheidspartners beslist om een unieke operator van de gemengde distributienetbeheerders op te richten, die zal instaan voor de exploitatie van de distributienetten voor elektriciteit en aardgas. Dat betekent dat in België, Electrabel op termijn nog slechts over financiële participaties in om het even welke netwerkactiviteiten zal beschikken.

Verminderde participatie in Elia Om zich te schikken naar de wil van de federale overheid heeft Electrabel in de loop der jaren haar participatie in Elia, de beheerder van het Belgische transportnet, verminderd. Als gevolg van een nieuwe afstand van aandelen beslaat de participatie van Electrabel in Elia op het einde van 2007 nog 24,36 %. Dat is minder dan het blokkeringsminimum.

Een unieke operator in Wallonië Vlaanderen en daarna het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben beslist om één unieke operator te creëren voor de exploitatie van de distributienetten, respectievelijk Eandis en Brussels Network Operations (BNO). Deze maatschappijen, die in de loop van 2006 operationeel werden, hebben het personeel ‘netten’ van Electrabel overgenomen. Sinds begin 2007 behoudt de onderneming nog slechts een

statuten van haar 1 900 personeels-

december. Electrabel onderschrijft

participatie van 30 % in de distributie-

leden, die daardoor op termijn het

hiermee haar strategie om zich in haar

netwerkbeheerders in Vlaanderen en

bedrijf zullen verlaten.

toekomstige ontwikkeling te focussen op haar kernactiviteiten in de Euro-

Brussel, die zelf Eandis en BNO voor de volle 100 % in handen hebben.

Definitieve terugtrekking uit de teledistributie

pese energiesector. Een zestigtal Electrabel-medewerkers

Op het einde van 2007 heeft Wallonië beslist dezelfde weg op te gaan. Een

In mei 2007 heeft Electrabel even-

is betrokken bij een overplaatsing

formule hiervoor moet gefinaliseerd

eens besloten om afstand te doen

naar de Tecteo Group, die de tele

worden tegen de tweede helft van

van haar belangen die ze nog in de

distributieactiviteiten heeft over

2008. Electrabel zal hierbij waken

Waalse teledistributieactiviteiten

genomen.

over het respect voor de rechten en

had. Deze operatie werd afgerond in

Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Activiteiten - Netten

3 49

50

Controlezaal – STEG centrale Drogenbos

4

Sociale verantwoordelijkheid

51

Electrabel in de samenleving

Sociale verant woordelijkheid

Human resources vormt een van de essentiële uitdagingen die Electrabel de volgende vijf jaar zal moeten aanpakken. De onderneming moet blijven beschikken over de talenten en de competenties die bij haar activiteiten en ambities passen. In een steeds moeilijkere arbeidsmarkt waar reeds een schaarste aan bepaalde talenten heerst, komt de onderneming als een aantrekkelijke werkgever naar voor, meer bepaald doordat zij deel uitmaakt van SUEZ, een groep met mondiale slagkracht die 140 000 medewerkers telt. Bovendien ontplooit Electrabel haar sociale dimensie zowel in haar streven naar het welzijn van haar personeel, als bij haar deelname aan en inbreng in het maatschappelijke leven. De waarden van de onderneming vormen daarbij de basis van haar initiatieven.

De uitdaging van de human resources

zich in 2007 gebogen over haar

beheer van de distributienetten in

personeelsbehoeften voor de periode

Wallonië nog eens 2 000 medewer-

2008-2013. In Europa werken er op

kers de onderneming verlaten.

dit ogenblik 15 000 medewerkers

In de loop van de vijf volgende jaren zal Electrabel bijna 5 000 medewerkers moeten aanwerven. Dit in een omgeving waar door de grote spanningen op de a rbeidsmarkt de vraag van de ondernemingen het aanbod overtreft.

voor de onderneming. In 2013 moe-

Tegelijkertijd zal Electrabel, dat nog

ten dat er nog 1 150 meer zijn.

steeds groeit, volop rekruteren om haar verdere ontwikkeling veilig te

Dit betekent dat er, tijdens diezelfde

stellen. Denk bijvoorbeeld aan de

periode, iets meer dan 5 000 perso-

ontwikkelingsplannen op het vlak van

nen zullen worden aangeworven.

trading of aan het aantal centrales in

Dat is een vernieuwing van 40 % van

opbouw of in projectfase overal in

het huidige personeelsbestand. Tal

Europa voor productie.

van medewerkers, aangeworven in de jaren ’60, bereiken de pensioen

Een gespannen markt

gerechtigde leeftijd. Binnen de vijf

De macro-economische context

Personeelsvernieuwing

jaar zullen er meer dan 1 800 Electrabel

maakt deze aanwervingen niet een-

Aansluitend op een denkoefening bin-

verlaten, vooral in België. Bovendien

voudig. Er is een nijpend gebrek aan

nen de groep SUEZ, heeft E lectrabel

zullen door de reorganisatie van het

interesse voor een aantal technische

Personeelsbestand

Personeelsbestand per land

In voltijdse equivalenten in actieve dienst

In voltijdse equivalenten in actieve dienst - Eind 2007

15 278

15 794 14 020

32,9 %

14 999

22,9 %


Italië

1,2 % 4 091

4 342

5 575

6 001

Buiten België

Spanje

60,0 %

6,3 %

België

Duitsland

11 187

11 452

8 445

8 998

14 999

België

4 52

2005

2006

2007

7,7 %

Nederland

Hongarije

0,1 %

34,1 %

Luxemburg

Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Sociale verantwoordelijkheid

27,8 % Polen

7,0 % 2004

4 940

Frankrijk

beroepen, die voor de activiteiten van

Electrabel verhoogt het aantal zeer

De opleidingsprogramma’s voor

Electrabel onmisbaar zijn. Boven-

doelgerichte rekruteringscampag-

technici (‘Technicians in Progress’)

dien is ze niet de enige die dit type

nes. Daarbij worden van in het begin

vormen een ander voorbeeld. Ze

van competenties zoekt. In andere

opleidingstrajecten voorzien en

werden ontwikkeld in samen

sectoren, zoals de petrochemie, is de

geïntegreerd, waar de jonge, nieuwe

werking met de Vlaamse Dienst voor

situatie identiek en de concurrentie

medewerkers aan kunnen deelne-

Arbeidsbemiddeling en Beroeps

tussen de bedrijven op de arbeids-

men (concept van ‘Traineeships’).

opleiding (VDAB) in kerncentrale Doel.

markt is hard.

Om bijvoorbeeld de tradingteams

Met deze opleidingen wil de centrale

aan te vullen, voerde Electrabel in

jobzoekers op het spoor komen die

2007 gesprekken met een honderdtal

geen specialisatie hebben, maar die

kandidaten in negen Europese ste-

wel affiniteit vertonen met technische

den. Een twintigtal jonge ingenieurs

beroepen in het algemeen. In 2007

en economisten, afkomstig uit een

werden 18 personen via deze weg

twaalftal landen, hebben binnen hun

aangeworven.

Intensieve rekrutering

Electrabel heeft meer dan 2 000 personen aangeworven in 2007. De onderneming maakt daarbij gebruik van doelgerichte rekruteringscampagnes, die uitzicht geven op opleidingstrajecten. Ze waakt over haar positie op de arbeidsmarkt en verzorgt er haar imago.

departement onmiddellijk een intern opleidingstraject aangevat. Sinds oktober 2006 volgen vanuit diezelfde gedachte 130 jonge ingenieurs,

Samenstelling van het personeel

vanaf het moment van hun aanwer-

In voltijdse equivalenten in actieve dienst Eind 2007

ving, een opleidingsprogramma van twaalf maanden rond kernenergie.

11 619

11 223

Deze hoogkwalitatieve opleiding dekt het geheel van de activiteiten van

Een meer doelgerichte rekrutering

het nucleaire vakgebied (exploitatie,

2007 was een zeer intens rekrute-

enzovoort). Het is de bedoeling om

ringsjaar. Nadat er tijdens de drie

van deze jonge ingenieurs polyvalente

voorgaande jaren reeds 3 200 nieuwe

kaderleden te maken, die klaar zijn

medewerkers waren aangeworven,

om de verschillende carrièrekansen

kwamen er nog eens meer dan 2 000

binnen de groep SUEZ te grijpen.

onderhoud, veiligheid, studiebureau, 3 776

3 380

Uitvoerend Kaderpersoneel personeel

Mannen

Vrouwen

personen bij. Leeftijdspiramide van het personeel In voltijdse equivalenten in actieve dienst - Eind 2007 Vrouwen

Mannen > 55 50 - 54 45 - 49 40 - 44 35 - 39 30 - 34 25 - 29 < 25

1 000

500

0

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500


4 53

ZOOM OP…

Christophe Demaerel

De centrale als school Omdat Electrabel geconfronteerd wordt met een tekort aan arbeidskrachten in de technische beroepen, trekt de onderneming de kaart van de opleidingen. Dat is het geval in kerncentrale Doel waar, in samenwerking met de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB), technici worden gevormd via een afwisselend traject. Er is in België in het algemeen, en vooral in Vlaanderen een tekort aan arbeidskrachten in bepaalde beroepen, zeker in de technische domeinen. Voor een onderneming als Electrabel is het beschikken over technici om de centrales te bemannen en te onderhouden een ‘conditio sine qua non’ om haar activiteiten te kunnen uitoefenen. Christophe Demaerel, Senior Human Resources Partner: “Wij voelen dit tekort nog sterker in Doel, want we zijn niet de enigen die technici op de arbeidsmarkt zoeken. De talrijke chemische en petrochemische bedrijven in de Antwerpse haven bevinden zich in dezelfde situatie en de concurrentie op de arbeidsmarkt is dus groot. De arbeidsmarktreserve voldoet niet om aan de behoeften tegemoet te komen. Om die reden hebben we besloten om samen te werken met de VDAB en zelf technici op te leiden.” De filosofie achter het project ‘Technicians In Progress’ is eenvoudig. Er zijn nu eenmaal niet voldoende technici op de markt aanwezig, dus waarom niet proberen om gemotiveerde jongeren en wat meer ervaren niet-technici op te leiden? Zeker als ze voeling hebben met techniek, zonder daarom specifieke opleidingen te hebben gevolgd. Dat kan door hen, in samenwerking met de VDAB, een theoretische en praktische cursus aan te bieden, waardoor ze operationeel inzetbaar worden voor een werkgever als centrale Doel. In een eerste fase hebben de aanwervingsdiensten van Electrabel en de VDAB samen een veertigtal kandidaten geïdentificeerd en hen gedurende een volledige week aan testen onderworpen. Op die manier werden 18 personen behouden,

4 54


die genieten van een contract voor onbepaalde duur, dat hen toelaat om een opleidingsparcours van een volledig jaar te volgen. Alles begon in december met een maand theoretische opleiding (meer bepaald over de veiligheid) die absoluut noodzakelijk is voor wie in een kerncentrale aan de slag wil. Daarna startten de nieuwe medewerkers een praktijkopleiding afgewisseld met theoretische lessen die de VDAB voor haar rekening neemt. In de centrale zelf wordt hun geleidelijke integratie verzekerd door de samenwerking met een coach of peter die reeds deel uitmaakt van het personeel. Na een periode van vijf maanden worden de kandidaten opnieuw geëvalueerd. Christophe Demaerel: “Wij gaan ervan uit dat diegenen die tot het einde doorzetten, na één jaar opleiding ook effectief een functie zullen kunnen opnemen.”

Geert De Voegt, Technician in progress: “Ik was gedurende 20 jaar als zelfstandige actief in de tuinbouw. Omdat ik zeer zware investeringen moest doen om in de toekomst rendabel te blijven, heb ik besloten die activiteiten stop te zetten. Ik heb me daarnaast altijd geïnteresseerd in techniek. Ik klus graag en ik hou wel van mechanica. Ik vond het voorstel van Electrabel en de VDAB een gedroomde kans om mijn loopbaan een nieuwe richting te geven. Ik heb die kans dan ook met beide handen gegrepen.”

Dicht bij de arbeidsmarkt

elk van hen zijn opvolgers voorzien.

tot een c atalogus van technische en

Eind 2007 lanceerde de onderneming

Electrabel breidde deze logica uit naar

algemene opleidingen. In samen-

een nieuwe imagocampagne, met

alle ‘kritieke’ functies. Tegelijkertijd

spraak met zijn hiërarchie kan de

als thema’s de (her)waardering van

werden er ‘people reviews’ gehou-

medewerker opleidingen à la carte

haar vakgebieden en de dagelijkse

den om interessante profielen en

volgen en zo zijn carrière uitbouwen.

betekenis van haar medewerkers

specifieke talenten te identificeren,

De medewerkers kunnen meer

voor de klanten en de maatschappij

die in aanmerking komen voor een

bepaald gebruikmaken van teleoplei-

in het algemeen. Dit versterkte de

verdere loopbaanbegeleiding.

dingen, aangeboden via het intranet

initiatieven die Electrabel reeds op de

van de onderneming. In 2007 werden

markt positioneren als een aantrekke-

Deze initiatieven laten toe de perso-

in Europa meer dan 600 000 uren

lijke onderneming en een werkgever

neelsopvolging voor te bereiden, die

opleiding gevolgd.

die de fundamentele karakteristieken

de volgende jaren binnen bepaalde

van haar merk uitstraalt, met name

functies nog zal toenemen. Over-

De opleidingen beperken zich niet

dynamisme, innovatie en betrouw-

gangsperiodes kunnen zo harmo

tot de eigen medewerkers, maar

baarheid. Deze campagne wordt

nieuzer verlopen en de noodzakelijke

strekken zich ook uit tot de contrac-

ondersteund door een permanente,

overdracht van competenties is op

tanten. Zo lanceerde kerncentrale

proactieve politiek op het terrein:

die manier beter verzekerd. Deze

Doel in 2007 niet alleen heel nieuwe

opendeurdagen voor studenten en

talrijke kansen op het vlak van interne

opleidingen voor haar personeel,

leerlingen, e-recruitment, partner-

mobiliteit dragen bij tot de individuele

maar ook voor het personeel van haar

ships met scholen en universiteiten,

promotie. In 2007 waren er bijvoor-

contractanten. Ze worden gegeven

deelname aan grote jobbeurzen en

beeld 1 519 openstaande vacatures

in een werfsimulator, die een replica

prijzen voor eindwerken.

in België, waarvan er 50 % werd

is van de nucleaire zone van een

ingevuld via interne kandidaturen.

centrale. Doel volgt met dit initiatief

Loopbaankansen

Terwijl ze de personeels opvolging en de overdracht van knowhow voorbereidt, waakt Electrabel over de invulling van de personeelsbehoeften van de onderneming. Ze wil haar medewerkers ook de nodige mobiliteit meegeven en de kans om een waardevolle loopbaan uit te bouwen.

Tihange, dat eind 2007 in haar werfsiDeze interne mobiliteit is een

mulator (gecreëerd in 2006) reeds

belangrijke uit te spelen troef op de

een opleiding voor meer dan 1 500

arbeidsmarkt. Voor wie medewerker

contractanten had verzekerd.

wordt van Electrabel openen zich de deuren van een internationale groep, die –tot ver buiten de energieactiviteiten in Europa– aanwezig is in de hele wereld.

Opleiding De evolutie van de loopbaan en de mogelijkheid tot zelfontwikkeling hangen samen met de persoonlijke ambities. Elke medewerker kan zijn of haar loopbaan binnen de onder-

Mobiliteit

neming sturen en oriënteren. Voor

Electrabel neemt sinds enkele jaren

de meeste functies is er een com-

deel aan het opvolgingsplan dat is

petentie- en gedragsprofiel beschik-

opgezet voor 400 Top Managers

baar. Iedereen kan zich daarover

op niveau van de groep SUEZ. Voor

informeren en heeft ook toegang


4 55

De ernstgraad van de ongevallen is met 31 % verbeterd en bleef uiteindelijk staan op 0,09. In het algemeen behaalde het merendeel van de entiteiten, die in 2007 via audits geëvalueerd werden op hun conformiteit met het Handvest Veiligheid en Gezondheid op het Werk van de groep SUEZ, resultaten beter dan het gemiddelde. Dit handvest, samen met een geheel van aanverwante documenten omtrent waarden, ethiek en de sociale betrokkenheid van Electrabel kunnen geraadpleegd worden op de internetsite van de onderneming.

Veiligheid als absolute prioriteit

Resultaten

Initiatieven

De resultaten, die sinds meer dan

In 2007 werd een hele reeks initiatie-

vijf jaar permanent verbeteren, zijn er

ven op touw gezet:

voor wat betreft de frequentiegraad

Voor Electrabel vormt veiligheid op het werk een integraal onderdeel van haar professionele en competitieve logica. De resultaten voor 2007 blijven op een uitstekend niveau. De onderneming zet haar inspanningen voor een nulscore voor ongevallen verder.

niet op vooruitgegaan in 2007. Die is

• Er werd een referentiesysteem voor audits, specifiek gericht op

blijven steken op 3,95.

de veiligheid bij projecten en op Bepaalde resultaten zijn nochtans

bouwwerven, uitgewerkt. Dat

opvallend, zoals zeer lange periodes

systeem werd reeds toegepast op

zonder ongeval. In 2007 bereikten

Italiaanse, Nederlandse, Hongaarse

zowel kerncentrale Doel, als de

en Belgische projecten voor de

onderhoudsdiensten van de klassieke

constructie van centrales.

centrales een periode van meer dan twee volledige jaren werken zonder ongeval.

• Een plan rond risicomanagement, evenals governanceregels werden uitgewerkt voor keramische vezels. • Electrabel verhoogde de veiligheid

Veiligheidsindicatoren

van externe medewerkers die aan

Periode 2000-2007

de slag zijn in haar infrastructuur. In

Reële ernstgraad

2007 werd in België het Algemeen

0,5

Reglement voor Veiligheid, Gezondheid en Milieu ten opzichte van

0,4

de contractanten op punt gesteld.

0,3

00

Daarnaast verstrekt Electrabel in 03

01

04

15

10

volledige opleidingen aan het per-

06

02

0,1 0,0

het bijzonder in het nucleaire zeer

05

0,2

5

07

soneel van externe bedrijven, met 0

Frequentiegraad

4 56


name door het gebruik van werfsimulatoren die de reële werkom-

standigheden nabootsen. Iedereen

Stralingsbescherming

In 2007 haalde centrale Tihange de

die werken dient uit te voeren op

De reglementering met betrekking tot

laagste dosimetrieniveaus. De kern-

de site van een kerncentrale is ver-

arbeiders blootgesteld aan ioniseren-

centrales van Electrabel situeren zich

plicht om eerst vier dagen opleiding

de straling, zoals in de kerncentrales,

tussen de beste uitbaters ter wereld

te volgen.

is zeer strikt. De wettelijke dosislimiet

op dit vlak. Geen enkele werknemer

werd vastgelegd op 20 mSv tijdens

ontving in de kerncentrales een

geleverd om de hiërarchische lijn

twaalf opeenvolgende maanden. De

dosis van meer dan 10 mSv (glijdend

verder te sensibiliseren rond veilig-

centrales Doel en Tihange verlaagden

gemiddelde over 12 maanden). De

heid. 60 000 opleidingsuren werden

deze maximale dosis op eigen initiatief

gemiddelde dosis voor alle blootge-

in 2007 verstrekt.

tot 10 mSv.

stelde arbeiders bedroeg 0,39 mSv in

• Belangrijke inspanningen werden

• De klassieke productiezones

Tihange en 0,35 mSv in Doel.

in België en het Maintenance

Procedures met het oog op de voor-

Competence Center hebben het

afgaandelijke analyse van het radio-

Deze resultaten vormen zeer con-

VCA-certificaat (Veiligheid Checklijst

logische risico en controles die de

creet het bewijs van de constante

aannemers) ontvangen. Dat garan-

ontvangen dosissen permanent me-

inspanningen om de blootstelling van

deert dat een onderneming volledig

ten, worden met succes toegepast.

personen aan de risico’s van ionise-

in staat is om zelf de veiligheids

Wanneer een individuele dosis dicht

rende straling te verminderen.

aspecten te beheersen. In Duits-

bij de limietwaarde komt, houdt een

land heeft centrale Römerbrücke

bewakingssysteem de medewerker

in 2007 het OHSAS-certificaat

tegen nog voor hij het nucleaire deel

gekregen.

van de installaties kan betreden.

Crisismanagement In 2007 werden de verantwoordelijkheden, procedures, te respecteren regels en in te zetten middelen bij het beheren van een crisis volledig herzien op het niveau van Electrabel

Welzijn op het werk

Opdat elke medewerker zijn werk en professionele omgeving onder de beste voorwaarden kan beleven, startte Electrabel in België een concreet project rond ‘Welzijn op het Werk’.

Corporate. Hun reële werking werd getest via grootschalige oefeningen, meer bepaald in België.

Omvangrijk project Een enquête uitgevoerd op de werk-

Verschillende entiteiten hebben

vloer, ondersteund door universitaire

hun crisisprocedures en -plannen

gespecialiseerde diensten, bracht

bijgestuurd en laten evolueren om

de verlangens en behoeften van het

zich aan te passen aan de corporate

personeel in kaart. Via een participa-

benadering.

tieve aanpak werden daarop prioritaire thema’s gedefinieerd, zowel lokaal,

In het kader van een continue verbe-

specifiek per vakgebied, als algemeen

tering is er een permanente ontwikke-

voor het hele bedrijf. Het Plan voor

ling van het crisisbeheer, met tal van

Welzijn op het Werk stelt uiteindelijk

oefeningen en mobilisaties van het

een waaier aan pragmatische oplos-

crisisteam, evenals het inzetten van

singen voor, die op het terrein kunnen

extra middelen.

geïmplementeerd worden. 2007 kende een overvloed aan initiatieven.


4 57

Pragmatische oplossingen

In Productie helpt Webex, een interac-

Het is haar plicht zo goed mogelijk

Een aantal maatregelen zijn trans-

tieve communicatieondersteuning tus-

informatie te verstrekken over belang-

versaal. Bijvoorbeeld op algemeen

sen sites, op een zeer pragmatische

rijke dossiers als de energieprijzen of

Belgisch niveau, participeert

wijze het aantal personeelsverplaat-

de opwarming van het klimaat. Wat

Electrabel in de carpoolingservice,

singen te verminderen. De enquête

dat laatste betreft, onderscheidde het

Taxistop. Deze helpt mobiliteitsproble-

bracht duidelijk naar voor dat de me-

Carbon Disclosure Project SUEZ als

men oplossen. Een ander voorbeeld

dewerkers de talrijke verplaatsingen

een van de betere ondernemingen

heeft betrekking op het beter op el-

als oncomfortabel beschouwden.

ter wereld voor haar communicatie

kaar afstemmen van het professionele

over de klimaatuitdagingen. Die

en familiale leven: de onderneming

Electrabel ambieert dat het project

onderscheiding kwam er op basis van

heeft een verzekering onderschreven

‘Welzijn op het Werk’ blijft evolueren

een enquête bij 500 vooraanstaande

die de medewerkers gratis profes-

en dat het regelmatig geactualiseerd

bedrijven ter wereld (Financial Times

sionele thuishulp voor de opvang van

en aangepast wordt, volgens de

500). Electrabel heeft hieraan een

zieke kinderen garandeert.

behoeften van de medewerkers.

belangrijke bijdrage geleverd.

Andere initiatieven zijn meer specifiek

In het hart van de samenleving

De onderneming wil voor haar ge-

gericht op bepaalde vakgebieden en

sprekspartners ook de rol spelen van

hun evolutie. Zo werden bij Markten

sensibilisator en begeleider op het

en Verkoop belangrijke inspanningen

domein van het milieu, van groene

gedaan rond coaching van het personeel door de supervisors. Het werken met kleinere teams, gekoppeld aan een betere beschikbaarheid van de verantwoordelijke en meer ruimte om naar de medewerkers te luisteren, garandeert een meer aandachtige en vooral efficiëntere omkadering.

Electrabel vormt een geïntegreerd en actief onderdeel van de maatschappij. Zij onderhoudt, als indus triële en economische speler, open en duurzame relaties met haar sociale en humane omgeving.

energie en van rationeel energie gebruik. Onder de talrijke voorbeelden uit 2007 springt de verspreiding onder het grote publiek van de DVD van Al Gore in het oog, maar ook de opeenvolgende REG-campagnes voor particulieren of de deelname aan de organisatie van evenementen zoals de Europese Dag van de Wind of de Week van de Duurzame Ontwikkeling in Frankrijk. Op het vlak van milieupolitiek hebben de centrales, die deelnemen aan het certificeringsysteem EMAS, in 2007 opnieuw gedetailleerde milieuverslagen over hun prestaties gepubliceerd. Electrabel is ook vaak een ‘industriële buur’, die waakt over het aangaan van de dialoog met de omwonenden van bij de aanvang van een project. Deze politiek van relatieopbouw met de bevolking mondt uit in het organiseren van vergaderingen of occasionele raadplegingen, die in

4 58


sommige gevallen zelfs op regel-

kenbaar gemaakt en kan ze voortaan

In 2007 concretiseerden zich twee

matige tijdstippen blijven doorgaan

op haar eigen benen staan.

nieuwe belangrijke projecten rond

(buurtcomités van Doel en Tihange).

milieusponsoring. Electrabel asso

De onderneming verspreidt ook re-

Electrabel startte ook een nieuwe

cieerde zich met het project van het

gelmatig informatiemagazines in alle

samenwerking met de Mimi-stichting,

Poolstation Princess Elisabeth, in op-

brievenbussen rond de centrales van

die aan ziekenhuizen een begelei-

bouw op Antarctica. Dit wetenschap-

Doel en Tihange, of occasioneel naar

dingsproject voor kankerpatiënten

pelijke station wil observatiegegevens

aanleiding van bijzondere projecten

voorstelt en helpt bij hun sociale

verzamelen over de voortgang en de

zoals in 2007 over de moderniserings-

herintegratie na een vaak zeer zwaar

effecten van de klimaatverandering.

werken in centrale Ruien.

genezingsproces.

Als voorbeeldfunctie werd het station geconcipieerd als een installatie met een ‘nuluitstoot aan CO2’.

De installaties van Electrabel staan

In 2008 zal een ander langetermijn-

open voor het publiek. In 2007 ont-

partnership haar vruchten afwerpen,

ving de onderneming 25 000 bezoe-

wanneer gehandicapte atleten deel-

Een ander project dat de keuzes van

kers in haar centrales in Europa.

nemen aan de Paralympische Spelen

Electrabel op het vlak van sponsoring

in Peking. Over een periode van vier

duidelijk illustreert, is de samen-

jaar heeft Electrabel bijgedragen om

werking ontwikkeld in België met

het Belgian Paralympic Committee

Natuurpunt en Natagora. Het betreft

de noodzakelijke middelen te geven,

een sensibilisatieproject rond bio

nodig voor de voorbereiding van

diversiteit. De beide verenigingen be-

deze sportievelingen. De onderne-

naderden Electrabel eerst met eerder

ming maakte daarbij ook een betere

klassieke projectvoorstellen (brochure

visibiliteit van de vereniging bij andere

en tentoonstelling). Samen met hen

sponsors mogelijk.

is de onderneming daarop gaan

Electrabel begeleidt initiatieven van de burgers

Op het vlak van peterschap en mecenaat kiest Electrabel ervoor in de eerste plaats initiatieven te ondersteunen die betrekking hebben op de bescherming van de natuur en op sociale herintegratie in de breedste zin van het woord.

nadenken over een meer origineel

Milieuprojecten

initiatief. De realisatie van dit project,

Ook op het milieudomein hanteert de

dat een tegemoetkoming kreeg van

onderneming dezelfde filosofie van

bijna 1 miljoen euro over een periode

actieve langetermijnondersteuning.

van drie jaar, ging van start in 2008.

De onderneming wil geen ‘passieve’ schenker zijn. Ze wil een logistieke steun leveren en haar competenties inzetten voor projecten. Door dergelijk streven naar partnerships verbindt Electrabel zich bij voorkeur aan langetermijninitiatieven.

Sociale projecten 2007 zag het eindresultaat van de samenwerking met de vzw HTAP die de families van personen getroffen door de zeldzame ziekte arteriële long hypertensie, ter hulp komt. Na een partnership van vier jaar heeft deze vereniging zich gestructureerd, zich


4 59

ZOOM OP…

Yves Wanbecq

Een steuntje in de rug van het Station Princess Elisabeth Electrabel is een van de privéondernemingen die de bouw van het Belgische poolstation Princess Elisabeth op Antartica ondersteunen. Een kleine bijdrage naast tal van andere, maar onontbeerlijk voor een project dat door een privéstichting werd opgestart... In november 2008 zal een eerste team van Belgische onderzoekers, glaciologen, zich installeren in het Belgische wetenschappelijke poolstation Princess Elisabeth. Het station zal dan net operationeel zijn nabij de plaats Nunatak Utsteinen. De wetenschappers zullen starten met het onderzoek van ijsmonsters die ze extraheren uit de ijskap. Het ijs, dat gedurende eeuwen tal van fysieke elementen heeft opgenomen, vormt op die manier een belangrijke getuige van de evolutie van het klimaat. Net als een teletijdmachine... Het wetenschappelijke station heeft als doel observatiegegevens over de voortgang en de effecten van de klimaatverandering te verzamelen. Het eerste wetenschappelijke team zal onmiddellijk opgevolgd worden door een ploeg biologen en vervolgens door tal van andere. Naast de logistieke steun door het Belgische Ministerie van Defensie, neemt de Belgische Staat de financiering op zich van de onderhoudskosten en van de wetenschappelijke expedities, van zodra de basis operationeel is. Het beheer zal waargenomen worden door een Poolsecretariaat opgericht in het kader van een publiek-private samenwerking, wat de sponsors zal toelaten een band te houden met het Station en zijn activiteiten. De bouw gebeurde daarentegen –en dat is een van de essentiële kenmerken van het Station– door een privéstichting, de International Polar Foundation (IPF). Dit is een initiatief van de Belgische ontdekkingsreiziger Alain Hubert, gefinancierd dankzij de steun van bedrijven en van de bevolking. Yves Wanbecq, Verantwoordelijke sponsoring en mecenaat: “SUEZ en Electrabel hebben zich vrij snel met dit project verbonden. En dat voor een evidente reden: dit initiatief ondersteunt de sensibilisatie op het vlak van energie, in de wetenschap dat de toekomst van de planeet ons allen aanbelangt. Bovendien zorgt het Station ook voor een reële innovatie: het

4 60


wil immers een ‘zero CO2-emissie’-station zijn, wat ons toeliet om zeer concrete en praktische ondersteuning te bieden via Laborelec. De groep SUEZ heeft een effectieve contributie gedaan van een half miljoen euro. Twee derden van die som bestond uit zeer praktische studies, in overeenstemming met de filosofie van Electrabel op het vlak van sponsoring. De onderneming levert immers bij voorkeur een bijdrage op het vlak van expertise en begeleiding, dan op het vlak van zuivere financiering.” De knowhow van Laborelec leidde tot het op punt stellen van technieken om in extreme omstandigheden elektrische kabels te plaatsen. Een andere bijdrage bestond in het beperken van het effect van de elektromagnetische straling van het granietmassief, waarop het station is verankerd. Dit om de werking van de wetenschappelijke toestellen niet te verstoren. De actualiteit van het Station Princess Elisabeth kan gevolgd worden via de internetsite http://www.antarcticstation.org Alain Hubert, Voorzitter-stichter van de IPF: “Het project van het Station werd zo opgevat dat iedereen zich erbij betrokken voelt. Het laat meteen ook beter aanvoelen dat de klimaatopwarming iedereen persoonlijk aanbelangt en dat er oplossingen zijn waaraan iedereen kan bijdragen. Daarom is dit project ook resoluut gericht op de toekomst en op de toekomstige generaties.”

Peterschapbeleid: voorbeelden van gesteunde projecten in 2007 • Milieuprojecten

• Sociale projecten

- het poolstation Princess Elisabeth, een ‘zero emis-

- de voorbereiding van de gehandicapte atleten die zul-

sion’ wetenschappelijk station gebouwd op Antarctica

len deelnemen aan de Paralympics in Peking (Belgian

(International Polar Foundation);

Paralympic Committee);

- de sensibilisatie van het grote publiek over bio

- de begeleiding en de wederopname van kanker

diversiteit (Natuurpunt en Natagora);

patiënten in de maatschappij (Stichting Mimi);

- de ontwikkeling van Aquascope-Virelles, een natuur

- de belangenbehartiging en de ondersteuning van

centrum aan de oever van het meer van Virelles

patiënten die leiden aan pulmonale arteriële hyperten-

(Virelles-Nature);

sie, en hun families (HTAP Belgique);

- de herintegratie van de slechtvalk in zijn Belgische

- de sensibilisatie van het grote publiek over de moei-

natuurlijke biotoop (Fonds voor de Instandhouding van

lijkheden van gehandicapte personen bij de herop-

Roofvogels);

name in de maatschappij (CAP48);

- steun bij het beheer van het natuurreservaat

- de bouw van een home voor gehandicapten in Kallo

‘le Confluent’ in Genval;

(de Klaproos);

- de herintegratie van de slechtvalk in zijn Nederlandse

- de levering van groene energie aan de huizen van het

natuurlijke biotoop (Werkgroep Slechtvalk Nederland);

Ronald MacDonald Kinderfonds in Nederland, een

- het uitzetten van vis op de Donau-rivier in Hongarije.

organisatie die ouders van zieke kinderen helpt.

In dat kader werd voor de zomer een

slechtvalk in zijn natuurlijke Belgische

Een vergelijkbaar project loopt

grote vlindertelling door de burgers

biotoop, waar hij reeds meerdere

eveneens in Nederland onder leiding

geprogrammeerd. Vlinders vormen

decennia uit verdwenen was. Met dat

van de Werkgroep Slechtvalk Neder-

immers een belangrijke indicator voor

doel werden er nestkasten geplaatst

land. Sinds 1997 zagen de vijf met

de biodiversiteit.

op de koeltorens en op de schouwen

nestkasten uitgeruste centrales –in

van de Belgische elektriciteitscentra-

2007 werd ook een kast geplaatst in

Reeds meer dan tien jaar is Electrabel

les. In 2007 werden er 29 geboortes

centrale Bergum– 46 valken geboren

geassocieerd met het Fonds voor de

geteld, wat het aantal uitgebroede

worden, waarvan vijf in 2007.

Instandhouding van Roofvogels (FIR)

slechtvalken sinds het begin van het

dat werkt aan de herintegratie van de

programma op 256 brengt.

Project slechtvalk - Broedresultaten Electrabel-centrales in België en Nederland Bron: FIR; Werkgroep Slechtvalk Nederland 45

350 40

40 35

31

30

39 35

33

200

20

150

15

100

10

10 5 0

Cumulatief

250

28 24

24

25

300 34

0

1995

1

1996

50

3

1997

Aantal jongen

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

0


4 61

Verbinding alternator-turbine pomp – Centrale Coo

62

5

Bijlagen 64 66 71 72

Consolidatie-organogram van Electrabel Productiepark Afkortingen en symbolen Informatie

63

Consolidatie-organogram van Electrabel situatie op 31.12.2007

Electrabel België

95,8

Electrabel Customer Solutions GeFin Intercommunales Wallonië

2,9 1,3

70,0

100 99,9 75,0

100

Laborelec

100

Synatom

100

Electrabel Nederland Sales Electrabel Nederland Services Electrabel Nederland Retail

N-Allo

100

Rendo Energielevering

Brucall (75,0)

100

Cogas Energie

SRIB

0,1 100

Electrabel International Holdings Mexelectric Coöperatieve (100)

Energy Europe Invest (100)

53,1

1,0

100

SUEZ-Tractebel

Cosutrel divisie A (100)

50,0

Zandvliet Power 50,0

45,3

Spanje

RWE

92,11

Castelnou Energía (100)

100

Electrabel España

50,0

4,4 2,5

Total Energie Développement IMEC Soltech

24,36

Portugal

42,5

Generg SGPS 57,5

21 intercommunales

75,0

33,02 2,54

25,0

Free float Publi-T Publipart

75,0

Electrabel Invest Luxembourg (100) 65,0

75,0

17,5

Arcelor Luxembourg Cegedel

51,5

25,0

100,0

Electrabel Polska Sp.z.o.o. Electrabel Polska S.A.(1)

Hongarije Electrabel Hungary 24,5

Dunamenti (74,8) 25,0 0,2

Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Bijlagen

Castelnou Energia

Polen

100

100

64

Electrabel Invest Luxembourg

Parque Eólico de Nave (100)

100

5


Parque Eólico de Mourisca (100)

Twinerg 17,5


Parque Eólico Serra do Ralo (100) 25,0

Groothertogdom Luxemburg

Lusenerg

Parque Eólico Terras Altas de Fafe (100)

Groep Elia 40,08

(3) 50,0

Morata Energía (100)

Photovoltech 47,8

Electrabel Ndl. Coop.

Casmo Power Spain 7,89(3)

SUEZ-Tractebel

46,9

99,9

Spark Energy (100)

99,0

1,16

48,5

Electrabel Nederland

100

Teveo

98,84

Electrabel Nederland Beheermij.(5) 100

Cosutrel divisie E

100

Electrabel European Port. Man.(4)

Electrabel Green Projects Flanders WHH (70,0)

25,0

100

Electrabel Nederland Holding 100

GeFin

30,0

100

Electrabel Nederland Coöperatieve 100

Electrabel Green Projects Flanders 100

Nederland

100

MVM Overige

50,3

100

Frankrijk

100

Electrabel Italia Sim (100) Electrabel France

30,0

40,6

AceaElectrabel Acea (2)

59,4

CN’Air (49,98) 50,0

Énergie du Rhône (69,5)

71,43

AceaElectrabel Produzione (70,3) 99,5

Castelnou Energia SOPER

100

Solvay Chimica Italia

0,5

Voghera Energia (56,2) ASM Voghera

20,0

51,0

Energie SaarLorLux GbR

Longano Eolica (35,9) Sciara Group

49,0

Stadtwerke Saarbrücken

50,0

Roselectra (69,9)

80,0

Electrabel Deutschland

49,0

Consiag Servizi Energetici

51,0

Duitsland 51,0

Elettria (19,9)

50,0

Compagnie du Vent (56,84)

100

ASM Vendita e Servizi

49,0

LDEF (Lyonnaise des Eaux France)

43,16

Voghera Energia Vendita (20,3) 50,0

N-Allo

56,84

ASM Terni

50,0

N-Allo France (75,0) 3,57

Umbria Energy (20,3) 50,0

Caisse des Dépôts et Consignations

25,0

100

AceaElectrabel Elettricità (40,6)

51,0

5,0

Energie SaarLorLux A.G. (51,0)

49,9

15,8

Kraftwerke Gera

EBLAcea

Energieversorgung Gera 100

50,0

GeraNetz (49,9)

74,8

Consolidatiemethode Integrale consolidatie Evenredige consolidatie Vermogensmutatie

Tirreno Power (35,0) Energia Italiana

50,0

90,0

Electrabel Saarland 25,2

Acea (2)

30,0

Stadtwerke Gera

50,1

Stadtwerke Saarbrücken

Windco Italia (90,0) Lunix S.A.

10,0

Activiteit

84,2

AceaElectrabel Trading (50,0)

70,0

Stadtwerke Gera

50,1

49,9

( 1) (2) ( 3) ( 4) ( 5)

Solvay

70,0

Caisse des Dépôts et Consignations Overige

16,8

44,0

Rosignano Energia 0,5

Compagnie Nationale du Rhône 33,2


99,5

Overige

0,3

100

Electrabel Italia (100) 45,0

SHEM

49,98

Italië

55,0

Electrabel France 99,7

Groep SUEZ-Tractebel

Aandeel in kapitaal (in %)

Verkoop Productie Trading & Portfolio Management Netten Diensten en andere Holding/Financieel

1

Xxx 2

Xxx (3) 4

Xxx

1 2 3 4

Direct aandeel Indirect aandeel Eindaandeel Aandeel van derden

Met dochterondernemingen. Electrabel Italia heeft een aandeel van 4,99 % in Acea (december 2006) – niet-geconsolideerd. Via haar filiaal Electrabel Power Project Spain. Electrabel European Portfolio Management. Electrabel Nederland Beheermaatschappij.


5

65

Productiepark

Bijlagen

Samenstelling productiepark - 31.12.2007 • In MW Centrale

Netto ontwikkelbaar vermogen

België

Brandstoffen

12 886,9


460


Turbojet

1 852,5

Drogenbos

Centrale

Gn

228

Aalter

18

L

Beerse

32

L

Herdersbrug (Brugge)

460

Gn, L

Buda

18

L

Saint-Ghislain

350

Gn, L

Cierreux

17

L

Vilvoorde

385

Gn

Deux-Acren

18

L

197,5

Gn

Zandvliet Power 1, 2 Warmtekrachtkoppeling

743,7

Elsene

18

L

Noordschote

18

L

BP Chembel (Geel) 3

43

Gn

Schaarbeek

18

L

Degussa (Antwerpen) 3

43

Gn

Turon

17

L

38,8

Gn

Zedelgem

18

L

40

Gn

Zeebrugge

18

L

22,8

Gn

Zelzate

18

L

Langerbrugge

59

Gn

Energierecuperatie

77,3

Lanxess (Lillo) 3

43

Gn

Indaver (Beveren)

20

43

Gn

ISVAG (Wilrijk)

14,5

Gn

Brussel Energie

45

43

Gn

Stortplaats

1,8

94

Gn

Kerncentrale

Esso (Antwerpen) 3 Fluxys (Zeebrugge) 3 Ineos Phenol (Beveren) 3

Monsanto (Antwerpen)

3

Oudegem Papier 3 SAPPI (Lanaken)

3

Solvay (Jemeppe-sur-Sambre) 3 Tate & Lyle (Aalst)

48

3

Total Raffinaderij Antwerpen

3

Kleine eenheden met motoren Klassiek Amercoeur Awirs

Gn

154

Gn

Doel 1

Gn, Bg

Doel 2

127 389

Bm, L, Gn

2 758,9

433 965,8

Doel 4 5

967,7

Tihange Tihange 1

2 423,1 6

481

Kallo

522

L, Gn

602

S, L, Gn, Bm

Tihange 2 5

967,7

Tihange 3

974,4

Mol

255

S, L, Gn, Bm

Rodenhuize

526

S, L, Gf, Bm

4

Gasturbine

879

S, L, Gn, Bm, Bg

108

Drogenbos

78

Gn

Mol

30

Gn

5

Spaarbekkencentrale

1 307

Coo I

474

Coo II

690

Silenrieux (Plate Taille) 7

143

Waterkrachtcentrale

21,8

Lijst van de centrales, zie pagina 36 Windturbinepark Lijst van de parken, zie pagina 36

66


Nf

392,5

5

Doel 3 S, L, Gn

5 182

Doel

57,6 3 300

10,5

Langerlo 4

Ruien

5

Brandstoffen

66,7

Nf

Centrale


Nederland

4 682,5

Stoom- en gasturbine Eems Warmtekrachtkoppeling Air Products (Rotterdam)

Brandstoffen

Gn

Almere

115,5

Gn

Klassiek

2 765

Bergum

664

Gn

Eems

667

Gn

Flevo

491

Gn

Gelderland (Nijmegen)

590

S, Bm

Harculo

353

Gn

Gasturbine

17

Stoom- en gasturbine Esch-sur-Alzette

1 654

Polaniec

1 654

Portugal

617,7

17

33,2

Lijst van de centrales, zie pagina 36 Windturbinepark

584,5

Lijst van de parken, zie pagina 36

Italië

3 285

Stoom- en gasturbine Gn

2 227,2

Leinì

386

Gn

Roselectra

386

Gn

Tor di Valle

376,4

118

Gn

568,2

Gn, L

Vado Ligure 9

389

Gn

Voghera

380

Gn

Torrevaldaliga 9

376,4 376,4

Waterkrachtcentrale

Gn


Frankrijk Kerncentrale Chooz B 8 Tricastin Waterkrachtcentrale

4 946,9

379

Rosen (Rosignano)

1 107,6

Tor di Valle

650

Nf

457,6

Nf

3 710

Klassiek

9

Gasturbine 129,3

Gn

23

Gn

154

Gn, L

295,5

S, L

81

Montemartini


356

449,5

Torrevaldaliga 9 Vado Ligure

Lijst van de centrales, zie pagina 36 Windturbinepark

S, Bm, L

156 Gn

Luxemburg

Brandstoffen

1 654

Klassiek

40

Eems


Polen

1 745 1 745

Centrale

81

Windturbinepark

L

19,6


Duitsland Warmtekrachtkoppeling

Waterkrachtcentrale

266,8 154,8

Gera

54,8

Gn, L

Römerbrücke (Saarbrücken)

100

S, Gn, L

Klassiek

112

Fenne 10, 11

112

Hongarije

1 680,9

Stoom- en gasturbine Dunamenti Warmtekrachtkoppeling Dunamenti Klassiek Dunamenti

S

Gn

201,5 201,5

Gn

1 238,4 1 238,4

Spanje

790


790

Castelnou

Totaal netto ontwikkelbaar vermogen

241 241

128,7

Lijst van de centrales, zie pagina 36

Gn, L

1 Zonder aandeel van RWE (50 %) 2 Centrale functioneert als een warmtekrachteenheid 3 Industrieel partnerschap 4 Gasturbines repowering inbegrepen 5 Zonder aandeel van SPE (4 %) 6 Zonder aandeel van EDF (50 %) 7 Overeenkomst met het MET 8 Overeenkomst met EDF 9 Eigendom Tirreno Power (50 % ElectrabelAcea)) 10 Overeenkomst met Saar Energie 11 Levering van warmte aan de regio Saarbrücken

790

Gn

31 187

Brandstoffen Bg = biogas Bm = biomassa Gf = hoogovengas Gn = aardgas L = vloeibare brandstof (stookolie) Nf = nucleaire brandstof S = vaste brandstof (steenkool)


5

67

Belangrijkste evoluties van het productiepark in 2007 • In MW Nieuwe capaciteit

In dienst gesteld

In aanbouw

Project 1

Stoom- en gasturbine 420

Sicilië

Italië

Flevo

Nederland

864

Portugal

6

425

Caramulo (Generg) Gardunha (Generg) Mosqueiros (Generg) Mourisca

Portugal

72

Portugal

8

Fos-sur-Mer

Frankrijk

Site te bepalen

Duitsland

Vado Ligure (repowering) 1 Leinì

Italië

389

Italië

386

Pontinia

Italië

Roselectra

Italië

Napoli Levante (repowering) 1 Morata de Tajuña Dunamenti (repowering) Site te bepalen

Italië

Site te bepalen

In aanbouw

Project 1

Windpark

België

850

400 386 185

Spanje

1 343

Hongarije

400

Oost-Europa

800

Verenigd Koninkrijk

938

Warmtekracht België

100

Degussa

België

43

Lanxess

België

56

Kleine motoren

België

66

Portugal

38

Nave

Portugal

38

Perdigao (Generg) Pinhal (Generg)

Portugal

2

Portugal

28

Serra do R alo Videmonte Trancoso (Generg) Fafe uitbreiding

Portugal

32

Portugal

28

Gardunha (Generg) Site te bepalen (Generg) Site te bepalen

Portugal

26

Portugal

36

Portugal

240

Polen

100

België

11

Photovoltaïsch

Klassiek

Industriële partners Vlaanderen Site te bepalen

Frankrijk

220

Sidmar

België

Site te bepalen

Portugal

26

Rotterdam

Nederland

724

Wilhelmshaven

Duitsland

724

Site te bepalen

Duitsland

724

Doel 4

België

30

Vado Ligure (repowering) 1 Site te bepalen

Italië

230

Doel 1

België

40

Tihange 3

België

30

Cernavoda

Roemenië

1 460

Belene

Bulgarije

2 000

6,8

305

Oost-Europa

1 600

Windpark BASF

België

12

Büllingen

België

12

Dour-Quiévrain

België

6

E-40

België

Izegem

België

4 50

4

La Roche

België

12

België

100

Volvo

België

Eems

Nederland

Bollène

Frankrijk

9

Site te bepalen

Frankrijk

300

Compagnie du Vent Maisnières

Frankrijk

Site te bepalen

Italië

Frankrijk


Kerncentrale

Waterkrachtcentrale

Site te bepalen

Monte Cavuti Italië (AceaElectrabel) Capracotta Italië (AceaElectrabel) Monte della Italië Difessa

68

In dienst gesteld

Amercoeur

Teesside

5

Nieuwe capaciteit

SHEM

Frankrijk

Site te bepalen

Frankrijk

50

Tirreno Power 2

Italië

10

Bestaande capaciteit

6

4

Buiten dienst gesteld

27

95,8

64

2 000

Klassiek Monceau

België

92

Napoli Levante 2

Italië

115

Nederland

22

Nederland

3,5

Gasturbine

12 50

Flevo

Windpark

10,2

Lelystad

9,35 29

1 Indicatieve cijfers 2 Eigendom Tirreno Power (50 % ElectrabelAcea)

Milieuzorgsystemen Centrales gecertificeerd • Eind 2007 Centrale

ISO 14001

EMAS

Centrale

België

ISO 14001

EMAS

Frankrijk

Awirs

✓

Coo

✓

Waterkrachtcentrales (deel)

Doel

✓

Drogenbos

✓

Montemartini

✓

Herdersbrug

✓

Salisano (waterkracht)

✓

Kallo

✓

Tor di Valle

✓

Saint-Ghislain

✓

Torrevaldaliga

✓

✓

Tihange

✓

Vado Ligure

✓

✓

Vilvoorde

✓

Voghera

✓

✓

Waterkrachtcentrales

✓

✓

✓

✓

Italië

Spanje Nederland

Castelnou

Almere

✓

Bergum

✓

Eems

✓

Gelderland

✓

Harculo

✓

Esch-sur-Alzette

Duitsland Römerbrücke

✓

Polen Polaniec

Luxemburg

✓

✓

✓

Aandeel in het vermogen*

64,5 %

28,7 %

Aandeel in de productie*

71,7 %

41,7 %

* Centrales uitgebaat door de Groep


5

69

Milieu-indicatoren 1 Europa

België

2007

2006

2005

2000

2007

2006

2005

2000

1990

1980

Emissies CO2

kiloton

39 839

40 403

39 361

28 351

16 089

17 051

19 257

21 222

22 607

31 604

CO2

g/kWh

300

314

319

307

227

248

273

276

349

666

41 806

52 072

47 345

36 323

17 788

24 720

28 536

34 505

94 381

351 643

315

405

384

394

251

360

405

448

1 459

7 405

38 412

42 720

46 432

42 658

17 324

20 475

24 942

39 169

59 183

87 010

SO2

ton

SO2

mg/kWh

NOx

ton

NOx

mg/kWh

Stof

ton

Stof

mg/kWh

289

332

376

462

245

298

354

509

915

1 832

1 732

2 984

3 729

3 908

834

1 734

2 353

3 886

10 131

23 730

13

23

30

42

12

25

33

51

157

500

1 050**

668

302

304

365

542

931

1 048

Productie en hergebruik van bijproducten Vliegas

kiloton

785

820

Bodemas

kiloton

411

303

-

101

49

47

57

83

-

-

Gips 2

kiloton

180

203

155

93

60

54

46

43

-

-

Totaal hergebruik

%

99,8

96,4

-

91,4

99,4

99,8

101,7

88,9

-

-

147 705

83 216

70 098

-

77 799

31 162

33 745

11 685

-

-

272

229

181

-

272

229

181

-

-

-

Productie van afvalstoffen Industrieel afval 3

ton

Radioactief afval

m

4

3

Waterverbruik Koeling *

miljoen m3

117,2

107,8

116,4

-

114,1

105,8

114,9

-

-

-

Industriële processen

miljoen m3

10,8

11,7

11,7

-

3,55

3,64

3,51

-

-

-

Industriële processen

m /MWh

0,083

0,109

0,111

-

0,051

0,054

0,051

-

-

-

44,5

43,4

42,8

-

42,9

42,5

41,5

-

-

-

24

34,41

26,25

-

24

34,41

26,25

-

-

-

3

Energieverbruik %

Energierendement 5 Radioactieve lozingen

6

Bêta-gamma

GBq

Tritium

TBq

111

90,18

84,68

-

111

90,18

84,68

-

-

-

Aerosols

GBq

0,0144

0,07

0,04

-

0,0144

0,07

0,04

-

-

-

Jodium

GBq

0,163

0,1

0,07

-

0,163

0,1

0,07

-

-

-

Edelgas

TBq

34

18,21

14,08

-

34

18,21

14,08

-

-

-

* verdampte hoeveelheid ** vliegas + bodemas

1 De milieu-indicatoren hebben betrekking op de elektriciteitscentrales van Electrabel en van haar integraal en evenredig geconsolideerde dochterondernemingen, waarvoor de gegevens worden meegerekend in verhouding tot de deelneming (eindaandeel) van Electrabel in de onderneming. Dit komt overeen met de werkwijze toegepast door SUEZ. Gegevens van de warmtekrachteenheden in partnerschap waarvoor Electrabel niet de houder is van de uitbatingsvergunning zijn niet in de statistieken begrepen. Om de prestaties correct weer te geven, heeft de berekening van de specifieke emissies betrekking op de elektriciteitsproductie van het gehele productiepark, inbegrepen waterkrachteenheden, windturbineparken en kerncentrales, die zelf geen van de betreffende emissies veroorzaken. In 2007 bedroegen de specifieke emissies van de met fossiele brandstoffen gestookte centrales (klassieke thermische centrales en STEG-centrales) in België 708 g CO2/kWh, 757 mg SO2/kWh en 741 mg NOx/kWh tegenover respectievelijk 759, 1 162 en 921 in 2006. 2 Het gips is afkomstig van de rookgasontzwaveling in de steenkoolcentrales Langerlo (België), Gelderland (Nederland), Vado Ligure (Italië) en Polaniec (Polen). 3 De jaarlijkse hoeveelheid industrieel afval die de elektriciteitscentrales voortbrengen, is sterk afhankelijk van afbraakwerken en terreinsaneringen. 4 Het cijfer geeft de productie van geconditioneerd laag- en middelradioactief afval door de kerncentrales Doel en Tihange. Het volume is afhankelijk van de planning van de conditionering van het afval. 5 Het cijfer geeft het percentage van de verbruikte fossiele brandstofenergie die de STEG-centrales, warmtekrachteenheden en klassieke thermische centrales omzetten in elektriciteit en warmte. 6 Cijfers voor kerncentrale Doel (Vlaanderen) en Tihange (Wallonië). Jaarlimieten voor Doel: 1 480 GBq bèta-gamma; 103,6 TBq tritium; 148 GBq aerosols; 14,8 GBq jodium en 2 960 TBq edelgassen. Jaarlimieten voor Tihange: 888 GBq bèta-gamma; 147,6 TBq tritium; 111 GBq aerosols; 14,8 GBq jodium en 2 220 TBq edelgassen.

5 70


Afkortingen en symbolen

Bijlagen

Afkortingen

Symbolen

CCS

Carbon Capture Storage

ENERGIE

CNR

Compagnie Nationale du Rhône

W watt

EBITDA Earnings before interest, taxes, depreciation EMAS

kW kilowatt (1 kW = duizend W)

and amortisation

MW megawatt (1 MW = 1 miljoen W)

Environmental Management and Audit

GW gigawatt (1 GW = 1 miljard W)

Scheme IEA

Internationaal Energieagentschap

kWh kilowattuur (1 kWh = duizend Wh)

IPPC

Integrated pollution prevention and control

MWh megawattuur (1 MWh = duizend kWh)

ISO

International Organisation for Standardisation

GWh gigawattuur (1 GWh = 1 miljoen kWh)

LCP

Large combustion plant

TWh terawattuur (1 TWh = 1 miljard kWh)

MiFID

Markets in Financial Instruments Directive

OESO

Organisatie voor Economische Samenwerking

Wp wattpiek

en Ontwikkeling OHSAS

Occupational Health and Safety Assessment

Wth watt thermisch

Series OSART

Operational Safety Review Team

J joule

REG

Rationeel energiegebruik

MJ megajoule (1 MJ = 1 miljoen J)

SHEM

Société Hydroélectrique du Midi

GJ gigajoule (1 GJ = 1 miljard J)

STEG

Stoom- en gasturbine (eenheid met gecombineerde cyclus)

VCA VREG WKK

BTU British Thermal Unit

Veiligheid gezondheid en milieu Checklist Aannemers

1 kWh = 3,6 MJ

Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektrici-

1 MJ = 0,278 kWh

teits- en Gasmarkt

1 BTU = 1 055 J


ELEKTRICITEIT V

volt

kV

kilovolt (1 kV = duizend V)

ANDERE Bq

Becquerel

FTE

voltijdse equivalenten (full-time equivalents)

Sv

Sievert


5

71

Informatie

Bijlagen

Publicaties

SEI activity overview 2007

Administratieve informatie

downloaden via


www.suezenergyint.com

De statutaire jaarrekening en

aanvragen van een gedrukt exemplaar

het verslag van het college van

in het Engels

commissarissen werden neergelegd

sei-external-communications@

bij de Nationale Bank van België.

suezenergyint.com

Deze documenten, evenals het corporategovernancecharter en

Milieujaarverslag 2007

verslag 2007 zijn beschikbaar op

(Electrabel Nederland)

www.electrabel.com

in het Nederlands


beschikbaar op www.electrabel.nl

Website

Milieuverklaringen EMAS

www.electrabel.com

• kerncentrale Doel

Op deze site is de informatie over de

in het Nederlands

activiteiten, strategie en o rganisatie

beschikbaar in PDF-formaat op

van Electrabel in Europa breed

www.electrabel.com Electrabel 2007

aanvragen van een exemplaar: [email protected]

Electrabel 2007 (zakbrochure met kerncijfers)

www.electrabel.com aanvragen van een gedrukt exemplaar in het Nederlands, Frans of Engels: • www.electrabel.com

nen online solliciteren. De site is het kruispunt naar de landensites: elke

• kerncentrale Tihange

Europese Electrabel-entiteit heeft

in het Frans

een eigen website met landgebon-


den aanbod en informatie. Klanten

www.electrabel.com aanvragen van een exemplaar:

downloaden via

uitgewerkt. Belangstellenden kun-

[email protected]

vinden er praktische info toegespitst op p roducten en diensten, prijzen, facturatie, commerciële acties …

• centrales Torrevaldaliga, Vado Ligure en Voghera

Electrabel N.V.

[email protected]; [email protected]

Regentlaan 8 1000 Brussel – België

• [email protected] • Electrabel

Activiteitenverslag en Duurzame

www.electrabel.com

Regentlaan 8

Ontwikkeling 2007 SUEZ

Tel. + 32 2 518 61 11

in het Nederlands, Frans, Engels of

Fax + 32 2 518 64 00

Tel. + 32 2 518 62 22

Spaans

BTW BE 403.170.701 RPR Brussel

Fax + 32 2 518 64 00


1000 Brussel – België

www.suez.com aanvragen van een exemplaar: via de website van SUEZ

C’est avec plaisir que nous vous enverrons ce Rapport d’activités en français.

5 72

We will be happy to send you this Activities report in English. Electrabel - Activiteitenverslag 2007 n Bijlagen

Dit Activiteitenverslag is volledig gedrukt op papier gecertificeerd door de Forest Steward Council (FSC). Deze organisatie promoot en waarborgt een verantwoord bosbeheer dat economisch leefbaar, milieuvriendelijk en sociaal rechtvaardig is. De papierleverancier heeft een ISO 14001 (milieu)en een OHSAS 18001 (veiligheid en gezondheid)-certificaat. De drukpersen werken met plantaardige inkten. Papier- en kartonafval evenals gebruikte offsetplaten worden gerecupereerd en gerecycleerd.

Colofon Dit Activiteitenverslag kwam tot stand onder coördinatie van het departement Corporate en Marketing Communicatie. Het grafische concept en de productie werden toevertrouwd aan N’lil, Brussel (België). Redactie: Marc Magain Foto’s: R. Beckers, J. Breuer, R. Clohse, S. Dauwe, R. de Barse, N. De Nijs, M. De Wouters/IPF, A. Grabner, D. Mossiat, D. Plas, A. Pierot, F. Raevens, L. Schippers, SGS Belgium, R. Thaens, C. Van Vaerenwyck, B. Van Leuven, A. Vanlathem Druk: Antilope, Lier (België) Verantwoordelijke uitgever: Fernand Grifnée, Regentlaan 8, 1000 Brussel, België Mei 2008

Activiteitenverslag 2007

Recommend Documents