Actieplan VERNIEUWEND VERBINDEN Visie van het bestuur en algemeen bestuur op noodzakelijke vernieuwingen in de vereniging
17 oktober 2013 (def.)
1. Inleiding Naar aanleiding van de economische crisis en kritische geluiden van leden hebben bestuur en algemeen bestuur van Bouwend Nederland dit voorjaar besloten de stand van zaken in de vereniging te evalueren met verschillende verenigingsonderdelen. Gesproken is met bestuurders van regio’s, secties, vakgroepen en met enkele andere ledengroepen. Op basis van de resultaten van deze gesprekken hebben bestuur en algemeen bestuur geconcludeerd dat zij vernieuwingen in de vereniging noodzakelijk achten. Bestuur en algemeen bestuur hebben een aantal doelen geformuleerd die zij met de leden van de vereniging samen willen realiseren. De acties die daarvoor nodig zijn, zijn in kaart gebracht. Bestuur en algemeen bestuur hebben hun visie op de noodzakelijke vernieuwingen gezamenlijk besproken en vastgesteld. Zij zijn er van overtuigd dat dit Actieplan een uitstekend startpunt vormt op weg naar een modern Bouwend Nederland waar de leden zich beter in herkennen en meer bij thuis voelen. 2. Resultaten van de gespreksronde 2013
Historische context
Bouwend Nederland is eind 2004 ontstaan uit een fusie van twaalf verenigingen. Aanleiding daarvoor was dat de bouwsector tot dan toe door verbrokkeling een te weinig effectieve externe performance had, de besluitvormingsstructuur een slagvaardig opereren belemmerde, de bestaande verenigingen te veel bestuurscapaciteit vergden, hoge kosten voor ondernemingen met zich brachten en veel dubbelingen en inefficiëntie in de structuur van de verschillende verenigingen gaf. In 2007 is na een uitgebreide evaluatie geconstateerd dat de vereniging ruim twee jaar na de start goed op gang was gekomen. Dat positieve oordeel werd voor een belangrijk deel ingegeven door de externe performance van de vereniging: door de buitenwacht werd Bouwend Nederland beschouwd als de serieuze gesprekpartner namens de bouw. Bij die evaluatie kwamen als kritische kanttekeningen naar voren dat de activiteiten van de vereniging op het vlak van belangenbehartiging en brancheontwikkeling onvoldoende werden herkend door de leden. Ook werd de verenigingsstructuur als zeer complex ervaren met nog de nodige onduidelijkheden over de taakafbakening tussen de verschillende verenigingsonderdelen. Naar aanleiding van deze evaluatie is een reeks aan maatregelen getroffen op het gebied van verenigingsbestuur, communicatie enz. Zo werd het algemeen bestuur uitgebreid met een extra vertegenwoordiger uit iedere regio, werd het mogelijk gemaakt dat afdelingsbestuurders ook zitting konden nemen in het regiobestuur, kreeg de ambassadeursrol van de AB-leden richting hun achterban meer nadruk, werd de bestuurdersdag ingevoerd en werden nieuwe nieuwsbrieven geïntroduceerd.
Vereniging anno 2013
Het overall beeld uit de gespreksronde 2013 maakt duidelijk dat het fundament van de vereniging er na ruim acht jaar wel staat en dat er draagvlak is voor de vereniging bij bestuurders en leden. Dat neemt niet weg dat de gesprekken veel kritische kanttekeningen over het functioneren van de vereniging hebben opgeleverd. De maatregelen die in 2007 zijn
1309-39979 Pagina 2 van 11
getroffen, hebben onvoldoende effect gehad. Een aantal zaken moet nu worden veranderd. De gesprekspartners onderstreepten hun positieve insteek doordat ze aangaven gemotiveerd te zijn om daar actief aan bij te dragen.
Kritische kanttekeningen anno 2013 •
De bestuurders van regio’s, secties en vakgroepen ervaren te beperkte samenhang en wisselwerking tussen de verenigingsonderdelen.
•
Er is duidelijk behoefte aan het versterken van de band van de besturen en de leden met het landelijk bestuur en bureau van de vereniging. Dat stelt bestuurders ook beter in staat om leden uit te kunnen leggen wat de vereniging voor hen doet en wat ze wel en niet van de vereniging mogen verwachten.
•
Binnen de vereniging zijn in de vele geledingen een groot aantal bestuurders actief; dat roept de vraag op of de vereniging wel effectief bestuurd wordt. Regiobestuurders gaven aan dat het functioneren van een aantal afdelingen en de relatie van afdelingen met de vereniging een punt van zorg is. Dat speelt met name in regio’s met veel afdelingen.
•
Wat betreft de kerntaken belangenbehartiging, brancheontwikkeling en ledenservice (advies en ledenvoordelen): deze staan niet ter discussie. Er is wel kritiek op de invulling van de belangenbehartiging en brancheontwikkeling; die wordt onvoldoende ervaren als activiteiten van de leden.
•
Leden vinden belangenbehartiging de belangrijkste kerntaak. Echter, hoe dat gebeurt en wat de resultaten er van zijn, is bij veel leden niet bekend. Het is onomstreden dat de lobby met één mond moet gebeuren. Maar er is veel behoefte aan een scherpere toon in de publieke media en het publieke debat met duidelijke stellingnames voor de bouw. Ook is er is veel behoefte aan meer mogelijkheden voor bottum up bijdragen en betrokkenheid van leden.
•
De uitwerking en uitvoering van brancheontwikkeling door de secties vindt men te ver afstaan van de markt en de uitvoeringspraktijk. Er wordt aan getwijfeld of de secties voldoende mogelijkheden hebben voor een goede invulling van brancheontwikkeling; gesuggereerd is om de taak van de secties te beperken tot wat statutair op dat vlak is bepaald. Er is beperkte samenhang en afstemming van activiteiten tussen de verenigingsonderdelen – met name secties en vakgroepen - die daarop actief zijn. En leden hebben weinig zicht op de inzet van sectormiddelen voor brancheontwikkeling.
•
De dienstverlening aan de leden bestaat uit een adviestaak en ledenvoordelen. Beide taken worden over het algemeen als goed beoordeeld. Bij een deel van de leden bestaat het misverstand dat de kosten van dienstverlening uit de contributie-inkomsten worden betaald. Dat is echter niet het geval. De 1e-lijns dienstverlening (helpdesk) wordt betaald uit de O&O-middelen, voor de 2e –lijns dienstverlening (juridische ondersteuning en cursussen) moeten leden apart betalen.
•
De ledenvoordelen zouden nog breder bekend gemaakt moeten worden en zouden verder uitgebreid kunnen worden. De grotere leden vinden dat ze weinig aan de ledenvoordelen hebben. De ledenvoordelen moeten zichzelf minimaal terugverdienen en de actuele situatie is dat de ledenvoordelen geld opleveren.
1309-39979 Pagina 3 van 11
•
De leden hechten veel belang aan sturen op kostenbeheersing en waar mogelijk –reductie. De afdrachten ten behoeve van financiering van sectoractiviteiten vindt men te hoog. Enkele grote leden zijn van mening dat de verenigingscontributie omlaag moet.
3. Conclusies Bestuur en algemeen bestuur hebben de resultaten van de gespreksronde 2013 vastgesteld en daar de volgende conclusies uit getrokken: 1.
Er is draagvlak en daarmee een goede bestaansbasis voor de vereniging bij de leden, hoewel het lidmaatschap van een brancheorganisatie in deze tijd geen automatisme meer is.
2.
De drie kerntaken zelf staan niet ter discussie; er is wel kritiek op de invulling van de kerntaken belangenbehartiging en brancheontwikkeling.
3.
De actieve leden, die intern de ruggengraat en extern de ambassadeurs van de vereniging vormen, ervaren te beperkte samenhang en wisselwerking tussen de verenigingsonderdelen. De complexe verenigingsstructuur is daarvan een belangrijke oorzaak.
4.
De leden vragen om efficiencyverbetering van de vereniging, vermindering van hun afdrachten aan de collectieve regelingen in de sector en duidelijkheid over de waarde van de activiteiten gefinancierd met contributie.
5.
De landelijke belangenbehartiging verloopt te veel top-down en de communicatie daarover is voor de leden niet goed herkenbaar.
6.
Brancheontwikkeling staat te ver af van de markt en de ledenbehoeften en er is te weinig merkbare versterking van de sector.
1309-39979 Pagina 4 van 11
4. Strategische ambitie bestuur en algemeen bestuur Bestuur en algemeen bestuur willen op basis van deze 6 conclusies 5 doelen realiseren met acties die de komende maanden worden uitgevoerd en die vóór 1 april 2014 zijn afgerond of in gang zijn gezet. Er wordt snelheid gemaakt om de leden zo snel mogelijk te laten ervaren dat op de bekritiseerde onderdelen een structureel andere aanpak is gekozen. Bestuur en algemeen bestuur hebben voor dit vernieuwingstraject de volgende strategische ambitie geformuleerd:
Bouwend Nederland is een sterke en ondernemende vereniging, met een ondernemende cultuur, waar leden zich mee verbonden voelen, omdat de acties en diensten herkenbaar zijn en leden die dat wensen er actief bij betrokken zijn en invloed op uitoefenen. De activiteiten zijn marktgericht en de vereniging levert maatwerk voor leden(groepen). Jongere ondernemers en talenten in de bouw herkennen zich in de open en moderne communicatie. Leden krijgen “value for money” en de vereniging legt focus op dat wat echt van belang is voor de sector. 5. Van conclusies naar doelen en acties De conclusies en ambitie zijn omgezet in doelen en vervolgens in acties. 5.1 Helder aanbod voor leden Doel: Ieder lid weet wat Bouwend Nederland te bieden heeft. De vereniging biedt: 1. Invloed op opdrachtgevers en beslissers (politiek) 2. Toegang tot relevant netwerk 3. Informatie+advies over markt, technische, juridische en fiscale zaken 4. Branche- en kennisontwikkeling 5. Ledenvoordelen 6. Sociëteitsgevoel Actie:
1. Redenen om lid te zijn van Bouwend Nederland duidelijker communiceren/beter vermarkten.
5.2 Vereenvoudigen verenigingsstructuur Doel: Vereenvoudiging van de vereniging en versterken van de onderlinge samenhang tussen de verenigingsonderdelen; vergroten toegankelijkheid van de vereniging. Acties:
1.
De kerntaak brancheontwikkeling gaat weg bij de secties. De taken van de secties worden teruggebracht tot wat statutair is bepaald, namelijk het benoemen van AB- en bestuursleden en de klankbordfunctie. Na twee jaar wordt geëvalueerd of dit voldoende functioneert.
1309-39979 Pagina 5 van 11
2.
De kerntaak brancheontwikkeling wordt opnieuw vormgegegeven (zie 5.5 Brancheontwikkeling). 3. Er worden bestuursleden aangewezen als contactpersoon voor de regio’s. 4. In de vereniging hebben afdelingen en regio’s een vitale rol. Toch is het noodzakelijk om hier op termijn te komen tot ontdubbeling en vereenvoudiging. Op weg hier naartoe kiest Bouwend Nederland voor het volgende proces: • Bouwend Nederland werkt met kracht en voortvarendheid aan het opschalen en professionaliseren van de afdelingen. Dit proces is al gaande en heeft meerdere verschijningsvormen. Afdelingen zelf en regio’s bepalen hoe dit op regionaal niveau verloopt. Indicatief wordt gedacht aan ca. 25 afdelingen. • Na twee jaar wordt in een evaluatie vastgesteld wat de vorm en de voortgang is van dit proces. Op dat moment wordt over vorm en uitvoering van de ontdubbeling en vereenvoudiging besloten. 5. Er worden handvatten opgesteld voor afdelingen die hen ondersteunen bij het bepalen van een optimale schaalgrootte, fysieke afstanden, taakinvulling, programmatische kwaliteit enz. 6. Er worden afspraken gemaakt met vakgroepen over het versterken van de verbinding tussen de vakgroepen onderling en met het bureau (zie ook 5.5 Brancheontwikkeling). 7. Verenigingsbreed zullen jongere leden intensiever worden betrokken bij activiteiten van de vereniging. Er komt een extra zetel in het bestuur die wordt ingevuld door een jongere; de auditorfunctie in het AB en in de regiobesturen wordt omgezet in een formele zetel. 8. Er komt meer maatwerk in interne communicatie: leden ontvangen alleen die informatie waarin ze geïnteresseerd zijn en er wordt actief gevraagd naar inbreng, bijvoorbeeld middels peilingen. Dit is een onderdeel van een nieuw op te stellen communicatiestrategie en de middelen worden hierop afgestemd (zie ook actie 1 onder 5.4 Belangenbehartiging). 9. Accountmanagement naar ledengroepen: bijeenkomsten organiseren voor kleine groepen leden die zelfde interesse hebben of in een vergelijkbare markt opereren; bijvoorbeeld DGA’s ontwikkelende bouwers in Oost of scholenbouwers in Zuid. 10. De aanspreekbaarheid en ambassadeursrol van (algemeen) bestuursleden bij bijeenkomsten zal worden vergroot door hun zichtbaarheid en bekendheid te vergroten. 11. Mede in relatie tot actie 4. zal een plan worden gemaakt hoe de slagvaardigheid van het AB kan worden vergroot en de omvang beter kan worden afgestemd op de taak van het AB.
1309-39979 Pagina 6 van 11
5.3 Verhoging efficiency en lagere collectieve kosten Doel: Verhoging efficiency vereniging leidend tot lagere kosten en evenwicht in belang, betaling en zeggenschap. Vermindering van afhankelijkheid van de vereniging van collectieve sectormiddelen. Acties:
1.
2. 3.
4. 5. 6.
7.
Het uitgangspunt geen concurrentie op contributie wordt gehandhaafd. Aangezien het marktaandeel van de grote bedrijven de afgelopen jaren substantieel is gestegen, wordt de hoogte van de contributie voor deze bedrijven afgevlakt. Het systeem wordt dan als volgt: 500 euro vaste contributie en < 200 miljoen euro: € 260 per miljoen omzet 200 – 500 miljoen euro: € 240 per miljoen omzet > 500 miljoen euro: € 220 per miljoen omzet De sectiegrenzen worden geactualiseerd en de combinatie belang – betaling – zeggenschap – wordt opnieuw in evenwicht gebracht. De netto formatie van het bureau wordt in drie jaar tijd verminderd met 15 fte, van 92 in 2013 naar 77 in 2016. Hiervoor wordt een planmatige aanpak gevolgd, die tot uitdrukking komt in de respectievelijke begrotingen van 2014, 2015 en 2016. Bouwend Nederland gaat in het Bouwhuis in Zoetermeer verder indikken in het gebruik van huisvestingsruimte. Er wordt vanaf nu ook gezocht naar niet bouwgerelateerde huurders. De marketing van en informatie over aanbod, gebruik en financiering van de ledenservice activiteiten wordt geïntensiveerd. Doel van Bouwend Nederland is om de sectorkosten (bedrijfstakeigen regelingen) te halveren. Dit betekent dat er minder zaken collectief worden geregeld. Verlaging van de sectorkosten moet bij cao worden afgesproken en vergt dus enkele jaren. Doel van Bouwend Nederland is een moderne en flexibele cao en een efficiënte en hoogwaardige opleidingsinfrastructuur tegen lagere collectieve lasten.
5.4 Herkenbare belangenbehartiging samen met leden Doel: Belangenbehartiging met één mond en samen met (groepen) leden; met een scherpere toon en duidelijke stellingname. Actie:
1. 2. 3.
4.
Er wordt een nieuwe communicatiestrategie opgesteld (zie ook actie 8 onder 5.2 Vereenvoudiging Verenigingsstructuur). Focus op kleiner aantal speerpunten. Betrokken en deskundige leden worden gemobiliseerd in (in)formele ledenpanels rondom actuele lobbytrajecten, zoals de G7 rondom de hypotheekrenteaftrek of een regionale groep infrabedrijven over investeringen over het onderhoud van provinciale wegen. Aanpassen agenda en vergaderwijze bestuur en AB.
1309-39979 Pagina 7 van 11
5. 6. 7.
Beleidsvoorstellen aan bestuur worden voorzien van advies van ledengroepen met praktijk- en marktkennis. Er komt een nieuwe opzet en benaming van kadernota’s ten behoeve van het bepalen van strategie en mandaat voor middellange termijnonderwerpen. Er wordt sterker ingezet op een vast agendapunt bij bestuurs- en ledenvergaderingen van regio’s, secties, infraplatforms en vakgroepen waarin aanwezig lid van bestuur of algemeen bestuur terugkoppelt en signalen ophaalt.
5.5 Branche- en kennisontwikkeling gericht op (nieuwe) markten Doel: In flexibele vormen met groepen leden ontwikkelen van markt, techniek en/of kennis met toegang tot externe netwerken en met merkbare inzet van sectormiddelen. Actie:
1. 2.
3. 4. 5.
De secties worden van de taak brancheontwikkeling ontheven. Nieuwe invulling van de kerntaak brancheontwikkeling: hoofdlijn is dat deze voor de infra door de vakgroepen zal worden ingevuld en voor de niet aan vakgroepen verbonden infrabedrijven en voor de b&u-bedrijven thematisch en regionaal vorm zal worden gegeven. Vraagarticulatie voor inzet O&O-middelen Programmaraad; opzet van outputmeting en rapportages. Instellen van (in)formele ad hoc ledenpanels als klankbord voor actuele brancheontwikkelingsonderwerpen. Opzetten van externe netwerken van stakeholders in en buiten de keten om leden in contact te brengen met bijvoorbeeld klantengroepen, opdrachtgevers en leveranciers.
1309-39979 Pagina 8 van 11
6. Organisatie en planning Er is een kernteam samengesteld waarin zitting hebben: Henk Bol, Marten Cornel, Jan van Tuinen en bureau. Dit team is verantwoordelijk voor de aansturing, coördinatie en voortgang van uitvoering van alle acties. Tot afronding van het totale programma levert het kernteam voor elke vergadering van het bestuur en het algemeen bestuur een tussenrapportage met de vorderingen en resultaten tot op dat moment aan. De heisessie van bestuur en algemeen bestuur van 9 oktober 2013 was gewijd aan bespreking van en discussie over dit Actieplan. In vervolg daarop is het plan op een aantal punten aangepast en in een schriftelijke procedure vastgesteld door bestuur en algemeen bestuur.
Uitvoering van het Actieplan •
• •
De uitvoering van (vrijwel) alle acties wordt begeleid door de leden van het bestuur. Aan iedere actie worden twee bestuursleden gekoppeld. Zij worden ondersteund door het bureau. De bestuursleden kunnen desgewenst ook AB-leden en andere bestuurders bij hun acties betrekken. Alle acties moeten uiterlijk 1 april 2014 afgerond of in gang gezet zijn. In de bestuursvergadering van 7 mei 2014 en in de AB-vergadering van 18 juni 2014 worden de resultaten van alle acties besproken.
7. Communicatie Er zal breed worden gecommuniceerd rondom dit actieplan. Hoofddoel daarvan is het verkrijgen van zo breed mogelijk draagvlak onder leden voor de vernieuwingen in de vereniging. De leden van het bestuur en, in mindere mate, van het algemeen bestuur, vervullen hierin een belangrijke rol. 7.1
Communicatie intern binnen de vereniging
Kernboodschap richting de leden zal zijn:
We willen samen Bouwend Nederland door ontwikkelen naar een sterkere en meer ondernemende vereniging waar je je als lid mee verbonden voelt. Onze acties en diensten maken we meer marktgericht en op jouw maat. We komen naar je toe, laat van je horen en wordt actiever in onze vereniging. Het gaat er om dat we voor jou de goeie dingen op de goeie manier doen. Het wordt weer meer jouw club. De toon in de communicatie zal begripvol, realistisch, zakelijk en eenvoudig zijn. De stijl zal open, eerlijk en duidelijk zijn.
Terugkoppeling naar deelnemers evaluatie
Aan de deelnemers van de evaluatieronde in mei/juni jl. worden op 18 oktober 2013 de bevindingen van de evaluatie teruggekoppeld en wordt het Actieplan gepresenteerd en
1309-39979 Pagina 9 van 11
bediscussieerd.
Presentatie bij bijeenkomsten verenigingsonderdelen
Bij iedere bijeenkomst zal een korte film over het Actieplan worden vertoond om zo een eenduidige boodschap over te brengen. Verder zal/zullen bij iedere bijeenkomst één en zomogelijk twee leden van het bestuur aanwezig zijn om het Actieplan met de leden te bediscussiëren. Het bureau levert hieraan ondersteuning. Overzicht bijeenkomsten (stand 17 oktober 2013): - 9 oktober 2013: Heisessie bestuur en AB - 18 oktober 2013: Terugkoppeling en presentatie aan deelnemers evaluatie - 25 oktober 2013: Ledenvergadering vakgroep Waterbouw - 29 oktober 2013: Ledenvergadering regio Randstad Zuid - 31 oktober 2013: Ledenvergadering regio Zuid - 12 november 2013: Ledenvergadering regio Randstad Noord - 13 november 2013: Ledenvergadering vakgroep Bitumineuze Werken - 14 november 2013: Ledenvergadering regio Oost - 14 november 2013: Ledenvergadering Sectie Bouw Groot - 15 november 2013: Ledenvergadering Sectie Bouw Midden - 19 november 2013: Ledenvergadering Sectie Infra Klein - 20 november 2013: Directeurenoverleg Sectie Infra Midden - 21 november 2013: Ledenvergadering regio Noord - 21 november 2013: Ledenvergadering Sectie Bouw Klein - 27 november 2013: Ledenvergadering vakgroep Grondwerk - 29 november 2013: Ledenvergadering vakgroep ONG - 3 december 2013: Ledenvergadering vakgroep Specialistische Wegenbouw - 10 december 2013: Ledenvergadering vakgroep Civiele Betonbouw
Nieuwsbrieven naar deelgroepen
Na iedere bijeenkomst ontvangen de leden van de betreffende deelgroep een nieuwsbrief over het actieplan, over hetgeen besproken is tijdens de bijeenkomst en wat daar vervolgens mee wordt gedaan.
Mijnbouwendnederland.nl
Er wordt een gedeelte op mijnbouwendnederland.nl ingericht (dus achter de log in) met informatie over de vernieuwing van de vereniging en daarbij een forum (met moderator) waarop leden input kunnen leveren over de vereniging. In het forum kunnen leden ook elkaars opmerkingen lezen en er op reageren. Een moderator is wel een vereiste, om de ergste taalfouten eruit te halen, te voorkomen dat er teveel verbale vuiligheid wordt geuit en om de verwachtingen te managen.
BouwendNL
In het ledenblad BouwendNL verschijnt een interview met voorzitter Maxime Verhagen en vicevoorzitter Henk Bol over de vernieuwing. Daarin wordt antwoord gegeven op vragen zoals ‘waarom’ ‘waarom nu’ en ‘wat heeft een gemiddeld lid eraan’, oftewel ‘welk perspectief biedt dit hen’?
1309-39979 Pagina 10 van 11
Op aanvraag
Verzoeken van verenigingsonderdelen en individuele leden worden beantwoord en per aanvraag wordt beoordeeld door wie en in welke vorm deze terugkoppeling wordt gegeven.
Q&A
Er wordt een dynamische vraag- en antwoordlijst opgesteld die steeds wordt geactualiseerd en die bestuurders kunnen gebruiken voor bijeenkomsten, interviews en dergelijke. 7.2 Communicatie extern Kernboodschap extern zal zijn:
De bouwsector staat voor nieuwe maatschappelijke uitdagingen. En er treden nieuwe generaties ondernemers aan. Dit heeft gevolgen voor de manier waarop wij als bouw- en infrabedrijven samen opkomen voor onze belangen. En voor de manier waarop we ons verenigen en hoe we communiceren. In onze belangenbehartiging wordt de toon scherper. Onze dienstverlening stemmen we nog beter af op de nieuwe markten en de wensen van onze leden. En we vereenvoudigen de structuur van onze ondernemersvereniging. Zo werken we met nieuw elan aan een vitale bouwsector die bouwt aan een duurzaam Nederland. Deze boodschap wordt reactief afgegeven. De Cobouw wordt actief benaderd: -
Interview in Cobouw met voorzitter kort na de heisessie van 9 oktober. 2 extra bijpraat gesprekken met Cobouw tot 1 april 2014 Geen verdere actieve benadering van pers
Escalatie - Als er negatieve berichten in de media komen zullen we ze op feiten beoordelen en zo nodig corrigeren. - We nemen contact op met het betreffende lid/leden en zo nodig met stakeholders - Reageren in de pers niet inhoudelijk. - Verdere escalaties worden besproken in kernteam en teruggekoppeld in het bestuur.
1309-39979 Pagina 11 van 11
