Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwaterring Oude Rijn Katwijk

Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwaterring Oude Rijn Katwijk Verkenning technische & financiële haalbaarheid

Eindrapportage

Provincie Zuid-Holland November 2014 definitief

Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwaterring Oude Rijn Katwijk Verkenning technische & financiële haalbaarheid

Eindrapportage dossier : BD3935-101-100 registratienummer : MW-AF20140268 versie : 3.0 classificatie : Klant vertrouwelijk

Provincie Zuid-Holland November 2014 definitief HaskoningDHV Nederland B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van HaskoningDHV Nederland B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van HaskoningDHV Nederland B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001. ©

HaskoningDHV Nederland B.V.

Inhoud 1 1.1 1.2 1.3 1.4

INLEIDING Probleemstelling Doel van het project Proces Leeswijzer

3 3 3 4 5

2 2.1 2.2

HUIDIGE SITUATIE Fysieke situatie Gebruikersanalyse

6 6 8

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7

INVLOEDRIJKE ONTWIKKELINGEN IN OMGEVING Draagvlak voor de ontwikkeling van een zeejachthaven Osmose centrale Vergroting van de boezem capaciteit Verbeteren van de waterkwaliteit en bevaarbaarheid spuikanaal De opgave voor het bouwen van meer woningbouw Provinciale structuurvisie Aanpassing bruggen

11 11 11 11 12 13 13 13

4 4.1 4.2 4.3 4.3.1 4.3.2 4.3.3 4.3.4 4.4 4.5 4.6

BOUWSTENEN VOOR OPLOSSINGSRICHTINGEN Inleiding Afstudeerrapport 2003 Verkenning 2011 Travellift met rijweg Travel lift met vaarweg en keersluis-brug Supertravel lift Sluis met vaarweg en keersluis en bruggen Boat conveyor Scheepshelling Evaluatie

14 14 14 14 15 15 16 17 17 18 18

5 5.1 5.1.1 5.1.2 5.2

5.2.5

ONTWIKKELING VARIANTEN 19 Alternatief 1: Aanleg droge verbinding zonder ingrepen in het kustsysteem 19 Variant 1 Scheepshellingen noordzijde Oude Rijn 19 Variant 2: Scheepshellingen zuiden noordzijde Oude Rijn met kleine haven voorziening 21 Alternatief 2: Aanleg natte verbinding met zee jachthaven, woning bouw en ingrepen in het kustsysteem 23 Variant 3: Dubbele sluisverbinding 24 Variant 4: Enkele sluis verbinding met gescheiden kanaal 26 Variant 5: Dubbele sluis verbinding met kanaal ten noorden van de Oude Rijn plus uitbreiding water spaarbekken. 28 Variant 6: Dubbele sluis verbinding met kanaal ten zuiden van de Uitwatering plus uitbreiding wateruitwatering. 31 Variant 7: Droge verbinding over het gemaal tussen spaarbekken en achterland 33

6

CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN

5.2.1 5.2.2 5.2.3 5.2.4

Provincie Zuid-Holland/Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwatering Oude Rijn Katwijk Verkenning technisch en financiële haalbaarheid Klant vertrouwelijk

35 14 november 2014, versie 3.0 -1-


7

REFERENTIES

36

8

COLOFON

37


14 november 2014, versie 3.0 -2-


1

INLEIDING

1.1

Probleemstelling Katwijk is een van de weinige plaatsen aan de Nederlandse kust waar je met een boot vanuit het binnenwater tot vlakbij het Noordzeestrand kunt komen. De jachthaven van Katwijk is gelegen op loopafstand van het strand en het centrum, dit maakt Katwijk tot een van de meest attractieve bestemmingen vanuit het recreatieve achterlandnetwerk. Volgens het rapport `Kansen watersport en zeejachthaven Katwijk` van Waterrecreatie Advies telde Katwijk in 2008 5.200 passanten en 13.000 bootovernachtingen. De jachthavens liggen in de zomer overvol met vooral motorjachten. De ambitie om een verbinding tussen zee, kust en achterland te maken bij Katwijk komt voort uit de door meerdere partijen langer uitgesproken wens om de watersporteconomie een impuls te geven. Op deze plek is een unieke verbinding mogelijk die het achterland met de Noordzee verbindt. Naast Den Helder, IJmuiden, Rotterdam, Scheveningen, het Haringvliet, de Oosterschelde en de Westerschelde biedt Katwijk een extra verbinding van/naar de Noordzee. Het biedt daarmee tevens een mogelijkheid om een attractief rondje te varen.

1.2

Doel van het project Doelstelling van dit project is het verkennen van de mogelijkheden voor een permanente zeeachterlandverbinding, met als doel een kosteneffectieve oplossing waarbij schepen op een veilige, efficiënte en betrouwbare manier kunnen worden overgezet. Dit rapport geeft inzicht welke verbindingsvarianten na een eerste verkenning technisch en financieel/economisch haalbaar zouden kunnen zijn. De vraag is ook wat er voor € 5, 10 of 15 miljoen gerealiseerd kan worden aan verbinding. Voor het ontwikkelen van een haalbaar scenario is niet alleen een technische oplossing nodig, maar ook o.a. kennis over de markt, gebruiker en welke behoefte er is om vanuit het achterland een tocht te willen maken langs de kust. De achterlandverbinding sluit immers twee recreatieve werelden aan elkaar die elk hun eigen gebruik en jacht typologie kent. We zullen daarom in dit rapport tevens het gebruikersprofiel definiëren. Katwijk heeft in de kustzone een aantal ideeën cq. plannen waarin de achterland verbinding integraal kan worden meegenomen. Dit kan nieuwe kansen en een andere kijk op de opgave bieden. Voorbeelden hiervan zijn:  Het versterken van de zeewering (zwakke schakel);  Verbeteren van de waterkwaliteit voor het strand (kwaliteit voldoet niet aan de Blauwe Vlag)vergroten van de spuicapaciteit;  Ontwikkeling van een zeejachthaven;  De wens voor extra woningbouw.




Kansrijke technische oplossingen, oftewel de bouwstenen die de ontwikkeling van de achterland verbinding mogelijk zouden kunnen maken, zijn al door de provincie aangereikt. Deze bouwstenen betreffen:  De varianten zoals geïdentificeerd in een eerdere verkenning van Grontmij in opdracht van de Kamer van Koophandel Leiden;  De boat conveyor, een innovatief technische oplossing van Witteveen+Bos. Deze studie draagt nieuwe bouwstenen aan om de kansen voor de ontwikkeling van een haalbare attractieve verbinding te vergroten. De basis voor deze studie betreft het Grontmij rapport dat wij in opdracht van de Provincie Zuid Holland hebben gevalideerd, geëvalueerd en geconcretiseerd door middel van het aanvullen van nieuwe ontwikkelingen.

1.3

Proces De verkenning kent de volgende stappen: Stap 1: Project start Tijdens het startoverleg op 4 september zijn de resultaten gepresenteerd van een eerste verkenning van de projectomgeving, dit in relatie tot de opgave en mogelijkheden voor de ontwikkeling van een achterlandverbinding. De eerste resultaten zijn gepresenteerd en ter discussie gesteld. Tijdens het overleg is de gezamenlijke conclusie getrokken dat de opgave meer integraal aangepakt dient te worden. De oplossingen zoals ze worden aangeboden in het Grontmij rapport zijn niet voldoende toereikend om in de huidige context in te kunnen passen. De huidige context is ten opzichte van 2011 gewijzigd: beweegbare bruggen worden vastgezet, er zijn dalingen waarneembaar voor het aantal plezier vaartuigen in Nederland en zijn er tal van andere ontwikkelingen die van invloed zijn op de achterlandverbinding. Daarmee is de referentie studie van 26000 passages niet meer reëel. Verdere analyse van gebruikersscenario’s, markt, omgeving aspecten evenals ontwikkelingen in de omgeving is daarom noodzakelijk gebleken. De aanpak, zoals gepresenteerd in de offerte krijgt daarom een ander verloop om uiteindelijk dezelfde doelstellingen waar te maken: 1. Voor het ontwikkelen van een haalbaar scenario is niet alleen een technische oplossing nodig, maar ook o.a. kennis over de markt, de gebruiker en de behoefte om vanuit het achterland een tocht te willen maken langs de kust. De overtoom verbindt immers twee recreatieve werelden. De markt kan daarom bij de ontwikkeling niet als separaat worden beschouwd. De kennis over de markt en de ontwikkeling van alternatieven is mede tot stand gekomen door de inbreng van Waterrecreatie Advies. 2. Voor de ontwikkeling van een haalbaar scenario wordt onderzoek gegaan naar de ontwikkeling van een verbinding in de bestaande context, evenals de ontwikkeling van een verbinding integraal met andere invloedrijke ontwikkelingen in de omgeving. Daarin kijken we onder andere naar combinaties van het vergroten van de spuicapaciteit, ontwikkeling van een zeejachthaven, de wens voor woningbouw, het versterken van de zeewering en een uitgang om de waterkwaliteit te verbeteren. 3. Voor het opstellen van de varianten zal gebruik worden gemaakt van bouwstenen. Bouwstenen zijn technische oplossingen / mogelijkheden die een droge of natte verbinding tot stand kunnen brengen. Stap 2: Opstellen en evaluatie van de alternatieven; De alternatieven zijn opgesteld tijdens een interactieve I-Room sessie. Tijdens deze sessie, hebben specialisten van RHDHV, Waterrecreatie Advies en de provincie Zuid-Holland deelgenomen. De gebruikersscenario’s en bouwstenen zijn vanuit verschillende specialisaties toegelicht en daarna integraal met elkaar vertaald naar alternatieven. Deze alternatieven zijn in dit rapport uitgewerkt en geëvalueerd. Provincie Zuid-Holland/Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwatering Oude Rijn Katwijk Verkenning technisch en financiële haalbaarheid Klant vertrouwelijk



Stap 3: Globale economische afweging Uit stap 2 en 3 blijkt dat de vraag naar een achterlandverbinding of de markt zeer beperkt is met betrekking tot de verwachte1000 tot 1500 scheepsbewegingen. Passenten zijn vaak niet bereid geld of meer dan een kleine bijdrage te betalen (+-10 euro) voor een mogelijke overzet. Tevens blijkt dat de alternatieven qua aard, omvang en uitwerkingsniveau onvergelijkbaar zijn. Daarom is er geen aparte economische afweging te maken zonder eerst de ontwikkeling van een business case. Stap 4: Tussenrapportage en workshop met begeleidingsgroep Stap 1 t/m 3 zijn gerapporteerd in een tussenrapportage die 7 oktober is besproken met de begeleidingsgroep. Stap 5: Eindrapportage In deze eindrapportage zijn de opmerkingen op de tussenrapportage verwerkt.

1.4

Leeswijzer Na deze inleiding is in hoofdstuk 2 de huidige fysieke situatie beschreven waarbij beperkingen voor een achterlandverbinding zijn aangegeven, tevens is een gebruikersanalyse uitgevoerd. Vervolgens zijn in hoofdstuk 3 ontwikkelingen samengevat die van invloed kunnen zijn op een achterlandverbinding. De bouwstenen die een oplossing kunnen vormen voor een verbinding zijn in hoofdstuk 4 beschreven met voor en nadelen. Op basis van de gebruikersanalyse, de ontwikkelingen en deze bouwstenen zijn alternatieven met verschillende varianten ontwikkeld en beschreven met voor- en nadelen in hoofdstuk 5. Tenslotte zijn conclusies en aanbevelingen aangegeven in hoofdstuk 6.




2

HUIDIGE SITUATIE

2.1

Fysieke situatie Oude rijn De Oude Rijn is een rivier in de provincies Utrecht en Zuid-Holland. De rivier is populair onder de waterrecreant en is een verbindingswater van het Groene Hart naar Katwijk en bevaarbaar tussen Leiden en Alphen ad Rijn voor schepen met staande mast. Diepgang en breedte van de vaarweg worden niet als probleem ervaren. In het verleden was de Oude Rijn een open verbinding met zee en direct toegankelijk voor boten. Na de ontwikkeling van o.a. het Koning Willem Alexander gemaal in 1954 en de spuisluis is de nautische verbinding verbroken en zijn er een aantal barrières te overwinnen om een nautische verbinding te maken tussen de Oude Rijn en de Noordzee. Monding Een eerste barrière die de ontwikkeling van een nautische verbinding met het achterland moeilijk maakt is de monding van de Oude Rijn. De monding of het spuikanaal, onderdeel van Rijnlands uitwatering, is ca. 40 m breed, 200 m lang en 1 a 1,5 m diep. Omdat er geen constante toevoer is van water verzand de monding gemakkelijk. Het water is ondiep en er is geen vaargeul die een verbinding voor jachten mogelijk kan maken. Het navigeren en aanmeren in de monding is los van de diepgang onmogelijk in verband met stroming, golfslag en mogelijk branding. Op dit moment is de monding alleen toegankelijk voor kleine open bootjes als het weer en het getij dit toelaten. Het Provincie Zuid-Holland/Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwatering Oude Rijn Katwijk Verkenning technisch en financiële haalbaarheid Klant vertrouwelijk



uitdiepen van de monding en het aanleggen van een toegangskanaal is een kostbare en zware ingreep, omdat constructieve maatregelgelen zoals strekdammen noodzakelijk zijn. Kunstwerken bij uitwatering Een tweede barrière die de ontwikkeling van een nautische verbinding met het achterland moeilijk maakt zijn de kunstwerken bij de uitwatering. Het boezemgemaal en de spuisluis zijn twee grote kunstwerken die via een droge of een natte verbinding gepasseerd moeten worden. De huidige zeewering, het boezemgemaal en omgeving ligt op ca. NAP +10 m. De spuisluis en het boezemgemaal zijn beide onderdeel van de waterkering. De spuisluis is de primaire waterkering, het boezemgemaal is de tweede waterkering. De spuisluis De spuisluis bestaat uit een drietal spuikokers waardoor het water gespuid wordt naar het buitenwater. Er wordt dagelijks gespuid ter verversing van de uitwatering. Over de spuisluis loopt een lokale weg naar het parkeerterrein aan de noordzijde. Uitwatering In het spaarbekken tussen het gemaal en de spuisluis kan het Hoogheemraadschap het water ca. 2,5 m opzetten. Het spaarbekken is ca. 500 m lang en 60 tot 120 m breed. Het peil varieert tussen ca. NAP-1 en NAP +1 m. Overtollig boezemwater kan tijdens laag water (eb) in zee gespuid worden. De functie van de uitwatering (spuien van het boezemwater) mag niet belemmerd worden. Tevens mag de zoutindringing niet significant toenemen. Langs de uitwatering ligt aan de noordzijde een fietspad. Koning Willem-Alexandergemaal Het gemaal is in 1954 gebouwd en in 2009 uitgebreid 3 en heeft een capaciteit van 94 m /s bij een opvoerhoogte van 2,5 m. Het boezempeil is NAP-0,60 m met als laagste incidenteel peil NAP-0,90 m. Er geldt dat er in de nabijheid van het gemaal in de Oude Rijn een zone van 150 meter vrij gehouden moet worden voor een onbelemmerde toestroom van het water. Over het uitstroomwerk van het gemaal ligt een weg die de verbinding vormt tussen het centrum van Katwijk en de wijk Rijnsoever. Jachthaven Op ca. 200 m oostelijk van het gemaal ligt aan de zuidoever van de Oude Rijn een jachthaven met 1000 ligplaatsen. De jachthaven is voor passanten toegankelijk van 1 april tot en met 1 oktober. Vanaf de Kager Plassen is de jachthaven van Katwijk te bereiken via de Leede en het Oegstgeesterkanaal, de doorvaarthoogte bedraagt maximaal 2,35 m. Vanaf Leiden is Katwijk via de Oude Rijn met staande mast bereikbaar. Provincie Zuid-Holland/Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwatering Oude Rijn Katwijk Verkenning technisch en financiële haalbaarheid Klant vertrouwelijk



Bruggen Bruggen zijn een belemmering voor zeil en grote motorboten. De Oude Rijn is onderdeel van de staande mastroute en daarom kunnen alle bestaande bruggen open. Waterkwaliteit Omdat de monding van de Oude Rijn direct bij het strand gelegen is, wordt de kwaliteit van het zwemwater niet voldoende schoon gekwalificeerd voor een Blauwe vlag. Dit is een internationaal erkend kwaliteitskeurmerk, welke jaarlijks aan stranden en jachthavens wordt toegekend welke aantoonbaar veilig en schoon zijn. De spuisluis, uitwatering en gemaal vormen de zoet-zoutscheiding tussen de boezem Rijnland en de Noordzee. Toename van zoutindringing door bijvoorbeeld een natte verbinding (via het water) zal voorkomen moeten worden. Waterkwantiteit De stroomsnelheden in de Uitwatering worden ingeschat op gemiddeld maximaal ca. 0,40 m/s. In het spuikanaal zullen de stroomsnelheden oplopen tot ca. 1,2 m/s. Dicht bij het gemaal, waar het water uit de pompen nog niet geheel gemengd is over het dwarsprofiel, zullen de stroomsnelheden groter zijn. Daarom moet recreatievaart ook gepaste afstand houden. Een vergelijkbaar verhaal gaat op voor de spuisluizen; dicht bij de spuisluizen zullen de stroomsnelheden significant groter zijn, maar ook daar moet men afstand houden. Doordat breedte van spuikanaal redelijk uniform is zal tot aan de uitstroom in zee rekening gehouden moeten worden met een stroomsnelheid van zeker 1,2 m/s. Natuur Direct ten noorden van de uitwatering ligt het Wantveld. Dit duingebied heeft cultuurhistorische waarden en maakt onderdeel uit van het Natura 2000 gebied. Hier maken de Coepelduynen ook onderdeel van uit. . De Natura 2000 status houdt in dat een voorgenomen initiatief met significant negatieve effecten op de natuur, bijvoorbeeld een vaarverbinding, aangetoond moet worden dat er geen alternatief is, er een dwingende reden van openbaar belang zijn en dat er vooraf en tijdig compenserende maatregelen getroffen moeten worden.

2.2

Gebruikersanalyse Scheepvaartbewegingen Volgens het rapport `Kansen watersport en Zeejachthaven Katwijk` van Waterrecreatie Advies telde Katwijk in 2008 5200 passanten en 13000 bootovernachtingen. De meeste boten in het gebied zijn motorboten (77%), de gemiddelde lengte van alle boten bedraagt 8,57 meter.




Foto: Jachthaven Scheveningen met boten van sportvissers De te verwachten gebruikers van de achterlandverbinding zijn in beginsel zeegaande motorboten en zeiljachten met een lengte van ca. 9 - 12 meter. Het aantal daarvan in het achterland is gering. Schepen in het achterland zijn vooral op het binnenwater gericht. Zeegaande zeil- en motorboten liggen in zeejachthavens zoals Scheveningen en IJmuiden, in het IJsselmeergebied en in het Deltagebied. De mogelijke ontwikkeling van een zeejachthaven zal daarom slechts in beperkte mate kunnen bijdragen aan het gebruik van een verbinding met het achterland. De achterlandverbinding betekent primair een versterking van de lokale markt; het bieden van ligplaatsen voor sportvissers, zeegaande jachten en passantenplaatsen voor mensen die met hun boot langs de Nederlandse kust trekken of uit Engeland de oversteek naar Nederland maken. De achterlandverbinding zal ook vooral benut worden door boten die gebruik willen maken van de winterstalling- en reparatiemogelijkheden in Katwijk en Rijnsburg. De geschatte 1000 tot 1500 scheepsbewegingen via een achterlandverbinding (botenlift) zijn op deze uitgangspunten gebaseerd. Schepen tot ca. 12 m (maximaal 15 ton) zullen gebruik maken van een achterlandverbinding, om hiermee het Groene hart te bevaren. Schepen groter dan 12 m tot maximaal 30 meter (potentiele bezoekers van de zeejachthaven) gaan naar alle waarschijnlijkheid het achterland niet in. Zonder volwaardige uitgang (strekdammen en een toegangsgeul), zullen alleen lichte open (trailer) speed boten (6-8 meter) baat hebben bij een haventje aan het strand en een trailerhelling. Het gebruik is beperkt, omdat het risico op schade in de branding voor de kust bij vertrek of terugkomst reëel is. Voor de kust liggen niet alleen ondieptes, maar ook overblijfselen van de oude strekdammen .




Zeiljachten uit het Groene Hart Een zeer beperkt deel van de huidige ligplaatshouders in het Groene Hart of “het binnenwater” van ZuidHolland vaart óók op zee. Vooral grotere zeiljachten hebben geen vaste ligplaats in het binnenwater. Vanuit die optiek is het onwaarschijnlijk dat boten met een vaste ligplaats in het achterland van Katwijk, via Katwijk de zee op zouden willen gaan. De schepen zijn niet geschikt om op de Noordzee te varen. Het vastzetten of beweegbaar houden van de bruggen zal daarom geen directe invloed hebben op het aantal te verwachte scheepsbewegingen bij de achterlandverbinding. Sportvissers Sportvissers en in het bijzonder de zeesportvissers betreffen een andere categorie gebruikers. Die groep heeft zeker belangstelling voor een ligplaats in een jachthaven met een open verbinding naar zee of een faciliteit aan de kust waar de boten te water kunnen worden gelaten. In plaatsen als Scheveningen en Breskens is een apart deel van de haven ingericht voor boten van sportvissers. Dit zijn boten met een lengte van ca. 6 meter. Een aantal van 50 boten van sportvissers in een haven in Katwijk met een open verbinding naar zee is gezien de historie en cultuur aannemelijk


14 november 2014, versie 3.0 - 10 -


3

INVLOEDRIJKE ONTWIKKELINGEN IN OMGEVING De achterlandverbinding hoeft niet als alleenstaand project te worden beschouwd. De ontwikkeling van een breder integraal ontwikkelingsplan zou daarom meer kansen en mogelijkheden kunnen bieden. De verbinding biedt o.a. meerwaarde voor de ontwikkeling van een binnendijkse zeejachthaven, woningbouw, de noodzaak om de kust te versterken en de waterkwaliteit te verbeteren. Deelprojecten kunnen elkaar versterken waarin investeringen en baten integraal met elkaar kunnen worden afgestemd. Hieronder volgt een samenvatting van ontwikkelingen.

3.1

Draagvlak voor de ontwikkeling van een zeejachthaven Op 20 juni 2013 heeft bestuurlijke afstemming plaatsgevonden tussen provincie Zuid Holland, gemeenten Katwijk en Noordwijk, regio Holland Rijnland, ministerie van Infrastructuur en Milieu, Deltaprogramma Kust, Rijkswaterstaat, Hoogheemraadschap van Rijnland, RVOB en Staatsbosbeheer. Tijdens deze bijeenkomst hebben alle betrokken partijen aangeven dat een zeejachthaven een grote kans is voor de economische ontwikkeling van de kustregio en het achterland. Ook hebben de aanwezigen aangegeven de haalbaarheid van het initiatief verder te willen verkennen. Wel is nadrukkelijk de voorwaarde gesteld dat de uitwerking, financiering en realisatie van een zeejachthaven een door de private partijen gedragen initiatief blijft. De gemeenten Katwijk en Noordwijk, de regio Holland Rijnland en de provincie Zuid-Holland hebben vervolgens de handen ineengeslagen om samen met de andere betrokken organisaties vorm te geven aan deze ontwikkeling. In Katwijk wordt al meer dan 60 jaar gesproken over de realisatie van een zeejachthaven. In Noordwijk is de discussie heel veel later op gang gekomen. Dat er weer leven in de brouwerij is gebracht, heeft ook te maken met het plan Nationale Visie Kust. Daarbij is ruimte voor een paar nieuwe `parels` aan de kust.. Volgens de twee gemeentes is de uitwatering in Katwijk een logische plek is om de haven te realiseren. Zou deze locatie iets naar het noorden worden opgerekt, dan komt de haven op zowel Katwijks als Noordwijks grondgebied te liggen.

3.2

Osmose centrale Het Hoogheemraadschap van Rijnland onderzoekt de kansen voor de ontwikkeling van een osmosecentrale bij de uitwateringssluizen bij Katwijk. De centrale, die elektriciteit opwekt uit het drukverschil dat ontstaat bij het mengen van zoet- en zoutwater, moet ervoor zorgen dat Rijnland vanaf 2030 van een grote energieverbruiker verandert in een netto producent van elektriciteit. Blijkt osmose niet haalbaar, "dan wordt Rijnland niet energieneutraal en gaat het geen energie leveren". Afhankelijk van de uitvoering en locatie zal de osmose centrale beperkt of nauwelijks effect hebben op de achterlandverbinding.

3.3

Vergroting van de boezem capaciteit Kansen zouden kunnen worden geboden door het Heemraadschap. Het Heemraadschap zou baat kunnen hebben bij het vergroten van het spaarbekken waardoor meer spuien buffercapaciteit zou ontstaan. Dit betekent dat er ingegrepen moet worden aan de noordzijde en/of aan de zuidzijde. Een groter wateroppervlak biedt ruimte voor het realiseren van een jachthaven in het spaarbekken, evenals de ontwikkeling van een nieuw waterfront welke versterkt zou kunnen worden met woningbouw. Provincie Zuid-Holland/Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwatering Oude Rijn Katwijk Verkenning technisch en financiële haalbaarheid Klant vertrouwelijk



3.4

Verbeteren van de waterkwaliteit en bevaarbaarheid spuikanaal Om de waterkwaliteit te verbeteren zijn constructieve maatregelen nodig om het water van de Oude Rijn verder naar buiten te lozen. De ontwikkeling van een nieuwe uitgang middels twee strekdammen zou kunnen bijdragen aan de verbetering van de waterkwaliteit. Dergelijke infrastructuur loost het water van het boezemgemaal verder op zee, wat de zwamwaterkwaliteit in Katwijk ten goede komt. De uitgang zou tevens kunnen dienen als toegang naar de haven. De strekdammen bieden bescherming en een veilige benadering naar/van de kust. De twee strekdammen zouden loodrecht op de kustlijn ontwikkeld moeten worden en de vaargeul moet regelmatig worden uitgebaggerd om de doorgang van verschillende afmetingen jachten te kunnen blijven garanderen. Uitgegaan wordt van twee dammen met een lengte van 600 à 1000 m elk. Deze lengte is nodig om boten en vaargeul te beschermen tegen golfaanval in de brandingszone en om de koppen van de golfbrekersbuiten de morfologisch actieve zone te houden om initiële “bypass” van sediment te voorkomen. Deltares heeft onderzoek gedaan naar dergelijke dammen bij Katwijk. Deltares concludeert dat lange dammen bij Katwijk een aanzienlijke invloed op het kustgedrag zullen hebben. Over een afstand van 5 à 10 km aan weerszijde kan worden verwacht dat de invloed duidelijk merkbaar is met typische erosie en aanzandingseffecten, zie ook onderstaande figuur, Ten zuiden van de dammen overheerst aanzanding, ten noorden ervan overheerst erosie. Voor de langere termijn zou rekening dienen te worden gehouden 3 met een totaal negatief effect (onderhoud aan de kustlijn) van orde 200000 à 400000 m zand per jaar, voornamelijk te verwachten op enige afstand ten noorden van de dammen. Eventuele maatregelen ter compensatie zouden dus van deze orde-grootte dienen te zijn.

aanzanding erosie

De bouwkosten van twee golfbrekers inclusief vaargeul wordt geschat op orde € 60-150 miljoen euro. Daarnaast dient rekening gehouden te worden met onderhoudskosten aan de vaargeul, ca. € 1 tot 3 miljoen euro per jaar, en kustlijn (compensatie). Het beleid rond dynamisch kustbeheer vindt zijn oorsprong in de eerste kustnota uit 1990. Als gevolg van dat beleid wordt thans ‘overal’ de ligging van de kustlijn tenminste gehandhaafd op een overeengekomen positie (ligging Basiskustlijn). De gevolgen van structurele erosie (zandverlies) worden teniet gedaan door veelal strand en/of vooroeversuppleties. In tegenstelling tot vroeger wordt nu ook de Provincie Zuid-Holland/Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwatering Oude Rijn Katwijk Verkenning technisch en financiële haalbaarheid Klant vertrouwelijk



erosie bestreden in kustvakken waar bij doorgaande erosie nog geen directe veiligheidsproblemen voor het achterland zullen ontstaan. De laatste decennia is er een trend te zien richting het gebruik van zachte kustverdedigingsmaatregelen in plaats van harde (‘zacht waar het kan, hard waar het moet’). Harde constructies zoals dwarsdammen passen minder goed in dit kader, zeker als de effecten op de kustlijn negatief zijn, zoals het geval voor Katwijk.

3.5

De opgave voor het bouwen van meer woningbouw Woningen kunnen een onderdeel zijn van een vitaal en levendig verblijfsklimaat in de beoogde zeejachthaven en achterlandverbinding. Het ontwikkelen van woningen kan een positieve bijdrage leveren aan financiële haalbaarheid. Het aantal te realiseren woningen moet nader worden onderzocht door de gemeente Katwijk in overleg met de regio.

3.6

Provinciale structuurvisie De provincie Zuid-Holland biedt in haar provinciale structuurvisie ruimte voor partijen die willen investeren in het karakteristieke profiel van de Zuid Hollandse kust. Dit is volgens haar van belang voor de aantrekkelijkheid en het vestigingsklimaat van zowel de steden als de provincie. O.a. Katwijk en Noordwijk hebben volgens de provincie potentie voor toeristische ontwikkelingen gericht op de internationale markt. De kustzone Katwijk- Noordwijk staat in de `Provinciale structuurvisie` aangemerkt als ‘studiezone kustontwikkeling’. Dit betekent dat mogelijkheden worden geboden om kustontwikkeling, kustveiligheid en bouwen met de natuur in samenhang op te pakken.

3.7

Aanpassing bruggen Op ca. 6 km afstand vanaf het gemaal liggen op korte afstand van elkaar de Torenvlietbrug en de A44 brug. In het kader van een uitbreiding overweegt de provincie sterk om van bestaande en nieuwe bruggen vaste bruggen zonder beweegbaar deel te maken. Het aantal passanten welke in de huidige situatie wordt belemmerd in doorgang is minimaal. Volgens het rapport van Decisio gaat de Torenvlietbrug gemiddeld 39 keer per jaar open Dit is gebaseerd op de periode 2011-2013 voor zowel de recreatieve als beroeps vaart. Volgens onderzoek van SRN en Waterrecreatie Advies in 2013 is de brug bij de A44/N206 ca. 10 keer geopend voor een recreatievaartuig. De kosten voor de ontwikkeling van een beweegbare brug staan daarom niet in verhouding tot de baten van de recreatievaart. Voor de beroepsvaart naar het industrieterrein bij Katwijk ligt dat mogelijk anders. Als de bruggen worden vastgezet, wordt de doorgang beperkt voor motorjachten met een doorvaarthoogte van ca. 5,6 meter en voor zeilboten die hun mast niet kunnen strijken. Provincie Zuid-Holland/Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwatering Oude Rijn Katwijk Verkenning technisch en financiële haalbaarheid Klant vertrouwelijk



4

BOUWSTENEN VOOR OPLOSSINGSRICHTINGEN

4.1

Inleiding Er zijn verschillende methoden (bouwstenen) om een achterland verbinding tot stand te brengen over een afstand van ca. 600 a 800 m met hoogteverschil in maaiveld van 10 a 15 m en een waterstandverschil van 1 a 2 m. Daarin wordt onderscheidt gemaakt in natte (via water), droge (via land) of een combinatie van beide en methoden die door, over en onderdoor de waterkeringen gaan. Diverse studies zijn hier al naar verricht. Hieronder volgt een overzicht met een beoordeling van het realiteitsgehalte.

4.2

Afstudeerrapport 2003 In het uitgebreide afstudeerrapport Ontwerp van een scheepvaartpassage voor de recreatievaart bij Katwijk uit 2003 zijn de volgende bouwstenen met varianten hierop beschreven:  Schutsluis;  Scheepslift;  Overtoom;  Hellend vlak;  Hijskraan;  Trailer. Deze bouwstenen worden gecombineerd met een kanaal of een weg. Er is een Multi-Criteria Analyse van de bouwstenen uitgevoerd met als criteria technische haalbaarheid, esthetica/inpassing inde omgeving, veiligheid, toeristische waarde, uitbreidbaarheid, minimale storingen en onderhoudsvriendelijkheid. Uit deze analyse komt de overtoom als beste eruit. Deze overtoom is in de vorm van een scheepsschommel aan de noordzijde van de Uitwatering verder uitgewerkt. Echter er is niet naar het aspect kosten gekeken en de MCA zelf ontbreekt in het rapport.

4.3

Verkenning 2011 In de Verkenning achterlandverbinding te Katwijk van maart 2011 zijn een viertal varianten beschouwd die allen aan de noordzijde van de Uitwatering zijn gesitueerd: 1. Travellift met rijweg; 2. Travellift nabij spuisluis met vaarweg en brug met keersluis nabij gemaal; 3. Supertravellift; 4. Schutsluis nabij spuisluis met kanaal en keersluis nabij gemaal waarbij beide wegverbindingen met een beweegbare brug passeerbaar zijn.




4.3.1 Travellift met rijweg Samenvatting Deze variant werkt als volgt. Een boot vaart in een insteekhaven aan de Noordzijde van de Oude Rijn. Om de insteekhaven heen is een constructie gemaakt waar de travel lift op kan staan. De travel lift staat op een hoogte van ca. 4 +NAP. De boot wordt ter plaatse gelift. Vanaf dit punt rijdt de travel lift over een nieuw gefundeerde weg ter plaatse van het fietspad richting Spuisluis. Hier zal de weg onder een helling moeten worden aangelegd omdat Boezemgemaal en Spuisluis op ca. 8 +NAP liggen. Travel lift zal 2 wegen moeten oversteken, zowel de Binnensluis als de Buitensluis. De afstand die de travel lift horizontaal zal moeten afleggen is ca. 800 meter. Ter plaatse van de zeezijde, zal in de nieuwe haven een gelijksoortig bouwwerk van constructie en insteekhaven zijn gemaakt, waar de travel lift de boot in het water kan laten zakken (wederom 4 meter hoogteverschil). In de nieuwe rijweg zal een mogelijkheid gecreëerd moeten worden om het voertuig te draaien, zodat het uitvaren van de boot uit de lift mogelijk is. Indien het voertuig niet draait, wordt het uitvaren belemmerd door de horizontale bovenliggende koppeling van de travel lift.. De bouwkosten worden ingeschat op € 5 miljoen excl. kosten voor verbetering bevaarbaarheid spuikanaal.

Beoordeling De gangbare travel liften zijn niet ontworpen om er lange afstanden en hellingen mee te overbruggen. Het is een niet erg gebruikersvriendelijke oplossing vanwege de lage transportsnelheid en het hoger risico op beschadiging van boten. Er is geen risico op toename van zoutindringing maar wel aantasting van het Wantveld (Natura 2000). De kosten lijken een redelijke inschatting. Kortom technisch wellicht haalbaar, moeilijk vergunbaar, relatief goedkoop maar gebruikersonvriendelijk.

4.3.2 Travel lift met vaarweg en keersluis-brug Samenvatting Deze variant werkt als volgt. Naast het Boezemgemaal wordt een doorvaart gemaakt, waardoor schepen van de Oude Rijn naar een nieuw te graven kanaal kunnen varen. Ter plekke van de opening zal een keersluis moeten worden gerealiseerd omdat het Boezemgemaal tevens waterkering is. Het waterpeil van het nieuwe kanaal is gelijk aan het waterpeil van de Oude Rijn. Provincie Zuid-Holland/Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwatering Oude Rijn Katwijk Verkenning technisch en financiële haalbaarheid Klant vertrouwelijk



Hierdoor wordt de uitwatering gecompartimenteerd in een deel waarin gevaren wordt (en dezelfde waterstand heeft als de Oude Rijn) en deel dat als buffer in stand blijft achter het gemaal. Wanneer de Binnensluis (weg) voor scheepvaart wordt opengemaakt, zal er voor doorgaand en langzaam verkeer een beweegbare brug moeten worden aangelegd om de verkeersstructuur aan land intact te houden. Het nieuwe kanaal reikt tot aan de Spuisluis, tot daar kan een boot varend komen. De Spuisluis wordt niet opengemaakt om zoutindringing van zee naar het zoete binnenwatersysteem te voorkomen. Ter plaatse van de Spuisluis zal een travel lift de boot uit het water liften en droog overzetten naar de overzijde. In deze variant zullen net als bij de voorgaande variant maatregelen getroffen moeten worden om de Travel lift te laten functioneren. Aan beide zijden zal een insteekhaven aangelegd moeten worden waaromheen een constructie wordt gebouwd waarvandaan de travel lift de boot kan liften. Ook hier zal de boot ca. 4 meter gelift moeten worden. De rijweg zal in deze variant veel korter kunnen zijn omdat alleen de oversteek over de Buitensluis gemaakt zal moeten worden. De bouwkosten worden geschat op € 30 miljoen excl. kosten voor verbetering bevaarbaarheid spuikanaal.

Beoordeling Weliswaar is de afstand waarover de travel lift moet rijden aanzienlijk korter, er moet nog steeds een aanzienlijk hoogteverschil overwonnen worden waar de gangbare travel liften niet direct geschikt voor zijn. De gebruikersvriendelijkheid is groter dan bij variant 1. Geen risico op toename van zoutindringing maar wel aanzienlijke aantasting van het Wantveld (Natura 2000) waardoor het alternatief moeilijk vergunbaar is. Het is twijfelachtig of het waterschap versmalling van de uitwatering accepteerd. De bouwkosten van de keersluis is veel te hoog ingeschat. Een halvering van de bouwkosten is zeker mogelijk tot ca. € 15 miljoen.

4.3.3 Supertravel lift Samenvatting Deze variant is een variatie op variant 1. Spuisluis en Boezemgemaal blijven beiden intact en de schepen worden over land getransporteerd van de Oude Rijn naar zee. Er zijn aan de landzijde van het Boezemgemaal en aan de zeezijde van de Spuisluis een constructie van insteekhaven en constructiewerk nodig om boten uit het water te liften. Belangrijk verschil ten opzichte van variant 1 is dat de boot niet in een rijdend voertuig wordt verplaatst maar in een vaste constructie wordt gehangen. In deze oplossing kunnen meerdere boten achter elkaar worden vervoerd. De bouwkosten worden op € 16 miljoen geschat exclusief de kosten voor verbetering van de bevaarbaarheid van het spuikanaal.

Beoordeling Er zijn voor zover bekend nog geen dergelijke constructies gebouwd voor deze toepassing. De oplossing is erg gebruikersonvriendelijk. Er is geen risico op toename van zoutindringing maar wel aanzienlijke aantasting van het Wantveld (Natura 2000), waardoor het alternatief moeilijk vergunbaar is. Kan wel erg attractief zijn maar wellicht wordt het object aan de andere kant als niet passend in de omgeving




beschouwd. De bouwkosten lijken redelijk te zijn ingeschat maar wel met een grotere bandbreedte: € 1220 miljoen vanwege het innovatief karakter van de oplossing.

4.3.4 Sluis met vaarweg en keersluis en bruggen Samenvatting De vierde variant werkt als volgt. Er wordt een verbinding gemaakt tussen Oude Rijn en zee waarbij de schepen in het water blijven. Naast het Boezemgemaal zal een opening worden gemaakt, waardoor de Binnensluis per boot te passeren is. Ter plaatse van de opening zal een keersluis moeten komen om de waterkerende functie te handhaven. Er zal tevens een apart kanaal naast de Uitwatering (ter plaatse van het Wantveld) aangelegd moeten worden om op gelijk niveau te kunnen blijven varen als het waterpeil van de Oude Rijn. Hierdoor wordt de uitwatering gecompartimenteerd in een deel waarin gevaren wordt en deel dat als buffer in stand blijft. Het nieuwe kanaal reikt tot aan de Buitensluis. Ter hoogte van de Buitensluis wordt een nieuwe schutsluis gerealiseerd. In deze oplossing kunnen meerdere boten tegelijk worden geschut. Belangrijk in deze oplossing is het voorkomen van zoutindringing naar het zoetwatersysteem. De sluis moet daarom uitgevoerd worden met een effectief zout-zoetscheidingssysteem (principe van de Krammersluizen). Wanneer de Binnensluis voor scheepvaart wordt opengemaakt, zal er voor doorgaand en langzaam verkeer een beweegbare brug moeten worden aangelegd om de verkeersstructuur aan land intact te houden. De bouwkosten worden ingeschat op € 68 miljoen exclusief de kosten voor bevaarbaar maken van het spuikanaal.

Beoordeling Deze oplossing technisch mogelijk en gebruikersvriendelijk. Echter het zoet-zoutscheidingssysteem is niet 100%. Moderne bellenschermoplossingen, zoals recent toegepast in de jachtensluis bij de Krammersluizen reduceren de zoutindringing tot ca. 10%. Er is een aanzienlijke aantasting van het Wantveld (Natura 2000) waardoor de vergunbaarheid een serieus risico zal zijn. De bouwkosten voor de kunstwerken zijn veel te hoog ingeschat en zullen eerder in de orde van € 15-20 miljoen liggen.

4.4

Boat conveyor Een variant van een overtoom is een boat conveyor. Voor de ontsluiting van de Zoetermeerse Plas is in november 2013 een Projectplan met variantafweging sluis versus boat conveyor incl. schetsontwerp gemaakt. De lengte is ca. 85 m en het hoogteverschil bedraagt ca. 3,5 m geschikt voor motorboten, zeilboten met gestreken mast en een rondvaartboot met l x b x d = 13x3,5x1,10 m en waterverplaatsing van 7 ton. De sluiskosten worden ook hier weer hoog ingeschat nl. € 3,5 a 4,5 miljoen en de kosten van een boat conveyor worden ingeschat op € 1,15 a 1,6 miljoen. Op basis van het schetsontwerp Zoetermeerse Plas en diverse berichtgeving over andere haalbaarheidsstudies Provincie Zuid-Holland/Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwatering Oude Rijn Katwijk Verkenning technisch en financiële haalbaarheid Klant vertrouwelijk



schatten wij in dat voor de achterlandverbinding de kosten €10 a €15 miljoen zullen zijn voor een boat conveyor ten noorden van de spuisluis, Daarbij komen nog de kosten voor het bevaarbaar maken van het spuikanaal.

4.5

Scheepshelling Naast bovenstaande bouwstenen is er nog een zeer eenvoudige die vooral bij lage gebruiksfrequentie aantrekkelijk is nl de aanleg van een scheepshelling met afmeersteiger nabij het spuikanaal en tegenover de jachthaven aan de Oude Rijn. De boten kunnen dan te watergelaten worden door een auto met trailer en tussen beide locaties verplaats worden via de bestaande wegen. De aanlegkosten worden ingeschat op ca. € 2 ton.

4.6

Evaluatie Als de hierboven genoemde bouwstenen nog eens vergelijken dan kunnen we concluderen dat deze wel in meer of mindere mate technisch haalbaar zijn, ruimtelijk inpasbaar en attractief gemaakt kunnen worden. De natte verbinding is het meest gebruiksvriendelijk en bekend voor de waterrecreant. Het positieve effect van de droge verbinding is dat zoet-zoutscheiding gehandhaafd wordt. De variant met de scheepshelling heeft geen effect op de Natura 2000 gebied en is financieel aantrekkelijk bij een lage gebruiksfrequentie. De travellift met weg is duurder maar heeft weinig meerwaarde. Voor een investeringsbudget van € 15-20 miljoen is een achterlandverbinding te realiseren. Voor het bevaarbaar maken van het spuikanaal is een budget van € 100-150 miljoen nodig.




5

ONTWIKKELING VARIANTEN De baten voor een achterlandverbinding zijn gezien de beperkte vraag van 1000 a 1500 boten per jaar gering. Er is daarom gezocht naar oplossingen die weinig kosten of waarbij meer baten gegenereerd kunnen worden door gebruik te maken van andere ontwikkelingen in het gebied. Tevens zijn alternatieven ontwikkeld die mogelijke andere beperkingen zoals zoutindringing of Natura 2000 bescherming opheffen. Voor het eerste alternatief is er onderzocht welke verbindingsmogelijkheden er zijn op basis van de huidige situatie, zonder dat er ingrepen wordt in het gevoelige kustsysteem. De mogelijkheden voor een nautische verbinding zijn hier beperkt door de gelimiteerde toegang aan de zeezijde. Voor dit alternatief is alleen een variant over land mogelijk en het meest haalbaar. De kosten en baten zijn laag. Voor het tweede alternatief zal er onderzocht worden welke verbindingsmogelijkheden er zijn op basis van de ontwikkeling van een zeejachthaven aan de binnenzijde van de kering. Daarin wordt er tevens uitgegaan dat er ingrepen wordt in het gevoelige kustsysteem door middel van de ontwikkeling van strekdammen. Dit ter verbetering van de waterkwaliteit en het mogelijk maken van een vrije toegang voor jachten. Door de integrale opgave voor de ontwikkeling van dit alternatief zijn vele varianten en ontwikkelingsscenario`s mogelijk. Kansen voor verbindingen zijn onderzocht voor zowel de noorden zuidoever van de uitwatering. Dit betreffen varianten van natte verbindingen maar ook een combinatie van een natte / droge verbinding. De kosten zijn voor dit alternatief hoog maar de potentiele baten vanuit woningbouw zijn ook hoger door het aantrekkelijke woonklimaat dat gecreëerd kan worden.

5.1

Alternatief 1: Aanleg droge verbinding zonder ingrepen in het kustsysteem 5.1.1 Variant 1 Scheepshellingen noordzijde Oude Rijn




Beschrijving Zonder volwaardige uitgang (strekdammen en een toegangsgeul), zullen alleen lichte open (trailer)boten baat hebben bij een trailerhelling in de monding van de Oude Rijn. Het gebruik is beperkt tot ongeveer 50 boten per jaar. Door onder meer de beperkte diepgang van de monding van de Oude Rijn kunnen bij deze variant alleen boten met een maximale diepgang tot 0,5 meter diepgang te water kunnen worden gelaten. De helling is geschikt voor kleine motorboten tot 6-7 meter lang. De werking van deze variant is als volgt: Boten worden te water worden gelaten, of uit het water gehaald door toepassing van scheepshellingen. De verbinding komt tot stand door twee hellingen te ontwikkelen aan de noordzijde van de Uitwatering waartussen auto`s / tractoren met boottrailers rijden. Auto`s met trailers kunnen gebruik maken van de bestaande parkeervoorzieningen bij het strand vanaf het moment dat de boot te water is gelaten. Boten die gebruik maken van deze scheepshellingen moeten bij de helling tijdelijk kunnen aanleggen. Het voordeel van deze verbinding is dat ook eigenaren met trailers en kleine zeewaardige boten gebruik kunnen maken van een enkele scheepshelling. Er zijn ook beperkingen aan deze verbinding:  De grootte van de boten worden beperkt door de diepgang in de monding van de Oude Rijn en de maximale grootte die je per trailer en auto kunt vervoeren;  Tijdens laagtij is het niet mogelijk een boot uit het water te halen;  Tijdens het spuien is niet mogelijk een boot uit het water te halen;  Als de golfcondities niet gunstig zijn is niet mogelijk een boot uit het water te halen. Ondanks de beperkingen is deze variant goedkoop en gemakkelijk toepasbaar. Het is een goede eerste stap om de achterlandverbinding op korte termijn mogelijk te maken.

Kenmerken Kenmerken 2 Scheepshellingen

Voordelen Goedkoop

Locatie

Scheepshelling 1: Noordzijde van de Oude Rijn tegenover de jachthaven van Katwijk Scheepshelling 2: Noordzijde in de monding van de Oude Rijn.

Geen directe impact op natura 2000. Goed aangesloten op bestaande infrastructuur. Scheepshelling 2: Geen impact op bestaande omgeving: Makkelijk in te passen. Kan op de bestaande kering gebouwd worden.

Gebruikers

Kleine motor boten tot 6-7 meter lang/ sportvissers

Weinig kosten om de verbinding te kunnen maken.

Bouwstenen


Nadelen Alleen boten op trailers kunnen hier gebruik van maken. Aan en afvoer van jachten ten noorden van de Jachthaven van Katwijk zullen door de wijk moeten. Openbare ruimte (basketbalveld) zal plaats moeten maken voor de ontwikkeling van de scheepshelling. De scheepshelling in de monding van de Oude Rijn kan alleen gebruikt worden als de condities gunstig zijn.



Gebruik

Motorboten worden met een trailer te water gelaten. Auto`s of tractoren kunnen hier voor worden ingezet.

Attractie waarde

Aanlegkosten

Beheeren Onderhoudskosten

Globale kosten: € 0,2 a € 0,5 miljoen.

Eigenaren van een kleine boot met trailer kunnen er direct gebruik van maken. Gebruikers zijn bekend met scheepshellingen

Condities moeten het te water laten van een boot / uithalen van een boot mogelijk kunnen maken.

Aan kustzijde is het interessant om een boot te water te zien gaan.

Niet uniek.

Lage kosten

Nauwelijks baten

Lage beheeren onderhoudskosten: ca.€ 2500 per jaar Exploitatiekosten zijn er niet.

5.1.2 Variant 2: Scheepshellingen zuiden noordzijde Oude Rijn met kleine haven voorziening




Beschrijving De scheepshelling met aanlegvoorziening aan de zuidzijde van de Oude Rijn is complexer en duurder dan de ontwikkeling van een scheepshelling aan de noordzijde. De aanleg plek maakt het gebruik wel meer toepaspaar:  Kleine vissersboten kunnen ten tijde van laagtij, slechte golfcondities en het spuien erin en eruit gehaald worden;  Er kan worden aangelegd voor langere tijdsduur. Als bijvoorbeeld de boot per trailer te water is gelaten kan de trailer eerst geparkeerd worden voor er weggevaren wordt. Deze aanlegplek maakt het mogelijk om toerisme te stimuleren. Sportvissers of dagjes toeristen kunnen gemakkelijk in de boot stappen en wegvaren.

Kenmerken Kenmerken Scheepshelling 1: Scheepshelling met aanleg plek aan zuidzijde spuikanaal Scheepshelling 2: aan noordzijde Oude Rijn bereikbaar via bestaande wegverbinding.

Voordelen Goedkoop

Nadelen Alleen boten op trailers kunnen hier gebruik van maken

Locatie

Ten zuiden monding Oude Rijn tussen het strand en duingebied in.

Geen impact op natura 2000. Goed aangesloten op bestaande infrastructuur.

Strand moet plaatsmaken voor aanlegplekken en bescherming.

Gebruikers

Kleine motor boten / zee vissersport

Weinig kosten om te verbinding met het achterland te kunnen maken. Eigenaren van een kleine boot met trailer kunnen er direct gebruik van maken.

Er moeten eventueel trailers met auto/tractor ter beschikking worden gesteld om een verbinding mogelijk te maken.

Gebruik

Jachten worden met een trailer te water gelaten. Auto`s of tractoren kunnen hier voor worden ingezet.

Gebruikers zijn bekend met scheepshellingen. Boten kunnen tenalle tijden te water worden gelaten. Ook als de kust condities het niet toestaan (laagtij / golven etc). Plek geeft kans om tijdelijk aan te leggen. Boten zijn

Condities om uit te varen blijven beperkt.

Bouwstenen




afgeschermd public. Attractie waarde

5.2

van

De aanleg plek is interessant om te bezoeken tijdens een stranddag.

Niet uniek. Het te water laten van een boot gebeurt niet in het zicht van het publiek.

Aanlegkosten

€ 2 - 5 miljoen.

Beheeren Onderhoudskosten

De beheeren onderhoudskosten zullen gemiddeld 6 à 7% van de aanlegkosten per jaar bedragen. De exploitatiekosten kunnen worden beperkt tot alleen toezicht.

Alternatief 2: Aanleg natte verbinding met zee jachthaven, woning bouw en ingrepen in het kustsysteem Voor alle hieronder beschreven van varianten geldt als voorwaarde dat de bevaarbaarheid van het spuikanaal verbeterd moet worden door de aanleg van lange strekdammen en een vaargeul zoals aangegeven in 3.4, de kosten hiervan zijn niet meegenomen in. Door de ontwikkeling van strekdammen is de bevaarbaarheid naar het achterland tot aan het gemaal vanuit de Noordzee gegarandeerd voor jachten tot 30 meter lang met een diepgang tot 3 meter. Jachten die langer zijn dan 12 meter zijn per definitie alleen bestemd voor de zeejachthaven gelegen in het spaarbekken. De afmetingen van de sluis bij het gemaal zullen gericht zijn op het schutten van motor- en zeilboten tot 12 meter lang. De kosten voor bevaarbaar maken van de spuigeul, de aanleg van woningbouw en zee jachthaven zijn verder niet meegenomen bij onderstaande varianten.




5.2.1 Variant 3: Dubbele sluisverbinding

Beschrijving Dit alternatief is gebaseerd op een integraal ontwikkelingsscenario, waarin gekozen is om door middel van twee sluizen aan de noorden de zuidzijde van de Oude Rijn een natte verbinding te maken. De ontwikkeling van een zeejachthaven aan de zuidoever van het spaarbekken verrijkt het waterfrontkarakter voor Katwijk. Woningbouw zou kunnen worden ontwikkeld rond het spaarbekken. Het spaarbekken met zeejachthaven wordt op deze manier een binnenstedelijk gebied. Het voordeel voor de ontwikkeling deze sluizenverbinding, gelegen aan de noordzijde van het gemaal en de zuidzijde van de spuisluis, is dat de impact op de bestaande bebouwde omgeving en Natura 2000 gebied beperkt is.

Kenmerken Bouwstenen

Kenmerken Uitbreiding capaciteit spaarbekken. Sluizen met zoet/zoutscheidingssysteem en met beweegbare bruggen. Binnendijkse Zeejachthaven. Woningbouw rond het spaarbekken (Noord / Zuid).

Voordelen Jachthaven versterkt het waterfront programma aan de zuidzijde van de Oude Rijn. Het spaarbekken krijgt een binnenstedelijk karakter. Er is voldoende ruimte beschikbaar om de sluis gelegen aan de zuidzijde van de spuisluis te ontwikkelen. Impact op de omgeving is


Nadelen Woning bouw programma is gelegen in Natura 2000 gebied. Grote waterstandsverschillen in het bekken maakt woningen aan het water minder attractief. Toegang van grote zeegaande jachten kunnen belemmeringen veroorzaken voor bestaande infrastructuur (bruggen 14 november 2014, versie 3.0 - 24 -


minimaal. Er is voldoende ruimte beschikbaar om de sluis gelegen aan de noordzijde van het gemaal te ontwikkelen. Impact op de omgeving is minimaal. Watersport activiteiten versterken woon- en leefkwaliteit.

moeten open). Kans op enige toename van zoutindringing.

Locatie Sluizen

Sluis locatie 1 is gelegen ten zuiden van de monding van de Oude Rijn. De ontwikkeling van een strekdam moet toegang tot deze sluis mogelijk maken. Sluis locatie 2 is gelegen ten noorden van de jachthaven van Katwijk.

Geen directe impact op natura 2000.

Sluis 2: Aanpassingen aan de dijk, het vrije toegangskanaal van het gemaal moeten worden gemaakt.

Gebruikers

Sluis locatie 1: Kleine motor boten (sportvissers), zeegaande jachten tot 30 meter. Sluis 2: Kleine motor boten (sportvissers), zeegaande jachten tot 12 meter.

Gebruikers zijn bekend en vertrouwd met sluizen.

Stroming tijdens gebruik gemaal en/of spuisluis kan gebruik beperken

Gebruik

Wacht plekken voor boten moeten worden ontwikkeld voor en achter de sluizen.

Boten kunnen te allen tijde gebruik maken van de achterland verbinding. Getij, wind en golfcondities zijn geen belemmering.

Tijdens onderhoud is geen verbinding mogelijk. Beperkte capaciteit voor gebruik sluizen. Meer ruimte kost meer geld.

Attractie waarde

Voor gebruiker en toeschouwer een positieve ervaring.

Veel mogelijkheden voor commerciële ontwikkelingen rond een sluis. Sluizen zijn trekpleisters voor toeristen.

Aanlegkosten Beheer- en onderhoudskosten

€ 15 - 25 miljoen De beheeren onderhoudskosten zullen gemiddeld 1 à 2% van de aanlegkosten per jaar bedragen. De exploitatiekosten kunnen worden beperkt tot alleen het energieverbruik. Gezien het beperkte gebruik van de sluizen kan




volstaan worden met zelf-en/of afstandsbediening met cameratoezicht vanaf bijv. centrale bedieningspost bruggen of gemalen.

5.2.2 Variant 4: Enkele sluis verbinding met gescheiden kanaal

Beschrijving Dit alternatief is gebaseerd op een integraal ontwikkelingscenario waarin gekozen is om door middel van een sluis en een verbindingskanaal met beweegbare bruggen aan de noordzijde van de Oude Rijn, een natte verbinding te maken. De ontwikkeling van een zeejachthaven in combinatie met woningbouw krijgt met dit concept een uniek eigen, losstaand karakter. Omdat we te maken hebben met een enkele sluis en een gescheiden watersysteem zal er een bellenscherm ontwikkeld moeten worden om zout indringing tegen te gaan.





Kenmerken Geen uitbreiding capaciteit spaarbekken. Een sluis met toegangskanaal dat in open verbinding staat met de Oude Rijn. Binnendijkse Zeejachthaven. Woningbouw rond het toegangskanaal (Noord).

Voordelen Jachthaven versterkt het waterfront programma voor nieuwe woningbouw programma aan de noordzijde van de Oude Rijn Er is voldoende ruimte beschikbaar om de sluis gelegen aan de noordzijde van de spuisluis te ontwikkelen. Impact op bebouwde omgeving is minimaal. Zeejachthaven en ontwikkeling woningbouw is neutraal gelegen tussen Katwijk en Noordwijk. Er is ruimte beschikbaar om het kanaal gelegen aan de noordzijde van het gemaal te ontwikkelen. Watersport activiteiten versterken woon- en leefkwaliteit. Kleine waterstand verschillen in het bekken maakt woningen aan het water attractief.

Locatie Sluizen

Sluis type 1 is gelegen ten noorden van de monding van de Oude Rijn. De ontwikkeling van een strekdam moet toegang tot deze sluis mogelijk maken.

Gebruikers

Sluis type1: Kleine motor boten (zee sportvissers), zeegaande jachten tot 30 meter met een diepgang tot 3 meter.


Gebruik

Wacht plekken voor

Boten kunnen te allen

Nadelen Impact op Natura 2000 is maximaal. Toegang van grote zeegaande jachten kunnen belemmeringen veroorzaken voor bestaande infrastructuur (bruggen moeten open). Het spaarbekken krijgt geen ruimtelijke ontwikkelingsimpuls.

Sluis 2: Aanpassingen aan de dijk, het vrije toegangskanaal van het gemaal moeten worden gemaakt. Lokatie sluis heeft mogelijk impact op Natura 2000.


Tijdens onderhoud is



boten moeten worden ontwikkeld voor en achter sluis locatie 1. De sluis is groot genoeg voor 1 zeegaand jacht tot 30 meter lang.

tijde gebruik maken van de achterland verbinding. Getij, wind, en golf condities zijn geen belemmering.

geen verbinding mogelijk. Beperkte capaciteit voor gebruik sluizen. Meer ruimte kost meer geld.

Attractie waarde


Veel mogelijkheden voor commerciële ontwikkelingen rond een sluis en beweegbare bruggen.


€ 15-20 miljoen. De beheeren onderhoudskosten zullen gemiddeld 1 à 2% van de aanlegkosten per jaar bedragen. De exploitatiekosten kunnen worden beperkt tot alleen het energieverbruik. Gezien het beperkte gebruik van de sluizen kan volstaan worden met zelf- en/of afstandsbediening met cameratoezicht vanaf bijv. centrale bedieningspost bruggen of gemalen. De beheerskosten zijn exclusief baggerkosten.

5.2.3 Variant 5: Dubbele sluis verbinding met kanaal ten noorden van de Oude Rijn plus uitbreiding water spaarbekken.




Beschrijving Dit alternatief is gebaseerd op een integraal ontwikkelingscenario waarin gekozen is om door middel van twee sluizen en een verbindingskanaal aan de noordzijde van de oude rijn, een natte verbinding te maken. Het spaarbekken zal worden vergroot aan de noordzijde van de Oude Rijn. De verbinding wordt bij deze variant om het gemaal en spuisluis geleidt om de impact veel te beperken. De impact/aanpassingen op bestaande keringen zullen echter niet gering zijn. Vooral dijk aan de oost zijde van het gemaal zal moeten worden aangepast.

Kenmerken

Bouwstenen

Locatie Sluizen

Kenmerken Uitbreiding capaciteit spaarbekken. Twee sluizen met toegangskanaal aan de noordzijde van de Oude Rijn. Binnendijkse zeejachthaven. Woningbouw aan de noordzijde van het spaarbekken.

Voordelen Jachthaven versterkt het waterfront programma voor nieuwe woningbouw programma aan de noordzijde van de Oude Rijn. Er is voldoende ruimte beschikbaar om de sluis gelegen aan de noordzijde van de spuisluis te ontwikkelen. -Impact op bebouwde omgeving is minimaal. Zeejachthaven en ontwikkeling woningbouw is neutraal gelegen tussen Katwijk en Noordwijk. Watersport activiteiten versterken woon- en leefkwaliteit. Het spaarbekken krijgt ruimtelijke ontwikkelingsimpuls.

Sluis locatie 3 is gelegen ten noorden van de monding van de Oude Rijn. De ontwikkeling van een strekdam moet toegang tot deze sluis mogelijk maken. Sluis 2 is gelegen ten noorden van de jachthaven van Katwijk.


Nadelen Impact op Natura 2000 is maximaal. Toegang van grote zeegaande jachten kunnen belemmeringen veroorzaken voor bestaande infrastructuur (bruggen moeten open). Flinke ingrepen aan de noordoever van de Oude Rijn om de sluis en toegangskanaal mogelijk te maken.( Vrije toegang van water voor het gemaal wordt niet aangepast). Grote waterstand verschillen in het bekken maakt woningen aan het water minder attractief. Kans op enige toename van zoutindringing. Reddingsbrigade zal verplaatst moeten worden. Sluis 2: Aanpassingen aan de dijk, het vrije toegangskanaal van het gemaal moeten worden gemaakt.



Gebruikers

Sluis type 3: Kleine motor boten (sportvissers), zeegaande jachten tot 30 meter. Sluis 2: Kleine motor boten (sportvissers), zeegaande jachten tot 12 meter .


Gebruik

Wachtplekken voor boten moeten worden ontwikkeld voor en achter de sluis.

Attractie waarde


Boten kunnen te allen tijde gebruik maken van de achterland verbinding. Getij, wind, en golf condities zijn geen belemmering Veel mogelijkheden voor commerciële ontwikkelingen rond een sluis en beweegbare bruggen.


€ 20-30 miljoen . De beheeren onderhoudskosten zullen gemiddeld 1 à 2% van de aanlegkosten per jaar bedragen. De exploitatiekosten kunnen worden beperkt tot alleen het energieverbruik. Gezien het beperkte gebruik van de sluizen kan volstaan worden met zelf- en/of afstandsbediening met cameratoezicht vanaf bijv. centrale bedieningspost bruggen of gemalen . .





5.2.4 Variant 6: Dubbele sluis verbinding met kanaal ten zuiden van de Uitwatering plus uitbreiding wateruitwatering.

Beschrijving Dit alternatief is gebaseerd op een integraal ontwikkelingsscenario waarin gekozen is om door middel van twee sluizen en een verbindingskanaal aan de zuidzijde van de oude rijn een natte verbinding te maken. Het spaarbekken zal worden vergroot aan de zuidzijde van de Oude Rijn. Deze verbinding zal beperkte impact hebben op het Natura 2000 gebied maar wel maximale impact op het stadsfront van de gemeente Katwijk.


Kenmerken Uitbreiding capaciteit spaarbekken. Sluizen met zoet/zoutscheidingssysteem en met beweegbare bruggen. Binnendijkse Zeejachthaven. Woningbouw rond het spaarbekken (Noord)

Voordelen Jachthaven versterkt het waterfront programma aan de noord zijde van de Oude Rijn. Het spaarbekken krijgt een binnenstedelijk karakter. Er is voldoende ruimte beschikbaar om de sluis gelegen aan de zuidzijde van de spuisluis te ontwikkelen. Impact op de omgeving is minimaal. Watersport activiteiten versterken


Nadelen Bestaande gebouwen moeten ruimte maken voor verbinding. Woning bouw programma is gelegen in Natura 2000 gebied. Grote waterstands verschillen in het bekken maakt woningen aan het water minder attractief. Toegang van grote zeegaande jachten kunnen belemmeringen veroorzaken voor bestaande 14 november 2014, versie 3.0 - 31 -


woon- en leefkwaliteit.

infrastructuur (bruggen moeten open). Kans op enige toename van zoutindringing.

Locatie Sluizen

Sluis locatie 1 is gelegen ten zuiden van de monding van de Oude Rijn. De ontwikkeling van een strekdam moet toegang tot deze sluis mogelijk maken. Sluis type 4 is gelegen ten zuiden van het gemaal.

Geen directe impact van sluizen en uitbreiding spaar bekken op Natura 2000.

Sluis 2: Aanpassingen aan het stadsfront, dijk, het vrije toegangskanaal van het gemaal moeten worden gemaakt.

Gebruikers

Sluis locatie 1: Kleine motor boten (sportvissers), zeegaande jachten tot 30 meter. Sluis locatie 4: Kleine motor boten (sportvissers), zeegaande jachten tot 12 meter. Wacht plekken voor boten moeten worden ontwikkeld voor en achter de sluizen.


Stroming tijdens gebruik gemaal en/of spuisluis kan gebruik beperken

Boten kunnen te allen tijde gebruik maken van de achterland verbinding. Getij, wind, en golf condities zijn geen belemmering

Tijdens onderhoud is geen verbinding mogelijk. -Beperkte capaciteit voor gebruik sluizen. Meer ruimte kost meer geld.

Attractie waarde


Veel mogelijkheden voor commerciële ontwikkelingen rond een sluis.


€ 15 - 25 miljoen. De beheeren onderhoudskosten zullen gemiddeld 1 à 2% van de aanlegkosten per jaar bedragen. De exploitatiekosten kunnen worden beperkt tot alleen het energieverbruik. Gezien het beperkte gebruik van de sluizen kan volstaan worden met zelf- en/of afstandsbediening met cameratoezicht vanaf bijv. centrale bedieningspost bruggen of gemalen.

Gebruik




5.2.5 Variant 7: Droge verbinding over het gemaal tussen spaarbekken en achterland

Beschrijving Dit is een subvariant op de hiervoor beschreven natte verbindingen langs het gemaal. Deze variant werkt als volgt. Een boot vaart via langs de noordoever van de Oude Rijn richting het gemaal. Bij het gemaal is een constructie van damwanden met betonnen deksloof gemaakt waar een travel lift op kan staan. De boot wordt ter plaatse gelift. Vanaf dit punt zal de travel lift de weg oversteken. Dit traject zal extra moeten worden gefundeerd. Tevens zullen er extra verkeerslichten geplaatst moeten worden die de overgang mogelijk kan maken. De afstand die de travel lift horizontaal zal moeten afleggen is ca. 50 meter. Aan de zijde van het spaarbekken zal in de nieuwe haven een gelijksoortig bouwwerk van constructie en insteekhaven zijn gemaakt, waar de travel lift de boot in het water kan laten.


Gebruikers

Kenmerken 1 travel lift constructie.

Voordelen Geen zoutindringing mogelijk. Beperkte afstand tussen voor travel tussen de Oude Rijn en het spaarbekken. Er is voldoende ruimte beschikbaar aan de noordzijde van het gemaal om deze verbinding te ontwikkelen. Impact op de omgeving is minimaal. Hoge attractiewaarde als het schip met travel lift de weg passeert.

Kleine motor boten (sport vissers), en zeegaande jachten tot


Nadelen Geen gebruikersgemak. Kans op schade. Belemmering van verkeer.

Niet alle gebruikers zijn bekend en vertrouwd met travel lift



Gebruik

12 meter Wacht plekken voor boten moeten worden ontwikkeld voor en achter de sluizen. Sluizen zijn groot genoeg voor 1 zeegaand jacht tot 30 meter.

Boten kunnen te allen tijde gebruik maken van de achterland verbinding. Getij, wind, en golf condities zijn geen belemmering


Attractie waarde

Voor toeschouwer een positieve ervaring.


€ 2-5 miljoen goedkoper dan varianten 3-6 De beheeren onderhoudskosten zullen gemiddeld 2 à 5% van de aanlegkosten per jaar bedragen. De exploitatiekosten kunnen worden beperkt tot alleen het energieverbruik en de bediening van de travel lift.


Geen mogelijkheden voor commerciële ontwikkelingen rond een sluis.



6

CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Met zeer beperkte middelen ( € 2 tot 5 ton) is een droge achterlandverbinding (via land) te maken voor ca. 50 trailerboten per jaar met een lengte van 6-7 meter. Alternatief 1 zou daarvoor de meest toepasbare oplossing zijn, Het kan een eerste stap zijn voor verdere ontwikkeling van een verbinding en vooral de vraagkant daarvan. Deze verbinding bestaat uit de aanleg van botenhelling met aanlegsteger aan de noordzijde van de spui-geul en tegenover de jachthaven aan de Oude Rijn. Tussen deze botenhellingen kan gebruik gemaakt worden van bestaande wegen. De droge verbinding is relatief snel te realiseren maar vergt wel zorgvuldige afstemming met Hoogheemraadschap en Gemeente. De gemiddeld jaarlijkse exploitatie-, beheeren onderhoudskosten zijn beperkt tot ca. € 2.000. Voor een budget van € 15 à 25 miljoen is een natte verbinding(via water) of combinatie van nat en droog(via land) te realiseren met meer capaciteit voor 1000 à 1500 motorboten en jachten per jaar met een lengte tot 30 m. De exploitatiekosten kunnen beperkt worden tot een paar duizend euro per jaar als er uitgegaan wordt van zoveel mogelijk zelf- en/of afstandsbediening met wellicht cameratoezicht vanuit een centrale bedieningspost bij beweegbare bruggen of gemalen in de omgeving. De gemiddeld jaarlijkse beheeren onderhoudskosten bedragen 1 à 2% van de aanlegkosten. Als voorwaarde geldt dat de bijkomende kosten, € 60-150 miljoen, voor een betere toegang aan de zeezijde gedragen worden door de baten van bijvoorbeeld een waterkwaliteitsverbetering en/of kustversterking. Echter als de verbinding gecombineerd wordt met de ontwikkeling van een extra jachthaven en woningbouw dan zijn er over de hele linie meer baten te genereren die wellicht opwegen tegen de extra kosten. Dit alternatief vergt de ontwikkeling van een integrale business case om te bezien of dit economisch haalbaar is. Gezien het feit dat de basisinfrastructuur ontbreekt in Katwijk is het voor een particulier initiatief wel erg lastig om te concurreren met andere havens/gebieden. Uiteraard geldt hier ook voor dat uitgebreide afstemming moet plaatsvinden met alle stakeholders met in het bijzonder het Hoogheemraadschap en de beheerder van het duingebied Wantveld met een Natura 2000 status.




7

REFERENTIES 

Verkenning achterlandverbinding te Katwijk, 28 maart 2011, Grontmij Nederland B.V.



Kansen watersport en zeejachthaven Katwijk, 4 februari 2013, Waterrecreatie Advies BV



Website gemalen .nl



http://www.dichtbij.nl/duin-en-bollenstreek/regionaal-nieuws/artikel/3243899/gezamenlijkezeejachthaven.aspx 5 december 2013 )



Ontwerp van een scheepvaartpassage voor de recreatievaart bij Katwijk, augustus 2003, E. Strijbis



Rapport Erosie en aanzanding rond strekdammen bij Katwijk, 1 december 2010, Deltares



Projectplan ontsluiting Zoetermeerse Plas, 21 november 2013, NC Advies



Schetsontwerp Boatconveyor Zoetermeer, 10 oktober 2013, Witteveen+Bos



Spelregelkader Zeejachthaven Katwijk- Noordwijk, 29 januari 2014, Investeren in ruimte b.v., Frank bruikbaar?



Onderzoek vaargedrag Deltagebied, maart 2009



North Sea Yachting Study, 2003



Economisch analyse vast of beweegbare bruggen Oude Rijn



Erosie en aanzanding strekdammen bij Katwijk, Deltares



Gesprekverslagen stakeholders, 2014, Provincie Zuid-Holland



Topografische kaart, februari 2014



Algemene Hoogtekaart Nederland.




8

COLOFON

Provincie Zuid-Holland/Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwatering Oude Rijn Katwijk Verkenning technisch en financiële haalbaarheid Opdrachtgever Project Dossier Omvang rapport Auteur Bijdrage Interne controle Projectleider Projectmanager Datum Naam/Paraaf

: : : : : : : : : : :

Provincie Zuid-Holland Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwaterring Oude Rijn Katwijk BD3935-101-100 37 pagina's Frank de Graaf, Eric Brasser Reinier Steenstra Bas Wijdeven Bas Wijdeven Michiel de Jong 14 november 2014 b/a



HaskoningDHV Nederland B.V. Laan 1914 nr. 35 3818 EX Amersfoort Postbus 1132 3800 BC Amersfoort T (088) 348 20 00 F (088) 348 28 01 W www.royalhaskoningdhv.com



bijlage 0 -1-

Achterlandverbinding waterrecreatie Uitwaterring Oude Rijn Katwijk

Recommend Documents