v.u. Orde van Advocaten – Balie Gent Opgeëistenlaan 401, 9000 Gent Trimestrieel tijdschrift Afgiftekantoor 9099 Gent X
7e jaargang nummer 23 juni - juli - augustus 2015
De visie van de hoofdredacteur Advocaten – plaatsvervangende rechters Beste Confraters, Ik heb het grootste respect voor plaatsvervangende rechters en plaatsvervangende raadsheren, die vaak in moeilijke omstandigheden onbezoldigd prestaties en belangrijke taken vervullen voor justitie. Ik kan echter niet aanvaarden dat de federale regering uit besparingsoverwegingen bewust talmt met het benoemen van magistraten bij vacatures van vertrokken gepensioneerde of gepromoveerde magistraten. Het is niet de taak van de balies en hun advocaten om onbezoldigd de financiële problemen van justitie op te lossen. Dat is trouwens ook het standpunt van de OVB en zelfs de Hoge Raad van Justitie heeft belangrijke bedenkingen geuit over het systematisch inschakelen van plaatsvervangende rechters. We dienen regelmatig vast te stellen, ondermeer in correctionele kamers, dat gepleit wordt voor een beroepsmagistraat – voorzitter en twee plaatsvervangende rechters als bijzitter. Nog erger wordt het, wat ik al meerdere keren heb meegemaakt, dat diezelfde plaatsvervangende rechter-advocaat op dezelfde zitting een zaak pleit voor de collega’s met wie hij als plaatsvervangende rechter diezelfde dag beraadslaagt over andere zaken. De aanwezige rechtsonderhorigen in de zaal geloven vaak hun ogen niet bij het zien van deze stoeltjesdans, die dodelijk is voor het imago van justitie omwille van de gewekte schijn van partijdigheid.
Een uitgave van Orde van Advocaten - Balie Gent Verantwoordelijke uitgever: Orde van Advocaten – Balie Gent, Mr. Hans De Meyer, Stafhouder, gerechtsgebouw, Opgeëistenlaan 401, 9000 Gent. Hoofdredactie : Mr. Kris Markey Redactieraad : Mr. Thierry Beele, Mr. Ingeborg Vereecken, Mr. Griet Van Durme, Mr. Hans De Meyer, Mr. Stefanie De Bosschere, Mr. Lenny Van Tricht, Mr. Vincent Rits, Mr. Steffi Blomme Foto’s: Mr. Peter Bracke en FaceOff Eric Beaucourt, Mr. Vincent Rits Ontwerp & layout : Artiff
Artikel 437 Ger.W. bepaalt dat het beroep van advocaat onverenigbaar is met het beroep van “werkend” magistraat. Blijkbaar zien de Raden van de Orde van de lokale balies hierin traditioneel geen graten om de confraters toe te laten plaatsvervangend rechter te worden. “Werken” plaatsvervangende rechters dan niet, vermits in het verleden blijkbaar steeds geoordeeld werd dat ze niet vallen onder de omschrijving “werkend” magistraat? Nochtans genieten ook de plaatsvervangende rechters van “voorrang van rechtsmacht”. Het is dan ook hoog tijd om het statuut van de plaatsvervangende rechters en raadsheren, de invulling van hun taken en de eventuele onverenigbaarheid met het beroep van advocaat te herbekijken en te hervormen. De regering dient intussen haar verantwoordelijkheden op te nemen om dringend de vacatures en de kaders van Hoven en Rechtbanken in te vullen om een einde te stellen aan de onaanvaardbare desorganisatie en jarenlange achterstand. De balies hebben via de (onmisbare) plaatsvervangende rechters en raadsheren een uniek middel om de Minister van Justitie zwaar onder druk te zetten. Wanneer de advocaten-plaatsvervangende rechters en raadsheren hun activiteiten stopzetten, heeft justitie een groot probleem.
Met genegen confraternele groeten, de hoofdredacteur, Kris MARKEY
Deze bijdrage werd geschreven in persoonlijke naam en verbindt enkel de hoofdredacteur.
3
Woord van de Stafhouder Hans De Meyer Beste confraters, “Tempora labuntur, tacitisque senescimus annis” (de tijd verglijdt en ongemerkt worden wij oud), dat vat goed het gevoel samen dat ik had bij de viering van onze drie jubilarissen (zie verder in dit nummer).
Niet uit nostalgie maar eerder realistisch heb ik er toen even bij stilgestaan dat de tijd voortschrijdt en de mens het gevoel blijft hebben dat deze wel stilstaat, tegen beter weten in. Zo komt er binnen enkele maanden ook een einde aan het mandaat van Stafhouder dat u mij twee jaar geleden hebt toevertrouwd. Als ik dan op die 1ste september 2013 – alsof het gisteren was - voor het eerst in die stoel aan het bureau van de stafhouder plaatsnam, heb ik in een moment van innerlijke overpeinzing mijzelf drie betrachtingen toegewenst tijdens het batonnaat : blijf wie je bent, houdt het ambt in ere en hopelijk overlijden er geen confraters. Alleen dat laatste hebben we niet in de hand gehad en daar is mijn wens helaas onvervuld gebleven en wat de overige betreft, daar heb ik wel enige hand in gehad en heb ik geprobeerd mijn best te doen. Tot voldoening van de ene, tot ontgoocheling van de andere. Het is voor mij een zeer boeiende
4
ervaring geweest : in mijn herinneringen zal alleen plaats zijn voor de positieve dingen. Uit de zaken die misliepen, heb ik leerring getrokken en geprobeerd mijzelf, de medewerkers en de structuren te verbeteren. Grote dank gaat dan ook uit naar de velen die de afgelopen jaren hun steen(tje) hebben bijgedragen, met veel enthousiasme en kundigheid. Ik vernoem niemand en zo iedereen (door niemand te vergeten). Ook al participeert niet elke advocaat in de werking van zijn Orde(s) of is er in geïnteresseerd, en ook al vinden sommigen de structuren te log en te ouderwets, toch meen ik uit de praktijk van de voorbije twee jaar te mogen concluderen dat met vallen en opstaan het instituut van een Orde en een Stafhouder zijn nuttigheid bij onze beroepsuitoefening nog elke dag bewijst. De discretie en vertrouwelijkheid van de gesprekken met en de briefwisseling aan de Stafhouder verbieden het uiteraard maar een bloemlezing ervan – zelfs van de grootste critici of criticasters – zou dat zonder twijfel reveleren.
De ene wou dat je bleef, voor de andere kan je niet snel genoeg weg zijn. De ene reactie vond je veel te vleierig, de andere dan weer onrechtvaardig omdat je mis begrepen was en zeer uitzonderlijk waren er diegenen die uitermate grof waren zodat alleen een cynische reactie je ervan weerhield er niet per direct mee op te houden. Wat ik hieruit heb geleerd, bevestigt helaas in grote mate ook een aantal vastgeroeste en - ik weet het - zeer veralgemenende imagotrekjes met een zekere dualiteit : de advocaat is een intellectuele woordkunstenaar met een groot ego, strijdlustig en toch gelijk hebberig, maatschappelijk betrokken maar ook met een uitgesproken wens om vermogen en welstand te bekomen. Die dualiteit verklaart misschien ook waarom we het als advocaten toch zo moeilijk hebben een goed evenwicht te vinden tussen corporatisme enerzijds en de behartiging van een wat algemener belang anderzijds, waarop we ons soms publiekelijk voorstaan.
Die dualiteit is zelfs uitdrukkelijk gewild door de wetgever en staat in art.495 Ger.W. : “De OVB en de OBFG… nemen initiatieven en maatregelen die nuttig zijn … voor de behartiging van de belangen van de advocaat en van de rechtzoekende.” Tegelijk staan we op de barricaden voor het doen respecteren van de rechten van de verdediging en de andere grote principes ter vrijwaring van de rechtstaat, terwijl elke aanval op onze “marktpositie” ook met hand en tand wordt verdedigd. Dat er binnen de advocatuur eigenlijk geen stemmen opgaan om de beroepsorganisatie op de schop te nemen, toont aan dat de meeste advocaten ook dat besef hebben dat onze beroepsorganisatie nodig is. Natuurlijk kan alles beter en evident moeten we ons aanpassen aan nieuwe maatschappelijk fenomenen. Ons beroep staat onder druk – dat is niet nieuw, dat hoor ik nu al 30 jaar – en de ongelukkige combinatie van diepgaande gerechtelijke hervormingen en tijden van besparing cre-
ëren extra onzekerheid. Ik wil hier niet opnieuw terugkomen op vorige toespraken en artikels die ik hier aan gewijd heb.
andere, het ene behoeft een gemediatiseerde aanpak terwijl het andere alleen via de stille diplomatie en lobbying kan opgelost worden.
In al die jaren dat ik van zeer dichtbij heb kunnen volgen wat er gebeurt binnen de Gentse Raad van de Orde en de Orde van Vlaamse Balies en de discussies die daar o.a. in de Algemene Vergadering en tussen Stafhouders worden gevoerd, heb ik geleerd dat er evenwel ook geen sprake kan zijn van één advocatuur.
Wat interesseert de prodeo-advocaat het al dan niet toelaten van vreemd kapitaal, als hij vaststelt dat de vergoeding voor gepresteerde diensten alweer lager uitvalt dan vorig jaar ?
Dat betekent dat het grote evenwichtskunsten vereist om regelgeving te maken en beleid te voeren die zoveel mogelijk leden van de balie kunnen tevreden stellen. Dat daarbij de grote zwijgende meerderheid niet altijd gehoord wordt, is juist. Daarbij kan niet geheel ten onrechte de indruk ontstaan dat de Orde(s) niet met hún belangen bezig zijn. En ook dat is niet juist. Er moet immers op vele fronten gestreden worden, het ene komt al wat meer in de belangstelling dan het
Wat interesseert het de confrater die bewindvoerder is dat de invorderingen aan gerechtsdeurwaarders zullen worden toevertrouwd, terwijl er boven zijn hoofd gekibbeld wordt tussen magistraten over eengemaakte vergoedingen ? Participatie is volgens mij de meest aangewezen manier om op een en ander te wegen. Ik daag en nodig u daartoe uit ! Maar eerst de riemen even los en genieten van een verdiende vakantie om met hernieuwde energie het gerechtelijk jaar 2015-2016 te kunnen starten.
Wel en wee van de Balie • Geboortes
- Helena, dochtertje van Joris Van Cauter en Katia Denoo, geboren op 03.03.2015 - Guust, zoontje van Annelies Haeck en Kenny De Rycke, geboren op 03.04.2015
Overlijden - Mr. Caroline Couvreur uit Waregem (tweede kantoor balie Gent, eerste kantoor balie Kortrijk), overleden op 21.03.2015 na een slepende ziekte op een leeftijd van slechts 52 jaar.
5
IN MEMORIAM Mr. André Van den Sype, overleden op 15.02.2015
Mijn zeer gewaardeerde Confrater en goede vriend André, Bijna 53 jaar lang mocht u dit prachtig en zo veelzijdig beroep van advocaat uitoefenen. U deed dit op een briljante wijze: u beheerste perfect de zin van synthese bij het opstellen van conclusies en u was een te duchten tegenstrever, steeds respectvol en dikwijls met een vleugje humor. U had zoveel ervaring in het verzekerings- en aansprakelijkheidsrecht. Het was een voorrecht om met u gedurende meer dan 10 jaar te mogen samenwerken. U was altijd zo correct en steeds bereid uw confraters te helpen, in dit beroep dat nochtans zo individualistisch is. Ieder confrater die met u in contact kwam zal u blijven herinneren als een rechtvaardig en voorbeeldig persoon. U hield niet van bewieroking maar wees ervan overtuigd dat de Gentse balie u altijd dankbaar zal blijven voor al hetgeen u aan de advocatuur hebt gegeven. Rust nu in vrede mijn gewaardeerde confrater. Adieu, goede vriend, André
Benoît de Clippele
6
Bewegingen tableau en lijst stagiairs 10 februari 2015 LIJST VAN DE STAGIAIRS Opname: - Mr. Giovanni Stuer met als stagemeester Mr. Hendrik Heyndrickx m.i.v. 10.02.2015 - Mr. Kim Van Quekelberghe met als stagemeester Mr. Bert Bekaert m.i.v. 15.02.2015 Wijziging: - Mr. Charlotte Schockaert gaat van Mr. Catharina Janssens naar Mr. Ann Malfait m.i.v. 01.02.2015 + schorsing van de stage m.i.v. 01.02.2015 tot en met 03.05.2015 - Mr. Julie Van Couter gaat van Mr. Catharina Janssens naar Mr. Jan De Waele m.i.v. 01.02.2015 Onderbreking: - Mr. Gaëlle De Smet m.i.v. 01.02.2015 TABLEAU Opname: - Mr. Michaël Pandelaers m.i.v. 01.02.2015 - Mr. Bram Van Loo m.i.v. 01.02.2015 - Mr. Igor Rogiers m.i.v. 01.01.2015 - Mr. Jorg Van Impe m.i.v. 10.02.2015 Wederopname: - Mr. Mathias Baert m.i.v. 10.02.2015 Weglating: - Mr. Benoit van de Vyvere m.i.v. 28.01.2015 en wordt vervolgens opgenomen op de lijst van ere-advocaten - Mr. Wilfried De Beer m.i.v. 28.02.2015 - Mr. Amelie D’hont m.i.v. 15.02.2015 - Mr. Benedicte Leroy m.i.v. 02.02.2015 - Mr. Robin De Bouvere m.i.v. 10.02.2015 Tweede kantoor: - Mr. Matthieu Lecompte : verzoek om huidig hoofdkantoor te Melle, Kalverhagestraat 8a te wijzigen naar bijkantoor, tevens verzoek om thans hoofdkantoor te houden te 9051 Gent – SDW, Maaltecenter Blok G, Derbystraat 389 - Mr. Griet Cnudde te 9000 Gent, Brabantdam 56 b
10 maart 2015 Opname lijst stagemeester - Mr. Bert Bekaert - Mr. Matthias Storme LIJST VAN DE STAGIAIRS Opname: - Mr. Kim Van Quekelberghe met als stagemeester Mr. Bert Bekaert m.i.v. 15.02.2015 - Mr. Kenny Lammens met als stagemeester Mr. Patrick De Groote m.i.v. 01.04.2015
- Mr. Ercan Tok met als stagemeester Mr. Frank Van Vlaenderen m.i.v. 11.03.2015 Wederopname: - Mr. Andreas De Rycke met als stagemeester Mr. Jan Temmerman m.i.v. 17.02.2015 Wijziging : - Mr. Anneleen Junius gaat van Mr. Brecht Lambrecht naar Mr. Matthias Storme m.i.v. 02.03.2015 - Mr. Maarten Devinck gaat van Mr. Herman Verbist naar Mr. Dirk De Meulemeester m.i.v. 16.02.2015 Weglating: - Mr. Michel Hofmans m.i.v. 23.02.2015 - Mr. Justine Demuynck m.i.v. 31.03.2015 Onderbreking: - Mr. Eveline Van den Abeele m.i.v. 18.03.2015
Verslag van de vergaderingen van de raad van de orde van advocaten te Gent 21 april 2015 Opname lijst stagemeester - Mr. Kristiaan Vandenbussche wijziging stagemeester - Mr. Ruben Volckaert gaat van Mr. Frank Burssens naar Mr. Bruno De Winter m.i.v. 16.03.2015 LIJST VAN DE STAGIAIRS Opname: - Mr. Astrid Van der Gucht (met als stagemeester Mr. Willy Van der Gucht) m.i.v. heden Weglating: - Mr. Leen De Mey m.i.v. 31.03.2015 - Mr. Frederik Lamiroy m.i.v. datum opname NOAB
TABLEAU Opname: - Mr. Jan-Willem Carpentier m.i.v. 10.03.2015 - Mr. Laurens Mertens m.i.v. 10.03.2015
TABLEAU Opname: - Mr. Luc Deyaert m.i.v. 21.04.2015 − Mr. Jan Cooreman m.i.v. 01.04.2015 − Mr. Jozefien Van Thielen m.i.v. 18.04.2015
Wederopname: - Mr. Pierre Van Hoorebeke m.i.v. 10.03.2015 - Mr. Bram Van Eeckhout m.i.v. 10.03.2015
Weglating: - Mr. Wouter Declerck m.i.v. 31.03.2015 - Mr. Kelly Bussche m.i.v. 31.03.2015
Weglating: - Mr. Bieke Janssens m.i.v. 09.01.2015 - Mr. Carlo Van Caekenberg m.i.v. 03.03.2015 - Mr. Barbara Naessens m.i.v. 13.02.2015 - Mr. William Vandevoorde m.i.v. 31.03.2015 - Mr. Steven Vandevoorde m.i.v. 31.03.2015
Tweede kantoor: - Mr. Johan Van Driessche (hoofdbalie Oudenaarde): tweede kantoor te 9052 Gent, Bollebergen 2 A, bus 20 m.i.v. 21.04.2015
24 maart 2015 Opname lijst stagemeester - Mr. Dominique Blommaert LIJST VAN DE STAGIAIRS Opname: - Mr. Steffie De Backer met als stagemeester Mr. Dominique Blommaert m.i.v. 24.03.2015 Weglating: - Mr. Bob Rigo m.i.v. 13.02.2015 - Mr. Sylke Hamerijck m.i.v. 02.02.2015 Onderbreking: - Mr. Sam De Cuyper m.i.v. 09.03.2015 TABLEAU Tweede kantoor: - Mr. Sofie De Meulenaere : 9051 Sint-DenijsWestrem, Kortrijksesteenweg 1150
12 mei 2015 LIJST VAN DE STAGIAIRS Opname: - Mr. Caroline Jacobs met als stagemeester Mr. Brecht Lambrecht : m.i.v. 15.06.2015 - Mr. Kathleen Verstraeten met als stagemeester Mr. Joris Van Cauter : m.i.v. 12.05.2015 TABLEAU Opname: - Mr. Griet Verschingel m.i.v. 05.05.2015 - Mr. Vincent Cauwels m.i.v. 01.05.2015 - Mr. Eline Lievens m.i.v. 01.06.2015 - Mr. Hannes Derijnck m.i.v. 21.04.2015 - Mr. Lore Lust m.i.v. 08.05.2015 - Mr. Lies Delie m.i.v. 12.05.2015 Weglating: - Mr. Suzanne Waterschoot m.i.v. 30.03.2015
7
OPENDEURDAG Gerechtsgebouw Gent 25.04.2015
Door Griet Van Durme
Op 25.04.2015 vond in het nieuw gerechtsgebouw voor het eerst een opendeurdag plaats. Met een kleine 1000 aanwezigen én afgaand op de positieve reacties van de bezoekers mag deze dag een succes genoemd worden. Dank aan alle medewerkers aan het onthaal, de deelnemers aan de schijnprocessen, de rondleiders, de adviesverleners, de mensen van de bar en iedereen die meehielp aan de organisatie. Dikke merci, niet in het minst voor de positieve sfeer die dag!
Filmpjes te zien op https://www.youtube.com/user/ebeaucourt
Griet Van Durme - Foto’s Eric Beaucourt
8
9
Strop & Toga sprak met confrater Stef Bulcke Estafettestokje Vanaf dit nummer zal er een virtueel stokje worden doorgegeven van confrater naar confrater. Stef heeft de eer als eerste het stokje te mogen aannemen, hij zal het op zijn beurt doorgeven aan een confrater (maar om te weten aan wie moet u wel eerst het interview tot het einde lezen).
We zagen hem allemaal schitteren in de laatste revue én volgens het programmaboekje was hij ook (co-)regisseur (met mr. Stephane Criel). Bovendien is onze natte droom uitgekomen: eindelijk had ons tijdschriftje een eigen nummer in de revue!
Tijd dus om Stef even op de rooster te leggen over zijn ervaringen in deze lachen-gieren-brullen-met-de-confratersshow. Biografie: ° 1966 - 1984 - 1988 : bedrijfsbeheer-management - 1997 - 2001 : licentie rechten - 2001 : balie Gent - stage bij mter. Luc De Meulenaere en mr. Roland De Meyer
10
Door Griet Van Durme
Hoe kom je bij het revuegezelschap? Het revuegezelschap wordt tweejaarlijks samengesteld en wisselt omdat niet iedereen steeds tijd kan of wil vrijmaken. Er zijn ook mensen die andere professionele oorden opzoeken of menen op het moment van de opvoering grote verbouwingen te moeten doen of verre reizen te ondernemen. Deze keer bleek de groep echter uitzonderlijk klein te zijn. Wellicht was ik in creatieve zin opgevallen op het openingsbanket van 2013 waar ik samen met een aantal vrienden de flashmob had georganiseerd. Aanvankelijk heb ik wel getwijfeld omdat ik weliswaar vaak naar de revue was gaan kijken, maar er nooit had aan deelgenomen, laat staan dat ik meteen ook de regie voor mijn rekening zou moeten nemen. Heel lang geleden heb ik wel eens meegedaan met een amateurtoneel-
gezelschap en tot voor een paar jaar ook meegezongen in een Knesselaars gospelkoor, maar meespelen in de revue en regisseren is natuurlijk andere koek. Op het ogenblik echter dat de vraag gesteld werd of de revue – gelet op het beperkte gezelschap – wel kon doorgaan, heb ik mij over de streep laten trekken : het is en blijft voor mij toch nog altijd een soort extra-professioneel hoogtepunt dat moet blijven bestaan. Revue concreet? Er bestaat natuurlijk zo iets als het revuegeheim, dus verwacht niet veel informatie en zeker geen namen. Een tekst ontkiemt meestal tijdens een rondje brainstormen. Lekker informeel en luidop nadenken bij het drinken van een goed glas wijn. Hoe later op de avond hoe luider er werd nagedacht… Vervolgens neemt diegene die zich
geroepen voelt om een lied of tekst verder uit te werken de pen individueel ter hand, waarna het nummer op een volgend rondje brainstormen wordt geëvalueerd. Het moet bovenal leuk zijn en het mag niemand nodeloos schofferen. Uiteraard blijft het wel revue : het leven en de gebeurtenissen aan de balie worden door een vergrootglas opnieuw geprojecteerd. Advocaten en magistraten worden hierbij met naam en toenaam genoemd. Zonder dat u dit misschien zal zijn opgevallen, wordt echter vooral gebruikt gemaakt van de suggestie. Het is m.a.w. het publiek zelf die invulling geeft aan de teksten en de nummers met de informatie die het in het koffiekot of ergens anders al heeft gehoord of gelezen… Op de enkeling na die de revue te braaf vond, werd deze aanpak blijkbaar enorm gesmaakt. De kritieken achteraf waren alvast hartverwarmend.
11
Strop & Toga sprak met confrator Stef Bulcke Repetities? We startten deze keer vanaf januari in de Tinnenpot. Het vormt een enorme meerwaarde om zo vroeg al op de scène zelf te kunnen oefenen. Bovendien is het een zeer sfeervolle ruimte waar het goed toeven is. Dat mag ook wel als je weet dat je maandenlang aanvankelijk een dag per weekend en op het einde vier dagen per week dient op te offeren. Interpreteer dat laatste woord echter niet negatief want het was immers iedere keer weer amusant, zeker nu we dit jaar met een kleine, en dus hechte groep waren. Algemene ervaring? Zéér positief. Ik heb wel lang met een soort angst geleefd of we alles wel rond zouden krijgen. De echte ge-
12
nerale is immers de première en dus bleef het voor een niet-ervaren regisseur spannend tot op het einde. We wilden er deze keer immers extra vaart insteken en de pauzes tussen de nummers zo goed als vermijden. Dit is ook één van de redenen waarom we met filmopnames hebben gewerkt. Hierdoor leg je de lat natuurlijk hoog en je weet eigenlijk maar op de avond van de première of je met de toch beperkte groep alles gedaan krijgt. Anderzijds is het een zeer tijdrovende bezigheid. Eén nummer schrijven is gemiddeld een dag werk. Niet enkel moet de tekst inhoudsvol en amusant zijn, je moet ook het aantal lettergrepen perfect invullen en iedere klemtoon dient precies goed te liggen. Per minuut film dien je voor opnames en
montage ongeveer evenveel tijd uit te trekken. Dan moet je de teksten nog instuderen en repeteren. Je moet dus een beetje gek zijn. Gelukkig is er de warme vriendschap en het gulle applaus … Volgende keer terug bereid? Ik durf vermoeden en hopen (!) dat men mij de volgende keer wel weer zal vinden…
Stef geeft het stokje door aan Sabrina Tshombe omdat achter haar brede lach een heel bijzonder verhaal schuilt. Om na te genieten: filmpjes van de revue op https://www.youtube. com/watch?v=8hbXwEiZLqk
Viering jubilarissen Jacques Danneels Walter Moens Piet De Pauw
het feit dat ik hier verschijn in eerste instantie loco onze confrater Mr. Tonny DE BOUVRIE, die vanavond weerhouden is om niet te omzeilen familiale plichten, én toch ook wel wat in eigen naam. De loop van de geschiedenis, de opeenvolging van feitelijkheden, kan soms merkwaardig verrassend zijn.
LAUDATIO
JACQUES DANNEELS Tekst van de hand van confrater Tonny DE BOUVRIE. Voorgebracht en licht aangepast door Thierry BEELE. Waarde Stafhouder, Hooggeachte Vergadering, In eerste instantie vraag ik akte van
Een laudatio is een lofrede ter ere van een bepaalde persoon die wordt gehouden ter gelegenheid van een bijzondere verrichting of een bepaald jubileum van die persoon. 60 jaar balie is een bijzondere verrichting en confrater Jacques Danneels is de enige die daar een verdienste aan heeft. Het is dan ook gepast dat ik mij tot u richt, confrater, en ook ik meen het voorrecht te
hebben om u daarbij als Jacques aan te spreken. Waarom heeft u Tonny DE BOUVRIE gevraagd om deze lofrede voor u te houden ? Buiten uiteraard uw naaste familieleden is confrater DE BOUVRIE de enige die gedurende meerdere jaren – niet minder dan 20 jaar - vrij direct getuige was van uw handel en wandel en in uw werkkader én in uw privéleven. Het feit dat de gezinswoning en het kantoor bij wijze van spreken door elkaar liepen, is daar niet vreemd aan. Tonny DE BOUVRIE is bij u op kantoor gekomen nadat u, tijdens een zitting op de Arbeidsrechtbank te Eeklo, een malaise had gekregen en men u had aangemaand om toch iets minder kwistig met uw gezondheid om te gaan door uw werklust
13
Viering jubilarissen Jacques Danneels Walter Moens Piet De Pauw binnen de perken te houden van wat het lichaam verdraagt, voorwaar een moeilijke opdracht.
Geachte Dames en Heren, Confraters, Magistraten en gewone stervelingen,
Samen met uw lieve echtgenote heeft u vier prachtige kinderen op de wereld gezet.
En precies in deze periode die ik situeer einde 1973 – begin 1974 doet zich de merkwaardige samenloop van de geschiedenis voor, en wordt het adagium “L’histoire se répète” bewaarheid. Jacques, U herinnert zich allicht nog dat ikzelf toen insprong gedurende een 3 à 4 tal weken om op een bescheiden wijze te voorzien in uw vervanging op uw kantoor. Blijkbaar gaf ik U voldoening en u verzocht mij na te denken over een samenwerking met doorgroeimogelijkheden. Ik moest U toen ontgoochelen, verwijzend naar de afspraken die ik had gemaakt met mijn patron, confrater Jean-Marie KLUYSKENS, maar ik beloofde u uit te kijken naar een valabele werkkracht die u zonder twijfel minstens even veel voldoening zou kunnen brengen. Ik sprak mijn jaargenoot Tonny DE BOUVRIE aan, en U ging met hem scheep. Vorige week moest Tonny U uitleggen waarom het hem niet mogelijk was zélf uw laudatio uit te spreken en hij telefoneerde mij met de vraag of ik hem waardig zou kunnen vervangen.
Dit hoge gezelschap zal het mij ook niet kwalijk nemen dat ik vooral in het verleden zal spreken want het is een harde realiteit dat men moeilijk over carrièreplanning kan spreken voor iemand die 60 jaar balie achter de rug heeft.
Dat paste ook in uw visie op het gezin.
Mijn getrouwe samenwerking in wederzijdse openheid laat mij toe uw levensloop gedurende de voorbij 60 jaar samen te vatten in drie woorden: gezin – werk – kunst. En het ene woord volgt uit het andere.
U bent een familieman in hart en nieren.
Het diepe respect dat ik voor U steeds heb gekoesterd bracht mee dat ik deze uitdaging niet kon laten voorbij gaan, maar ik beloofde Tonny zijn tekst ten volle te respecteren, zodat ik thans Uw gewezen medewerker aan het woord laat.
14
Uw visie over wat een gezin is en moet zijn heeft u de boost gegeven om enorm werkzaam te zijn. De lucratieve gevolgen van dat harde werk heeft u toegelaten om kunst te verzamelen. Laat mij toe om deze drie woorden even nader te belichten. Het gezin. Bij de aanvang van onze samenwerking was uw echtgenote in blijde verwachting van een nakomelingske en toen Annabel geboren werd en ik nog niets vermoedend op kantoor kwam, was de toen jonge snaak Guy de eerste om mij het vreugdevolle nieuws te melden.
Het waren allemaal goede studenten, zij hebben mooie carrières uitgebouwd en zetten de traditie van hun ouders verder.
Bij de opvoeding was u streng maar rechtvaardig. De jaarlijkse vakantie met kinderen en kleinkinderen is heilig en moet de familieband onderstrepen en bestendigen. Uiterlijk vertoon is niet aan u besteed. Dit financieel beheer zou bijna doen denken dat u West-Vlaamse roots hebt, quod non, ofschoon uw lieve echtgenote wel van Maldegem afkomstig is, wat toch een grensgeval is. Ofschoon zowel Caroline en Veronique als Guy en Annabel in mindere of meerdere mate met de studies in de rechten in aanraking zijn gekomen, is niemand van hen finaal aan de balie gebleven. Elk van hen zal wel zijn of haar redenen gehad hebben om die stiel niet aan te vatten of het niet vol te houden, maar ik vermoed toch dat uw voorbeeld daar voor iets tussen zit.
En zo kom ik naadloos bij het tweede woord : werk. Het mag en moet gezegd, Jacques, U was een werkbeest. Toen ik mijn eerste stappen op kantoor zette werd ik geconfronteerd met vele klasseerkasten met honderden dossiers. U runde het kantoor gans alleen met uw echtgenote als administratieve ondersteuning. Als ik dat vergelijk met wat er nu gepresteerd wordt in kantoren van dergelijke omvang, dan zouden 3 à 4 advocaten en 3 bedienden van oordeel zijn dat zij te veel moeten werken. Dat dit voor U toch haalbaar was, is te wijten aan twee factoren, enerzijds de aard van het cliënteel en anderzijds uw enorme werkijver. Uw cliënteel bestond de facto bijna volledig uit dossiers voor de Federale Verzekeringen, u weet wel, de verzekering die alles met u deelt, én aannemingsbedrijven die als gevolg van uw gekende specialisatie in aannemingsrecht in uw kantoor terecht kwamen. Familierecht, en dan meer specifiek echtscheidingsdossiers, waren niet uw ding en die kwamen dan ook op mijn bureau terecht. De aversie voor echtscheidingsdossiers sluit aan bij wat ik hiervoor reeds mocht aanhalen. U had het moeilijk met de miserie die in vechtscheidingen tot uiting kwam. Zo kwam het dat u al met al bijna geen particulier cliënteel over de vloer kreeg. Zeldzaam waren de momenten dat er eens iemand in de wachtzaal plaats moest nemen en u werd bij uw werk evenmin gehinderd door lange lastige telefoons. Internet, met die vermaledijde emails, bestond nog niet.
Als er dan toch telefonisch oproepen binnenkwamen, dan werden die voor zoveel als mogelijk deskundig afgehandeld door uw echtgenote zodat U geconcentreerd verder kon blijven werken. Ik stel mij trouwens de vraag wanneer u die telefonische oproepen zou beantwoord hebben, want bijna iedere namiddag waart u op pad om een of zelfs meerdere expertise bij te wonen. Daarbij was u een gevreesde waarnemer, inclusief voor de experten, want u wist soms meer over metselwerken en ander, dan de professionelen en de verzekeringsexperten die voor de andere partijen het deskundig onderzoek bijwoonden. De tweede factor die het mogelijk heeft gemaakt om gedurende vele jaren quasi alleen de vele dossiers te behandelen, was dus uw enorme werkkracht. Na verloop van tijd werd u tijdelijk en deeltijds bijgestaan door mijzelf vanaf de jaren 70’, wat later samen met confrater Marc Taets, en nog later door uw zoon Guy en vooral zijn echtgenote Martine die nog gedurende lange tijd uw plichtsbewuste rechterhand is geweest. Annabel moet ik ook vermelden, maar dat was maar even en parcours de route. Bouwzaken zijn per definitie dikke dossiers met vele documenten, die men moet doornemen.
resultaat te komen. U heeft een uitstekende juridische kijk op de gestelde problematiek. U beperkt zich niet tot een toeschouwersfunctie tijdens het deskundig onderzoek. U maakt daarna uitgebreide conclusies waarbij alle, maar dan ook werkelijk alle mogelijke argumenten worden aangebracht en tenslotte brengt u tijdens het pleidooi voor de rechter geen oppervlakkig relaas van de feiten, maar reikt u de rechter de essentie van het probleem aan. Als ik iets van u geleerd heb, dan is het wel de must aan zorgvuldigheid bij het opstellen van de conclusies. Uw uitgeschreven teksten waren meestal her en der herwerkt of aangevuld. Dikwijls gebeurde het dat u, in ingewikkelde dossiers, deze meerdere keren aan de kant legde, om ze na enkele dagen terug ter hand te nemen op zoek naar nieuwe relevante argumenten. Dat vraagt vele uren werk, maar dat heeft u nooit afgeschrikt. Zelfs toen u eindelijk de tijd nam om samen met uw echtgenote de weekends aan de kust door te brengen, dan was dat meestal pas de zaterdagnamiddag met in de koffer van de auto een doos met dossiers, die dan de zondagnamiddag werden doorgenomen.
Daarenboven bestaat er een uitgebreide rechtspraak en rechtsleer, die maakt dat in dergelijke dossiers uitgebreide conclusies noodzakelijk zijn als men de zaak ten gronde en degelijk wilt voorbereiden.
Een balieleven hebt u niet gekend en bij de confraters bent u dan ook niet bekend als de leukste van de bende.
Uw succesvol optreden in bouwzaken bewijst dat u alle elementen in u had en nog heeft om tot een positief
Niet omdat u de deontologische spelregels niet zou gerespecteerd hebben, helemaal niet. Er is geen
Integendeel, u was een harde en gevreesde tegenstrever.
15
Viering jubilarissen Jacques Danneels Walter Moens Piet De Pauw enkel geschrift over deontologie die de komische inslag van een advocaat als kwaliteit vermeldt en jovialiteit maakt al evenmin deel uit van de verplichte deontologische kenmerken van een advocaat. Ik heb zelf mogen ervaren dat u in uw contacten met magistratuur en advocatuur altijd correct heeft gehandeld, zonder daarom te verglijden in amicale toegevingen. U heeft mij altijd voorgehouden dat wij niet betaald worden om vriendelijk te zijn voor de tegenstrevers, maar om in volle onafhankelijkheid de belangen van de cliënt te verdedigen. De gestrengheid waarmee u zich ten overstaan van uw tegenstrevers gedraagt getuigt precies van de onafhankelijkheid en partijdigheid die elk advocaat moeten kenmerken. U heeft terecht geen schroom om toe te geven dat geldelijk gewin geen schande hoeft te zijn, en terecht bent u fier over wat u realiseerde niettegenstaande, of mag ik zeggen, mede dank zij uw bescheiden afkomst. U nam de uitdaging op het verder te schoppen dan uw vader, die het zelf reeds verder wou brengen dan uw grootvader, die het nochtans uitstekend had gedaan. Zo heeft u tijdens uw lange loopbaan toch ook een jeugddroom gerealiseerd, te weten het bouwen en verbouwen van een eigen onroerend goed.
16
En zo kom ik naadloos tot het derde woord : de kunst. De financiële mogelijkheden, die u voor uzelf door noeste arbeid heeft veroverd, laten u toe u uit te leven in de actuele moderne kunstuitingen. In uw prachtige woning aan de Coupure Rechts hebt u een waar museum tot stand gebracht, dat zijn voetje mag zetten naast het SMAK, met ……. I have a dream. Maak van uw Hotel de Maître een Danneels Foundation in navolging van de Tony Herbert Foundation, ook aan de Coupure, maar dan Links. Het samengaan van deze beide mini-musea, zou ongetwijfeld een bedevaartsoord worden voor kunstminnend Vlaanderen met een venster op Europa. Mevrouw Danneels, Jacques, het ga jullie goed. Gent, 23 april 2015
LAUDATIO
WALTER MOENS Uitgesproken door Mr. Serge Van Eeghem te Gent op donderdag 23 april 2015 ter gelegenheid van het jubileum van Mr. Walter Moens, vijftig jaar advocaat aan de balie te Gent. Mijnheer de Stafhouder, Geachte jubilarissen, Geachte confraters, Dames en Heren, De beste manier om geprezen te worden is doodgaan. Gelukkig eert de balie de traditie om diegenen te loven die zich 50 jaar of meer met hart en ziel als advocaat hebben ingezet.
Professioneel actief zijn op een leeftijd van 50 wordt vandaag reeds als een prestatie beschouwd. Professioneel actief zijn gedurende 50 jaar en dat in een fysisch en psychisch zwaar belastend beroep moet zeker eenieders bewondering afdwingen. Hier past een citaat van een van de meest invloedrijke economen van de 20ste eeuw de Oostenrijker Joseph Schumpeter: “Het toppunt van beschaving is tomeloze inzet voor iets waarvan je niettemin de relativiteit beseft” En voor de beschrijving van de inzet die voor ons beroep vereist is, parafraseer ik graag de Tsjechische schrijver met Franse nationaliteit, Milan Kundera: Advocaat zijn betekent tot het uiterste gaan Tot het uiterste van twijfels tot het uiterste van hoop tot het uiterste van hartstocht tot het uiterste van wanhoop Pas dan bij elkaar tellen Niet eerder Niet eerder Of het kon wel gebeuren dat de optelsom van je leven belachelijk laag uitkomt Dat je als een kind eeuwig in kleine getallen blijft steken Advocaat zijn betekent altijd tot het uiterste gaan (vrij naar Milan Kundera) Geachte vergadering, ik sta hier niet op mijn plaats. De traditie wil immers dat een gewezen stagiair, medewerker of vennoot van de jubilaris de laudatio uitspreekt.
Het verheugt mij echter deze laudatio te mogen houden, niet omwille van de eer die mij te beurt valt, vanzelfsprekend een streling voor mijn ijdelheid die zelfs een niet-topavocaat niet vreemd is, maar ik ben verheugd omwille van de eerbied die Mr. Moens hierbij toont voor een van de kernwaarden van ons beroep: de volstrekte onafhankelijkheid.
De traditie wil eveneens dat op een gebeurtenis als deze de levensloop van de jubilaris, voor zoveel deze nog niet bekend zou zijn, toch nog even wordt toegelicht.
In totale onafhankelijkheid en vrij van belangenconflicten mag ik u hier dus toespreken. Vergis u niet, mijn vrijheid tot spreken is relatief. Een Laudatio is immers, als een van de zes klassieke oefening uit de retorische scholen, een prijzende rede.
Hij is dus een stadgenoot van Arsène Goedertier waarmee ik niet meteen een nieuw luik aan het onderzoek naar de diefstal van de Rechtvaardige Rechters wil openen.
Negatieve uitlatingen zijn dus per definitie uitgesloten. Niet dat er negatieve zaken over Mr. Moens zouden kunnen worden verteld. Gelukkig voel ik mij nu verwant met Jan Decleir die in zijn hoedanigheid van Sinterklaas de kinderen op de Grote Markt in Antwerpen jaarlijks toespreekt met de woorden “er zijn dit jaar geen stoute kinderen”. Een gouden jubileum als advocaat. Het lijkt onwaarschijnlijk, vooral in het geval van Mr. Moens die tot op vandaag effectief beroepsactief is, quasi dagelijks op het paleis aanwezig is en daarmee de statistieken van de werkzaamheidsgraad in Vlaanderen compleet overhoop haalt. Weliswaar past ook hier nuancering want als we kijken naar de cijfers die de Duitse Bundesanwaltskammer publiceerde in het jaar 2012, dan blijkt dat er in Duitsland 7 advocaten met een leeftijd van 100 jaar en meer, beroepsactief zijn. De oudste is zelfs 106 jaar. Voor alle jubilarissen deze tip, willen jullie de viering 70 of 80 balie beleven, schrijf u in aan een balie in Beieren want daar zijn de oudste beroepsactieve advocaten te vinden.
Als zoon van een confiseur – chocolatier werd Mr. Moens op 18 juli 1940 in Wetteren geboren, twee maanden na de inval van het Duitse leger.
Zijn collegetijd bracht hij door in Wetteren en vervolgens in Ganshoren in het Heilig Hartcollege (als u komende van Gent voor de basiliek van Koekelberg staat aan te schuiven ziet u het college aan de linkerkant). Hij behaalde in 1965, aan wat toen nog de Rijksuniversiteit Gent werd genoemd, het diploma van doctor in de rechten. Een titel die menigeen hem zal benijden, al gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat de doctorstitel in die tijd nogal kwistig werd uitgedeeld. Hij liep stage bij Mr. Albert Haus, zijn officiële patron, waar hij zich in het strafrecht kon dompelen. Maar hij werkte ook voor Guy Van Waerebeek (ere-kamervoorzitter van het Hof van Beroep te Gent) die toen nog te jong was om officieel stagiairs op te leiden. Men ziet dus dat ook in die tijd reglementen van de balie werden omzeild. Bij Guy Van Waerebeek kon Mr. Moens het domein van sekwester en het beheer van andermans vermogen ontdekken. Hier kiemt zijn latere carrière. Daarnaast was hij actief als medewerker van Mr. Pierre Verhaeghen.
17
Viering jubilarissen Jacques Danneels Walter Moens Piet De Pauw De opmerkzame luisteraar zal het opgevallen zijn dat hij dus werkte in een zeer nobele omgeving (twee baronnen Albert Haus en Pierre Verhaeghen), maar hierover straks meer… Meteen na zijn opname op het tableau in september 1968 kreeg hij in oktober 1968 zijn eerste faillissement toebedeeld. Het artikel 27 van de huidige faillissementswet bestond natuurlijk nog niet, waarmee ik niet wil gezegd hebben dat Mr. Moens niet de vereiste bekwaamheid zou hebben gehad om een dergelijk mandaat uit te oefenen. Het criterium dat toen gold, werd door André CLOQUET in Les Novelles beschreven als volgt: “Le tribunal choisit librement le ou les curateurs parmi les personnes qui offriront le plus de garanties pour l’intelligence et la fidélité de leur gestion.” Het was een tijd waar de helft van het jaar alle faillissementen volgens een beurtrol werden voorbehouden voor twee curatoren: Mr. Paul Van Malleghem en Mr. Walter Moens. De rest van het jaar mochten mindere goden aan de slag. Het faillissement zonder actief bestond bovendien niet, het zou pas vele jaren later als een “vaste waarde” opduiken. Mr. Moens was ook gedurende 35 jaar plaatsvervangend rechter op de Rechtbank van Koophandel te Gent,
18
en was het niet dat hij in 2007 de wettelijke leeftijdsgrens had bereikt, was hij het ongetwijfeld tot vandaag gebleven.
“Being male is a matter of birth, Being a man is a matter of age, Being a gentleman is a matter of choice.”
Korte tijd was hij plaatsvervangend raadsheer in ons Hof van Beroep. De vraag brandt op uw lippen waarom dit slechts een korte tijd was. Het was zeker niet aan een gebrek aan capaciteiten gelegen, maar het antwoord op deze vraag moet ik u helaas schuldig blijven.
Nog mooier als omschrijving voor de gentleman lawyer die Mr. Moens is, vind ik:
50 jaar ervaring in een eenmanskantoor. Het lijkt wat absurd voor een melding op een website. Belachelijk is het niet want Mr. Moens was duidelijk zijn tijd vooruit door reeds jaren geleden te kiezen voor een uitgesproken specialisatie: het insolventierecht. Een rechtsdomein waarmee je in die tijd nog je boterham kon verdienen.
Ook aan de Balie staat Walter bekend als een gentleman. Hij loopt niet door de gangen van het paleis, hij stapt zelfs niet, hij schrijdt. Waarmee ik niet bedoel dat hij verdrietig door de gangen loopt. Nee, hij is zelfs opgewekt en goedlachs. Bien habillé, de pochette steeds in het borstzakje van zijn kostuum, rechtop, niet hautain, maar met een zekere noblesse beweegt hij zich voort, een ongetwijfeld gevolg van de nobele omgeving waarin hij in zijn eerste baliejaren vertoefde in het gezelschap van twee baronnen Mr. Albert Haus en Mr. Pierre Verhaegen.
Mr. Moens behoort tot de stamvaders van de Gentse curatoren. Een syndicus bovendien, niet op democratische wijze verkozen maar, misschien meer waardevol, erkend door zijn confraters en gerespecteerd voor de inmiddels meer dan 600 faillissementen die hij behandelde. Ongetwijfeld werden deze faillissementen correct afgehandeld maar belangrijker is dat hij zijn taak als een gentleman uitvoerde. De gefailleerde werd niet meteen beschouwd als een crimineel of een mislukkeling. Een houding die heden ten dage jammer genoeg niet door al zijn collega’s curatoren wordt gedeeld.
“The final test of a gentleman is his respect for those who can be of no possible service to him”. (William Lyon Phelps)
Geen hippe trolley of overbeladen boekentas zeult hij mee, maar steeds een kleine aktentas in de hand. Kennelijk met een verbluffend gemak slaagt hij er in zijn dossiers in deze objectief te kleine tas te wurmen, of is hij er misschien in geslaagd om met de ervaring van de jaren de essentie van het overbodige te scheiden ?
Mr. Moens houdt van vaste waarden en zekerheden. De BMW 7-serie is al sinds jaar en dag zijn vaste vervoermiddel. Sinds zijn huwelijk met Karina Eeman in 1972 trekt hij zich in de zomervakantie voor 1 maand terug in het zuiden van Frankrijk, meer bepaald in Mougins, er zijn slechtere plekken in deze wereld. Twee weken in het ene hotel, twee weken in het andere. “Macandie” en “Hotel de Mougins”, ik kan u verzekeren, geen slechte keuze. Boeken hoeft niet, de hoteluitbater weet wanneer hij komt, het is zoals met de trek van de vogels. Ook Frans Baert koesterde dergelijk trek, al was het dat hij zich telkens in de Alpen terugtrok. Bij een nobele heer past een agrarische belangstelling die Mr. Moens kon beoefenen bij het kweken van eigen groenten in zijn “dacha” in Waarschoot. Men kan zich nauwelijks voorstellen hoe iemand, die nooit een vaste medewerker had, in een tijd waar men niet “connected” was, GSM verkeer en elektronisch werken vanop afstand onbestaande waren, er in slaagde om telkens in de zomer er gedurende 1 maand van onder te muizen. Hier ligt de grote verdienste van zijn bediende mevrouw Rita Schellaert, hier aanwezig, die 40 jaar onafgebroken in zijn loondienst werkt en vandaag, als pensioengerechtigde, hem nog steeds assisteert. Ik betrek haar dan ook graag bij deze laudatio, zij is de verpersoonlijking van het woord “personal assistant” en dit al lang voor dit woord was uitgevonden.
Afscheid nemen van de balie, Mr. Moens, beste Walter, doe je niet, wel van het professionele leven en denk hierbij aan de woorden: “Afscheid nemen is met zachte vingers, wat voorbij is, dichtdoen en verpakken in de goede gedachten der herinnering.” 50 jaar advocaat zijn kan je niet zonder steun en die heb je volop genoten van jouw echtgenote Karina voor wie ook een andere tijd aanbreekt. In tegenstelling tot vele echtgenotes die bij de opruststelling van hun echtgenoot het doembeeld van ‘s mans dagelijkse aanwezigheid zien opduiken, ben jij, Karina, de dagelijkse aanwezigheid van Walter gewoon. Hij heeft immers altijd thuis kantoor gehouden, jij bent dus gevaccineerd. Karina en Walter, warmte en hartelijkheid zijn jullie handelsmerk, de balie wenst jullie beiden het allerbeste toe met nog vele gelukkige jaren die Voltaire zo mooi beschrijft in zijn “Ce qu’il faut pour être heureux” “Il faut, la nuit, tenir entre deux draps Le tendre objet que notre coeur adore, Le caresser, s’endormir dans ses bras, Et le matin, recommencer encore.” Beter kan ik jullie beiden niet wensen. Gent, 23 april 2015
LAUDATIO
PIET DE PAUW Uitgesproken door Tanja Van den Bossche Geachte Heer Stafhouder, Geachte heer Eerste Voorzitter, Waarde Dames en Heren Magistraten, Geachte Dames en Heren Advocaten, Geachte Dames en Heren Genodigden, Beste Piet, Normaal is dit het uur waarop ik mijn dansschoenen aantrek en mij klaar maak voor anderhalf uur salsa, een voor mij ontspannende activiteit die ik eigenlijk nooit oversla tot.. Meester Piet De Pauw mij vroeg of ik bereid was voor hem te spreken op deze viering. Naast het feit dat het uiteraard een eer is dat mij dit wordt gevraagd – hopelijk spijt het hem niet binnen 10 min -, moet ik toegeven dat ik ook enigszins verbaasd was dat hij een kritische, 35-jarige confrater, minder dan de helft van zijn leeftijd - die ik verder niet zal vernoemen - het woord toevertrouwt. Maar gaandeweg heb ik mij gerealiseerd dat het juist typerend is voor Piet om een atypische spreker te vragen om voor hem het woord te nemen, en misschien zal U het op het einde van mijn laudatio daarmee ook eens zijn.
19
Viering jubilarissen Jacques Danneels Walter Moens Piet De Pauw Wat er ook van zij, ik zal u allen, Piet inclusief, dan ook moeten vragen om mij te pardonneren als sommige feiten niet volledig chronologisch – historisch correct zijn, want een aantal zaken heb ik uiteraard niet uit eerste bron. Ook zo niet de dag dat alles voor de gevierde begon: 26 april 1940, in Luik, waar Meester De Pauw het levenslicht zag om dit vervolgens verder te zetten in Brussel-Ganshoren, kortom de kenmerken van een typische Belg, met alle taalaanhangsels, begonnen toen al te verschijnen. Hij is uiteindelijk dan toch beland in Gent, om zijn schooltijd aan het St. Barbaracollege te doorlopen, de rechtenstudies aan te vatten en te voltooien aan de UGent en op 28 september 1968 ingeschreven te worden op het tableau van de Gentse balie. In die periode voelde hij zich aangetrokken tot de Vlaamse beweging, waardoor hij zich uiteindelijk ontwikkelde tot wat één van zijn goede vrienden omschrijft als het prototype van de romantische flamingant: soms een gevaarlijk mengsel, als U het mij vraagt, maar ten deze door hem steeds eerbaar en ten goede gebruikt. Tegelijkertijd was hij ook een rebel, niet te temmen, wel bereid om kastanjes uit het vuur te halen, amper tot het sluiten van compromissen bereid. Zijn eigen woorden daarover in 1970 – hij was toen 30 jaar oudbij het verlaten van de VU: ‘Ik geloof niet in de uiteindelijke eerlijkheid
20
van de partijpolitiekers. Daar heb ik al lang mijn buik van vol, omdat je, hoe dan ook, kompromissen moet gaan afsluiten en je de radikale lijn niet kunt doortrekken. Ik heb ervaren dat de basismilitant bestendig wordt uitgebuit’. (artikel Knack) Daarop volgden dan andere initiatieven, telkens met evenveel bezieling en overtuiging, zoals het T.A.K, de oprichting van de Vlaamse Republikeinse Beweging, zijn lidmaatschap van de Liga voor de Mensenrechten, Advocaten zonder Grenzen, en ongetwijfeld nog andere bekende en minder bekende verwezenlijkingen. Ik ben ervan overtuigd, zonder deze periodes zelf van nabij te hebben meegemaakt, dat hij zich telkens opnieuw met evenveel overtuigingskracht, en rebelsheid, kortom met zijn hele persoonlijkheid, heeft ingezet voor het doel dat hij op dat ogenblik ambieerde. Het zal hem ongetwijfeld niet steeds in dank zijn afgenomen en we weten allen: strijden waarin men gelooft, vraagt enige moed, en is niet altijd dankbaar. Eén enkele keer - gelukkig tijdelijk – heeft hij het moeten bekopen met zijn persoonlijke vrijheid, maar met dank aan mijn collega en leermeester Meester Jan Van Eeckhaut, die mij attent maakte op het standbeeld van Stafhouder Metdepenningen hier op het Koophandelsplein weet ik nu ook dat het niet is omdat men in de gevangenis verbleven heeft dat men geen goede stafhouder kan zijn.
In elk van deze projecten was Meester De Pauw ongetwijfeld ook een einzelganger, met een lichte of uitgesproken afkeer voor structuur, een soort van minderheid op zich, en ik kan niet anders dan daar toch een verklaring in te zoeken voor de bevlogenheid die zijn leven daarna en tot op vandaag beheerst heeft: zijn strijd voor de rechten van de minderheden. Zijn allereerste focus lag in Ierland, waar hij gevangenen ging bezoeken en vriendschappen voor het leven smeedde; hij woonde hongerstakingen bij van de Koerden, trotseerde de hitte in Algerije, er volgden nog de Basken, de Berbers, de Bretoenen en tot slot de Palestijnen. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat hij een ruime kennissenkring heeft, in binnen- en buitenland, maar ik blijf versteld van de wijze waarop Meester De Pauw er in slaagt om toch mensen van zeer uiteenlopende achtergrond en pluimage, jong en oud, van vrij extreem links tot vrij extreem rechts, en dus alle mogelijke voorkeuren en ideeën, warm te maken voor zijn idealen: misschien is dat wel het geheim van idealen. Ongetwijfeld is dat voor velen onbegrijpelijk, wellicht evengoed als zijn relatie met zijn ook veel jongere, zeer dichte vriend, van de verst verwijderde hoek van het politieke spectrum en confrater aan onze balie, Norbert Van Overloop, jammerlijk op te vroege leeftijd overleden.
Naast vele andere zaken zal hun gemeenschappelijke non-conformisme en hun vrijgevigheid, hun inzet de wereld te verbeteren, hen zonder meer verbonden hebben. Ik zal U tenslotte niet onthouden hoe ik Meester De Pauw leren kennen heb. Wellicht, evident: in het koffiekot, althans was dat de eerste kennismaking. Zijn charme en enthousiasme hebben mij in 2008, en toen kende ik hem nog niet zolang, ertoe gebracht, om samen met hem op een goed georganiseerde en veilige wijze de Palestijnse gebieden te bezoeken, een onvergetelijke ervaring waarvoor ik U, Piet, altijd dankbaar zal zijn. Maar ook daar was er ruimte voor een kijk achter de beide schermen, en niets werd mij onthouden om op een objectieve manier via zowel Israëlische mensenrechtenorganisaties als Palestijnse vluchtelingenkampen mijn eigen mening te vormen. Velen zijn mij ook op die manier voorafgegaan, waaronder oud-Stafhouder van de Brugse balie, Meester Paul Bekaert, eveneens mensenrechtenactivist en brother-in-arms van Meester De Pauw, die ik bereid heb gevonden om mij volgend stukje uit zijn archieven te lenen, geschreven in 2001, tijdens een rit in de Palestijnse gebieden
verbleekt. Ik praat Piet het plan uit het hoofd. Wij vertrekken.”
ook de ruimte om onafhankelijk en vrij te zijn.
Opgelet dames en heren, dit was anno 2001, volop in de 2e intifada, waarna overigens heel wat artikels over de 2 advocaten-mensenrechtenactivisten verschenen zijn in de Belgische pers.
Juist deze kenmerken sluiten zeer sterk aan bij de ingesteldheid van Meester De Pauw, en hij vertrouwde mij zelf ook toe dat hij de balie daarvoor eeuwig dankbaar zal zijn, juist omdat het ook een midden is waar het adagium ‘la parole est libre’ blijft zegevieren. En niet alleen ‘la parole’, denk aan de nog altijd lichtende uitspraak, eigenlijk een begrip “Die Gedanken sind frei”, of in de lijn van Meester De Pauw en de actualiteit “Kein Mensch ist illegal”.
Echter, anno 2015, blijft Meester De Pauw onveranderd, in zijn idealen, in zijn engagement. Getuige daarvan zijn sms waarmee hij vorige week nog onze afspraak ter voorbereiding van deze viering annuleerde: “Tanja, onze afspraak kan niet doorgaan, ik MOET naar de Koerden”. Het zou onbetamelijk zijn om deze lofrede af te sluiten zonder één woord te vermelden over de waarde van het balieleven in de geschiedenis van Meester De Pauw. Men zou hem eerder kunnen omschrijven als een generalist, en hoewel zijn focus soms misschien meer buiten dan binnen de advocatuur lag, bleef en blijft alles rondom zijn persoon dan toch weer aan het recht verbonden. Uiteraard biedt het beroep van advocaat, overigens voor elk van ons, vele mogelijkheden: niet enkel het met passie kunnen verdedigen van principes die we hoog in het vaandel dragen, de persoonlijke ontwikkeling als persoon maar evengoed
Beste Piet, Deze laudatio was voor mij geen gemakkelijke opdracht, maar tegelijkertijd ook een eer. Laat ons nu samen het glas heffen, na deze terugblik op uw turbulente maar ongetwijfeld boeiende levenswandel en carrière. Er rest mij nog enkel U proficiat en vele jaren toe te wensen, en om met één van uw favoriete leuzen te eindigen: “Zolang ge niet alles hebt gegeven, hebt ge niets gegeven.” Voorwaar een mentaal voorbeeld voor ons allen. Gent, 23 april 2015
“We rijden tot aan een aarden berm. Twee bewoners laden goederen over in wagens elk langs een kant. In het midden ligt een berm. Waarom is niet duidelijk… Sommigen moeten hun wagens ergens laten staan en de rest van de weg te voet afleggen. Kafkaiaans. Absurd... Piet stelt voor de aarden berm te ruimen met een kraan. Wat zou het Israëlisch leger doen? Schieten zeggen de Palestijnen. Ik zal er bij staan. De Palestijnen bellen om eens een kraan te doen komen. De adjunct-consul
21
Naar het museum met een jurist als gids Recht in de kunst in Gent (9)
Door Matthias Desmet
“De Allegorie van het Schepengerecht van Gedele in Gent” van Theodoor Rombouts: een voorbeeld van de ingenieuze wisselwerking tussen beeld en recht in de zeventiende eeuw
Het stadhuis van Gent biedt al eeuwen een opvallende indruk met zijn gevel die uit twee willekeurig aaneengeplakte delen lijkt te bestaan. Gent kende ook twee schepenbanken: die van de Keure en die van Gedele. Van het stadhuis was eerst de vleugel voor de schepenen van de Keure af. Deze werd in flamboyant gotische stijl opgetrokken. Wegens geldgebrek moesten de schepenen van Gedele tot 1621 wachten tot hun nieuwe vleugel klaar was. Deze werd in renaissancestijl gebouwd. Om dit nieuwe stuk te stofferen, werden verschillende kunstwerken besteld. De topper was “De Allegorie van het Schepengerecht van Gedele” van Theodoor Rombouts (15971637). Dit monumentale werk bevindt zich nu in het Museum voor Schone Kunsten. De vele symbolen lijken op het eerste gezicht moeilijk te ontcijferen. Het werk kan ons echter, na nader onderzoek, heel wat leren
22
over hoe men toen over recht en de rechtspraak, door het Schepengerecht van Gedele in het bijzonder, dacht. Allegorische vrouwenfiguren
De schepenen van Gedele hadden als bevoegdheden onder meer optreden als ‘paisierders’ in zoendingen tussen poorters, erfeniskwesties en wezenzorg. Naar deze laatste bevoegdheid wordt in het werk, door middel van de vrouwenfiguur bovenaan op het schilderij, verwezen. Ze slaat haar mantel om een vijftal weeskinderen. Aan
de hand van de leeuw die aan haar voeten ligt, kunnen we haar identificeren als de Maagd van Gent. Ze kan echter ook gezien worden als een Dame Justitia die van haar attributen is ontdaan. Ze zit onder een baldakijn, waar normaal gezien de rechter zit, en de schepenen hebben met Jusititia verband houdende attributen vast (zie verder). In het middenregister van het schilderij zien we drie vrouwen. We kunnen hen identificeren als drie van de vier kardinale deugden. De vier kardinale deugden moeten de spil zijn in het leven van een christen. Het zijn kracht (Fortitudo), matigheid (Temperantia), voorzichtigheid of wijsheid (Prudentia) en gerechtigheid (Justitia). De vrouw links kunnen we identificeren als Fortitudo. Ze wordt traditioneel afgebeeld met een zuil. De zittende en schrijvende vrouwenfiguur in het midden is Prudentia. Ze is herken-
baar aan de spiegel en de slang. Een schrijvende Prudentia is zeldzaam en zou hier kunnen verwijzen naar de schrijvende ambtenaren die de schepenen van Gedele bijstonden. De derde dame is Temperantia. Ze giet met een kan met twee tuiten een rode en een transparante vloeistof in een roemer. Water in de wijn doen, als teken van gematigdheid, is een motief dat vanaf de 13de eeuw regelmatig in de kunst van de Nederlanden terugkeert. De schepenen We nemen aan dat de afgebeelde schepenen een symbolische functie hebben. Het gaat hier wellicht niet om portretten naar het leven van het toenmalige schepencollege. Er zijn verschillende redenen om dit aan te nemen. Ten eerste zijn de gezichten van de schepenen eerder aan de stereotype kant. De leeftijden lijken ook te mooi verdeeld om waar te zijn. Ten tweede bestond het schepencollege van Gedele uit dertien schepenen. Uit de bewaarde archieven leren we dat hiervan soms werd afgeweken. Af en toe was er eens een lid meer of minder, maar het waren er wel altijd meer dan acht. Ten slotte weten we dat de samenstelling van het schepencollege elk jaar wisselde. Slechts enkele schepenen zetelden verschillende jaren in de periode dat Rombouts het werk maakte, maar dit zijn er alleszins minder dan acht. Het feit dat de schepenen met acht
zijn, heeft dan waarschijnlijk ook eerder een compositorische (symmetrie) en een symbolische waarde. Het getal acht heeft een bijzondere betekenis in zowel de wiskunde (aantal hoeken van een kubus), de astronomie (acht planeten) als het christendom (Christus verrees op de achtste dag na Palmzondag, de achthoekige vorm van het grondplan van vroegchristelijke kerken; zie ook het achthoekige fonteinbassin op het Lam Gods). Acht wijst op volmaaktheid en oneindigheid (het schriftsymbool hiervan is dan ook een liggende ‘8’). Wat ook meteen opvalt, is dat de schepenen allen dezelfde kledij dragen. We kunnen veronderstellen dat dit de officiële tabberd van het Schepengerecht van Gedele was. Ze dragen allen dezelfde rode baret en een soort blauw-paarse mantel. Let ook op de verschillende wijzen waarop de schepenen deze hebben omgeslagen. Daaronder dragen ze allen andere kleren. Dit stemt overeen met de kostuumvereisten die werden opgelegd in artikel 12 van de Concessio Carolina, het stadsrecht van 1540. In deze lijst beperkingen die Keizer Karel V de stad Gent en haar bestuur oplegde, werd onder meer het teveel aan luister van de bestuursklasse in de kiem gesmoord en werd de kledij van de schepenen geüniformeerd. Zo is (duurdere) gestreepte stof uit den boze en moeten de schepenen een effen “tabbaertlakenen” dragen. De stof waaruit deze kleren waren
gemaakt, is laken. De schepenen kregen een vergoeding om deze dure stof te betalen. Het leeuwendeel van de attributen van de schepenen kan met afbeeldingen van Justitia in verband gebracht worden. Tegelijk staan ze ook voor de eigenschappen waarover een ideale schepen moet beschikken. We bespreken de attributen van links naar rechts.
- Op het gezicht van de schepen met witte baard valt een lichtbundel uit het venstertje linksboven. Het is interessant om naar de betekenis van licht in gerechtigheidsvoorstellingen te kijken. Niet zelden wordt Justitia op een bijzondere manier belicht: aureolen, stralenkransen, zon, sterren … Licht is op schilderijen bovendien vaak gerelateerd aan God. Het goddelijk licht valt uit de hemel en ‘verlicht’ de personages. In de christelijke middeleeuwen getuigen vele gerechtigheidstaferelen, in het bijzonder Laatste Oordelen, dat de wereldlijke schepenen met hun oordeel een goddelijke taak uitoefenen. - De tweede schepen van links houdt een boek vast. Ook
23
Naar het museum met een jurist als gids Recht in de kunst in Gent (9)
24
Door Matthias Desmet
het boek is een symbool dat vaak met Justitia wordt geassocieerd en wijst natuurlijk op de geletterdheid van de schepenen. Het Gentse recht is op het ogenblik dat het schilderij gemaakt wordt overigens volledig ‘gecodificeerd’.
- De derde schepen is geblinddoekt. De blinddoek is een attribuut dat als symbool voor onpartijdigheid traditioneel met Justitia wordt geassocieerd. - Het zwaard dat de vierde schepen vasthoudt, staat symbool voor de publieke autoriteit die door justitie wordt uitgeoefend en is wederom een vast attribuut van Justitia.
- De vierde schepen van rechts houdt een palmtak vast.
Ook de palmtak is een attribuut van Justitia. De palmtak of zegepalm is een traditioneel symbool dat op schilderijen door heiligen en martelaars gedragen wordt. De ‘vrede’ tussen verschillende partijen doen terugkeren, was niet onbelangrijk bij het ‘paisieren’. - De derde schepen van rechts heeft een weegschaal bij zich, het alom bekende symbool voor het evenwicht dat een rechter in zijn uitspraken moet nastreven.
penen van Gedele. Ze bestelden veelvuldig werken die hier verband mee hielden. Zo hangt nu nog steeds in de kapel van de schepenen van Gedele ‘Aan Zeno, die op een onwrikbare wijze geheimen wist te bewaren’ door Jan Van Cleef (16461716). Daarin wordt de filosoof geroemd voor het feit dat hij zijn vrienden niet verraadde, ondanks de druk van een tiran. Ook de Allegorie op de Gentse rechtspraak van Jan Van Cleef, die gemaakt werd voor de griffie van het Schepengerecht van Gedele in 1699, werd vroeger als een allegorie op de geheimhouding gezien. Dit werk werd in aflevering 6 van deze rubriek al vermeld. De andere personages en het decor
- De tweede schepen van rechts lijkt zijn handen in zijn mantel weg te stoppen. In de embleemboeken van Andreas Alciatus (1492-1550) treffen we een merkwaardig tafereel aan van een geblinddoekte heerser omringd door schepenen zonder handen. Het draagt als titel ‘In senatum bonum principis’. Zonder handen zijn de schepenen niet in staat geschenken aan te nemen of zich door beloften of steekpenningen te laten leiden. - De schepen helemaal rechts maakt het zwijggebaar. De zwijgplicht blijkt erg belangrijk te zijn geweest voor de sche-
Rechts op het schilderij staat een groep exotische personages. Meestal wordt deze groep verklaard als zouden ze de universaliteit van het recht voorstellen, een verbeelding van het idee van een algemeen geldend natuurrecht. De groep is tevens een getuigenis van de culturele smeltkroes die Gent, als han-
25
Naar het museum met een jurist als gids Recht in de kunst in Gent (9) delscentrum rond vier stromen, was.
In de rechterbenedenhoek van het schilderij zien we een oude man met baard, vergezeld van drie jonge vrouwen. Zij stellen de rivieren die door Gent stromen voor. De oude man is de Schelde, de vrouw naast de waterspuwende draak de Leie. De twee andere vrouwen, die slechts deels te zien zijn, verbeelden de Lieve en de Moere. De oude man met de hoorn des overvloeds die de Schelde voorstelt, staat in een lange, uit de klassieke oudheid ontsproten traditie van het voorstellen van rivieren door zogenaamde riviergoden, oude, gespierde mannen met baard, vaak vergezeld van een kruik waaruit water stroomt en/of een hoorn des overvloeds. Op zijn Romereis die hij eerder had ondernomen om de Italiaanse en antieke kunst te bestuderen, moet Rombouts zeker op der-
26
gelijke beelden gestoten zijn. (De Schelde als oude man en de Leie als jonge vrouw vinden we vandaag in Gent nog steeds op het Sint-Veerleplein, boven de toegang tot de vismijn.)
Links onderaan staat een groep gewapende mannen. De leeuwtjes aan de laarzen van één ervan doen vermoeden dat het hier om leden van het Gentse stadsleger gaat. Goed bestuur en justitie worden gekenmerkt door het feit dat het machtsmonopolie niet langer aan de bevolking maar aan de machthebbers toebehoort. Op de achtergrond rechts zien we een aantal standbeelden in nissen. Het meest linkse stelt een profeet of filosoof voor. Ernaast zien we een beeld van een
Door Matthias Desmet mannelijk naakt, met de rug naar de toeschouwer gekeerd. Helemaal bovenaan komt achter een gordijn een tafereel in grisaille tevoorschijn. Zijn dit verwijzingen naar de in de oudheid liggende wortels van het recht of gerechtigheidstaferelen? Ten slotte valt nog op dat de compositie van Rombouts’ allegorie verband houdt met de traditionele compositie van een Laatste Oordeel. Als we bijvoorbeeld Het Laatste Oordeel van Raphaël Coxcie, dat in het schepengerecht van de Keure hing, erbij halen (zie aflevering 7 van deze rubriek), zien we de gelijkenissen in compositie. In het benedenregister van het schilderij van Coxcie zien we ook een opsplitsing in twee groepen, zijnde de uitverkorenen en de verdoemden. Zoals bij Rombouts in het bovenregister de Maagd van Gent wordt omringd door schepenen, wordt in het bovenregister van het Laatste Oordeel Christus omringd door heiligen. Door de opbouw van zijn compositie legde Rombouts dus de link met het schilderij dat in het andere schepengerecht de show stal.
Het Laatste Oordeel van Raphaël Coxcie
Een oude traditie van kunstzinnige legitimatie Ter legitimering worden in Rombouts’ werk zowel symbolen uit de traditie van het christendom als uit de klassieke oudheid aangehaald. De nadruk van dit werk ligt op de deugdzaamheid en de deugdelijkheid van de rechters, die zowel door de aanwezigheid van de kardinale deugden als door de attributen die de schepenen vasthouden, worden geïllustreerd. De kwaliteit van het rechtssysteem moet hier blijken uit de eigenschappen die de rechtspractici bezitten, eerder dan uit de beginselen die eraan ten grondslag liggen. Alleszins biedt Rombouts’ allegorie vooral een mooi voorbeeld van de ingenieuze wisselwerking tussen beeld en recht in de zeventiende eeuw.
1. Dit artikel is gebaseerd op: M. DESMET, De rechtsiconologie van de Gentse schepenen, in het bijzonder Theodoor Rombouts’ “Allegorie van het Schepengerecht van Gedele in Gent”, masterthesis Rechten (promotor G. Martyn), Gent, Universiteit Gent, 2014; M. DESMET, “’De allegorie van het Schepengerecht van Gedele in Gent”, een legitimerende rechtssymboliek ontward”, Pro Memorie 16.2 (2014), 10-19. 2. Deze laatste wordt dus geïncarneerd in de Maagd van Gent en in de attributen die de schepenen vasthouden.
Gentse Fractie Algemene Vergadering OVB
27
Vlaamse conferentie der Balie van Gent Door Wim Vanbiervliet
Pleitwedstrijd Georges DEBRA De Pleitwedstrijd Georges DEBRA ging dit jaar door op 4 maart 2015. Acht confraters kruisten de degens over de meest uiteenlopende onderwerpen. De jury, voorgezeten door rechter Katrien De Wilde, loofde de kwaliteiten van alle pleiters. Uiteindelijk kwam Mr. Kea Van de Walle als winnaar uit de bus. Zij mocht intussen de Gentse kleuren verdedigen op de Zuidelijke Pleitwedstrijd in Breda. Als tweede kwam Mr. Stefanie Goubert uit de bus. Zij won eveneens de publiekwedstrijd en zal de balie Gent vertegenwoordigen tijdens het Vlaams Pleitjuweel, dat dit jaar wordt georganiseerd door de balie Turnhout. De derde prijs ging naar Mr. Cedric De Troch. Deze laatste neemt deel aan de strafpleitwedstrijd in het Nederlandse Den Bossch.
28
Stagistensouper 2015
29
COMMISSIE van de stagiairs stelt met trots voor: HAAR NIEUWE STAGISTENVERTEGENWOORDIGER!! LAURENCE DEMEULEMEESTER Wie is ze? Laurence is geboren en opgegroeid in Roeselare. Ze studeerde rechten in Kortrijk en vervolgens Leuven, ging op Erasmus in Bordeaux en volgde notariaat in Brussel. Nadien vond ze haar plekje hier in Gent waar ze nu ook woont. Laurence doet haar stage bij Frans Baert & Vennoten. Flatterend bescheiden, altijd vriendelijk, en heel gedreven zal Mr. Demeulemeester het komende gerechtelijk jaar (2015-2016) de functie van stagistenvertegenwoordiger waarnemen. Wat doet de Commissie van Stagiairs nog meer? DE ENQUÊTE
BBQ
Van 20 tot 28 april 2015 konden alle stagiairs van de Gentse balie een enquête invullen m.b.t. hun statuut, hun vergoeding, de organisatie van de balielessen en de Salduz-permanentie.
De Commissie van Stagiairs nodigt van harte alle advocaten van de Gentse Balie uit voor een BBQ als afsluiter van het gerechtelijk jaar.
De resultaten dienden als basis van een lijst aanbevelingen die de Commissie van Stagiairs verwoordde ten aanzien van de Raad van de Orde. De resultaten en de lijst van aanbevelingen zullen aan alle stagiairs worden meegedeeld.
De BBQ vindt plaats op 26/06/2015 vanaf 18u30 op het zonnige terras van BaReMar aan de Watersportbaan (Yachtdreef 2, 9000 GENT). Prijs (inclusief wijnen en water bij het hoofdgerecht): - voor tableau-advocaten: 35 EUR - voor stagiairs: 30 EUR Inschrijven via de website Vlaamse Conferentie!
30
van
de
De kunstenaar van dit meesterwerk?
Dat bent u!
renc e f e R
De Loewe Reference ID heeft de uitstraling van een kunstwerk: Tijdloos, strak en volledig personaliseerbaar! Kies uit een reeks prachtige kleuren, exclusieve materialen en opstellingsvarianten. Een televisie zo uniek als uw karakter. Dé perfecte mix van design, beeld en geluid. Ontdek de nieuwe standaard voor premium Home Entertainment. Meer informatie over Loewe Reference ID vindt u op www.loewe.tv of bij Serge Dewitte in Sint-Martens-Latem:
Sinds 1959 een begrip in kwaliteit en service.
e Loew e ID
www.buromarket.com
Alles voor het kantoor, echt alles!
Buro Market biedt u de grootste keuze aan kantoormeubilair en benodigdheden en geeft u professioneel advies omtrent uw kantoorinrichting of projectinrichting. • • • • • • • •
7 winkels over heel België De grootste keuze aan kantoormeubelen en accessoires Online shoppen 24/24 en 7/7 Gratis catalogus Ergonomisch advies en projectbegeleiding Gratis 2D/3D planning en prijsbestek Levering en montage door eigen monteurs Meer dan 30 jaar ervaring
Buro Market Gent Kortrijksesteenweg 1169 9051 St-Denijs-Westrem 09 243 10 70
[email protected]
Antwerpen
Gent
Sint-Pieters-Leeuw
Vilvoorde
Hasselt
Brussel Bruxelles Liège