MAGAZINE VAN WIJKGEZONDHEIDSCENTRUM DE SLEEP VZW
BELGIE-BELGIQUE P.B./P.P.
Halfjaarlijks ➤ 2011 // nummer 2 v.u.: Elisabeth Johnson p/a: Désiré Fiévéstraat 31, 9000 Gent
GENT X BC 5548
nummer
17
Voorwoord Hoog tijd om normaal te doen over psychische problemen! Dit is de kernboodschap van de Te Gek!?-actie die door De Sleep ten volle wordt gesteund. De meeste mensen praten niet openlijk over psychische problemen– uit schaamte, omdat ze bang zijn niet begrepen te worden, om geen stempel opgeplakt te krijgen. Het is de hoogste tijd om dit taboe te helpen doorbreken. In dit magazine roepen we dan ook iedereen op om deel uit te maken van de Te Gek !?-karavaan die op 13 oktober door Gent trekt. Met het nieuwe schooljaar staken we het sleepmagazine ook in een nieuw jasje, laat ons gerust weten wat je ervan vindt. Daarnaast sommen we vele goede redenen op om je kleuter zo vroeg mogelijk naar de kleuterschool te sturen en besteden we aandacht aan het belang van een goed ontbijt. Veel leesplezier
Het team van De Sleep
inhoud Voorwoord 2 Wist je dat? Vele goede redenen om je kind naar de kleuterschool te sturen 3
Afwezigheidsattesten voor school 5 Op uw gezondheid Hoog tijd om normaal te doen over psychische problemen! 6 Wat is een depressie? 7 Er gebeurt iets in de wijk Terug gratis computerlessen in de wijk 12 Het Ateljeetje van Sluizeken is terug van start gegaan! 12 Kalender Babybabbel / Zwanger en veel vragen? / SWINGG 13 Een babbel over een knabbel De koning te rijk met een fit ontbijt 14 Boodschap van Algemeen Nut 16
colofon Een realisatie van de werkgroep ‘Gezondheidspromotie’ Ruth Van Der Beken, Betty Johnson, Kim Schutyser, Sofie Lamote, Charlotte Vanaelbroeck, Olaf Couvreur, Sam Callebaut // Eindredactie Ruth Van Der Beken (
[email protected]) // Vormgeving Seamoose.be // Verantwoordelijke uitgever Betty Johnson, p.a. Désiré Fiévéstraat 31, 9000 Gent 2
Sleepmagazine
Wist je dat…
VELE GOEDE REDENEN OM JE KIND NAAR DE KLEUTERSCHOOL TE STUREN Kinderen kunnen naar de kleuterschool vanaf 2 jaar en 6 maanden, telkens na een schoolvakantie. Van zodra ze 2 jaar en 6 maanden zijn, kunnen ze ná de volgende schoolvakantie instappen. Sommige scholen vragen dat het kind alleen naar het toilet kan gaan en geen luier meer nodig heeft, op andere scholen helpt men het kind daarbij. Dit kan je bespreken met de juf. De kleinste kinderen zitten in een klein klasje, waarbij ze ’s middags nog kunnen slapen, hulp krijgen om naar het
toilet te gaan en zo rustig opbouwen. Naar school gaan, of thuis onderwijs
De kleuterjuf zal er eerst voor zorgen dat het kind zich gelukkig en veilig voelt in de klas. krijgen, is verplicht vanaf zes jaar, maar er zijn verschillende redenen om uw kind zo vroeg mogelijk naar school te sturen: Op school krijgen de kinderen veel structuur, bijvoorbeeld op vaste tijdstippen is er speeltijd, middagpauze, turnles, … Dit geeft kinderen een gevoel van veiligheid omdat ze nog geen gevoel hebben van tijd. Kinderen vinden het leuk om op voorhand te weten wat er zal gebeuren. De kleuterjuf zal er eerst voor zorgen dat het kind zich gelukkig en veilig voelt in de klas. Dan pas kan een kind zich op een positieve manier ontwikkelen. De emotionele ontwikkeling van een kind wordt gestimuleerd in de klas. Ze leren over hun gevoelens praten, ze leren met vriendjes omgaan, vertellen verhalen van thuis, bijvoorbeeld over een geboorte, een overlijden, een verjaardag, … ➤ De kinderen leren regels en afspraken Sleepmagazine
3
Wist je dat… volgen, bijvoorbeeld speelgoed opruimen, elkaar laten uitspreken, luisteren naar de juf, … Door allerlei spelletjes en vaste momenten leren ze de wereld waarnemen en dit onder woorden brengen (horen, voelen, ruiken, zien). Een voorbeeld is elke ochtend over het weer praten; “De zon schijnt, het regent, het is koud/warm, …” De kinderen leren nadenken, bijvoorbeeld over kleuren, tellen, plaatsen, … Door veel
Door allerlei spelletjes en vaste momenten leren ze de wereld waarnemen en dit onder woorden brengen.
te praten, liedjes te zingen en spelletjes te spelen, leren ze de taal. Door zelf de jas op te hangen, alleen naar het toilet te gaan, de schoenen aan te doen, de boekentas op de juiste plaats te zetten, … leren ze zelfstandig zijn. Een kind wordt heel blij als het iets alleen kan doen, zonder de hulp van de juf of de ouders. Heeft u moeilijkheden om uw kind naar school te sturen? Praat erover met de huisarts en die zal u naar de juiste persoon sturen om zo goed mogelijk te helpen! ■
AFWEZIGHEIDSATTESTEN VOOR SCHOOL Wat moet je doen om in orde te zijn op school als je kind ziek is ? Wanneer mogen ouders een briefje schrijven voor een afwezigheid op school en wanneer heeft de leerling een medisch attest nodig? Daar bestaat nog veel onduidelijkheid over. Laten we daarom eens nagaan wat je moet doen als je kind een dag niet naar school kan. De ouderbriefjes zijn briefjes die de ouders kunnen schrijven als het kind drie of minder achtereenvolgende dagen ziek is. Zulke ouderbriefjes kunnen slechts vier keer per schooljaar geschreven worden. Vanaf de vijfde keer is een medisch attest nodig. Het medisch attest is een briefje waarin de dokter schrijft dat hij heeft vastgesteld dat het kind ziek is. Wanneer het kind zich ziek voelt, bel je best naar de dokter en vraag naar een afspraak nog dezelfde dag of de dag nadien. Als dit later gebeurt, of het kind is al genezen, kan de dokter geen medisch attest meer schrijven, omdat dit wordt beschouwd als een ongewettigde afwezigheid.
WAT TE DOEN IN SPECIALE GEVALLEN?
¬¬ Tijdens de examens heb je steeds een medisch attest nodig en tellen de ouderbriefjes nooit! ¬¬ Het verlengen van de vakanties, wanneer je buiten de schoolvakanties op reis wil gaan en bijvoorbeeld een week eerder wil vertrekken, kan niet door een medisch attest gewettigd worden en is dus een ongewettigde afwezigheid. ¬¬ En dan zijn er nog uitzonderingen. Het overlijden van een van de ouders, het huwelijk van een broer of zus, speciale religieuze feestdagen,... kan je recht geven op een gewettigde afwezigheid als je een bewijs hiervan kan binnenbrengen. Je vraagt wel best vooraf toestemming aan de school om die dag afwezig te zijn. En wat als je je niet aan deze regels houdt? Wel, als je meer dan tien halve dagen per schooljaar ongewettigd afwezig bent, zal de school stappen ondernemen om dit te onderzoeken en je hulp aanbieden. Meestal wordt het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB) ingeschakeld. Indien men deze hulp weigert, wordt de politie of het gerecht ingeschakeld. Want in België is er leerplicht tot 18 jaar. ■
4
Sleepmagazine
Sleepmagazine
5
Op uw gezondheid
HOOG TIJD OM NORMAAL TE DOEN OVER PSYCHISCHE PROBLEMEN! TABOE?
Eén op vier Belgen krijgt vroeg of laat psychische problemen. Dat wist u niet? Hoe zou u ook? De meeste mensen praten niet openlijk over hun aandoening – uit schaamte, omdat ze bang zijn niet begrepen te worden, ze willen geen stempel opgeplakt krijgen ... Het wordt hoog tijd dat we normaal beginnen te doen over psychische problemen. In plaats van ervoor op de loop te gaan, ze dood te zwijgen of als flauwekul af te doen. Dat is de boodschap van de Te Gek!?Karavaan, die in oktober door alle Vlaamse provinciehoofdsteden trekt. Stap mee op. Zo toont u dat ook u genoeg hebt van die geschifte manier om met geestelijke gezondheid om te gaan en dat u wilt opkomen voor een zorgzame samenleving.
DE TE GEK!?-KARAVAAN CONCREET
De Te Gek!?-Karavaan start met een grootse optocht van een uur door de straten van Gent. Daarna is het tijd voor een openluchthappening. Guy Swinnen, Hannelore Bedert, Klaas Delrue, Koen Buyse, Kristien Hemmerechts, Helmut Lotti, Walter De Buck en andere artiesten bekend van de Te Gek!?-cd’s geven samen met de Laatste Showband een opwindend concert. Proef tussendoor zeker van de Te Gek!?-soep, naar een recept van Jeroen Meus. Met de soep wordt er letterlijk én figuurlijk warmte uitgedeeld. Op een uitgebreide geestelijke gezondheidsbeurs maakt u kennis met diverse organisaties uit de sector.
Eén op vier Belgen krijgt vroeg of laat psychische problemen.
een menselijke aanpak nodig hebben, zo’n samenleving hebben we nodig.
De Te Gek!?-Karavaan maakt deel uit van het bredere Te Gek!?-actieprogramma, dat komaf wil maken met het absurde taboe rond psychische problemen. De gevolgen van dit taboe zijn groot. Mensen beseffen onvoldoende dat iedereen zijn geestelijke gezondheid moet verzorgen. Ze zoeken geen hulp of veel te laat. Familieleden, vrienden en collega’s weten niet goed hoe ze moeten omgaan met personen die het psychisch moeilijk hebben. Ze raken in paniek, vergeten in hun bezorgdheid voor zichzelf te zorgen, ... Een zorgzame samenleving die beseft dat psychische problemen menselijk zijn en
6
Sleepmagazine
Doe mee met De Te Gek!?Karavaan in Gent op donderdag 13 oktober. De Karavaan start om 16u. aan de Vrijdagsmarkt. ☛☛ www.tegek.be
WAT IS EEN DEPRESSIE? Iedereen is weleens somber als reactie op een teleurstelling of verlies. Dat is normaal en gaat vanzelf weer over. Maar als een sombere stemming weken aanhoudt en je nergens meer zin in hebt en het je dagelijkse bezigheden verstoort, dan spreken we van een depressie. Depressie is een aandoening die veel voorkomt. Het is niets om je over te schamen of om je schuldig te voelen. Tijdens een mensenleven maak je tussen de 10 à 17 % kans om een depressie mee te maken. Toch blijft het een onderwerp waar mensen niet makkelijk over spreken.
WAT ZIJN DE VERSCHIJNSELEN ?
Geestelijke gezondheid is geen ver-vanmijn-bedshow – we kunnen zelf een moeilijke periode doormaken of iemand ontmoeten die ermee te kampen heeft. De Te Gek! Karavaan roept daarom iedereen op om mee te doen.
Wilt u ook uw steentje bijdragen? Stap dan zeker mee in de Te Gek!?-Karavaan en mobiliseer ook uw organisatie of vereniging, vrienden en familie. Nog andere inspirerende ideeën vindt u op de website www.tegek.be.
Een depressie kan zich op verschillende manieren uiten: ¬¬ Somberheid en lusteloosheid. ¬¬ Weinig belangstelling voor de dingen die je anders wel interesseren. ¬¬ Minder goede concentratie, bijvoorbeeld bij het lezen of televisie kijken. ¬¬ Moeilijk beslissingen nemen, ook al gaat het om iets heel eenvoudigs.
¬¬ Je voelt je traag en moe of rusteloos en je bent snel geïrriteerd. ¬¬ Je hebt schuldgevoelens of je voelt je overbodig en nutteloos. ¬¬ Slecht slapen of juist heel veel. ¬¬ Weinig eten of juist heel veel. ¬¬ Je zit met levensvragen. Als veel van dit soort klachten gedurende langere tijd aanhouden, dan wijst dat op een depressie. In je dagelijkse leven kan je ➤ Sleepmagazine
7
Op uw gezondheid er veel last van hebben. Een depressie kan je bezigheden thuis, in je vrije tijd of op je werk verstoren.
HOE ONTSTAAT HET ?
Meestal spelen verschillende factoren een rol. De precieze oorzaak of aanleiding blijft vaak onduidelijk.
Soms komt depressie in de familie voor. Erfelijkheid kan daarbij een rol spelen ¬¬ De één is kwetsbaarder dan de andere. Veel tegenslag kan je kwetsbaar maken ¬¬ Bepaalde stoffen (neurotransmitters) die bij iedereen in het bloed en het zenuwstelsel zitten, spelen een rol bij de gevoeligheid voor stemmingen. ¬¬ Depressie heeft niets te maken met onwil of een slap karakter!
Een depressie is niets om je over te schamen of om je schuldig te voelen. Tijdens een mensenleven maak je tussen de 10 à 17 % kans om een depressie mee te maken.
WAT KAN JE DOEN?
¬¬ Vaak helpt het om erover te praten. Je kan hiervoor bij je huisarts terecht. Maar vrienden of familie kunnen evengoed een luisterend oor bieden. ¬¬ Iemand die depressief is, denkt vaak negatief over zichzelf. Teleurstelling, verdriet en woede kunnen het negatieve gevoel versterken. Het kost tijd om dergelijke emoties te verwerken. Gun jezelf die tijd. ¬¬ Stel jezelf niet te hoge eisen. ¬¬ Richt je vooral op eenvoudige praktische zaken van het dagelijkse leven. ¬¬ Stel haalbare doelen op. ¬¬ Probeer regelmaat in je leven te houden door op normale tijden naar bed te gaan en op te staan, en op vaste tijden te eten. ¬¬ Wees matig met alcohol. ¬¬ Zoek afleiding in activiteiten die prettig en ontspannend zijn. ¬¬ Zorg regelmatig voor lichaamsbeweging ¬¬ Blijf niet alleen thuis zitten. ¬¬ Indien je werkt: probeer in de mate van het mogelijke te blijven werken, eventueel deeltijds. Soms helpt het om medicijnen tegen depressie te nemen. Voor sommige mensen valt het te overwegen om medicijnen en de hulp van een psycholoog te combineren.
TEST JE KENNIS: JUIST OF FOUT
1. Depressies zijn voor slappelingen
FOUT: niemand is volledig bestand tegen een depressie. Ook mensen die erg stevig in hun schoenen staan, kunnen depressief worden.
2. Een depressieve persoon heeft je aanwezigheid nodig.
JUIST: je aanwezigheid is erg belangrijk voor een depressieve persoon. Negatieve opmerkingen of al te nadrukkelijke bemoedigingen zijn uit den boze, maar een luisterend oor is een enorme steun.
3. Iemand kan een depressie ook wel op zijn eentje overwinnen
FOUT: een depressie alleen overwinnen is niet eenvoudig. Met professionele begeleiding is het echter mogelijk om weer helemaal beter te worden.
4. Een depressie is een echte ziekte
JUIST: een depressie heeft een grote invloed op zowel de geestelijke als de lichamelijke gezondheid. Een depressie is dus vast en zeker een ziekte, eentje die zelfs levensgevaarlijk kan zijn.
5. Pas na 6 maanden van de depressieve klachten kan je van een depressie spreken.
FOUT: als de gevoelens van depressie langer dan 2 weken aanhouden, wordt ➤
8
Sleepmagazine
Sleepmagazine
9
Op uw gezondheid
Een paar anti-stress tips 1. Spoor de factoren op die stress bij jou veroorzaken
Het zijn vaak dezelfde situaties die aanleiding geven tot spanning en stress. Het is belangrijk om hier zicht op te krijgen zodat je iets aan de situatie kan veranderen. Indien dit niet mogelijk blijkt te zijn, kan je proberen jouw kijk op de situatie te veranderen.
2. Zorg regelmatig voor ontspanning
al van een depressie gesproken.
6. Wie aan een depressie lijdt, is constant somber gestemd.
FOUT: een depressie is nooit 24u./24u. aanwezig. Zo is het zeker mogelijk dat een persoon met een depressie af en toe nog eens lacht. De depressie kan soms sterk naar voor komen en op andere momenten dan weer minder.
Heb je nog vragen? Aarzel dan niet om er met je huisarts over te praten. De dokter kan je indien nodig doorverwijzen naar een psycholoog.
Wil je meer weten over het thema of concrete tips om je beter te voelen? Ga dan naar de website: www.fitinjehoofd.be Praten is de eerste stap! Neem contact op met je huisarts, surf naar www.tele-onthaal.be of bel naar 106. ☛☛ Bron: het Kaaikrantje jan/feb/maart 2011 en april/mei/juni 2011
10
Sleepmagazine
Je lichaam is goed bestand tegen kortdurende stressreacties; Als korte periodes van stress afgewisseld worden met ontspanning, komt je lichaam weer tot rust. Neem af en toe een pauze en zorg voor voldoende ontspanning. Voldoende lichaamsbeweging is een echte must in de strijd tegen stress. Bewegen is ideaal om de dagelijkse stress en spanningen even achterwege te laten.
5. Leer neen zeggen
Veel mensen zeggen altijd ‘ja’ als men hen iets vraagt. Op korte termijn geeft dat een goed gevoel maar op lange termijn werkt het negatief; je kunt namelijk niet al die beloftes houden en dat zorgt op zijn beurt opnieuw voor heel wat spanning.
6. Een gezonde geest in een gezond lichaam
Emotionele en lichamelijke gezondheid: het zijn twee zijden van dezelfde medaille; voldoende slaap, een gezond voedingspatroon, voldoende lichaamsbeweging….het zijn essentiële elementen in de strijd tegen stress! ■
3. Zorg voor een goede organisatie en planning
Als je het gevoel hebt dat het allemaal boven je hoofd groeit, kan een ‘te doen’ lijstje wonderen doen. Zo verminder je de kans dat je iets vergeet en vergroot je het gevoel van controle.
4. Toon je emoties
Jouw spanningen en stress met anderen delen, kan al veel doen! Spreek erover met anderen en je zal merken dat de stress en spanning al heel wat verminderen.
Sleepmagazine
11
Er gebeurt iets in de wijk
TERUG GRATIS COMPUTERLESSEN IN DE WIJK Er zijn computerlessen gepland op 8, 15, 22 & 29 november. Er zal onder andere met iPad’s, IMac en digitale fototoestellen gewerkt worden. Het belooft dus interessant te worden! De lessen gaan door in de nieuwe computerruimte van VBS Sint Salvator, Sint Salvatorstraat 14A, 9000 Gent Meer info op www.computermeer.be of bij Ruth in De Sleep.
HET ATELJEETJE VAN SLUIZEKEN IS TERUG VAN START GEGAAN! Elke donderdagvoormiddag van 9u.30 tot 14u. ben je welkom in het Buurtcentrum S l u i z e k e n -To l h u i s - H a m (Godshuishammeke 20) om samen met andere vrouwen te naaien, te breien, te haken..... Er zijn naaimachines aanwezig. Iedereen brengt eigen werk en materiaal mee. Elke eerste maandag van de maand is er ook ’s avonds Ateljeetje van 18u.30 tot 21u.30. Behalve tijdens schoolvakanties en feestdagen.
12
Sleepmagazine
Kalender
BABYBABBEL De Sleep organiseert samen met Open Huis De Sloep infosessies voor ouders met een baby tussen 0 en 12 maand op donderdag 29 september, 6,13,20 en 27 oktober 2011 telkens van 10u. tot 12u. Indien nodig worden er tolken voorzien. Deze infosessies gaan door in De Sloep, Bevelandstraat 26, Gent.
De Sloep is bereikbaar met tram 4. Kinderopvang wordt voorzien. ☛☛ Voor meer info, tel: 09/234 38 58 (De Sloep) of 09/235 29 34 (De Sleep) of vraag in De Sleep naar Ruth
ZWANGER EN VEEL VRAGEN ? De Sleep organiseert daarnaast ook i.s.m. Open Huis De Sloep infosessies voor zwangere vrouwen en hun partner op donderdag 3,10,17 en 24 november 2011 telkens van 9u. tot 12u. De infosessies gaan door in De Sloep, Bevelandstraat 26, Gent.
De Sloep is bereikbaar met tram 4. Kinderopvang wordt voorzien. ☛☛ Voor meer info, tel: 09/234 38 58 (De Sloep) of 09/235 29 34 (De Sleep) of vraag in De Sleep naar Ruth
SWINGG Vanaf oktober worden er door De Sleep opnieuw beweeglessen gegeven in groep. Na een gesprek met een coach, kan je 1 of 2 maal per week sporten, 9 maanden lang. Nadien word je geholpen om zonder onze hulp verder te sporten.
We vinden het belangrijk dat je elke week tijd voor jezelf maakt en naar de beweegles komt. De coach en de huisarts van De Sleep volgen je op. Als je geïnteresseerd bent, spreek erover met je huisarts.
In het begin doen we rustige oefeningen (wandelen, aerobic, buikspieroefeningen, ...). Nadien leren we verschillende sporten kennen, die je in de buurt kan volgen. Je kan ook zelf aangeven wat je graag eens zou proberen. In de lente gaan we met de groep op uitstap naar de Blaarmeersen en Puyenbroeck, waar we wandelen, fietsen en zwemmen!
Lessen op maandag van 13u-14u en dinsdag van 9u-10u voor vrouwen vanaf 18 jaar. Op maandag van 15u-16u voor vrouwen vanaf 40 jaar. Op zaterdag van 13u-14u voor mannen vanaf 18 jaar (fitness). ☛☛ Voor meer info, tel: 0496/251876 Website: www.swingg.be Sleepmagazine
13
Een babbel over een knabbel
DE KONING TE RIJK MET EEN FIT ONTBIJT Eet ‘s morgens als een koning, Eet ‘s morgens als een koning, ‘s middags als een prins en ‘s avonds als een bedelaar. Dit spreekwoord is niet uit de lucht gegrepen. Aan de ontbijttafel doe je immers ‘je brandstoftank vol om je motor op gang te krijgen’. Een stevig en lekker ontbijt geeft energie en helpt ook je hersenen op dreef. De koolhydraten en suikers die je tijdens het ontbijt inneemt, zorgen ervoor dat je geheugen beter werkt en dat je bij de pinken bent. Het ontbijt is de belangrijkste maaltijd van de dag na een weldoende nachtrust. Een goed samengesteld en gevarieerd ontbijt kan bovendien bijdragen tot betere schoolof werkprestaties, een beter humeur en tot een goede gezondheid in het algemeen. Het ontbijt overslaan veroorzaakt vermoeidheid, gebrek aan concentratie... In extreme gevallen gaat je humeur er onder lijden, kan je zicht vertroebelen en kan je coördinatievermogen afnemen. Het ontbijt overslaan vergroot bovendien de kans dat je de honger in de loop van de voormiddag stilt met één of meerdere tussendoortjes in de vorm van snoeprepen, koeken of andere zoetigheden, of dat men ‘s middags of ‘s avonds veel te uitgebreid gaat eten. Uit een aantal studies blijkt dat overgewicht vaker voorkomt bij kinderen en jongvolwassenen die niet regelmatig ontbijten.
14
Sleepmagazine
WAARUIT BESTAAT EEN EVENWICHTIG ONTBIJT?
Een evenwichtig ontbijt, bevat: ¬¬ Bruin brood, volkorenbrood, een sneetje peperkoek of ongesuikerde graanproducten; ¬¬ Halfvolle melk, calciumverrijkte sojadrinks, halfvolle of magere yoghurt, yofu (plantaardig alternatief voor yoghurt), magere plattekaas, magere vleeswaren, magere kaas of magere smeerkaas; ¬¬ Vers fruit, een glas vers of ongezoet fruitsap ¬¬ Zachte minarine, margarine (waar je maar een mespuntje van gebruikt); ¬¬ Confituur of chocolade als beleg gebruik je best met mate. Kies bij voorkeur voor pure chocolade. Zoet beleg maakt geen deel uit van gezonde voeding. ¬¬ Bij een Turks ontbijt wordt er ook vaak gebruik gemaakt van 4 à 5 st. olijven en één of andere groente, wat een zeer goede aanvulling is.
‘s middags als een prins en ‘s avonds als een bedelaar.
Tot slot: Gezonde voedingsgewoonten zijn het resultaat van een leerproces. Wat het ontbijt betreft, spelen de ontbijtgewoonten in de thuissituatie dan ook een doorslaggevende rol. Als ouders goed ontbijten, is de kans groot dat de kinderen hen nadoen. ■
Sleepmagazine
15
Boodschap van algemeen nut
GRIEP
Wat is griep?:
Een besmettelijke ziekte veroorzaakt door een virus. Je kan je erg ziek voelen.
Klachten:
Hoge koorts, keelpijn, spierpijn. Vaak ook een droge, pijnlijke hoest en neusloop. • • • •
Wat kan je er zelf aan doen?
Veel rusten Voldoende drinken Koortswerende middelen nemen Eventueel een hoestremmer nemen
Antibiotica helpen hier niet! Sleepmagazine
16