Aandachtspunten bij de verzorging van een zorgvrager met een verblijfskatheter. Bousery Patricia Docent KTA Brugge. Inleiding

Aandachtspunten bij de verzorging van een zorgvrager met een verblijfskatheter

Bousery Patricia Docent KTA Brugge

Inleiding KB februari 2006: Verpleegkundige handelingen die zorgkundigen, onder toezicht van een verpleegkundige, mogen verrichten.

Het observeren van het functioneren van een blaassonde en het signaleren van problemen


1

Zorgvrager met een verblijfskatheter Inhoud:

Anatomie van het urinestelsel Wat is een verblijfskatheter Wanneer plaatst men een verblijfskatheter Soorten verblijfskatheters Complicaties + aandachtspunten Taak van de zorgkundige Bousery Patricia Docent KTA Brugge

Anatomie van het urinestelsel


2

Anatomie van het urinestelsel


Wat is een verblijfskatheter?

Een verblijfskatheter is een dun en soepel slangetje dat in de blaas blijft voor kortere of langere tijd en waarlangs urine wordt afgevoerd in een urinecollector. Aan het uiteinde: ballonnetje, gevuld met steriel water, die zorgt dat de katheter niet uit de blaas kan glijden


3





4


Soort materiaal: latex (= rubber) latex met laagje silicone of hydrogel full silicone

Diameter: Uitgedrukt in Charrières (Ch) 1 Charrière = 1/3 mm van Ch 6 – Ch 26 (kleurcode)



Uiteinde katheter: Rechte punt (Nelaton) Kromme punt (Tiemann)

Alleen gebruikt bij mannen, vooral wanneer een vergrote prostaat het inbrengen bemoeilijkt

Tweeweg- of drieweg Tweeweg = standaard Drieweg = spoelkatheter (met extra kanaal voor

continue blaasspoeling) Bousery Patricia Docent KTA Brugge

5


Soorten opvangsystemen Gewone urinecollector Beenzakje

Kraantje (katheterventiel)




6

Indicaties voor verblijfskatheter

Afvoer van urine verzekeren

Onvolledige blaaslediging (urineretentie) Bij aandoeningen van de urethra (plasbuis) Bij prostaatlijden Bij neurologische aandoeningen (CVA, MS, &) Bijwerking medicatie (neuroleptica)

Ongewild urineverlies (incontinentie) Gedurende of na bepaalde operaties


Indicaties voor verblijfskatheter Urineretentie door prostaatproblemen


7


Uitvoeren van blaasspoeling Na operaties waarbij de blaas continue moet gespoeld worden (blaasoperaties, prostaatoperaties)



Bepalen juist urinedebiet Bijhouden van een vochtbalans

Voorkomen infecties in directe omgeving Vb. decubituswonde stuit bij incontinente zorgvrager

Comfort verzekeren Vb. bij terminale, palliatieve zorgvragers


8

Soorten verblijfskatheters Transurethrale

Suprapubische


Soorten verblijfskatheters Transurethrale katheter

Via urethra (plasbuis) ingebracht Indien blaassonde voor relatief korte tijd aanwezig moet blijven (< 6 weken) Voordelen: Eenvoudig en snel te plaatsen (VK of arts) Makkelijk te vervangen

Nadelen: Verhoogde kans op infecties Meer kans op blaaskrampen Kans op kwetsuren van urethra Bousery Patricia Docent KTA Brugge

9

Soorten verblijfskatheters Suprapubische katheter

Via buikwand in blaas gebracht (juist boven schaambeen)

supra = boven os pubis = schaambeen

Indien katheter voor langere tijd aanwezig moet blijven (> 6 weken) of van blijvende aard is Bousery Patricia Docent KTA Brugge

Soorten verblijfskatheters Suprapubische katheter

Voordelen: Minder kans op infecties Minder blaaskrampen Nog spontane mictie mogelijk ZV kan nog seksueel functioneren

Nadelen: Plaatsen kan enkel door gespecialiseerde arts

(uroloog) Irritatie mogelijk ter hoogte van insteekplaats Dagelijks wondzorg ter hoogte van insteekplaats Bousery Patricia Docent KTA Brugge

10

Complicaties en aandachtspunten

Infectie

Katheter loopt niet af

Irritatie en kwetsuren ter hoogte van meatus

Blaaskrampen

Voortdurende drang tot plassen

Lekkage van urine naast katheter

Druknecrose (decubitus) achterzijde dij Bousery Patricia Docent KTA Brugge

Complicaties en aandachtspunten Infectie Oorzaak: Niet steriele werkwijze bij plaatsen van de katheter Preventie: Vermijden van steriliteitsfouten bij inbrengen van de transurethrale katheter (= verpleegkundige handeling) Bousery Patricia Docent KTA Brugge

11

Complicaties en aandachtspunten Infectie Oorzaak: Opstijgende infectie via lumen van de katheter of via ruimte tussen urethra en katheter Preventie Handhygiëne Intiem toilet minstens 2 x daags ZV voldoende laten drinken (2L / dag) = natuurlijke spoeling van katheter en blaas Bousery Patricia Docent KTA Brugge

Complicaties en aandachtspunten Infectie Oorzaak: Terugvloei van urine, van collector of afvoerleiding, terug naar de blaas Preventie: Terugvloei van urine voorkomen collector moet steeds lager hangen dan de blaas (geen contact tussen aftapkraan en grond!)


12

Complicaties en aandachtspunten Infectie Oorzaak: Niet respecteren van het gesloten drainagesysteem (loskoppelen van katheter en collector) Preventie: Zoveel mogelijk respecteren van het gesloten systeem


Complicaties en aandachtspunten Respecteren van gesloten drainagesysteem

Door gebruik van collector met kraantje Bij gebruik van beenzakje nachtzak aan beenzakje koppelen


13

Complicaties en aandachtspunten Infectie Oorzaak: Groei van ziektekiemen in steenaanslag in de katheter Preventie: ZV voldoende laten drinken Aanzuren van de urine vit C, sinaasappelsap, veenbessensap Gebruik van silicone katheter Bousery Patricia Docent KTA Brugge

Complicaties en aandachtspunten De katheter loopt niet af Oorzaak:

Knik in katheter Collector boven blaasniveau Katheter verstopt (aanslag, bloedstolsel,&) Geen urineproductie (nierblokkage)

Interventie:

Knikken opsporen en opheffen Collector lager dan blaasniveau ZV voldoende laten drinken Rapportage!!! Bousery Patricia Docent KTA Brugge

14

Complicaties en aandachtspunten Irritatie en kwetsuren insteekopening Oorzaak:

Door tractie op de katheter Heen en weer schuiven katheter in urethra Uittrekken van de katheter door ZV

Preventie:

Collector bevestigen zodat tractie vermeden wordt Gebruik van beenzakje bij mobiele zorgvragers Katheter fixeren Bousery Patricia Docent KTA Brugge

Complicaties en aandachtspunten Irritatie en kwetsuren insteekopening Fixatie van een verblijfskatheter


15

Complicaties en aandachtspunten Blaaskrampen – blaasspasmen voortdurende drang tot plassen Oorzaak:

Aanwezigheid van een vreemd voorwerp in de blaas Katheter of ballon liggen tegen de blaaswand

Interventie:

Gebruik van een katheterventiel Ballon iets lossen ZV veel laten drinken Katheter anders fixeren Bousery Patricia Docent KTA Brugge

Complicaties en aandachtspunten Lekkage van urine naast de katheter Oorzaken:

Blaasspasmen Te dunne katheter Verstopping van de katheter Knik in katheter of afvoerleiding

Interventie:

Knikken opsporen en opheffen Observeren en rapporteren aan verpleegkundige Bousery Patricia Docent KTA Brugge

16

Complicaties en aandachtspunten Druknecrose (decubitus) achterzijde dij Oorzaak:

De katheter bevindt zich onder de dij van de liggende of zittende zorgvrager

Preventie:

Katheter en leiding van collector steeds boven het been leiden


Taak van de zorgkundige Observatie diurese Observatie hoeveelheid urine (/24u) Observatie uitzicht urine (kleur, helderheid)

Normale hoeveelheid bij normale vochtinname: 1200 tot 1500 ml /24u Normale uitzicht: helder, lichtgele kleur


17

Taak van de zorgkundige Observatie diurese Afwijkingen:

Weinig, donkergekleurde urine Onvoldoende vochtopname Nierinsufficiëntie (nierblokkage) Ziekten van galblaas of lever Troebele urine + vlokken en bezinksel Te weinig vochtopname Infectie

Rapportage!!! Bousery Patricia Docent KTA Brugge

Taak van de zorgkundige Ledigen van urinecollector

Dagelijks (vast tijdstip) of indien collector is ¾ vol

+ rapportage debiet Indien katheterventiel meerdere malen per dag Handhygiëne!


18

Taak van de zorgkundige Ledigen van urinecollector Werkwijze: Handen ontsmetten + gebruik van handschoenen Kraantje openen + collector ledigen in recipiënt Kraantje sluiten Kraantje schoonmaken (ontsmetten) Recipiënt ledigen en spoelen Handschoenen verwijderen Handen ontsmetten Bousery Patricia Docent KTA Brugge

Taak van de zorgkundige Overige aandachtspunten

Intiem toilet minimum 2 x daags ZV voldoende laten drinken Gesloten drainagesysteem respecteren

vervangen van collector is verpleegkundige taak! Katheter en leiding bovenbeens fixeren – tractie vermijden – knikken opheffen Urinecollector steeds lager dan de blaas Abnormaliteiten observeren en rapporteren Bousery Patricia Docent KTA Brugge

19

Bedankt

& voor uw aandacht! Bousery Patricia Docent KTA Brugge

20

Aandachtspunten bij de verzorging van een zorgvrager met een verblijfskatheter. Bousery Patricia Docent KTA Brugge. Inleiding

Recommend Documents