8 icci INFORMATIECENTRUM VOOR HET BEDRIJFSREVISORAAT

8 icci INFORMATIECENTRUM VOOR HET BEDRIJFSREVISORAAT

CENTRE o 'INFORMATlON OU REVISORAT OENTREPRISES

OPROEP TOT HET INDIENEN VAN EEN STUDIE-OFFERTE Onze referte PP/EVlil

Correspondent [email protected]

Uw referte

Datum

13 oktober 2009

Betrert: Wetenschappelijke empirische studie omtrent het bedrijrsrevisoraat in de verenigingssector Inleiding Ret ICCI is een private stichting opgericht door het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (IBR) dat o.m. als doel heeft objectieve en wetenschappelijke informatie te verstrekken over onderwerpen die het bedrijfsrevisoraat aanbelangen. Voor meer informatie in verband met de ICCI wordt verwezen naar de website www.icci.be In dit kader verzorgt het ICCI de publicaties van het IBR met uitzondering van de officiele publicaties Uaarverslag en vademecum). 1. Algemeen kader van het bedrijfsrevisoraat in de verenigingssector De vererugmgssector activi tei tensectoren:

wordt

gekenmerkt

door

een

zeer

grote

verscheidenheid

aan

Sociale secretariaten; Interbedrijfsgeneeskundige dienst; Controleorganismen; Intercommunale verenjgingen; Beschutte werkplaatsen; Gezondheidszorg; NGO's; Culturele sector; Jeugdbewegingen; Sport; Onderwijs; Beroepsorganisaties; Enz.

Private Stichting naar Belgisch recht Fondation privee de droit beige Rue d'Arenbergstraat 13 Bruxelles 1000 Brussel [email protected] www.iccLbe

1/6

8 icci INFORMATIECENTRUM VOOR HET BEDRIJFSREVISORAAT CENTRE O'/NFORMA TlON OU REV/SORA T O'ENTREPR/SES

De voornaamste rechtsvorm is de veremglOg zonder winstoogmerk (vzw), maar de Belgische wetgeving kent nog andere rechtsvormen (ivzw, private stichtingen, stichtingen van openbaar nut, beroepsverenigingen, enz.) . Bepaalde verenigingen hebben zuiver private financieringsbronnen, terwijl andere 10 meer of mindere mate moeten rekenen op financiering uitgaande van open bare besturen. De wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zander winstoogmerk, de internationale verenigingen zander winstoogmerk en de stichtingen verplicht de zeer grate entiteiten ertoe om een of meer commissarissen te benoemen onder de personen ingeschreven in het openbaar register van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (IBR). De besturen, die de financiering verschaffen, leggen trouwens vaak een externe controle op van de boekhouding van de organismen waarvan ze de financiering verschaffen of waaraan ze subsidies toekennen en dit ongeacht de grootte van de betrokken entiteit. De wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven voorziet dat elke ondernerning waar een ondernemingsraad werd opgericht, met uitzandering van de gesubsideerde onderwijsinstellingen, een of meer bedrijfsrevisoren benoemt. Wanneer een comrnissaris in de entiteit is benoemd, is het de comrnissaris die deze opdracht ten opzichte van de ondernerningsraad ui toefent. Ten slotte doen bepaalde verenigingen, die niet verplicht zijn om krachtens wettelijke en reglementaire bepalingen een beroep te doen op de diensten van een bedrijfsrevisor, op vrijwillige basis beroep op een bedrijfsrevisor, hetzij in de hoedanigheid van commissaris, hetzij om andere diensten te verrichten. Een niet te verwaarlozen percentage van veremg10gen beschikt binnen hun structuur niet over specialisten inzake boekhoudkundige en adrninistratieve organisatie. De bedrijfsrevisor, die al dan niet de functie van commissaris uitoefent, kan worden gevraagd om binnen zijn specialisatiedomein studies uit te voeren voor of adviezen te verschaffen aan verenigingen. Duizenden entiteiten uit de verenigingssector doen aldus een beroep op de diensten van een bedrijfsrevisor. 2. Doelstelling Op heden bestaat er geen onafhankelijke wetenschappelijke studie over de perceptie van de rol van het bedrijfsrevisoraat in de verenigingssector. Ret zou aldus nuttig zijn om de perceptie te evalueren van de tussenkomst van de bedrijfsrevisor in de verenigingssector, in hoofdzaak bij verenigingen en in bijkomende orde bij derden. Private Stichting naar Belgisch recht Fondation privee de droit beige Rue d'Arenbergstraat 13 Bruxelles 1000 Brussel [email protected] www.icci.be

2/6

o icci

INFORMATIECENTRUM VOOR HET BEDRIJFSREVISORAAT CENTRE O'INFORMA TION OU REVISORAT O'ENTREPRISES

Het onderzoeksgebied beperkt zich tot enteiten die rechtspersoonlijkheid hebben, andere dan vennootschappen, onderworpen aan de verplichting om een commissaris te benoemen of de mogelijkheid hebben er een te benoemen. Bij wijze van voorbeeld zou de studie een antwoord kunnen verschaffen op de volgende vragen (deze lijst is niet-exhaustief en kan worden aangepast door de inschrijver): Hoe geschiedt de keuze van de bedrijfsrevisor ? Wat zijn de verwachtingen van de verenigingen over de tussenkomst van de bedrijfsrevisor, zowel op het vlak van zijn persoonlijke kwaliteiten als wat zijn rol betreft ? Hoe worden de verhoudingen tussen de bedrijfsrevisor en het bestuursorgaan van de entiteit gepercipieerd ? Wat is de houding van de geauditeerde entiteit ten opzichte van de professionele aanpak van de bedrijfsrevisor, in het bijzonder wat de "bevestigingen van de leiding" betreft ? Hoe wordt de deelname van de bedrijfsrevisor aan de algmene vergadering gepercipieerd ? Neemt hij deel aan de algemene vergadering? Wat is zijn inbreng? Indien hij niet deelneemt, wat zijn de redenen daarvoor en is zijn deelname gewenst? Wat zijn de redenen van een eventuele wijziging van de bedrijfsrevisor? Wat was o.a. de impact op de opstelling van de jaarrekening in verenigingen waar een bedrijfsrevisor voor het eerst werd benoemd als gevolg van de hervorrning van de wet van 27 juni 1921 ? Wat is het effect van de externe audit op de kwaliteit van de financiele staten van verenigingen ? Wat is de impact van een door een bedrijfsrevisor geauditeerde jaarrekening op het bekomen van financiering, hetzij bij open bare besturen of in de prive (kredietinstellingen maar ook schenkers) ? Wat is de perceptie over de kost van de door de bedrijfsrevisor uitgevoerde audit? Zou u, buiten de commissarisopdracht, overwegen om een beroep te doen op een bedrijfsrevisor voor een regelmatigheids- en doelmatigheidsaudit? Een dergelijke studie vereist een representatief staal van verenigingen die een beroep doen op de diensten van een bedrijfsrevisor. Daartoe dringt een uitgebreide bevraging zich op bij verenigingen die behoren tot verschillende activiteitensectoren en genieten van verschillende wijzen van financiering. De studie dient zich niet te focussen op de rol van de bedrijfsrevisor ten opzichte van de ondernerningsraad, aangezien een dergelijk studie sinds eind 2008 aan de gang is. Dit betekent niet dat dit aspect dient te worden genegeerd wanneer in de loop van de bevraging verwachtingen in dit verband worden geformuleerd. De bevraging zou ook moeten rekening houden met de grote verenigingen, die krachtens de wet ertoe gehouden zijn om een comrnissaris te benoemen, en die niet tot een dergelijk benoeming zijn Private Stichting naar Belgisch recht Fondation privee de droit beige Rue d'Arenbergstraat 13 Bruxelles 1000 Brussel info@iccLbe www.iccLbe

3/6

o icci

INFORMATIECENTRUM VOOR HET BEDRIJFSREVISORAAT CENTRE O'INFORMA nON OU REVISORAT O'ENTREPRISES

overgegaan. Alvorens te starten met de studie zal er ten minste een coordinatievergadering met het ICCI worden georganiseerd teneinde er zich van te verzekeren dat de bevraging de verschillende gewenste aspecten behandelt. Het ICCI zal een van zijn bestuurders aanwijzen die deze vergadering zal bijwonen alsook de latere coordinatievergaderingen; hij zal tevens op regelmatige wijze worden gei"nformeerd over de vorderingen van de werkzaarnheden zonder echter op een actieve wijze aan de studie deel te nemen. 3. Samenwerking bij de verwezenlijking van de studie De inschrijver kan overwegen om de studie te verwezenlijken in samenwerking met een andere instelling van hoger onderwijs. De offerte dient er melding van te maken, doch in ieder geval wenst het ICCI de overeenkomst af te sluiten met slechts een enkele entiteit, die de volledige verantwoordelijkheid over de verwezenlijking en beeindiging van de studie zal dragen. 4 . Auteursinstructies Bij de uitwerking van de studie dient er rekening te worden gehouden met de auteursinstructies in bijlage. 5. Verwachte output De studie dient de verschilliende vormen van tussenkomst van de bedrijfsrevisor in de verenigingssector te beschrijven, hetzij op grond van wetsbepalingen (niet aileen de opdrachten van de comrnissaris), hetzij in zijn hoedanigheid van raadgever. De studie moet expliciet leiden tot een aantal besluiten over de perceptie van het bedrijfsrevisoraat in de verenigingssector en aanbevelingen formuleren teneinde beter te beantwoorden aan de verwachtingen van de sector. 6. lnformatievergadering Een inforrnatievergadering, inzake het ICCI in het algemeen en inzake een vraag- en antwoordsessie naar aanleiding van deze oproep tot studie-offerte van het ICCI in het bijzonder, zal doorgaan op 25 november 2009 van 11 :00 uur tot 12:00 uur in de kantoren van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren, Arenbergstraat 13, 1000 Brussel.

Private Stichting naar Belgisch recht Fondation privee de droit beige Rue d'Arenbergstraal 13 Bruxelles 1000 Brussel info@iccLbe www.iccLbe

4/6

8 icci INFORMATIECENTRUM VOOR HET BEDRIJFSREVISORAAT CENTRE o 'INFORMAT10N OU REVISORAT O'ENTREPRISES

7. Timing De uiterste datum voor ontvangst van de offerte is 2 december 2009 om 12:00 uur. De offerte moet worden verstuurd naar of ter plaatse worden overhandigd op het volgende adres: Stichting Informatiecentrum voor het bedrijfsrevisoraat (ICCI) La.v. de Voorzitter, de heer Michel DE WOLF Arenbergstraat 13 1000 BRUSSEL De offertes zullen worden overgemaakt in drie exemplaren, gedateerd en ondertekend door de persoon die de studie zal leiden. De Raad van Bestuur van het ICCI neemt een beslissing over de offertes op 9 december 2009. De uitvoering van de studie vangt aan in 2010. De timing voor de verwezenlijking van de bevraging en de redactie van de studie moet door de inschrijver worden bepaald en worden meegedeeld in de offerte. Ingeval van vertraging die toe te schrijven is aan de inschrijver wordt de boete voor laattijdige oplevering van de studie bepaald per kalenderdag vertraging a rata van 0.07 % van de waarde van de opdracht, met een maximum van 5 %. 8. Publicatie van de studie De studie zal het voorwerp uitmaken van een publicatie door het ICCI in de taal waarin deze is opgesteld; de publicatie zal worden aangevuld met een "executive summary" in de andere belangrijke landstaal alsook in het Engels. 9. Prijsbepaling De instelling wordt geacht in zijn prijs aIle kosten en heffingen die op de uitvoering van de opdracht wegen te hebben inbegrepen, met inbegrip van de eventuele BTW. Er zullen aan het ICCI geen kosten of provisies kunnen worden aangerekend voor de uitvoering van de opdracht, behoudens diegene die uitdrukkelijk in de offerte zijn opgenomen.

Private Stichting naar Belgisch recht Fondation privee de droit beIge Rue d'Arenbergstraat 13 Bruxelles 1000 Brussel info@iccLbe www.iccLbe

5/6

8 icci INFORMATIECENTRUM VOOR HET BEDRIJFSREVISORAAT CENTRE D'INFORMA TION DU REVISORAT D'ENTREPRISES

De instelling voorziet een totaalprijs in euro, met vermelding van het totaal aantal werkuren, rekening houdend met volgende elementen: de kost van een wetenschappelijk medewerker met een diploma economisch hoger onderwijs van het lange type of een universitair diploma economie, sociologie of rechten; de kost van andere medewerkers; de kosten verbonden aan interviews, toegang tot databanken en dataverwerking. Ret is eveneens passend de betalingsmodaliteiten te preciseren. 10. Beslissingscriteria De opdracht zal worden toegekend aan de instelling die het beste scoort op basis van de volgende criteria: 70 % kwaliteit van de studie-offerte (ef supra, punten 2, 4 en 5 voor wat de timing betreft); 30 % prijsbepaling. Ret ICCI dient zijn keuze niet te rechtvaardigen, noch ten aanZlen van de verschillende inschrijvers, noch ten aanzien van derden. 11. Inlichtingen Bijkomende inlichtingen kunnen worden bekomen bij: De heer Erwin VANDERSTAPPEN Arenbergstraat 13 1000 BRUSSEL Tel: 02/509.00.11 [email protected]

Bj jlage: Auteursinstructies

Private Slichting naar Belgisch recht Fondation privee de droit beige Rue d'Arenbergstraal 13 Bruxelles 1000 Brussel [email protected] www.icci.be

6/6

INSTRUCTIONS D'AUTEURS / AUTEURSINSTRUCTIES A.

STRUCTURE/STRUCTUUR

a. Titres I Titels

I Avant la table des

Avantpropos/ Woord vooraf

TitrefTitel 1 TitrefTitel 2

matil~res I V66r de inhoudstafel

PARTIE 11 DEEL 1

I CHAPITRE 11 HOOFDSTUK 1

Titre;Tilel 11.1. Titre I Titel4

1.1.1.

Titre I Titel 5

A.

Titre I Titel 6

a.

Titre I Titel7

-

Maj-Hoofdll gras-vet I Romain-Roman Maj-Hoofdll gras-vet 1 Romain-Roman (pas de texle autre qu'introductif/geen andere tekst dan de inleidina\ Maj- hoofdll normal 1 Romain-Roman Min-kleine letters I normal I gras-vet Romain-Roman Min-kleine lettersl italique - schuin I Romain -Roman

De teksten moeten in doorlopende paginering onderaan worden weergegeven. Elke redenering (die meerdere alinea's kan omvatten) wordt ge'ldentificeerd door een randnummer in vet gevolgd door een punt en een spatie.

Lorsqu'on cite un livre, un article, ne pas oublier I'annee, la page, ... I Bij het citeren van een boek, artikel steeds jaar en pagina, .. vermelden. - pour les ref. aux pages on utilise : p. 48 et p. 49-50 - les texles en langue etrangere sont dactylographies en italique I teksten in andere taal worden schuin gezet

c. Ponctuation I Punctuatie

b.

Pas d'espace devant I Geen spatie v66r « . », «, »... , mais espace devant I maar spatie v66r « : », « ; ». Pas d'accent sur les majuscules en franyais.

Les exlraits de legislation I Uitreksels van wetgeving :

d. References croisees I Kruisverwijzingen II faut faire preceder les references croisees d'un « $ » ; p. ex. : Chapitre 5, point 5.1.3., p. $ I Kruisverwijzingen dienen door een «$» te worden voorafgegaan: b.v. Hoofdstuk 5, punt 5.1.3., p. $. e. Mention de noms propres I Vermelding eigennamen La mention d'un nom propre dans un texte est presentee en « insecable » (titre+prenom+nom) (fonction ctrl+shift+espace) I De vermelding van een eigennaam wordt voorgesteld als (titel+voornaam+naam) (functie ctrl+shift+spatie) •

Min - kleine lettersl normal I RomainRoman Min - kleine lettersl normal I RomainRoman

Utiliser un « page break» pour commencer un T1 ou T2 en debut de page I Een « page break» gebruiken om een T1 of T2 te zetten in het begin van een pagina. Pas de verbes dans les titres 1 Geen werkwoorden in de titels. b. Paragraphes 1 Alinea's Les paragraphes sont delimites par des lignes blanches 1 De alinea's worden onderscheiden met blanco lijnen; (dans les texles officiels les alineas sont marques par un retrait). lis constituent une etape de raisonnement et contiennent un texle coherent qui peut etre divise en sous-titres (numerotes). S'il faut proceder a une enumeration utiliser les tirets au lieu des « bullets» 1 Indien men een opsomming geeft, dient men streepjes ipv « bolletjes » te gebruiken. Les texles doivent etre presentes en numerotation de bord de page continue. Chaque « etape de raisonnement» (qui peu comprendre plusieurs paragraphes) est identifiee par un chiffre en gras suivi d'un point et d'un espace.

B.

a.

INSTRUCTIONS JURIDIQUES I JURIDISCHE INSTRUCTIES References I Verwijzingen

Les references sont reprises en bas de page en numerotation continue par chapitre a titre d'exemple voici comment on cite les travaux parlementaires I Verwijzingen worden onderaan de pagina doorlopend per hoofdstuk genummerd, zo worden de parlementaire voorbereidingen geciteerd: Pari. St. Kamer 1979-80, nr. 50/13, p... Doc. par/., Ch. repr., 2000-2001, n° 704/1, p...

Pour les references d'articles de doctrine I rechtsleerartikels, nous suivons les principes repris dans les deux guides de Kluwer « Guide des citations, references et abreviations juridiques 2002», « Juridische verwijzingen en afkortingen 2000 » et notamment: - Les noms propres en majuscules I Eigennamen met hoofdletter; Ie prenom avant Ie nom dans les references I Voornaam v66r de naam in verwijzingen : p. ex.! by. : K. GEENS, « ... - Le prenom apres Ie nom dans la bibliographie I Voornaam na naam in bibliografie: p. ex. I bv.: GEENS, K., .....

Textes officiels I Offciele teksten

- etre cites entre guillemets; in het Nederlands is het "... ", en fran~ais « ... » - etre tapes en italique I schuin zetten. Quand on cite un texle de loi, bien respecter les alineas (espace) I Steeds alinea's respecteren bij citeren van wetgeving. c.

Abreviations courantes I Courante afkortingen

- koninklijk besluit I arrete royal (en entier dan Ie texte I voluit in de tekst); entre I tussen ( ): K.B.!A.R. - "wet" en niet 'Wet" loi » et non pas « Loi »); doch 'Wetboek" (<< Code ») - NV (zonder puntjes) te gebruiken voor naamloze vennootschap idem voor BVBA, CVA, CVBA, ... ; idem voor SA, SPRL, SCRL, Comm. VA en SCA - ASBL en vzw - Wetboek van vennootschappen (voluit in de tekst), afgekort (met spatie) W. Venn. - Code des societes (en entier dans Ie tekst), en abrege (avec espace) C. Soc. - « reviseur », « revision», « revisoral », « revisorat », « Institut des Reviseurs d'Entreprises », MAIS: « Conseil Superieur du Revisorat d'Entreprises », « Conseil Superieur du Revisorat d'Entreprises et de l'Expertise Comptable » - IBR en IRE (sans points I zonder puntjes) - Instituten met hoofdletters voor verzamelnaam van o.a. IBR, lAB, BIBF, enz. - de voorzitter van de rechtbank van koophandel; Ie president du tribunal de commerce - de Voorzitter van de Rechtbank van Koophandel te Tongeren; Ie President du Tribunal de commerce de Liege - ondernemingsraad =conseil d'entreprise - « cf » Dit is de correcte afkorting van confer met als toepassing (cf supra, Partie 2. en cf infra, Partie 2.) - d.d. de dato; e.v. en volgende, et s. et suivant(e)s ; e.a. = en andere(n) ; entre autres ; enz. en etc. - Hof van Cassatie ; Cour de cassation - Un arret (minuscule) - Controleopdracht - EUR comme abreviation de I als afkorting voor Euro - De getallen een tot en met tien worden in letters geschreven; vanaf 11 is het in cijfers

«(

=

=

=

- En fran~ais : 1"', 1'",2",3",..

1/1