Veiligheid = Aandacht voor elkaar
Integraal Veiligheidsplan Gemeente Staphorst 2012-2014
Werkgroep Integrale Veiligheid April 2012
Samenvatting De opzet van het integrale veiligheidsbeleid voor de periode 2010-2014 is gebaseerd op de Handreiking Kernbeleid, ontwikkeld door de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). De indeling van de VNG laat zich kenmerken door de indeling van veiligheid in de verschillende gebieden: Veilige Woon- en Leefomgeving, Bedrijvigheid en Veiligheid, Jeugd en Veiligheid, Fysieke Veiligheid en Integriteit en Veiligheid. Naast deze indeling legt de methode nadruk op de regierol van de gemeente. De basis volgens de handreiking is een veiligheidsanalyse voor de gemeente. In deze analyse is op basis van cijfers uit Veiligheidsmonitor en de Gebiedsscan Horst en Waterland een situatie geschetst die de huidige veiligheid in de gemeente weergeeft. De ontwikkelingen die zijn genoemd in de Veiligheidsanalyse zijn in de gemeenteraad besproken en hebben geleid tot het prioriteren van de aandachtsgebieden voor de jaren 2012-2014 Een aantal benoemde ontwikkelingen: - meer woninginbraken - minder jeugdoverlast - blijvende verkeersoverlast In het integrale veiligheidsbeleid 2012-2014 worden de prioriteiten van het beleid uitgewerkt, met de daarbij horende doelstellingen, resultaten en inspanningen.
2
Inhoudsopgave
SAMENVATTING.................................................................................................. 2
1. INLEIDING ..................................................................................................... 4 1.1 AANLEIDING ................................................................................................... 4 1.2 INTEGRALE VEILIGHEID ...................................................................................... 4 1.3 LANDELIJKE ONTWIKKELINGEN.............................................................................. 6
2. VEILIGHEIDSVELDEN ..................................................................................... 8 1 VEILIGE WOON- EN LEEFOMGEVING ........................................................................... 8 Inbraken........................................................................................................ 8 Overlast door bewoners ................................................................................... 9 Overlast door jeugd ........................................................................................ 9 Oud en nieuw ................................................................................................10 2 BEDRIJVIGHEID EN VEILIGHEID ...............................................................................11 Veiligheid op bedrijventerreinen.......................................................................11 Centrum .......................................................................................................11 Evenementen ................................................................................................12 Horeca en uitgaan..........................................................................................12 3 JEUGD EN VEILIGHEID .........................................................................................14 4 FYSIEKE VEILIGHEID ...........................................................................................16 Externe Veiligheid ..........................................................................................16 brandweer ....................................................................................................16 verkeersveiligheid en infrastructuur .................................................................17 5 CRISISBEHEERSING ............................................................................................18 6 INTEGRITEIT ....................................................................................................19 7 REGIONALE ONTWIKKELINGEN ................................................................................21 Burgerparticipatie ..........................................................................................21 Zelfredzaamheid ............................................................................................21 Veiligheidshuizen ...........................................................................................22 8 NATIONALE POLITIE ............................................................................................23
3
1. Inleiding 1.1 Aanleiding Het wetsvoorstel 'Wijziging van de Gemeentewet in verband met de versteviging van de regierol van de gemeente ten aanzien van het lokaal veiligheidsbeleid' stelt vaststelling van het integraal veiligheidsbeleid door de gemeenteraad verplicht. Hoewel dit voorstel nog niet door de Tweede Kamer is behandeld wil het college van de gemeente Staphorst het Integraal Veiligheidbeleid toch vast aan de gemeenteraad ter vaststelling aanbieden. Het vorige Integraal Veiligheidsbeleid van de gemeente Staphorst is in 2007 voor de jaren 2007 tot en met 2011 vastgesteld door de gemeenteraad. Inmiddels is de tijdsduur hiervan verlopen. Gemeente, veiligheidspartners en inwoners van Staphorst hebben baat bij het stellen van veiligheidskaders. Gezien het feit dat bijna alle gemeentelijke sectoren raakvlak hebben met veiligheidsthema’s, is de kadernota Integrale Veiligheid ook voor de ambtelijke organisatie een leidraad. Hoewel de gemeente er al het mogelijke aan wil doen de veiligheid in de gemeente te bevorderen, zijn niet alle risico’s af te dekken en niet alle ongelukken te voorkomen. Burgers dragen hierin ook een eigen verantwoordelijkheid. Wanneer mensen die verantwoordelijkheid voelen en er naar handelen worden conflicten of problemen sneller opgelost en mogelijk zelfs voorkomen. Uitgangspunt is dan dat bij conflicten of problemen niet als eerste naar de overheid moet worden gekeken voor een oplossing, maar dat mensen zelf actief aan de slag gaan; Een brandblusser in huis kan voorkomen dat een heel huis afbrandt, goed hang- en sluitwerk voorkomt inbraken, een buurman aanspreken op overlast in plaats van bestuurlijke maatregelen van de gemeente vragen is sneller en effectiever. Bijkomend voordeel is dat oplossingen die mensen zelf bedenken als een stuk werkzamer en houdbaarder worden ervaren dan van boven af opgelegde regels. Daarbij is ook het draagvlak een stuk breder. Dit levert meer vertrouwen op en een veiliger gevoel, zo blijkt uit onderzoek. Om deze werkwijze mogelijk te maken moeten burgers zich wel bewust zijn van de risico’s die ze lopen en wat ze er aan kunnen doen om ongevallen te voorkomen of de gevolgen daarvan zo goed mogelijk te doorstaan. De gemeente speelt daarbij een ondersteunende een aanjagende rol maar neemt niet alles over. Voor de gemeente betekent dit dat de burger niet meer alleen als ‘klant’ moet worden gezien maar als partner in de strijd tegen onveiligheid.
1.2 Integrale veiligheid Het begrip integrale veiligheid wordt veelvuldig gebruikt in deze kadernota, maar wat wordt verstaan onder integrale veiligheid? Een frequente samenwerking tussen alle betrokken veiligheidspartners met als doel tot een veiligere samenleving te komen. Integrale veiligheid tracht alle facetten van veiligheid bijeen te brengen in een beleid: het integraal veiligheidsbeleid. Een goede systematiek, samenhang en samenwerking zijn essentieel bij de ontwikkeling en uitvoering van dit beleid. Daarnaast dienen alle schakels van de veiligheidsketen (voorkomen, voorbereiden, bestrijden en nazorg) goed op elkaar aan te sluiten. Het vormgeven van het integrale veiligheidsbeleid is een verantwoordelijkheid van de gemeente, die daarnaast de coördinerende (regie) rol vervult tijdens de uitvoering van het beleid. De gemeente Staphorst maakt gebruik van de handreiking voor gemeenten: ‘Kernbeleid Veiligheid’ voor het opstellen van dit integraal veiligheidsbeleid. Deze handreiking kent een zestal stappen, namelijk: Opstart (startnotitie) → Veiligheidsanalyse → Prioritering → Opstellen van het veiligheidsbeleid → Opstellen van het (jaarlijks) uitvoeringsplan → Van beleid naar uitvoering. Laatste twee genoemde stappen vinden plaats na het vaststellen van het veiligheidsbeleid door de gemeenteraad. Tevens werkt ‘Kernbeleid Veiligheid’ met vijf veiligheidsvelden waaraan veiligheidsthema’s zijn gekoppeld. Deze veiligheidsvelden zijn leidend voor de veiligheidsanalyse. Onderstaande figuur geeft schematisch de gemeentelijke veiligheidsthema’s weer.
4
Veilige woon- en leefomgeving -
Sociale kwaliteit Fysieke kwaliteit Objectieve veiligheid Subjectieve veiligheid
- Overlast jeugdgroepen - Individuele probleemjongeren - Jeugd, alcohol en drugs - Veilig in en om de school
Bedrijvigheid en veiligheid -
Fysieke veiligheid
Jeugd en veiligheid
Veilig winkelgebied Veilige bedrijventerreinen Veilig uitgaan Veilige evenementen Veilig toerisme
- Verkeersveiligheid - Brandveiligheid - Externe veiligheid - Voorbereiding op rampenbestrijding
Integriteit en veiligheid - Polarisatie en radicalisering - Bestuurlijke aanpak georganiseerde criminaliteit - Ambtelijke en bestuurlijke integriteit
Integrale veiligheid vraagt om een brede aanpak, die gemeentebreed wordt uitgevoerd. Deze aanpak vergt een goede, duidelijke sturing en afstemming waarbij alle (veiligheids)partners betrokken moeten worden. Enkele ‘organisatieorganen’ spelen een expliciete rol op het gebied van integrale veiligheid. Deze rollen worden hieronder kort toegelicht. Rol van het bestuur: het integraal veiligheidsbeleid 2012 – 2014 wordt vastgesteld door de gemeenteraad. De uitvoering van het meerjarenbeleid wordt uiteengezet in jaarlijkse uitvoeringsprogramma’s. Het college van b&w stelt dit uitvoeringsprogramma jaarlijks vast en is hiermee verantwoordelijk voor de uitvoering. De gemeenteraad wordt jaarlijks door het college van b&w over de voortgang geïnformeerd. Rol burgemeester: de burgemeester is wettelijk gezien verantwoordelijk voor openbare orde en veiligheid in de gemeente (art. 172 Gemeentewet). De burgemeester is in de gemeente Staphorst onder andere portefeuillehouder openbare orde en veiligheid. Dit houdt in dat de burgemeester bestuurlijk verantwoordelijk is voor het integraal veiligheidsbeleid. Daarnaast is de burgemeester voorzitter van het college van b&w en lid van het Regionaal College (burgemeesters, hoofdofficier van justitie en de korpschef van de politie). Rol lokale driehoek: De lokale driehoek is een overlegvorm waarvan naast de burgemeester van Staphorst ook de officier van justitie, de teamchef van het team Horst en Waterland en de burgemeester van Zwartewaterland lid zijn. De lokale driehoek vindt plaats op grond van artikel 14 van de Politiewet. De reden voor het driehoeksoverleg is, dat het openbaar ministerie verantwoordelijk is voor de handhaving van de wet en het strafrechtelijk vervolgen van wetsovertreders en de burgemeester voor de openbare orde en veiligheid. Beiden hebben ze de politie nodig. Bovendien hebben ze alle drie elkaar nodig, omdat ze verschillende bevoegdheden hebben, die in elkaars verlengde liggen. De prioriteiten van de driehoek liggen vast in de IV-matrix. Het opstellen en uitvoeren van het integraal veiligheidsbeleid gebeurt stapsgewijs. Het veiligheidsbeleid is opgesteld voor de komende jaren (2012 – 2014). Door de continue ontwikkelingen op landelijk, regionaal en lokaal niveau worden er jaarlijks prioriteiten gesteld in de driehoek middels een IV-matrix. Deze prioriteiten worden overkoepeld door de prioriteiten van dit integraal veiligheidsbeleid. De ontwikkelingen kunnen leiden tot tussentijdse beleidsaanpassingen.
5
1.3 Landelijke ontwikkelingen “Veiligheid is een kerntaak van de overheid. Randvoorwaarde voor vrijheid en vertrouwen is een omgeving die niet onveilig is en waar geen gevoelens van onveiligheid heersen. Het moet veiliger worden op straten, in wijken en de openbare ruimte. Het daadkrachtig aanpakken van straatterreur, overlast, intimidatie, agressie, geweld en criminaliteit vraagt om een zichtbaar, gezaghebbend en doortastend optreden van politie en justitie.” Aldus het regeerakkoord ‘Vrijheid en Verantwoordelijkheid’ (VVD-CDA 2010). Landelijk vinden er vele ontwikkelingen plaats op het gebied van integrale veiligheid. Een aantal belangrijke ontwikkelingen wordt hieronder uitgelicht. Nationale politie In opdracht van de minister van Veiligheid en Justitie is de landelijke Kwartiermaker Nationale Politie medio mei 2011 gestart met de ontwerp- en voorbereidingsfase voor de opbouw van één nationaal korps. Daaronder komt een landelijke eenheid en een aantal regionale eenheden. Dit voornemen komt voort uit het regeerakkoord en het wetsvoorstel wordt eind 2011 ingediend voor bespreking in de Tweede en Eerste Kamer. De Minister van Veiligheid en Justitie streeft ernaar de wet in 2012 van kracht te laten worden. De Nationale Politie moet leiden tot een veiliger leefomgeving, meer ruimte voor de professional, een effectievere opsporing, minder bestuurlijke drukte en minder bureaucratie. Hierdoor creëert de politie haar basis dicht bij de burger, in wijken en in de gemeente. Regionale brandweer Het kabinet is ervan overtuigd dat schaalvergroting door regionalisering van de brandweer belangrijke mogelijkheden biedt voor verbetering van de brandweerzorg in Nederland. Ook de Tweede Kamer heeft het kabinet opgeroepen om binnen de Wet veiligheidsregio’s over te gaan tot regionalisering van de brandweer (motie HennisPlasschaert, 2010). Het kabinet is overtuigd dat voor het behalen van de noodzakelijke kwaliteit volledige regionalisering de beste oplossing is. Wetsvoorstel Het kabinet kiest nadrukkelijk voor een volledige regionalisering. Daarom bevat het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet Veiligheidsregio’s een verplichting voor de colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten die een gemeentelijke brandweer hebben, deze op te heffen. Dat leidt tot een uniforme inrichting van de brandweertaken op het niveau van de veiligheidsregio. Deze stap is te zien als het sluitstuk van de regionalisering. Een stap die zal leiden tot één brandweer per regio, waarbij sprake is van eenhoofdige leiding. Uit de toelichting op het wijzigingsvoorstel van de Wet blijkt dat het verplicht is dat het personeel in regionale dienst is, al het materiaal en materieel in de regionale organisatie wordt ondergebracht en dat het volledige beheer op regionaal niveau is ingericht. De regionale brandweerorganisatie legt verantwoording af aan het bestuur van de veiligheidsregio. Veiligheidsregio IJsselland Het wetsvoorstel verplicht verder tot de oprichting van één regionaal beheerd brandweerkorps onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de veiligheidsregio per 1 januari 2014. De burgemeesters in het Veiligheidsbestuur, dat verantwoordelijk zal worden voor de complete brandweerzorg in de regio, zullen in hun eigen gemeenteraden verantwoording afleggen over de aansturing van de regionale brandweer. Het bestuur van de veiligheidsregio behoudt ook in dit wetsvoorstel de mogelijkheid om zelfstandig keuzes te maken over de beheersmatige inrichting van de regionale brandweer. De veiligheidsregio als vorm van verlengd lokaal bestuur blijft gehandhaafd. De systematiek die ten grondslag ligt aan de Wet veiligheidsregio’s blijft ongewijzigd.
6
Regierol gemeente De gemeente heeft de regie over de lokale integrale veiligheid. Gemeentebesturen staan dicht bij de burgers en hebben vaak het beste zicht op de lokale veiligheidsproblemen. De gemeente ervaart de behoeften van de bevolking, maar kan niet individueel zorg dragen voor de veiligheid. Hiervoor is samenwerking vereist. Vanuit allerlei beleidsterreinen zijn er (veiligheids)partners actief op het terrein van veiligheid. De partners hebben ieder hun eigen kennis en ervaring. De gemeente kent haar (veiligheids)partners en kan deze bij elkaar brengen, motiveren en door dialoog tot afstemming brengen. Toch bestaat over de regierol veel onduidelijkheid. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) reageert hierop door een wetsvoorstel tot ‘Wijziging van de Gemeentewet in verband met de versteviging van de regierol van de gemeente ten aanzien van het lokaal veiligheidsbeleid’ in te dienen (2010). Hierin worden twee maatregelen voorgesteld. Als eerste wordt de gemeenteraad verplicht een integraal veiligheidsplan vast te stellen en als tweede komt er een specifieke rol (zorgplicht) voor de burgemeester om de natuurlijke gezagspositie van de burgemeester te versterken. Burgemeesters krijgen de bevoegdheid als het nodig is andere organisaties te verplichten om samen te werken met de gemeente aan de lokale veiligheid.1
1
Gaalen, J. van (2010). Kernbeleid Veiligheid: een handreiking voor gemeenten. Drukkerij Excelsior, Den Haag.
7
2. Veiligheidsvelden 1 Veilige woon- en leefomgeving
Uit de Veiligheidsanalyse is gebleken dat veel burgers zich onveilig voelen door te weinig blauw op straat. In het meerjarenbeleidsplan van de politie is dit ook onderkend, en is opgenomen dat het wegnemen van angst in de omgeving na bijvoorbeeld een misdrijf belangrijker kan zijn dan meteen onderzoek te doen naar de daders. Ook aan de intake en noodhulp wordt extra aandacht besteed. De overige redenen voor onveiligheidsgevoelens zijn weinig verlichting en donkere plekken, (verkeers)drukte, (groepen) jongeren in de buurt, weinig mensen in de buurt, beplanting. De gemeenteraad heeft ingestemd met het invoeren van Burgernet in Staphorst. Dit initiatief betrekt burgers bij urgente meldingen die bij de meldkamer van de politie binnenkomen. Er wordt een beroep op de bij burgernet aangesloten deelnemers gedaan om uit te kijken naar bijvoorbeeld vermiste of verdachte personen of voertuigen. Aansluiting vindt plaats op 1 juli 2012, de voorbereiding hierop zal starten in het eerste kwartaal van 2012. De deelname van de gemeente Staphorst aan Burgernet zal eind 2013 worden geëvalueerd. Actiepunt 1: invoering Burgernet
Inbraken De politie besteedt veel aandacht aan inbraken vanwege de grote impact op de slachtoffers. Mensen moeten zich veilig kunnen voelen in hun woning. Niet alleen in de gemeente Staphorst, maar in de hele Regio is sprake van een stijgend aantal inbraken. Uit onderzoek in Staphorst blijkt dat de daders niet alleen uit de regio komen, maar uit het gehele land. De ligging van Staphorst aan de A28 zorgt ervoor dat men snel in het dorp is, en ook snel weer weg kan komen. Hierdoor wordt de opsporing van de daders bemoeilijkt. Dit alles leidt ertoe dat de aanpak van woninginbraken op lokaal niveau zeer moeilijk is en vanuit een breder perspectief moet worden bekeken. Dit is in 2011 gestart met het een actieprogramma om het aantal woninginbraken terug te dringen en ophelderingspercentage te laten stijgen. Dit programma bevat een veelheid aan maatregelen. Ook zijn in de regio IJsselland twee politieteams gevormd die zich bezig houden met woninginbraken. Het Politie Keurmerk Veilig Wonen is een middel om woninginbraken tegen te gaan. Hierbij is sprake van een tweeledige aanpak: zowel de veiligheid van de woning als van de woonomgeving wordt aangepakt. Sinds de regie van het Politiekeurmerk is overgedragen aan de gemeenten, heeft Staphorst hier nog niet actief op ingezet. In februari 2012 hebben de burgemeesters zich in het Regionaal College geconformeerd aan het plan en hebben zij toegezegd actief te gaan werken met het Politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW). Het PKVW kent een aantal maatregelen die, als zij op een juiste wijze zijn uitgevoerd, leiden tot certificering van woning, wooncomplex of buurt. Er wordt daarbij onderscheid gemaakt tussen bestaande bouw en nieuwbouw. Ook bij het ontwikkelen van nieuwe woonwijken kan het PKVW worden gebruikt. Dit laatste is in Staphorst relatief weinig aan de orde. Desondanks is het zinvol om het PKVW hier toe te
8
passen. Uit landelijke cijfers blijkt dat in wijken die voldoen aan het PKVW niet of nauwelijks wordt ingebroken. Naast de woninginbraken komen ook veel insluipingen voor. Hiervan is sprake als er zaken worden ontvreemd als bewoners hun woning niet hebben afgesloten. Door mensen er op alert te maken dat hun eigen gedrag veel invloed heeft op de kans op diefstal door insluiping, kan dit sterk worden teruggedrongen. Actiepunt 2: stimuleren PKVW bij bestaande bouw en nieuwbouw Actiepunt 3: PKVW implementeren bij het ontwikkelen van nieuwe woonwijken Actiepunt 4: bewustwording creëren bij burgers om verandering van gedrag en gewoonten te bewerkstelligen
Overlast door bewoners De overlast door bewoners is in de gemeente Staphorst relatief gering. De overlast die wordt ervaren komt het meest voor in de wijken met huurwoningen, en wordt veelal door dezelfde personen veroorzaakt. Wanneer daar aanleiding toe is worden de veroorzakers van overlast besproken in het zorgoverleg. In deze overleggen wordt door de verschillende betrokken partijen naar een structurele oplossing voor de problematiek gezocht. De aanpak is integraal, alle partijen leveren waar nodig en mogelijk een bijdrage. Woonstichting VechtHorst geeft aan dat het zorgoverleg een waardevol instrument is, dat nog zou kunnen worden aangevuld met een beleidsmatig overleg, bijvoorbeeld in de vorm van een stuurgroep. Actiepunt 5: onderzoek naar behoefte aan stuurgroep voor zorgoverleg
Overlast door jeugd In 2010 is een Regiegroep Jeugd gestart waarin gemeente, politie en jongerenwerk zijn vertegenwoordigd. Het doel van de Regiegroep is om het koppelwerk van jeugdagent en jongerenwerker te ondersteunen naar aanleiding van heersende overlast of andere problematiek. Ook hierbij geldt dat er sprake is van een integrale aanpak, iedere partij levert zijn bijdrage aan de oplossing. De overlast die wordt ervaren door jongeren die op een (min of meer) vaste plek hangen, is sterk wisselend. Na een periode dat er geregeld sprake was van overlast, is het sinds eind 2010 relatief rustig. De groepen die bekend zijn, zijn aan de hand van de Bekemethodiek in kaart gebracht. Deze methodiek houdt in dat jongerengroepen aan de hand van een aantal criteria worden aangemerkt als: • hinderlijk • overlastgevend • crimineel In 2011 was er nog sprake van twee groepen die als hinderlijk konden worden getypeerd. Deze groepen zijn in de loop van dat jaar niet meer aangetroffen. Het koppel van jeugdagent en jongerenwerker blijft alert op nieuwe groepen en signalen van overlast. De regiegroep richt zich op enerzijds op de huidige situatie door de aanpak van problemen en anderzijds op het ontwikkelen van nieuw beleid om gesignaleerde problemen in de toekomst te kunnen voorkomen. Doelstelling: - huidige situatie handhaven - beleidsmatige (preventieve) aanpak ontwikkelen Resultaat: -
meer gestructureerde aanpak van problematiek
9
Inspanningen: - koppel blijft jongeren monitoren en grijpt bij eventuele overlast in - regiegroep ondersteunt koppel met te nemen maatregelen en nieuw beleid Overlast Algemeen Om overlast in zijn algemeenheid terug te dringen wordt door zowel gemeente als politie gebruik gemaakt van de mogelijkheden die de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) hiervoor biedt. Politie en gemeente stemmen hun werkplannen op elkaar af om zo de overlast effectief te kunnen terugdringen. Zo zullen er afspraken gemaakt worden over de soort overlast waarop met name wordt toegezien. Actiepunt 6: afstemmen jaarplannen politie en gemeente ten aanzien van APV-feiten Oud en nieuw De jaarwisseling in Staphorst heeft jarenlang voor problemen gezorgd doordat er veel werd vernield. Tijdens de jaarwisseling van 2007-2008 was de aangerichte schade van een zo grote omvang dat in 2008 de keuze is gemaakt om stewards in te zetten die de situatie op de rotonde, waar de overlast het grootst was, in goede banen te leiden. De stewards zijn inwoners van Staphorst, die de jeugd kennen en hen aanspreken indien nodig. Hierbij wordt nauw samengewerkt met de politie. Deze aanpak is zeer succesvol gebleken en heeft er toe geleid dat de jaarwisseling de laatste jaren rustig verloopt. De jaarwisseling in de gemeente wordt voorbereid door de Werkgroep Oud en Nieuw. Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de stewards, politie, jongerenwerk, Stichting Oud en Nieuw, brandweer en gemeente. In de loop van 2012 worden de activiteiten en de rol van de Werkgroep Oud en Nieuw geëvalueerd. Reden hiervoor is dat na een aantal jaren van ontwikkeling er nu een goed lopende organisatie rondom de jaarwisseling is ontstaan, wat de vraag oproept of de gekozen werkwijze moet worden voortgezet of moet worden herzien. De uitkomsten van de evaluatie en eventuele aanbevelingen worden aan het college van burgemeester en wethouders aangeboden. Doelstelling: alle partijen blijven werken aan een veilige jaarwisseling Resultaten: minimaliseren van overlast en vernielingen Inspanningen: - gemeente faciliteert oud en nieuw - politie werkt samen met stewards
Actiepunt 7: evaluatie werkwijze Werkgroep Oud en Nieuw
10
2 Bedrijvigheid en veiligheid
Veiligheid op bedrijventerreinen Veiligheid op bedrijventerreinen heeft twee kanten. Enerzijds moet gedacht worden aan veiligheid binnen bedrijven, bijvoorbeeld bij het uitoefenen van de werkzaamheden en de gevolgen van voor de omgeving, anderzijds kunnen ook bedrijven “slachtoffer” zijn. Hierbij moet gedacht worden aan vandalisme aan of diefstal van eigendommen. Het eerste valt onder de externe veiligheid, dat in hoofdstuk 4 aan de orde komt. Bedrijventerrein De Esch In 2009 heeft bedrijventerrein De Esch het certificaat van het Keurmerk Veilig Ondernemen behaald. Om dit certificaat te behouden wordt de komende jaren aandacht besteed aan de inrichting van het openbaar groen en de plaatsing van bewakingscamera’s op een aantal cruciale plaatsen op het bedrijventerrein. Bedrijventerrein De Baarge Het beveiligen van bedrijventerrein De Baarge is door de inrichting van het terrein een lastige opgave. Het terrein wordt niet alleen gebruikt door bestemmingsverkeer, er is ook in ruime mate sprake van doorgaand verkeer. Afsluiten van het terrein voor doorgaand verkeer zal waarschijnlijk leiden tot veel verzet en onbegrip. In 2012 en 2013 wordt het revitaliseringsplan voor De Baarge uitgevoerd, waarbij de nadruk ligt op het groot onderhoud aan de wegen en openbare ruimte. Dit is een natuurlijk moment om te inventariseren welke mogelijkheden er zijn om de veiligheid op het bedrijventerrein te verbeteren. Hierbij kan gedacht worden aan de inrichting van de individuele percelen, maar ook aan het gezamenlijk aanschaffen van een camerabewakingssysteem. Draagvlak onder de ondernemers is hiervoor wel een vereiste. Doelstelling: - ondernemers worden zich bewust van noodzaak veilige werkomgeving - bedrijventerreinen veilig houden/veiliger maken Resultaten: -
meer en beter toezicht op verkeer (cameratoezicht) inrichting van percelen beoordelen op inbraakgevoeligheid
Inspanningen: - gemeente faciliteert de ondernemers (bijv. aanleg glasvezelnetwerk waar ook camerabeveiliging op aangesloten kan worden) - beeldkwaliteitsplan bevat richtlijnen die inbraken moeten voorkomen Actiepunt 8: Keurmerk Veilig Ondernemen De Baarge
Centrum Ondernemers in het centrum uiten weinig klachten die gerelateerd zijn aan (on)veiligheid. Wel is er enige ontevredenheid over de parkeermogelijkheden en de verkeersdoorstroming. Wat opvalt is dat de winkeliers in het centrum nauwelijks tot geen aangifte doen van winkeldiefstallen, uit de politiecijfers is gebleken dat dit minder dan tien keer per jaar gebeurt. Het is nauwelijks voor te stellen dat het aantal diefstallen beperkt blijft tot deze incidenten. De vraag is dan ook waarom er zo weinig aangifte wordt gedaan. Het is mogelijk dat men bij heterdaad de dader aanspreekt, en genoegen neemt met het alsnog afrekenen van het gestolen product of dat men diefstallen niet of nauwelijks waarneemt.
11
In 2011 en 2012 zijn in korte tijd in het centrum van Staphorst meerdere overvallen gepleegd. Voor gemeente en politie is dit aanleiding om met de ondernemers in contact te treden over de mogelijkheden om de veiligheid in het centrum te vergroten. Doelstelling: aangiftebereidheid onder winkeliers vergroten Resultaat: beter zich op eventuele problematiek Inspanningen: - voorlichting aan ondernemers door gemeente en politie - enquete onder ondernemers over winkeldiefstal en evt. andere criminaliteit Actiepunt 9: gemeente en politie treden in overleg met winkeliers over veiligheid in het centrum
Evenementen In 2010 is het Evenementenbeleid van de gemeente Staphorst herzien. Hierin is vastgelegd welk beleid de gemeente hanteert bij het verlenen van vergunningen voor evenementen en hoe vergunningverlening, toezicht en handhaving zijn geregeld. Hiermee wordt gestreefd naar tevredenheid bij deelnemers en omgeving over de evenementen en het beperken van risico’s op het gebied van openbare orde, veiligheid, volksgezondheid en milieu. In het evenementenbeleid wordt de rol van de verschillende partijen (bijvoorbeeld organisatie, gemeente, brandweer en politie) weergegeven, de van toepassing zijnde wet- en regelgeving wordt aangehaald, en wordt een indeling gemaakt naar soort evenement. Hierbij worden A-, B-, en C-evenementen onderscheiden. De A-evenementen zijn hierbij de evenementen met de meeste impact op de omgeving. Voor de beoordeling van het evenement wordt rekening gehouden met een aantal factoren, zoals de implicaties voor de openbare orde en veiligheid, het aantal en soort bezoekers, de geluidsbelasting en de duur en het tijdstip van het evenement. Aan de verschillende categorieën worden verschillende eisen gesteld als het gaat om bijvoorbeeld de maximale geluidsbelasting. Horeca en uitgaan Overlast door horecabedrijven en uitgaanspubliek concentreert zich in Staphorst met name rond de plaatselijke discotheek. Voor het overige zijn er nauwelijks signalen van overlast en wordt dit ook door de politie niet geconstateerd. In de horecanotitie die in 2009 door het college van b&w is vastgesteld, is de landelijke en lokale wetgeving in kaart gebracht, met als doel een sluitend handhavingsbeleid op te kunnen stellen. Toezicht en handhaving op horeca Voor het toezicht op de naleving van de Drank- en horecawet (DHW) heeft Staphorst van 2008 tot en met 2011 samen met Steenwijkerland, Zwolle, Zwartewaterland en Kampen een pilot uitgevoerd. Deze pilot bestond uit het inzetten van twee buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) van de gemeente Kampen die werden ingehuurd voor het uitvoeren van controles. Deze controles hadden betrekking op overschrijding van de leeftijdsgrenzen voor de verkoop van alcohol en sluitingstijden van de horeca. De reden voor het uitvoeren van deze pilot was de overgang van toezichts- en handhavingstaken naar de gemeenten zoals die is opgenomen in het wetsvoorstel tot wijziging van de DHW. Ook in de toekomst zal gebruik worden gemaakt van de boa’s van de gemeente Kampen. Zij zijn inmiddels bekend met de horecabedrijven en slijterijen, en hebben de nodige kennis en ervaring opgedaan. Hiervoor wordt een overeenkomst aangegaan met de gemeente Kampen.
12
De pilot is inmiddels beëindigd in afwachting van de nieuwe Drank- en Horecawet. Deze zal naar verwachting per 1 januari 2013 van kracht worden. Voor de controle op de naleving van de bepalingen van deze wet heeft de gemeente Staphorst niet de vereiste capaciteit, waardoor samenwerking met Kampen de voorkeur geniet. Doelstelling: adequaat toezicht op DHW-vergunningen Resultaten: -
terugdringen overschrijding sluitingstijden voorkomen/terugdringen alcoholverkoop aan jongeren onder 16 jaar
Inspanningen: - controles door boa - controles door politie vanuit VOS - bestuurlijke handhaving nav uitgevoerde controles en op basis van geconstateerde overtredingen Actiepunt 10: overeenkomst sluiten met de gemeente Kampen over toezicht DHW
13
3 Jeugd en Veiligheid
Centrum Jeugd en Gezin De komst van het Centrum Jeugd en Gezin in de gemeente Staphorst betekent een bundeling van een groot aantal thema’s ten aanzien van jeugd. Deze thema’s zijn alcohol en drugs, huiselijk geweld en psychische problematiek. Ook in het kader van de integrale veiligheid spelen deze thema’s een belangrijke rol. Verdere uitwerking vindt echter plaats in het in 2012 op te stellen jeugdbeleid. In deze nota wordt ten aanzien van jeugd ingegaan op de relatie met verkeer en alcohol en op overlast (zie ook pagina 9). Verkeer In het algemeen maakt het aandeel klachten over verkeer het grootste deel uit van het totaal aantal klachten. Het gaat hierbij vooral om hard rijden en agressief rijgedrag. Kinderen, jongeren en jongvolwassenen vormen een kwetsbare groep in het verkeer en kunnen door hun gedrag in gevaarlijke situaties terechtkomen. Hierbij kunnen zij zowel slachtoffer als veroorzaker zijn van een ongeval. Doelstelling: veiliger verkeersdeelname door jongeren Resultaten: -
gedragsverandering bij jongvolwassenen bewustwording bij jongeren/kinderen
Inspanningen: - voorlichting door o.a. VVN, gemeente (bijvoorbeeld op veiligheidsdag) - Gemeentelijk Verkeersveiligheidsplan
Alcohol Het drinken van alcoholhoudende drank is in de Staphorster gemeenschap een veelvoorkomend verschijnsel, zowel bij volwassen als bij jongeren. Een deel van de Staphorster jeugd komt regelmatig bijeen in keten. Deze vervullen een aantal belangrijke functies: - ze vormen een vertrouwde omgeving, dit is van belang voor zowel de jongeren als hun ouders - ze bevorderen de sociale cohesie, het is een ontmoetingsplaats waar vriendschappen ontstaan en zich versterken - jongeren hangen minder rond doordat ze een plek hebben waar ze graag komen. De keerzijde van de keten zijn de gebrekkige brandveiligheid en de alcoholconsumptie, ook door jongeren onder de 16 jaar. Onder meer ten aanzien van deze onderwerpen zijn regels opgenomen in de beleidsnotitie De keten in beeld. In 2012 is een start gemaakt met een integrale aanpak van alcoholmatiging. Hierbij zijn de afdelingen Welzijn en Bestuursondersteuning en de APV-boa betrokken. De aanpak is gebaseerd op drie pijlers: preventie, handhaving en zorg. Onderzocht zal worden of deze pijlers op kunnen worden opgenomen in beleids- en andere notities, en hoe zij onder de aandacht kunnen worden gebracht van jeugd en ouders op verschillende ontmoetingsplaatsen, zoals keten, scholen en sportverenigingen. Doelstelling: uitstellen van het moment dat jongeren beginnen met het drinken van alcohol
14
Resultaten: bewustwording bij ouders en kinderen van de gevolgen van (vroeg) alcoholgebruik Inspanningen: - inzet Team Alert - voorlichting tijdens veiligheidsdag, met daarbij mogelijke vervolgacties - voorlichting m.b.t. alcohol en genotmiddelen voor de basisschoolleerlingen van de groepen 8 binnen de gemeente Staphorst - campagnes langs wegen (mottoborden) Actiepunt 11: integrale aanpak alcoholmatiging
Jeugdoverlast Er wordt veel aandacht besteed aan overlast van jeugd, dit gebeurt in samenwerking met de politie en jongerenwerk in een regiegroep. De jeugdagent en de jongerenwerker vormen een zogeheten koppel, dit koppel levert informatie aan de regiegroep en stelt ook een advies op. Het koppel heeft een structurele werkwijze ontwikkeld in de benadering van de jongeren. De jongeren accepteren het koppel en er worden afspraken gemaakt tussen koppel en jongeren. De politie geeft hiermee invulling aan haar kerntaak signaleren en adviseren. Verder treedt de politie waar nodig handhavend op. Het inzetten van koppelwerk en een goed functionerende regiegroep zijn sleutels om jeugdoverlast nog verder terug te dringen. De regiegroep wil ook graag een bijdrage leveren aan beleid ten aanzien van sociaal maatschappelijke vraagstukken op het gebied van jeugd. Op de zaterdagavonden is de politie structureel aanwezig bij uitgaansgelegenheid Kisteman. Dit om te voorkomen dat er overlast ontstaat als bij het sluiten van de uitgaansgelegenheid een grote groep bezoekers op straat staat. De aanwezigheid van de politie werkt preventief. Beleidsregel aanpak overlast In 2012 heeft de burgemeester de beleidsregel aanpak overlast vastgesteld. Hierin is vastgelegd in wanneer de burgemeester gebruik maakt van zijn bevoegdheid om over te gaan tot het opleggen van een gebieds- of groepsverbod bij ernstige overlast of vrees voor herhaling hiervan. Deze maatregelen kunnen worden genomen als minder vergaande maatregelen niet effectief zijn gebleken.
15
4 Fysieke veiligheid
Externe Veiligheid Externe veiligheid betreft het beheersen van risico’s voor de omgeving door de productie, opslag en het gebruik van gevaarlijke stoffen binnen bedrijven en door het transport van gevaarlijke stoffen over de weg, het spoor, waterwegen en buisleidingen. Onder gevaarlijke stoffen worden verstaan brandbare, explosieven en toxische stoffen. Wanneer bij het gebruik of transport van deze stoffen iets fout gaat en deze stoffen vrijkomen, kunnen dodelijke slachtoffers vallen. De kans op een dergelijk ongeval is gering, de gevolgen kunnen heel groot zijn. Transport van gevaarlijke stoffen levert in Staphorst de meeste risico’s op, er zijn relatief weinig bedrijven waar gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen, of waar deze worden opgeslagen. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de gemeente Staphorst met de risico’s ten aanzien van dergelijke ongevallen omgaat. Het gemeentelijk beleidskader wordt grotendeels bepaald door landelijke wetgeving, zoals de Wet Milieubeheer en daarop voorvloeiende besluiten, waarbij weinig ruimte wordt gelaten voor eigen beleid. Afwijking is alleen mogelijk als de normen strenger zijn dan die in landelijke wetgeving. De gemeente Staphorst streeft naar een beheersbare externe veiligheidssituatie, waarbij: 1. de externe veiligheidsrisico’s goed in beeld zijn gebracht en zowel bestuur als ambtelijke organisatie zich bewust zijn van deze risico’s 2. door middel van beleidsuitvoering en handhaving gezorgd wordt voor de beheersbaarheid en bestrijdbaarheid van bestaande en toekomstige risico’s 3. communicatie met de burger plaatsvindt over de aanwezige risico’s en wat te doen bij een (dreigende) calamiteit.
brandweer In de inleiding is de ophanden zijnde regionalisering van de brandweer al besproken. De gevolgen van deze regionalisering voor de gemeente Staphorst zijn ten tijde van het schrijven van deze nota nog niet inzichtelijk. Vooralsnog wordt hier dan ook nog niet op vooruitgelopen. Voor het vergroten van de veiligheid waar het gaat om de risico’s op brandgevaar, is het van belang dat burgers zich bewust worden van deze risico’s. Enerzijds is er vanuit de brandweer en de gemeente onvoldoende tijd en capaciteit voor het geven van voorlichting, anderzijds is het een illusie dat gemeente en brandweer in staat zijn om alle risico’s weg te nemen. Burgers moeten zelf de verantwoordelijkheid nemen om te werken aan hun eigen veiligheid en die van hun directe omgeving. Het project BrandVeilig Leven en het programma Zelfredzaamheid die door de Veiligheidsregio IJsselland zijn gestart, zijn goede hulpmiddelen om hierbij in te zetten. Het programma Zelfredzaamheid wordt later besproken De inspanningen van de Brandweer voor de komende jaren zijn daarnaast gericht op de onderdelen risicobeheersing enerzijds, het toetsen van ruimtelijke ontwikkeling- en bouwplannen op aspecten van (brand)veiligheid, en brandweerzorg anderzijds. De brandweerinzet is daar onderdeel van en wordt uitgevoerd door opgeleid en geoefend brandweerpersoneel waarmee wordt voldaan aan de wettelijke criteria. In het kader van het Keurmerk Veilig Ondernemen wordt gewerkt aan het terugdringen van ongewenste automatische meldingen van brandmelders bij bedrijven die zijn aangesloten bij de Meldkamer.
16
verkeersveiligheid en infrastructuur In de gemeente Staphorst zijn overlast door te hard rijdend verkeer enerzijds en agressief rijgedrag door automobilisten en bromfietsers hardnekkige verschijnselen. Zij zorgen in belangrijke mate voor onveiligheid in het verkeer. De afgelopen jaren heeft de gemeente verschillende maatregelen genomen, zoals het instellen van 60-kilometerzones, om de verkeersveiligheid te vergroten. Dat deze maatregelen niet altijd leiden tot gedragsverandering van de weggebruikers, is gebleken uit verschillende controles door de politie. De controles die de afgelopen jaren gedurende langere tijd hebben plaatsgevonden op bijvoorbeeld de Heerenweg en de mr. J.B. Kanlaan hebben laten zien dat het effect van de snelheidscontroles zeer snel wegebt. Met name op werkdagen wordt te hard gereden. Naast het nemen van infrastructurele maatregelen richt de gemeente zich vooral op het geven van voorlichting. Zo kunnen initiatieven van scholen die zich richten op bevordering van veiligheid worden gefaciliteerd. Scholen blijken hier overigens nauwelijks gebruik van te maken. Wat verder uit onderzoek is gebleken, is dat de inwoners van Staphorst regelmatig overlast ondervinden door geparkeerde auto’s. Dit zorgt, vooral op de Gemeenteweg en in het centrum van Staphorst, voor een verminderde doorstroming. Ook hier is het gedrag van de automobilist bepalend, vaak kan overlast voorkomen worden door te parkeren op een nabij gelegen parkeerplaats. Bestuurders van landbouwvoertuigen die in met name in voor- en najaar worden ingezet tijdens de zaai- en oogstperiodes zorgen met regelmaat voor onveilige situaties. De combinatie van de omvang van de voertuigen en hun snelheid maakt dat andere weggebruikers zich onveilig voelen. Dit vraagt om bewustwording van bestuurders van landbouwvoertuigen waar het gaat om de invloed van hun gedrag op de medeweggebruikers. Doelstelling: gedragsverandering bij verkeersdeelnemers Resultaten: minder overlast door agressie, snelheid en parkeren Inspanningen: - voorlichting door gemeente - ondersteuning projecten van scholen - snelheidscontroles door politie - parkeercontroles door gemeentelijke toezichthouder - aanschrijven loonbedrijven
17
5 Crisisbeheersing In december 2010 is op regionaal niveau besloten om het de rampenbestrijding niet meer op gemeentelijk niveau te organiseren. De eisen die de Wet Veiligheidregio’s stelt aan de gemeentelijke crisisbeheersingsorganisatie, het Team Bevolkingszorg, zijn dermate hoog, dat het voor een individuele gemeente niet haalbaar is om hieraan te voldoen. Zo moeten er voor elke functie minimaal 3 functionarissen zijn, om ook de vervanging te kunnen borgen. Met ingang van 1 juli 2012 maakt de gemeentelijke rampenbestrijdingsorganisatie daarom plaats voor een regionale crisisbeheersingsorganisatie, het Team Bevolkingszorg. De term crisisbeheersing doet meer recht aan de feitelijke werkzaamheden dan de term rampenbestrijding. In IJsselland is ervoor gekozen om de regio op te delen in vier clusters, variërend van twee tot vier gemeenten. Per cluster worden alle functies vervuld, zodat er in totaal vier functionarissen per functie zijn. Op deze manier blijft het aantal mensen dat deel uitmaakt van het Team Bevolkingszorg relatief beperkt. Om te voorkomen dat de medewerkers van de verschillende gemeenten elkaar niet kennen, worden regelmatig trainingen en oefeningen georganiseerd. Doordat de omvang van het Team beperkt blijft, kunnen medewerkers vaker en beter worden opgeleid, zodat ten tijde van een ramp of crisis de dan in te zetten personen goed op hun taak zijn voorbereid. Deze werkwijze gaat van start op 1 juli 2012. Naar verwachting zal het één à twee jaar duren voordat het team het gewenste niveau heeft bereikt. Dit kan alleen bereikt worden door actieve deelname aan de opleidingen en oefeningen. Op bestuurlijk niveau verandert er voor de gemeentelijke crisisbeheersingsorganisatie niets. Het Gemeentelijk Beleidsteam (GBT) blijft gehandhaafd. Hierin zitten de burgemeester, de gemeentesecretaris, de AOV-er en een beleidsvoorlichter. Deze laatste is iemand die in de regionale voorlichtingspool zit, en dus niet per definitie de gemeentelijke voorlichter. Naast de gemeentelijke functionarissen zijn ook de operationele diensten vertegenwoordigd en wordt het GBT indien gewenst aangevuld met specialisten van andere organisaties, zoals waterschappen, elektriciteitsbedrijven, defensie. De oefeningen voor het gemeentelijk beleidsteam vinden periodiek plaats. Hierbij zijn ook de hulpdiensten vertegenwoordigd. Actiepunt 12: de gemeentelijke medewerkers van het Team Bevolkingszorg opleiden en oefenen zodat het gewenste/vereiste niveau wordt behaald.
18
6 Integriteit Op het gebied van criminaliteit is er een verschuiving te zien in de aanpak. Criminaliteit is met regelmaat verweven met legale activiteiten. Reguliere bedrijven of bedrijfstakken worden gebruikt als dekmantel of om illegaal verkregen middelen wit te wassen. Steeds vaker wordt geconstateerd dat criminelen de weg van de minste weerstand zoeken, en zich vestigen en hun praktijken uitvoeren op plaatsen waar zij (relatief) ongestoord hun gang kunnen gaan. Bij verschillende overheden en andere organisaties is versnipperd kennis aanwezig over bedrijven of de daarbij betrokken individuen. Dit maakt het voor een individuele organisatie lastig crimineel gedrag te herkennen, en om dit vervolgens aan te pakken. De bestuurlijke aanpak wordt steeds belangrijker, omdat deze buitengewoon effectief is. Zo kunnen op basis van afspraken, veelal neergelegd in convenanten, gegevens worden uitgewisseld tussen verschillende ketenpartners. Voorbeelden hiervan zijn de protocollen voor ongebruikelijk bezit en hennep. Deze protocollen zijn door een groot aantal partners ondertekend, waaronder ook de gemeente Staphorst. Het kenmerk van georganiseerde criminaliteit is dat deze nauwelijks zichtbaar is voor de buitenwereld. Tegelijkertijd kan er sprake zijn van sterke verwevenheid tussen boven- en onderwereld. Om te voorkomen dat de overheid illegale activiteiten ongewild faciliteert door middel van vergunningen of subsidies, kan zij onderzoek doen naar de integriteit van de vergunningaanvrager. Hiervoor is de Wet BIBOB in het leven geroepen. In november 2009 heeft het college de Beleidslijn over de toepassing van de Wet BIBOB vastgesteld. Het toepassingsbereik beperkt zich in Staphorst tot de Drank- en Horecawet, en een aantal artikelen uit de APV, te weten die aangaande het alcoholvrije bedrijf, het exploiteren van een seksinrichting en/of escortbedrijf, het exploiteren van een speelautomatenhal en het exploiteren van een horecabedrijf. In de praktijk komt dit er op neer dat uitsluitend ten aanzien van horecabedrijven mogelijk een BIBOB-toets plaats vindt. Dit gebeurt vrijwel uitsluitend bij nieuwe vergunningaanvragen, en een enkele keer bij bedrijven waar vermoedens bestaan van illegale activiteiten of antecedenten. Naast horeca-activiteiten kunnen ook andere vergunningen, zoals milieu- of bouwvergunningen, worden gebruikt voor criminele doeleinden. Ongewild kan de gemeente dan illegale praktijken faciliteren. Momenteel heeft de gemeente Staphorst nog geen beleid om de wet BIBOB ook toe te passen op andere activiteiten dan die van horecabedrijven. Hierbij kan gedacht worden aan sloop- en afvalverwerkende bedrijven en grondbedrijven. Het steunpunt BIBOB, dat in het leven is geroepen voor het ondersteunen van gemeenten bij de uitvoering van dergelijke onderzoeken, is opgegaan in het Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (RIEC). De minister van Veiligheid en Justitie heeft in 2011 het takenpakket van het RIEC verzwaard. Het RIEC moet zich gaan ontwikkelen tot kennisknooppunt/kennismakelaar en op basis van die kennis gemeenten gaan adviseren over mogelijke acties of maatregelen tegen verdachte personen of bedrijven. Daarnaast moeten het RIEC gemeenten adviseren over de aanpak van georganiseerde criminaliteit en hoe dit op te nemen in de integrale veiligheidsplannen. In Staphorst zijn geen momenteel geen aanwijzingen voor misbruik van vergunningen voor criminele doeleinden. Landelijk heeft de praktijk echter uitgewezen dat gemeenten waar geen BIBOB-beleid is vastgesteld, door malafide ondernemers worden gekozen als vestigingsplaats, zodat zij hun illegale praktijken kunnen voortzetten. Dit is het zogeheten waterbedeffect. Regionaal is een nieuwe beleidslijn BIBOB beschikbaar. In deze beleidslijn is een vangnet bepaling opgenomen waardoor niet meer voor de verschillende categorieën activiteiten beleid hoeft te worden vastgesteld. Met name voor gemeenten als Staphorst, waar niet of nauwelijks gebruik wordt gemaakt van het instrument BIBOB is dit een nuttige
19
aanvulling. Vaststelling van deze beleidslijn kan dan ook voorkomen dat een wens om een BIBOB-toets uit te voeren strandt vanwege gebrek aan beleid. Actiepunt 13: uitwerken en vaststellen beleidslijn BIBOB
20
7 Regionale ontwikkelingen Burgerparticipatie Waar het gaat om het handhaven van de openbare orde en het bevorderen van de veiligheid in de buurt kunnen burgers een belangrijke schakel zijn in het vergaren van informatie. De burger kan een actieve rol als partner van gemeente en politie hebben. Een goed voorbeeld hiervan zijn de stewards die tijdens de jaarwisseling in Staphorst worden ingezet. Burgerparticipatie zal in de komende jaren een steeds belangrijker onderdeel worden van de handhaving van de openbare orde en de veiligheid. Gemeente en politie kunnen de veiligheid slechts vergroten als burgers hieraan meewerken. Door medewerking van burgers te zoeken ontstaat ook een groter draagvlak voor de keuzes die worden gemaakt. Burgerparticipatie is geen doel op zich, maar wordt slechts dan ingezet als er sprake is van een duidelijke meerwaarde. Door Politie IJsselland is onderzoek verricht naar burgerparticipatie en de mogelijkheden om burgers te betrekken bij verschillende veiligheidsvraagstukken. Uit dit onderzoek is gebleken dat burgerparticipatie de grootste kans van slagen heeft als de samenwerking kan worden geïnstitutionaliseerd, bijvoorbeeld door aan te sluiten bij bestaande structuren. Hierbij kan worden gedacht aan de wijk- en dorpsraden. Ook kan een nieuwe vorm van samenwerking worden geïnstitutionaliseerd. Dit is geen vanzelfsprekendheid, er zal aan een aantal voorwaarden moeten zijn voldaan om de kans van slagen zo groot mogelijk te maken. Zo zullen er gemeenschappelijke waarden en doelen moeten worden gecreëerd, er moet een samenwerkingsstructuur en –strategie worden opgezet, en de stijl van samenwerking en de rollen van de verschillende actoren moeten worden bepaald. Burgerparticipatie wordt in Staphorst al op beperkte schaal toegepast, te weten de inzet van de stewards bij de jaarwisseling. Deze vorm van samenwerking met burgers heeft zijn nut al meerdere jaren bewezen en het verdient dan ook aanbeveling om bij de aanpak van bestaande en toekomstige problematiek burgerparticipatie als middel in te zetten om tot een oplossing te komen. Actiepunt 12: bij geconstateerde problematiek met samenwerkingspartners de mogelijkheid van burgerparticipatie onderzoeken
Zelfredzaamheid De veiligheidsregio IJsselland heeft een programma opgezet dat is gericht op zelfredzaamheid. Dit programma behelst de integrale veiligheid, en daarmee het volledige veiligheidsveld. Er zijn meerdere aanleidingen om de zelfredzaamheid van burgers te vergroten. Zo kan de overheid niet op elk moment van iedereen de veiligheid waarborgen. Hulpdiensten hebben in sommige situaties beperkte capaciteit, of zij hebben te maken met een opstarttijd, waardoor burgers op zichzelf en op elkaar zijn aangewezen. Ook kan de overheid niet altijd onveilige situaties voorkomen, dit kan de burger in een aantal gevallen zelf. Daarnaast zijn zelf gekozen oplossingen in beginsel werkzamer en bestendiger dan de door de instituties aangereikte oplossingen. Dit maakt de samenleving als geheel sterker en weerbaarder. Voor de kans van slagen van zelfredzaamheid is het goed de volgende factoren in acht te nemen. • Risicobesef: zijn burgers zich bewust van de risico’s die hen bedreigen? • Wilskracht: willen burgers zelf zorgen voor veiligheid van henzelf en van anderen? • Kennis: wat kunnen burgers doen? • Vaardigheden: kunnen burgers datgene doen wat nodig is?
21
Ook sociale cohesie, de binding met een sociaal systeem (gezin, buurt, wijk) is van belang. Gebleken is dat in gemeenschappen met een grote sociale cohesie ook de zelfredzaamheid groter is. Onder sociale cohesie wordt overigens niet alleen de binding tussen burgers onderling verstaan, maar ook de binding tussen burgers en professionals. Dit laatste vereist ook van de professionals een andere zienswijze. In plaats van de burger slechts te zien als slachtoffer, veroorzaker of probleemhouder, wordt deze een belangrijke partner. In plaats van het probleem voor de burger op te lossen, wordt deze ondersteund in het zelf oplossen van het probleem. De intentie van het programma van de veiligheidsregio is om aan te haken bij initiatieven van de brandweer (bijv. Brandveilig leven), gemeenten (bijv. Keurmerk Veilig Wonen), politie, GGD en de veiligheidsregio zelf, zoals het AED-project. Het project wordt in 2012 nader uitgewerkt, waarna het in 2013 en 2014 wordt uitgevoerd. De gemeente Staphorst kan bij de uitvoering van de activiteiten naar aanleiding van deze nota een beroep doen op de Veiligheidsregio.
Veiligheidshuizen In 2008 is het Veiligheidshuis in de regio IJsselland een feit geworden. Het Veiligheidshuis is in het leven geroepen om een leemte op te vullen tussen de justitiële instanties enerzijds, en de zorginstanties anderzijds. Zij opereren dan ook op het snijvlak van deze sectoren. De doelgroepen van het Veiligheidshuis zijn jeugd, veelplegers en exgedetineerden. De interventies bestaan eruit dat in individuele casus waarin meervoudige problematiek aan de orde is, de veiligheidsmakelaars als aanjager fungeren waarbij de mogelijkheden van de verschillende betrokken instanties worden beoordeeld om zo een doorbraak in de aanpak te forceren. De veiligheidsmakelaar neemt in de gemeente Staphorst deel aan het zorgoverleg. Regionaal heeft de werkwijze van het Veiligheidshuis zijn nut al diverse keren bewezen.
22
8 Nationale politie
In 2011 is het voorstel tot wijziging van de Politiewet in procedure gebracht. Dit voorstel houdt in dat de 25 regionale korpsen en de KLPD opgaan in één landelijk korps met één korpschef. Dit landelijke korps wordt onderverdeeld in tien regio’s, waarbij Overijssel en Gelderland samen de Regio Oost zullen vormen. De regio Oost wordt onderverdeeld in vijf territoriale eenheden, die in omvang samenvallen met de Veiligheidsregio’s. Binnen deze eenheden worden basisteams gevormd, waarbij het aantal fte’s van een team een leidend principe is. De teams worden tussen de 60 en 200 fte groot. Hiervoor is gekozen om robuuste teams te kunnen vormen, die alle werkzaamheden binnen hun gebied kunnen uitvoeren. De gemeenten Staphorst en Zwartewaterland hebben nu nog gezamenlijk een politieteam, Horst en Waterland. In de nieuwe situatie zal er één politieteam komen voor de gemeenten Steenwijkerland, Zwartewaterland, Kampen en Staphorst. Hiervoor is gekozen vanwege de bestuurlijke raakvlakken tussen deze gemeenten. Zoals in de inleiding reeds kort aangestipt is er voor gekozen deze nota te laten gelden voor de jaren 2012-2014. Hiermee loopt de termijn synchroon aan de raadstermijn. Na de gemeenteraadsverkiezingen kan de nieuwe gemeenteraad opnieuw de prioriteiten vaststellen. In de gemeenten waarmee Staphorst het basisteam vormt, is deze looptijd reeds een feit. Voor de aansturing van de politie binnen het gebied kan dan in 2014 een beleidsplan vastgesteld worden waarin de prioriteiten van de verschillende gemeenten zijn opgenomen. Voor de daadwerkelijke uitvoering worden jaarlijks op gemeentelijk niveau plannen opgesteld. De gemeentelijke IV-plannen zijn van belang voor het regionale beleidsplan dat de politie één keer per vier jaar moet opstellen. De keuze voor een gezamenlijk beleidsplan maakt dat de belangen van de gemeenten beter kunnen worden behartigd.
23
Bijlage 1
Overzicht Actiepunten: Veilige woon- en leefomgeving 1. Invoering Burgernet 2. stimuleren PolitieKeurmerk Veilig Wonen bij bestaande bouw en nieuwbouw 3. Politie Keurmerk Veilig Wonen implementeren bij het ontwikkelen van nieuwe woonwijken 4. bewustwording creëren bij burgers om verandering van gedrag en gewoonten te bewerkstelligen 5. onderzoek naar behoefte aan stuurgroep voor zorgoverleg 6. afstemmen jaarplannen politie en gemeente ten aanzien van APV-feiten 7. evaluatie werkwijze Werkgroep Oud en Nieuw
Bedrijvigheid en veiligheid 8. Keurmerk Veilig Ondernemen De Baarge 9. gemeente en politie treden in overleg met winkeliers over veiligheid in het centrum 10. overeenkomst sluiten met de gemeente Kampen over toezicht DHW
Jeugd en veiligheid 11. integrale aanpak alcoholmatiging
Crisisbeheersing 12. de gemeentelijke medewerkers van het Team Bevolkingszorg opleiden en oefenen zodat het gewenste/vereiste niveau wordt behaald.
Integriteit 13. uitwerken en vaststellen beleidslijn BIBOB
Regionale ontwikkelingen 14. bij geconstateerde problematiek met samenwerkingspartners de mogelijkheid van burgerparticipatie onderzoeken
24
