VERVANGENDE BASISSTOF
3 VMBO-BK THEMA 3 VOORTPLANTING EN ONTWIKKELING
Deze basisstof vervangt de basisstof in je leerwerkboek.
9.
Soa’s
In deze vervangende basisstof maak je met klasgenoten een kwartetspel over seksueel overdraagbare aandoeningen. Daarna kunnen jullie het kwartetspel spelen.
EEN SOA OPLOPEN Vrijen kan heel mooi zijn. Toch moet je goed nadenken over de gevolgen. Als meisje moet je van tevoren bedenken dat je zwanger kunt raken. Je moet ook allebei goed opletten dat je geen seksueel overdraagbare aandoening (soa) oploopt.
Een seksueel overdraagbare aandoening is een ziekte die je kunt krijgen door met iemand te vrijen. Soa’s kunnen veroorzaakt worden door een bacterie, schimmel of virus. Sommige soa ‘s kunnen dodelijk zijn. Veel mensen geloven dat je een soa kunt krijgen door te knuffelen. Of door een vieze wc-bril. Dat is niet waar. Van knuffelen krijg je geen ziekte. En de ziekteverwekkers kunnen buiten het menselijk lichaam niet overleven. Dus ook niet in de wc.
CHLAMYDIA In Nederland komt de soa chlamydia het meest voor. Chlamydia wordt veroorzaakt door een bacterie. Door de bacterie kan de urinebuis ontsteken. Bij een vrouw kan de baarmoederhals ontsteken. Als je besmet bent met chlamydia, merk je het niet altijd. Je kunt chlamydia dan ongemerkt doorgeven aan degene met wie je vrijt. EEN KWARTETSPEL OVER SOA ’S Je gaat een kwartetspel maken over soa’s. De informatie voor de kaarten van het kwartetspel, ga je zelf opzoeken. Daarna speel je het spel met klasgenoten.
Met z’n drieën maak je één kwartetspel van in totaal 36 kaarten. Dat zijn dus drie kwartetten per persoon. Er zijn drie opdrachten. Elk van jullie kiest een opdracht met het knipblad dat daarbij hoort. Noteer hieronder jullie namen bij de opdracht die je gaat doen. doet opdracht 1 (met knipblad 1). doet opdracht 2 (met knipblad 2). doet opdracht 3 (met knipblad 3).
1
© Malmberg ‘s-Hertogenbosch
VERVANGENDE BASISSTOF
3 VMBO-BK THEMA 3 VOORTPLANTING EN ONTWIKKELING
OPDRACHT 1 In de tabel zie je in de linker kolom de namen van drie soa’s. Je ziet naast elke soa vier vakken om in te vullen. Enkele vakken zijn al ingevuld. – Zoek informatie over de drie soa’s. Je kunt zoeken in boeken, in folders of op internet. Voor informatie op internet surf je naar: www.soaaids.nl. Je docent kan je helpen bij het verzamelen van de informatie. – Noteer in de tabel de informatie die je hebt gevonden. Soa
Wat merk je van deze soa?
Oorzaak van de soa
Genezing
Chlamydia
afscheiding uit vagina/penis; branderig gevoel bij het plassen
bacterie
antibiotica
Gonorroe
Mogelijke gevolgen als je er niets tegen doet
bacterie
Hepatitis B
veel rust, helpt bij 90% van mensen met een infectie
Hieronder lees je hoe je de kwartetkaarten maakt. Op knipblad 1 zie je twaalf kaartjes. – Plak het knipblad op een stuk dun karton. – Knip de kaartjes uit. – Schrijf de informatie die je gevonden hebt op de kaartjes. Kijk hiervoor in de tabel. – Je kunt de kaartjes mooier maken door ze te kleuren. – Je kunt ook afbeeldingen op de kaartjes plakken. Samen met de kaartjes van de andere twee leerlingen heb je een compleet kwartetspel. Veel speelplezier!
2
© Malmberg ‘s-Hertogenbosch
VERVANGENDE BASISSTOF
3 VMBO-BK THEMA 3 VOORTPLANTING EN ONTWIKKELING
OPDRACHT 2 In de tabel zie je in de linker kolom de namen van drie soa’s. Je ziet naast elke soa vier vakken die je moet invullen. Enkele vakken zijn al ingevuld. – Zoek informatie over de drie soa’s. Je kunt zoeken in boeken, in folders of op internet. Voor informatie op internet surf je naar: www.soaaids.nl. Je docent kan je helpen bij het verzamelen van de informatie. – Noteer in de tabel de informatie die je hebt gevonden. Soa
Wat merk je van deze soa?
Oorzaak van de soa
Genezing
Mogelijke gevolgen als je er niets tegen doet
Herpes genitalis
Hiv / aids
geen speciale kenmerken
vatbaarheid voor allerlei ziekten; van aids ga je dood
bacterie
Syfilis
Hieronder lees je hoe je de kwartetkaarten maakt. Op knipblad 2 zie je twaalf kaartjes. – Plak het knipblad op een stuk dun karton. – Knip de kaartjes uit. – Schrijf de informatie die je gevonden hebt op de kaartjes. Kijk hiervoor in de tabel. – Je kunt de kaartjes mooier maken door ze te kleuren. – Je kunt ook afbeeldingen op de kaartjes plakken. Samen met de kaartjes van de andere twee leerlingen heb je een compleet kwartetspel. Veel speelplezier!
3
© Malmberg ‘s-Hertogenbosch
VERVANGENDE BASISSTOF
3 VMBO-BK THEMA 3 VOORTPLANTING EN ONTWIKKELING
OPDRACHT 3 Hieronder zie je een tabel over drie vragen. – Hoe krijg je een soa? – Hoe voorkom je een soa? – Waar krijg je geen soa van? – Zoek de antwoorden op deze vragen. – Zoek per vraag vier antwoorden. – Je kunt zoeken in boeken, in folders of op internet. Voor informatie op internet surf je naar: www.soaaids.nl. – Je docent kan je helpen bij het verzamelen van de informatie. – Noteer in de tabel de informatie die je hebt gevonden. Hoe krijg je een soa?
Hoe voorkom je een soa?
Waar krijg je geen soa van?
Hieronder lees je hoe je de kwartetkaarten maakt. Op knipblad 3 zie je twaalf kaartjes. – Plak het knipblad op een stuk dun karton. – Knip de kaartjes uit. – Schrijf de informatie die je gevonden hebt op de kaartjes. Kijk hiervoor in de tabel. – Je kunt de kaartjes mooier maken door ze te kleuren. – Je kunt ook afbeeldingen op de kaartjes plakken. Samen met de kaartjes van de andere twee leerlingen heb je een compleet kwartetspel. Veel speelplezier!
Je hebt nu de vervangende basisstof doorgewerkt. In je leerwerkboek vind je op bladzijde 259 een samenvatting: Om te onthouden. Daarmee kun je je goed voorbereiden op een proefwerk. Op bladzijde 260 vind je ‘Test Jezelf’. Daarmee kun je nagaan of je alles ‘kent en kunt’ wat in de samenvatting staat.
4
© Malmberg ‘s-Hertogenbosch
VERVANGENDE BASISSTOF
3 VMBO-BK THEMA 3 VOORTPLANTING EN ONTWIKKELING
Knipblad 1
bij opdracht 1
Kenmerken
Kenmerken
Kenmerken
Oorzaak
Oorzaak
Oorzaak
Genezing
Genezing
Genezing
Gevolgen
Gevolgen
Gevolgen
Kenmerken
Kenmerken
Kenmerken
Oorzaak
Oorzaak
Oorzaak
Genezing
Genezing
Genezing
Gevolgen
Gevolgen
Gevolgen
Kenmerken
Kenmerken
Kenmerken
Oorzaak
Oorzaak
Oorzaak
Genezing
Genezing
Genezing
Gevolgen
Gevolgen
Gevolgen
Kenmerken
Kenmerken
Kenmerken
Oorzaak
Oorzaak
Oorzaak
Genezing
Genezing
Genezing
Gevolgen
Gevolgen
Gevolgen
5
© Malmberg ‘s-Hertogenbosch
VERVANGENDE BASISSTOF
3 VMBO-BK THEMA 3 VOORTPLANTING EN ONTWIKKELING
Knipblad 2
bij opdracht 2
Kenmerken
Kenmerken
Kenmerken
Oorzaak
Oorzaak
Oorzaak
Genezing
Genezing
Genezing
Gevolgen
Gevolgen
Gevolgen
Kenmerken
Kenmerken
Kenmerken
Oorzaak
Oorzaak
Oorzaak
Genezing
Genezing
Genezing
Gevolgen
Gevolgen
Gevolgen
Kenmerken
Kenmerken
Kenmerken
Oorzaak
Oorzaak
Oorzaak
Genezing
Genezing
Genezing
Gevolgen
Gevolgen
Gevolgen
Kenmerken
Kenmerken
Kenmerken
Oorzaak
Oorzaak
Oorzaak
Genezing
Genezing
Genezing
Gevolgen
Gevolgen
Gevolgen
7
© Malmberg ‘s-Hertogenbosch
VERVANGENDE BASISSTOF
3 VMBO-BK THEMA 3 VOORTPLANTING EN ONTWIKKELING
Knipblad 3
bij opdracht 3
Kenmerken Kenmerken
Kenmerken
Kenmerken Kenmerken
Oorzaak Oorzaak
Oorzaak
Oorzaak Oorzaak
Genezing Genezing
Genezing
Genezing Genezing
Gevolgen Gevolgen
Gevolgen
Gevolgen Gevolgen
Kenmerken Kenmerken
Kenmerken
Kenmerken Kenmerken
Oorzaak Oorzaak
Oorzaak
Oorzaak Oorzaak
Genezing Genezing
Genezing
Genezing Genezing
Gevolgen Gevolgen
Gevolgen
Gevolgen Gevolgen
Kenmerken Kenmerken
Kenmerken
Kenmerken Kenmerken
Oorzaak Oorzaak
Oorzaak
Oorzaak Oorzaak
Genezing Genezing
Genezing
Genezing Genezing
Gevolgen Gevolgen
Gevolgen
Gevolgen Gevolgen
Kenmerken Kenmerken
Kenmerken
Kenmerken Kenmerken
Oorzaak Oorzaak
Oorzaak
Oorzaak Oorzaak
Genezing Genezing
Genezing
Genezing Genezing
Gevolgen Gevolgen
Gevolgen
Gevolgen Gevolgen
9
© Malmberg ‘s-Hertogenbosch
