Programma 2010-2014
Aandacht voor Elkaar
Wij zijn de Partij van de Arbeid in de gemeente Neder-Betuwe. Samen staan wij voor het bouwen aan dorpen waar het goed is om te leven. Waar mensen niet alleen staan. Waar mensen elkaar kennen. Waar aandacht is voor elkaar.
Inhoudsopgave Waar de PvdA voor staat
3
1. Werken - samen voor bestaanszekerheid 1.1 Lokale gevolgen van de economische crisis 1.2 Ook nu aandacht voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt 1.3 Een sociaal vangnet voor wie dat nodig heeft 1.4 Lokale ondernemers 2. Goed en betaalbaar wonen -samen de ruimte delen 2.1 Woningbouw in tijden van crisis 2.2 Betaalbaar wonen in leefbare dorpen 2.3 Bouwen voor doelgroepen 3. Samenleven in een schoon en veilig dorp 3.1 Een vitaal landelijk gebied voor iedereen 3.2 Neder-Betuwe, samen met en van de mensen 3.3 Een veilige gemeente waar mensen zich aan de regels houden 3.4 Infrastructuur en verkeer: schoon en veilig 3.5 Milieu, een duurzaam Neder-Betuwe 3.6 Ruimte en landschap, plattelandsontwikkeling en biodiversiteit 3.7 Vergunning en handhaving 3.8 Sport verbroedert en is gezond 3.9 WMO-beleid: samen leven, samen zorgen 3.10 Verslaving voorkomen en overlast bestrijden 3.11 Kunst en cultuur als hefboom voor participatie 3.12 Armoede
4 5 6
7 8 9
11 12 12
13 13 14 15
4. Onderwijs en jongeren 4.1 Goed onderwijs voor gelijke kansen 4.2 Jongeren moeten samen zorgeloos kunnen opgroeien
16 16
5. Financiën - Samen eerlijk delen
21
2
Waar de PvdA voor staat De gemeenteraadsverkiezingen van maart 2010 zullen plaatsvinden tegen de sombere achtergrond van een ernstige economische crisis. Die crisis is in de visie van de PvdA geen incident op zich. Er is flink gegokt door de snelle jongens aan de top. En verloren. Niet met hun eigen geld, maar met het geld dat gewone mensen met hard werken en sparen bij elkaar hebben gebracht. In de woorden van PvdA-fractievoorzitter Mariëtte Hamer: ‘De winst van de vette jaren achter ons ligt in de zakken van de topbestuurders, maar het verlies wordt gedragen door gewone mensen die nu hun baan op het spel zien staan’. De PvdA gaat, al 60 jaar, uit van ‘eerlijk delen’ en ‘de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten’. Onze partij wil werken aan gelijke kansen voor iedereen. Van de gemeente mag gevraagd worden belemmeringen daarvoor uit de weg te ruimen, terwijl tegelijkertijd ook mensen zelf mogen worden aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheid. De sociaaldemocratie gelooft in de vrije mens die zijn of haar eigen leven inricht, maar die zich ook geborgen weet in een samenleving waarin mensen zorgen voor elkaar. Deze ruimte voor het individu en de zorg voor elkaar dienen in balans te zijn: dat biedt de beste kansen en zekerheden in een veranderende wereld. Het is goed te beklemtonen dat op sociaal gebied al veel bereikt is. Mede dankzij de inzet van de PvdA is een goed stelsel van sociale zekerheid opgebouwd én behouden, zoals de koppeling tussen lonen en uitkeringen tijdens het crisisoverleg in maart jl. Voor de PvdA is het van belang dat juist nu houvast wordt geboden aan mensen, bijvoorbeeld aan hen die hun baan dreigen te verliezen. Gemeenten moeten juist nu hun sociale gezicht tonen en wanneer dat nodig is helpen met armoedebestrijding en schuldhulpverlening. Deze tijd schreeuwt om sociaaldemocratische politiek. Ook in Neder-Betuwe. De Partij van de Arbeid wil en kan zich nu bewijzen. Door er in onze gemeente voor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen aan het werk blijven. Samen een Plan van de Arbeid maken dat wil investeren in mensen, in scholing en in de overgang van werk naar werk. Samen bouwen aan een gemeente met een hart en dorpen waar aandacht is voor elkaar. Daar gaat een rood hart sneller van kloppen.
3
1. Werken - Samen voor bestaanszekerheid 1.1
Lokale gevolgen van de economische crisis
Werk is ontzettend belangrijk voor mensen. Het verschaft niet alleen inkomen, maar draagt ook bij aan eigenwaarde en sociale contacten. De PvdA zal zich altijd blijven inzetten voor het scheppen en in stand houden van werkgelegenheid. In deze economisch donkere dagen moeten veel bedrijven, ook in onze regio, banen schrappen. Dat is bedreigend voor veel mensen, maar vooral voor degenen die toch al een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt hebben. Wanneer mensen hun baan kwijt raken, vindt de PvdA het van groot belang dat mensen zo snel mogelijk aan een andere baan of anders aan een opleiding worden geholpen. De gemeente ondervindt op allerlei manieren de nare economische en sociale gevolgen van banenverlies. Toenemende werkloosheid leidt ook tot extra gemeentelijke uitgaven voor bijvoorbeeld schuldhulpverlening, maatschappelijke opvang en bijstandsuitkeringen. Samen met het Rijk en provincie kan de gemeente de gevolgen van de economische crisis verzachten. De PvdA vindt het belangrijk om speciale aandacht te besteden aan kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt. Sociaal isolement en problemen in de gezinssituatie gaan vaak samen met schulden. Daarom wil de PvdA volop inzetten op schuldhulpverlening en armoedebestrijding. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - Gemeente Nederbetuwe houdt samen met Tiel, Neerijnen en West-Maas en Waal en de andere Partners (CWI, UWV en de werkgevers) een werkcentrum in stand, waar mensen van werk naar werk geleid worden - Er dient vooral in samenwerking met de woningcorporatie en door goed gebruik te maken van subsidies, volop te worden ingezet op onderhoud en isolatie van gebouwen en woningen. - Om particuliere investeringen op gang te houden, wil de PvdA zoveel mogelijk procedurele en planologische belemmeringen uit de weg ruimen en aanvragen efficiënt afhandelen. Daarom komen er identieke bestemmingsplanregels voor alle kernen. Ook moeten er in de volgende periode overal dezelfde regels voor alle bedrijventerreinen komen en ook in het hele buitengebied van Neder-Betuwe gelden straks dezelfde regels. - Voor ondernemers moet er één loket komen met antwoorden op de vragen wat kan, mag en moet. Ondernemers hoeven dan niet eerst langs allerlei verschillende gemeentelijke afdelingen, maar krijgen één vast aanspreekpunt voor bouwplannen, vergunningen en arbeidsmarktvraagstukken. - Een goed contact tussen de gemeente en lokale ondernemers is altijd nuttig, maar zeker belangrijk in tijden van economische tegenwind. De PvdA wil dat de gemeente met ondernemers overlegt over de economische situatie in de gemeente, werkgelegenheid en maatschappelijke stages. - De PvdA wil dat de gemeente samen met bedrijven investeert in de kwaliteit van de openbare ruimte om zo de dorpskernen en bedrijventerreinen aantrekkelijk, schoon en veilig te houden (parkmanagement). - Om de schaarse ruimte zo optimaal mogelijk te gebruiken en aantasting van het landschap te voorkomen wil de PvdA bestaande bedrijventerreinen opknappen
4
-
-
-
-
1.2
alvorens nieuwe aan te leggen, en in regionaal verband af(te)stemmen welke behoefte er is. Regionaal moet er kritisch gekeken worden naar de behoefte van nat bedrijventerrein. De PvdA vindt dat er in 2010 een onafhankelijk onderzoek moet komen naar de werkelijke behoefte, rekening houdend met het feit dat bedrijven die niet thuis horen in de uiterwaarden verplaatst worden. Volgens planning wordt in 2012 het regionale bedrijventerrein Medel afgerond dat samen met Tiel wordt ontwikkeld. De PvdA is voor een beperkte (oostelijke) uitbreiding van het huidige plangebied (Medel 1A en “klein” Medel II) en pleit voor een gevarieerd aanbod van werkgelegenheid. Medel I heeft zich vooral op de transportsector gericht. Met de uitbreiding letten we op een betere mix van bedrijven en zijn zo minder afhankelijk van de conjunctuur. Het bedrijventerrein Bonegraaf-West in Dodewaard is vooral bedoeld voor uitbreiding van huidige bedrijven die in onze gemeente uit hun jasje groeien maar toch minder grond nodig hebben dan 5000m2. Nieuw-vestiging van buiten de gemeente op Bonegraaf-West, bijvoorbeeld van een bedrijf in zakelijke dienstverlening,, moet altijd mogelijk zijn. Bedrijven die door een hogere milieubelasting niet aan de rand van een dorp gevestigd kunnen worden en bedrijven die meer grond nodig hebben, moeten naar ons regionale terrein Medel. De Biezenburg in Echteld is en blijft groen.
Ook nu aandacht voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt
Sommige mensen zijn tijdelijk aangewezen op de bijstand, maar met goede begeleiding weer in staat om een reguliere baan te vinden. Voor anderen is de afstand tot de arbeidsmarkt groter, soms veel groter. Als betaalde arbeid echt onmogelijk blijkt, moet worden voorkomen dat mensen in een sociaal isolement terecht komen. Maatwerk is nodig om wettelijke mogelijkheden in te zetten en daarbij moet het uitgangspunt niet de regeling, maar het individu zijn. Mensen moeten in de regeling komen die het best bij hun talenten past en niet worden gevangen in regelingen. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - De economische crisis raakt het eerste de mensen met uitzendcontracten of tijdelijke dienstverbanden en kwetsbare groepen. Voormalige bijstandsgerechtigden die eindelijk weer een baan hadden gevonden, dreigen die nu weer als eerste kwijt te raken. Deze werklozen moeten zo snel mogelijk weer aan een baan worden geholpen. - De PvdA wil geen wachtlijsten voor de sociale werkvoorziening. Dit moet ‘linksom’ opgepakt worden bij/door de landelijke politiek. - Bij het in dienst nemen van mensen met een arbeidshandicap heeft de gemeente een voorbeeldfunctie. De PvdA vindt dat er bij de gemeente meer mensen met een arbeidshandicap moeten worden aangenomen. Wij denken aan ongeveer 5% van de bestaande banen op het gemeentehuis. - Bijstand is bedoeld als laatste vangnet en tijdelijke inkomensoverbrugging voor mensen die niet in staat zijn te werken.We blijven inzetten op de samenwerking met Lander om langdurig(e) werklozen een intensieve individuele begeleiding en trainingsmogelijkheden te geven om uit de bijstand te komen. Hiervoor wordt een substantieel deel van het geld van het werkdeel (geoormerkt geld) ingezet - We maken ons sterk om, in samenwerking met lokale ondernemers en de Kamer van Koophandel, zoveel mogelijk stagemogelijkheden voor jongeren te realiseren en
5
-
-
-
-
1.3
vinden dat de gemeente zelf het goede voorbeeld moet geven door extra stages aan te bieden binnen de eigen gemeentelijke organisatie. Het gaat hier om 6 stageplaatsen per jaar. Vanaf 2010 wordt in de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) geregeld dat jongeren onder de 27 jaar of aan het werk zijn, of onderwijs volgen (of een combinatie hiervan). Jongeren die een bijstandsuitkering aanvragen, worden direct in een leerwerktraject geplaatst. Thuiszitten is er niet bij. De PvdA is voorstander van correcte uitvoering en handhaving van deze wet. Leeftijd is geen reden voor (gedeeltelijke) vrijstelling van arbeidsplicht. Juist oudere bijstandsgerechtigden lopen het risico door sociaal isolement te vereenzamen. Sociale activering, gesubsidieerde arbeid en schuldhulpverlening blijft voor deze groep van groot belang. Ook tijdens de crisis is het belangrijk dat mensen in de bijstand zelf een bedrijfje beginnen. De PvdA wil deze ondernemers de weg wijzen naar de betreffende instanties (o.a. het UWV i.v.m. het starters-microkrediet) en steunen bij het opzetten van hun bedrijf. Alleenstaande ouders met een uitkering zijn vaak gedeeltelijk beschikbaar voor de arbeidsmarkt. Waar nodig blijft de gemeente kinderopvang subsidiëren. Mensen die zich desondanks stelselmatig en onterecht onttrekken aan werk, worden gekort op hun uitkering. Misbruik ondergraaft solidariteit. Daarom moeten controle en handhaving streng zijn.
Een sociaal vangnet voor wie dat nodig heeft
Door de economische crisis is armoedebestrijding nog belangrijker geworden. Echt urgent is hulp voor burgers die (ernstige) schulden hebben. Schuldenproblematiek staat niet op zich. Schuldenaren hebben vaak ook andere problemen variërend van werkloosheid, echtscheiding en psychosociale problemen tot verslavingsproblematiek. Alleen door een integrale aanpak van deze problemen kan schuldenproblematiek duurzaam worden opgelost. Preventie is nog belangrijker! Dit betekent voor de komende raadsperiode: - De PvdA wil dat mensen die in de schulden raken, voortvarend maar zonder betutteling worden geholpen, waarbij niet alleen naar financiële, maar ook naar sociale en psychosociale problemen wordt gekeken. - Wachtlijsten bij de schuldhulpverlening zijn uitgesloten. Binnen twee weken is een schuldhulptraject gestart. - Een optimale bezetting van de wettelijk toegestane kwijtscheldingmogelijkheden. - Duidelijke voorlichting over wettelijke rechten, zoals huursubsidie en bijstand. - Alle mensen die langer dan drie jaar van het sociale minimum hebben moeten rondkomen, krijgen een langdurigheidtoeslag - De PvdA ondersteunt en stimuleert lokale initiatieven om mensen te helpen die het moeilijk hebben. 1.4
Lokale ondernemers
De lokale ondernemers kunnen de monitor zijn van de lokale economische vooruitgang. Een leefbare samenleving heeft naast een goed sociaal voorzieningennetwerk, ook een bereikbaar en actief winkel- en ondernemersklimaat nodig.
6
Om dit klimaat te garanderen of tot bloei te laten komen is in eerste instantie de inspanning van de ondernemer zelf van belang. Dit betekent voor de komende periode: -
2. 2.1
Waar mogelijk stimuleren van winkelen in eigen kern. Oog hebben voor lokale ondernemers in het gemeentelijk aanbestedingsbeleid. Winkelconcentraties hebben voorrang. Stille diplomatie moet plaats maken voor meer actie. Het oprichten van een ondernemersloket, waardoor ambtelijke molens sneller draaien. Structurele samenwerking en visievorming met het Platform van Ondernemersverenigingen en de Kamer van Koophandel. Economie moet in de nieuwe raadsperiode smoel krijgen en geen uitruilpost zijn tijdens coalitieonderhandelingen.
Goed en betaalbaar wonen – samen de ruimte delen Woningbouw in tijden van crisis
De laatste jaren hebben starters op de woningmarkt het erg moeilijk gehad. Dit gold zeker voor hen die een woning wilden kopen. De economische crisis verslechtert hun situatie nog, omdat het lastiger is geworden de woning te financieren. Anderen stellen hun verhuisplannen uit, bang om in een situatie van dubbele woonlasten terecht te komen. Omdat ook veel projectontwikkelaars en aannemers het moeilijk hebben, loopt de nieuwbouw van huizen extra vertraging op. Gemeenten kunnen bijdragen aan het opheffen van deze stagnatie door het (tijdelijk) inzetten van erfpacht. Het koophuis wordt nu gebouwd, maar de uit te geven gemeentegrond wordt in de toekomst afgerekend. Nu de nieuwbouw stagneert, kan het goed zijn afspraken te maken met corporaties over woningverbetering en isolatie. Dat kan ook een goed alternatief zijn voor sloop en nieuwbouw. Waar marktpartijen het in toenemende mate laten afweten, zijn corporaties opnieuw de ‘natuurlijke’ partners van gemeenten. Corporaties kunnen er, in samenspraak met gemeenten, zorg voor dragen dat de woningbouwproductie op peil blijft en oudere buurten opgeknapt blijven worden. De PvdA is daarom voorstander van actieve bondgenootschappen tussen corporaties, ontwikkelaars en de gemeente, en zal corporaties daar waar nodig aanspreken op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Maar behalve corporaties zijn ook bewoners de partner van de bouwende gemeente. Voor het opknappen van de wijk is het cruciaal dat de bewoners daarbij betrokken zijn. De afgelopen jaren zijn ook goede ervaringen opgedaan met burgers die hun eigen huis wilden bouwen. De PvdA wil deze bouwende burgers zoveel mogelijk ruimte geven.
Dit betekent voor de komende raadsperiode: - De gemeente geeft ruimte aan bewoners die hun eigen huis willen bouwen, particulier opdrachtgeverschap of aan groepen mensen die gezamenlijk initiatief nemen. Dit betekent dat we in nieuwe bestemmingsplannen vrije kavels reserveren.
7
-
-
-
-
-
-
2.2
Bewoners zijn betrokken bij alle onderdelen van de besluitvorming. Niet als inspreker, maar als volwaardige partner met eigen deskundigheid, eigen verantwoordelijkheid en eigen beslissingsbevoegdheid. De diverse rollen in het besluitvormingsproces worden duidelijk gemarkeerd en zorgen ervoor dat frustraties bij deelnemende bewoners worden voorkomen door vooraf duidelijk de kaders voor hun participatie aan te geven. Als het gaat om de directe woonomgeving blijven wij burgers een eigen dorpsbudget geven. Het wijkmanagement is een onmisbare factor bij de inzet en de uitvoering van de plannen. Bewoners dragen structureel bij aan de uitvoering van plannen. De woningproductie dient op gang te blijven. De gemeente zal in plan- en inspraakprocedures maximale snelheid betrachten. De PvdA wil samenwerking tussen corporaties en ontwikkelaars opzetten om via woongarant-vormen woningen voor starters bereikbaar te houden. De PvdA wil dat de gemeente meer expertise opbouwt op het gebied van volkshuisvesting en projectontwikkeling. Dat kan bijvoorbeeld door kennisuitwisseling tussen gemeenten en door onderlinge samenwerking in de regio. Voor maatschappelijke voorzieningen en sociale huurwoningen wordt een lagere grondprijs berekend, waardoor sociale woningbouw op inbreidingslokaties mogelijk wordt. De Starterslening kan voor veel aspirant huizenkopels net het hulpje zijn dat zij nodig hebben. De gemeente moet voorzien in deze mogelijkheid voor de minder kapitaalkrachtigen. We willen met corporaties concrete afspraken maken over: o Isolatie van bestaande huurwoningen o Het aantal te bouwen woningen o Investeringen in de leefbaarheid van wijken o Het signaleren van, en reageren op huurproblemen en overlast o Slagingskansen op de woningmarkt voor de diverse doelgroepen o Kwaliteit van de woningen o Huurprijzen en totale huursom o Voorrang voor eigen inwoners op huurwoningen o Extreme woningoverlast o De mate waarin de woningmarkt wordt geliberaliseerd o Huurquota: voor minimum inkomens een maximale woninglast van 30% o De rol van huurdersverenigingen
Betaalbaar wonen in leefbare dorpen
Een wijk met sociale huurwoningen, duurdere huurwoningen en koopwoningen zorgt voor een gemêleerde samenstelling van de bevolking. Dit is de beste remedie om segregatie tegen te gaan. Het biedt bewoners ook de kans zich aan elkaar op te trekken. Oudere huurwoningen worden opgeknapt of vervangen door betere moderne en duurzame woningen. Tegelijkertijd wordt de buurt onder handen genomen (open ruimte) en wordt er voor speelvoorzieningen gezorgd. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - We willen huurdersverenigingen ondersteunen en scholen zodat die een sterkere onderhandelingspartner van verhuurders worden. - Bij de waardering voor een woning en de veiligheid op straat speelt de kwaliteit van de openbare ruimte een belangrijke rol. We willen daarom investeren in een veilige en
8
-
2.3
goed onderhouden openbare ruimte. Speeltuinen, groen, wijkparkjes en bankjes moeten voor ontspanning zorgen en burgers uitnodigen om elkaar te ontmoeten. Burgers moeten ook zoveel mogelijk medeverantwoordelijk worden gemaakt voor het op orde houden van de openbare ruimte. Wij rekenen hier op de inzet van wijkmanagement. Bij nieuwbouw letten we niet alleen op het aantal parkeerplaatsen, maar tevens op goede fiets- en loopverbindingen. Wij willen actief deelnemen aan overleg tussen dorpsbewoners, woningcorporatie, opbouwwerk en politie om wijkgericht samen te werken. Bij de grotere bouwplannen komt er een gevarieerd woningaanbod: zowel koop als huur, duur en goedkoop (e.e.a gebaseerd op een actueel woningmarktonderzoek). Wij willen niet dat er teveel kansarme gezinnen bij elkaar op een kluitje gezet worden.
Bouwen voor doelgroepen.
We hebben speciale aandacht voor groepen woningzoekenden die het moeilijk hebben op de woningmarkt. Het gaat daarbij om (jonge) starters en ouderen, maar ook om verslaafden, psychiatrische patiënten, gescheiden ouders en dak- en thuislozen. Voor hun huisvesting draagt de lokale overheid een verantwoordelijkheid. In de praktijk kan die verantwoordelijkheid echter alleen gestalte krijgen in samenwerking met corporaties en andere gemeenten. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - We stimuleren en ondersteunen creatieve mogelijkheden om tot betaalbare woningen te komen voor starters. Zo zijn in enkele gemeenten goede ervaringen opgedaan met gecombineerd bouwen voor zowel starters als senioren. Bij het verlaten van dergelijke woningen worden deze terugverkocht aan een stichting zonder winstoogmerk. Hierdoor blijven de woningen ook op langere termijn betaalbaar en voor de doelgroep beschikbaar. - We zijn er voorstander van om ouderen en gehandicapten zolang mogelijk in hun eigen omgeving te laten wonen. Dit kan wanneer de gemeente eraan bijdraagt (door subsidie en regelgeving) dat zij sociale, medische en andere voorzieningen aan huis krijgen aangeboden. Bovendien zullen we blijven investeren in levensloopbestendig bouwen volgens het viersterrensysteem uitgewerkt in onze nota ‘Wonen welzijn en zorg’. - De gemeente kan een meer sturende rol spelen door het verwerven van strategische grondposities om die (relatief) goedkope grond ter beschikking te stellen aan starters volgens een systeem dat ook de volgende eigenaar nog van de korting op de grondprijs profiteert. - De PvdA wil het voor mantelzorgers mogelijk maken een mobiele woonunit bij hun huis te laten plaatsen wanneer er sprake is van ongeplande/uitgebreide mantelzorg. Hiervoor dienen duidelijke kaders aangegeven te worden. - De voortgang van huidige grote exploitaties dient gestimuleerd te worden door alvast te starten met kleine deelprojecten hiervan. - De PvdA vindt dat het alternatief van niet bouwen altijd goedkoop bouwen moet zijn. - Er worden in de komende periode woonzorgcombinaties (WOZOCO) gerealiseerd in Kesteren en Opheusden.
9
3.
Samenleven in een schoon en veilig dorp
3.1
Een vitaal landelijk gebied voor iedereen.
De PvdA is pleitbezorger van een vitaal landelijk gebied waar jong en oud kunnen wonen, werken en van voldoende basisvoorzieningen gebruik maken. We willen dat de gemeente samenwerkingsverbanden stimuleert, experimenteerruimte toestaat en initiatieven initieert die de leefbaarheid ten goede komen. We willen dit samen doen met bewoners en met het verenigingsleven. Daarbij staan voor ons vier zaken centraal: duurzaamheid, innovatie, maatschappelijke functie en betrokkenheid van agrarische ondernemers en bewoners. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - Regels die duurzaamheid, de maatschappelijke functie of innovatie van het platteland belemmeren, worden aangepakt. - In kleine kernen worden voorzieningen –privaat en publiek- zoveel mogelijk gecombineerd in één gebouw. Voorzieningen blijven daardoor beschikbaar en bereikbaar. Denk daarbij aan de brede school of meeliften met de totstandkoming van winkelconcentraties. Hier ligt ook een duidelijke koppeling met het Neder-Betuwse accommodatiebeleid. - Natuur- en cultuurlandschap worden ontsloten via openbaar vervoer, fietspaden en wandelpaden e.e.a in samenwerking met het Regionaal Bureau voor Toerisme en het Recreatieschap. Er wordt aansluiting gezocht bij het gemeentelijke landschapsontwikkelingsplan (LOP) en de financiering zal moeten worden gevonden in regionale ontwikkelingsprogramma’s, Rijks- en EU-subsidies. Hierbij kan gedacht worden aan struinpaden door de uiterwaarden, een pad over en langs de zichtbaar gemaakte Spanjaardsdijk, langs de waterlinie en het (herstelde) kolkenlandschap in Eldik en aandacht voor de Limes. - We willen de vorming stimuleren van nieuwe landgoederen (≥ 10 ha.), waar wonen gecombineerd wordt met investeren in natuur mits dergelijke landgoederen voor het brede publiek toegankelijk zijn. - Wonen in recreatiewoningen kan – onder bepaalde voorwaarden - legaal voor mensen die even niet anders kunnen. Hiervoor moet een tijdelijke woonvergunning ( ≤1 jaar) worden afgegeven. - De uiterwaarden van Waal en Rijn zijn er uitsluitend voor waterberging en natuur (Ruimte voor de rivier, Ecologische hoofdstructuur en Natura 2000) waarbij de hogere gronden ook kunnen worden gebruikt voor veehouderij. - Natuuronderhoud door grazers gebeurt bij voorkeur door de inzet van Oudhollandse koeienrassen en schapen i.p.v. waterbuffels en verwilderde paarden met een onuitspreekbare naam. - Omdat de PvdA kiest voor ruimte voor de rivier is er geen plaats voor nieuwe bouwen opslagactiviteiten in het uiterwaardengebied in IJzendoorn (Dekker).
3.2
Neder-Betuwe, samen met en van de mensen
Wonen in een prettige buurt, waar geen gedoe is en waar de rommel wordt opgeruimd. Dat is wat mensen willen. Voor veel bewoners komt de gemeente ook pas in beeld wanneer er iets aan de hand is in de straat, bijvoorbeeld doordat er iets mis gaat met het ophalen van het huisvuil, er een straatlantaarn kapot is, het trottoir verzakt is, of er overlast is van 10
hangjongeren. De PvdA wil samen met bewoners zorgen dat straten en pleinen er goed uitzien en veilig zijn. Een prettige buurt is ook een buurt waar de lucht schoon is, waar goede fietsvoorzieningen zijn en waar auto’s niet voor onnodige overlast zorgen. Samenleven is meer dan alleen stenen en gebouwen, maar vooral ook hoe we met elkaar samenleven of dat graag zouden willen. Dit betekent dat de PvdA mensen serieus neemt en steunt in hun ontwikkeling. Daar waar mensen in de verdrukking komen, neemt de PvdA het voor hen op en steunt hen waar mogelijk. Discriminatie zal de PvdA altijd blijven bestrijden. De kloof tussen burger en politiek lijkt de afgelopen jaren alles behalve verkleind. De PvdA gelooft in de modernisering van de democratie. Een moderne burger die zich actief wenst te bemoeien met het bestuur, moet daar de mogelijkheid toe hebben. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - Bewoners van de gemeente weten wat ze willen en niet willen. Een grotere eigen verantwoordelijkheid sluit daar goed bij aan. Wij zorgen ervoor dat de inwoners echt zeggenschap krijgen. Ook hier worden weer duidelijke de kaders voor participatie aangegeven. De uitvoering daarvan komt zoveel mogelijk tot stand in samenspraak met inwoners, organisaties en de wijktafels. - De PvdA wil de service van de gemeente aan burgers verhogen. Burgers dienen altijd binnen een redelijke termijn antwoord te krijgen op hun klachten. - Wie zwijgt, stemt toe. Als de gemeente zich niet houdt aan gestelde termijnen, krijgt de aanvrager automatisch de vergunning toegekend. Dit is al een feit bij een bouwvergunning die in het bestemmingsplan past. Verder is net de wet dwangsom van kracht geworden. De gemeente verspeelt een dwangsom bij niet tijdig reageren. - Elektronische dienstverlening is vereist. Bestemmingsplannen zijn vanaf 2010 digitaal te raadplegen door de burger, de gemeente draagt zorg voor de toegankelijkheid voor mensen met (digitale) functiebeperkingen. - Administratieve lasten voor burgers en bedrijven worden gesaneerd waar mogelijk. - Mensen willen steeds minder afhankelijk zijn van instituten. Ze willen zelf initiatieven nemen. Wij steunen dit. Wij geloven in het verantwoordelijkheidsgevoel van de Nederlandse burgers. - De PvdA verzet zich tegen trouwambtenaren die bij hun werkzaamheden onderscheid maken tussen mensen. Trouwambtenaren dienen daarom iedereen die dit volgens de wet mag, te trouwen. Anders mogen ze deze taak niet langer verrichten. - De PvdA draagt zorg voor verantwoorde omgang met publiek geld. - - In iedere kern een dorpshuisfaciliteit die voldoet aan de huidige tijd en behoefte in de kern.
3.3
Een veilige gemeente waar mensen zich aan de regels houden.
De PvdA wil niet dat het recht van de sterkste zegeviert. Groepen mensen veroorzaken soms ernstige overlast en criminaliteit en dreigen soms de dienst te gaan uitmaken op straat. De PvdA vindt dat er een einde moet komen aan overlast op straat. Mensen die een loopje nemen met het gezag, moet duidelijk gemaakt worden dat regels en wetten ook voor hen gelden. Daarnaast wijst de PvdA op het grote belang van preventie. Opvoedingsondersteuning is cruciaal daar waar ouders tekortschieten. Zonder uitzondering kiest de PvdA ook altijd voor
11
het slachtoffer. Geweld en intimidatie mogen nooit worden beloond. De PvdA wil ook maatregelen tegen mensen die voor woonoverlast zorgen. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - Overtreders worden stevig aangepakt. - Geweld en intimidatie mogen nooit worden beloond, de PvdA kiest altijd voor het slachtoffer. - Met meer agenten op straat zijn we er niet. Burgers moeten met de terugkeer van de wijkagent weer een herkenbaar aanspreekpunt krijgen. - Ongewenst gedrag onder jongeren wordt voorkomen met een sluitende aanpak. Dat betekent een intensieve, niet vrijblijvende samenwerking tussen scholen, bureaus jeugdzorg, reclassering, politie en justitie in het dorp. Dit zal gestalte krijgen in het Centrum voor Jeugd en Gezin. - Ouders worden financieel verantwoordelijk gesteld voor (immateriële) schade die hun minderjarige kinderen hebben veroorzaakt. - Probleemgezinnen worden in kaart gebracht, zodat er voor hen een gerichte aanpak wordt gemaakt. De PvdA staat erop dat onze gemeente meer en beter gaat samenwerken met justitie. - De raadsfractie van de PvdA zet zich ervoor in, dat de gemeenteraad periodiek om de tafel gaat met de politie. Politiezaken zijn niet alleen een onderwerp van de burgemeester. - Soms veroorzaakt een kleine groep buurtbewoners zoveel overlast dat andere buurbewoners zich onveilig voelen. We willen deze vorm van overlast een halt toeroepen met een gezamenlijk optreden van verhuurders, politie, welzijnsinstellingen en de gemeente. Hiervoor blijven wij het ‘Meldpunt bijzondere zorg’ financieren. - Het screenen van huurders voorkomt dat mensen die overlast veroorzaken op de verkeerde plaats terechtkomen. - Buurtinitiatieven om de veiligheid op straat te vergroten wil de PvdA stimuleren en ondersteunen (wijktafels).
3.4
Infrastructuur en verkeer: schoon en veilig
De verkeersmobiliteit blijft groeien en dit heeft ook op lokaal niveau effecten, zoals vervuiling en onveiligheid. De verkeersveiligheid voor fietsers moet op een aantal knelpunten worden aangepakt. Voor fietsers moeten er zoveel mogelijk goed onderhouden fietspaden en aantrekkelijke stallingen komen. Ook de parkeerproblematiek in woonwijken zorgt voor overlast en irritatie bij de buurtbewoners. Hiervoor moet in samenspraak met de bewoners een oplossing gezocht worden. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - Sterk vervuilende vrachtwagens worden zoveel mogelijk geweerd uit de dorpskernen. Hiertoe moet zo snel mogelijk de APV worden aangepast. De gemeente gaat de verkeersveiligheid in dorpen verbeteren door verkeersremmende maatregelen te nemen zoals verkeersdrempels, veilige fietsroutes en autovrije zones rond scholen. Daarnaast moedigt de gemeente overleg aan tussen schoolbesturen, ouders en de gemeente om de verkeersveiligheid rond scholen te verbeteren. De PvdA wil de parkeerproblematiek in woonwijken aanpakken. Het verbieden om te parkeren op bepaalde locaties bevordert de verkeersveiligheid, vooral voor fietsende kinderen.
12
-
-
-
De gemeente zoekt naar fondsen om door een nieuwe rondweg het doorgaande verkeer door Kesteren en Opheusden te weren. Neder-Betuwe zoekt samen met de gemeenten aan de overkant van de Rijn en met Buren naar een oplossing voor de verkeersproblematiek bij de Rijnbrug. De buurtbus die door vrijwilligers wordt gerund, vervult een belangrijke functie. Neder-Betuwe ondersteunt ook deze vrijwilligers. Meer snelheidscontroles binnen de bebouwde kom en rond scholen. Wij willen dat er gehandhaafd wordt op plaatsen waar de verkeersveiligheid er echt toe doet.
3.5
Milieu, een duurzaam Neder-Betuwe
Er moet blijvend geïnvesteerd worden in de openbare ruimte en het milieu. Voor de PvdA staan ook de komende periode duurzaamheid en leefbaarheid centraal. De PvdA is van mening dat bij alle gemeentelijke overheidsbeslissingen en adviezen het milieubelang een centrale plaats moet innemen om een schone en gezonde leefomgeving te houden. Juist lokaal moeten we de milieuproblematiek aanpakken. Het bevorderen van duurzaamheid ziet de PvdA ook als een gemeentelijke taak en dit moet in de komende periode in alle aspecten van het gemeentelijke beleid aan de orde blijven komen. Wij zullen doorgaan met het bevorderen van scheiden van afval. Bij de bouw van huizen en andere gebouwen zal het gebruik van duurzame methoden, materialen en isolatie extra aandacht krijgen en gestimuleerd worden. Goede isolatie is goed voor het milieu en voor de portemonnaie. Dit betekent voor de komende raadperiode: -
-
-
-
Energiebesparing en duurzame energie: De gemeente voert voor haar eigen gebouwen en diensten, maar in elk geval voor het nieuwe gemeentehuis, alle maatregelen op het gebied van duurzame energie uit die zich in 10 jaar tijd of minder laten terugverdienen. Daarnaast onderzoekt de gemeente de mogelijkheid van budgetneutrale investeringen met een max. terugverdientijd van 15 jaar. Bij nieuwbouw anticiperen op de aanscherping van de isolatienorm (zgn. EPC) van de huidige 0,8 naar 0,6 in 2011 en 0 in 2020 (klimaatneutrale nieuwbouw) Bij het opstellen van energieafspraken met woningbouwcorporaties, vragen hun huurwoningen door renovatie ten minste op label B in 2015 te brengen. Goed bekijken waar openbare verlichting en aanlichting van gebouwen kan worden gedoofd, gedimd of minder lang kan branden en waar verlichting kan worden vervangen door energiezuinige verlichting. Zonne-energie stimuleren op eigen gebouwen, woningen van particulieren, bedrijfspanden en huurwoningen van de woningbouwcorporaties en bij bedrijven op bedrijventerreinen. HR-ketels in huurwoningen. Nieuwbouw: woningen maar ook utiliteitsbouw altijd energiezuinig! Kijken of warmtekrachtkoppeling en/of warmte-koude opslag haalbaar is. Actief klimaat- en energievoorlichting geven om de inwoners bewust te maken en een keuzemogelijkheid te bieden om zelf energie te kunnen besparen (via aankoop en gedrag) en zelf duurzame energie in te kopen (groene stroom) en op te wekken (zonnepanelen en –boilers). Zo dragen burgers ook zelf bij aan een klimaatneutrale gemeente.
13
-
-
-
-
3.6
Bewoners volwaardig laten participeren in de realisatie van bepaalde plannen en bij het toekomstig beheer, bijvoorbeeld van groen in de wijk. Het beleid van afkoppelen, afvoer van hemelwater via open water wordt versneld ingevoerd. Er komt een stimuleringsprogramma om tuinen van inwoners die verhard zijn met bijv. tegels om te zetten in onverharde tuinen. De gemeente koopt duurzaam in (klimaat neutraal). Fietsenstallingen bij OV-haltes en winkels. Het gescheiden inzamelen van afval wordt, waar nodig, verbeterd en uitgebreid. Gemeentelijk onderhoud van groen e.d. vindt plaats op duurzame wijze. Honden zijn voor veel baasjes een waardevolle kameraad. De gemeente heeft een eenduidig hondenbeleid: in alle dorpen komen losloopstroken, overal in de openbare ruimte heeft het baasje een opruimplicht van hondendrollen. Er moeten voorzieningen komen in alle kernen om de overlast van hondenpoep op te lossen. Bij toekomstige ontwikkelingen is er voldoende aandacht voor recreatiemogelijkheden in groene gebieden, zoals fietsen en wandelen. De gemeente stimuleert en controleert activiteiten die kunnen leiden tot herstel en of verbetering van het milieu. Daarvoor is het noodzakelijk dat er een helder en inzichtelijk milieubeleidsplan komt (dus niet alleen een plan waarin staat wat en hoe we handhaven maar met Neder-Betuwse milieudoelen). Verzamelbakken voor bladeren in de herfst
Ruimte en landschap, plattelandsontwikkeling en biodiversiteit
Europese landen hebben afgesproken om in 2010 het verlies aan biodiversiteit te stoppen. Hieraan kan de gemeente meewerken. Neder-Betuwe moet duidelijke keuzes maken als het gaat om onze open ruimte. Dit betekent voor de komende raadsperiode: -
-
-
-
Gebaseerd op het gemeentelijke landschapsontwikkelingsplan (LOP) en de landschapsvisie een aaneengesloten natuurlijke en landschappelijke structuur ontwikkelen met bomenrijen, poelen, bermen en bospercelen, afhankelijk van de aanwezige landschapstypen. Als plantmateriaal inheemse bomen en struiken gebruiken, bij voorkeur van biologische oorsprong. Actief aan de slag gaan met de versterking van het agrarisch cultuurlandschap en initiatieven voor landschapsversterking in het agrarisch gebied stimuleren De toegankelijkheid van het agrarisch gebied voor bewoners en recreanten verbeteren en stimuleren, ommetjes (laten) realiseren over landbouwgronden en te behouden: onverharde wegen, vergezeld van nieuwe landschapselementen. Kleine projecten starten om in het landschap biodiversiteit te bevorderen. Projecten voor de ontwikkeling van zowel natte als droge biotopen, waarvan het resultaat snel zichtbaar is. Bijvoorbeeld oeverzwaluwenwanden, paddentunnels, winterverblijven voor vleermuizen en poelen. Bermen ecologisch beheren; daar wordt dan niet geklepeld. Het groen, de waterlopen en de openbare ruimte ecologisch inrichten en beheren. Initiatieven voor vergroening en diversiteit in de omgeving, tijdelijke natuur en natuur op bedrijventerreinen stimuleren.
14
-
3.7
De burgers informeren hoe ze door de inrichting van de eigen tuin kunnen bijdragen aan de biodiversiteit (vlindertuinen etc.) De gemeentelijke Groene Hoofdstructuur (GHS) (of andere benaming) en de nationale Ecologische Hoofdstructuur (EHS) beschermen tegen aantasting en verstoring. De bestemmingsplannen voor het buitengebied actualiseren en handhaven ten behoeve van een betere bescherming van natuur, landschap, cultuurhistorie en water. Toezien op kwaliteitsverbetering van het landelijk gebied bij functieverandering van agrarische gebouwen. Bestemmingsplannen, kaartmateriaal, (aanvragen voor) vergunningen etc. toegankelijk presenteren op de gemeentelijke website en (voorgenomen) wijzigingen goed en helder bekend maken bij de burgers, o.a. door publicatie in de Rhenens-Betuwse Courant. Vergunning en handhaving
Het is belangrijk dat een gemeente inzicht heeft en geeft in risicovolle situaties op haar grondgebied. Vergunningverlening en handhaving van bedrijven verdienen alle aandacht. Dit betekent voor de komende raadsperiode: -
-
3.8
Vergunningen minstens iedere zeven jaar actualiseren en lege of onbenutte vergunningen intrekken. Streven naar minimalisering van effecten op mens en milieu. Omwonenden voorlichten over risicovolle situaties en rampenplannen. Vergunningaanvragen voor activiteiten die verstoring van stilte en duisternis met zich meebrengen zeer kritisch beoordelen en in bepaalde gevallen niet honoreren (hoewel een feestje altijd moet kunnen). Handhaving van RO-regels, Flora- en Faunawet, milieuvergunningen e.d. in het buitengebied ook als prioriteit van gemeentelijk beleid zien.
Sport verbroedert en is gezond
Het is goed om in een tijd, waarin steeds meer volwassenen overgewicht ontwikkelen en ook het aantal dikke kinderen toeneemt, nog eens het belang van sport te benadrukken. Sport is gezond voor lichaam en geest. Overigens is sport niet alleen gezond voor de individuele mens, het functioneert ook als een sociaal bindmiddel. Sport verbroedert, schept een gevoel van gezamenlijkheid, ´teamspirit´ en onderling respect. Daarom geldt investeren in sport en beweging als een investering in de aanpak van maatschappelijke problemen: het langs elkaar heen leven van bevolkingsgroepen, probleemgedrag van jongeren. Sportverenigingen, gedragen door enthousiaste vrijwilligers, vervullen een belangrijke maatschappelijke functie in de gemeente. Voor veel sportverenigingen blijkt het almaar moeilijker om nog voldoende vrijwilligers te vinden. Het is echter in het belang van de lokale gemeenschap dat een voldoende breed aanbod van sportclubs blijft bestaan. De PvdA wil hierbij de helpende hand bieden. Dit betekent voor de komende raadsperiode: We investeren in sport- en spelvoorzieningen in dorpen. Bij nieuwe bouwplannen is tenminste 3% van de ruimte bestemd voor spelen en sport.
15
-
-
-
-
-
3.9
Geen herstructurering zonder ruimte voor bewegen en dus ontmoeting. Daardoor blijft ook de gemeente groener. Bijvoorbeeld Oranjestraat Ochten houdt een trapveldje, de omgeving van de Kastanjelaan in Opheusden moet een speelveldje krijgen, etc. De PvdA wil sportclubs niet teveel belasten met regelgeving en procedures, zeker nu het aantal vrijwilligers terugloopt. De voor vrijwilligersorganisaties benodigde bewijzen betreffende gedrag (VOG) worden gratis verstrekt. De gemeente staat open voor het bieden van financiële en administratieve ondersteuning. Waar nodig passen we op dit punt de subsidieverordening aan. De PvdA staat voor een laagdrempelig sportaanbod in de buurten. Dit is een bewezen methode om overlast van probleemjongeren te verminderen en de toeleiding naar de verenigingen te bevorderen. Stimuleer samenwerking tussen jongerenwerk en sportverenigingen. WMO-beleid: samen leven, samen zorgen
Steeds meer ouderen leven langer met een goede gezondheid en hebben de middelen om plezierig te kunnen leven en zelfstandig te blijven. Mensen vinden het prettig om in hun eigen sociale omgeving te blijven, ook als ze wat meer ondersteuning nodig hebben. Toch kent ons land ook (verborgen) armoede van ouderen. Zij zijn vaak onvoldoende geïnformeerd over beschikbare voorzieningen, terwijl zij soms ook leven in een sociaal isolement. Iedereen moet kunnen meedoen in de samenleving. Dat geldt voor jonge en gezonde mensen, maar ook voor ouderen en mensen met een handicap of beperking. De overheid heeft de afgelopen jaren een toenemend beroep gedaan op de eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van mensen die een beperking hebben of compensatie nodig hebben, zoals ouderen en gehandicapten. Het persoonsgebonden budget is bedoeld om mensen zelf de benodigde zorg te laten inkopen en zelf keuzes te maken. De hulpbehoevende werd zo ‘budgethouder’ en opdrachtgever. Waar de gedachte van meer eigen zeggenschap, zelfredzaamheid en zorg op maat op zichzelf goed is, bestaat echter wel het gevaar van een administratieve rompslomp voor kwetsbare mensen die door de bomen het bos niet meer zien. De organisatie van de zorg is voor burgers een lastig te doorgronden vraagstuk en het wordt er niet eenvoudiger op, zeker nu sinds 2008 ook de AWBZ veranderd is. Mensen die hulp nodig hebben, mogen niet vast komen te zitten in procedures. Er moet gewaakt worden voor misbruik. Naast de professionele zorginstanties zullen hulpbehoevende mensen toch ook in veel gevallen kunnen terugvallen op de mantelzorg van familieleden, vrienden of buren. Mantelzorgers nemen een belangrijke plaats in en moeten daar door de overheid zoveel mogelijk bij geholpen worden. De komende jaren staan we voor een verandering met betrekking tot de WMO. De WMO is ontwikkeld in het besef dat de ondersteuning van mensen met een beperking vanuit een andere optiek benaderd moet worden. Met de WMO is de stap gemaakt van verzorging naar ondersteuning om te kunnen participeren. Gemeenten hebben de opdracht de beperkingen van burgers te compenseren. Het is aan gemeenten dit compensatiebeginsel vorm te geven. Dat vraagt om een nieuwe werkwijze, een kanteling in denken en doen. Ook de veranderingen in de AWBZ hebben grote gevolgen voor onze gemeente. We zullen een oplossing moeten bieden aan mensen die ondersteunende begeleiding of dagopvang
16
kwijtraken. En we zullen klaar moeten zijn voor nog meer taken op het gebied van persoonlijke zorg. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - We gaan meer samen op zoek naar nieuwe mogelijkheden om diensten en voorzieningen, welzijn en zorg en collectief en individueel aanbod in samenhang aan te bieden. - Het compensatiebeginsel vergt van de gemeente én burgers een nieuwe benadering: 1. De gemeente zal meer tijd moeten nemen in het eerste gesprek met de klant. Het gesprek wordt meer vraagverhelderend, minder beoordelend. 2. Inwoners moeten afstappen van het zogenaamde claimdenken en alle mogelijkheden verkennen om hun problemen op te lossen. - Bij het vinden van oplossingen staan regie over het eigen leven en zelfredzaamheid voorop. - We moeten een toekomstbestendige visie ontwikkelen, waarbij we niet langer als de verstrekker van voorzieningen optreden, maar samenwerking zoeken met inwoners en maatschappelijke partners om een sociale structuur te bouwen waarbij niemand buiten de boot valt. Hierbij moet opgemerkt worden dat het geen must moet zijn om zoveel mogelijk budget bij elkaar te harken, maar dat er een zo degelijk mogelijke zorgstructuur ontstaat. - Eenzaamheid is voor veel ouderen een groot probleem. Gemeentelijk welzijnsbeleid moet structureel gericht zijn op het onderlinge contact van mensen in het dorp en niet beperkt blijven tot losse activiteitenmiddagen. - De PvdA vindt dat mensen die gebruik maken van gecontracteerde zorg continu gebruik moeten kunnen maken van deze zorg, ook in vakantietijd. - De gemeente moet kiezen voor zorgaanbieders die hulp aanbieden, die zo dicht mogelijk tegen de cliënt aan georganiseerd is. De PvdA vindt goed management in de zorg hard nodig. - Mensen die op zorg aangewezen zijn, moeten goede mogelijkheden hebben om via een vaste procedure en bij een onafhankelijke instantie (de regionale klachtencommissie) een klacht in te dienen wanneer zij ontevreden zijn over de dienstverlening van een zorgaanbieder. Maar ze moeten hiervoor eerst (ook) bij de gemeente terecht kunnen. - De PvdA vindt het belangrijk dat de gemeente mantelzorg zo goed mogelijk ondersteunt. Dat kan bijvoorbeeld door mantelzorgers beter te informeren over de ondersteuningsmogelijkheden die er zijn, mogelijkheden te scheppen voor mantelzorgers om elkaar te ontmoeten, of door een speciaal budget vrij te maken voor mantelzorg. - We willen dat de gemeente geld vrij maakt voor het inzetten van kleinschalig openbaar vervoer, zodat ouderen en gehandicapten mobiel blijven en niet vereenzamen. Hierbij willen we Klaartje en de Swobrik blijven gebruiken. - De gemeente moet een collectieve voorziening regelen voor die mensen die hun individuele recht op begeleiding verliezen. Nu AWBZ dagopvang voor velen niet meer toegankelijk is, zorgt de gemeente met een activiteitenbegeleider voor een alternatief. 3.10
Verslaving voorkomen en overlast bestrijden
De PvdA is ooit opgericht om mensen vrij te maken en te verheffen. Iemand die verslaafd is aan drugs, drank of gokken, is wel erg ver verwijderd van dit ideaal. De PvdA bindt dus de
17
strijd aan met verslaving, overigens met respect voor de individuele keuzevrijheid van mensen. Maar ook dan is voorkomen altijd beter dan genezen. Voorlichting over de gevaren van verslaving is noodzakelijkerwijs het beginpunt van een effectief lokaal verslavingsbeleid. Daarnaast zijn drugs- en alcoholverslaafden toch zieke inwoners van de gemeente die zorg nodig hebben, zeker wanneer ze ook nog eens dakloos zijn. Soms zijn verslaafden zelf niet (meer) in staat om aan te geven dat ze graag geholpen willen worden. Goede zorg en opvang kunnen verslaafden weer een nieuw perspectief bieden. De gemeente speelt hierbij een sturende rol. Dit betekent voor de komende raadsperiode: -
-
3.11
Uiteindelijk is voorkomen altijd beter dan genezen. Daarom is de PvdA voorstander van alcohol- en drugspreventieprogramma’s, zoals stevige voorlichting op scholen door Iriszorg Bij verslavingsbeleid en maatschappelijke opvang hebben (zwerf-) jongeren absolute voorrang. De PvdA is er een voorstander van dat elke verslaafde een vaste zorg- en trajectmanager krijgt. De PvdA wil een anoniem drugshandelmeldpunt. Naast de dagopvang is het ook nodig dat er in Tiel een nachtopvang komt (regiotaak).
Kunst en cultuur als hefboom voor participatie
Cultuur heeft een waarde in zichzelf, maar speelt ook een belangrijke rol bij participatie en emancipatie van burgers. Cultuur draagt ook bij aan het imago van een gemeente en aan de lokale identiteit en maakt de gemeente aantrekkelijk voor oude en nieuwe bewoners. Het is ook bij uitstek een terrein waarin de ene gemeente zich kan onderscheiden van een andere gemeente. Daarvoor is een gevarieerd cultureel aanbod van belang, maar er moet ook aan inwoners de mogelijkheid worden geboden daarin zelf te participeren. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - de PvdA zet zich ervoor in dat er in elk groot dorp een ruimte is voor kunst en cultuur, bijvoorbeeld naar het Scandinavische model van het zogeheten ‘Cultuurhuis’, waarbij meerdere maatschappelijke voorzieningen en ook commerciële activiteiten in hetzelfde gebouw zijn samengebundeld. - Naast de bestaande cultuuruitingen stimuleren we ook nieuwe culturele uitingen, waarbij de toegankelijkheid voor iedereen het uitgangspunt is. De gemeente moet tijdelijke subsidies geven voor nieuwe vormen van cultuur. - Cultuuronderwijs is een essentieel onderdeel van het onderwijsaanbod. Om leerlingen in aanraking te laten komen met kunst en cultuur maakt de gemeente geld vrij voor bezoek aan culturele instellingen en AMV muziekonderwijs op de scholen - Door de opkomst van internet staat de Openbare Bibliotheek als publieke voorziening onder druk. Bibliotheken vervullen echter een belangrijke culturele rol. Om haar rol te behouden moet de bibliotheek veranderen en versneld de digitale bibliotheek ontwikkelen. Daarnaast ondersteunen we bibliotheken bij het aanbieden van cursussen, een leescafé, voorstellingen voor scholen en multimediatoepassingen. Daarmee wordt de bibliotheek een laagdrempelige ontmoetingsplaats dicht bij mensen in het dorp. In Ochten en Opheusden streven we naar een vaste bibliotheekvoorziening in een multifunctioneel gebouw.
18
3.12
Armoede
Iedereen moet mee kunnen doen aan de lokale samenleving. Oud of jong, gezond of ziek, arm of rijk – meedoen is leuk voor jezelf en goed voor de samenleving. Maar meedoen is niet voor iedereen even vanzelfsprekend. Ouderdom, handicap, sociaaleconomische klasse, armoede, gezondheid of problemen in de thuissituatie kunnen belemmerend werken. Er wordt al veel gevraagd van inwoners om voor elkaar te zorgen (mantelzorg, vrijwilligerswerk) en om zelf initiatieven te nemen. Toch blijft het van groot belang dat mensen én vrijwillig, maar ook als professional voor mensen zorgen die dat zelf niet (meer) zo goed kunnen. Sociaal isolement is een maatschappelijk probleem waar veel ouderen, allochtone vrouwen en gezinnen die in armoede leven onder lijden. De PvdA probeert hier veel aan te doen, onder andere door buurtnetwerken en het vrijwilligerswerk te stimuleren en ondersteunen. Wij vinden armoede onrechtvaardig, maar nooit iets om je voor te schamen. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - Samen met de betrokken organisaties en inwoners willen wij een actief armoedebeleid maken. - Meer preventie om armoede te voorkomen. Wij staan een actieve samenwerking met bijvoorbeeld de woningstichting voor om huisuitzettingen te voorkomen. - Juist in armoedesituaties mogen inwoners geen ‘paarse krokodil’ aantreffen op het gemeentehuis. Voortvarend optreden en een effectieve dienstverlening is noodzakelijk om grotere problemen te voorkomen. - Schuldpreventiecursussen aanbieden aan mensen die daar behoefte aan hebben. - Goede voorlichting over de mogelijkheden die er zijn op het gebied van bijzondere bijstand en zo nodig deze verruimen c.q. de norm verhogen. - Voor mensen met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum mag de huur niet meer dan 30 procent van dit inkomen bedragen.
4. 4.1
Onderwijs en jongeren Goed onderwijs voor gelijke kansen
Goed onderwijs wordt steeds belangrijker om volwaardig mee te kunnen draaien in de samenleving. De PvdA is voorstander van goed onderwijs voor iedereen. Niet iedereen begint zijn of haar schoolcarrière vanuit eenzelfde startpositie. Sommige leerlingen kunnen minder goed meekomen op school. De PvdA wil alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat ze hun opleiding afsluiten met een diploma dat hun goede perspectieven geeft op de arbeidsmarkt. Daar waar mogelijk, wordt voorkomen dat er scholen ontstaan waar leerlingen met een achterstand zich concentreren. Schooluitval moet worden voorkomen. Jaarlijks verlaten zeker 50.000 VMBO-jongeren hun school zonder diploma. Goed onderwijs is overigens niet iets voor alleen kinderen. Nog steeds is ongeveer tien procent van de volwassenen min of meer analfabeet en is het taalonderwijs voor zowel kinderen als volwassenen een punt van zorg. Scholen kunnen ook een belangrijke bijdrage leveren aan leefbare dorpen. De PvdA wil de opzet van brede scholen, waarin verschillende voorzieningen onder één dak zijn gehuisvest, stimuleren. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - De PvdA is voorstander van openbaar onderwijs in alle kernen
19
-
-
-
-
4.2
De gemeente dient voor alle kinderen in de gemeente gelijke onderwijsmogelijkheden te creëren. Dit houdt onder meer in dat er voortgezet openbaar onderwijs, tenminste HAVO, in Kesteren moet komen. De PvdA wil dat de Pantarijn met een HAVO begint in de nieuwe Kesterense wijk Casterhoven. De PvdA pleit voor extra aandacht voor kinderen met een achterstand. We willen dat jongeren het onderwijs verlaten met een diploma. Scholen, vooral in het VMBO, zullen worden gesteund om het schoolverzuim terug te dringen. Registratie van verzuim en optreden van de leerplichtambtenaar is daarbij een voorwaarde. Gezamenlijke huisvesting van scholen met gezamenlijke voorzieningen kan synergie opleveren, achterstanden wegwerken en sociale integratie bevorderen. Veiligheid op school is essentieel voor goed onderwijs. Wij willen initiatieven steunen die leerlingen sociaal weerbaarder maken. De PvdA pleit voor meer brede scholen waarin activiteiten zijn opgenomen als schoolmaatschappelijk werk, bibliotheek en muziekschool, voorschoolse en buitenschoolse opvang en opvoedingsondersteuning. Samenwerking met jongerenwerk is daarbij onmisbaar. De gemeente moet de regierol vervullen voor stageplaatsen voor VMBO-jongeren en tevens een sturende rol vervullen met betrekking tot maatschappelijke stages. Bestrijding van analfabetisme krijgt een hoge prioriteit (volwassenenonderwijs)
Jongeren moeten de ruimte krijgen.
De meeste jongeren hebben het naar hun zin, zo blijkt telkens uit onderzoek. Gelukkig maar. Jongeren moeten in hun eigen buurt de ruimte krijgen om te spelen en zich te ontplooien. Pubers zijn meer dan alleen maar hangjongeren. Het is voor hun hele verdere leven en ook voor de maatschappij van levensbelang dat kinderen een stabiele basis hebben en liefdevol worden opgevoed. Toch zijn er jongeren die, soms al op erg jonge leeftijd, in de knel komen. Verwaarlozing en kindermishandeling komen vaker voor dan we denken. Er is op zich een breed scala aan jeugdhulpverlening beschikbaar, maar de onderlinge samenwerking tussen alle betrokken instanties verloopt niet optimaal. De gemeente heeft een belangrijke rol in het jeugdbeleid. Waar dat nodig is, moet de gemeente ouders ondersteunen bij hun opvoedende taken, en in het geval van echte probleemgezinnen kan geen sprake zijn van vrijblijvendheid. Vanzelfsprekend hebben ook scholen een belangrijke signalerende functie. Daarnaast is het noodzakelijk dat de gemeente in de gaten houdt dat de jeugdhulpverlening goed blijft verlopen. Het Centrum voor Jeugd en Gezin, dat in 2011 gerealiseerd zal worden, is een laagdrempelig informatiepunt, hulpverleningsnetwerk en verwijscentrum, dat de hulpverlening voor ouders en jongeren hopelijk beter toegankelijk en sneller doet verlopen. Jongerenwerkers worden vanwege hun contacten met moeilijk bereikbare jongeren steeds meer ingezet op overlastbestrijding, veiligheid en hulpverlening. Ze komen daardoor nauwelijks toe aan het gewone preventieve werk: jongeren helpen zich te ontwikkelen en mee te doen in de maatschappij. Goed jongerenwerk voorkomt ook onveiligheid, criminaliteit en dure jeugdzorg. Wij vinden dus dat jongeren de ruimte moeten krijgen. De ruimte om elkaar te ontmoeten en om het leuk te hebben in onze gemeente. Maar ook ruimte om zichzelf te kunnen zijn. De diversiteit onder jongeren is groot en het beleid dient hier op afgestemd te zijn. Jongeren moeten ook de ruimte krijgen om mee te praten. Jaarlijks willen wij afspraken met jongeren maken over onderwerpen die hen aangaan.
20
De ruimte krijgen betekent ook letterlijk dat, wanneer je als jongere in de gemeente NederBetuwe volwassen wordt, er ook voldoende woonruimte in je dorp moet zijn. Dit betekent voor de komende raadsperiode: - De PvdA heeft niet alleen aandacht voor speelvoorzieningen voor kleine kinderen, maar wil ook in overleg met de oudere jeugd meer ruimte en geld besteden aan voorzieningen voor jongeren. - Jonge kinderen (tot vier jaar) die dat nodig hebben, kunnen gebruik maken van voorschoolse activiteiten met aandacht voor taalontwikkeling en sociale vaardigheden. Om dit te bereiken, wordt de samenwerking tussen kinderopvang, peuterspeelzalen en het basisonderwijs blijvend gestimuleerd. - De actieve opstelling van onze leerplichtambtenaar werpt zijn vruchten af. De leerplichtambtenaar houdt straks ook spreekuur voor ouders en leerlingen op school. - We zijn er voorstander van om alle beleidsonderwerpen die betrekking hebben op jeugdzaken, samen met de onderwijsportefeuille onder te brengen bij één wethouder. - Elk probleemgezin krijgt één gezinscoach via het Centrum voor Jeugd en Gezin. - De PvdA wil voorkomen dat het Centrum voor Jeugd en Gezin uitgroeit tot een bureaucratische organisatie. - Het Centrum voor Jeugd en Gezin werkt nauw samen met de vrouwenhulpverlening, waar het gaat om geweld in gezinnen. - Het jongerenwerk moet een structurele basisvoorziening in de dorpen zijn. Met de daarbij behorende structurele financiering. ‘Brandjesblussen’ door jongerenwerk kan dan via incidentele financiering geregeld worden. - De PvdA is voorstander van evenementen als “OpHousDen”. De komende periode willen we investeren in meer ruimte voor de jeugd om zich te ontwikkelen, om te bewegen en elkaar te ontmoeten. - Jongeren hebben net als volwassenen recht op een eigen plaats in onze lokale samenleving. Daar willen we voorwaarden voor creëren, maar daar vragen we ook iets van de jongeren zelf voor. Als er nieuwe initiatieven zijn, kunnen jongeren zelf initiatiefnemer zijn.
5.
Financiën, samen eerlijk delen
Uitgangspunt is een sluitende begroting, waarbij de inkomsten en uitgaven in verhouding staan tot onze ambities. Om die ambities waar te maken gaan we uit van een minimale jaarlijkse verhoging van de algemene lasten. Eerst dient bezien te worden of de gemeente zuiniger kan werken of dat oud beleid ingeruild kan worden tegen nieuw. Bovendien dient het nieuwe beleid gericht te zijn op versterking van solidariteit en/of duurzaamheid. Wij gaan daarbij, binnen de mogelijkheden van de gemeente, uit van het principe van ‘de zwaarste lasten voor de sterkste schouders’. Structurele financiële meevallers moeten niet direct gebruikt worden voor belastingverlaging, maar na zorgvuldige afweging ook voor nieuw beleid. Inwoners met lage inkomens moeten recht blijven houden op kwijtschelding van gemeentelijke belastingen en heffingen. Wij vinden het belangrijk dat er voor raadsleden maar ook voor inwoners heldere en begrijpelijke begrotingen en jaarrekeningen worden gepresenteerd.
21
