Aan de goede wil van de VS twijfelt niemand, maar de problemen in Irak worden onbeheersbaar. prijs losse nummers op maandag tot en met zaterdag 1,20

Nederlands

Dagblad www.nd.nl

Gereformeerde ochtendkrant voor christelijk Nederland

2

6

7

GENÈVE - Ontwikkelingslanden krijgen de beschikking over goedkope medicijnen tegen levensbedreigende ziekten als aids, malaria en tuberculose. De vijf belangrijkste onderhandelingspartners in het overleg daarover, de Verenigde Staten, Brazilië, India, Zuid-Afrika en Kenia, bereikten daar gisteren in Genève, het hoofdkwartier van de Wereldhandelsorganisatie (WTO), een akkoord over. De 146 WTO-leden, waaronder Nederland, bekrachtigen de overeenkomst naar verwachting komende maand, als ze bijeenkomen in de Mexicaanse badplaats Cancun.

Doden door schietpartij in bedrijf Chicago (VS) CHICAGO - Een schutter heeft gisteren in Chicago zes mensen doodgeschoten in een zaak waar auto-onderdelen worden verkocht. Het is nog onbekend of hij werd doodgeschoten door de politie of dat hij de hand aan zichzelf sloeg. De schutter was een voormalige medewerker van de zaak die vermoedelijk gefrustreerd was over zijn ontslag. De politie probeerde eerst tevergeefs met de man te onderhandelen. Daarna ging ze tot actie over.

Jakarta splitst Papua nog even niet in drieën JAKARTA - De Indonesische regering heeft haar plannen voor de opsplitsing van de provincie Papua in drie delen voorlopig in de ijskast gezet. Volgens The Jakarta Post hangt het besluit samen met het aanhoudende protest in het voormalige Irian Jaya. Door botsingen tussen voor- en tegenstanders van de verdeling vielen de afgelopen dagen al zeker vijf doden.

Uitspraak steniging Lawal binnen maand KATSINA - Een islamitische rechtbank in Nigeria heeft gisteren bepaald dat het binnen een maand beslist over de steniging van Amina Lawal. Dat werd gisteren duidelijk na het horen van de partijen in hoger beroep. Uiterlijk 25 september spreken de rechters een vonnis uit over de alleenstaande moeder die verdacht wordt van overspel. Een lagere islamitische rechtbank veroordeelde de 31-jarige Lawal vorig jaar tot steniging omdat ze volgens de rechters te kort na haar echtscheiding een kind van een andere man had gekregen.

DE K R E E T

Minister: zorg is bijna heel

19° NO 3

jaargang 58 no. 15.339

donderdag 28 augustus 2003

Coalitie verdeeld over loonbod CNV DEN HAAG - De regeringsfracties in de Tweede Kamer hebben woensdag sterk verdeeld gereageerd op een handreiking van het CNV. De vakcentrale wil volgend jaar genoegen nemen met een eenmalige loonsverhoging die niet meetelt bij de CAO-onderhandelingen in het jaar daarop. Het CNV wil daarvoor compensatie voor de bezuinigingsplannen van het kabinet. Het CDA toont zich tot dat laatste bereid, VVD en D66 niet. Het CNV wil met de beperkte looneis de economie en

Kabinet dicht bij akkoord over de zorg

de werkgelegenheid versterken. Door het voorstel blijft ook de koppeling tussen uitkeringen en lonen in stand. De vakcentrale wil namelijk een vast bedrag aan loonsverhoging voor iedere Nederlander. In reactie overweegt collegavakcentrale FNV ook een vaste loonstijging voor volgend jaar, zij het met een structurele doorwerking na 2004. Het CDA reageert zeer verheugd op het CNV-bod. Volgens vicefractievoorzitter Verburg kan het gebaar ,,niet onbeantwoord blijven’’. Als de andere sociale partners de lijn van het CNV overne-

men moet volgens haar ,,de overheid ook bereid zijn iets te doen’’. Verburg denkt aan concessies bij de ophanden zijnde wijziging van de WAO en bij de voorgenomen afschaffing van de fiscale aftrekbaarheid van prepensioenpremies. Op beide plannen bestaat scherpe kritiek bij de vakbeweging. Coalitiepartners VVD en D66 zijn veel minder enthousiast over het voorstel van het CNV. Volgens vice-fractievoorzitter B. de Vries van de VVD is de bereidheid van het CDA om nu al over concessies te praten ,,voorbarig, niet aan de

orde en heel onverstandig. We moeten zeker niet de indruk wekken dat er veel te onderhandelen valt.’’ Financieel specialist Bakker van D66 meent dat CNV-voorzitter Terpstra ,,echt niet in de gaten heeft hoe groot de problemen van ons land zijn’’. Het aanbieden van een eenmalige loonsverhoging in plaats van een structurele noemt hij weliswaar ,,een stap in de goede richting’’, maar die is niet voldoende. ,,Als het ooit noodzakelijk is geweest dat de lonen niet stijgen, dan is dat nu.’’ Vanuit het kabinet werd woens-

dag terughoudend gereageerd op het CNV-bod. CDA-minister De Geus van Sociale Zaken zal het voorstel ,,heel goed bekijken’’. Hij noemde het op voorhand niet onbespreekbaar. Zijn VVD-collega Zalm van Financiën vindt het goed dat het CNV tot matiging bereid is. ,,Maar helemaal geen loonstijging zou nog beter zijn.’’ De reactie van de CDA-fractie deed Zalm af als ,,een hele snelle conclusie’’. In ruil voor het beperkte loonbod wil het CNV dat het kabinet de mogelijkheden van deeltijdontslag en deeltijdpensioen invoert.

Met deeltijdontslag kunnen mensen in dienst blijven als er bij een bedrijf niet genoeg werk is. Zij krijgen dan voor de niet gewerkte uren een WW-uitkering. Met deeltijdpensioen kunnen oudere werknemers deeltijdwerk combineren met pensioen. Het CNV blijft tegen de kabinetsplannen om de fiscale stimulering van het prepensioen af te schaffen. Mocht daaraan worden vastgehouden, dan eist het een overgangsregeling voor mensen van 50 jaar of ouder. Ook de WAO-plannen moeten volgens ANP het CNV veranderen.

D

Vuurwerkontploffing in China

DEN HAAG - Het kabinet is dicht bij een akkoord over de bezuinigingen in de gezondheidszorg. Op de begroting van het departement zal in 2004 2,1 miljard euro worden bezuinigd. Minister Hoogervorst bevestigde gisteren dat het kabinet er nu bijna uit is. Vandaag zal het gesprek over de zorg worden afgerond.

E

Een grote explosie in een vuurwerkopslagplaats in het zuidoosten van China heeft zeker twintig mensen het leven gekost. Een aantal gebouwen in de omgeving is verwoest. De ontploffing vond dinsdag plaats in een houten schuurtje vlak bij de hoofdstad Fuzhou van de provincie Fujian, zo meldde het persbureau Xinhua gisteren. Behalve de doden zijn er meer dan veertig gewonden. Volgens China News Service heeft de ontploffing een krater geslagen van twee meter diep en een doorsnee van twintig meter. Door de kracht van de explosie werden huizen tot op zestig meter van de opslagplaats verwoest. In China komt het geregeld voor dat de illegale of onveilige productie of opslag van vuurwerk en explosieven levens eist. Vorige maand kwamen bij een vuurwerkexplosie vijf mensen om het leven. Jaarlijks kosten ongelukken met vuurwerk en explosieven honderden Chinezen het leven, vooral op het platteland. China is de grootste vuurwerkproducent ter wereld. foto AFP

Monument met Tien Geboden uit gerechtsgebouw gehaald van onze redactie buitenland

MONTGOMERY - Het omstreden monument met daarin gegraveerd de Tien Geboden is gisteren verwijderd uit de centrale hal van het gerechtsgebouw van de staat Alabama in Montgomery. Daarmee werd gevolg gegeven aan een bevel van de federale rechter. Volgens de rechter was de aanwezigheid van een dergelijk monument is strijd met de Amerikaanse grondwet, waarin bepalingen over scheiding van

E

r is een plan om het de zakelijk rijder gemakkelijker te maken. Wie een auto van de zaak rijdt, kan worden geconfronteerd met een fiscale bijtelling van 25 procent van de cataloguswaarde van die auto. Dit wegens privégebruik. Wordt de auto (nagenoeg) geheel zakelijk gebruikt, dan ontloopt men een bijtelling, mits er een minutieuze kilometeradministratie wordt gevoerd. Daarbij komt dat de ritten tussen woning en werk niet als zakelijke kilometers tellen. Er staat tegenover, dat onder meer de eventuele vergoeding voor privé-gebruik van het belastbaar inkomen, mag worden afgetrokken. Al met al een regeling die nodeloos ingewikkeld is en zeker voor degenen die weinig of geen privé-ritten maken, onevenredig veel rompslomp meebrengt. Het is de bedoeling dat er in 2004 een eenvoudiger regeling komt. De bijtelling zakt tot 20 procent. Het tekort dat daardoor ontstaat, mag de privé-rijder wegwerken, is het plan. Een goed of een slecht plan?

e overheid heeft geld nodig om haar taken te kunnen uitvoeren. Daartoe heft zij belastingen. Oneigenlijk gebruik van deze bevoegdheid is als de overheid belastingen heft om de burger of het bedrijfsleven tot een bepaald gedrag bewegen. Zij kan daartoe ook subsidies verstrekken, of afzien van belastingheffing. In de praktijk bedient de overheid zich van al deze middelen. Van een kabinet met de VVD, kan worden verwacht dat het de nadruk legt op de belastingen als bron van inkomsten. Dat verklaart mede het plan om de zakenautoregeling te vereenvoudigen. Dat plan dateert echter uit de tijd dat uitvoering betaalbaar leek. Maar dat is in korte tijd veranderd. Dat nu naar compensatie gezocht wordt door de fiscale vrijstelling van de kilometervergoeding die werknemers krijgen voor zakelijke ritten met hun eigen auto, te halveren, moet dan ook worden gezien als een noodgreep. Het moet uit de lengte, of uit de breedte komen. Probleem is echter, dat het een nogal botte ingreep is. Vervelend voor minister Zalm is dat de opbrengst zal tegenvallen. Men zal nu veel eerder kiezen voor de zakenauto.

van onze redactie politiek

Volgens de minister gaat het kabinet hard maar sociaal ingrijpen in de gezondheidszorg. ,,We zullen geen onaanvaardbare dingen uitvoeren.’’ Hoogervorst benadrukte ‘goed op de sociale problemen te zullen letten’. Hij doelde onder meer op de positie van chronisch zieken, die vaak een beroep moeten doen op de gezondheidszorg. Zij krijgen waarschijnlijk via de fiscus compensatie voor de oplopende onkosten, mogelijk via een soort T-formulier. Dit geldt ook voor mensen met lage inkomens. Het kabinet trekt voor deze compensatie ruim 100 miljoen euro uit. Fors ingrijpen is volgens de minister nodig. ,,Als we dat niet doen, gaat ons stelsel op den duur kapot.’’ Hij wil onder meer bezuinigen door de introductie van een eigen risico voor fondspatiënten en de herinvoering van de medicijnknaak (1,50 euro per recept). Daarnaast wordt het ziekenfondspakket verkleind. Zo verdwijnen waarschijnlijk de anticonceptiepil en drie ivf-behandelingen uit het pakket, komt er een maximum aan het aantal vergoede fysiotherapiebehandelingen en wordt tandheelkundige zorg ingeperkt. Wie meer wil, moet zich bijverzekeren. Maagzuur- en cholesterolremmers blijven vermoedelijk wel in het fondspakket. ,,Nederland heeft één van de duurste zorgstelsels ter wereld. Over tien jaar telt ons land ruim een miljoen 75-plussers. Als we daar nu niet tijdig op inspelen, draait de zaak in de soep’’, aldus de minister.

Zakenauto

kerk en staat zijn opgenomen. Terwijl het ruim 2385 kilo zware monument werd weggevoerd, werd op de trappen van het gebouw gebeden door tegenstanders van het rechterlijke besluit. Hun was verzocht niet uit protest tegen de verwijdering het gebouw te bestormen, maar alleen te bidden. Waar het monument zou worden heengebracht, was niet meteen duidelijk. Patrick Mahoney, directeur van Christian Defense Coalition, een groep die zich tegen de verwijdering had verzet, zei dat hem door func-

tionarissen was verteld dat de kolos een plaats zou krijgen elders in het gebouw. Maar hij zei niet te weten of die plaats toegankelijk zal zijn voor het punbliek. De hoogste rechter van Alabama, Roy Moore, die weigerde de verwijdering van het monument te laten uitvoeren, werd vanwege die weigering vorige week tijdelijk uit zijn functie gezet. Moore staat op het standpunt dat de Tien Geboden van God van wezenlijk belang zijn voor het Amerikaanse rechtssysteem.

‘Europese Unie kan veel meer doen aan rampenbestrijding’ door onze correspondente Hetty van Rooij

BRUSSEL - Als de landen van de Europese Unie niet bereid zijn heel nauw samen te werken, blijft het tobben met het voorkomen en bestrijden van grote rampen in Europa. Een Europees korps voor civiele bescherming moet zorgen dat gespecialiseerde eenheden van overal uit de Unie in ieder rampgebied inzetbaar zijn. Gemeenschappelijke trainingen, opleidingen en oefeningen zijn onontbeerlijk voor rampenbestrijding op Europese schaal. Dat is de boodschap van de Franse Eurocommissaris Michel Barnier (Regionaal Beleid), die verantwoordelijk is voor het rampenfonds van de Europese Unie. De Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de Unie, besloot gisteren 31,6 miljoen euro aan Portugal uit te keren als bijdrage in de kosten van de bosbranden. De Commissaris greep de gelegenheid aan om te pleiten voor een serieuze aanpak van natuurrampen: meer preventie en een veel betere samenwerking tussen de lidstaten. Civiele bescherming en rampenbestrijding vormen een terrein waar ‘Brussel’ niets te vertellen

heeft en dat volledig onder de verantwoordelijkheid van de nationale regeringen valt. Maar volgens Barnier is het hoog tijd dat de ministers over hun eigen grenzen heenkijken en een einde maken aan de vrijblijvende samenwerking. ,,Bij een aardbeving in Italië of een watersnoodramp in Duitsland kan de hulpverlening via Brussel gecoördineerd worden’’, zei hij. Barnier deed een beroep op de ministers om ,,initiatief te tonen’’ en het dagelijks bestuur van de Unie te belasten met de uitwerking van zijn ideeën. De 31,6 miljoen euro voor Portugal zijn bestemd voor reddingsdiensten, tijdelijke behuizing en

het verschil Satan bestaat echt. Zolang je met hem meegaat, is alles goed en aardig.

het herstel van energie en water. Barnier becijferde dat met het bedrag ongeveer 40 procent van die kosten gedekt zijn. Het EU-noodfonds is een jaar geleden uit de grond gestampt op initiatief van Commissievoorzitter Prodi. Jaarlijks kan er een miljard euro worden uitgekeerd. Als een land in aanmerking wil komen voor een bijdrage moet het daar zelf om vragen. Het noodfonds is bestemd voor ‘grote en tragische rampen’ waarvan de schade geraamd wordt op minstens drie miljard euro. Bij een ramp met een beperkte omvang, zoals de dijkdoorbraak in Wilnis, valt er uit Brussel geen financiële hulp te verwachten.

en werkgever mag zijn werknemer per zakelijke kilometer belastingvrij 28 cent vergoeden. Daar legt de werknemer geld op toe als hij weinig (zakelijke) kilometers maakt. Dat geldt des te meer als hij hoge vaste en variabele kosten heeft. Rijdt hij daarentegen veel zakelijke kilometers, dan houdt hij er geld aan over, vooral als de vaste en variabele kosten meevallen. Daarom zal een werknemer die veel zakelijke kilometers rijdt, zo mogelijk opteren voor een kilometervergoeding in plaats van een auto van de zaak. Het is voorspelbaar dat als de zakenautoregeling wordt versoepeld en de privé-rijder het gelag moet betalen, die laatste als het even kan overstapt op de zakenauto. Dat betekent niet alleen minder belastingopbrengst dan verwacht, maar ook een toeneming van de verkeersonveiligheid en een vuiler milieu. Met de auto van de baas wordt aanzienlijk minder zorgvuldig omgesprongen dan met de eigen auto. De dupe wordt vooral de werknemer die weinig ritten voor de baas maakt. Meestal behoort die niet tot de categorie der sterkste schouders. Ook daarom moet het kabinet nog maar even doorbroeden. Dit plan is onrijp. JC

✂

Akkoord over goedkope medicijnen Derde Wereld

Rijden in een leaseauto wordt goedkoper. Wie zijn eigen auto gebruikt voor het werk is slechter af.

Weer

DEN HAAG - Het aantal kinderen dat in verband met een crisissituatie onmiddellijk wordt opgenomen in een gesloten justitiële opvanginrichting, is de laatste jaren fors toegenomen. Waren er in 2000 nog 258 crisisplaatsingen, in 2002 was dat al meer dan verdubbeld tot 580. Ook dit jaar is er een verdere stijging: de eerste zes maanden waren er al 327 crisisplaatsingen. Dat hebben minister Donner van Justitie en staatssecretaris Ross van Volksgezondheid gisteren de Tweede Kamer geschreven in antwoord op vragen van de SP en CDA. De bewindslieden weten niet wat de reden is voor de toename van deze crisisplaatsingen.

12

9

prijs losse nummers op maandag tot en met zaterdag € 1,20

Hoofdredacteur: P.A. Bergwerff

Steeds meer kinderen in justitiële crisisopvang

Aan de goede wil van de VS twijfelt niemand, maar de problemen in Irak worden onbeheersbaar.

Economie

In Wilnis werd gisteren vooral schoongemaakt. De echte schade zie je later pas, weten ze in Limburg.

Opinie

Binnenland

Kerk

Israëlische troepen zijn tijdens schermutselingen met Palestijnen een bijbelwinkel binnengevallen.

Ja, ik wil het verschil proberen en ontvang graag het Nederlands Dagblad vier weken op proef voor slechts € 9,00. Naam: ........................................................................................................................................................................................................... m/v Straat: ........................................................................................................................................................................................................................ Woonplaats: Postcode: ........................................................................................................................................................................................................................

(voor de controle van de bezorging) Telefoon: ........................................................................................................................................................................................................................

Stuur deze bon in een open enveloppe zonder postzegel naar: Nederlands Dagblad, Afd. Abonneeservice, Antwoordnr. 1004, 3770 VB Barneveld of bel 0342-411711 of surf naar www.nd.nl

Joyce Foekema op pagina 2

(Het laatste halfjaar heb ik geen (proef)abonnement gehad.)

9 771570 797003

Wij gaan zorgvuldig om met uw gegevens, zie het colofon in de zaterdageditie.

Nederlands Dagblad, krant voor betrokken christenen

www.nd.nl

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 2

kerk en religie

S tilg eze t ALLE ANDEREN 1 Korintiërs 10:33 Ik zoek niet mijn eigen voordeel, maar dat van alle anderen, opdat ze worden gered. [NBV] Klaarstaan voor een ander, dat is niet makkelijk. Klaarstaan voor een ander met een heel andere cultuur, dat is nog moeilijker. Je goede bedoelingen worden lang niet altijd begrepen, je stoot op onverwachte momenten je neus. En dan trek je je onwillekeurig terug. Paulus had daar vast ervaring mee. In de joodse wereld was hij wel thuis, en in Tarsus was hij opgegroeid in de cultuur van een hellenistische stad. Maar hij had ook gewerkt in Arabië, in een cultuur van trotse nomaden. Hij was in talloze kuststeden geweest, vaak smeltkroezen van allerlei culturen, maar ook in de achtergebleven binnenlanden van Galatië. Hoe vaak had hij zich niet moeten aanpassen! Ik zoek het voordeel van álle anderen, schreef hij. Daar zit een wereld van ervaring achter.

Tientallen doden tijdens hindoefeest van onze redactie kerk

BOMBAY - Zeker 39 mensen zijn gisteren om het leven gekomen en 125 zijn gewond geraakt toen zij onder de voet werden gelopen tijdens een hindoefestival in het westen van India. De meeste slachtoffers zijn oudere vrouwen. Het ongeluk voltrok zich toen meer dan een miljoen hindoes zich in het kader van het Kumbh Mela festival bij Nasik, zo’n 175 kilometer ten noordoosten van Bombay, bij de oevers van de ri-

GEREF. KERKEN (VRIJG.)

Bijzondere dienst HARDINXVELD-GIESSENDAM 31 augustus - 17.00 uur (Buitendams 45): dienst aangepast aan doven en slechthorenden. NED. HERV. KERK

Beroepen te Oudewater-Hekendorp: D. Dekker te Harderwijk; te Vroomshoop: J.A. Berkheij te Oosterbierum/Wijnaldum. Jubileum ds. J.J. Brijker WIJNS - 5 september zestig jaar predikant: ds. J.J. Brijker. Predikantsplaatsen: Ouwerkerk (1943), Arum (1946), Klooster ter Apel (1950), Hoorn (1957) en Noordoostpolder, wijk CreilEspel (1967) en Noordoostpolder, wijk Emmeloord-Centrum (1976). Emeritaat (1982). GEREF. GEMEENTEN

Beroepen te Oudemirdum: J. Schipper te ‘s-Gravenpolder. BIJZONDERE DIENST

ALPHEN AAN DEN RIJN - 7 september - 17.00 uur (Adventskerk): dienst aangepast aan mensen met een verstandelijke handicap.

Nieuwe leden voor Wereldraad van Kerken GENÈVE - Het centraal comité (dagelijks bestuur) van de Wereldraad van Kerken heeft gisteren één kerkgenootschap en zes oecumenische organisaties toegelaten tot de wereldwijde koepel van kerken. Het comité vergadert dezer dagen in Genève. De Moravische Kerk van Amerika (hernhutters) is nu in zijn geheel lid van de Wereldraad. Voorheen waren de zuidelijke en de noordelijke tak van dit kerkgenootschap apart vertegenwoordigd. Daardoor is het totaal aantal kerken dat lid is van de raad teruggebracht tot 341. Vier nationale raden van kerken zijn toegetreden. Het gaat om de Christelijke Raad van Nigeria (14 lidkerken), de Christelijke Raad van Noorwegen (15 lidkerken, de Raad van Kerken van Puerto Rico en de Protestantse Raad van Rwanda (zes lidkerken). Ook de Global Fellowship of Christian Youth (Brits) sloot zich aan bij de raad.

Positieve stemming financiën Wereldraad GENÈVE - De Wereldraad van Kerken beziet de eigen financiële toekomst met gematigd optimisme. De inkomsten blijven weliswaar dalen, maar door ingrijpende kostenbesparingen is de ergste crisis voorbij. ,,De financiële situatie is nu volledig onder controle’’, zei vice-voorzitter Anders Gadegaard van de commissie voor financiën van het algemeen bestuur tijdens de vergadering in Genève. De oecumenische organisatie sloot het vorig jaar af met een tekort van ruim 4,3 miljoen euro. In 2001 was dat nog 7,2 miljoen. Dit jaar hoopt de Wereldraad de vruchten te plukken van de voorlopig laatste bezuinigingsronde, waarbij de organisatie 21 van de 157 voltijdbanen schrapte. (advertentie)

www.merweboek.nl

vier de Godavari verzamelden. De hindoes geloven dat een bad in een van de heilige rivieren de mens van zijn zonden verlost. Het festival wordt eens in de twaalf jaar gevierd, wanneer de zon en Jupiter in het sterrenbeeld Leeuw staan. Het hoofdfestival wordt in Allahabad gehouden, maar om de drie jaar worden op andere plaatsen kleinere festivals gevierd. Volgens een hindoeïstische mythe streden goden en demonen om een pot onsterfelijkheidsnectar, waarvan enkele druppels in Indiase rivieren terechtkwamen.

Voorstel Landelijke Vergadering

NGK-jeugdwerk wordt kerkelijk ingekaderd van onze redactie kerk

k e r k n i e u w s

Geen kosjere eenpansmaaltijd

LELYSTAD - Door het drastisch veranderen van de statuten van Stichting Nederlands Gereformeerd Jeugdwerk (NGJ), kan het jeugdwerk zowel inhoudelijk als financieel een landelijke kerkelijke verantwoordelijkheid worden. Dit voorstel doet de Commissie Jeugdwerk aan de Landelijke Vergadering die in februari volgend jaar van start gaat. Het huidige NGJ is een zelfstandige stichting. De vorige landelijke vergadering sprak uit dat het beter is dat de kerken verantwoordelijk zijn voor dit belangrijke werk. Een commissie kreeg de opdracht te onderzoeken hoe het landelijke jeugdwerk kan worden voortgezet, zodanig dat het kerkverband er verantwoordelijk voor is. De commissie stelt voor de stichtingsvorm te handhaven, maar de statuten ingrijpend te veranderen. De naam NGJ kan daarbij gehandhaafd blijven. In de statuten wordt opgenomen dat de Landelijke Vergadering de leden van het stichtingsbestuur benoemt en dat het stichtingsbestuur periodiek verantwoording

aflegt aan deze kerkelijke vergadering. Tevens zal het aantal bestuursleden worden uitgebreid met een aantal deskundigen op het gebied van financiën en beleidsvorming. Omdat in de nieuwe opzet de Landelijke Vergadering het jeugdwerk zal financieren, zal van de lokale kerken een vast bedrag per ziel worden gevraagd, aldus het voorstel. De stichtingsvorm kon niet zomaar worden opgeheven, omdat de huidige parttimejeugdwerker André Maliepaard juridisch verbonden moet zijn aan een rechtspersoon. De stichting is dat en de Landelijke Vergadering niet. Stichting NGJ ondersteunt het lokale verenigingswerk door middel van het uitgeven van brochures, het organiseren van kadercursussen, en het geven van voorlichting en advies over de inrichting van het jeugdwerk. André Maliepaard is aangesteld als tienercoach. Hij houdt wekelijks een dag kantoor in het Apeldoornse kantoor van de Christelijke Gereformeerde Jeugdorganisie (CGJO) waarmee nauw wordt samengewerkt. Naast de parttimebaan voor het NGJ (twee dagen per week) is Maliepaard per 1 juli ook parttime voor het CGJO gaan werken.

Overal in het land zijn nog sporen te vinden van Joods leven. Vandaag in een fotoserie: een importeur van kosjere producten.

@

Hebreeuwssprekenden krijgen hulpbisschop door onze correspondent Alfred Muller

JERUZALEM - De nieuwe rooms-katholieke hulpbisschop van Jeruzalem, Jean-Baptiste Gourion, heeft ontkend dat zijn benoeming bedoeld is om de invloed van de Latijnse patriarch van Jeruzalem, Michel Sabah, te beperken. Op 21 augustus stelde paus Johannes Paulus II monseigneur Gourion aan tot hulpbisschop voor de Hebreeuwssprekende rooms-katholieken in Israël. Op Radio Vaticaan distantieerde hij zich echter van mediaberichten die ,,een politieke kwestie’’ van zijn benoeming hebben gemaakt. Het hoofd van de rooms-katholieken in zowel Israël als de Palestijnse gebieden is de Arabischsprekende patriarch Sabah.

De meeste rooms-katholieken in Israël en de Palestijnse gebieden zijn Arabieren. De laatste jaren is het aantal Hebreeuws sprekende katholieken echter snel gestegen. De groei is ontstaan door katholieke immigranten uit de voormalige Sovjet-Unie die met joden zijn getrouwd en door de komst van gastarbeiders. Deze Hebreeuwssprekende katholieken hangen de Arabische cultuur niet aan. De Palestijn Michel Sabah heeft zich dikwijls kritisch over Israël uitgelaten. Gourion werd in 1934 in Algerije in een joods gezin geboren, maar hij bekeerde zich later tot de Rooms-Katholieke Kerk. In 1962 trad hij toe tot de orde van de benedictijnen. In 1976 arriveerde hij in Abu Gosh in Israël, waar zich een Hebreeuwssprekende rooms-katholieke gemeenschap bevindt.

Israëli’s vernielen bijbelshop in Nablus van onze redactie kerk

NABLUS - Israëlische troepen zijn tijdens schermutselingen met Palestijnen een bijbelwinkel binnengevallen en hebben daarbij het hele interieur overhoop gehaald. Afgelopen vrijdagavond drongen de Israëli’s de winkel in Nablus binnen omdat ze volgens medewerkers van de winkel dachten dat die werd gebruikt als uitvalsbasis voor Palestijnse terroristen. Maandag zijn ze weer uit de winkel vertrokken. De afgelopen dagen heeft het leger in Nablus huis aan huis invallen gedaan op zoek naar terroristen. ,,Ik vraag me af of ze het bordje op onze winkel

wel goed hebben gezien’’, zei een medewerker van het bijbelgenootschap in Israël tegen het christelijke persbureau Compass. ,,Ze kwamen binnen, bezetten de winkel en lieten een enorme rommel achter.’’ Volgens de woordvoerder hebben de militairen een complete vernieling aangericht. Alle deuren waren ingeslagen, de airco en andere elektrische apparatuur was kapot. De meeste bijbels en andere christelijke lectuur waren op de vloer gesmeten. Volgens de woordvoerder is er voor ongeveer 10.000 euro schade. Het Palestijns bijbelgenootschap exploiteert winkels in Oost-Jeruzalem, Nablus, Bir Zeit en Gaza.

tekst Henk H.J. van As foto’s Nederlands Dagblad/Jaco Klamer Eens uitte een dominee zich tegen de ‘rassen’vermenging van blank en bruin met de bijbeltekst ‘Gij zult het bokje niet koken in de melk van zijn moeder’. Veel kerkgangers begrepen het verband niet. De uitdrukking komt uit het Oude Testament. Daar verbieden de spijswetten wél dit vermengen van vlees- en melkspijzen. De joodse kosjere keuken scheidt streng vlees- en melkspijzen. ‘Kosjer’ zijn ritueel geslachte, herkauwende dieren met gespleten hoeven: wél het rund, maar geen varken of konijn. Alleen vissen met vinnen en schubben zijn kosjer, duif, kip en kwartel evenzo. Groenten mogen geen insecten bevatten. Mokum (Amsterdam) telt nog enkele kosjere winkels en supermarkten met een kosjere afdeling, zoals de C1000 te Buitenveldert (zie foto’s) - en eethuizen. In de Mediene (provincie) kan men per post bestellen. ‘Tov Ta’am’ (Goede Smaak) in Eemnes importeert kosjere spijzen. Oedi en Lydia Granot drijven de zaak. Oedi - Italiaans-joodse achtergrond - noemt zich ‘traditioneel’, niet echt orthodox. De sefardische jood houdt de spijswetten, draagt thuis geen keppeltje en rijdt op sabbat wel auto. Zijn kinderen gaan op een openbare school. Terug naar Israël, behalve op vakantie, wil de oudsportleraar niet: hij is al jaren Nederlander. Hij importeert deels samen met Antwerpse collega’s. Klanten zijn winkels en restaurants, een supermarkt in Buitenveldert, óók het Israël Producten Centrum van Christenen voor Israël. Die levert hij tafelzuren; uitjes en augurken. Joden houden soms de spijswetten omdat de Tora dat voorschrijft, Granot vooral omdat hij de logica

inziet. ,,Kosjer eten is gezond; vlees zonder bloed, gereinigd in zeezout en water’’. Granot eet vlees alleen ‘glatt kosjer’; een koe mag geen oneffenheid vertonen aan hart of longen. De slachter (sjochet) controleert dat inwendig. Een gezwel eraf snijden maakt het vlees niet meer ‘glatt kosjer’. Waarom zijn dieren, vissen en groenten soms onrein? Oedi: ,,G’d gaf de spijswetten voor onze gezondheid. Zo bevatten ongeschubde vissen te veel jodium. De Bijbel is G’ds handleiding; wij hebben keuzevrijheid om ernaar te leven. Ze is heilzaam voor iedereen.’’ Granot: ,,Ecologisch of milieubewust eten heeft niets met kosjer te maken. Onbespoten groenten en fruit bevatten vaak wormen.’’ Ook vegetariërs eten niet specifiek kosjer. Een klein percentage van Granots klanten is niet-joods. ,,Vlees is hoofdbestanddeel van ons voedsel; G’d gaf ons ook dieren tot spijs. Een jood kán wel vegetarisch eten; hij haalt de nodige eiwitten dan uit peulvruchten.’’

Voormalig heks waarschuwt kerken

Het gevaar van ‘ach een horoscoopje’ door onze redacteur Aldwin Geluk

BEVERWIJK - Ze was een heks, geloofde in een god én een godin en had niet in de gaten in wat voor geestelijk moeras ze zich bevond. Dat zag ze pas toen ze ging geloven in de God van de Bijbel. ,,Satan bestaat echt. Zolang je met hem meegaat, is alles goed en aardig. Pas als je je van hem afkeert, merk je zijn duivelse kracht.’’ Tegenwoordig maakt Joyce Foekema zich vooral zorgen over christenen die die kracht onderschatten. Op 25 oktober vindt in de Westerkerk in Aalten een seminar plaats over ‘Achtergronden en bevrijding uit hekserij (Wicca)’. Een van de sprekers is Joyce Foekema (31). Zij groeide op in een christelijk milieu, ging naar de zondagsschool en kreeg op haar dertiende een vriendje. ,,Hij was geen christen’’, vertelt ze. ,,Hij had zoveel vragen over het geloof die ik niet kon beantwoorden, dat ik zelf meer en meer ging twijfelen aan God.’’ Toen de verkering zes jaar later uitging, was Joyce op het punt gekomen dat ze wel geloofde in ‘iets’, maar niet meer in de God van de Bijbel. ,,Ik vond mezelf verstandig genoeg om mijn eigen keuzes te maken. Via de bibliotheek maakte ik kennis met astrologie, handlijnkunde en het boek ‘Mijn leven als heks’. Vooral dat laatste sprak mij enorm aan. Ik merkte dat wicca (moderne hekserij, red) niets te maken heeft met oude vrouwtjes op bezemstelen, maar met dichtbij de natuur leven en je plek vinden in het universum. Het klonk aantrekkelijk. De logica van wicca sprak mij ook erg aan, zeker in vergelijking met het christendom. Zo zie je in de natuur overal dat er ‘mannelijk’ en ‘vrouwelijk’ nodig is voor

vruchtbaarheid. Het leek mij dan ook onlogisch dat er alleen een mannelijke god zou zijn, zoals ik me die herinnerde uit het christendom. Wicca kent naast de god vooral de godin een heel belangrijke plaats toe, plus tal van andere geestelijke wezens.’’

Paranormaal Via via kwam Joyce verder in contact met wicca en leerde zij haar paranormale gaven te trainen, zoals ze het zelf noemt. ,,Er is een bovennatuurlijke wereld. Als je je daarvoor openstelt, krijg je allerlei ‘gaven’. Het zijn echter geen paranormale gaven waardoor je inzicht krijgt, maar geesten die je dingen duidelijk maken. Maar dat onderscheid ging ik pas achteraf zien.’’ In die tijd maakte ze een talisman voor een collega die maar niet zwanger kon worden, ondanks medische hulp. ,,Dat werkte. Zij en haar man kregen een dochtertje. Er zit dus echt een gigantische kracht achter.’’ Er was geen spoortje van twijfel bij Joyce dat ze misschien niet op de juiste weg zat. ,,De meeste wicca’s doen aan ‘witte magie’. Want volgens de wicca is ‘liefde de wet’. Je mag magie niet aanwenden om iemand te schaden. Later heb ik leren inzien dat alle magie - zwart én wit - uit dezelfde duistere bron komt.’’ Een vriend van haar verhuisde naar Nieuw-Zeeland om daar een wiccacentrum te vestigen. Hij stuurde na verloop van tijd een kaartje met de boodschap dat hij christen was geworden en dat zij daar ook eens over na moest denken. ,,Ik dacht: die heeft vast een leuk christelijk meisje gevonden’’ vertelt Joyce. ,,Ik heb hem teruggeschreven dat ik het fijn voor hem vond en dat iedereen nu eenmaal zijn ei-

gen weg gaat.’’ Sinds dat kaartje bleef de vraag ‘Wat nou als de God van de Bijbel echt bestaat’ zich opdringen. ,,Ik besloot één keer een kerk te bezoeken, om te bewijzen dat God niet bestond. Daar in die dienst, op zondagmorgen, greep God mij in mijn kraag. Plotseling wist ik zeker dat Hij wel degelijk bestaat. Ik was tot geloof gekomen, maar vroeg mij nog steeds af waarom wij bijvoorbeeld planten en kruiden niet zouden mogen aanwenden om mensen te genezen.’’ De nacht na haar bekering werd Joyce Foekema wakker. ,,Ik zette de radio aan en hoorde Jomanda. Meteen weer uit dus, dat ding. Na een glas warme melk probeerde ik weer in slaap te komen. Toen hoorde ik een vreselijke stem uit mijn binnenste komen, uit mijn maag ofzo, zoals je die ook wel hoort in horrorfilms. ‘Ik ben van Jezus’, schreeuwde ik uit en ik begon in mijn Bijbel te lezen. Het onze vader, de geslachtsregisters, alles wat ik maar opsloeg.’’ In die nacht raakte Joyce ervan overtuigd dat satan echt bestaat en dat hij wel degelijk macht over haar had gehad, in haar heksentijd.

Zorgen De eerste jaren na haar bekering liep Joyce Foekema niet te koop met haar verleden, maar de laatste jaren spreekt zij zich steeds vaker uit in het publiek. ,,Ik maak me zorgen over jongeren. Hekserij wordt, bijvoorbeeld in tienertijdschriften, heel erg populair en laagdrempelig gebracht, met leuzen als ‘Ben jij het vuurtype?’. Ik evangeliseer wel eens op straat en het valt mij op dat jongeren gedachteloos kruisjes of pentagrammen om hun nek hangen, zonder dat ze de betekenis kennen. Ik

kwam twee meisjes tegen die ik iets voorlas uit de Bijbel. Zij reageerden verbaasd: ‘Is dat een bijbel?’ Ze hadden er nog nooit een gezien. Realiseren wij ons als christenen wel dat veel jongeren meer over spiritualiteit en het boeddhisme weten dan over het christendom?’’ Joyce Foekema pleit ervoor dat kerken hekserij serieus nemen. ,,Ik bezocht eens een bijbelschool, waar iemand lesgaf over sekten. Die vrouw deed heel lacherig over hekserij. Ik werd boos. Als wij jongeren die zich met wicca bezighouden, uitlachen, bereik je ze in ieder geval niet.’’ De Bijbel is volgens haar duidelijk genoeg. ,,Er wordt in het Nieuwe Testament uitgebreid gesproken over de geestelijke wereld. Jezus zelf dreef regelmatig boze geesten uit. Mensen - en zelfs christenen denken: ‘ach, een horoscoopje, dat kan toch geen kwaad?’. Voor God kan het wel kwaad. Dit zijn geen grappen.’’ Voor christenen die merken dat jongeren zich bezighouden met occulte praktijken, is Joyce Foekema’s advies: ,,Weet wat je gelooft en probeer dat te verwoorden. Wij beseffen vaak niet genoeg wat voor rijkdom God ons schenkt met het geloof. Ontmasker de leugens van de duivel met de waarheid van de Bijbel.’’ Joyce schrok onlangs, toen een voorganger in haar (Volle Evangelie) gemeente vroeg hoeveel mensen er in de hel geloven. ,,Er ging maar een handjevol handen in de lucht. De duivel is zo sluw. Hij wil ons graag andere dingen laten geloven dan in de Bijbel staan. De enige oplossing is: die Bijbel blijven lezen, maar dan wel de hele Bijbel.’’

Meer informatie over het seminar: 0543-473696

binnenland/politiek Scheepvaart lekt te veel koelgassen DEN HAAG - De scheepvaart lekt te veel koelgassen. De grote hoeveelheden koelgassen lekken weg uit de koel- en vriesinstallaties. Dat blijkt uit een gisteren verschenen onderzoek van de Inspectie van het ministerie van VROM. Naar verhouding lekken de koel- en vriesinstallaties op zee tien keer zo veel koelgassen als de installaties op het land. De koelgassen tasten de ozonlaag aan en hebben een nadelig effect op het klimaat.

Schultz stemt in met andere vliegroute DEN HAAG - Staatssecretaris Schultz (Verkeer en Waterstaat) is bereid mee te werken aan een wijziging van de vliegroute vanaf de Polderbaan om Spaarndam te ontzien. Volgens een woordvoerster van Schultz moet de verlegging van de startroute wel passen binnen de bestaande milieuafspraken. De staatssecretaris wacht nu op een officieel verzoek van Schiphol en Luchtverkeersleiding Nederland.

Fractieleiders naar Bovenwindse Eilanden WILLEMSTAD - De fractievoorzitters van de Tweede Kamer zijn gisteren vanaf het vliegveld van Curaçao vertrokken voor een bezoek aan de drie Bovenwindse Eilanden, St.-Maarten, Saba en St.-Eustatius. De Nederlandse delegatie spreekt onder meer met de drie eilandraden. Dinsdag besloten Bos (PvdA), Dittrich (D66) en Rouvoet (ChristenUnie) alsnog gehoor te geven aan een oproep van leider Godett van de arbeiderspartij FOL om een bezoek te brengen aan een armenwijk. Godett had zich eerder geërgerd aan het feit dat de delegatie alleen de betere wijken te zien had gekregen. Godett leidde ze persoonlijk rond.

Justitie alarmeert Zwitsers over smokkel SCHIPHOL - De Nederlandse justitie heeft de Zwitsere collega’s gealarmeerd in verband met in mei op Schiphol onderschepte cultuurgoederen uit Moldavië. Dat heeft het ministerie van Financiën meegedeeld. Het beeldje, de sieraden, de vaas en de delen van beeldhouwwerken hadden Zwitserland als eindbestemming.

300.000 Canadezen naar Meisje van Yde ASSEN - Het veenlijk ‘Het meisje van Yde’ uit de collectie van het Drents Museum in Assen is op een expositie in Canada al door meer dan 300.000 mensen bekeken. Het veenlijkje was gedurende de afgelopen negen maanden te zien op de expositie The Mysterious Bog People in het Canadian Museum of Civilization in Ottawa/Gatineau.

Rechter wijst eisen ambassadekok af

Kenteken voor caravan mag later DEN HAAG - Eigenaren van aanhangwagens die nog niet in het bezit zijn van een nieuw kenteken, maar dat wel op tijd hebben aangevraagd, krijgen geen bekeuring. Dat heeft het Bureau Verkeershandhaving van het Openbaar Ministerie (OM) besloten, aldus een woordvoerder gisteren. Indien de automobilist bij controle een aanvraagbewijs kan laten zien dat voor 1 september is afgegeven, hoeft hij geen boete te betalen. De ANWB trok gisteren aan de bel omdat veel caravans nog geen nieuw kenteken hebben. Per 1 september moeten alle aanhangers en opleggers zwaarder dan 750 kilo verplicht een eigen kenteken en kentekenbewijs hebben, maar voor tienduizenden voertuigen is de aanvraag nog niet binnen. Volgens de ANWB hebben naar schatting 50.000 caravans nog geen eigen kenteken. Volgens de RDW, die de kentekens verstrekt, loopt het aantal aanvragen richting 800.000. Aangezien veel mensen pas op het laatste moment komen, kan niet iedereen na dit weekeinde met een nieuw kenteken de weg op. Het probleem dat de ANWB te-

genkwam, is dat veel eigenaren van caravans buiten hun schuld het kentekenbewijs nog niet hebben ontvangen. In veel gevallen gaat het om caravans die een ‘dubbelganger’ hebben met een identiek registratienummer, of caravans die ten onrechte als gestolen in de administratie staan. De RDW zegt voor sommige van deze gevallen nog zeker drie maanden nodig te hebben voor onderzoek en afgifte. De ANWB vraagt het ministerie van Verkeer en Waterstaat een instelling aan te wijzen die kan bemiddelen bij de afwikkeling van buitenlandse boetes. De geldboete voor overtreding van de nieuwe regels in Nederland is nog niet officieel vastgesteld. Indien iemand geen aanvraagbewijs kan laten zien, wordt een proces-verbaal opgemaakt. Naar aanleiding daarvan volgt een transactie van het OM. De hoogte van dit bedrag is nog niet vastgesteld, zei de woordvoerder. De RWD verwacht dat het aantal diefstallen van caravans na 1 september fors daalt. Bij het overschrijven van de nieuwe eigenaar wordt straks op het postkantoor in de computer gecontroleerd of de caravan als gestolen staat geregistreerd. ANP

Meerderheid voor nieuwe bijstandswet van onze redactie parlement

DEN HAAG - De oppositie in de Tweede Kamer is vergeefs te hoop gelopen tegen de nieuwe wet Werk en Bijstand. Staatssecretaris Rutte van sociale zaken gaf op een aantal onderdelen toe, zoals een versoepeling van de sollicitatieplicht voor bijstandsmoeders met jonge kinderen. Ook krijgen gemeenten langer de tijd hun reïntegratiebedrijven te privatiseren. Vanaf januari worden gemeenten financieel verantwoordelijk voor de bijstand. Ze krijgen dan een budget voor bijstandsuitkeringen en een budget om mensen weer aan het werk te helpen. Als een bijstandsgerechtigde aan het werk gaat, mag de gemeente het bespaarde uitkeringsgeld naar eigen inzicht besteden. Voor gemeenten wordt het dus aantrekkelijk om mensen uit de uitkering en aan het werk te krijgen. Voor staatssecretaris Rutte stond de vrijheid voor gemeenten om eigen beleid te maken centraal.

Hij weigerde toe te geven aan de eis van de oppositiepartijen PvdA, GroenLinks en SP dat uitkeringsgerechtigden recht hebben op hulp bij het zoeken naar een baan. ,,Dat is de vrijheid van een gemeente. Die moet via een verordening aangeven wanneer mensen recht hebben op een reïntegratietraject.’’ Om die reden weigerde de staatssecretaris ook in de wet op te nemen dat iedereen die in de bijstand zit, recht heeft op een persoonsgebonden budget voor reïntegratie. ,,Als een gemeente dat doet, is het prima, maar ik ga het ze niet voorschrijven.’’ Ook de eis van de oppositie dat gemeenten gedwongen moeten worden chronisch zieken en langdurig werklozen aan een baan te helpen, wees Rutte af. Hij wil ook niet dat gemeenten zelf bijstandsgerechtigden aan een baan gaan helpen. Dat is een taak voor particuliere reïntegratiebedrijven. ,,Het budget voor reïntegratie is niet bedoeld om een gemeentelijke organisatie draaiend te houden.’’

Naar de rechter om groene baret

Links de nieuwe baret van de Koninklijke Landmacht, daarnaast de groene van de commando’s. Onder de huidige baret. foto GPD/Peter Wiezoreck

Een groep oud-commando’s probeert vandaag bij de rechter te bereiken wat het ministerie van Defensie tot nu toe halsstarrig weigert. Zij vinden dat de nieuwe, mosgroene baret van de landmacht niet mag worden ingevoerd. Het hoofddeksel lijkt te veel op de felgroene baret, die al zestig jaar het ereteken is van het korps Commandotroepen. De baret toont aan dat de drager een zware opleiding heeft gevolgd. door Louis Burgers

ARNHEM - De zaak dient vanmiddag in Den Haag. Voordien komt er nog een gesprek tussen de eisers en de leiding van het korps in Roosendaal. Volgens woordvoerder Wim Wentink van de stichting ‘Redt de groene baret’ lijkt de kans op een vergelijk echter minimaal. ,,Als je ze naast elkaar ziet, dan valt het kleurverschil wel op. Maar eenmaal gedragen en groezelig zie je het verschil niet meer.’’ De landmacht draagt op dit moment bij het dagelijks tenue standaard de olijfgroene (bruine) baret. Alleen de luchtmo-

biele brigade (rood) en bijvoorbeeld de cavalerie (zwart) dragen een andere kleur. Het korps Commandotroepen kent als internationaal erkende barettenkleur het felgroen. Na een succesvol afgesloten opleiding ontvangen de commando’s een certificaat dat zij gerechtigd zijn tot het dragen van een groene baret, die daarna met bier wordt ‘ingedronken’. Wentink: ,,Waarden, normen en tradities schijnen niet meer belangrijk te zijn. Onder deze baret zijn veel mensen gesneuveld, en die moet nu verdwijnen omdat de bruine baret niet bij het nieuwe tenue past. Als het straks niet meer in het straatbeeld past, wordt dan ook de driekleur afgeschaft?’’ Al in 1998 werd besloten het ceremonieel tenue - ook wel ‘eerste grijs’ genoemd - een modernere uitstraling te geven. Modeontwerper Frans Molenaar kreeg de opdracht een nieuw pak te ontwikkelen. In zijn ogen past bruin daar niet bij. Daarop werd door het ministerie in maart 2002 besloten tot een mosgroene baret. Hierbij werd geëist dat er een duidelijk verschil moest zijn met de baret van de commando’s, aldus het ministerie.

DEN HAAG - De Belgische chefkok Bart Vandaele heeft het proces tegen de Nederlandse Staat en de Nederlandse ambassadeur in Washington, Boudewijn van Eenennaam, verloren. De kantonrechter in Den Haag wees woensdag de eisen van de Belgische kok af. De kok wilde betaling van achterstallig salaris en een schadevergoeding van in totaal 15.000 dollar.

De huidige bevelhebber van de landstrijdkrachten, luitenantgeneraal Urlings, en staatssecretaris Van der Knaap zien geen reden de al bestelde 90.000 baretten een andere kleur te geven. Het zou ook een strop betekenen van 315.000 euro.

Betekenis Volgens Wentink gaat het ministerie met deze argumenten voorbij aan de ware betekenis van de baret voor de commando’s. Als oud-sergeant (lichting ‘87-5) heeft hij de zware commando-opleiding afgemaakt die eindigt met de beruchte ‘afmatting’, een oefening van negen dagen met zware dagen nachtmarsen, te weinig eten en slapen en intensieve klimpartijen in de Belgische Ardennen. ,,Het is een mix van honger, dorst, slaaptekort en intimidatie’’, herinnert hij zich. ,,Ik ken mensen die met een gebroken middenvoetsbeentje zijn doorgelopen om de groene baret maar te halen. Je schoenen zitten vol bloed van de opengebarsten blaren, je wordt mentaal heel kwetsbaar. Die laatste negen dagen val je al gauw zeven kilo af. De inspanningen zijn zo groot, dat je daar niet

tegenop kunt eten, als je daar al tijd voor hebt.’’ De selectie is dan ook heel streng. Van de 2500 aanmeldingen van zijn lichting kwamen er 110 in de kazerne in Roosendaal terecht. Dertig soldaten haalden uiteindelijk hun groene baret. Bij het kader ging het al niet anders: een van de zeven geselecteerde dienstplichtige onderofficieren haalde het, en drie van de vijf beroepsmilitairen. Discipline en groepssolidariteit vormen de kracht van het korps. ,,Al bij de eerste selectie wordt gekeken of je binnen de groep past. Anders kom je niet eens in Roosendaal. Kameraadschap staat voorop, naast de wilskracht die nodig is om de opleiding af te maken. Een commando laat een gewonde kameraad nooit achter’’, zegt Wentink die nu verkoopleider is bij een bedrijf voor intern transport. Het korps is op 22 maart 1942 ontstaan toen de eerste Nederlandse Engelandvaarders zich meldden bij het commando opleidingskamp in Schotland. De vorming van de commandotroepen, die achter de vijandelijke linies ongezien hun werk deden, was in juni 1940 een van de initiatieven van

Winston Churchill met als doel een Duitse invasiemacht zo dicht mogelijk bij de Engelse stranden tegen te houden. De Zuid-Afrikaanse Boeren hadden op deze manier de Engelsen tijdens hun oorlogen rond de eeuwwisseling grote verliezen toegebracht.

Verkenner Ook na de oorlog kregen de commando’s als taak achter het front sabotage te plegen, tegenstanders te doden en als verkenner op te treden. Tijdens de Koude Oorlog kwam de nadruk meer te liggen op het waarnemen en verkennen van de verplaatsingen van de vijand. Essentieel is dat zij daarbij niet gezien mogen worden. Tegenwoordig is de taak weer verruimd, zoals gebleken is door het optreden van commando’s tijdens de Falklandoorlog en de oorlogen in Irak en Afghanistan. Wentink: ,,Ook in het Britse en het Amerikaanse leger heb je special forces of ‘green berets’ die hetzelfde werk doen als wij. Ook zij dragen groen. Als je ons de exclusiviteit van de groene baret afneemt, dan kap je een traditie af.’’

Eunice S. vandaag naar Nederland IZMIR - De eerder van heroïnesmokkel verdachte Eunice S. wordt vandaag vrijgelaten en in Izmir op het vliegtuig naar Nederland gezet. De politie begeleidt haar naar de luchthaven. Volgens tijdelijk zaakgelastigde P. Bekkers moet de vrouw aankomende nacht nog wel op het politiebureau in Izmir doorbrengen.

Onderhandelingen taalleraren mislukt UTRECHT - De onderhandelingen over de ontslagregeling van ongeveer 1400 docenten in allochtone levende talen (OALT) zijn woensdag stukgelopen. Volgens onderwijsbond AOb weigert het ministerie van Onderwijs aanvullende maatregelen te nemen om het ontslag en het inkomensverlies van deze leraren op te vangen. De bonden stappen nu naar de arbitragecommissie.

Inmiddels zijn wel alle formaliteiten nu daadwerkelijk geregeld, benadrukt hij. Ook met de politie in Antalya, dat het onderzoek naar de heroïnesmokkel doet. Vooral procedures bij de politie in Antalya zorgde afgelo-

pen dagen voor de vertraging. S. zit sinds dinsdagmiddag vast op het politiebureau in de Turkse stad. Dat terwijl de staatsveiligheidsrechtbank toen haar vrijlating uit de gevangenis gelastte. De rechters bevalen de vrijlating van S., omdat er niet voldoende bewijs was voor haar betrokkenheid bij een voorgenomen smokkel van 24 kilo heroïne. Ze werd dinsdag echter uit de gevangenis direct naar het bureau overgebracht. De politie in Antalya hield S. in juni samen met zes andere Nederlandse toeristen aan, omdat ze van plan zouden zijn een partij heroïne uit deze Zuid-Turkse

stad te smokkelen. Eerder werd haar zus al vrijgelaten, omdat haar betrokkenheid niet hard kon worden gemaakt. Haar andere zus moet zich samen met haar nichtje en drie mannen, op 25 september wel bij de rechtbank verantwoorden voor de voorgenomen smokkel. Van de drie mannen hebben er twee de Nederlandse nationaliteit.

Formaliteiten Consulair medewerker P. Beintema verbleef gisteren de hele dag op het politiebureau om de formaliteiten voor de vrijlating van S. te regelen. ANP

‘Ontvoerde’ Haagse jongen terecht

Onderzoek misstanden op Glen Mills School WEZEP - Er komt een extern onderzoek naar de praktijken op de Glen Mills School, het opvoedingsinstituut voor criminele jongeren in Wezep. Dat onderzoek, uitgevoerd door de Consultance Groep Nederland uit Arnhem, wordt mede ingesteld naar aanleiding van publicaties over wanbeleid. Daarin maakten internaatbewoners gewag van zowel fysiek als psychisch geweld van de kant van sommige begeleiders. Jongeren zouden tot bloedens toe zijn geslagen. Anderen zeiden stelselmatig te zijn vernederd.

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 3

‘Regenval zorgt voor zware gladheid’ van onze redactie binnenland

DEN HAAG - De verwachte zware regenval aan het einde van deze week is volgens de politie veel gevaarlijker voor het verkeer dan normaal. Door de lang-

durige droogte heeft zich een smeerlaag op de straten gevormd, die bij regen spekglad wordt. Daarbij zijn door de warmte ook her en der ‘sporen’ in het asfalt gereden. De politie raadt weggebruikers aan, zodra

het gaat regenen, voorzichtiger te rijden dan anders. ,,Het zal een stuk gladder zijn dan normaal. De remafstand wordt daardoor een stuk langer’’, aldus P. Koppens van Politie Haaglanden.

Koningin Beatrix zwaait naar kinderen in Kootstertille waar ze gisteren was tijdens een streekbezoek aan NoordoostFriesland. De belangrijkste thema’s tijdens het bezoek waren de aanpak van onderwijsachterstanden, jongerenbeleid, landbouw, landschapsbeheer, recreatie en economie. foto GPD/Catrinus van der Veen

DEN HAAG - De politie heeft gistermiddag in het Zuiderpark in Den Haag een grote zoekactie naar een 11-jarige jongen gehouden. Getuigen belden de politie met de melding dat een man een jongen met geweld het park in sleurde. Enkele uren later was de jongen terecht, hij bleek te zijn weggelopen. Volgens de politie kwam de jongen uit een tehuis voor begeleid wonen. Zijn begeleiders gingen hem zoeken, vonden hem bij het Zuiderpark en wilden hem mee terugnemen. De wegloper wilde dat niet en stribbelde heftig te-

gen, aldus de politie. Omstanders interpreteerden de worsteling als een ontvoering. De directie van het tehuis meldde zich bij de politie toen ze via de media van de zoekactie hoorde. De politie sloot het Zuiderpark vanaf 12.45 uur helemaal af en zette met vele tientallen medewerkers een grootscheepse zoekactie op touw. Met onder meer speurhonden en twee helikopters zochten politiemensen naar sporen. De automobilisten die werden toegelaten tot het park, moesten hun voertuigen bij binnenkomen en weggaan laten controleren. Even na 15.00 uur gaf de politie het park weer vrij.

De toon van de meldingen van omstanders en hun beschrijvingen waren voor de politie een signaal om de zoekactie zo serieus aan te pakken. Van het begin af aan is er echter rekening mee gehouden dat het ook om iets als een ruzie tussen een ouder en een kind kon gaan. Buiten het park is volgens de zegsman niet gezocht. Er is een politiebureau in het park gevestigd en de politie ging er van uit dat ze er zo snel bij was dat de man en de jongen nog in het park waren. Dat bleek niet zo te zijn: toen mensen van het tehuis de politie belden, waren zij daar alANP weer terug.

samenleving Waterstand Rijn lijkt niet verder te zakken LELYSTAD - De waterstand van de Rijn bij Lobith lijkt in tegenstelling tot eerdere verwachtingen niet verder te zakken. Het Infocentrum Binnenwateren verwacht dat de rivier de komende dagen op 7.20 meter boven NAP blijft staan. Dat betekent dat er geen nieuwe laagste waterstand ooit wordt bereikt. Maandag en dinsdag zag het er nog naar uit dat de waterstand bij Lobith zou dalen naar 7.15 meter boven NAP. Dat zou nog lager zijn dan vorige week maandag, toen de rivier een record-lage waterstand van 7.17 meter bereikte. Maar ondanks het feit dat het rivierwater in Zuid-Duitsland nog steeds zakt treedt er verderop richting Nederland een niet-verwachte vervlakking op, aldus gisteren een woordvoerder van het Infocentrum.

Bij veel vrachtwagens is dodehoekspiegel niet goed afgesteld

Dagboek herdershond terug

‘Extra spiegel helpt niet’ AMSTERDAM - De sinds dit jaar verplichte dodehoekspiegel voor vrachtwagens geeft in veel gevallen nauwelijks beter zicht. Bij 85 procent van de vrachtwagens blijkt de spiegel niet goed afgesteld of niet aan de eisen te voldoen. Dit blijkt uit controles van de verkeerspolitie in Amsterdam. De dodehoekspiegel moet het zicht van de vrachtwagenchauffeur verbeteren, in het bijzonder als deze rechtsaf slaat. De

dode hoek die daarbij ontstaat, leidde tot veel, vaak dodelijke ongelukken. Daarbij waren vooral fietsers en voetgangers het slachtoffer. Om hieraan een einde te maken, werd dit jaar de dodehoekspiegel verplicht voor vrachtwagens. Nu die niet het gewenste resultaat oplevert, pleit de Amsterdamse politie voor een verplichte instructie voor vrachtwagenchauffeurs. Zij blijken vaak slecht op de hoogte van de zichteisen en weten niet hoe zij gezichtsverbe-

terende voorzieningen, de dodehoekspiegel of -camera, moeten afstellen. De politie in Amsterdam waarschuwt ook de ‘zwakke’ verkeersdeelnemers (voetgangers en fietsers) voldoende afstand te nemen van voorbijkomende vrachtauto’s. Vooral als ze rechtsaf slaan, moeten voetgangers en fietsers erg letten op hun eigen veiligheid, omdat de kans nog steeds groot is dat de vrachtwagenchauffeur hen niet ziet. De Amsterdamse politie wil dat de

overheid verkeersdeelnemers hierop attendeert. Chauffeurs kunnen het volgens een woordvoerster van Transport en Logistiek Nederland (TLN) niet helpen dat de dodehoekspiegels soms verkeerd staan afgesteld. Ze volgen de aanwijzingen van het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de fabrikanten, aldus de vervoerdersorganisatie. ,,Maar deze zijn anders dan de wettelijke eisen waar de politie zich aan houdt’’, aldus de zegsvrouw.

HILVERSUM - Veel mensen bleven in 1978 thuis voor de tv-serie Dagboek van een herdershond van de KRO. Sindsdien zijn de verzoeken om een herhaling van de door Willy van Hemert geschreven en geregisseerde reeks blijven komen. De KRO geeft daar vanaf 17 december gehoor aan, aldus de omroep gisteren. De Vlaamse acteur Jo de Meyere veroverde op slag de Nederlandse harten als de stuntelige kapelaan-op-de-fiets, Erik Ode-

door Hans Jacobs

DEN HAAG - Mabel Wisse Smit heet écht Mabel Wisse Smit. Dat heeft de Rijksvoorlichtingsdienst gisteren bevestigd. Er bestond twijfel over de juiste achternaam van de verloofde van prins Johan Friso. Uit genealogisch onderzoek van het maandblad Vorsten, dat haar kwartierstaat opmaakte, kon worden opgemaakt dat Mabel nog steeds haar oorspronkelijke familienaam Los had. Die naam zou dan ook moeten worden gebruikt voor de toestemmingswet die de regering binnenkort indient bij de Staten-Generaal. Mabel is op 11 oktober 1968 in Pijnacker geboren als dochter van Hendrik Los en Florence Kooman. Ze kreeg de achternaam van haar vader, die in 1978 overleed. Moeder Kooman hertrouwde in 1980 met Peter Wisse Smit; de kinderen uit het eerste huwelijk namen zijn

AzG wil actie Berlusconi in zaak Arjan Erkel AMSTERDAM - Artsen zonder Grenzen wil dat de huidige EUvoorzitter en Italiaanse premier Berlusconi zijn ontmoeting met de Russische president Putin gebruikt om te praten over de ontvoering van Arjan Erkel. De hulporganisatie heeft de Italiaanse premier daartoe opgeroepen in een brief, meldde een woordvoerder van AzG. Erkel verdween ruim een jaar geleden in de Dagestaanse hoofdstad Machatsjkala. Putins bezoek aan Berlusconi begint vrijdag.

Twee miljoen voor meer kleur in de wetenschap DEN HAAG - De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) besteedt 1,8 miljoen euro aan een programma om meer allochtone afgestudeerden aan het werk te krijgen in de wetenschap. NWO-voorzitter P. Nijkamp maakte dat gisteren bekend. De organisatie wil met de bijdrage andere partijen stimuleren ook concrete acties te ondernemen.

Vernieuwend medicijn kost apotheker geld AMSTERDAM - Apothekers schieten er tientallen miljoenen euro bij in wanneer zij per 1 september acht procent van de inkoopprijs van vernieuwende geneesmiddelen moeten inleveren. Gemiddeld krijgen zij op deze geneesmiddelen van de groothandel maar vijf procent korting. Dat blijkt uit onderzoek van PricewaterhouseCoopers.

naam aan, en dat is ook vastgelegd zo meldde de RVD desgevraagd. Mabels stiefvader had bij zijn geboorte nog gewoon de achternaam Smit, en de voornamen Peter Wisse. In 1970 kreeg zijn vader, Wisse Jacobus Smit, bij koninklijk besluit toestemming om de familienaam te veranderen in Wisse Smit. Dat om de jongensnaam Wisse ‘voor het nageslacht te bewaren’. Voor vader en zoon betekende dat, dat zij voortaan twee keer ‘Wisse’ in hun naam hadden: Wisse Jacobus Wisse Smit en Peter Wisse Wisse Smit. Mabels stiefvader is in 2000 overleden. De trouwdatum van prins Johan Friso en Mabel, volgend voorjaar, is nog niet bekendgemaakt. Ook de toestemmingswet is nog niet ingediend bij het parlement. ,,Die komt ook niet eerder dan oktober. Alle aandacht is op dit moment gericht op Prinsjesdag’’, aldus RVD-directeur Brouwers gisteren.

Artsassistent schrijft ongeoorloofd recepten van onze redactie samenleving

Professor geeft college aan Groningse peuters

LONDEN - Pure chocolade is gezond. Italiaanse en Britse onderzoekers hebben ontdekt dat de hoeveelheid antioxidanten in het bloed toeneemt na het eten van de donkerbruine lekkernij. Die stoffen beschermen hart en bloedvaten. Wie denkt dat melkchocolade ook gezond is omdat daar dezelfde stoffen in zitten, komt bedrogen uit. Volgens de onderzoekers heft melk de beschermende werking van de flavonoïden in de pure chocolade op.

worden de voorstellen bestudeerd die verscheidene producenten hebben ingediend. In de herhaling komend seizoen gaat ook een deel van de populaire, in 1972 begonnen kinderserie Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, meneer?. Omdat in oktober een musicalversie van ‘Hamelen’ in de theaters komt (met opnieuw Loekie Knol in een hoofdrol) brengt de KRO twee programma’s met liedjes uit de tv-serie. De uitzendingen zijn op 11 en ANP 18 oktober.

Mabel Wisse Smit heet echt Mabel Wisse Smit

BERLIJN - Joop van den Ende heeft met de Duitse rockgroep The Scorpions afspraken gemaakt over een musical met als thema de val van de Muur van Berlijn. The Scorpions scoorden rond de val op 9 november 1989 hit na hit, waarvan Wind of Change de bekendste is. Wind of change wordt ook de titel van de musical. The Scorpions zullen hun hits van toen voor de musical ter beschikking stellen, maar ook vijftien nieuwe liedjes aanleveren. De première is in het najaar van 2004 voorzien, hoogstwaarschijnlijk in Berlijn.

‘Pure chocolade is goed voor het hart’

kerke. Hij voelde zich de ‘herdershond’ in een Limburgse dorpsgemeenschap van 1918. Die had te maken met belangrijke veranderingen door de mijnbouw. In de serie waren verscheidene Nederlandse topacteurs te zien, onder wie Ko van Dijk. Voor het najaar 2005 ontwikkelt de KRO overigens samen met de NCRV opnieuw een grootschalige en langlopende KRO/NCRV-dramaserie. De serie is bedoeld voor een groot kijkerspubliek. Op dit moment

ANP

Van den Ende maakt musical over val Muur

GRONINGEN - Prof. Geert Sanders, hoogleraar bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit in Groningen (RUG), gaat college geven aan peuters. Sanders zal de kleintjes 4 september ‘s ochtends in de openbare bibliotheek in Groningen uitleg geven over ‘boodschappen doen’. Bedoeling is dat de professor vertelt over het hoe en waarom miljoenen mensen over de wereld dagelijks boodschappen doen. Na afloop krijgen kinderen de gelegenheid het college in praktijk te brengen in een geïmproviseerd winkeltje. Aanleiding voor het college is een tentoonstelling in het kader van het 100-jarig bestaan van de Groninger bibliotheek.

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 4

Nova ontdekt het nieuws uit Brussel HILVERSUM - Een echte equivalent van Den Haag Vandaag wordt het niet, maar actualiteitenrubriek Nova (NPS/VARA) gaat veel meer aandacht besteden aan het Europese nieuws uit Brussel. Over ongeveer een jaar wil de Nederland 3-uitzending een ‘bureau Brussel’ hebben, meldde de nieuwe Nova-hoofdredacteur Carel Kuyl gisteren na afloop van de NPS-winterpresentatie. De vestiging in de Belgische hoofdstad moet uit een correspondent en een redacteur gaan bestaan. ,,Ik denk dat de correspondent net als Twan Huys in Amerika zo’n drie keer per week in de uitzending zou kunnen komen. Afhankelijk van het nieuwsaanbod’’, zegt Kuyl. De verwezenlijking van een ‘Brussel Vandaag’ is vooral een wens van de politiek, die vindt dat de besluitvorming in de EUhoofdstad op de Nederlandse tv onvoldoende voor het voetlicht

komt. Ook de omroepen zien er wel wat in, maar geld voor een structurele verslaggeving ontbrak. Kuyl denkt dat dat geld nu, ondanks de bezuinigingen, wel wordt gevonden. ,,Ik vind het duidelijk een taak voor ons om over de Europese Unie te berichten. Daar zijn we voor.’’ De Nova-leidinggevende is na een tumultueuze periode tevreden over de huidige koers van het programma. ,,Jeroen Pauw en Clairy Polak doen het goed, de kijkcijfers zijn bemoedigend en we krijgen goede gasten. Wel wordt het decor aangepast. Het is te groot, de presentatoren verdrinken erin. Die boekenkasten storen me en de lichtgevende tafel doet pijn aan mijn ogen.’’

Decor Het nieuwe decor werd ontworpen onder het bewind van de vorige hoofdredacteur Rik Rensen en is dus nog niet zo lang in gebruik. ,,Maar de aanpassingen kosten ook niet zoveel. Voor min-

der dan 10.000 euro zijn we klaar. Over ongeveer een maand zien de kijkers het resultaat.’’ Kuyl is ook nog op zoek naar twee nieuwe presentatoren, want twee presentatoren vindt hij te weinig. Bovendien wil hij op zaterdagavonden dubbelpresentatie invoeren om die uitzending wat meer vaart te geven. Huys en Paul Witteman, die gedurende de zomer invielen, zijn niet beschikbaar.

Comedy Tijdens de NPS-winterpresentatie werd duidelijk dat de NPS een Nederlandse versie maakt van de succesvolle Britse comedy The Kumars at no. 42. Bij de NPS gaat die show Weltevreden op 10 heten en gaat het niet over een Indiase, maar een Surinaamse familie (Weltevreden). Het gezin uit de middenklasse doet er alles aan om de zoon, gespeeld door komiek Roué Verveer, vooruit te helpen in het leven. Zijn vader, gespeeld door Kenneth Herdi-

gein, bouwt daarom een studio voor hem. Zijn zoon kan zo zijn eigen talkshow presenteren in het bijzijn van zijn Surinaamse familie en ontvangt diverse bekende gasten. De NPS, die als doel heeft (ook) tv te maken voor de multiculturele samenleving, probeerde eerst een Marokkaanse familie neer te zetten. Dat lukte niet omdat ,,je niet ontzettend kan lachen met Marokkanen en er zijn niet voldoende oudere Marokkaanse acteurs’’, aldus de regisseur gisteren. Op de radio krijgt de omstreden dj Giel Beelen (26) van de NPS een nieuwe kans een eigen programma te maken. Zijn nieuwe show heet GigaGiel en is van maandag tot en met donderdag te beluisteren op Radio 3FM van 18.00 tot 20.00 uur. Hanneke Groenteman komt vanaf 7 september op Nederland 3 met een proefserie van het boekenprogramma Boeken op Zondag (zes ANP afleveringen).

De roeiploeg van hogeschool INHOLLAND is erin geslaagd met een sloep de Noordzee over te steken. De roeiers vertrokken dinsdagochtend om vijf uur uit het Engelse Lowestoft. Ruim 35 uur later kwamen ze gisteren in Amsterdam aan. In de tien meter lange sloep kunnen tien roeiers en een stuurman zitten. De oversteek is gemaakt door zestien roeiers en twee stuurlieden. Aanvankelijk was het de bedoeling de overtocht met tien roeiers te maken, de stuurlieden zouden elkaar wel afwisselen. Tijdens de zware nachtelijke uren werd alsnog besloten ook de roeiers af te lossen. In 1994 werd de Noordzee ook al eens roeiend met een sloep overgestoken, toen door drie teams. Een poging om met een team van Londen naar Amsterdam te roeien mislukte in 1999 door een opkomende storm. Het vijftienjarig bestaan van het roeiteam van INHOLLAND was de aanleiding voor de onderneming. foto GPD/Serge Ligtenberg

Geen rampscenario te gek voor festivals door Saskia Bonger

DEN HAAG - Roskilde 2000 (acht doden) en Dance Valley 2001 (onderkoelde jongeren) zijn het schrikbeeld voor organisatoren van muziekfestivals. De beveiliging wordt steeds professioneler en uniformer. ,,Routine is gevaarlijk.’’ Voedselvergiftiging, vechtpartijen, drugsproblemen, slechte weersomstandigheden, ontploffingen en zelfs neerstortende vliegtuigen. De organisatie van popfestival Lowlands (50.000 bezoekers) houdt, net als de organisatoren van andere muziekfestivals, rekening met de gekste ‘rampscenario’s’. Veel dingen zullen nooit gebeuren, maar aan alles wordt gedacht om de schade te beperken als het toch misgaat. Want als organisatoren en gemeenten (die de vergunningen verlenen en eindverantwoordelijk zijn voor de veiligheid) er-

gens bang voor zijn, is het een drama als in het Deense Roskilde, waar in 2000 tijdens het gelijknamige popfestival acht bezoekers werden doodgedrukt. Een ander schrikbeeld is Dance Valley in 2001, waar verkleumde en soms zelfs onderkoelde festivalbezoekers in het donker kilometers moesten lopen, omdat de klaarstaande bussen niet konden wegrijden. ,,We hebben de afgelopen jaren een paar wijze lessen geleerd’’, zegt Brian Bout van UDC, de organisator van vijftien dancefestivals, waaronder Dance Valley. ,,Een paar jaar geleden dacht iedereen dat ze wel achterover konden leunen; men dacht dat festivals toch ieder jaar hetzelfde zijn. Maar routine is gevaarlijk.’’ Elk jaar opnieuw wordt er daarom een nieuw veiligheidsplan opgesteld. Onderdeel is de inrichting van een festivalterrein. In Biddinghuizen, waar vrijdag, zaterdag en zondag Lowlands plaatsheeft, is de organisatie al

weken tevoren begonnen met de opbouw van het terrein. Al eerder is de inrichting door organisator Mojo, de politie en beveiligingsbedrijf The Security Company helemaal uitgedacht. De festivalganger met hoge nood zal de toiletten niet bij de ingang van een danstent kunnen vinden, horecatenten en podia staan ver weg van de grote looppaden. Dat moet voorkomen dat de muziekliefhebbers gaan dringen en vervolgens in paniek raken of in de verdrukking komen. Door duidelijke wegbewijzering, ruime parkeerplaatsen en vaste haltes voor het openbaar vervoer kan het verkeer netjes om het terrein circuleren. Op Lowlands is de politie met 120 man aanwezig. ,,Maar we blijven zo veel mogelijk in het aparte ‘veiligheidsdorp’ midden op het terrein’’, zegt politiechef Leo Douven. Wel kan een zakkenroller of drugsdealer door een agent in burger in de kraag worden gegrepen. De ‘stillen’ lo-

pen volgens Douven ,,ongeschoren en in spijkerbroek’’ op het terrein, vooral om de beveiligingsmedewerkers niet in de weg te lopen. ,,Zíj zijn voor de bezoekers het eerste aanspreekpunt, niet wij. Zij dragen wel de ergste raddraaiers aan ons over.’’ De beveiliging en de verzorging van zieken en gewonden wordt zo veel mogelijk overgelaten aan particuliere bedrijven. Beveiligingsmedewerkers staan bij de ingang, bewaken de hekken rondom het terrein en pakken raddraaiers aan. In de EHBO-tent prikken verpleegkundigen blaren door en verbinden wonden. Elke twee of drie uur komen alle diensten samen om snel te kunnen reageren op eventueel veranderende omstandigheden. ,,Regent het bijvoorbeeld opeens, zoals nu op Lowlands wordt verwacht, dan zorgt de organisatie voor extra platen, houtsnippers en zand op de grond. Anders ontstaat er één grote modderpoel, die veel mensen leuk vin-

den, maar wel ongelukken kan veroorzaken’’, vertelt Frank Schmitt van The Security Company, dat Lowlands en Pinkpop beveiligt. ,,Bij droogte krijgen dorstige dansers juist gratis water of worden ze nat gespoten om oververhitting en uitdroging te voorkomen.’’ Indien nodig roepen de hulpdiensten berichten rond via de geluidsinstallaties van de muzikanten of laten ze adviezen als ‘drink genoeg water’ op de videoschermen verschijnen. De beveiliging van grote muziekevenementen wordt volgens Schmitt niet alleen steeds strenger, maar ook steeds uniformer. En dat vindt hij een goede ontwikkeling. ,,Hoe meer we allemaal dezelfde maatregelen nemen, hoe meer de bezoekers weten wat wel en niet mag. Een paar jaar geleden vonden festivalbezoekers het vreemd als ze gecontroleerd werden op het bezit van drugs, plastic flessen of blik. Nu niet meer.’’

DEN HAAG - Doktersassistenten schrijven zelfstandig herhalingsrecepten uit voor medicijnen als slaapmiddelen en zware hoestmiddelen. Dat blijkt uit een onderzoek dat deze week in het huisartsenblad Medisch Contact wordt gepubliceerd. Beroepsorganisaties van huisartsen vinden het ongewenst dat doktersassistenten herhalingsrecepten voor riskante medicijnen uitschrijven omdat de artsen zo geen invloed kunnen uitoefenen op de te gebruiken dosering en niet kunnen controleren of er schadelijke bijwerkingen optreden, bijvoorbeeld in combinatie met andere medicijnen. Volgens onderzoek van het Nivel (een instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) mag het merendeel van de assistenten herhalingsrecepten voor ‘zware medicijnen’ als slaapmiddelen en hoestremmende middelen uitschrijven. Het Nederlands huisartsengenootschap (NHG) adviseert in zogenaamde NHG-standaarden dit juist niet te doen. Afwijken van de door de NHG opgestelde regels is overigens niet strafbaar. Wel is de arts aansprakelijk als er iets mis gaat.

De onderzoekers constateren dat artsen sowieso niet altijd goede afspraken met hun rechterhand maken over de vraag wanneer de assistent al dan niet herhalingsrecepten mag uitschrijven. Dergelijke afspraken worden vaak mondeling gemaakt en niet op papier gezet. Een kwart van de artsen maakt bovendien niet duidelijk welke recepten de assistent in elk geval niet mag herhalen. De assistent hoeft van de arts ook niet altijd te controleren of het nog wel noodzakelijk is om het geneesmiddel te verstrekken. Drie op de vijf assistenten hebben opdracht te controleren of de diagnose nog geldig is en slechts zevenendertig procent van de artsen laat controleren hoe vaak een recept al is herhaald.

Registreren De NHG wil dat de aangesloten huisartsen voortaan op schrift vastleggen welke recepten de assistent mag uitschrijven. Ook moeten de huisarts en zijn assistent goed registreren wat wanneer is voorgeschreven. Bij chronisch zieke patiënten die jarenlang dezelfde medicijnen slikken moet de arts minimaal eenmaal per jaar de patiënt zien voor controle en eventuele bijstelling van medicatie of dosis.

‘Buijs (CDA) niet voor karretje tabakslobby’ DEN HAAG - Het Tweede-Kamerlid Buijs van het CDA heeft zich niet voor het karretje laten spannen van de Nederlandse tabakslobby. Het Centraal Medisch Tuchtcollege heeft dit gisteren geoordeeld. De politicus en voormalig huisarts heeft volgens het college het recht om zijn standpunten over gezondheidsbeleid vrij uit te dragen. Buijs werd in 2002 aangeklaagd door een aantal zieke ex-rokers, verenigd in de organisatie Nico 10. Ze stoorden zich aan de pleidooien van Buijs tegen een verbod op tabaksreclame. Volgens de ex-rokers presenteert politicus Buijs zich nog steeds als huisarts bij het publiek. Ze vinden het immoreel dat hij pleit tegen een verbod op tabaksreclame en tegen de beperking van de verkoop van tabaksproducten. Volgens hun advocaat, M. de Wit-

te uit Amersfoort, schaadt Buijs met zijn optreden het vertrouwen dat burgers in de medische stand hebben. De advocaat is teleurgesteld over de uitspraak. ,,Maar de strijd is nog niet gestreden. Als Buijs weer dingen zegt die slecht zijn voor de gezondheid van burgers, klagen we hem weer aan.’’ Buijs vindt dat hij door de uitspraak van het tuchtcollege is gezuiverd van alle blaam. Hij zegt zijn buik vol te hebben van de ,,publiciteitsstunts’’ van advocaat De Witte en Nico 10. ,,Ik heb geen zin meer om met die mensen in discussie te gaan.’’ Een lager tuchtcollege oordeelde eerder dat er geen bewijs was voor de stelling dat Buijs zou lobbyen voor de tabaksindustrie. Nico 10 had hem dat ook verweten. Nico 10 zowel als Buijs legde de zaak vervolgens in hoger beroep voor aan het Centraal MeANP disch Tuchtcollege.

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 5

buitenland Dubrovnik-admiraal Kokic bekent schuld DEN HAAG - De gepensioneerde Servische vice-admiraal Miodrag Jokic (68) heeft gisteren voor het Joegoslavië-Tribunaal gedeeltelijk schuld bekend. Jokic is aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden tijdens de beschietingen van Dubrovnik in 1991. De historische Kroatische havenstad Dubrovnik werd in de laatste maanden van 1991 beschoten door de marine van het Joegoslavische Volksleger (JNA), dat toen door Serviërs werd gedomineerd. Ook werden vanaf het vasteland artilleriebeschietingen uitgevoerd.

Nepalese rebellen zeggen bestand op KATHMANDU - De maoïstische rebellen in Nepal hebben zich gisteren teruggetrokken uit vredesonderhandelingen. Ook hebben ze het bestand opgezegd dat ze op 29 januari waren overeengekomen met de regering. Rebellen en regering hebben sinds januari drie onderhandelingsronden gehouden. De laatste eindigde vorige week in een impasse, nadat de rebellen een voorstel van de regering voor de vorming van een overgangsregering hadden verworpen, omdat het in hun ogen niet ver genoeg ging.

Liberalen eisen bloed in fraudezaak Eurostat BRUSSEL - De liberale fractie in het Europees Parlement eist het aftreden van Europees commissaris Solbes als alle beschuldigingen in de fraudezaak bij Eurostat, het statistisch bureau van de Europese Unie, waar blijken. Het is de eerste grote fractie in het parlement die zich zo duidelijk uitspreekt in de fraudezaak. Uit een eerste voorlopig onderzoek is gebleken dat fraude en misbruik wijdverbreid zijn bij het in Luxemburg gevestigde Eurostat. De cruciale rapporten zijn waarschijnlijk in oktober klaar.

Amazon.com klaagt elf spammers aan SEATTLE - De Amerikaanse internetwinkel Amazon.com heeft rechtszaken aangespannen tegen elf spammers. De onderneming eist miljoenen euros schadevergoeding van bedrijven die onder de naam Amazon producten verkopen, variërend van autoverzekeringen tot groeihormonen. De spammers hebben geen toestemming de naam Amazon te gebruiken voor het aan de man brengen van hun waar via e-mail. De rechtszaken zijn aangespannen in de Verenigde Staten en Canada.

Stroomuitval door storm rond Washington WASHINGTON - Onweer met hevige windstoten heeft in de regio van de Amerikaanse hoofdstad Washington tot stroomuitval geleid. Naar schatting 250.000 woningen kwamen in de nacht van dinsdag op woensdag zonder stroom te zitten.

OVSE-gezant komt Wit-Rusland niet in MINSK - De gezant voor persvrijheid van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) heeft een voor volgende week gepland bezoek aan Wit-Russische journalisten moeten afzeggen omdat hij geen visum heeft gekregen. Dat meldde gisteren de OVSE. Volgens Wit-Rusland zou er alleen sprake zijn van uitstel omdat zo’n bezoek ,,gezamenlijk voorbereid dient te worden’’. Onafhankelijke journalisten hebben het moeilijk in Wit-Rusland. Ook heeft de OVSE een turbulente relatie met het land.

Soldaten verzonnen aanval van rebellen MONROVIA - Liberiaanse soldaten hebben een aanval van rebellen op de stad Bong Mines verzonnen, om de inwoners op de vlucht te jagen, opdat zij ongehinderd aan het plunderen konden slaan. Dat heeft de Liberiaanse minister van justitie, Daniel Chea, gisteren gezegd.

Uitspraak in zaakBashir op 2 september JAKARTA - De rechters in de zaak tegen de militante Indonesische moslimleider Abu Bakar Bashir doen op 2 september uitspraak. Dat heeft de president van een rechtbank in de hoofdstad Jakarta bekendgemaakt. Bashir, die geldt als de leider van de radicale moslimbeweging Jemaah Islamiyah, wordt verdacht van hoogverraad.

V-raad geeft helpers VN steun in rug door onze correspondent Bob Kroon

GENÈVE - De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft vannacht unaniem een resolutie aangenomen die VN-hulpverleners in conflictgebieden betere bescherming moet bieden. Aanvallen op de hulpverleners worden vanaf nu beschouwd als oorlogsmisdaden. VN-secretaris-generaal Kofi Annan zei te hopen dat regeringen hierdoor ,,sneller zullen overgaan tot vervolging van de plegers van dergelijke misdaden’’. De resolutie roept landen op, personen die misdaden hebben begaan tegen VN-medewerkers en humanitaire hulpverleners juridisch te vervolgen. Ook moeten landen wetten aannemen die geweld tegen hulpverleners veroordelen als oorlogsmisdaden. De ontwerpresolutie was al in april ingediend door Mexico, maar werd na de bomaanslag van 19 augustus op het VN-hoofdkantoor in de Iraakse hoofdstad Bagdad weer uit de mottenballen gehaald. Door die aanslag kwamen 23 personen om, onder wie negentien VN-medewerkers. Een van hen was de speciale VN-ge-

zant Sergio Vieira de Mello. Over de resolutie kon pas worden gestemd nadat een verwijzing naar het Internationale Strafhof in Den Haag uit de ontwerptekst was gehaald. Dat gebeurde onder dreiging met een veto van de Verenigde Staten, die het Strafhof niet erkennen. In de voorlopige resolutie stond dat aanslagen op humanitaire hulpverleners volgens de normen van het Strafhof als oorlogsmisdaden moeten worden gezien. De hierboven cursief afgedrukte zinsnede komt niet voor in de definitieve tekst van de aangenomen resolutie. De Amerikaanse regering vreest dat het Strafhof in Den Haag gebruikt kan worden voor ‘politieke processen’. Niemand is er tot dusver in geslaagd haar ervan te overtuigen dat het zo’n vaart niet loopt. Daarom wil zij tot elke prijs voorkomen dat Amerikaanse staatsburgers ooit voor dat hof moeten verschijnen. De Internationale Federatie voor de Mensenrechten (FIDH) haalde gisteren fel uit naar de onwrikbare opstelling van de VS. Volgens FIDH-voorzitter Sidiki Kaba ,,schroomt Washington niet, de Veiligheidsraad te gijzelen, alleen omdat de VS afkerig zijn van het Strafhof’’.

Noord-Korea en Verenigde Staten praten weer met elkaar door onze correspondent Gert-Jan Broere

PEKING - De grootste winst van de eerste dag van het Koreaoverleg in Peking, gisteren, is dat Noord-Korea en de Verenigde Staten in ieder geval weer met elkaar praten. De hoofdrolspelers in de nucleaire crisis op het Koreaanse schiereiland spraken elkaar een half uur buiten het formele zespartijenberaad om. Behalve Noord-Ko-

rea en de Verenigde Staten nemen ook Zuid-Korea, Japan, Rusland en gastheer China aan de officiële beraadslagingen deel. Vooral China speelt een actieve rol om van het onder een somber gesternte begonnen overleg een succes te maken. Peking is toch al de belangrijkste reden dat Pyongyang heeft aangeschoven aan de achthoekige tafel in Pekings gasthuis voor staatshoofden Diaoyutai. De Chinese delegatie onder leiding van vice-mi-

nister voor buitenlandse zaken Wang Yi wil aan het eind van het driedaagse beraad een gezamenlijk communiqué kunnen overleggen, dat als basis moet dienen voor verdere besprekingen. Volgens de Russische delegatieleider is een dergelijke verklaring verbazingwekkend, nadat zowel Noord-Korea als de Verenigde Staten in de eerste officiële sessie met ogenschijnlijk onwrikbare standpunten de stellingen hadden betrokken. Pyongyang eiste een niet-aan-

valsverklaring van de VS; Washington wilde niets meer en minder dan het onvoorwaardelijk stopzetten van het kernwapenprogramma van Noord-Korea. De VS voelen er weinig voor, de nucleaire afpersing door het regime van Kim Jong Il te belonen. Opmerkelijk genoeg deelde een lid van de Zuid-Koreaanse delegatie het pessimisme van Rusland niet. Volgens de functionaris toonde Pyongyang ‘s middags in het directe beraad met de VS de

bereidheid, via besprekingen tot een oplossing van de crisis te komen. De eerste dag van het overleg stond vooral in het teken van het voorlezen van de standpunten van de zes betrokken landen. Gastheer China, dat zijn mening naar buiten bracht via de Chinese staatsmedia, nam daarbij een positie in tussen de twee kemphanen Noord-Korea en de VS. Volgens Peking zullen beide partijen water bij de wijn moeten doen, wil de crisis ooit worden bezworen.

Feestdag inleveren voor betere bejaardenzorg door onze correspondent Henk Glimmerveen

PARIJS - De Franse regering overweegt een officiële feestdag te schrappen. De opbrengst van de doorgewerkte uren zou besteed moeten worden aan de financiering van extra zorg voor de bejaarden. Volgens woordvoerder Copé zal het idee met spoed door een werkgroep op haalbaarheid worden bekeken. De regering-Raffarin staat onder zware druk van bejaardenorganisaties en zorginstellingen, die op korte termijn verbeteringen willen zien in de bejaardentehuizen. De afgelopen weken zijn in Frankrijk naar schatting 10.000 bejaarden bezweken door de hitte. De helft van hen overleed in bejaardentehuizen, waar door bezuinigingen en vakanties onvoldoende personeel aanwezig was. Volgens staatssecretaris Falco is doorwerken op een feestdag een kwestie van ,,nationale solidariteit’’. Grote vraag is welke feestdag van de kalender gehaald zal worden. Het schrappen van een christelijke feestdag ligt in Frankrijk uiterst gevoelig. De nationale feestag ‘14 juli’ opheffen is ondenkbaar. Hetzelfde geldt voor 1 mei. Blijven over nieuwjaarsdag en de twee herdenkingsdagen van de beide wereldoorlogen: 11 november en 8 mei. De 11e november heeft voor Frankrijk te veel symbolische betekenis. Dat betekent dat 8 mei overblijft. Regeringswoordvoerder

Copé liet doorschemeren dat het schrappen van die datum het Frans-Duitse vriendschapsverdrag, afgelopen januari nog uitbundig bewierookt, alleen maar ten goede zal komen. Maar verzetsorganisaties en de Communistische Partij hebben al laten weten dat het opheffen van de herdenking op 8 mei ,,onbespreekbaar’’ is. De voorzitter van de werkgeversorganisatie Medef, Seillière, is daarentegen opgetogen over het idee. ,,De gedachte dat we in dit land problemen kunnen oplossen door langer te werken, is formidabel.’’ De Medef heeft zich van het begin af aan gekeerd tegen de introductie van de 35urige werkweek door de vorige socialistische regering-Jospin.

Vergrijzing De vergrijzing in Frankrijk gaat snel, zo blijkt uit een rapport van het Instituut voor de Statistiek. Samenstelster Chantal Brutel verklaarde dat reeds in 2011 het aantal Fransen van zestig jaar en ouder groter zal zijn dan het aantal jonger dan twintig. In 2015, is 25,3 procent van de bevolking zestig jaar of ouder, terwijl 23,2 procent twintig jaar of jonger zal zijn. Het meest tot de verbeelding sprekende voorbeeld uit het rapport is dat tussen 2000 en 2050 het aantal personen van 75 jaar en ouder zal stijgen van 4,8 miljoen naar 11,6 miljoen. Het aantal Fransen van 85 jaar en ouder zal in diezelfde periode toenemen van 1,2 tot 4,2 miljoen.

Duitsland wil ‘Kalief van Keulen’ uitwijzen BERLIJN - Duitsland wil vaart zetten achter de uitwijzing van moslimleider Metin Kaplan, ook bekend als ‘de Kalief van Keulen’, ondanks een gerechtelijk verbod om hem uit te leveren aan Turkije. Dat heeft een woordvoerder van minister van Binnenlandse Zaken Otto Schily gisteren bekendgemaakt. Schily reageerde hiermee op een uitspraak van de rechtbank in Keulen. Deze bepaalde dat Kaplan geen recht heeft op asiel in Duitsland, maar dat hij ook niet mag worden uitgeleverd. In mei had de rechtbank in Düsseldorf al uitgesproken dat Kaplan niet naar Turkije kan worden uitgezet, omdat hij daar de kans loopt, ter dood veroordeeld te worden. Kaplan heeft in Duitsland vier jaar in de gevangenis gezeten omdat hij zijn volgelingen aanzette tot moord op een rivalise-

rende moslimleider. In maart zat zijn straf erop, maar omdat Turkije een verzoek tot uitlevering indiende, bleef hij tot eind mei achter slot en grendel. Turkije wil hem berechten op beschuldiging van hoogverraad en terrorisme. Metin Kaplan wil van Turkije een islamitisch bestuurde staat maken, met hemzelf aan het hoofd. Ankara gelooft dat de radicale moslimleider betrekkingen onderhoudt met het internationale terroristennetwerk al-Qaeda. De Duitse autoriteiten verboden eind 2001 Kaplans organisatie Hilafet Devleti (Kalifaat van Keulen), omdat zij die als extremistisch beschouwen. Het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken verbood ook de in Nederland geregistreerde stichting Dienaren van de Islam, die de activiteiten van de organisatie zou financieren. DPA

Foto van Mars, genomen door de ruimtetelescoop Hubble op 24 augustus. De horizontale lijn in het midden van de ‘Rode Planeet’ is Valles Marineris, een circa 4000 kilometer lang stelsel van kloven en ravijnen. Helemaal rechts ligt een grote stoffige woestijn die Arabia Terra heet, met daarin een aantal oude kraters. De heldere woestijn in het midden is Xanthe Terra. De ijskoude noordpool is op deze foto niet zichtbaar, vanwege de manier waarop Mars gedraaid is. foto AFP/NASA

Spectaculaire beelden van Mars BALTIMORE - Sterrenkundigen hebben uitgelaten gereageerd op nieuwe foto’s die ruimtetelescoop Hubble heeft gemaakt van Mars. Michael Wolff, die als sterrenkundige verbonden is aan het Space Science Institute in Boulder: ,,Dit zijn de beste foto’s die ooit zijn genomen en zullen worden genomen door Hubble’’.

De foto’s, waarop details te zien zijn van niet meer dan 27 kilometer groot, werden genomen toen Mars ‘slechts’ 55,6 miljoen kilometer van de aarde was verwijderd. ,,We hebben nog nooit beelden in deze resolutie met zoveel details ontvangen van Hubble’’, zei gisteren projectleider Jim Bell van Cornell University. Ruimte-

voertuigen die rond Mars cirkelen, kunnen nog preciezere foto’s van Mars nemen, maar niet van de hele planeet of op elk moment van de dag. Telescopen op aarde hebben last van verstoring door de atmosfeer. De Hubble-telescoop, die in een baan rond de aarde draait, kan zelfs ultraviolette straling vastleggen. AP

Oxfam trekt buitenlandse stafleden terug

Hulporganisaties voelen zich in Irak niet meer veilig BAGDAD - Oxfam, een wereldwijd netwerk van hulporganisaties, heeft om veiligheidsredenen zijn vijftien buitenlandse stafleden teruggetrokken uit Irak. Volgens woordvoerder Simon Springett lopen de medewerkers te veel risico. De organisatie, die haar hoofdkantoor in Londen heeft, werkte in Irak samen met het VN-kinderfonds Unicef aan projecten op het gebied van water- en sanitaire voorzieningen. Springett zei dat de bomaanslag van vorige week op het VNhoofdkantoor in Bagdad, waarbij 23 doden en ruim honderd gewonden vielen, slechts één van de redenen was om uit Irak te vertrekken. ,,Wij voelden dat internationale organisaties in toenemende mate het doelwit werden.’’ Volgens de woordvoerder heeft het er alle schijn van dat het onderscheid tussen humanitaire en militaire operaties in Irak aan het vervagen is. Ook andere hulporganisaties zouden zich bezinnen op hun aanwezigheid in Irak.

Incidenten Bij afzonderlijke incidenten kwamen gisteren nog eens twee Amerikaanse militairen om. In Bagdad beschoten onbekenden een legerkonvooi; in het vijftig kilometer westelijker gelegen Fallujah explodeerde een bom langs een weg. Bij de bomexplo-

sie raakten ook drie Amerikaanse militairen gewond. In totaal zijn in Irak nu 281 Amerikaanse soldaten omgekomen. Verder kwam op een weg buiten Baquiba, zeventig kilometer ten noorden van Bagdad, een Irakees om het leven en raakten twee Amerikaanse soldaten gewond door een bomexplosie. Bij Tikrit, 190 kilometer ten noorden van Bagdad, doodden Amerikaanse militairen een Irakees, nadat drie mannen op hun patrouille hadden geschoten. De Amerikaanse president George Bush verklaarde de oorlog in Irak op 1 mei voor beëindigd. Sindsdien zijn er echter meer Amerikanen omgekomen dan in de oorlog zelf. Bush zei dinsdag op een veteranenconferentie in St. Louis dat de Verenigde Staten in Irak blijven om de strijd tegen het terrorisme voort te zetten.

Wederopbouw De wederopbouw van Irak kost tientallen miljarden dollars, zo schat inmiddels de Amerikaanse tijdelijke bewindvoerder voor Irak, Paul Bremer. Het geld moet komend jaar naar Irak worden gesluisd zodat de gebrekkige infrastructuur en de vastgelopen economie kunnen worden opgevijzeld. Volgens Bremer moeten Amerikaanse belastingbetalers en buitenlandse regeringen de rekening daarvoor gepresenteerd krijgen. ,,De inkomsten van Irak

zijn simpelweg niet groot genoeg’’, zo verklaarde hij gisteren in een vraaggesprek met The Washington Post. Het is een enorme onderneming om Irak weer op gang te krijgen. De situatie in het land is volgens Bremer echter beter dan veel media melden: ,,Het is geen land in chaos, en Bagdad is geen stad in chaos.’’

Noodfondsen Wel heeft het tijdelijke coalitiebestuur van Irak zeer dringend geld nodig. De regering-Bush zal volgens functionarissen van het ministerie van Buitenlandse Zaken deze maand nog naar het Congres stappen voor noodfondsen. Verder hoopt Washington dat andere landen mensen en geld leveren. De VS willen daartoe in oktober in de Spaanse hoofdstad Madrid een donorconferentie beleggen. De Amerikanen zien zich geconfronteerd met veel lagere olie-inkomsten van Irak dan verwacht en gehoopt. Door verouderde, slecht onderhouden installaties en vernielde productiemiddelen komt het land momenteel niet verder dan een dagproductie van 1,7 miljoen vaten tegen tussen de 2,5 en 3 miljoen voor de oorlog. Ook al zou het land weer evenveel produceren als in 2002, dan nog zouden de inkomsten volgens Bremer volstrekt onvoldoende zijn om de wederopbouw AP-ANP te bekostigen.

Arafat roept op tot hervatting bestand RAMALLAH - De Palestijnse leider Yasser Arafat heeft de radicale Palestijnse groeperingen gisteren gevraagd het eenzijdige bestand dat zij vorige week formeel opzegden, opnieuw in te stellen. Arafat staat onder toenemende Amerikaanse druk om het bestuur van de veiligheidsdiensten over te dragen aan de Palestijnse premier Mahmud Abbas. De Verenigde Staten verwachten ook dat hij de gewapende tak binnen zijn Fatah-beweging en de terreurgroepen Hamas en Islamitische Jihad ontwapent. Raanan Gissin, een adviseur van de Israëlische premier Ariel Sharon, noemde Arafats verklaring zonder betekenis. ,,Arafat heeft nooit zijn steun aan de strategie van terreur opgezegd. Hij heeft meer dan 60 procent van de troe-

pen van de Palestijnse Autoriteit onder controle en heeft niets gedaan om een vreedzame oplossing te vinden. Daarin is hij niet geïnteresseerd.’’ Islamitische Jihad liet gisteren weten open te staan voor nieuwe gesprekken over de voorwaarden van een staakt-het-vuren. Arafat verklaarde zich gisteren bereid extremistische groeperingen aan te pakken, maar alleen op voorwaarde dat Israël ophoudt met het elimineren van radicale Palestijnen. Hij voegde de Palestijnse leider daar nog aan toe dat hij niet bereid is het risico te nemen dat er een Palestijnse burgeroorlog ontstaat. Eerder had de Palestijnse premier Abbas de vrees geuit dat hard optreden tegen radicale groeperingen tot een burgeroorlog zou kunnen leiden. AP-RTR

‘Geen samenzwering om Kelly te noemen’ LONDEN - De Britse minister van Defensie, Geoff Hoon, heeft gisteren ontkend dat hij heeft meegewerkt aan een ‘samenzwering’ om de naam van wapenexpert David Kelly openbaar te maken.

hebben overdreven. Downing Street hoopte de geloofwaardigheid van de reportage te ondermijnen door de naam van de ANP-RTR bron te onthullen.

(advertentie)

Kelly verklaarde in mei tegenover de BBC dat het Irak-dossier van de Britse regering misleidende informatie bevatte. Hoon zei voor de commissie-Hutton, die de omstandigheden rond de dood van Kelly onderzoekt, dat de wapendeskundige binnen zijn ministerie altijd correct is behandeld. De beslissing om Kelly’s naam openbaar te maken is volgens Hoon genomen met goedkeuring van minister-president Tony Blair. Kelly was de voornaamste bron van een reportage waarin de BBC de regering ervan beschuldigde de dreiging van Iraks massavernietigingswapens te

binnenland

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 6

Dijkbreuk door droogte en veen WILNIS - De dijkdoorbraak in Wilnis van dinsdag is veroorzaakt door de samenstelling van de ondergrond en de droogte die de veendijk lichter heeft gemaakt. Door de verminderde druk op de bodem is de dijk naar achteren geschoven. Zo luidde gisteren de eerste officiële conclusie van het hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht en deskundigen van Geo Delft. Volgens Dijkgraaf De Bondt is meer onderzoek nodig om een harde conclusie te kunnen trekken. Hij sluit niet uit dat er andere oorzaken zijn. Wel sluit hij andere genoemde redenen zoals muskusratten, hoog waterpeil, bekabeling, de gasleiding in de dijk en de kleine overstroming van vorig jaar uit als oorzaak van de doorbraak. De combinatie van een droge, lichte dijk en een gladde bodem kan ook op andere plaatsen voorkomen, erkende De Bondt. ,,Al is zo’n verschuiving nooit voorgekomen.’’ Het hoogheemraadschap houdt extra inspecties bij de 250 kilometer veendijk in de regio. Waterschappen in de

‘Donderdag is voor ons D-day’

Randstad stellen eveneens extra onderzoeken in naar de stabiliteit van hun waterkeringen. Tot nu toe zijn geen scheuren of verzakkingen geconstateerd. De Unie van Waterschappen heeft gisteren gewaarschuwd voor het risico dat door zware regen na een lange droge periode ingedroogde dijken wegschui-

ven. ,,Zware regen kan desastreuze gevolgen hebben’’, zegt een woordvoerder. Door de droogte kan een dijk zo poreus worden dat die nauwelijks meer water opneemt bij plensbuien. In de ingedroogde dijk kunnen dan drukverschillen optreden en kan een dijktalud gaan schuiven. Rond de getroffen plek bij de Ringvaart in Wilnis werden gisteravond damwanden geplaatst. De dijk is met zand verzwaard. Vandaag pompt het hoogheemraadschap heel langzaam water binnen een van de drooggevallen stukken vaart. Daar liggen ook de tien woonarken, waarvan de bewoners nog niet mogen terugkeren. Burgemeester Burgman kijkt met spanning uit naar het moment dat de vaart echt gevuld wordt. ,,Donderdag is voor ons DDay.’’

Noodverordening De noodverordening die Burgman dinsdag nog voor de woonwijken Veenzijde 1, 2 en 3 afkondigde, is gisteren verkleind naar een smal gebied rond de doorgebroken dijk. De politie heeft daar de bevoegheid om mensen te verwijderen die zich niet aan aanwijzingen houden. De getroffen bewoners hebben tot nu toe 350 schadeformulieren ingeleverd. Op de formulieren hebben de inwoners beschreven welke schade ze hebben geleden. Het gaat bijvoorbeeld om verzakte tuinen en kapotte vloeren. Er staan geen schadebedragen genoemd. Volgens burgemeester Burgman krijgen de meest schrijnende gevallen snel bezoek van een schade-expert. Hoewel de schade voor veel inwoners van de ondergelopen wijken Veenzijde 1 en 2 kleiner blijkt dan gevreesd, is aan de andere kant van de vaart de schade veel groter en ingrijpender. Daar zijn acht huizen zeer zwaar beschadigd. ANP

FAMILIEBERICHTEN Tarief € 0,61 per mm, per kolom (excl. 19% BTW). Graag bij opgave vermelden of u de standaardopmaak of een eigen opmaak wenst. Over telefonisch opgegeven advertenties kunt u niet reclameren.

een zoon... glimlach van de Schepper wonder aan ons toevertrouwd in liefde ontvangen dank u Heer! Wij zijn blij en dankbaar met de geboorte van

Niels Bastiaan 22 augustus 2003 STEPHAN en MIRJAM DIJKEMA-TROMP

De echte schade zie je pas later door Rudi Buis

ILLIKHOVEN, VISSERWEERT - De inwoners van Wilnis vragen zich af hoe de schade door de dijkdoorbraak wordt vergoed. In Limburg hebben ze daar ervaring mee. Veel schade wordt pas na jaren zichtbaar. Ze wijst naar de scheuren, schuin onder het dakraam. De voegen tussen de bruine stenen

Van God, de Schepper van het leven, hebben wij trots en dankbaar mogen ontvangen:

’k Stel mijn vertrouwen op de Heer mijn God. Want in Zijn hand ligt heel mijn levenslot. Hem heb ik lief, Zijn vrede woont in mij. ’k Zie naar Hem op en weet Hij is mij steeds nabij.

Elma Suzanne

Graag willen we iedereen bedanken voor zijn, haar steun en warme belangstelling in welke vorm dan ook, tijdens de periode van ziek zijn, en bij het overlijden van onze lieve pa en opa

Zo klein als je bent Elanne is geboren zo groot is het wonder op 24 augustus 2003 van leven. MICHIEL en TANNY Niemand heeft je VAN TWILLERT-BOSSCHA tot nu toe gekend, behalve God, Hij heeft jou Beethovenlaan 144 aan ons gegeven 8031 BM Zwolle ☎ 038-4220326 Dankbaar en blij zijn we met de geboorte van onze zoon en een broertje voor Cynthia

– Leon –

Laan van Eik en Duinen 24 Spakenburg, 2564 GT Den Haag 24 augustus 2003 JOHAN en INEKE SCHELLING-MEESTER Cynthia

Susan Annechien

Boompjes 18 3752 CE Spakenburg tel. 033 - 29 8 34 53

Susan is op 22 augustus 2003 in Leiden geboren, weegt 3865 gram, is al 52 cm lang en is bovenal... fantastisch! HARRO & FREDERICA ORDELMAN Dirck van Delffstraat 14 2215 XX Voorhout Tel. 0252-231302 Frederica en Susan rusten van 12.00 tot 15.00 uur. Uit onze liefde Uit onze dromen Uit Gods Handen ben jij gekomen Op 19 augustus 2003 is onze dochter, mijn zusje

Johanna Christina Joyce geboren. Wij zijn God heel dankbaar dat Hij alles wel heeft gemaakt. BENNIE, YVONNE & Ilse DE JONGE-SCHOLTENS Molenweg 59 7914 RS Noordscheschut Tel.: 0528-341366 [email protected]

Geert Tiekstra Het is fijn te weten dat er mensen rondom ons staan waardoor we ons gesteund voelen. Paul en Tanja Zuidema-Tiekstra Linda & Michelle Harry Tiekstra

Overlijdensberichten uit andere dagbladen:

Willem Ivor

Intens gelukkig zijn wij met de geboorte van onze dochter

lijken weggeslagen. ,,Die scheuren zijn er jaren na de dijkdoorbraak gekomen. En dan hoef je bij de verzekering of andere instanties niet meer aan te kloppen’’, zegt Paula Ratcliffe. Samen met haar broer Martinus Smeets bewoont ze een groot huis in het Limburgse gehucht Visserweert, vlakbij de Maas. Kerst 1993 vergeten ze nooit meer in het dorpje. De rivier, die

Mijn kleine zusje 65 jaar én 40 jaar getrouwd met Henk van Dijk. Joz. Israëlshof 26, 3862 ML Nijkerk.

„Wie in de Zoon gelooft, heeft eeuwig leven...” Johannes 3:36 Thuisgehaald door haar grootste Vriend en Heiland, de Here Jezus Christus, mijn lieve Marianne, onze lieve mamma, onze lieve zus, schoonzus, tante en schoondochter

Reformatorisch Dagblad: 24 aug.: Jan Coenraad Flach te Ridderkerk (74); Christiaan Verwoert te Veenendaal (79); Pieternella den Boon-van Turenhout te Krimpen aan den IJssel (84); Anna van Maanen te Wageningen (92); 25 aug.: Neeltje Maatje Knape te Middelharnis (69); Maartje Cornelia de Jong-Mijnders te Papendrecht (78); Bartel Boot te Canada (68); Maartje Baars te Zeist (92) Friesch Dagblad: 24 aug.: Lijkele Schat te Tzummarum (86); Riemkje Tjeerdsma-IJtsma te Earnewâld (69); Pietertje Haijtema te Sneek (73) Trouw: 24 aug.: Elisabeth Bunk-Mobach te Hengelo (78); 25 aug.: Machiel van Velden te Rijswijk (86); 26 aug.: Maurits Wolder te Heemstede (78)

Marianne Pellegrom-den Ouden in de leeftijd van 44 jaar. GIJSBERT Jonathan Dorine Elianne Familie DEN OUDEN Familie PELLEGROM 27 augustus 2003 Watervluchtmolen 3 2957 JC Nieuw-Lekkerland De dankdienst voor het leven van Marianne wordt gehouden D.V. maandag 1 september om 13.15 uur in de Gereformeerde Kerk, Dorpslaan 5 te Nieuw-Lekkerland, waarna de begrafenis zal plaatsvinden omstreeks 15.00 uur op de Algemene begraafplaats aan de Schoonenburglaan te Nieuw-Lekkerland. Na de begrafenis is er in de kerk gelegenheid tot condoleren.

Uw advertentie goed en op tijd in de krant? Lever TIJDIG

aan (uiterlijk 1 dag voor plaatsing): zakelijke advertenties en vakantietips tot 12.00 uur, familieberichten tot 12.00 uur, rouwberichten geboorte tot 16.00 uur.

Nederlands Dagblad [email protected] fax 0342 - 411612 postbus 111 3770 AC Barneveld tel 0342 - 411711

ze ‘s nachts al hoorden brullen, zette de dijk bij Grevenbicht opzij. Een halfuur later stond er ongeveer een halve meter water in de woonhuizen. Een laag drab bleef achter in de woningen. ,,Heel erg natuurlijk, maar dat is nog schoon te maken. Veel later ontdek je pas de echte schade’’, zegt Paula. Bijvoorbeeld de vloer in de garage. Het vieze water heeft de vloer gesloopt; het cement is langzaam in stof veranderd. Een oude kast in de woonkamer, met authentieke jachttaferelen, ziet er aan de onderkant dof uit. Je ziet precies hoe hoog het water heeft gestaan. ,,En sinds de dijkdoorbraak groeit er schimmel in. Ruik maar eens. Als ik mijn poetsdoekje erdoorheen haal, wordt het meteen groen.’’ Al snel na de wateroverlast kregen Paula en Martinus taxateurs op de stoep. Het dorp had geluk, want eigenlijk werd schade door natuurrampen niet gedekt. Maar omdat de regio tot rampgebied werd verklaard en de landelijke overheid een noodfonds in het leven riep, maakten de gedupeerden aanspraak op schadevergoeding. Ze ontvingen drieduizend gulden (bijna 1400 euro), zeker vijftienhonderd gul-

Honderd procent door Carel Grol

DEN HAAG - Op 12 maart 1995 werd toenmalig landbouwminister Van Aartsen in Wageningen belaagd door boze boeren. Die eisten dat de schade door de wateroverlast van de grote rivieren voor de volle honderd procent zou worden vergoed. De boeren kregen uiteindelijk hun zin; een groot succes voor leider Wien van den Brink, varkenshouder te Putten en inmiddels TweedeKamerlid voor de LPF. ,,De dijken stonden op springen en alle boeren moesten verplicht hun boerderijen verlaten’’, herinnert Van den Brink zich. ,,Iedereen beloofde volledige schadeloosstelling, omdat er sprake was van overmacht. Maar toen het water ging zakken, bleek dat de boeren nog niet eens de helft van de schade vergoed zouden krijgen.’’ Van den Brink mobiliseerde boeren uit de omgeving. Eind mei waren alle gedupeerde boeren, veehouders, akkerbouwers en tuinders, volledig gecompenseerd.

Werknemers van het bedrijf GeoMetius onderzoeken de staat van de dinsdag doorgebroken dijk bij Wilnis die een hele woonwijk onder water zette. Gisteren was het de dag van de grote schoonmaak in Wilnis. Een inwoner veegt de blubber uit zijn huis in de kruipruimte.

den minder dan opgegeven. Paula: ,,Maar dat is niet het ergste. Een paar jaar later kwamen we er achter dat het buitenste gedeelte aan de onderkant van de muur zo rot was als een mispel. Dat moesten we repareren, maar kregen we niet vergoed.’’

Ramp Een kilometer of vijf verderop, in Illikhoven, heeft de dijkdoorbraak eveneens sporen achtergelaten. ,,De spoorbielzen uit de tuinen spoelden met grote kracht door de straten’’, weet Jacques Mohr zich te herinneren. Tijdens en vlak na de ramp was iedereen bezig met ‘beredderen’, zoals Jacques dat uitdrukt. Met andere woorden: schoonmaken en water wegpompen. ,,Maar al snel was ook bij ons de vraag: wie draait op voor de schade?’’ Nog voor de zomer van 1994 stond het geld op de bankrekening, dankzij het Rijk. Echt bekaaid zijn sommige inwoners er niet vanaf gekomen, stelt hij. ,,Ik heb slachtoffers van de ramp al snel met twee nieuwe auto’s zien rondrijden.’’ De taxateurs hebben niet moeilijk gedaan, mogelijk om de toch al verhitte hoofden in het Limburgse dorpje niet verder op de proef op te stellen. Jacques: ,,Ik heb de indruk dat ze de opdracht hadden om niet al te stevige discussies aan te gaan.’’ In zijn huis valt de schade mee, ook tien jaar na dato. In grote tegenstelling tot de woning van Renate Ubachs, die verderop in de straat wat lager woont. Stof komt naar buiten als ze de deur opendoet. Achter haar rijden jongens met kruiwagens tegels en puin weg, de vloer van het

foto’s ANP/ Vincent Boon

hele huis ligt open. Er moet een nieuwe in. Renate: ,,Met dank aan de dijkdoorbraak, bijna tien jaar geleden.’’ Sinds het hoge water ‘werkt het huis’, zoals ze dat noemt. Er ontstaan holle plekken in de vloer, tegels trekken om de zoveel tijd krom. ,,Ik durf rustig te stellen dat zonder de wateroverlast de vloer nog prima was geweest, tenslotte was het huis net voor de ramp helemaal opgeknapt. Als de jon-

gens nu één tegel loswrikken, gaat er gelijk een hele vierkante meter mee.’’ Helaas geldt ook voor haar dat ze de kosten zelf moet opbrengen. Ze kan niks bewijzen. Een tip heeft ze nog wel, voor de slachtoffers in Wilnis: gebruik nu je mond. ,,Na zo’n ramp ben je in een shock. Maar let op, want de schade is later vaak veel groter dan je eerst denkt’’, zegt Renate.

Een inwoner van Wilnis maakt zijn terras schoon. Op de achtergrond vrachtwagens die onderhoud plegen aan de doorgebroken dijk langs de Ringvaart. foto ANP/ Vincent Boon

opinie

Antilliaans bestuur Sedert het begin van de autonoregering worden genomen of mie van de Nederlandse Antillen uitgevoerd. Echter, de gouverin 1954 gelden er twee wetten, neur stemt steeds in met besluidie in onderlinge samenhang ten van Antilliaanse politici. waarborgen dat de autonomie Achteraf wordt door Nederland kan functioneverklaard dat er ren, te weten: in de Antillen i n g e z o n d e n Het Statuut ondeugdelijk voor het Kobestuur en corninkrijk der Nederlanden en het ruptie plaatsvinden; ondertusReglement voor de Gouverneur sen is het de vertegenwoordiger van de Nederlandse Antillen. van de regering van het koninkVolgens art. 17 van het Reglerijk zelf die de besluiten onderment voor de Gouverneur waakt tekent, terwijl art. 23 van bovende gouverneur over het algestaande wet zulks verbiedt. De meen belang; ook is wettelijk situatie in de Antillen blijft dan bepaald in art. 23, dat de gouverook steeds verergeren. neur geen regeringsbesluit dat in In plaats van thans zonder meer strijd is met het algemeen bete trachten om de Nederlandse lang of in strijd met deugdelijk Antillen af te stoten, dient Nebestuur, mag vaststellen. Art. 43 derland te zorgen dat de vertevan het Statuut waarborgt imgenwoordiger van het koninkmers deugdelijkheid van bestuur rijk, namelijk de gouverneur van binnen de Antillen. de Nederlandse Antillen, de gelDe gouverneur, die vertegendende wetten betreffende zijn woordiger is van de regering van toezichthoudende verplichting het Koninkrijk, moet er toezicht naleeft. op houden dat geen onbezonnen Tom Henriquez, Beek besluiten door de Antilliaanse

ChristenUnie en katholieken 2 De kop ‘ChristenUnie en katholieken’ geeft al enigszins een antwoord op de bezwaren van A. Vente uit Reeuwijk in zijn ‘ingezonden’ van 26 augustus. Ik doel hierbij op ‘katholieken’ en ‘rooms-katholieken’. Vanuit de RPF-tijd in de provincie NoordBrabant heeft de ChristenUniekiesvereniging Hart van Brabant nog steeds een katholiek lid. In katholiek ofwel rooms-katholiek Brabant is de afstand tussen protestanten en katholieken kennelijk anders dan in de noordelijke delen van ons land. Als een individuele katholiek geen moeite heeft met de huidige grondslag van de ChristenUnie moeten wij dan hem beoordelen als een goed of een slecht katholiek, die al dan niet trouw of ontrouw geworden is aan de Paus? Heeft de heer Vente wel eens kennisgemaakt met evangelische

katholieken? Genoeg katholieken die zich niet meer door de Paus laten dirigeren, maar die de Bijbel onderzoeken en als ware christenen leven. Ook de katholieke kerk is dynamisch of veranderbaar. Ook daar kan een gemeenschap van gelovigen in een parochie groeien en bloeien tot eer van God. Katholieken die lid zijn van de EO, zijn er ook al lang. Hier in Brabant ken ik verschillende van zulke katholieken, die zeker niet rooms-katholiek zijn. Wanneer velen uit de achterban van de ChristenUnie op het CDA gestemd hebben, moeten we dan niet blij zijn met leden uit de achterban van het CDA die zich thuis voelen bij de ChristenUnie? Vanwaar onze angst? Theo Baan, Goirle voorheen voorzitter RPF-kiesvereniging Midden-Brabant

Dierproeven In het Nederlands Dagblad van 20 augustus las ik dat Frankrijk naar het Europese hof stapt om het verbod op dierproeven ongedaan te maken. Dit is onbegrijpelijk. Na een jarenlange strijd van ondermeer Proefdiervrij is het sinds 1997 in Nederland verboden dierproeven uit te voeren voor cosmeticadoeleinden. Ook op Europees niveau is nu de knoop doorgehakt en is besloten per 2013 een test- en handelsverbod voor op dieren geteste cosmetica in te stellen. En terecht, dierproeven voor cosmetica zijn onaanvaardbaar. Op dit moment zijn 8000 middels dierproeven veilig bevonden ingrediënten bekend waarmee meer dan vol-

Telefonisch spreekuur redactie

maandagavond van 20.15-21.15 uur bel gratis: 0800-0224211

Opiniepagina De opiniepagina bevat naast artikelen van ND-redacteuren ook bijdragen van lezers en deskundigen. Deze worden gepubliceerd als brief in de rubriek Ingezonden of als artikel in de rubriek Vrijplaats. In ingezonden brieven kan worden gereageerd op de inhoud van de krant. De aanbevolen lengte is maximaal 300 woorden. In de rubriek Vrijplaats worden artikelen geplaatst die reageren op actuele thema’s en zijn geschreven op basis van deskundigheid. De aanbevolen lengte is maximaal 750 woorden. Publicatie van ingezonden bijdragen betekent niet dat de redactie instemt met de inhoud. De redactie behoudt zich bovendien het recht voor deze bijdragen te redigeren, te bekorten, dan wel zonder opgave van redenen te weigeren. Bijdragen kunnen worden toegezonden aan: Nederlands Dagblad, t.a.v. F.H. Tijssen, eindredacteur opiniepagina, Postbus 111, 3770 AC Barneveld. Emailadres: [email protected].

doende cosmetica gefabriceerd kunnen worden. Daarnaast vindt de meerderheid van de consumenten het testen van cosmetica op dieren ontoelaatbaar. Het verbod brengt de volksgezondheid niet in gevaar, zoals Frankrijk stelt. Het verbod gaat alleen in als er voldoende, volgens OESO-richtlijnen, goedgekeurde alternatieven voor de dierproeven ontwikkeld zijn. Deze alternatieven zijn net zo veilig en - doordat ze beter het menselijk functioneren benaderen - vaak zelfs veiliger dan de dierproeven. Het gebruik van met alternatieven geteste cosmetica is dus veilig en daarnaast ook nog eens ethisch verantwoord. Cosmeticaproducten die ontwikkeld en getest zijn met alternatieven, kunnen een enorme voorsprong geven in de wereldhandel. Juist door het test- en handelsverbod kan Frankrijk haar positie op de Europese markt versterken. Per 2013 is de cosmetica van haar concurrenten die nog op dieren testen immers verboden in Europa. Er is dus geen enkele reden om het verbod te traineren. Frankrijk kan zijn energie beter gaan steken in de ontwikkeling van alternatieven! Esther van der Meer, beleidsmedewerker Proefdiervrij, Den Haag

c i t a a t Tegen de tijd dat ik naar de middelbare school ging, dacht ik een atheïst te zijn - God was een bedenksel, bedoeld om mensen in het gareel te houden. Maar ik moet zeggen dat ik, naarmate ik ouder word, steeds onzekerder word. Wie ben ik eigenlijk om te durven beweren dat God niet bestaat? Boris Dittrich in 'Trouw'

DOSSIER www.nd.nl www.nd.nl Jeugdkerken www.nd.nl/htm/dossier/jeugdkerken/index.htm

Wilnis www.nd.nl/htm/dossier/wilnis/index.htm

Gezag van de bijbel www.nd.nl/htm/dossier/gezagbijbel/

Verschuivingen in de kerk www.nd.nl/htm/dossier/verschuivingen_in_de_kerk/index.htm

Irak www.nd.nl/htm/dossier/irak/index.htm

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 7

Bush moet in Irak het been wel stijfhouden Inhoudelijk zei de Amerikaanse president Bush niet veel nieuws, eergisteren in St. Louis, de hoofdstad van de staat Missouri. Hij sprak daar militairen toe. Bush ziet wel in dat de operatie van het Amerikaanse leger in Irak na de bezetting niet florissant verloopt, maar kan niet anders dan het been stijfhouden. Aan de goede wil van de Verenigde Staten twijfelt niemand, maar de problemen in Irak dreigen onbeheersbaar te worden; dat is een somber vooruitzicht met een verkiezingsjaar voor de boeg. door Herman Veenhof

Weinig inhoud en veel ‘peptalk’, zo beoordeelden de meeste analisten de redevoering van de Amerikaanse president Bush in St. Louis. Hij sprak in de staat Missouri het American Legion toe; dat is een organisatie van veteranen. Natuurlijk kon hij niet heen om de verwikkelingen in Irak. Daar - en in Afghanistan - is een groot deel van dat leger actief en kampt men na de militaire overwinningen in respectievelijk mei 2003 (Irak) en november 2001 (Afghanistan) met stevige tegenwind. Tekenend is dat vorige week een ‘break-even’ werd bereikt in het aantal slachtoffers: de bezetting van Irak kostte op dat moment evenveel Amerikaanse levens als de oorlog ervoor. In de publieke opinie liggen die (140) doden van na de militaire verovering van Irak een stuk moeilijker dan de combattanten die sneuvelden tijdens de opmars naar Bagdad. Uit een enquête van de Amerikaanse omroep ABC blijkt dat de steun voor de operatie in Irak afkalft. In april was nog 70 procent van de Amerikanen van mening dat de oorlog de moeite van het vechten waard was; nu ligt dat op 60 procent.

Minder eensgezind De veranderende publieke opinie heeft zijn weerslag op de Amerikaanse politiek; niet alleen de Democraten staan steeds kritischer tegenover het beleid van Bush in Irak, ook zijn eigen Republikeinse partij is minder eensgezind dan tot voor kort. De Republikeinse senator Robert Byrd (West-Virginia) stelde onlangs dat de Amerikaanse militaire bezetting van Irak alleen maar tot meer aanslagen en gewelddadige oppositie leidt; Washington zou zo snel mogelijk een dragende rol moeten geven aan Europese landen, NAVO en VN. Zo wordt het draagvlak verbreed en draait

Amerika niet meer alleen op voor kosten, slachtoffers en het ongunstiger klimaat rondom de ontwikkelingen in Irak. Bush trok zich er in St. Louis nog niet veel van aan, zo leek het. Hij benadrukte vooral de succesvolle kant van de operatie in Irak. Het regime van Saddam Hussein is weg, van de 55 kopstukken van zijn bewind zijn er nu al 42 gepakt en er is in Irak nu tenminste het perspectief op wederopbouw en democratie.

Problemen Toch zit president Bush in Irak met stevige problemen. Ten eerste lukt het maar niet om twee belangrijke motieven tot de oorlog met feiten te onderbouwen. Daarbij gaat het enerzijds om het aantonen van een arsenaal aan massavernietigingswapens en anderzijds om het leggen van een link tussen het bewind van Saddam en al-Qaeda. De gevreesde wapens zijn tot dusverre niet gevonden en bij CIA, FBI en waarnemers bestaat eigenlijk meer steun voor de stel-

ling dat er geen band bestond tussen Saddam en al-Qaeda dan voor de opvatting dat die link er wel was. Een tweede probleem is technisch, maar wel belangrijk en hoogst frustrerend. Het veroveren van Irak was een militaire operatie die goed is voorbereid en uitgevoerd. Maar het achterliggende doel was bestrijding van het internationale terrorisme; Bush legde daar ook weer in St. Louis de klemtoon op. Dat doel is heel gecompliceerd, omdat het om asymmetrische oorlogvoering gaat; een conventioneel apparaat (leger, inlichtingendiensten) moet een geheim genootschap bevechten dat zich niets aantrekt van landsgrenzen, klassieke oorlogsregels of het onderscheid tussen burgers en overheid. Het bezetten van een land lost het terrorismeprobleem niet op; integendeel, het kan dat terrorisme juist stimuleren, net zoals een hard Israëlisch beleid ook alleen maar meer Palestijnse zelfmoordcommando’s kweekt. Een derde probleem is het be-

President Bush spreekt het American Legion toe, een organisatie van veteranen in de Verenigde Staten. stuur van Amerika in Irak. Niet alleen is er wat betreft veiligheid en wederopbouw praktisch nog niet veel bereikt, de personele veranderingen hebben een hybride organisatie opgeleverd. Een politieke baas, Paul Bremer, stuurt een nog in hoge mate militair apparaat aan. De gebrekkige communicatie tussen State Department (ministerie van buitenlandse zaken) en Pentagon (Defensie), die in Washington al voor problemen zorgt, is als het ware geëxporteerd naar Irak. In een artikel in Time blijkt deze week dat het Amerikaanse leger niet is uitgerust voor de vredestaak van nu. De omvang van de troepen - hoewel 140.000 man is te klein; moreel en bevoorrading leveren nu al problemen op. Minister Rumsfeld van Defensie ontkende het wel, maar het tegendeel is duidelijk. De wederopbouw is voor het le-

ger helemaal een te grote klus. Paul Bremer stelde gisteren in The Washington Post dat alleen al stroom en water tientallen miljarden dollars zouden gaan kosten. Daar komt bij dat de VN en de non-gouvernementele organisaties (ngo’s) in Irak een nog onduidelijke rol hebben. Hulp en praktische normalisatie verloopt zo over veel schijven. De stroperigheid die dat oplevert, uit zich ook in de samenwerking met de Iraki’s zelf.

Verkiezingen Naast het te verwachten ‘denazificatie’-probleem (officials van de Ba’ath-partij zouden geen rol moeten vervullen in het Irak van na Saddam, maar zijn vaak wel de mensen die de know-how en broodnodige bestuurservaring hebben) wreekt zich nu opnieuw de onenigheid binnen de Iraakse oppositie. Die bestaat uit Koerden, sjiieten, niet-Ba’ath soennieten, mensen die in Irak leefden en zij die nu pas uit ballingschap terugkomen. Ze houden elkaar meer in de gaten dan dat ze sa-

menwerken, juist nu het om het verdelen van banen en geld gaat. Al deze onzekerheden zijn uiteraard koren op de molen van terroristen, of dat nu om wraakzuchtige elementen van het verslagen bewind van Saddam Hussein gaat, of om al-Qaeda. De aanslag op de VN-organisatie in hotel Canal in Bagdad van vorige week was daarom slim gekozen. Niet alleen werd zo een wig gedreven tussen VS en VN (die willen dat het Amerikaanse leger veiligheid garandeert en dus de extremisten niet te erg opjaagt), het was ook een voorbode van wat nog kan gebeuren in de opmaat naar de Amerikaanse verkiezingen. Die zijn pas volgend jaar november, maar nu al is er een druk gevecht om de kandidaatstellingen binnen de twee grote partijen. En Bush weet nog van zijn vader hoe snel een oorlogskrediet kan verdwijnen bij economische tegenslag of het blijvend binnenkomen van Amerikaanse soldaten in ‘body bags’.

Missionair motief is belangrijk voor jeugdkerk De discussie over de jeugdkerk gaat niet alleen over de eenheid van de gemeente. Er spelen ook missionaire motieven mee. Die mogen zwaar wegen, vindt Simon van der Lugt, missionair predikant in Rotterdam.

v r i j p l a a t s door Simon van der Lugt

De discussie over de jeugdkerken krijgt snel een heftig karakter, omdat de eenheid van de gemeente in geding is. Voor sommigen is die eenheid in gevaar, omdat de jongeren er ten onrechte uit worden gehaald. Anderen zien ook de eenheid bedreigd, maar juist omdat jongeren dreigen af te haken; de jeugdkerk houdt hen juist bij de kerk. De discussie laat zich vergelijken met die over aparte kerkdiensten voor migranten. Kun je één zijn en toch apart bijeenkomen? In Rotterdam belegt de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) aparte kerkdiensten voor Hindoestanen en Pakistanen, elke zondagmiddag, gelijktijdig aan de Nederlandse middagdienst. Het doel is tweeledig: wij geven ruimte aan de eigen taal en aan de eigen cultuur. Dat wil zeggen dat wij Urdu en Hindi spreken, lezen en zingen. De cultuur komt tot uiting door met Aziatische instrumenten de psalmen en gezangen te zingen en in de preken bewust culturele eigenheden ter sprake te brengen: over relatievorming, voedsel en dranktradities, gezagsverhoudingen, kleding en dergelijke.

Cultuur serieus nemen Toch hebben wij geleerd dat dit niet zonder meer apart gaan rechtvaardigt. Taal en cultuur

zijn namelijk geen statische gegevens. De jongeren die in Nederland opgroeien, horen liever een Nederlandstalige preek dan de Urdu-samenvatting ervan. Diezelfde jongeren nemen Nederlandse gewoonten over, zodat van een puur Aziatische cultuur geen sprake meer is. Ouders en jongeren beginnen dezelfde vragen te stellen als de autochtone leden van de gemeente. Waarom moet je dan apart vergaderen? Laat hen plaatsnemen in de Nederlandstalige dienst, bied vertaalmogelijkheden voor wie echt te weinig Nederlands verstaat, en laat in je stijl en inhoud merken dat je de diversiteit van de leden onderkent en waardeert. Vanuit gemeenteopbouw bekeken heeft dat mijns inziens de voorkeur. Toegepast op de jeugdkerk: neem de eigen cultuur van jongeren serieus. Onderken dat er een wereld van verschil is met het volwassen kerkelijk leven en maak ruimte voor verschillende stijlen; laat merken dat je de vragen van jongeren kent en bespreken wilt. Wel blijft er een compromisgevoel over: niemand krijgt het volle pond: jongeren willen misschien meer, ouderen minder.

Indiase deelnemers dansen en zingen tijdens een processie ter ere van het eerste Ratha Yastra Festival in juni in Rotterdam. Het festival is een Hindoestaanse feest waarmee het begin van de regentijd wordt gevierd. foto ANP/Jasper Juinen

Missionair motief Er is echter nog een motief voor gescheiden optrekken: het missionaire. In het geval van de migranten is dat een sterk argument. Wie moslims of hindoes wil bereiken zonder aandacht voor eigen taal en cultuur, onderschat het hoge Hollandgehalte van bestaande diensten. Dan is er voor gasten niet alleen de religieuze drempel te nemen, maar ook de culturele. Vandaar dat de aparte kerkdiensten voor migrantenchristenen een uitvalsbasis zijn voor missio-

naire acties en tegelijk een welkom voor moslims en hindoes. Wie ervoor kiest op missionaire gronden apart te gaan, neemt en passant als voordeel een stuk gemeenteopbouw mee. Bij dergelijke missionaire afwegingen is het spreken over gebroken eenheid niet ter zake. Want juist vanuit de eenheid in Christus zoekt de gemeente naar een vorm om aan de menselijke diversiteit zoveel mogelijk ruimte te geven. Dan kan het best dat de diensten gelijktijdig zijn. Er blijkt

geen ideale oplossing te zijn; elke vorm doet pijn. Dat is niet te voorkomen in deze bedéling. Uit de discussie over de jeugdkerk leer ik dat het missionaire motief sterk speelt: jongeren nemen ongelovige vrienden mee of komen zelf tot geloofsvernieuwing. Het lijkt mij een motief dat zwaar moet wegen. Als je met elkaar tot de conclusie komt dat er echt een aparte jeugdcultuur is, zou dat alleen al een reden kunnen zijn om eraan te beginnen. Het pijnlijke is echter, dat het

motief eerder in het gebrek van de bestaande gemeente ligt. Daar voelen jongeren zich niet serieus genomen. De jeugdkerk is de spiegel waarin de gevestigde kerken moeten kijken. De vraag is dan of een discussie over de eenheid van de gemeente wel de juiste is. Niemand wil die breken toch? Het gaat om de aard van de kerk, zoals die is. Zou de volgende stelling niet waar zijn: een kerk die eerlijk haar eigen beperkingen onder

ogen ziet, maakt zich niet druk over jeugdkerken die gelijktijdig aan de bestaande diensten bijeenkomen. En dan ook de volgende stelling: een jeugdkerk die vanuit zuivere motieven werkt, blijft gericht op de band met en integratie in de bestaande kerken. Als ik in deze stellingen voor jeugdkerk ‘migrantengemeente’ invul, kom ik uit bij een reële benadering van de opvang van migranten. Waarom zou dat dan niet kunnen bij de jeugd?

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 8

economie

Nieuw Brits beleggingsfonds in ‘onethische’ sectoren

‘Duurzaam beleggen moet meer en beter’ DEN HAAG/LONDEN - Staatssecretaris Van Gennip (Economische Zaken) gaat Euronext vragen een index van duurzame bedrijven bij te houden. Dat moet beleggers stimuleren hun geld te steken in bedrijven die duurzaam ondernemen. Dat heeft Van Gennip gisteren geantwoord op vragen van Tweede-Kamerleden. Een duurzaamheidsindex is een lijst bedrijven die net als de AEX samen een index vormen. Het gaat daarbij om het beleid voor de lange termijn over onder meer het personeel en milieuvervuiling. Volgens de staatssecretaris is een index van duurzame bedrijven een nuttig instrument voor beleggers. Wel benadrukt ze dat de maatschappelijke jaarverslagen van ondernemingen dat ook zijn. Half oktober zal de Raad van de Jaarverslaggeving daar een nieuwe richtlijn presenteren. Euronext zegt een duurzaamheidsindex wel te hebben overwogen. Het beursbedrijf wil echter ,,een onafhankelijke aanbie-

der van marktfaciliteiten zijn’’ en zegt daarom geen onderscheid te maken tussen verschillende ondernemingen die een notering in Amsterdam hebben. Duurzame indices bestaan in het buitenland al enkele jaren. Onder meer de Dow Jones Sustainability Index (DSJI) geeft sinds 1999 een wereldwijd overzicht van duurzame ondernemingen. Die zijn geselecteerd op diverse criteria zoals sociaal beleid en milieumaatregelen. Verscheidene banken hebben beleggingsfondsen die deze duurzame indices volgen.

Gokken Haaks op het verzoek van staatssecretaris Van Gennip lanceert het Britse effectenhuis Willis Owen een beleggingsfonds dat zich richt op sectoren als gokbedrijven, tabaksfabrikanten, drankproducenten en wapenbedrijven. Het fonds is bestemd voor grote en kleine beleggers, zo heeft Richard Craven, directeur van het effectenhuis, gisteren laten weten. Volgens Craven gaat het er niet

Terpstra probeert het nog één keer

om een onethisch beleggingsfonds in het leven te roepen. ,,Ik geloof niet dat sigaretten en gokken onethisch zijn.’’ Hij erkent wel dat hij met het nieuwe fonds een tegenwicht wil bieden aan de FTSE4Good-index. Deze index, die sinds juli 2001 bestaat, omvat aandelen van ondernemingen die zich duidelijk om hun personeel en het milieu bekommeren of weigeren actief te zijn in dictatoriale landen. Het ,,ondeugdfonds’’ moet nog toestemming van de Britse autoriteiten krijgen. Voor het merendeel zullen er Amerikaanse aandelen in zitten. Van Britse aandelen zijn er in de gewenste sectoren onvoldoende te vinden om een evenwichtig fonds samen te stellen, aldus Craven. Het effectenhuis sluit ook bedrijven uit van zijn nieuwe beleggingsfonds. Dat zijn bedrijven die het milieu bevuilen of gebruik maken van louter goedkope arbeidskrachten. Ook enkele bordelen die aan de beurs staan genoteerd, komen er niet in. ,,Die leveren te weinig rendement op’’, ANP-AFP aldus Craven.

DEN HAAG - Staken doen ze bij het CNV niet zomaar en daarom toog vakbondsvoorman Doekle Terpstra gisteren naar het Torentje van de premier. Onder zijn arm een pakketje ,,hoopvolle voorstellen in zorgelijke dagen’’ en als klap op de vuurpijl een heus loonoffer. Als het kabinet hier niets mee doet, dan gaat de wind uit een andere hoek waaien, dreigt Terpstra. door onze redacteur Rinder Sekeris

,,Een ultieme poging tot dialoog’’, noemt Terpstra de CNV-plannen - sommige oud, andere nieuw - waarmee hij gisteren op de proppen kwam. Een deeltijdpensioen, de mogelijkheid tot deeltijdontslag, eventueel eenmalige loonuitkeringen voor iedereen met behoud van de koppeling lonen-uitkeringen en geen of minimale loonstijgingen in 2004 worden in één adem genoemd met meer algemene zaken als beperking van de hypotheekrenteaftrek, handhaving van het ziekenfondspakket (ook al moeten de premies dan omhoog) en hogere investeringen in onderwijs. Wat het CNV verder heel belangrijk vindt, is onverkorte uitvoering van het WAO-advies dat de sociale partners vorig jaar overeenkwamen. Zo’n poging tot overleg is heel wat anders dan de roep om actie bij de FNV, erkent Terpstra. ,,Het blijkt dat de realiteitszin groot is in dit land. Wij hebben de afgelopen tijd gesprekken gevoerd met onze leden en daaruit blijkt dat de mensen beseffen dat er pijn geleden moet worden. Alleen: men wil wel dat die pijn eerlijk wordt verdeeld. Koopkracht wordt wel belangrijk gevonden, maar krijgt geen prioriteit. Waar men zich in de eerste plaats zorgen over maakt, is het perspectief als het gaat om zaken als pensioen, WAO en ziektekosten. Wij destilleren hieruit de opdracht voor het CNV om niet de hakken in het zand te zetten, maar om met praten te komen tot oplossingen.’’

‘Ook prijsstunters in Nederland deden van der Giessen das om’ door Harmen van der Werf

KRIMPEN A/D IJSSEL - Niet alleen buitenlandse concurrentie heeft scheepswerf van der Giessen-de Noord in Krimpen aan den IJssel de das om gedaan. Ook binnenlandse prijsbrekers hebben voor de ondergang van het bedrijf gezorgd. Directeur A. Houweling van Van der Giessen-de Noord noemt met name Damen Shipyards, het moederbedrijf van de Koninklijke Schelde Groep (KSG) in Vlissingen. Damen Shipyards slaagde erin de order voor een nieuwe veerboot voor de Texelse maatschappij TESO in de wacht te slepen, aldus Houweling, door ver onder de marktprijs te duiken. Van der Giessen-de Noord deed een offerte voor eerst zo’n 43 miljoen euro, om later ,,met pijn en moeite’’ terug te gaan naar ,,rond de veertig miljoen euro’’. Damen Shipyards schoot daar nog onder met een bieding van 35 à 36 miljoen euro, volgens de directeur van Van der Giessende Noord. De TESO-opdracht had de Krim-

pense scheepswerf zes maanden werk opgeleverd. Van der Giessen-de Noord had dan weer wat op adem kunnen komen. Het steekt Houweling niet alleen om die reden dat de TESO-order aan zijn neus voorbij is gegaan. Het werk voor de veerboot wordt grotendeels in het buitenland uitgevoerd, bij een Damenwerf in Roemenië. De Schelde in Vlissingen doet het ontwerp en de engineering.

‘Heel kwalijk’ Houweling heeft meer kritiek op Damen Shipyards en in het verlengde daarvan op de rijksoverheid. Merwede Shipyard, waarvan Houweling ook directeur is, heeft mee willen dingen naar de bouw van twee hydrografische opnemingsvaartuigen en een tweede amfibisch transportschip voor de Koninklijke Marine. Het ministerie van Defensie ging daar echter niet op in. Damen Shipyards had met De Schelde de eerste rechten. Dat was zo bedongen bij de overname van de Vlissingse rijkswerf door Damen in 2000.

Die bevoorrechte positie dwarsboomde Merwede Shipyard, maar wat Houweling vooral ,,heel kwalijk’’ vindt, is dat Damen Shipyards de bouw van de casco’s voor die marineschepen bij de eigen scheepswerf in Roemenië mocht onderbrengen. Hij vraagt zich af of dit ooit de bedoeling van de rijksoverheid is geweest bij de verkoop van De Schelde aan Damen. ,,Want wat blijft er uiteindelijk van De Schelde over? Een verkoopafdeling met wat engineering’’.

Waarom een ‘ultieme poging’?

CNV-voorzitter Doekle Terpstra (links): ,,Het kabinet moet ons het spel wel mogelijk maken.’’ foto ANP/Marcel Antonisse ,,De kennismaking tussen kabinet en sociale partners op 3 juli verliep zeer teleurstellend. Het kabinet kwam toen niet verder dan over de bezuinigingen op te merken: ‘Het boek is nog niet dicht’. Op een aantal punten zijn we echt geschoffeerd. Wij steken onze nek uit, wij willen over alle punten die we noemen in gesprek met het kabinet. Het past in de traditie van het CNV om de grenzen van het redelijk mogelijke te verkennen. Maar dan moet het kabinet ons het spel wel mogelijk maken. Als er een afwijzende reactie komt, gaan wij daarmee het land in naar onze leden.’

Onderhandelingen Waarmee moet het kabinet minimaal komen? ,,We willen in ieder geval over elk van

onze voorstellen in gesprek. Natuurlijk weet ik dat we niet alles kunnen binnenhalen of dat de kans bestaat dat men in onze voorstellen gaat shoppen. Wat we vragen, is dat het kabinet nog vóór Prinsjesdag aangeeft dat men bereid is langs de lijn van onze voorstellen te starten met de onderhandelingen in de Stichting van de Arbeid.’’ Anders volgt de ‘harde aanpak’? ,,Naar ons gevoel doen we vérgaande voorstellen en het zou buitengewoon dom zijn van het kabinet om deze handreiking te negeren. Men staat voor een keuze: samenwerking of afstevenen op confrontatie. Als het de confrontatie wordt, dan trekken wij ons loonbod in. Dan eisen we volgend jaar weer gewoon de inflatie vermeerderd met de stijging van de arbeidsproductiviteit. Bovendien hebben wij acties of

stakingen nooit uitgesloten.’’ Hoe pakt de economische malaise eigenlijk uit voor uw ledenbestand? ,,De afgelopen jaren haden we een groei van zo’n één procent. Die ontwikkeling denken we vast te houden. De laatste tijd is het aantal telefoontjes bij onze front-office met vragen over het lidmaatschap verdubbeld, maar dat wil niet zeggen dat het allemaal nieuwe leden zijn.’’ Premier Balkenende zegt dat hij de CNVvoorstellen wil betrekken bij de lopende begrotingsbesprekingen. Hij noemt een dialoog beter dan een moeizame verhouding met de vakbeweging. Tevreden? ,,Ik had wel verwacht dat hij zijn kaarten op dit moment tegen de borst zou houden. In elk geval zal ik hem aanspreken op zijn belofte.’’

Marine Merwede Shipyard in Hardinxveld blijft bestaan onder de paraplu van moederconcern IHC Caland. Houweling voorspelt alvast dat Merwede Shipyard de Damengroep concurrentie aan gaat doen op de marinemarkt. Veel nieuwe Nederlandse orders zijn niet in de maak, maar bij Defensie wordt wel gezinspeeld op de vervanging van fregatten door kleinere, goedkopere en flexibeler inzetbare korvetten. ,,Als het zover komt, zullen we zeker proberen die orders te verwerven.’’

Opnieuw alliantie van Philips met telecombedrijven van onze redactie economie

AMSTERDAM - Philips gaat een reeks nieuwe internetapparaten verkopen via vier Europese telefoonmaatschappijen. Het concern sluit daarvoor een strategische alliantie met British Telecom, Telecom Italia, Deutsche Telekom en Belgacom.

Eerder sloot Philips een soortgelijke alliantie met KPN en het Spaanse Telefónica. Philips levert de apparaatjes, zoals zakcomputers, platte beeldbuizen en dvd-spelers die geschikt zijn voor aansluiting op internet. De telecombedrijven leveren de consument snelle internettoegang naar Hollywoodfilms en online videospellen. Ook

in de marketing van dit gecombineerde aanbod werken Philips en de telecombedrijven samen. Voor Philips is de samenwerking van groot belang. Het bedrijf loopt weliswaar voorop met de verkoop van platte beeldbuizen en internetapparaten, maar het ondervindt op dat terrein steeds fellere concurrentie van bijvoorbeeld Samsung.

De Koreanen imiteren in rap tempo de internetproducten van Philips en Sony, en zetten die tegen lagere prijzen in de markt. Door allianties te sluiten met telecombedrijven die tevens amusement aanbieden, hoopt Philips extra afzetkanalen voor zijn apparaten te scheppen. Philips verwacht met het gecombineerde aanbod van apparatuur,

internettoegang en amusement op de langere termijn een grote groeimarkt te kunnen aanboren. Vooralsnog staat de Europese markt voor snelle webtoegang nog in de kinderschoenen. Philips verwacht dat pas tegen 2008 dertig procent van de Europese huishoudens via adsl of kabel zal zijn aangesloten op het web.

Hyundai Twenty-five Editions. Nu met 25 feestelijke opt

Matrix 1.6i GL Twenty-five Edition

Inclusief

Trajet 2.0i GLS Twenty-five Edition DVD-systeem

Nu met 25 gratis opties als uniek jubileumpakket: • • • • • • • • • • •

Pioneer Radio/CD Lichtmetalen velgen Airconditioning Metallic of mica lak Dakspoiler Dakrails Centrale deurvergrendeling (CDV) Afstandsbediening voor CDV Alarm Metal look middenconsole Dubbele airbags

• • • • • • • • • •

Mistlampen vóór Elektrische ramen vóór Elektrische ramen achter Elektrisch verstelbare buitenspiegels Bumpers in carrosseriekleur Getint glas In hoogte verstelbaar stuur Isofix bevestigingspunten Bagagenet Vier speakers

• Hoofdsteunen achter • Interieur-/pollenfilter • Gordelspanners vóór met drukbegrenzer • Dubbel neerklapbare achterbank (60/40)

Compleet 3 17.495,- Voordeel 3 1.770,Er is al een Matrix vanaf 3

15.595,- Leaseprijs vanaf 3 389,-*

Inclusief

DVD-systeem

Nu met 25 gratis opties als uniek jubileumpakket:

Nu met 25 gratis opties als uniek jubileumpakket: • •

Pioneer Radio/CD Portable Philips DVD

• • • •

CD rewriter, MP3 CD speler 5” TFT/LCD scherm montagebeugel hoofdsteun afstandsbediening hoofdtelefoon (2x) Lichtmetalen velgen Airconditioning ABS EBD

• • • • • • •

Metallic of mica lak Dakspoiler Dakrails Alarm Verwarmbare buitenspiegels Dubbele airbags Elektrisch verstelbare buitenspiegels • Mistlampen vóór • Centrale deurvergrendeling (CDV) • Afstandsbediening voor CDV

• • • • • • • • •

Elektrische ramen vóór Elektrische ramen achter Bumpers in carrosseriekleur Getint glas In hoogte verstelbaar stuur Vier speakers Twee tweeters Hoofdsteunen achter Gordelspanners vóór met drukbegrenzer

Compleet 3 25.695,- Voordeel 3 3.240,Er is al een Trajet vanaf

3 23.595,- Leaseprijs vanaf 3 559,-*

Santa Fe 2.0i 2WD Twenty-five Edition

• •

Pioneer Radio/CD Portable Philips DVD

CD rewriter, MP3 CD speler 5” TFT/LCD scherm montagebeugel hoofdsteun afstandsbediening hoofdtelefoon (2x) • Lichtmetalen velgen • Two tone lak met flankbescherming • Airconditioning

• • • • • • • •

ABS EBD Metallic of mica lak Dakrails Alarm Dubbele airbags Mistlampen vóór Elektrisch verstelbare buitenspiegels • Centrale deurvergrendeling (CDV) • Afstandsbediening voor CDV

• • • • • • • • • •

Elektrische ramen vóór Elektrische ramen achter Getint glas In hoogte verstelbaar stuur Isofix bevestigingspunten Vier speakers Twee tweeters Opberglade in bagageruimte Hoofdsteunen achter Gordelspanners vóór met drukbegrenzer

Compleet 3 25.795,- Voordeel 3 2.575,Er is al een Sante Fe vanaf

3 24.895,- Leaseprijs vanaf 3 549,-*

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 9

economie Amerikanen leiden verzet tegen Vendex AMSTERDAM - Aandeelhouders van de warenhuisketen Vendex KBB moeten hun krachten bundelen om meer invloed op de strategie van het bestuur uit te oefenen. Daartoe heeft de Amerikaanse investeringsmaatschappij K Capital Partners de actieclub SVRC opgericht, waar de aandeelhouders lid van kunnen worden. Het doel is om de beurskoers van het bedrijf te laten stijgen. Dat heeft K Capital Partners, dat een belang van tien procent heeft in Vendex, laten weten. De Amerikaanse investeerder denkt dat de onderneming vergaand moet reorganiseren om de koers 50 tot 100 procent te laten stijgen. De slotkoers van dinsdag was 9,54 euro.

Océ sluit lucratief contract met Boeing VENLO - Het Nederlandse printen kopieerconcern Océ gaat zeven jaar lang digitale printdiensten aan de Amerikaanse vliegtuigfabrikant Boeing leveren. De waarde van het contract bedraagt meerdere miljoenen dollars. Het precieze bedrag geven de partijen niet prijs. Océ zal de diensten verzorgen op 28 locaties. Hier werken in totaal meer dan 250 mensen. De verwachting is dat de meeste van deze medewerkers in dienst treden bij Océ.

Economie België krimpt BRUSSEL - De Belgische economie is in het tweede kwartaal met 0,1 procent gekrompen ten opzichte van het eerste kwartaal van 2003. Dat cijfer is gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. Analisten gaan ervan uit dat de economie dit jaar aantrekt.

Landis-personeel verdacht van fraude DEN HAAG - Negen medewerkers van het inmiddels failliete ICT-bedrijf Landis worden verdacht van valsheid in geschrifte. Het OM verwacht het onderzoek in oktober te hebben afgerond. De medewerkers zijn in juni van dit jaar verhoord. Landis ging in april vorig jaar failliet. De Utrechtse onderneming had 2800 werknemers en was vooral actief in de telecomsector.

Rust hersteld bij busbedrijf Connexxion AMSTERDAM - Bij Connexxion in Amsterdam is de rust hersteld. Twee weken geleden legden boze buschauffeurs het werk neer. De chauffeurs wilden meer respect van hun baas en eisten dat ,,de drijfjacht op zieke werknemers stopte.’’ De directie heeft in een brief de onafhankelijkheid van de bedrijfsarts onderschreven.

Nieuwe regeling slecht voor eigenautobezitters

Rijden in leaseauto wordt goedkoper DEN HAAG - Rijden in een auto van de zaak wordt volgend jaar minder fiscaal belast. Vanaf 1 januari hoeft nog maar twintig procent van de cataloguswaarde van de wagen bij het belastbaar inkomen te worden opgeteld, in plaats van 25 procent. Dat bevestigen bronnen rond het kabinet. De maatregel maakt deel uit van het belastingplan voor volgend jaar, dat het kabinet op prinsjesdag zal presenteren. Vanaf 1 januari zal de fiscus bovendien het rijden met een auto van de zaak naar het werk als zakelijk verkeer aanmerken. Nu geldt dit voor een deel nog als privé-verkeer. Dat betekent bijvoorbeeld dat een loodgieter die het bestelbusje van zijn baas mee

naar huis neemt om de volgende dag tijdig op een klus te kunnen zijn, daarvoor door de Belastindienst wordt aangeslagen. Minister Zalm (Financiën) kondigde eerder dit jaar al aan dat het kabinet hieraan iets zou gaan doen. Voor mensen die hun eigen auto voor hun werk gebruiken, betekent de nieuwe regeling geen goed nieuws. De belastingvrije vergoeding van 28 eurocent per kilometer wordt fors verlaagd, volgens sommige bronnen zelfs meer dan gehalveerd.

Neutraal Zalm zei gisteren dat deze plannen geen bezuiniging betekenen. ,,Het pakt allemaal budgettair neutraal uit. Het is alleen de bedoeling de administratieve rompslomp aan te pakken.’’

Prodi: miljardenboete voor lakse Fransen niet ver meer weg BRUSSEL - Frankrijk stevent af op een miljardenboete als het land niet tijdig het gat in de nationale begroting dicht. Dat liet voorzitter Prodi van de Europese Commissie gisteren doorschemeren na overleg met de Franse premier Raffarin in Brussel. ,,De Commissie heeft geen alternatief voor het toepassen van de regels van het verdrag’’, aldus Prodi. Dat verdrag schrijft voor dat EMU-landen (de landen die de euro hebben ingevoerd) die voor het derde opeenvolgende jaar een begrotingstekort hebben van meer dan drie procent van hun bbp, dwingende maatregelen opgelegd krijgen op straffe van een hoge boete. De Franse premier zei daarop dat ,,de Franse regering zich erbij neerlegt dat de Commissie haar werk doet’’. Overigens kan de Commissie alleen een voorstel tot het opleggen van een boete doen. Het zijn de lidstaten die een besluit nemen. Frankrijk hoopt op steun van Duitsland, dat soortgelijke begrotingsproblemen heeft. Voor Frankrijk, dat de drie procentsgrens dit jaar en vorig jaar al doorbreekt, is 2004 het cruciale jaar. Premier Raffarin wilde gisteren niet ingaan op de

vraag of Frankrijk volgend jaar zijn begroting op orde heeft. ,,Dat zullen we medio september weten’’, aldus de premier. Volgens hem zijn er nog onvoldoende gegevens.

Nog hoger Inmiddels is in de media uitgelekt dat het tekort dit jaar nog hoger uitpakt dan de geplande 3,4 procent. Er circuleren percentages tussen de 3,7 en 3,9 procent. Volgend jaar zou het tekort bij ongewijzigd beleid weer op 3,7 procent komen, aldus deze berichten. Raffarin wilde niet beloven dat hij volgend jaar de EU-begrotingsregels, vastgelegd in het stabiliteitspact, respecteert. Hij vindt herstel van de economie belangrijker. ,,Mijn eerste plicht is het mobiliseren van alle krachten in het land om de groei en werkgelegenheid te stimuleren.’’ In september komt Parijs met een plan voor de komende drie jaar. ,,Wij willen onder de drie procent komen in de Agenda 2006’’, kondigde de Franse premier gisteren aan. Raffarin zei verder dat hij de jongste verzwakking van de euro helemaal niet erg vindt. De verhouding tussen dollar en euro ,,is nu beter dan aan het begin van de zomer’’. ANP

Veenhof haalt bezem door Wessanen

De werkgeversorganisatie VNONCW reageert blij dat het kabinet iets doet aan de al jaren slepende ‘bestelbusjesproblematiek’. ,,De regeling wekte al jaren grote irritatie bij onze leden’’, zegt een woordvoerder. Wel noemt hij het verlagen van de kilometervergoeding ,,een drastische ingreep’’. De Tweede-Kamerfractie van GroenLinks laat weten ,,fel tegen’’ het verlagen van de fiscale bijtelling van leaseauto’s te zijn. ,,In tijden van bezuinigingen is het zeer ongewenst dat eigenaren van leaseauto’s een fiscaal cadeautje van de overheid krijgen’’, meldden de Kamerleden Vendrik en Duyvendak. ,,Dit cadeautje is bovendien slecht voor het milieu ANP en de files.’’

Ericsson: geen euro, dan weg uit Zweden van onze redactie economie

STOCKHOLM/LONDEN - Telecomproducent Ericsson dreigt Zweden te verlaten als de bevolking op 14 september ‘nee’ zegt tegen de euro. Dit heeft topman Carl-Henric Svanberg gisteren in een dagblad gezegd. Een vertrek zou een klap zijn voor de economie van Zweden. Van de ongeveer 50.000 personeelsleden van het concern werken circa 30.000 in Zweden. Svanberg wijst erop dat Ericsson bij afwijzing van de euro een groot nadeel krijgt tegenover de concurrenten Siemens (Duitsland), Alcatel (Frankrijk) en Nokia (Finland). Zij werken wel met de euro, wat multinationals veel kosten scheelt. Volgens de jongste opiniepeilingen zal ongeveer vijftig procent van de bevolking tegen invoering van de euro stemmen en minder dan veertig procent voor. Ruim negentig procent van de ondernemers zou voor de euro zijn. In Groot-Brittannië, aldus de BBC gisteren, neemt de steun van het bedrijfsleven voor de invoering van de euro juist af. Van de 200 ondervraagde bedrijven zou 40 procent voor zijn, tegen 52 procent drie jaar geleden. Vooral in het Noorden hechten ondernemingen aan de pond sterling (ruim zestig procent).

De nieuwe topman A. Veenhof van voedingsmiddelenconcern Wessanen haalt de bezem door de organisatie. Het ingrijpen kost het komende jaar vijfhonderd tot zevenhonderd banen, bovenop de eerder aangekondigde reductie van driehonderd banen. De opbrengst, jaarlijks 100 miljoen euro, steekt het bedrijf in merken en de winst. Deze stap heet operatie Phoenix. ,,We moeten problemen ombuigen in oplossingen’’, aldus Veenhof gisteren in Amsterdam bij de presentatie van het kwartaalresultaat (zie foto). ,,De voorspelbaarheid van onze uitspraken moet omhoog. Er zijn

zes winstwaarschuwingen geweest. Dat kan niet meer.’’ Wessanen produceert met 10.000 werknemers zogeheten wellnessproducten. Dat zijn voedingsmiddelen die consumenten ervaren als natuurlijk en gezond, makkelijk te bereiden of als lekkernij. Het bedrijf wil minder managers, lagere kosten en inkoopvoordelen beter uitbuiten. Verder moet de groei versnellen. Vooral in de VS gaat het mes erin bij dochter Tree of Life. Op een computersysteem van deze tak is veertien miljoen euro afgeschreven en ook nog eens veertien miljoen op balansposten. Veenhof beloofde een onaf-

hankelijk onderzoek naar de gang van zaken. ,,Het kan betekenen dat resultaten uit voorgaande jaren aangepast moeten worden.’’ Het onderzoek spitst zich toe op vorderingen en voorraden. De afschrijvingen in de VS en een afkoopsom van 2,1 miljoen euro voor de voormalige bestuursvoorzitter M. Zondervan brachten Wessanen in het tweede kwartaal diep in de rode cijfers. Het nettoverlies kwam uit op 22,6 miljoen euro tegen een winst van 12,2 miljoen een jaar eerder. De omzet kwam uit op 595,5 miljoen euro tegen 624,3 een jaar eerder. foto ANP/Juan Vrijdag

Gebrekkige administratie leidt tot 'foutenfestival'

373 miljoen aan uitkeringen zoek AMSTERDAM - Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) doet zijn best om 373 miljoen euro aan openstaande posten terug te halen. Het gaat vooral om te hoge uitkeringen, als gevolg van fouten bij het verstrekken ervan. Tot nu toe is het niet gelukt het geld terug te halen, aldus de Inspectie Werk en Inkomen (IWI) gisteren. Het risico bestaat dat het ook niet lukt de 373 miljoen terug te halen, bijvoorbeeld wegens het verstrijken van termijnen of omdat mensen zijn verhuisd.

Het UWV, dat begin vorig jaar ontstond uit een fusie van de uitvoeringsinstellingen Gak, Cadans, SFB, USZO en GUO, is anderhalf jaar later nog niet klaar met het onderling afstemmen van alle administratieve systemen. Hierdoor staan posten langer open dan nodig is, waarvan individuele gebruikers voor- of nadeel kunnen hebben omdat bedragen niet meer kunnen worden ingevorderd, betaald of verrekend.

Schatting De 373 miljoen die nog open zou staan, is ook maar een schatting.

Het precieze bedrag is door de gebrekkige administratie niet te achterhalen. Volgens een woordvoerster van het UWV is er weinig reden voor paniek. ,,Wij hebben tussen februari en juli vijftig miljoen euro teruggehaald. We zitten nu bijna op de norm van 1,9 procent (aan openstaande posten) op de ruim zestien miljard euro aan uitkeringen per jaar.’’ Volgens de IWI, die het UWV controleert, heeft het instituut ook van werkgevers nog geld tegoed, namelijk 720 miljoen aan premies. Werkgevers moesten over 2001,

2002 en 2003 liefst 120 miljard euro aan premies voor WW, WAO en de Ziekenfondswet afdragen. Die 720 miljoen is volgens de IWI deels inbaar. Ongeveer 390 miljoen euro is niet terug te halen, omdat bedrijven bijvoorbeeld failliet zijn gegaan.

Premiestijging Het tekort dat hierdoor bij UWV ontstaat, wordt weer afgedekt uit de reserves van de sociale fondsen, zoals de WW- en WAO-gelden. Mochten de reserves daarvan te gering zijn dan zouden in het uiterste geval de premies ANP moeten stijgen.

s cadeau. Al vanaf

3 11.995,-

Nieuw! De H 200 CRDi Twenty-five Dubbele Cabine Luxe 140 pk / 103 kW Common Rail Diesel Injectie • 314 Nm bij 2.000 tpm • 2.000 kg geremd aanhangergewicht • service-interval 22.500 km • 1.234 kg nuttig laadvermogen • 3 jaar garantie, kilometers onbeperkt O.a. voorzien van: airbag bestuurder, centrale deurvergrendeling, elektrische ramen, elektrisch verstelbare buitenspiegels

De Accent 1.6i Sport. oorzien van o.a.: • 1.6i 16V motor • ABS en EBD alen velgen • metallic lak • 185/55 HR 15” banden • mistlampen vóór • achterspoiler

Compleet voor 3 15.995,-

Waarde actiepakket: € 3.025,Meerprijs actiepakket: € 1.000,Uw voordeel: € 2.025,-

Leaseprijs vanaf 3 399,-*

een Accent Sport voor 3 13.595,- Leaseprijs vanaf 3 345,-*

Hyundai blijft uitpakken tijdens haar 25-jarig jubileum!

Nu tot 3 1.400,- voordeel op alle modellen! 2.5 TCi 2.5 TCi luxe Lange wielbasis 2.5 TCi 2.5 TCi achterdeuren 2.5 TCi luxe 2.5 CRDi luxe Dubbel Cabine 2.5 TCi 2.5 TCi luxe 2.5 TCi luxe airco 2.5 CRDi luxe 2.5 CRDi Powervan

Korte wielbasis

Normaal 3 13.175,3 14.355,3 13.625,3 13.985,3 14.805,3 14.885,3 16.405,3 17.385,3 19.995,-

Twenty-five

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

11.995,12.995,12.595,12.795,13.995,16.995,13.995,14.995,15.995,15.995,18.995,-

Leaseprijs vanaf 3 335,-*

Met 25 gratis opties op onze speciale ‘Twenty-five Editions’ loopt uw voordeel

op tot wel € 3.240,-. Maar daarmee houdt ons feest niet op. Want u profiteert nu van nog meer sportieve aanbiedingen. Zoals € 2.025,- voordeel op de Accent Sport. Of tijdelijk tot € 1.400,- voordeel op de H 200 Twenty-five. En ook de splinternieuwe Getz Chic met € 1.150,- voordeel heeft u bijzonder veel te bieden. Met Hyundai profiteert u sowieso altijd van de unieke driejarige Multipointgarantie met onbeperkte kilometers. Draait u ook warm voor een feestje? Dan is naar de showroom gaan

De Getz 1.3i GLS Chic. orzien van o.a.: • ABS en EBD • metallic/mica lak Waarde actiepakket: € 2.200,Meerprijs actiepakket: € 1.050,elektrische ramen achter • boardcomputer Uw voordeel: € 1.150,ediening voor CDV • lederen stuurwiel en pookknop

al een Getz Chic voor 3 13.495,- Leaseprijs vanaf 3 329,-*

nu de beste optie...

KIJK VOOR DEALERADRESSEN IN DE TELEFOONGIDS OF OP WWW.HYUNDAI.NL 3 JAAR VOLLEDIGE PRODUCTGARANTIE MET ONBEPERKT AANTAL KILOMETERS. 6 JAAR CARROSSERIEGARANTIE. 3 JAAR HYUNDAI MOBILITEITSGARANTIE. GENOEMDE PRIJZEN ZIJN INCL. BTW EN BPM (M.U.V. H 200) EN EXCL. KOSTEN RIJKLAAR MAKEN, VERWIJDERINGSBIJDRAGE EN LAKTOESLAG (TENZIJ ANDERS VERMELD). GECOMBINEERD BRANDSTOFVERBRUIK BENZINEMOTOREN L/100 KM: 6,1 - 9,8 / KM/L: 16,4 - 10,2; CO2 EMISSIE G/KM: 148 - 234. AFGEBEELDE MODELLEN KUNNEN AFWIJKEN VAN STANDAARDUITVOERING. ALLE AANBIEDINGEN GELDEN ZOLANG DE VOORRAAD STREKT. NIET IN COMBINATIE MET ANDERE ACTIES. *DE LEASEPRIJZEN ZIJN EXCLUSIEF BTW EN ONDER MEER AFHANKELIJK VAN DE LOOPTIJD EN DE KILOMETRAGE. AFGEBEELDE H 200 WIJKT AF VAN STANDAARD UITVOERING. DRUK EN ZETFOUTEN VOORBEHOUDEN.

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 10

buitenland

Monument van een verloren tijdperk wordt gesloopt

Moskou neemt afscheid van legendarisch hotel Moskva door onze correspondent Frank Hendrickx

door Vesna Peric Zimonjic

MOSKOU - Lusteloos loopt Tatjana Gavikova door de lange gangen van hotel Moskva. Het befaamde gebouw achter het Rode Plein, tussen het Bolsjoi-theater en de Alexandertuinen, staat nog overeind, maar het leven is al verdwenen uit het lievelingshotel van Josef Stalin. De kamers staan leeg, het stof krijgt ruim baan. Een paar jonge soldaten slepen met radiatoren die voortaan hun kazerne zullen verwarmen. Twee ingenieurs bestuderen hoe ze de brede trappen van wit en roze marmer moeten demonteren en een paar verdiepingen hoger klinkt al het geluid van grof sloopwerk. ,,Het doet pijn’’, zegt Gavikova, sinds mensenheugenis de dezjurnaja (beheerster van de kamersleutels) van de tweede en derde verdieping van hotel Moskva. Nu het einde van het sovjethotel nadert, staat ook haar baan op de tocht. De Sovjet-unie was ooit de natuurlijke habitat van de dezjurnaja’s. Maar wie heeft in de toekomst nog behoefte aan kribbige vrouwen die iedere gast met argusogen opnemen? Tatjana Gavikova schrikt van de gedachte. ,,Een goed hotel kan niet zonder dezjurnaja’’, zegt ze dapper. Dat staat nog te bezien. De bouwplannen die vice-directeur Boris Jevsejev uitrolt in zijn kamer, tonen de contouren van een gelikt ‘multifunctioneel gebouw’ met een vijfsterrenhotel, kantoren, winkels en parkeergarages. Heel modern en dus volkomen ongeschikt voor dezjurnaja’s. In 2006 moet het nieuwe hotel Moskva gereed zijn, maar eerst zal het ruim zeventig jaar oude, curieuze bouwwerk van Stalins favoriete architect, Aleksej Sjtsjusjev, tegen de vlakte moeten. ,,Jammer’’, zegt Jevsejev, ,,maar het hotel is verschrikkelijk verwaarloosd. Een opknapbeurt had geen zin meer.’’ In ijltempo somt de directeur de gebreken op. Het fundament is van

TIPS € 8,07 voor de eerste drie regels en voor elke volgende regel € 2,27 (excl. 19% BTW). Tekst wordt achter elkaar doorgezet. Eén woord vetgedrukt. Sluitingstijd: één dag voor plaatsing 12.00 uur.

FELICITATIES

BELGRADO - De Donau is al lang niet meer zo blauw als ooit bezongen. Zeker sinds hij door een recordzomer op de Balkan op zijn laagste peil sinds 100 jaar is aanbeland. Dat is slecht nieuws voor de Donauscheepvaart, maar het levert ook verrassingen op. Hier en daar komen schepen bloot te liggen van de Duitse Zwarte-Zeevloot die tijdens WOII niet meer thuis kwam. In Vukovar kwamen Duitse motorfietsen en vrachtwagens aan de oppervlakte en in de zijrivier de Morava werd een antieke Romeinse brug ontdekt. De vondsten op de rivierbodem zorgen voor leuke foto’s voor toeristen, maar wie beroepshalve van de Donau afhankelijk is, klaagt steen en been. ,,De economische activiteit is stilgevallen’’, zegt Streck Nikolic, havenkapitein in Prahovo, in het oosten van Servië. ,,Tientallen vrachtschepen, sleepboten en toeristenschuiten liggen hier werkeloos aan de kant.’’ In grote delen

matige kwaliteit, de centrale verwarming is hopeloos verouderd, de balkons dreigen naar beneden te vallen en er is amper parkeerruimte. ,,Geen investeerder had trek in dit gebouw.’’

Ruimtereis De sloophamer doet vanaf komende maand dus weer zijn werk in het hart van Moskou, een stad die nooit tot rust mag komen. Vooral de culturele elite treurt om het einde van hotel Moskva, een monument van een verloren tijdperk. Stalin vierde in het hotel zijn verjaardagen, Juri Gagarin herstelde er van zijn reis in de ruimte, generaal Zjukov leefde er na zijn bloedige overwinning op de nazi’s, de overgelopen Engelse spion Guy Burgess blies in Moskva zijn laatste adem uit en Boris Jeltsin

50+ vakantieweek Thema: "Zorgen voor de toekomst" Datum: 13-20 september 2003 Locatie: Conferentiecentrum Bethanië, Amerongen. Kosten: Vanaf € 230,-- p.p. Info: 0343-459595 Adres: Jan van Zutphenweg 4 3958 ZT Amerongen www.zdh.nl e-mail: [email protected]

Lieve oom Harm-Jan en TanTE KOOP te Coby, Van Harte Gefeliciteerd met jullie 45 jarig hu- Mode Atelier Jikky. Grote welijk. Marcel en Mariëlle collectie BRUIDSMODE en van den Beld - Bruins. stoffen. Tevens verhuur van herengelegenheidskleding. Noordhorn (GR) 0594Tok, tok, ’t is feest in ’t kip503355 penhok. (O)ma HAAN 60 jaar! Gefeliciteerd! De DIVERSEN kuuk’ns. Felicitaties HW Mesdagstr. 20 9312 PX GEZOCHT 50 mensen die 8 Nietap. T 0594-513471. kilo of meer willen verliezen. www.slankaf.nu [code TE HUUR HPLN] Te huur aangeboden mooie nieuw gestoffeerde 1 en 2 KAMERAPPARTEMENTEN voorzien van zeer uitgebreide nieuwe keuken met apparatuur en nieuwe badkamer in Rotterdam-Centrum met parkeergelegenheid en openbaar vervoer voor de deur, op loopafstand van Centraal Station en de Lijnbaan. Vanaf € 498,- per maand. Inclusief gas, water, electra. Bestran Vastgoed BV 010-5113087.

Scheepvaart op de Donau ligt stil bij gebrek aan water

Hotel Moskva, het lievelingshotel van Stalin, gaat na ruim zeventig jaar tegen de vlakte. foto GPD/Ithar Tass

plande er zijn heroïsche strijd tegen de Communistische Partij. Het hotel was onderdeel van het bestaan in de Sovjet-unie. Via de gevel van Moskva leerden Moskovieten dat Nikita Chrusjtsjov was afgezet. Een levensgroot portret van de partijleider werd in 1964 plotseling van het hotel verwijderd. De burgers wisten genoeg. Een paar dagen later werd Leonid Brezjnev benoemd tot nieuwe leider. De asymmetrische façade van het hotel was goed voor fantastische geruchten. Stalin zou per ongeluk twee bouwplannen hebben ondertekend. Niemand

VAKANTIE BUITENLAND Kosten voor plaatsing in deze rubriek € 0,69 per mm (excl. 19% BTW). Plaats, object en telefoonnummer gratis vetgedrukt.

durfde de dictator op zijn fout te wijzen en dus combineerden de architecten beide tekeningen tot een asymmetrisch geheel. Het verhaal klopt niet, maar de legende is inmiddels sterker dan de waarheid. Op het etiket van Ruslands befaamdste wodka, Stolitsjnaja (wat ‘van de hoofdstad’ betekent), staat de merkwaardige voorgevel van hotel Moskva afgebeeld.

Megalomaan Om de critici te paaien, heeft burgemeester Luzjkov beloofd dat de façade van het hotel herbouwd zal worden. ,,Volkomen absurd’’, meent David Sarkisjan, directeur van het Sjtsjusjev Architectuur Museum. ,,Dat is geen manier om monumenten te bewaren.’’ De slopers willen hun slechte geweten sussen, meent

J.S. BACH-busreis 22 t/m 26 sept. vanaf € 235 Lutherreis 28 okt. – 01 nov. 0595-422738/426065 Kaarlo Schepel 06-1203 5677 [email protected] Opstappen in Apeldoorn en Groningen. Alle info op: www.lutherbach.nl

Campers in the USA Sunbelt winterzon met JAN DOETS in alle Staten! Los Angeles 17 dg. € 760,-; 24 dg. € 839,-. Las Vegas 17 dg. € 783,-; 24 dg. € 862,-. Orlando 17 dg. € 722,-; 24 dg. € 805,-. El Monte camper 25 ft. en incl. vlucht, geb. op 4p. 2 campers voor de deur bij Jan Doets in Heerhugowaard * Brochurelijn 6 x 24 uur: tel. 072 - 575 33 44, online bestellen op jandoets.nl. Jan Doets America Tours

Voor de familieberichten, vakantie-advertenties en tips die dagelijks in de krant staan hebben wij vastgestelde opmaak ontwikkeld. Het is

VAKANTIE BINNENLAND Kosten voor plaatsing in deze rubriek € 0,69 per mm (excl. 19% BTW). Plaats, object en telefoonnummer gratis vetgedrukt.

TE HUUR GEVRAAGD

GELDERLAND

Studente zoekt met spoed voor door de week kamer PUTTEN, half vrijst. c.q. kosthuis in KAMPEN. VAK.WON. Vrij tot 17/9, Tel. 06-51331757.

van 11/10-18/10 en na 31/10. Tel. 0341-357112.

GOED OM TE WETEN

dat, als u een afwijkend lettertype of een andere lay-out wilt, dit in overleg mogelijk is. Zonder duidelijke aanwijzingen worden advertenties standaard opgemaakt.

[email protected] fax 0342 - 411612 postbus 111 3770 AC Barneveld tel 0342 - 411711

rond de Donau ongeveer 275 miljoen euro, doordat ze grondstoffen en petroleum niet meer goedkoop langs de rivier konden vervoeren. ,,Nu ligt alles opnieuw stil, maar door een andere oorzaak’’, zegt Sinisa Bubnjevic van het stadsbestuur van Novi Sad. ,,We weten niet wat er gaat gebeuren. Er is nog geen regen voorspeld.’’ Servië heeft, net als de andere Balkanlanden, een recordzomer achter de rug. In juni al steeg het kwik tot 36 graden en de hitte hield aan in juli en augustus. Niet alleen het leven rond, maar ook dat in de rivier heeft te lijden onder de hitte. De vissen in het weinige en warme water kampen met zuurstoftekort, terwijl algen zich in snel tempo vermenigvuldigen. De Donau ontspringt in Duitsland en vloeit op zijn 2888 kilometer lange weg van het Zwarte Woud naar de Zwarte Zee door Oostenrijk, Tsjechië, Slovakije, Hongarije, Kroatië, Servië, Roemenië en Bulgarije. IPS

Veiling archief Martin Luther King

Sarkisjan. ,,Het hotel had makkelijk in oude glorie hersteld kunnen worden, maar onze bestuurders willen dat niet. Ze zijn verslaafd aan megalomane projecten.’’ Het einde van hotel Moskva is volgens Sarkisjan typerend voor de achteloze wijze waarop de bouwers van het nieuwe, protserige Moskou omgaan met het verleden. ,,Ze slopen monumenten en bouwen in plaats daarvan moderne kopieën. Op die manier vernietigen ze de ziel van de stad, maar dat begrijpen ze niet. Toen ik een keer met een stadsbestuurder Venetië bezocht, zei die man: ,,Wat is het hier allemaal ouderwets en vervallen.’’ Sindsdien kijk ik nergens meer van op. Maar de sloop van Moskva blijft voor deze stad een tragedie.’’

NEW YORK - Het veilinghuis Sotheby’s in New York gaat binnenkort het archief van wijlen de Amerikaanse burgerrechtenactivist dominee Martin Luther King veilen. Sotheby’s toonde dezer dagen maar liefst 7000 stukken die volgende maand onder de hamer gaan. Het gaat om boeken, brieven, notitieboekjes, telegrammen, uitnodigingen, adreskaartjes en bankuittreksels, waarvan King de lege ruimte gebruikte om bespiegelingen neer te schrijven - ernstig, bevlogen, vastberaden en totaal verstoken van enige frivoliteit.

is, dat die gevleugelde woorden niet voorkomen in de proefversie die hij de avond tevoren in het Willard Hotel in Washington schreef. Die woorden improviseerde hij ter plekke, toen hij voor het Lincoln Memorial een enorme massa mensen toesprak. Sotheby’s schat de waarde van het archief op dertig miljoen dollar. Het is de bedoeling dat het hele archief bij elkaar blijft. Een deel van het materiaal werd bewaard in het King Center in Atlanta en is vaak bestudeerd. De rest komt uit dozen die bij Kings weduwe, Coretta Scott AP King, op zolder stonden.

Onder de stukken bevinden zich onder meer vroege examenboeken, een kladje van zijn Nobelprijs-toespraak, een met de hand gecorrigeerd interview voor het tijdschrift Playboy, vlug neergekrabbelde overdenkingen bij de moord op president John F. Kennedy in 1963 op 22 november 1963, en documenten die in zijn koffertje werden gevonden, nadat hij bijna vijf jaar later - op 4 april 1968 - zelf werd doodgeschoten in Memphis. Pronkstuk van de verzameling is de proefversie van Kings ‘I Have a Dream’-toespraak op 28 augustus 1963. Opmerkelijk

10-daagse bootreis Rijn en Moezel in herfsttooi Op 16 oktober gooit de Rex Rheni de trossen los voor een 10-daagse Rijn en Moezelreis. Tijdens deze prachtige bootreis passeert u onder andere Keulen, Königswinter en Remagen. Bij Koblenz kiest de kapitein voor de schilderachtige Moezel. U maakt kennis met burchten, kastelen, wijnhellingen, dromerige dorpjes en stadjes als Alken, Cochem en Bernkastel. Aan deze reis hangt een heel vriendelijk prijskaartje met maar liefst € 200,- korting. Bel GRV Holiday voor de brochure: 078-6845355.

e x c l u s i v e women only

Déjà vu

Fashiondagen B A R N E V E L D

Veel nieuws, informatie en inspi-

Programma:

ratie biedt Kuijt Exclusief tijdens

! muziek, hapjes en drankjes ! ochtenden: activiteiten, adviezen

haar fashiondagen in Barneveld

en demonstraties op modegebied

€ 200,– korting. Normaal € 895,–.

NU vanaf € 695,–

holiday

Nederlands Dagblad

van Servië, Roemenië en Bulgarije is de rivier compleet onbevaarbaar geworden. Normaal worden jaarlijks 100 miljoen ton goederen over de Donau verscheept. ,,Zelfs met een roeibootje is het gevaarlijk geworden’’, zegt Nikolic, terwijl hij naar de roestige wrakken wijst die aan de oppervlakte komen. ,,Dat zijn resten van de Duitse Zwarte-Zeevloot en we weten niet of er nog onontplofte munitie aan boord is.’’ De Duitse schepen begonnen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog aan hun terugkeer over de Donau. Toen de kapiteins begrepen dat ze niet thuis zouden komen, brachten ze hun schepen zelf tot zinken. ,,De haven van Vidin, in Bulgarije, ligt vol met dergelijke schepen’’, zegt Nikolic. In Servië is de Donauscheepvaart nog maar sinds vorig jaar hersteld van de NAVOluchtaanvallen in 1999. Geallieerde troepen bliezen toen de bruggen op in Novi Sad, de op een na grootste stad van Servië. Sindsdien verloren de landen

op vrijdag 29 en zaterdag 30

! 14.00, 15.00 en 16.00 uur:

augustus. Loop rustig eens binnen, de toegang is gratis.

modeflitsen met mannequins en

omkjiken naar verrassing

ladyspeaker

Barneveld Langstraat 15-17 (0342) 41 66 62

www. kuijt-mode.nl

Tel. 078 - 684 53 53

opmaak en lay-out • scannen tot A0 • printen in zwart/wit en full-color • full-color posters • stickers * puzzels 50 x 70 cm. * plastificeren • inbinden

er te! f f o vraag

WWW.DIGI2000.NL

vraag offer te!

NIEUW! wij printen op glas, hout, plafondtegels, perspex, pvc, etc. OP ALLE ONGECOATE MATERIALEN (2 mtr. breed, 4 cm. dik, 4 mtr. lang)

regio Raadslid Tynaarlo gaat in tegenaanval ASSEN - Fractievoorzitter C. Kloos van Leefbaar Tynaarlo doet aangifte van lekken rond de herbenoeming van burgemeester H. Pannekoek. Dat heeft Kloos gisteren bevestigd. Het is een tegenaanval tegen de aangifte die de Drentse commissaris van de Koningin R. ter Beek maandag deed tegen Kloos. Het raadslid zou volgens Ter Beek de geheimhoudingsplicht hebben geschonden door te verklaren dat Pannekoek op aandringen van de vertrouwenscommissie uiterlijk 31 december 2004 opstapt. Kloos vindt dat al veel eerder informatie is gelekt en dat daar ook onderzoek naar moet worden gedaan.

Bijna 300 ideeën voor monument Enschede ENSCHEDE - Bijna driehonderd mensen hebben een idee ingezonden voor het monument ter herinnering van de vuurwerkramp in Enschede. Bij de ramp op 13 mei 2000 kwamen 22 mensen om het leven. Het Comité Monument Vuurwerkramp, die een soort prijsvraag uitschreef, beoordeelt de inzendingen. Alle ideeën voor ontwerpen worden geëxposeerd in het voormalige Balenmagazijn op het rampterrein. Wethouder R. Bleker zal 3 oktober de tien genomineerden bekendmaken. De jury zal uiteindelijk vijf inzenders vragen een concreet ontwerp te maken. Daaruit wordt een winnaar gekozen. Het monument wordt aangelegd in het nieuwe park Lasonderbleek, op de plek waar de fatale explosies plaatsvonden.

Kabinet haalt streep door zeezandwinning DEN HAAG - De Klaverbank in de Noordzee is afgevallen als locatie om zand en grind te winnen. De winbare hoeveelheden zijn al niet zo groot, maar vallen nog kleiner uit omdat het ecosysteem rond het gebied moet worden gespaard, zo blijkt uit een milieueffectrapportage. Het bedrijfsleven heeft dan ook geen trek in winning op die locatie. Dat heeft staatssecretaris Schultz van Haegen (Waterstaat) gisteren aan de Tweede Kamer geschreven. Zij heeft de procedure om zand- en grindwinning mogelijk te maken gestopt.

Meeste vuil weg uit Twentekanaal ENSCHEDE - Rijkswaterstaat heeft het grootste deel van het vuil aan de oppervlakte van het Twentekanaal nabij Enschede verwijderd. Olieresten, hout en gestold rubber die in het water terechtkwamen bij het blussen van de brand bij bandenfabrikant Vredestein, zijn opgeslagen in tankwagens die dit alles naar een vuilverbrandingsinstallatie vervoeren. Het opruimen van de restanten duurt nog de hele week. Rijkswaterstaat Directie Oost-Nederland zegt dat het nog gaat om een klein gedeelte afval dat voor 99 procent is ingedamd met schermen.

Hof spreekt Volkelse vredesactivistes vrij DEN BOSCH - Het gerechtshof in Den Bosch heeft gisteren drie vredesactivistes in hoger beroep vrijgesproken van het in gevaar brengen van het luchtvaartverkeer, twee jaar geleden op vliegbasis Volkel. Het gaat om de 33jarige zussen B. en L.S. uit Utrecht en de 60-jarige M.M. uit Geldrop. Het hof baseert zich op een getuigenis van het hoofd luchtverkeersbeveiliging. Die stelde dat de vernielingen die het drietal pleegde, gevaar konden opleveren voor de luchtvaart. Daarmee is volgens het hof echter niet gezegd dat het vliegverkeer ook echt in gevaar is gebracht door toedoen van de vredesactivistes.

Enorme schade door brand in Haagse toren DEN HAAG - In het centrum van Den Haag heeft gistermiddag een zeer grote brand gewoed in een kantoor-, woon- en winkelcomplex in aanbouw. Het vuur ontstond op de 15e verdieping van het 26 verdiepingen tellende pand en richtte volgens de brandweer voor miljoenen euro’s schade aan. Het pand staat aan de Schenkkade op de hoek met de Beatrixlaan. Dakdekkers waren aan het werk met een brander. Rond het middaguur raakten de vlammen hout achter een zinken plaat, waardoor het vuur ontstond. Even voor 16.00 uur gaf de brandweer het sein brand meester. Het nablussen duurt naar verwachting tot ongeveer 18.00 uur. Het enorme complex Prinsenhof moest over een paar maanden klaar zijn. Er komen kantoren (70.000 vierkante meter), 207 huurwoningen, een hotel met ongeveer tweehonderd kamers, winkels, uitgaansgelegenheden

Justitie neemt videobanden disco in beslag MAASTRICHT/HEERLEN - Justitie in Limburg heeft de videobanden van de beveiligingscamera’s van discotheek Peppermill in Heerlen in beslag genomen.

en twee parkeerdekken voor bij elkaar duizend auto’s.

Dat heeft persofficier A. Rogier van het Openbaar Ministerie (OM) in Maastricht gisteren gezegd. Afgelopen zaterdag stierf een 15-jarig meisje uit het Noord-Limburgse Belfeld aan het gebruik van XTC tijdens een feest in de discotheek. Op de videobanden staan beelden van het feest afgelopen vrijdagavond en zaterdagmorgen. Rogier zegt dat de banden in beslag zijn genomen ,,in het kader van het strafrechtelijk onderzoek’’, maar wil daarover verder niets kwijt. Eerder deze week verklaarde het OM te willen weten hoe het kind aan de pillen is gekomen.

Lastige klus Niemand raakte door de brand gewond. De bouwvakkers konden zich snel in veiligheid stellen met de lift en via de trappen. De directe omgeving van het gebouw is uit voorzorg afgezet, omdat brandend materiaal naar beneden viel. De brandweerwoordvoerder sprak van een lastige klus. Het vuur kon met de hoogwerker niet worden bereikt. Met behulp van een hogedrukslang is de brand van binnenuit geblust. Ontwikkelaar BPF (Bedrijfspensioenfonds) Bouwinvest van de Prinsenhof weet nog niet hoe groot de schade is. Vandaag overlegt de organisatie met toekomstige huurders en andere betrokkenen. Aan de toren van 95 meter hoog werkt de Bouwcombinatie Prinsenhof, gevormd door Ballast Nedam Bouw en BAM Nelissen Van Egteren Grote Projecten. ANP

ANP

In het centrum van Den Haag heeft gistermiddag een zeer grote brand gewoed in een kantoor-, woon- en winkelcomplex in aanbouw. foto ANP/Juan Vrijdag Het vuur richtte volgens de brandweer miljoenen euro’s schade aan.

‘Samen en toch apart’ wordt populair

‘Mijnsteenberg Heerlen monument’

door Willemien Weerman

HEERLEN - Heerlen wil Nederlands enige mijnsteenberg de monumentenstatus laten geven. Het gemeentebestuur stelt de gemeenteraad voor deze status aan te vragen bij de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. Volgens de gemeente is in Nederland nooit eerder een berg als monument voorgedragen. De mijnen stortten hun overtollige materiaal vlak naast de schachten, waardoor in ZuidLimburg talloze mijnsteenbergen ontstonden. Die zijn na de mijnsluitingen allemaal opgeruimd, op die van de Oranje Nassau IV in Heerlen na. De gemeente wil voorkomen dat een zandwinningsbedrijf deze berg gaat afgraven. Daarmee zou immers de laatste mijnsteenberg

WARNSVELD - Voor wie niets ziet in de gemeentelijke herindeling, lijkt een nieuw fenomeen voorhanden. Seta. Samen en toch apart. De gemeente Warnsveld introduceert het begrip op 5 september in Gelderland als de leden van de vaste kamercommissie een hoorzitting houden over de herindeling in het oosten van de provincie. Het kabinet heeft de herindeling al vastgesteld, maar de Tweede Kamer zal zich in november over de plannen buigen. In Oost-Gelderland hebben deze plannen veel verzet opgeroepen bij gemeenten als Warnsveld, Ruurlo, Groenlo en Dinxperlo. Ze willen zelfstandig blijven. Het argument dat deze gemeenten ieder voor zich onvoldoende des-

uit het Limburgse land verdwijnen. Bovendien heeft zich op de berg een volgens de gemeente unieke flora en fauna ontwikkeld. Er schuilt echter een addertje onder het gras, zegt een woordvoerder van de gemeente. ,,De vraag is of het gaat om roerend danwel onroerend goed. Alleen onroerend goed kan een monumentenstatus krijgen.’’ Om te voorkomen dat de berg nu al zou kunnen worden afgegraven heeft Heerlen een voorbereidingsbesluit genomen. Het bedrijf Sigrano heeft bij de provincie Limburg een vergunning aangevraagd om de berg af te graven voor de zandwinning. De gemeente Heerlen is daar falieANP kant op tegen.

kundigheid in huis hebben om toekomstige taken aan te kunnen, en daarom wel moeten fuseren, wordt door Seta ondervangen. Althans, dat stelt nu de gemeente Warnsveld, die in het kabinetsvoorstel tegen haar zin bij Zutphen wordt gevoegd. P. van Veen, burgemeester van Warnsveld: ,,Samen en toch apart betekent dat gemeenten bestuurlijk onafhankelijk blijven. Om over de nodige know-how te beschikken, wordt er op ambtelijk niveau een samenwerking gezocht. In de vorm van een soort ambtenarenpool. Hierdoor wordt de ambtelijk organisatie tegelijkertijd effectiever en efficiënter.’’ Volgens Van Veen kan Seta bij tal van gemeenten worden toegepast als alternatief voor de herindeling die ‘ze door de strot wordt geduwd’. ,,Herindeling levert

Kinderen, leerkrachten en ouders van De Halm in Almkerk vierden zaterdag de ingebruikname van de uitbreiding van hun schoolgebouw.

enverder Tips voor deze rubriek? 'En verder' Postbus 111 3770 AC Barneveld e-mail: [email protected]

bijdragen: Sophia Geuze en Hilbert Meijer

De Halm in Almkerk Leerlingen en personeel hebben er even op moeten wachten, maar afgelopen zaterdag werd dan eindelijk de uitbreiding van gereformeerde basisschool De Halm in Almkerk in gebruik genomen. De gemeente keurde de aanvraag voor de bouw van een zesde lokaal precies twee jaar geleden goed, maar plannen voor de bouw van een politiebureau in de buurt van de school gooiden roet in het eten. Toen duidelijk werd dat de politie elders onderdak zou krijgen, kon de verbouw van de gestaag groeiende school in april beginnen. Er is een flink stuk bij gekomen. De school heeft een tweede kleu-

foto basisschool De Halm

terlokaal gekregen, een speelhal voor de onderbouw, een ruimte om zorgleerlingen extra te helpen en voor directeur Hans Noordman is boven het kleuterlokaal een ruime werkkamer gemaakt. Vorige week woensdag werd het gebouw opgeleverd, maar tot de dag voor de opening werd er nog in gewerkt. Zaterdag bouwden leerlingen, personeel en bestuur een feestje

rond de ingebruikname. Na korte toespraken van de voorzitter van het schoolbestuur en de directeur van de school zongen de kinderen een feestelijk openingslied. Daarna scheurden zes personen de met papier dichtgeplakte ingang van het nieuwe gedeelte open. Dit zestal had eerder al hun hand in een beton gegoten ‘eerste steen’ gedrukt. De steen is ingemetseld in een binnenmuur van de speelhal. In polonaise gingen kinderen, leerkrachten en ouders het nieuwe gedeelte binnen. Na de bezichtiging was er een picknick met hapjes en drankjes die door de ouders zelf gemaakt waren.

Reünie Guido de Brès

Utrecht trekt beroep tegen duikvonnis in UTRECHT - Burgemeester Brouwer heeft het hoger beroep ingetrokken dat ze in juli namens de gemeente Utrecht aantekende tegen het vonnis in de zaak van een verongelukte brandweerduiker. De rechtbank veroordeelde de gemeente als werkgever van de brandweerman wegens dood door schuld en legde een boete van 18.000 euro op. De gemeenteraad in Utrecht is verbaasd over de beslissing van de burgemeester. De fractie van GroenLinks had een debat over de zaak aangevraagd, dat vandaag zou plaatsvinden.

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 11

De gereformeerde hbo-vereniging Quod Nomen Est te Rotterdam hield dit jaar tijdens de introductieperiode een roeiwedstrijd tussen de leden en de novieten. Tijdens de wedstrijd op de Rotterdamse Schie in Delfshaven was het voor de groep potentiële eerstejaars mogelijk te laten zien of ze met fysieke kracht de vereniging de baas kon. ,,Doel van de wedstrijd was de groep toekomstige eerstejaars uit te dagen de strijd puur lichamelijk aan te gaan, in tegenstelling tot de vele verbale en psychische ‘wedstrijden’ die ze sowieso al te voeren had in de ontgroeningsweek’’, aldus Daan de Kievit, lid van de introcommisie. De nieuwelingen passeerden echter met achterstand de finishlijn. foto Quod Nomen Est

Het gereformeerd voortgezet onderwijs in Amersfoort bestaat veertig jaar. Met vijftig leerlingen en een hoog percentage onbevoegde docenten begon het Gereformeerd Lyceum in een verenigingsgebouw. Nu telt de scholengemeenschap Guido de Brès ruim tweeduizend leerlingen, waarvan 1300 de twee vestigingen aan de Paladijnenweg bevolken. In de eerste week van oktober wordt het jubileum op verschillende manieren gevierd. Voor leerlingen van de hoofdvestiging zijn er op woensdag 1 en donderdag 2 oktober een aantal sportieve activiteiten gepland. Op donderdagavond is er een feestavond voor perso-

neel, bestuur en genodigden en op vrijdag is er nog een culturele en sportieve activiteit voor het huidige personeel. De festiviteiten worden afgesloten met een reünie op zaterdag 4 oktober voor oud-personeelsleden en -leerlingen van de school. Deze reünie vindt plaats in het schoolgebouw Paladijnenweg 251. Opgeven voor de reünie kan via de internetsite van de school www.guido.nl of bij Geke Tijssen-Kraal, tel. 033-4792911.

Groei CHE De Christelijke Hogeschool Ede (CHE) blijft groeien. Deze week begonnen duizend nieuwe studenten aan de hogeschool, een stijging van ruim 18 procent ten opzichte van vorig jaar. Het totaal aantal studenten komt daarmee op drieduizend. De groei van het aantal studenten betreft zowel voltijd als deeltijd. Iedere opleiding op de hogeschool groeit, met uitzondering van de opleiding journalistiek, die niet meer dan een vastgesteld aantal studenten per jaar mag toelaten. De school zelf denkt dat de kleinschaligheid en christelijke identiteit aantrekkingskracht op studenten hebben. Ook is in de afgelopen jaren het aantal opleidingen op de hogeschool uitgebreid tot negen. Deze uitbreiding vond onder andere plaats door fusies en samenwerking met andere opleidingen en scholen.

onze burgers niets op. Ze leveren in. In de praktijk blijkt dat de afstand burger-bestuurder groter wordt en de gemeentelijke belasting hoger wordt. Bovendien moeten gemeenten ook na een fusie op grotere schaal blijven samenwerken. Daarom kun je je afvragen wat de zin is van een herindeling. Een vraag die vooral van groot belang is als de burgers massaal aangegeven hebben dat ze tegen een herindeling zijn. Het bestuur zit er tenslotte voor de burgers.’’ Warnsveld zocht nijver naar een alternatief en wendde zich daarbij tot de hoogleraren bestuurskunde Elzinga en Korsten. Met Elzinga - vooral bekend vanwege zijn ideeën over vernieuwing in de lokale politiek, waaronder het dualisme - werd het federatiemodel besproken.

Om het groeiend aantal studenten te kunnen opvangen, heeft de school vorig jaar noodlokalen geplaatst. Op dit moment wordt gewerkt aan definitievere huisvesting aan de andere zijde van de Oude Kerkweg, waaraan de hogeschool gevestigd is.

Geloofsopvoeding Stichting Chris organiseert onder de vlag van Focus on the Family op 13 september een Family Builders-conferentie. Het Family Builders-programma is in de Verenigde Staten ontwikkeld door Jim Weidmann om ouders te helpen op een creatieve manier over het geloof te praten. Het programma vindt zijn basis in Deuternomium 6 en Psalm 78 waarin ouders de opdracht krijgen het geloof over te dragen aan de volgende generatie. Vorig jaar juni vond een eerste conferentie in Nederland plaats. Sinds de start van het programma in Nederland zijn er al veel kerkelijke gemeenten die een serie avonden over dit onderwerp hebben gehouden. Focus on the Family probeert met een dagprogramma in de Evangelische Hogeschool in Amersfoort de drempel voor deelname zo laag mogelijk te maken. De toegang is vrij en kinderen zijn van harte welkom. Het ochtendprogramma is interactief voor ouders en kinderen, ‘s middags zijn er speciale workshops voor vaders, moeders en kaderleden

Hierbij worden complete diensten van gemeenten samengevoegd. Het gaat veel verder dan het door Korsten ontwikkelde Seta-model. Uit beide modellen kan een alternatief voor de herindeling op maat gedestilleerd worden. En dat heeft Warnsveld gedaan. Het Seta-principe is daarbij het uitgangspunt. Het alternatief dat inmiddels is uitgewerkt zal op 5 september overhandigd worden aan de Tweede-Kamerleden die op de hoorzitting in Doetinchem aanwezig zijn. Woordvoerdster S. Juranek van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) bevestigt dat het Seta-model een nieuw fenomeen is waar op dit moment in slechts enkele gemeenten in Noord-Holland mee wordt geëxperimenteerd.

uit gemeenten. Voor kinderen is er een apart programma en er is oppas voor de allerkleinsten. De conferentie begint om 10.00 uur en duurt tot 16.00 uur. Informatie en aanmelding via Stichting Chris: 0786315572.

Trouwe klant Als zeventienjarige theologiestudent stapte prof.dr. W. van ‘t Spijker voor studieboeken binnen bij de Zwolse boekhandel van Egbert Westerhof. Hij studeerde af, werd christelijk-gereformeerd predikant en later hoogleraar aan de Theologische Universiteit in Apeldoorn. De meest uiteenlopende boeken vergezelden hem daarbij en hij werd een regelmatig geziene gast bij de boekhandel, die iets speciaals heeft met theologische boeken. ,,De heer Van ‘t Spijker heeft wel eens speciale boeken nodig die niet zo makkelijk meer te krijgen zijn’’, zegt Christa Westerhof, de derde generatie Westerhof in de boekhandel. ,,Ik kwam onlangs tot de ontdekking dat hij hier al zestig jaar over de vloer komt.’’ Zulke trouwe klanten zijn zeldzaam en daarom mocht dit ‘jubileum’ niet onopgemerkt voorbijgaan, vond ze. Tijdens een kleine gezellige bijeenkomst werd de professor in het zonnetje heeft gezet. De boekhandel bood prof. Van ‘t Spijker een geïllustreerde bijbel aan die tot op heden ontbrak aan zijn collectie.

‘Eindhoven is veel te klein om topregio te zijn’ EINDHOVEN - De regio Eindhoven is veel te klein om uit te groeien tot een Europese technologieregio van topniveau. Daarvoor is een veel grotere schaal nodig, bijvoorbeeld heel Zuidoost-Nederland tot en met de agglomeraties Aken en Leuven. Dat betoogde gisteren zowel Philips-topman G. Kleisterlee als directeur-generaal R. Bemer van het ministerie van Economische Zaken op een bijeenkomst in Eindhoven. Alleen een regio van een dergelijke grote omvang is volgens Bemer in staat het hoofd te bieden aan het ,,mondiale geweld’’. Kleisterlee deed een beroep op de nationale overheden bij het opzetten van stimuleringsprojecten over de grenzen heen te kijken. Tijdens de bijeenkomst presenteerden de 22 gemeenten in de regio Eindhoven, de plaatselijke fabrikantenkring en de TU Eindhoven de resultaten van een onderzoek. Daaruit blijkt dat Eindhoven in vergelijking met andere technologische kenniscentra, zoals Leuven, Helsinki en München, laag scoort. Volgens de onderzoekers komt dit onder meer omdat de drie andere regio’s structureel meer geld van hun regering krijgen. Een andere bevinding is dat Eindhoven er wat bekendheid betreft in vergelijking met die andere regio’s erg bekaaid afkomt. ,,Bij een professionele regiomarketing valt dan ook veel te winnen’’, ANP denken de onderzoekers.

Droogte legt fort bloot in Groenlo GROENLO - Een hobbyvlieger heeft een opmerkelijke archeologische ontdekking gedaan in Groenlo. Vanuit de lucht ontdekte de piloot deze week in een maïsveld de contouren van een verdedigingswerk uit 1627. Prins Frederik Hendrik legde dit stervormige, aarden werk aan om de toenmalige vesting Groenlo op de Spanjaarden te heroveren. De extreme droogte van afgelopen tijd heeft ervoor gezorgd dat het verdedigingswerk bloot kwam te liggen tussen de dorre maïskolven. Volgens een woordvoerder van amateurclub Synthegra Archeologie zijn de sporen van het stelsel van bastions, grachten, wallen en loopgraven na bijna 380 jaar volledig intact gebleven. Dat is volgens hem uniek in Nederland.

Foto’s

Prof.dr. W. van ‘t Spijker is al zestig jaar klant bij de Zwolse boekhandel Westerhof. foto Boekhandel Westerhof

Synthegra heeft gisteren vanuit een helikopter foto’s genomen van het aarden verdedigingswerk. Het wil de resten van alle 36 schansen en wallen en grachten nauwkeurig in kaart brengen voor het nageslacht. De helikoptertocht was met spoed gepland omdat de sporen verdwijnen als het ANP gaat regenen.

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 12

service/beurs

w e e r

HET WEER 11

9

Bron: Weerbureau HWS/ANP Bron: KNMI/ANP

bewolkt regen 1025

10 20

zonnig

mist

16 11

15 10

hagel

13

14 995

14

sneeuw

0 10

16

05 10

19

onweer

0

1010

20

22

opklaringen

16

1010

22

995

23

warmtefront 10 00

windrichting koufront

18

28 1010

31

lagedruk hogedruk

31

32

34

37

24

luchtdruk in -1000- hecto pascal

19

33

29

1005

temperatuur

Weersvooruitzichten van het KNMI gemiddeld over Nederland:

DO

VR

ZA

ZO

MA

zon in % 30

20

30

30

40

neerslag in % 40

60

70

70

70

min. temp. 12

12

12

12

11

mid. temp. 19

18

18

17

17

wind VAR2 N2

Buien Vandaag kan er in het noorden wat regen vallen. In het zuiden is het meest bewolkt, maar wel overwegend droog. Daar neemt in de middag van het zuiden uit de bewolking verder toe, later gevolgd door regen. De middagtemperatuur ligt tussen 18 en 20 graden. De wind is zwak en veranderlijk, rond kracht 2. Later op de dag draait hij overal naar een noordelijke richting en neemt hij licht toe, aan zee tot matig, kracht 4. Morgen daalt de middagtemperatuur ten opzichte van vandaag een enkele graad. Er vallen dan vooral in het zuiden en oosten enkele buien en de wind blijft rustig. De dagen daarna neemt de buiigheid toe en kan er in het hele land neerslag van betekenis vallen. De maximumtemperatuur ligt dan rond 17 graden.

NW4 NW4 W4

18° 19°

het verschil nieuws vraagt om

proef het verschil

een christelijk

bel 0800-0233326

perspectief

of ga naar www.nd.nl

20°

Nederlands

20°

Op 06.43 onder 20.37

Dagblad krant voor betrokken christenen

Op 07.10 onder 21.24

20°

B E U R S

DAGOVERZICHT Uitschieters

amsterdam aex

AMSTERDAM - Grote uitschieters bepaalden gisteren het beeld op de beurs in Amsterdam. Bij een dunne handel waren de grootste winsten en verliezen heftiger dan normaal. De positieve trend zette aan het eind van de handel iets sterker door na een betere opening op Wall Street. De AEX-index sloot op 331,02 punten. Dat was 4,01 punten ofwel 1,2 procent hoger dan het slot van dinsdag. Grote winnaars waren ASML en Ahold die respectievelijk meer dan 6 en 4 procent winst boekten. Hagemeyer sloot de rij van overwegend stijgende aandelen met een verlies van 4,7 procent. Elders in Europa boekten de belangrijkste indices eveneens winst. Parijs won 0,7 procent. Londen pakte er 0,6 procent bij. Frankfurt stond aan het begin van de avond op een plus van 0,75 procent. Onder de middelgrote fondsen (MidKap-index 322,29 punten, plus 1,1 procent) stond Wessanen het meest in de belangstelling. De beleggers reageerden in eerste instantie erg negatief op het nettoverlies van ruim 22 miljoen euro, maar het aandeel sloot uiteindelijk op een relatief klein verlies van 0,6 procent. VendexKBB steeg met 8,2 procent op het nieuws dat grootaandeelhouder K Capital de aandeelhouders gaat organiseren om een betere strategie af te dwingen bij het detailhandelsconcern. Verkoop van de V&D-winkels of het beëindigen van beursnotering zijn opties die worden overwogen. Een beursanalist sprak van ,,een gekke dag.’’ Vooral de grote uitschieters verbaasden hem. ,,ASML is bijvoorbeeld deze week van hoog naar laag gegaan en weer terug, zonder duidelijke reden.’’ Vooral de lage volumes van de beurshandel veroorzaken de grote schommelingen, aldus de beursman. Op de Duitse beurs was Adidas-Salomon koploper met een koerswinst van 4 procent. De sportartikelenproducent begaf zich voor het eerst op de obligatiemarkt om 400 miljoen euro aan converteerbare obligaties aan de man te brengen. Met de opbrengst wil de onderneming haar schulden verkleinen. Nokia was ook een grote stijger (plus 4,8 procent). De koers van het aandeel steeg omdat volgens de beleggers het gsm-concern kan profiteren van de verwachte economische groei in de Verenigde Staten. De euro steeg en kwam weer boven de 1,09 dollar uit. De slotkoers lag op 1,0905 dollar tegenover 1,0895 dollar aan het eind van de handel van dinsdag.

26/08 Amsterdam All Share Ind 642,65 Amsterdam Exchange Index 327,01 Amsterdam Midkap Index 318,79 Euronext-100 Index 565,58 Euronext-150 Index 778,09 FTSE Euro Top-100 Index 1979,62

27/08 649,12 331,02 322,29 570,30 781,76 1996,54

AEX-index aandelen AEX-Index ABN Amro Aegon Ahold Akzo Nobel ASML Holding Buhrmann DSM Fortis Getronics Gucci Group Hagemeyer Heineken IHC Caland ING Groep c. Kon.Olie KPN LogicaCMG Moolen, v.d. Numico c. Philips, Kon. Reed Elsevier TPG N.V. Unilever c. VNU Wolters Kl. c.

327,01 16,42 11,00 8,35 28,57 13,54 7,50 39,86 16,38 1,02 90,65 3,41 33,72 45,73 17,73 40,72 6,51 3,05 12,00 17,46 20,70 10,14 16,80 51,00 27,17 12,75

331,02 16,53 11,28 8,72 29,25 14,38 7,60 40,06 16,40 1,01 90,65 3,25 34,59 45,63 18,03 40,95 6,43 3,01 12,16 17,40 21,04 10,18 17,20 50,95 27,50 13,21

AMX-index aandelen Midcap-Index ASM Int. Boskalis Westm Corio CSM nrc Draka Holding Fugro cert. Heijmans Hunter Douglas Imtech NV KLM Nutreco Hold. Océ Randstad Hold. Rodamco Asia Rodamco Europe United Services Vastned Off/Ind Vastned Retail Vedior c. Vendex KBB c. Vopak Wereldhave Wessanen c.

318,79 16,00 20,51 27,90 19,05 12,78 44,50 19,38 30,50 17,89 10,07 17,30 11,48 12,46 14,38 45,35 11,55 19,00 40,50 10,69 9,54 11,76 52,80 7,02

322,29 16,48 20,80 27,79 19,22 12,73 45,40 19,38 29,54 18,01 10,13 17,24 11,80 12,25 14,40 45,37 11,41 18,90 40,50 11,21 10,32 11,80 52,75 6,98

Overige binnenlandse aandelen ABN Amro pref. a. ABN Amro pref.c. ABN Amro Cap Funding Accell Group Acomo AFC Ajax Aino Airspray Alanheri Amstelland MDC AND Intern Publ. AOT Arcadis Athlon Groep Baan Company Ballast Nedam c.

64,20 2,34 23,69 17,10 2,33 4,23 0,17 16,79 9,20 5,79 4,70 1,59 7,60 10,35 1,92 4,85

63,55 2,34 24,25 16,99 2,30 4,32 0,16 16,70 5,79 4,60 1,60 7,58 10,40 1,90 4,75

BAM Groep Kon BAM Grp conv pref BAM Grp niet-conv pref Batenburg Begemann Groep Begaclaim BE Semicond. Beter Bed Blue Fox Enterpr. Blydenst.-Will. Brill, Kon. c. Brunel Intern Kon.Ten Cate Cap Gemini sa Centric KSI Copaco Corus Crown v.Geld.c. Crucell C/Tac Delft Instrum. De Vries Robbé DICO Intern. DNC De Nederl.Comp DOCdata DPA Holding Econosto, Kon. EMBA Eriks Group c. Euronext EVC Intern. Exact Holding Fornix Biosciences Fortis Nikkei Gar.c. Fox Kids Europe Frans Maas cert. Gamma Holding Gamma pref. Gouda Vuurvast Grolsch cert. Grontmij cert. HAL Trust Heek-Tweka Heineken Hold. a Hes Beheer c. Hitt Holl. Colours Hoop Effectenb. ICT Autom. ING Innoconcepts IsoTis SA Ispat Intern. A Kardan Kas-Bank Kendrion Kühne+Heitz Kon.KNP BT c.pr. Lanschot, Van Laurus Macintosh Retail Management Share Mc Gregor Fashion Naeff NEDAP Nedcon Groep Nedlloyd Nedschroef H. Kon. New Skies Satellites Nyloplast OPG cert. Ordina Petroplus Int. Pharming Group Pinkroccade Porc. Fles Priority Telecom Reesink Rood Testhouse Sarakreek Scala Business Schuitema Seagull Simac Techniek Sligro Food Group Smit Intern. SNS AEX Gar.click SNS EurGar.plan c SNS Intern.Gar.ƒ SNS TripleBest SNT Soc.Gen.on AEX Stern Groep Stork

18,65 21,50 20,00 27,35 4,71 0,48 6,40 7,50 5,37 4,12 12,65 3,54 31,30 35,37 0,61 2,85 0,43 12,40 3,10 1,25 11,80 1,25 2,50A 0,90 3,86 2,60 1,64 75,00A 26,30 22,50 1,59 17,25 10,25 43,80 5,75 20,30 34,70 3,50 12,50 23,48 15,40 19,25 0,09 28,60 5,25 3,55 28,45 4,90 9,78 3,15 3,86 2,30 4,19 1,90 15,80 5,20 22,00 3,00 37,25 1,26 13,60 0,40 9,05 624,00 16,19 14,42 20,59 9,10 5,15 7,00 31,85 7,00 5,58 1,64 11,00 15,50 2,00 47,00 0,45 0,30 1,86 16,60 1,90 1,20 51,50 24,45 90,50 85,50 90,25 99,00A 13,20 33,00 29,05 12,25

18,80 27,53 4,95A 0,49 6,42 7,58 5,45 4,35 3,79 31,00 35,57 0,61 2,87 0,44 12,65 3,09 1,25 11,95 3,95 2,83 1,63 26,00 22,80 1,59 17,16 10,20 43,90 6,10 20,50 34,50 23,34 15,12 19,00 0,09 29,10 3,71 5,04 9,85 3,19 3,85 2,20 4,19 2,00 15,80 5,04 22,50 3,00 37,75 1,18 13,35 0,37 8,90 16,18 14,30 20,75 9,20 5,10 31,77 7,70 5,53 1,66 11,05 13,95 2,30 47,50 0,44 0,35 1,95 16,32 2,18 1,25 51,80 24,50 13,00 12,20

Telegraaf De Tie Holding Tiscali Tulip Computers Twentsche Kabel Unit 4 Agresso Univar Versatel Vilenzo Volk Wess St c. Vredestein Wegener cert.

VA N

16,10 0,25 6,10 0,29 14,92 9,00 8,85 1,36 10,28 19,46 7,42 6,75

16,15 0,25 5,93 0,29 15,40 8,79 8,73 1,41 18,80 6,69

0,26 0,19 0,15 0,24

0,27 0,19 0,13 0,24

NMAX Antonov Plc Newconomy Prolion Sopheon Plc

Meest actieve beleggingsfondsen ABN Amro Li ABN Amro Neth-2 Fortis Obam ING Dutch Fd. ING Internet Fd ING Bank IT-Fd Robeco Rolinco Rorento

90,35 101,50 79,95 46,69 12,70 32,50 21,67 17,80 39,71

90,35 102,50 80,15 47,10 13,25 32,80 21,76 17,85 39,57

Overige beleggingsfondsen ABN Amro AEX Ind F. 343,00 ABN Amro AEX Disc crt 281,10 ABN Amro A.in F. 53,70

345,00 53,70

A M S T E R DA M

ABN Amro America F. 72,70 ABN Amro Asian Tigers F.44,70 ABN Amro Eur. F. 66,50 ABN Amro Eur.Obl.F. 104,80 ABN Amro Far E.F. 33,55 ABN Amro Gobal F. 76,45 ABN Amro Groen F. 44,00 ABN Amro Internet F. 4,30 ABN Amro Rent.Div 72,80 ABN Amro Glob.Prop. 41,70 ABN Amro Pr.S.Am. 53,50 ABN Amro Pr.S.Eur. 40,75 ABN Amro Pr.S.F.E. 22,20 ABN Amro SmCap.Eur 39,80 ABN Amro Telecom F. 2,99 ABN Amro Trans Eur.F. 88,05 Aldollar BF 51,60 Allianz Mix F. 4,78 Allianz Plus F. 5,67 Allianz Top f. 3,61 Alpha Rente Fd. 37,55 Alrenta 202,00 Asian Cap.F.ƒ 79,55 ASN Mixfonds 57,75 Avero Achm Euro Aand 9,55 Avero Achm Euro Obl 29,70 Avero Achm Euro Mix 19,25 Avero Achm Ned Aand 11,60 Avero Achm Am Aand 12,05 AXA Aand.Euro 30,55 AXA Aand.Int. 49,60 AXA Aand.Ned. 63,50 AXA Aktief Beh.-2 61,75 AXA Fin.Sector 36,35 AXA Obl.Intern. 33,60 AXA Obl.Euro 45,50 AXA Portfolio 58,75 Bever Holding 6,00 Corio 27,90 Delta Lloyd Deeln 22,25 Delta Lloyd Dlr 10,61

OPTIEBEURS ASL c nov 15,00 ASL c o04 10,00 ASL p o04 10,00 abn amro c okt 17,00 abn amro p okt 12,00 aex c sep 330,00 aex c sep 340,00 aex c okt 340,00 aex c okt 360,00 aex c jul 340,00 aex c o06 520,00 aex p sep 300,00 aex p sep 310,00 aex p sep 320,00 aex p sep 330,00 aex p okt 240,00 aex p o06 320,00 ah c sep 9,00 ah c sep 10,00 ah c okt 7,50 ah c okt 8,00 ah c okt 9,00 ah c okt 10,00 ah c o06 10,00 ah p okt 7,00 ah p okt 7,50 ah p okt 8,00 ah p o06 5,00 fort c sep 17,00 gtn c o06 1,50 hein p okt 34,00 hgm c apr 5,00 ing c sep 18,00 ing c sep 19,00 ing c okt 17,00 ing c okt 19,00 ing c okt 20,00 ing c nov 18,00 ing c jan 19,00 kpn c sep 6,00 kpn p o04 6,00 olie c o04 45,00 olie p apr 36,00 phil c sep 20,00 phil c sep 22,00 phil c okt 20,09 phil c okt 25,11 phil c apr 23,00 phil p jan 20,00 wkl c okt 13,00 amsterdam aex-index 331,02 omzet totaal247468 omzet calls155707 omzet puts 91761 open contracten16838811

CYAAN MAGENTA YELLOW BLACK

1272 1223 956 2302 6755 2027 1715 1456 3339 1531 1004 1470 955 2455 1575 1277 1500 1706 1100 1334 6059 1557 3916 4052 1747 3050 5100 1660 980 912 1161 1061 2781 2114 1172 2283 1070 1712 1051 929 1029 2210 2517 2159 1222 1380 1419 876 2089 3079

1,00 5,15 1,30 0,40 0,05 6,80 3,05 6,45 1,75 22,30 5,50 1,55 2,65 4,90 9,00 0,35 46,85 0,20 0,05 1,20 0,85 0,40 0,20 1,90 0,25 0,35 0,50 1,05 0,25 0,40 1,30 0,25 0,50 0,20 1,35 0,40 0,20 1,00 0,90 0,55 0,60 2,20 1,20 1,25 0,35 1,60 0,15 1,55 1,55 0,45

1,30 5,70 1,25 0,40 0,05 8,25 3,80 7,50 2,20 23,50 5,30 1,15 2,00 3,80 7,15 0,35 45,50 0,35 0,15 1,50 1,15 0,55 0,30 2,00 0,20 0,30 0,40 0,95 0,25 0,40 0,90 0,20 0,65 0,25 1,60 0,50 0,25 1,15 1,10 0,50 0,60 2,20 1,05 1,40 0,40 1,75 0,15 1,65 1,40 0,75

73,20 45,05 66,10 104,80 33,45 77,40 44,20 4,32 72,85 42,05 53,45 40,65 22,40 38,75 2,93 88,85 51,50 4,80 5,65 3,64 202,20 80,30 58,80 9,70 30,60 19,70 11,15 12,50 30,35 49,55 64,15 61,50 36,40 33,60 45,50 58,60 5,50 27,79 22,20 10,63

Delta Lloyd Donau 11,13 Delta Lloyd Inv. 6,01 Delta Lloyd Jade 6,20 Delta Lloyd Mix 9,62 Delta Lloyd Rent 13,00 Dres VPV HollandHaven 29,00 Dres VPV IGM F. 31,65 Ducatus 59,35 Eur.Ass. Trust 6,30 Euro Comm.Prop 21,00 Euro Dutch Eq.F. 14,20 Finles Obl F. 37,11 Fortis Europa F. 20,15 Fortis Japan F. 17,30 Fortis Obl.Div.F. 52,50 Fortis Wrld Mix F. 39,65 Friesl Aand F. 19,00 Gilisen Qual Growth 10,05 Global Conv. Fund 31,00 Haslemere 16,75 Holl. Eur. Fund 44,55 Holl. Obl.Fonds 69,80 Holl. Pac. Fund 43,50 Holl. Sel.Fonds 69,85 Holland Fund 62,55 ING Bnk Comm.Techn.F. 4,52 ING Bnk Cont.Cl.F.Am. 25,10 ING Bnk Cont.Cl. EurF. 25,20 ING Bnk Euro Obl F. 32,26 ING Bnk Farmacie F. 25,20 ING Bnk Geldm.F. 32,90 ING Bnk Glob.F. 44,80 ING Bnk High Yield O.F. 26,30 ING Bnk North Am. F. 17,57 ING Bnk Oblig.F. 15,92 ING Bnk V.Oost. F. 23,90 IdB Emerg Comp 24,00 IdB Euro Optim. 25,50 IdB Euro Select 41,70 IdB GlobalSel. 156,00 IdB RentSel. 38,50 IdB Global 41,30 IdB Real Est Eq. F 54,00 IdB World Equity F 37,20 Intereff.Jap.Aand. 12,71 Intereff.Jap.Warr. 1,53 IS Himal.Fund ƒ 8,00 Jap.Convertible.F. 28,40 Japan Fund 2,60 Lanschot Eur.Eq.F. 16,13 Lanschot Gl.Bd.F. 58,40 Lanschot Gl.Eq.F. 30,69 Leveraged Cap 156,00 Ohra Aand.F. 12,00 Ohra Care F. 15,47 Ohra Internet F. 6,82 Ohra Med Tech F. 20,40 Ohra Milieutech F. 9,50 Ohra Multimedia F. 7,10 Ohra Obl.Df. 30,36 Ohra Onr.G.F. 41,30 Ohra Spaardivf. 22,00 Ohra Totaal F. 20,64 Optimix Techno. A 8,61 Orange Deeln F. 31,80 Orange Eur Smcap F. 13,30 Orange Largecap F. 6,00 Pacific Rim C.F. 33,00 Postb.Aandelenf. 46,50 Postb.Amerika F. 17,10 Postb.Beleggf. 33,50 Postb.Biotech F. 13,55 Postb.Comm.Techn.F. 9,38 Postbank Doelbel-5 25,70 Postbank Doelbel-10 24,80 Postbank Doelbel-18 22,85 Postb.Easy Blue F. 20,30 Postb.Euro Aandf. 17,95 Postb.Euro Cont.Cl.F. 25,15 Postb.Euro Obl.f. 37,44 Postb.Farmacie F. 19,00 Postb.Fin.Wereld F. 20,70 Postb.Hoog Div Aandf. 23,20 Postb.Internet F. 5,87 Postb.IT fonds 22,90 Postb.Multimedia F. 6,24 Postb.Ned.fonds 28,65

11,20 5,99 6,25 9,60 12,95 29,00 31,40 59,15 6,30 21,12 20,00 17,10 52,75 39,65 18,90 10,06 16,75 44,75 69,75 43,90 69,90 63,15 4,63 25,00 25,10 32,18 25,10 32,90 44,67 26,60 17,85 15,95 23,50 24,00 25,50 41,50 156,00 38,05 41,30 52,80 37,00 12,68 1,56 9,00 16,05 58,30 30,79 156,70 12,07 15,47 7,00 20,50 9,30 7,25 30,38 42,00 22,00 20,64 8,70 13,55 6,09 46,55 17,44 33,62 13,75 9,43 25,65 24,75 22,70 20,35 17,95 25,10 37,45 19,05 21,00 23,30 6,10 22,91 6,26 29,00

a=laten, b=bieden, c=ex-claim d=ex-dividend, e=gedaan-bieden, f=gedaan-laten, g=bieden-ex-dividend, h=laten-ex-dividend, k=gedaan-laten-ex-dividend, l=gedaan-bieden-ex-dividend, vk=vorige koers, sk=slotkoers

Postb.Obl.f. 24,77 Postb.Opk.Landen F. 16,80 Postb.Vastgoedf. 24,55 Postb.Wereldmf. 24,45 Rente Plus F. 1 25,80 Robeco Growth Mix 45,29 Robeco America 39,07 Robeco Duurz Aandelen 40,82 Robeco Econ.Recovery 19,50 Robeco Emer. Markets 51,50 Robeco Europe 26,21 Robeco Euro Obl.Div. 25,10 Robeco Euroland Aand. 34,81 Robeco Hollands Bezit 19,30 Robeco Hypotheek 51,40 Robeco Solid Mix 42,29 Robeco Pacific 56,95 Robeco Young Dyn. 11,15 Robeco Zelfs.Cap.Goods 36,18 Robeco Zelfs.Cons.Goods 39,54 Robeco Zelfs.Energy 51,35 Robeco Zelfs.Financials 38,50 Robeco Zelfs.Foods&Agri 40,09 Robeco Zelfs.Health&Care46,00 Robeco Zelfs.IT 36,00 Robeco Zelfs.Media 39,39 Robeco Zelfs.Med.Bio 11,34 Robeco Zelfs.Property 62,85 Robeco Zelfs.Telecom 26,50 Robeco Rente Mixfund 42,79 Robeco Zelfs.Austr. 63,25 Robeco Zelfs.Braz. 25,66 Robeco Zelfs.Canada 78,95 Robeco Zelfs.China 17,17 Robeco Zelfs.Duitsland 48,51 Robeco Zelfs.Frankrijk 68,30 Robeco Zelfs.Hongkong 35,20 Robeco Zelfs.Japan 34,35 Robeco Zelfs.Maleisie 16,48 Robeco Zelfs.Mexico 87,95 Robeco Zelfs.Nederland 50,40 Robeco Zelfs.Polen 42,99 Robeco Zelfs.Singapora 25,99 Robeco Zelfs.Spanje 50,45 Robeco Zelfs. USA 74,10 Robeco Zelfs.Z-Afrika 48,81 Robeco Zelfs.Zwitserland 64,10 Rodamco Asia 14,38 Rodamco Europe 45,35 Rolinco cum.p 45,00 Select Winner Fund 4,76 SNS Eur Obl.div.f. 24,86 SNS Eur Aandelenf. 19,00 SNS Eur Mixfonds 22,61 SNS Guldensd.f. 22,66 SNS Nederl.Aandf. 38,50 SNS Spaarpl. Aand.f. 17,90 T&P Resultante F. 9,01 T&P Result.Global F. 13,86 Transpac.F. 119,50 Triodos Groenfonds 58,20 VastNed Off/Ind. 19,00 VastNed Retail 40,50 VHS Onr. Mij 18,35

i n

e u r o p a

Zweden: Wolkenvelden en een enkele bui. Maxima in het noorden dalend tot 7 graden, in het zuiden nog 19 graden. Finland: Afwisselend zon en wolken en plaatselijk wat regen of een bui. Maxima veelal tussen 10 en 17 graden. Denemarken: Wolkenvelden en wat regen of motregen. Ook kans op onweer. Maxima rond 17 graden. Engeland, Schotland, Wales, Ierland: Tamelijk wisselvallig met wolken en enkele buien. Ook wat zon. Maxima meest tussen 15 en 20 graden. België en Luxemburg: Wolkenvelden vooral morgen enkele stevige buien, mogelijk met onweer. Maxima ongeveer 19 graden. Noord- en Midden-Frankrijk: Vrij veel wolken en een flink aantal buien met kans op onweer. Plaatselijk veel neerslag. Middagtemperatuur tussen 19 graden langs Het Kanaal en 25 tot 30 graden in het oosten. Zuid-Frankrijk: Zonnige perioden en vooral in het noorden enkele regen- of onweersbuien. Maxima tussen de 25 graden in het noorden en 30 in het zuidoosten. Morgen minder warm. Spanje: In het hele westen wolkenvelden en kans op een regen- of onweersbui. Naar het oosten toe meest droog en flink wat zon. Maxima 20 graden in het noordwesten en rond 28 graden in het oosten. Madeira: Overwegend droog en van tijd tot tijd zon. Maxima rond 25 graden. Canarische Eilanden: Flinke zonnige perioden en droog. Maxima tussen 27 en 33 graden. Duitsland: Wolkenvelden en vooral morgen enkele fikse buien, mogelijk met onweer. Maxima van 18 graden in het noorden tot 25 graden in het zuiden. Oostenrijk: Eerst wat zon, maar verder ook flinke wolkenvelden en enkele buien. Maxima rond 24 graden, in het oosten eerst warmer. Zwitserland: Wolken en enkele regenof onweersbuien. Maxima rond 25 graden. Polen: Af en toe zon en meest droog. Morgen wolkenvelden en enkele buien. Maxima tussen 17 graden in het noorden en 25 graden in het zuiden. Tsjechië en Slowakije: Perioden met zon en droog. Morgen bewolkt en buiig. Middagtemperatuur rond 23 graden. Hongarije: Flinke zonnige perioden en vrijwel overal droog. Maxima ongeveer 29 graden. Italië: Perioden met zon, maar vooral in het noorden ook wolken en een paar regen- of onweersbuien. Maxima veelal tussen 30 en 35 graden. Corsica en Sardinië: Flinke zonnige perioden en een kleine kans op een bui. Maxima tussen 30 en 35 graden. Griekenland en Kreta: Flink wat zon en enkele regen- of onweersbuien. Maxima van een graad of 30 op de stranden tot 35 landinwaarts. Malta: Flink zonnig en droog. Middagtemperatuur rond 34 graden. Turkije en Cyprus: Vrij zonnig en droog. Maxima aan zee meest tussen 30 en 35 graden.

MARK TBERICHTEN 24,77 17,00 24,70 24,30 45,87 38,75 40,75 19,90 50,80 26,40 25,07 33,76 19,30 51,45 41,90 57,40 10,81 36,14 39,64 50,95 38,81 40,80 46,00 36,30 39,29 11,54 62,00 27,00 42,60 61,85 26,05 80,60 17,15 48,60 67,55 34,84 34,00 16,06 88,25 50,15 45,13 25,82 51,55 74,45 48,80 64,20 14,40 45,37 4,76 25,04 19,01 22,79 22,85 37,86 18,10 8,94 14,34 116,00 58,15 18,90 40,50 18,40

DOLLAR-EURO

Wereldhave NV WP stewart H ƒ ZOM Florida F. ƒ

52,80 1181,00 32,51

52,75 1187,50 -

Europese aandelen ABN Amro nikkei-225 90,40 Allianz 81,45 Atena Risk Averse 93,66 Axa-uap 17,08 Banco Bilbao Vizcaya 6,72 Banco Bilbao Vizcaya(7) 100,60 Banco Com Portugues 100,00A Banco Com Portugues 4,06 Banco santander 58,75 Bayer l’kusen 18,27 Berl.k.u.l. 15,00A BNP Paribas 44,68 BNP Paribas II (7) 104,74 Brakke gr. expl. 145,00 Carrefour 42,10 Cisco systems usd 19,50 Daimler chrysler 34,10 DePfa Bank Cap.Funding 26,27 Deutsche b 52,50 Deutsche telekom 13,78 Euronext 22,50 Fortis cap comp cl A 1030,00 Fortis cap comp b AI 25,74 France telecom 22,00 Generali assicura 16,21 Intel corp usd 25,55 KBC funding trust 26,71 L’oreal 8,25 Microsoft usd 25,59 Muenchener rueckvers 94,50 NH hoteles 9,54 Nokia oyj 13,94 Open tv usd 3,27 Rabo cap funding tr. 26,22 Saint gobain 34,23 Saint-gobain fr.f. 34,23 SBS broadcasting usd 21,00 Siemens 54,50 Solvay 60,25 Stet hellas tel c. 8,50A Telecom italia 5,76 Telefonica sa 10,81 Total fini elf 133,90 Vivendi universal 16,50 Volkswagen 42,22 Volkswagen cum pr 26,50A

82,55 16,12 104,75 19,25 13,50 22,80 25,75 29,07 26,75 9,02 14,70 4,01 26,25 10,80 -

Goud en zilver AMSTERDAM - Prijzen van 14.00 uur: Goud onbewerkt 10.474-10.928, vorige 10.466-10.920, bewerkt 11.654 laten, vorige 11.646 laten, zilver onbewerkt 131-163, vorige 131-163, bewerkt 181 laten, vorige 181 laten.

20 Meest verhandelde warrants Aab aex airbag c 103,80 Aab Euro Stoxx 88,90 Aab On AEX Index unit 94,60 Bberg Euro Telec cw 3,51 Commerzbank ABN Amro cw 0,06 Commerzbank Anglo Gold cw 1,21 Commerzbank ASML pw 0,06 Commerzbank DJ Ind pw 0,10 Commerzbank Goldfields cw 0,09 Commerzbank Nokia cw 0,07 Commerzbank Kon Olie cw0,02 Commerzbank AAB cw 0,22 Commerzbank ASML cw 0,60 Commerzbank Goldfield cw0,25 Commerzbank Philips cw 0,52 FB Nasdaq Gar 42,80 ING Groep warr. B 4,45 Postb Techn Garant 59,25 Street Track 33,86 VersaTel Telecom warr. 0,10

104,10 87,40 94,50 3,48 0,06 0,91 0,05 0,10 0,08 0,09 0,02 0,22 0,66 0,31 0,51 42,80 4,73 59,30 34,19 0,11

Niet officieel genoteerd 11 Bredero conv 81-93a 11,80 Ceteco cert. 0,06 4,75 63⁄4 DAF 88-96 KPNQwest 0,14 Landis Group 0,01 Tilb.Hyp.bk.schuldv. 0,12 UPC 0,13 61⁄2 Verto Ag85 conv 4,59

27 aug 1,0907

0,06 0,13 0,01 0,11 0,10 -

Amsterdamse wisselmarkt

1,175

26-08

27-08

amerikaanse dlr

0,923818-0,924953

0,916107-0,917242

antilliaanse gld

0,514027-0,527640

0,508657-0,522271

australische dlr

0,591203-0,595741

0,585966-0,590504

canadese dlr

0,661684-0,662819

0,654741-0,655875

deense kroon

0,134386-0,134612

0,134422-0,134649

engelse pond

1,448141-1,450410

1,442284-1,444552

hongkong dlr

0,118187-0,119322

0,116916-0,118051

1,155 1,135 1,115 1,095 1,075 • middenkoers in dollars

AEX-index

• periode van 20 dagen

27 aug 331,02

335

japanse yen

0,007887-0,007892

0,007786-0,007790

328

nw zeelandse dlr

0,530212-0,534750

0,521017-0,525555

321

noorse kroon

0,119791-0,120018

0,119935-0,120161

314

singapore dlr

0,523435-0,532511

0,519533-0,528609

307

zuid-afrikaanse rand

0,119526-0,128601

0,120297-0,129373

300

zweedse kroon

0,107471-0,107698

0,107703-0,107930

zwitserse frk

0,649237-0,649464

0,650505-0,650732

• beurs Amsterdam

• periode van 20 dagen

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 13

media

TELEVISIE

Papegaaien voeren als toeristische attractie Martin Gaus reist in deze eerste aflevering van een nieuwe serie Dierenmanieren op reis naar Australië. Daar gaat hij samen met John de Hoon, directeur van vogelpark Avifauna in Alphen aan den Rijn, op zoek naar de vogels van Australië. In een dierenpark Currumbin Wildlife Sanctuary in Currumbin hebben zij een bijzondere ontmoeting met duizenden lorries. Honingpapegaaien zorgden jaren geleden voor grote overlast. Ze sloopten bloemen in hun constante zoektocht naar nectar. De eigenaar van het park besloot de dieren op een gegeven moment nectarvocht te voeren zodat de vogels zijn bloemen met rust zouden laten. Het voeren van de lorries groeide in korte tijd uit

V O O R K E U R TELEVISIE

tot een toeristische attractie van formaat. Dit succes bracht John de Hoop op een idee. Tegenwoordig kunnen bezoekers van Avifauna ook papegaaien voeren in een speciaal daarvoor ingerichte kas in het Australiëgebied. Na een bezoek aan een speciale vogeldemonstratie bekijken Martin en John andere dieren in dit Australische dierenpark, zoals Tasmaanse duivels, dingo’s, emoes, kasuarissen en een aantal giftige spinnen. Na Currumbin wordt de reis westwaarts voortgezet naar Lockyer Valley. In deze prachtige vallei gaat Martin op zoek naar kangoeroes en wallaby’s, twee typisch Australische buideldieren.

Ned. 2, TROS, 19.30-20.00 uur.

hiermee gemanipuleerd? Naar wie luisterde de Nederlandse regering toen ze besloot de oorlog politiek te steunen? Een uitgebreide reportage. EO, 17.59-19.00 uur.

Nederland 1 Mama, ik ben zo bang - Lisanne, een meisje van acht jaar, heeft botkanker. De artsen proberen haar zo goed mogelijk te helpen, maar hebben weinig hoop op genezing. Lisanne en haar ouders voeren een lange strijd met haar ziekte, waarbij hoop en wanhoop elkaar voortdurend afwisselen. Lisanne snapt dat alle behandelingen nodig zijn om haar beter te maken. Maar soms wordt het haar te veel. EO, 22.32-23.03 uur. ‘t Zal je maar gebeuren - Een middag op een herfstachtige dag verandert het leven van de familie Ten Klooster ingrijpend. Op 9 oktober 2001 krijgt vader Egbert zijn dochtertje Justyna onder de tractor. Het vijfjarige meisje overleeft het ongeluk niet. EO, 22.32-23.03 uur.

Nederland 2 Twee Vandaag - Terwijl in Groot-Brittannië premier Blair wordt verhoord door de commissie Hutton, die onderzoek doet naar de vraag in hoeverre het bewijs tegen Saddam Hussein is aangedikt, bespreekt de Nederlandse Tweede Kamer de steun aan de oorlog in Irak. Berust het bewijs tegen Saddam over bijvoorbeeld het bezit van massavernietigingswapens op foute informatie en in hoeverre is

Nederland 1

Nederland 3 Zembla - Eind vorig jaar werden twee Van Goghs in Amsterdam gestolen. De zoveelste inbraak waarbij op eenvoudige wijze uiterst waardevolle kunstwerken uit een museum zijn ontvreemd. Politieonderzoek levert in de regel niets op. De buit verdwijnt meestal in een illegaal circuit. Zembla gaat na wat er met gestolen kunstwerken gebeurt en hoe de kunsthandel hier mee omgaat. VARA/NPS, 21/15-22.00 uur.

Papegaaien voeren is een leuke attractie voor toeristen. Directeur John de Hoon van vogelpark Avifauna zag het in een dierentuin in Australië. Nu kan het ook in foto ANP/Robin Utrecht Alphen aan den Rijn.

België VRT 2 Histories - In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 werd West-Europa getroffen door één van de zwaarste stormen uit de geschiedenis. Grote delen van Nederland stonden al snel onder water en ook boven België luidden de noodklokken. 21.00-21.45 uur.

BBC 2 Horizon - Twee wetenschappers onderzochten onafhankelijk van elkaar de oorzaken van aardbevingen. Hoewel ze beiden dachten het antwoord te hebben gevonden en in staat waren aardbevingen te voorspellen, bleken hun theorieën in de praktijk rampzalige gevolgen te hebben. 22.10-23.00 uur.

onderscheiden met de ‘NWO/Spinozapremie 2003’; de grootste Nederlandse onderscheiding in de wetenschap. Professor Dekker is christen en Tijs van den Brink praat met hem over zijn werk en zijn geloof. EO, 09.04-12.00 uur. 1opdeMiddag - Alles wijst erop dat de kokkelvisserij volgend jaar wordt beperkt. Vogelbescherming Nederland is hiervan overtuigd op grond van resultaten van een groot onderzoek die in oktober bekend worden gemaakt. De Vogelbescherming vindt daarom dat de voor dit jaar verleende vergunning nu al moet worden ingetrokken. KRO, 14.04-17.00 uur.

747 AM Vergezicht - 11-delige serie documentaires over het thema ‘Na de oorlog’. Vanavond de Franse documentaire over het werk van een jonge antropologe. Zij is met de grootste toewijding aan het werk om de lichamen uit het zoveelste massagraf in Bosnië te helpen identificeren. Samen met advocaten van de Bosnian Commission for Missing Persons zorgt ze ervoor dat de doden hun naam, een behoorlijke begrafenis en daarmee hun waardigheid terugkrijgen. Ze dragen als waardevolle getuigen bij in het proces tegen Milosevic. Ook familieleden van de omgekomenen worden gevolgd, voor wie deze erkenning van het grootste belang is met betrekking tot de rouwverwerking van hun dierbaren. RVU, 22.50-23.45 uur.

RADIO Radio 1 De Ochtenden - In het eerste uur een gesprek met topman Harry Baeten van F. van Lanschot Bankiers, die onlangs de vloer aanveegde met de voorstellen van de commissie-Tabaksblat. Volgens Baeten is de door Tabaksblat voorgestelde code een ‘studeerkamerproduct’ en een resultaat van het Nederlandse ‘koldermodel’. Een tweede gast in het interview is professor Cees Dekker, hoogleraar moleculaire biofysica aan de Technische Universiteit Delft. Afgelopen maandag werd bekend dat hij tot de vier Nederlandse wetenschappers behoort die zijn

Plein publiek - Illya Soffer is de oprichter van de werkgroep DownPower; die vecht voor het bestaansrecht van kinderen met het Downsyndroom oftewel mongooltjes, zoals ze vroeger werden genoemd. Veel aanstaande ouders willen tijdens de zwangerschap al weten of hun kind het Downsyndroom heeft. Als dat het geval is, besluit negentig procent tot een abortus. Volgens Illya Soffer, zelf moeder van een kindje met het Downsyndroom, bestaat er nog steeds een negatief beeld van kinderen met het syndroom. Om dat te veranderen, maakte zij onder meer de film ‘Liefde op het tweede gezicht’, een portret van drie gezinnen met een kind met het Downsyndroom. NCRV, 10.04-11.00 uur.

06.43 AVRO Nederland in beweging. 07.00, 07.15, 08.00, 08.15 en om 09.00 NOS Journaal. 09.20 AVRO Nederland in beweging. 09.38 Get the picture. 10.05 NCRV Brok in de keel. 10.53 AVRO Prinsengrachtconcert 2003. 11.57 NCRV De televisiejaren. 12.25 AVRO Gezondheidsplein. 12.52 NOS Tekst tv. 13.38 EO Zij gelooft, zij niet. 14.05 IKON Factor. 14.30 Wilde Ganzen. 14.35 RKK/KRO Bagage. 15.03 KRO In the wild. Natuurdocumentaire. 16.00 NOS Journaal. 16.08 TELEAC/NOT Steden des tijds. 16.32 EO Metterdaad. 17.00 NOS Journaal. 17.10 TELEAC/NOT Genen en gedrag. 17.35 NCRV Citycabs: Buenos Aires (2). 18.05 KRO De wrekers. Eng. misdaadserie. 19.00 NCRV De televisiejaren. 19.30 AVRO Get the picture. 20.00 NOS Journaal. 20.30 AVRO Netwerk. 21.00 KRO Hints. 21.35 AVRO Tussen kunst & kitsch. 22.32 EO ‘t Zal je maar gebeuren.

23.03 Mama, ik ben zo bang. 23.47 KRO Executive stress. Eng. comedyserie. 00.15 -02.00 AVRO Nacht tv: Netwerk herhalingen.

Nederland 2 07.00-07.13, 08.00-08.13, 09.00-09.13 NOS Journaal met gebarentolk. 12.00 Journaal. 12.10 -12.35 TROS Lingo. 16.00 NOS Loting Champions League. Rechtstreeks verslag. 16.45 AVRO Star Trek: Voyager. Am. sf-serie. 17.35 TROS Voor alle fans: Eddy Christiani. 17.59 TROS/EO/NOS Twee Vandaag. Actualiteitenprogramma met om 18.00 Journaal en 18.47 Sportjournaal. 19.00 TROS Lingo. 19.30 Dierenmanieren op reis: Australië. 20.00 EO Ingang Oost: Ziekenhuis Gooi Noord te Blaricum. 20.33 NOS WK Atletiek in Parijs. 22.30 Sportjournaal. 22.45 Studio Sport. 23.15 TROS Artsen van de 21ste eeuw. 23.48 NOS Journaal. 00.00 Journaal 20.00 uur. 00.30 TROS/EO Twee Vandaag. 00.55 -07.00 NOS Journaal en Sportjournaal.

Z@ppelin (Ned. 3) 07.00 Kabouter Plop, Tweenies, Natuurtalenten, Het Klokhuis, NOS-Jeugdjournaal, Villa Achterwerk, Sesamstraat, KRO’s Kindertijd en Kinderen voor Kinderen. 09.53 Z@ppAchteruit met De vloek van Woestewolf. Tijdreizigers op monumentenjacht. 10.47 Z@ppAchteruit met Droomshow en De vloek van Woestewolf. 11.35 Kinderen voor Kinderen, NOS-Jeugdjournaal met gebarentolk, Tweenies, Kabouter Plop, De ark van Stekeltje en Gezinsdagjournaal. 16.00 Z@ppSport, Heksenketel, De Museumbende, Gemma Glitter gezondheidsgala, KRO’s Kindertijd, Sesamstraat, Villa Achterwerk, Het Klokhuis, NOS-Jeugdjournaal.

Nederland 3 13.00 NOS Journaal en sportjournaal. 13.15 RVU Stamps: De toekomst. 13.42 NPS Maandag Prinsjesdag. 15.12 Hexagon: Tegenbeweging. 15.25 Eutopia: Zure druiven. 15.52 NPS/VARA/VPRO First steps. 19.05 NPS Gewest. 19.35 VPRO Ruby Wax’s American pie. 20.10 NPS The Kumars at no. 42. Eng. komische talkshow. 20.40 VPRO Absolutely fabulous. Eng. hilarische comedyserie. 21.15 VARA/NPS Zembla: Kunstcriminelen. 22.00 NOS Journaal. 22.20 NPS/VARA/NOS Nova/Den Haag vandaag. 22.50 RVU Vergezicht: De vermisten. 23.45 NPS NPS Jazz: Ram¢n Valle. 00.23 -00.48 NPS/VARA/NOS Nova/Den Haag vandaag.

RADIO Radio 1

Radio 4

Elk heel uur en om 6.30, 7.30, 8.30, 12.30, 13.30, 17.30 en 18.30 (met beursnieuws) NOS Nieuws. NOS: 6.04 NOS-Radio 1Journaal. EO: 9.04 De ochtenden met Tijs van den Brink. NOS: 12.07 NOS-Radio 1-Journaal. NCRV: 13.33 Stand.nl. KRO: 14.04 1opdeMiddag. 17.07 NOS-Radio 1-Journaal. NPS: 19.04 Kunststof. BNN: 20.04 Storing. 21.04 BNN United. NOS: 22.04 NOSLangs de lijn. 23.07 NOS-Met het oog op morgen. RVU: 0.04 RVU Radioprijs 2003. Herh. VARA: 1.02 For the record. 3.02 Geen tijd. 4.30-6.00 Ochtendhumeur.

Om 6.00, 7.00, 8.00, 9.00, 12.00, 18.00 en 0.00 Nieuws. VPRO: 6.02 Peazens & Moddergat. KRO: 7.05 Vroeg op 4. TROS: 9.02 Muziek voor miljoenen. 10.00 Ochtendconcert & Coda. I. Radio Symfonie Orkest. II. Coda. AVRO: 12.05 Brood & spelen. NPS: 13.30 NPS in de middag. NCRV: 16.30 A4 Zomereditie. EO: 18.02 Muziek aan tafel. VPRO: 19.00 Urubicha. Hector Berlioz: Memoires van een hemelbestormer (7). AVRO: 20.00 Zomeravondconcert. 23.00 TROS Sesjun. Leny Andrade. NPS: 0.02 Vincent na middernacht. Radio 4: 1.00-6.00 Euroclassic Notturno.

Radio 2

747AM

Elk heel uur Nieuws. VARA: 6.05 Ontbijtradio. TROS: 9.05 TROS Gouden uren. KRO: 12.05 KRO’s Tijd voor twee. AVRO: 14.05 Schiffers.fm. NCRV: 17.05 Knooppunt Kranenbarg. EO: 19.05 De gouden greep. KRO: 20.05 KRO’s theater van het sentiment. EO: 23.05 Take it easy. 0.04 De randen van de nacht. NCRV: 1.02 De Radio 2 Muzieknacht. TROS: 3.02-6.00 De Radio 2 Muzieknacht.

Elk heel uur t/m 18.00 en om 6.30, 7.30, 8.30, 17.30, 21.00, 22.00 en 0.00 Nieuws. Beursnieuws: 17.06 uur. NOS: 6.02 NOSRadio 1-Journaal. KRO: 8.31 KRO’s DolceVita in de zomer! NCRV: 10.02 Plein publiek. VPRO: 11.02 MaDiWoDoVPRO. 12.05 Wereldnet. VPRO: 12.45 Radio Bergeijk. VARA: 13.05 Halte 747AM. NPS: 13.30 Rechtenkwesties. HUMAN: 14.30 Het ei van Erasmus. NPS: 14.40 Knetterende letteren. RVU: 16.02 RVU Radioprijs 2003. NOS: 17.05 NOS-Radio 1-Journaal. NPS: 18.30 Radio Urbania. NPS: 19.10 Nieuws en actualiteiten in het Turks. 19.40 Nieuws en actualiteiten in het Marokkaans en Berbers. 20.30 Nieuws en actualiteiten in het Chinees. NMO: 21.02 Mozlim Exprezz. VPRO: 22.02 De avonden. 0.02 De gezamenlijke zenders Peazens & Moddergat. 1.00-6.00 Zie Radio 1.

Radio 3 Elk heel uur Nieuws. VARA: 6.06 Stenders vroeg. AVRO: 9.06 Arbeidsvitaminen. VARA: 12.06 Denk aan Henk. KRO: 14.06 JAcobus. BNN: 16.06 ruuddewild.nl. NPS: 18.12 3FM Zomerjocks. 20.06 Giel Beelen. VPRO: 22.06 3VOOR12FM. BNN: 1.02 Rab Radio. NPS: 3.02 Arjen L. 4.02-6.00 Giel Beelen.

TELEVISIE COMMERCIEEL EN BUITENLAND RTL4 06.45 RTL Nieuws. 08.10 RTL Shop. 09.00 RTL Nieuws. 09.10 As the world turns. 10.00 Lijn 4. Informatief magazine. 10.45 Growing pains. 11.15 Lijn 4. 12.00 The bold and the beautiful. 12.30 Weekstrijd. Spelprogramma. 13.20 Vragenvuur TV quiz. 14.15 RTL Shop. 15.05 Oprah Winfrey show. 16.00 RTL Nieuws. 16.05 As the world turns. 17.00 RTL Nieuws. 17.05 De zwakste schakel. 18.00 RTL Nieuws. 18.10 Editie NL. 18.30 The bold & the beautiful. 18.55 The Cosby show. 19.30 RTL Nieuws. 20.00 Goede tijden, slechte tijden. 20.30 André van Duin op z’n best! 21.00 De 10 grootste playboys aller tijden. 22.00 Toffeefee. 22.30 Jambers 10 jaar later. 23.20 RTL Nieuws. 23.40 Oprah Winfrey show. 00.25 Legacy. 01.10 Homeshopping. 02.1006.45 RTL Nieuws.

RTL5 06.00 Homeshopping. 07.00 US Open yesterday. 08.00 RTL Nieuws. 09.00 RTL Z Nieuws. 12.20 RTL Z De achterbank. 12.30 RTL Z Nieuws. 12.50 RTL Z De achterbank. 13.00 RTL Z Nieuws. 13.20 RTL Z De achterbank. 13.30 RTL Z Nieuws. 13.50 RTL Z De achterbank. 14.00 RTL Z Nieuws. 16.00 Tennis: US Open 2003. 17.30 RTL Z Nieuws. 17.35 Tennis: US Open 2003. 23.30 US Open today. 00.00 Erotiek op 5: Sex court. 00.30 US Open today. 01.00 Homeshopping. 06.00 Einde.

NET5 07.00 Via 5. 15.05 Disney feest. 15.40 The Hughleys. 16.10 King of the hill. 16.40 Earth: Final conflict. 17.30 Suddenly Susan. 17.55 Roseanne. 18.25 Sisters. 19.20 Will & Grace. 19.50 Children’s hospital. 20.30 Pay it forward, Am. dramafilm. 22.50 To love, honor and betray, Am. thriller. 00.35 Will & Grace. 01.00 Roseanne. 01.35 King of the hill. 02.05 Nachtprogrammering.

YORIN 06.00 YorKiddin’. 06.00 Seabert. 06.25 Boes. 06.45 Dexter’s laboratory. 06.55 The Powerpuff girls. 07.05 Courage the cowardly dog. 07.15 Johnny Bravo. 07.25 Cow & Chicken. 07.35 I am Weasel. 07.45 Alfred J. Kwak. 08.10 Clifford the big red dog. 08.35 Boes. 09.00 Yorin shop. 10.00 Homeshopping. 12.00 Alfred J. Kwak. 12.25 Beyblade. 12.50 Fennec. 13.15 Yorin shop. 14.15 Yor callin’. 15.20 Yu-gi-oh. 15.45 The real adventures of Jonny Quest. 16.10 Dragonball GT. 16.35 Voltron: The third dimension. 17.00 The Tribe. 17.30 Everybody loves Raymond. 17.55 Commissaris Rex. 18.53 Sevens. 19.00 Alternative love. 19.30 Onderweg naar morgen. 20.00 Bevallingsverhalen. 20.30 Model behaviour. 21.30 Wielklem & Co. 22.00 Jack & Jill. 23.00 Dr. Phil. 23.50 Third watch. 00.40 Homeshopping. 01.40 RTL Nieuws.

NICKELODEON 05.00 Dommel. 05.24 Calimero. 05.50 Thomas the tank engine. 06.00 Aaahh!! Real monsters. 06.25 De wild Thornberrys. 06.45 Hey Arnold! 07.10 Ratjetoe. 07.35 CatDog. 08.00 Rocket power. 08.25 SpongeBob SquarePants. 08.50 De boze bevers. 09.15 Rocko’s modern life. 09.40 Mopatop’s shop. 09.50 Merlin. 10.00 Dora. 10.25 Muis. 10.35 Rolie Polie Olie. 10.45 Jellabies. 10.50 Bruintje beer. 11.10 Thomas. 11.25 Merlin. 11.35 Mopatop’s shop. 11.45 Dora. 12.10 Rocket power. 12.35 De wild Thornberrys. 13.05 Hey Arnold! 13.30 Aaahh!! Real monsters. 13.55 Rocko’s modern life. 14.20 CatDog. 14.45 Ratjetoe. 15.05 De wild Thornberrys. 15.30 As told by Ginger. 16.00 Sabrina. 16.20 Saved by the bell. 16.50 Rocket power. 17.15 Jimmy Neutron. 17.45 SpongeBob SquarePants. 18.10 Bassie & Adriaan. 19.00 Rocket power. 19.25 SpongeBob SquarePants. 19.50 Sabrina. 20.15 Saved by the

bell. 20.45 Kenan & Kel. 21.10 Cousin Skeeter. 21.35 Brothers Garcia. 22.00 Ren & Stimpy. 22.25 De boze bevers. 22.55 Rocko’s modern life. 23.15 SpongeBob SquarePants. 23.40 Ren & Stimpy. 00.05 Bassie & Adriaan. 00.30 Nachtprogramma’s.

België VRT 1 09.00 Onder de zomerhemel. 10.00 Donna op TV1. 12.00 Einde. 12.15 1000 zonnen & garnalen. 12.35 Quix. 13.00 Journaal. 13.30 Weerbericht. 13.35 Thuis. 14.00 De drie wijzen. 14.35 The lost world. 15.20 Einde. 16.55 De dingen des levens. 17.35 Neighbours. 18.00 Journaal. 18.10 De rode loper. 18.30 Quix. 19.00 Journaal. 19.40 1000 zonnen & garnalen. 20.00 Weerbericht. 20.05 F.C. De Kampioenen. 20.45 Dierendokters. 21.15 De leukste eeuw - blijven lachen. 21.40 Zomerkoppen. 22.20 Aan tafel. Talkshow. 23.09 KENO-uitslagen. 23.10 Journaal laat. 23.33 Pick 3. 23.35 Weerbericht. 23.40 Once and again. 00.20 De rode loper. 00.40-09.00 Doorlopende herhaling van het laatste journaal en weerbericht.

België VRT 2 00.00 NB. Tennis: US Open 2003. 15.30 Tik tak. 15.35 Tweenies. 16.00 Wizzy & Woppy. 16.05 Pingu. 16.15 Samson soap. 16.40 Ketnetkroket. 16.45 Oproep der kabouters. 17.10 Disney Festival. 17.45 Er was eens... Amerika. 18.10 Hey Arnold. 18.25 Hey Arnold. 18.40 Terug naar Sherwood. 19.05 Wreed vreemd. 19.30 Black Beauty. 20.00 CANVAS. Terzake zomer. 21.00 Histories. 21.45 De Canvascrack. Quiz. 22.20 The naked chef. 22.50 Voetzoeker zomer. 23.15 Atletiek. 00.00 Terzake zomer. 00.50-09.00 Het journaal laat.

BBC 1 07.00 Breakfast. 10.00 Kilroy. 11.00 Garden invaders. 11.30 House invaders. 12.00 Trading up. 12.30 Bargain hunt. 13.00 No win, no fee. 13.30 Escape to the sun. 14.00 Nieuws. 14.30 Regionaal nieuws. 14.40 Neighbours. 15.05 Cash in the attic. 15.35 Diagnosis murder. 16.20 Nieuws. 16.25 Balamory. 16.45 The Woody Woodpecker show. 17.05 The story of Tracy Beaker. 17.20 The Scooby and Scrappy show. 17.40 Cavegirl. 17.55 Rule the school. 18.20 Newsround. 18.30 CBBC at the Fame Academy. 18.35 Neighbours. 19.00 Nieuws. 19.30 Regionaal nieuws. 20.00 A question of sport. 20.30 EastEnders. 21.00 DIY SOS. 21.30 UK’s worst...? 22.00 Intensive scares. 23.00 Nieuws. 23.25 Regionaal nieuws. 23.35 Working girl, Am. komedie. 01.25 Dead ahead, Am. actiefilm. 03.00-07.00 BBC News 24.

BBC 2 07.00 Open university. 07.30 Fimbles. 07.50 Moomin. 08.15 Popeye and son. 08.40 Blue Peter. 09.05 Newsround. 09.10 Arthur. 09.35 Chucklevision. 10.00 The Scooby, Scrappy and Yabba Doo show. 10.20 The wild Thornberrys. 10.45 CBBC at the Fame Academy. 10.50 Snailsbury tales. 11.00 Tweenies. 11.20 Clifford the big red dog. 11.35 Balamory. 12.00 Big street, Am. drama. 13.30 Working lunch. 14.00 The witness. 14.10 The yellow canary, Eng. oorlogsfilm. 15.50 Trade secrets. Tips. 16.00 Country house. 16.30 Flog it! 17.30 Ready steady cook. 17.45 Weakest link. 18.30 Atletiek. 22.10 Horizon. 23.00 Porridge. 23.30 Newsnight. 00.20 Monkey dust. 00.50 Red Dwarf III. 01.20 The witness. 01.30 BBC learning zone. Met: Open science. 04.00 Cyber talk. 05.00 Languages. 06.0007.00 Skills for life.

Discovery 09.00 Fishing on the edge: River Severn Cod. 09.25 Rex Hunt fishing adventures. 09.55 Globe trekker: West Africa. Reisreportages.

10.50 Casino diaries: The wrap. 11.15 Full metal challenge: US/UK/India. 12.10 The mummies of Rome. 13.05 Alternative rock ‘n’ roll years: Dressing up. 14.00 Secrets of state: The president’s men. 15.00 Extreme machines: Supersonic landspeed. 16.00 Extreme landspeed: The hope. 17.00 Fishing on the edge: Island adventure. 17.30 Rex Hunt fishing adventures. 18.00 Scrapheap challenge. 19.00 Full metal challenge: US/UK/Australia. 20.00 Casino diaries: Cat and mouse. 20.30 A chopper is born. 21.00 Forensic detectives: Tainted trust. 22.00 FBI files: Evil intent. 23.00 The prosecutors: Release me. 00.00 Extreme machines: Super cars. 01.00 Battlefield: The battle of the Atlantic I. 02.00 People’s century: 1951 - Asia rising. 03.0009.00 Nachtprogrammering.

V8 06.00 Fox kids. 18.00 Married with children. 18.30 The Wayans bros. 19.05 The invisible man. 19.55 Off centre. 20.30 Wild wild west, Amerikaanse actie-western. 22.25 Scrubs. 22.55 Dark angel. 23.50 Super Dave. 00.20 Roswell. 01.10 Nachtprogrammering - Phatnet.

SBS6 06.55 Homeshopping: Tele 6. 09.55 Homeshopping: Wehkamp welkom. 10.55 Ricki Lake. 11.50 Safari. 12.15 The young & the restless. 13.05 Klussen & wonen. 14.00 Vaar magazine. 14.35 De teugel. 15.10 Renegade. 16.05 Homeshopping: Wehkamp welkom. 17.05 Jake and the Fatman. 18.00 Matlock. 19.00 Stem van Nederland. 19.30 Show van Nederland. 20.00 Exclusief. 20.30 Peter R. de Vries, misdaadverslaggever. 21.40 André Hazes live in de Amsterdam ArenA. 22.45 Hart van Nederland. 23.05 Shownieuws. 23.30 Trauma Team: E.R. live. Aansl.: Sixpack. 00.55 Arrest & trial. 01.20 Real tv. 01.50 Nachtprogrammering.

CNN 06.00 BizNews. 09.00 Business central. 10.30 World report. 11.30 World sport. 12.00 Business international. 13.00 Asia now. 14.30 World sport. 15.00 Business international. 16.00 Asia now. 16.30 World sport. 17.00 Your world today. 21.00 World news Europe. 21.30 World business tonight. 22.00 World news Europe. 22.30 World business tonight. 23.00 Insight. 23.30 World sport. 00.00 Newsbiz today. 03.00 Larry King live. 04.00 Newsnight with Aaron Brown. 05.30 Insight. 06.00 Einde.

NGC 06.00 CNBC. Today’s business. 08.00 Squawk box Europe. 10.00 Morning exchange. 12.00 National Geographic Channel. The meteorite that vanished. 13.00 Dogs with jobs: The contenders. 13.30 Top dogs. 14.00 Cheating death. 15.00 Lost worlds: The strange case of Peking Man. 16.00 Twenty years with dolphins. 17.00 The meteorite that vanished. 18.00 Lost worlds: The strange case of Peking Man. 19.00 Dogs with jobs: Bruno police dog and Honey company dog. 19.30 Foxes and vultures: Fox city. 20.00 Earthpulse. 20.30 The snake wranglers: Venom harvest. 21.00 The wreck detectives: The search for Kennedy’s PT-109. 22.00 The wreck detective: Relics of the deep. 23.00 Warriors of the French Foreign Legion. 00.00 The wrech detective: The search for Kennedy’s PT-109. 01.00 The wreck detectives. 02.00 Warriors of the French Foreign Legion. 03.00 Earthpulse. 03.30 The snake wranglers. 04.00 The wreck detective. 05.00 The wreck detective: Relics of the deep. 06.00 Einde.

Duitsland 1 05.30 Morgenmagazin. 09.00 Tagesschau. 09.05 Vater wider Willen. 09.55 ARD-Wet-

terschau. 10.00 Tagesschau. 10.03 Brisant. 10.30 Eine hübscher als die andere. Duitse komedie. 12.00 Tagesschau um zwölf. 12.15 ARD-Buffet. 13.00 Tagesschau. 13.05 ARDMittagsmagazin. 14.00 Tagesschau. 14.10 Ein Bayer auf Rügen. 15.00 Tagesschau um drei. 15.15 Abenteuer Wildnis. 16.00 Fliege. 17.00 Tagesschau um fünf. 17.15 Brisant. 17.43 ARD vor acht. 19.50 Das Wetter im Ersten. 19.55 Börse im Ersten. 20.00 Tagesschau. 20.15 Monitor. 21.00 Tatort: Verrat. 22.30 Tagesthemen. 22.58 Das Wetter im Ersten. 23.00 Nachts, wenn der Tag beginnt, Duitse film. 00.30 Nachtmagazin. 00.50 Quartett, Engels-Franse romantische film. 02.25 In der Hitze der Nacht. 03.10 Tagesschau. 03.15 Fliege. 04.15 Die schönsten Bahnstrecken Europas. 04.40 Tagesschau. 04.45-05.30 Monitor.

Duitsland 2 05.30 Morgenmagazin. 09.00 Tagesschau. 09.05 Volle Kanne. 10.00 Tagesschau. 10.03 Freunde fürs Leben. 10.50 Schlosshotel Orth. 11.35 PRAXIS täglich. 12.00 Tagesschau um zwölf. 12.15 Drehscheibe Deutschland. 13.00 Tagesschau. 13.00 ARD-Mittagsmagazin. 14.00 Heute. 14.15 ZDF Expedition: Sturm über Europa. 15.00 Heute. 15.15 The bold and the beautiful. 16.00 ZDF SPORTextra. Voetbal. 18.00 Atletiek. 22.15 Heute-journal. 22.43 Weerbericht. 22.45 Alles kommt wieder. 23.15 Der Briefbomber, Duitse thriller. 00.55 Heute. 01.00 What ever happened to baby Jane? Am. thriller. 03.05 Heute. 03.10 Carry on nurse, Eng. komedie. 04.35 Citydreams. 05.05-05.30 PRAXIS täglich.

Duitsland 3 NDR 06.00 NDR aktuell. 06.45 Tagesschau. 07.00 DAS! unterwegs. 07.20 Nordbilder. 07.30 Sesamstrasse. 08.00 Sportclub Stars. 09.00 Regio-tv. 11.00 Buten un binnen. 11.30 Brisant dry. 12.00 Die Hit-Fabrik. 12.15 Eekholts Wald- und Wiesenmischung. 13.00 Schlemmerreise: Frankreich. 13.30 Reisezeit: Rhein kulinarisch. 14.00 DAS! ab 2. 14.30 Bilderbuch Deutschland. 15.15 Vom Gesang der Wellen. 16.00 DAS! ab 4. 18.00 NDR regional. 18.15 Lieb und struppig sucht. 18.45 DAS! Actueel magazine. 19.30 NDR regional. 20.00 Tagesschau. 20.15 Länder-MenschenAbenteuer: Unterwegs nach Tanami. 21.00 Triple cross, Frans-Engelse film. 23.15 Extra 3. 23.45 Die Komiker. 00.15 Polizeiruf 110: Trio zu viert, Duitse politiefilm. 01.35 Lindenstrasse. 02.05 Prisma-Magazin. 02.50 Nordbilder. 03.00 Tagesschau. 03.15 Regio-tv. 05.15-06.00 DAS!

Duitsland 3 WDR 06.30 Daheim & unterwegs. 08.15 Kings of the sun, Am. film. 10.00 Kulturlandschaften des Balkan: Zwischen zwei Welten. 11.00 Nano. 11.30 Leinen los! Guinness, Folk, und eine Handbreit Wasser. 12.15 Hier und Heute unterwegs: 3500 Meilen gegen den Wind Aachen beim Transatlantik-Rennen New York - Hamburg. 12.45 WDR aktuell. 13.00 Die grössten Erfinder im Tierreich: Der sechste Sinn. 13.45 Hier und Heute - Reportage: Karl vom Kanal. 14.00 Die Sendung mit der Maus. 14.25 Mowgli: The new adventures of the jungle book. 14.50 Kleine Geschichten von wilden Tieren: Der Waschbär/Das Zebra. 15.00 Planet Wissen: Flussgeschichten. 16.00 WDR aktuell. 16.15 Daheim & unterwegs. 18.00 Lokalzeit. 18.05 Hier und Heute. 18.20 WDR ServiceZeit Technik. 18.50 Aktuelle Stunde. 19.30 Lokalzeit. 20.00 Tagesschau. 20.15 Der Ball ist rund. 21.00 Grüner Daumen. 21.45 WDR aktuell. 22.00 WDR Weltweit. 22.30 Die Fussbroichs. 23.00 Ein ehrenwertes Haus. 23.25 Seelenwanderung, Duitse film. 00.35 Kulinarische Reportage: Drei Sterne in der Wüste. 01.05 Die Schiller-Gang: Zarte Bande. 01.30 Gaby Bauer. 02.00-06.30 Lokalzeit.

Nederlands 175. Zozeer had hij zich haar anders voorgesteld dat hij zich thans een kort ogenblik door haar verschijning overrompeld voelt. Ze past totaal niet in het beeld dat hij zich, na Diors woorden, over haar gevormd had. En als ze zich schuldig maakt, dat voelt hij intuïtief, aan de dingen die Dior hem verteld heeft, dan moet ze potentieel slecht zijn. Niet slecht uit zwakte of hartstocht, evenmin uit geldnood, maar slecht om het plezier van het slecht-zijn; uit kalme, weloverwogen en boosaardige berekening. Het is moeilijk voor de ene mens, zulke dingen te geloven van de andere. Het is dubbel moeilijk voor mijnheer Kobald, zulke dingen te geloven van Flotjes tante Thea. Alleen een ervaren rechter zou zo’n mooi masker kunnen openbreken. Mijnheer Kobald is geen ervaren rechter. Hij aarzelt. ,,Ja?’’ vraagt ze. Ze heeft een lage stem, zelfverzekerd. Met moeite overwint hij zijn aarzeling, nu ineens niet meer wetend hoe hij beginnen moet. ,,Ik kwam naar aanleiding van de kleine Di... van Flotje.’’ Hij voelt dat hij het verkeerd aanpakt; op deze wijze re-

63. Die vrijdagavond lepelde Samuel heel snel zijn pannetje leeg. ,,We moeten opschieten. De kampbeheerder wil dat we eerder terug zijn.’’ Zijn schouders hingen naar beneden. Hij zei verder niets. ,,Samuel, wat is er?’’ vroeg ik. Hij keek even op en glimlachte triest. ,,Ik voel me soms zo ingemetseld, Parnassia. Geen brieven meer uit Amsterdam. Gevangen. Zie mij nou. Ik kan zo weglopen. Maar waar naar toe? Ik ben gevangen, Parnassia. Mijn volk wordt gevangen. We hoorden vandaag van een arbeider op de VAM dat er op de Poolse radio is gesproken van 700.000 vermoorde joden...’’ Hij stond op. De groep kwam eraan. Hij slofte erheen en schudde zijn hoofd. ,,’t Is toch niet te geloven’’, zei hij nog. Nee, dat was niet te geloven. Ik stak mijn handen in mijn schortzak en voelde de schone zakdoek. Ik rende de groep achterna en haalde Samuel vlak voor de ingang van het kamp in. ,,Je zakdoek’’, hijgde ik. Er kwam toch weer een lach op zijn gezicht: ,,Parnassia, je bent fantastisch!’’ Bij de ingang van het kamp stond een man. Hij keek

flecteert men op een advertentie. ,,Uw nichtje’’, besluit hij abrupt. ,,Flotje?’’ ,,Ja juist, Flotje.’’ Haastig om zich te verklaren voegt hij erachteraan. ,,Ze is zo’n beetje een vriendin van mijn dochter.’’ Met haar heldere grijze ogen bekijkt ze hem een tijdlang op een ijzige manier, er verbaasd bij fronsend. ,,Hoe heet u?’’ ,,Kobald.’’ ,,Kobald?’’ Ze schudt haar hoofd. ,,Die naam heb ik haar nooit horen noemen.’’ ,,Het is toch werkelijk waar.’’ Hij wilde ineens dat hij er niet aan begonnen was. Niet op dit ogenblik. ,,Maar geachte heer’’, zegt ze gedecideerd en vol wantrouwen, ,,wat wilt u dan van dat kind op dit uur. Kan het morgen niet? Het is kwart over elf.’’ Als ze maar een klein beetje eruit gezien had zoals hij zich dat had voorgesteld, zou hij gezegd hebben: ,,Ze heeft me een paar foeilelijke dingen over uw werk verteld. U bent een misdadigster en Flotje heeft een beroep op mij gedaan. Hier ben ik nu en ik haal dat kind onder uw vunze dak vandaan. Vanwordt vervolgd avond nog.’’

nadrukkelijk op zijn horloge, stopte het terug in zijn zak en begon de mannen te tellen. Samuel en de anderen verdwenen in een houten barak achter het prikkeldraad. Ik slenterde terug naar huis en dacht aan de vakantietijd die eraan kwam. Verlof van school. Andere jaren was er altijd wel een logeerpartij bij een van mijn nichtjes. Dit jaar niet, maar dat was toch niet zo erg. Tenminste, als ik het vergeleek met de toestand van Samuel. Nooit verlof... Ik wilde dat ik wist hoe ik hem kon helpen. Vader was vrolijk en kietelde Jan in zijn mollige buikje. Hij zat voor het eerst sinds tijden weer rustig aan tafel. De oogsttijd was druk. De hele vakantie had ik geholpen waar ik kon. Het graan was geoogst, het hooi was binnen. We hadden samen met een behulpzame buurvrouw de boontjes geweckt en gezouten, de witte kolen gesneden en in potten gedaan om te zuren. De tijd van de aardappels en de voederbieten was nog niet aangebroken, het oogsten van de rest van de groentetuin kon nog heel even wachten. Even wordt vervolgd ademhalen.

Gereformeerde ochtendkrant voor christelijk Nederland

Dagblad

Uitgave van Nederlands Dagblad B.V. Hermesweg 20, Postbus 111, 3770 AC Barneveld Tel: 0342- 411711 – www.nd.nl Nederlands Dagblad B.V. maakt onderdeel uit van Nedag Beheer B.V. Directie: P.A. Bergwerff, B.M. van Hulst, J. van Leeuwen (voorzitter). ABONNEMENTEN Tel: 0342- 411711, e-mail: [email protected]; fax 0342- 411613. Abonnementsprijzen: betaalwijze: acceptgiro automatische incasso per maand € 23,60 € 22,60 per kwartaal € 64,80 € 63,80 per jaar € 243,50 € 242,50 studenten € 122,25 € 121,25 Prijzen incl. 6% b.t.w. Abonnementen kunnen ieder moment ingaan. Opzeggingen uitsluitend schriftelijk en uiterlijk één maand voor het begin van een nieuwe betalingstermijn. Van abonnees legt Nedag Beheer B.V. gegevens vast voor de uitvoering van de abonnementsovereenkomst. Deze gegevens kunnen gebruikt worden om abonnees te informeren over de andere diensten en producten van titels en werkmaatschappijen van Nedag. Als u die informatie niet wenst, kunt u dat schriftelijk melden of een formulier aanvragen bij onze afdeling Abonneeservice. ADVERTENTIES Tel: 0342- 411711, Ma. t/m vr. 8.30-17.00 uur; e-mail: [email protected]; fax: 0342- 411612 Familieberichten: € 0,61 per mm, per kolom. Zakelijke advertenties: tarieven op aanvraag. Tips € 8,07 voor de eerste drie regels, meer regels € 2,27 per regel. Voor br.o.nr. wordt € 7,00 extra in rekening gebracht. Alle prijzen zijn excl. 19% b.t.w. Sluitingstermijn: tips en vakantie: één dag voor plaatsing vóór 12.00 uur; zakelijke advertenties: reserveren vóór 09.00 uur, aanleveren vóór 11.00 uur; familieberichten: vóór 13.00 uur; geboorte- en overlijdensadvertenties: vóór 16.00 uur. Advertenties voor maandageditie: zakelijke advertenties, vrijdags tot 12.00 uur; Tips, vakantie en familieberichten vrijdags tot 13.00 uur; Overlijdens- en geboorteberichten per e-mail of fax zaterdags tot 17.00 uur en telefonisch van 16.30-17.00 uur. REDACTIEADRESSEN Algemeen: Postbus 111, 3770 AC Barneveld; tel: 0342411711; e-mail: [email protected]; fax: 0342- 411611. Politieke redactie: Postbus 20018, 2500 EA Den Haag; tel: 070-3183180; e-mail: [email protected]; fax: 070-3453101. AUTEURSRECHTEN Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van de inhoud van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij Nederlands Dagblad B.V., c.q. de desbetreffende auteur. BANK EN GIRO ING-bank, Barneveld, rek.nr. 65.94.41.144, Postbank, rek.nr. 97.95.05. BEZORGING Informatie over bezorging: maandag t/m zaterdag tussen 08.30 en 10.30 uur via tel. 0800-0224211 (gratis). LEESHANDICAP Voor mensen met een leeshandicap verschijnt de krant ook dagelijks in elektronische vorm. Inlichtingen: De Luisterpost/Bralectah, Postbus 499, 8000 AL Zwolle, 038-4270448, e-mail: [email protected] REDACTIE Hoofdredacteur: P.A. Bergwerff. Adjunct-hoofdredacteur: drs. K. van Bekkum. Secretaris van de hoofdredactie: F.H. Tijssen.. Eindredactie: C. Dorland (chefredacteur), H. G. Bruins en M.A van der Wind (nieuwsdienst en verslaggeving), M.J. Hoksbergen-van Egmond (pagina Zij, pagina Leven), H.F. de Bruijne (chef redactie ZoZ en Het Katern), drs. W. Bouwman (Het Katern). Redactie buitenland: M.F.L. Dodds-Reijnen, drs. A. Kamsteeg (commentator). Redactie economie: drs. R. Ubels (chef), J.A. Hoogland, R.L.J. Sekeris. Redactie jeugd: M.A.J. Eversdijk-Cornelisse (bijlage Clou), S.P. Geuze-Verboom (jeugdpagina ZoZ). Redactie kerk: drs. R. Sikkema (chef), H.H.J. van As, drs. W.A.E. BrinkBlijdorp, A.D. Geluk, D. Gillissen, C.J.M. Helms, J.E. Hopman, W.F. Houtman, R.C. Wiskerke. Redactie media: F.M. Nijenhuis. Redactie opinie: F.H. Tijssen. Redactie politiek: drs. P.H. de Jong, drs. M. Janssens. Verslaggeving: G. Beverdam, H.J. Meijer (onderwijs), P.J. Sneep (muziek), drs. J.W. Veenhof (gezondheidszorg, toerisme), J.R.M. Vermeulen, G. Wilts. Redactie ZoZ en Het Katern: R. van den Berg, mr. J. Cordia, G. GerritsenPott, H. Rozema, drs. H. Veenhof, drs. Tj. van der Ziel (wetenschap). Fotografie: P.J. Bakker, J. Klamer. Redactie vormgeving: R.S. Dorgelo. Redactie internet: R.T. Vos (chef), P.E. Brink, L. Stelma-de Haan.

donderdag 28 augustus 2003 Nederlands Dagblad 14

De najaarscollectie is binnen!

Dorpsstraat 1-3

KWALITEIT – DEGELIJKHEID! Toonkamer: Oude Rijksweg 45a 7951 DX Staphorst Telefoon: 0522-461546 Faxnummer: 0522-463633

Meubelmakerij H. Mussche Staphorst

3881 BA

P u t t e n - Te l e f o o n : 0 3 4 1 - 3 5 1 4 2 4

Gereformeerde Stichting Vakantiekring ’DE OASE’ Door ziekte zijn een aantal plaatsen vrijgekomen. Wilt u nog mee in de periode van 12-19 of 19-26 sept. belt u dan voor informatie en opgave met Meja de Gelder, tel.: 06-12382588. (graag ’s avonds)

Heeft u er wel eens over nagedacht?

EERST VOETEN METEN EN DAN... NAAR SCHOOL

Pleeggezin worden Soms kunnen kinderen en jongeren wegens omstandigheden voor korte of langere tijd niet thuis wonen. Voor een aantal van hen wordt dan een pleeggezin gezocht. Het pleeggezin neemt de dagelijkse opvoeding van het kind (tijdelijk) over van de ouders van het kind.

Plaatsen voor rolstoelgebonden gasten zijn niet vrijgekomen.

Wij leveren MASSIEF EIKEN, ESSEN kwaliteitsmeubelen tegen zeer scherpe prijzen, alle standaardmaten en -modellen. De meubelen kunnen ook naar eigen wens en op maat gemaakt worden. Nieuw: uw oude bruine meubelen kunnen wij weer geheel blank maken. Diverse matrassen v.a. € 69,- vele maten uit voorraad leverbaar.

HALLO KLANTJES

Dit jaar zijn er bungalows gehuurd op het vakantiepark ’van Harte’ te Echten (Dr.)

Iets voor u? De SGJ organiseert regelmatig informatieavonden voor mensen die overwegen een kind in hun gezin op te nemen. U kunt daaraan deelnemen! Neemt u dan contact op met het secretariaat Pleegzorg en vraag een informatiepakket aan. Onze medewerkers helpen u graag. Telefoon: 033-4226900

Wij nodigen u uit op onze informatieavond: dinsdag 16 september a.s. in Dordrecht In verband met een uitgestelde cursus wordt er in cluster Noord dit najaar geen informatie-avond georganiseerd. Wel kunt u via ons secretariaat een informatiepakket aanvragen.

Grote keus in jeugdschoenen, o.a.: Bunnies, Compagnucci, Hupsakee, Mag Kids, Mexx, Petite Shoes, Burley, Trackstyle en Twins * Leuke attentie voor uw kinderen

Postbus 1564 • 3800 BN Amersfoort Tel. (033) 422 69 00 • E-mail: [email protected] • www.sgj.nl

OPEN HUIS

Al deze onderdelen zijn los verkrijgbaar in de maat die u wenst.

OPENINGSTIJDEN; maandagochtend gesloten,

Burg. Lodderstraat 52

’s middags open van 13.00-18.00 uur, dinsdag t/m donderdag van 9.00-18.00 uur, ook tussen 12.00 en 13.00 uur, vrijdag van 9.00-21.00 uur (koopavond), zaterdag van 9.00-17.00 uur.

OPHEUSDEN Telefoon (0488) 441643 / 442000 A15 Dodewaard/Opheusden. Vrij parkeren.

waalliite teiitt vvaann KO K oU ud KKiieess vvoooorr ddee kkw DiIjJsS

Meulunterseweg 40 6741 HN Lunteren telefoon (0318) 48 27 11 fax (0318) 48 30 21 www.autobedrijf-koudijs.nl

Foto’s

Opel Corsa 1.2 16V comf. Opel Astra 1.6 GL, 5-drs Opel Astra 1.6 16V Sport Opel Astra 1.6 GLS sedan Opel Astra Young 1.6i, 4-drs Opel Astra Merrit 1.6 16V, 5-drs + airco Opel Astra 1.6 16V Club, 4-drs, Opel Astra 5-drs, airco 1,8 16V Opel Astra GSI 2.0 16V 5drs Opel Astra GT 1.8i, 3-drs Opel Astra 2.0 16V DTi club 5-drs + airco Opel Astra 1.6 pearl 5-drs Opel Astra 1.6 club autom. 5-drs Opel Omega 2.2 Elegance autom. 2x Opel Vectra 1.8 16V Diamond LPG G3 Opel Vectra 1.6 16V pearl, autom. Opel Vectra 1.8 16V Diamond

‘01 ‘99 ‘98 ‘95 ‘94 ’97 ‘99 ‘97 ‘96 ‘92 ‘98 ‘01 ‘99 ‘00 ‘98 ‘98 ‘98

VW Golf 1.6 5-drs autom. VW Golf 1.8 cabrio VW Golf 2.0 GTI 5-drs VW Golf 1.4 16V 5-drs + airco VW Golf 1.9 TDI milestone sport, 3-drs VW Golf 1.4 16V, nw type, VW Golf GTI 2.0i, 3-drs VW Golf 1.9 D Milestone, 3-drs VW Golf 2.8 Vr6 5-drs VW Golf 1.6 Trendline 5-drs LPG G3 VW Golf 1.9 TDI 5-drs + airco VW Golf 1.9 TDI 5-drs VW Bora 1.6 autom. comf.line VW Bora 2.3 V5 Highline VW Vento 1.8i GL 66KW, airco VW Vento 1.8 GL autom.

‘98 ‘97 ‘97 ‘00 ‘97 ‘99 ‘95 ’97 ‘97 ‘99 ‘00 ‘97 ‘99 ‘01 ‘96 ‘93

VW Passat 2.0 nw. model VW Passat 1.6 comf.line autom. VW Passat TDI 110 pk, Highline. VW Passat 1.9 TDI + e.c.c. VW Polo 1.6 milestone VW Polo 1.9 D. VW Polo 1.9 SDI + airco VW Polo 1.4, 3-drs, Audi A3 1.8 20V turbo 5-drs Audi A3 1.9 TDI attraction Audi A4 1.6 74 kw amb. + e.c.c. Audi A4 1.9 TDI + e.c.c.. BMW 320i coupé Peugeot 106 1.1 accent + st.bekr. Peugeot 206 1.6 16V XS Peugeot 405 1.6 GR

‘01 ‘00 ‘98 ‘00 ‘98 ‘99 ‘98 ‘00 ‘00 ‘01 ‘97 ‘98 ‘93 ‘00 ‘01 ‘94

HOTEL „DREYEROORD” Oosterbeek, tel. 026-3333169 Het Hotel waar mevrouw zich UIT en meneer zich THUIS voelt. Fam. Van der Straaten

STATIONCARS/MPV’S Opel Astra 1.7 TDS Seasons 2x 96’/‘97 Opel Astra 1.6, nieuw type ‘99 Opel Astra 1.6 pearl ‘01 Opel Omega 2.0 16V, DTI + e.c.c. ‘99 Opel Omega 2.2 sport ed + e.c.c. ‘00 Opel Vectra 1.6 16V pearl, autom. ‘98 Opel Omega 3.0 V6 exceutive, alle opties ‘00 Opel Vectra 1.8 16V pearl + airco ‘99 Opel Zafira 1.8 16V Elegance ’’01 Opel Zafira 1.8 16 V Elegance autom. ‘99 Opel Zafira 2.0 16V DTL Elegance ‘00 Opel Zafira 1.6 16V Elegance sport ‘01 Opel Zafira 2.2 16V Elegance autom. ‘01 VW Golf 1.8i milestone 98’ VW Golf 1.9 TDI milestone + airco ‘98 VW Golf 1.9 TDi + e.c.c. ‘00 VW Passat 1.8 20V comf.line + e.c.c. ‘99

VW Passat 2.0 GT VW Passat Variant 1.9 TDI + e.c.c.. VW Passat 1.8 CL VW Passat Variant TDI 90pk. + e.c.c. VW Sharan 2.0 comf. line, 7-pers. Chrysler Voyager 2.4 autom + airco, 7-pers. Chrysler Voyager 2.4 SE + airco, 7-pers. Mercedes C180 classic + airco Mitsub. Sp.W. 2.0 GLXi + airco Mitsub. Sp.W. 2.0 GLXi + autom. Opel Omega 2.5 V6 Diamond Renault Scenic 1.6 16 V RxT Renault Scenic 1.6 6V RXE LPG G3 Renault Scenic 1.6 RN Renault Espace 2.0 RXE Volvo V70 2/5 T Luxery autom., 7-pers.

maandag t/m zaterdag van 8.00 - 18.00 uur donderdagavond tot 22.00 uur werkplaats zaterdag tot 12.00 uur

en

specificaties?

Ga

naar

zondags gesloten

Leienplein 6 – Apeldoorn – tel. 5214023

voor de nieuwste mode die bij u past! Profiteer van het voordeel van onze klantenkaart

Schoenmode

www.autobedrijf-koudijs.nl

‘94 ‘00 ‘96 ‘99 ‘01 ‘98 ‘98 ‘00 ‘97 ‘98 ‘99 ‘00 ‘00 ‘97 ‘99 ‘98