1
Informatiecentrum voor het Bedrijfsrevisoraat — E. Jacqmainlaan 135 1000 Brussel
[email protected] www.icci.be
www.icci.be
Jaarverslag 2012
2
Inhoudstafel
Deel I - Voorstelling van de Stichting ICCI ................................................................................................................
4
Boodschap van de Voorzitter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
Raad van Bestuur
6
Inleiding
....................................................................................................
Deel II - Werkzaamheden van de Stichting ICCI Helpdesk
...............................................................................................................
8
.............................................................................................................
10
1.
Boeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
2.
Tax Audit & Accountancy (TAA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
3.
Downloads modeldocumenten
.....................................................................
15
Seminaries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
Website ICCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18
Publicaties
1.
Inleiding
2.
Rechtspraak
3.
Over ICCI
..................................................................................................
18
.............................................................................................
18
..................................................................................................
18
Contributie aan het ICCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19
Bijlagen
.................................................................................................................
20
Bijlage 1: Lijst van de meest relevante adviezen van 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21
Bijlage 2: Inhoudstafel van de publicaties [boeken] van 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
25
Bijlage 3: Tax Audit & Accountancy: lijst van de gepubliceerde artikels in 2012 . . . . . . . . . . . . . .
27
Bijlage 4: Lijst van de seminaries georganiseerd in 2012
29
..........................................
Foto’s: Dominique Vanesse
Deel I Voorstelling van de Stichting ICCI
3
Inleiding Woord van de Voorzitter De Raad van Bestuur
4
Voorstelling Inleiding
Thierry Dupont, Voorzitter van het ICCI
De Stichting Informatiecentrum voor het Bedrijfsrevisoraat (ICCI) heeft tot doel onder haar eigen verantwoordelijkheid objectieve en wetenschappelijke informatie over vraagstukken die het bedrijfsrevisoraat aanbelangen te verstrekken. Sinds 2011 organiseert het ICCI de vormingsseminaries, die voorheen door het IBR werd gedaan. De essentiële elementen van deze informatie worden verstrekt op de website van het ICCI (www.icci.be).
Deel I
5
Voorstelling
Nieuwe impuls aan het bedrijfsrevisoraat en ondersteuning van de bedrijfsrevisoren
Boodschap van de Voorzitter
De Stichting ICCI werd in 2006 opgericht door het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (IBR) met als doel, op eigen verantwoordelijkheid, objectieve informatie te verstrekken over kwesties die het bedrijfsrevisoraat aanbelangen. Dit doel diende hoofdzakelijk te worden bereikt aan de hand van haar helpdesk door het opstellen van adviezen over onderwerpen die betrekking hebben op controleopdrachten. Korte tijd daarna heeft de Stichting zich ook toegelegd op het uitgeven van brochures – 21 tot op heden – en vervolgens van het tijdschrift Tax, Audit & Accountancy (TAA) – vijf per jaar –, alsook op het ter beschikking stellen van ondersteunende documenten voor bedrijfsrevisoren in het kader van de uitoefening van hun beroep. En sinds 2011 staat zij ook in voor de organisatie van seminaries in het kader van de permanente vorming van bedrijfsrevisoren. De werking van de Stichting ICCI is derhalve op twee krachtlijnen gebaseerd: het ondersteunen van de bedrijfsrevisoren en het geven van een nieuwe impuls aan het bedrijfsrevisoraat ten aanzien van derden. Daarvoor kan zij rekenen op de steun van de academische wereld, met een ruime vertegenwoordiging in haar raad van bestuur, alsook van de commissies van het IBR. In 2012 werden de bedrijfsrevisoren vooral bijgestaan op het vlak van de internationale controlestandaarden, alsook van de internationale standaard ISQC-1, gericht op het waarborgen van een adequate werking van de kantoren door de invoering van specifieke procedures en van een intern stelsel van kwaliteitsbeheersing. Door het uitstekend werk verricht door de leden van de Commissie Normen en van de Commissie SME/SMP van het IBR konden aan het hele beroep een aantal hulpmiddelen voor de toepassing van deze standaarden – specifiek bedoeld voor kleine kantoren – ter beschikking worden gesteld, evenals de diensten van een coach en specifieke seminaries. Daarnaast heeft de helpdesk ook maatregelen getroffen om vragen van bedrijfsrevisoren met betrekking tot de toepassing van deze standaarden te kunnen beantwoorden. Er werd overigens ook een handboek ter beschikking gesteld waarin procedures, formulieren en controlelijsten zijn opgenomen die de toepassing van de anti-witwasregelgeving door de bedrijfsrevisoren vergemakkelijken. Ten slotte zullen twee van de in 2012 uitgegeven boeken een significante steun zijn voor de bedrijfsrevisoren: het boek met betrekking tot de basistechnieken in het kader van fraude en het overzicht van de adviezen van de Juridische Commissie van het IBR sinds 1988. De doelstelling gericht op het verbeteren van de reputatie, het imago en de eerbiediging door derden van het beroep van bedrijfsrevisor werd hoofdzakelijk verwezenlijkt door: 1) de publicatie en ruime verspreiding van de TAA – dat zeer uiteenlopende onderwerpen behandelt – en van drie boeken waaronder een empirische studie over de rol van de bedrijfsrevisor in bedrijven die niet verplicht zijn een bedrijfsrevisor aan te stellen; 2) de helpdesk, die op geregelde basis de vragen beantwoordt van niet-bedrijfsrevisoren, en waarvan de adviezen in de vorm van een samenvatting in de TAA worden gepubliceerd; en 3) het lidmaatschap van diverse verenigingen waaronder verscheidene vzw’s Women on Board en het Belgisch Netwerk van Stichtingen. De Stichting ICCI zal zich ook in 2013 vastberaden blijven inzetten voor het uitvoeren van deze dubbele opdracht.
Deel I
6
Voorstelling De Raad van Bestuur
Voorzitter:
De heer Thierry Dupont (Bedrijfsrevisor)
Ondervoorzitter:
Mevrouw Marleen Willekens (Prof. Dr. KULeuven)
Algemeen afgevaardigde:
De heer Erwin Vanderstappen
Leden:
Mevrouw Véronique Weets (Prof. Dr. VUB), De heren Pierre P. Berger (Erebedrijfsrevisor), Herman Braeckmans (Prof. Dr. UA), Ignace De Beelde (Prof. Dr. UG), Yves De Rongé (Prof. Dr. UCL), Robert-Henri Fransolet (Erebedrijfsrevisor), Faska Khrouz (Prof. Dr. ULB), Eric Mathay (Bedrijfsrevisor), Henri Olivier (Prof. em. Dr. ULg), Daniel Van Cutsem (Bedrijfsrevisor), Patrick Van Impe (Bedrijfsrevisor) en Jean Pierre Vincke (Erebedrijfsrevisor)
Wetenschappelijke medewerkers:
De heren Steven De Blauwe en Victor Yangandi
De Raad van Bestuur is in 2012 viermaal samengekomen.
Deel I
Deel II Werkzaamheden van de Stichting ICCI
7
Helpdesk Publicaties Seminaries Website Contributie Bijlagen
8
Werkzaamheden Helpdesk
Van links naar rechts: de heren Jean Pierre Vincke, Robert-Henri Fransolet, Thierry Dupont en Daniel Van Cutsem
Samenstelling van de Helpdesk Voorzitter:
De heer Thierry Dupont (Bedrijfsrevisor)
…xterne leden:
De heren Robert-Henri Fransolet (Erebedrijfsrevisor), Daniel Van Cutsem (Bedrijfsrevisor) en Jean Pierre Vincke (Erebedrijfsrevisor)
Wetenschappelijk secretariaat:
Deel II
De heren Steven De Blauwe, Erwin Vanderstappen en Victor Yangandi
9
Werkzaamheden Helpdesk Het ICCI geeft op een autonome wijze, volledig onafhankelijk met betrekking tot het IBR, antwoorden op vragen gesteld door bedrijfsrevisoren, evenals op vragen gesteld door derden, met betrekking tot revisorale opdrachten, behalve nochtans op litigieuze vragen, vragen van boekhoudkundige of fiscale aard, controversiële vragen of nog onduidelijke vragen. Deze adviezen vertegenwoordigen dus niet noodzakelijk het standpunt van de Raad van het IBR. Het formeel standpunt van het IBR kan inderdaad enkel via de officiële organen, met name de Raad of, in voorkomend geval, het Uitvoerend Comité of de Juridische Commissie ingewonnen worden, een procedure die onvermijdelijk meer tijd vereist om een antwoord te verschaffen. Een selectie van de adviezen wordt regelmatig en thematisch op de website van het ICCI geplaatst. Ze verschijnt tevens op regelmatige wijze in de vorm van een samenvatting in Tax, Audit & Accountancy (TAA). Om gebruik te maken van deze dienst volstaat het om de vragenlijst in te vullen die online toegankelijk is. In 2012 werden er 152 adviezen gegeven waarvan 95 aan bedrijfsrevisoren. De lijst van de meest relevante adviezen gegeven in 2012 die werden gepubliceerd op de website van het ICCI zijn opgenomen in bijlage(1).
(1) Cf. Bijlage 1.
Deel II
10
Werkzaamheden Publicaties
Samenstelling van de Commissie Publicaties
Deel II
Voorzitter:
De heer Thierry Dupont (Bedrijfsrevisor)
Leden:
Mevrouw Marleen Willekens (Prof. Dr. KULeuven) en de heren Pierre P. Berger (Erebedrijfsrevisor), Herman Braeckmans (Prof. Dr. UA), Ignace De Beelde (Prof. Dr. UG) en Yves De Rongé (Prof. Dr. UCL)
Secretariaat:
De heren Steven De Blauwe, Erwin Vanderstappen en Victor Yangandi
11
Werkzaamheden Publicaties In 2012 is de Commissie Publicaties van het ICCI tweemaal samengekomen en heeft in het bijzonder volgende onderwerpen behandeld: − evaluatie van de publicaties 2012; en − planning van de publicaties 2013.
1. Boeken Sinds 2007 publiceert de Stichting jaarlijks meerdere standaardwerken. De “institutionele” publicaties zoals het Vademecum en het Jaarverslag van het IBR, die ressorteren onder de verantwoordelijkheid van de Raad van het IBR, worden evenwel door het IBR zelf uitgegeven. De bedrijfsrevisoren kunnen alle ICCI-publicaties op de website in PDF-formaat downloaden. In 2012 werden volgende drie publicaties verwezenlijkt: 1.
Basistechnieken van de bedrijfsrevisor in het kader van fraude (auteurs: K. De Schepper, E.-J. Lammers, S. Quintart en L. Toelen), ICCI, 2012, nr. 1(2).
In het eerste deel van de publicatie, de rol van de bedrijfsrevisor in de strijd tegen fraude en onwettige handelingen, wordt in een inleidend hoofdstuk, na enkele algemeenheden, overgegaan tot het schetsen van het wettelijk kader van de rol van de bedrijfsrevisor inzake de strijd tegen fraude en onwettelijke handelingen en het beschrijven van de karakteristieken van fraude. Daarna wordt in het tweede hoofdstuk de respectievelijke verantwoordelijkheden van de entiteit en de bedrijfsrevisor toegelicht op het vlak van enerzijds preventie van fraude, vergissingen en onwettelijke handelingen en anderzijds opsporing van fraude. Ten slotte wordt uiteengezet hoe de bedrijfsrevisor bijkomende auditprocedures dient op te stellen en uit te voeren wanneer hij kennis krijgt van informatie die wijst op een mogelijkheid van ofwel een vergissing of fraude, ofwel een onwettige handeling. Daarna worden de gevolgen hiervan op het oordeel van de commissaris over het getrouw beeld van de jaarrekening geanalyseerd, samen met de rol van de ontdekking van onwettelijke handelingen. In het tweede deel, fraude en de strafrechtelijke implicaties voor de bedrijfsrevisor, wordt in het tweede hoofdstuk dieper ingegaan op de regels in verband met de strafrechtelijke aansprakelijkheid en de wettelijke, conventionele en strafrechtelijke toerekening van misdrijven in het ondernemingsstrafrecht. Zowel de rechtspersoon als de natuurlijke persoon kunnen steeds strafrechtelijk verantwoordelijk worden gesteld voor opzettelijke misdrijven (bv. valsheid in geschriften, gebruik van valse geschriften, oplichting, misdrijven die fiscale fraude bestraffen, enz.). Bij andere misdrijven die geen opzet vereisen, zoals foutieve attestaties en goedkeuringen van jaarrekeningen van vennootschappen, kan de rechter zowel de rechtspersoon als een als verdachte geïdentificeerde natuurlijke persoon veroordelen. Is dit niet zo, dan zal hij diegene moeten veroordelen die de zwaarste fout beging. Door de afschaffing van de conventionele toerekening van artikel 132 van het Wetboek van vennootschappen zijn misdrijven die zijn gepleegd door een bedrijfsrevisor bij de uitoefening van zijn controleopdrachten niet langer “eigen” misdrijven. Hierdoor kan het bedrijfsrevisorenkantoor voortaan ook de hoedanigheid van dader hebben.
(2) Inhoudstafel: cf. Bijlage 2.
Deel II
12
Werkzaamheden Publicaties Verder wordt dieper ingegaan op de belangrijkste fraudemisdrijven waarmee een bedrijfsrevisor kan worden geconfronteerd. Een interessant schematisch overzicht wordt gegeven van de voornaamste strafsancties. In het derde deel, raad van bestuur en anti-fraudebeleid, wordt verduidelijkt hoe in een organisatie het anti-fraudebeleid kan worden vormgegeven. Deze opzet werd bereikt door achtereenvolgens de begrippen Fraud risk governance, Fraud risk assessment, Fraudepreventie, Fraudedetectie, en Fraudeonderzoek, sanctie en herstel uit te diepen. In het vierde deel, basistechnieken van bedrijfsrevisoren in het kader van fraude en jaarrekening (financiële overzichten), worden respectievelijk de thema’s materiële fouten in de financiële overzichten (jaarrekening) – het fraude risico, controleprocedures – aanpassing voor de fraude beschouwing, integratie van de fraude beschouwing in de audit procedures, ISA 240 – toepassing, noodzaak tot bespreking binnen het audit team en de fraude audit benadering uitgediept. Tot slot wordt uitgebreid ingegaan op de technieken die kunnen worden gehanteerd om de jaarrekening zowel qua balansvoorstelling als qua resultaat te beïnvloeden. 2.
De rol van de bedrijfsrevisor in bedrijven die niet verplicht zijn een bedrijfsrevisor aan te stellen (auteurs: G. Sarens, A.-M. Reheul, T. Van Caneghem, N. De Vlaminck en J. Dierick), ICCI, 2012, nr. 2(3).
In een Belgische context is de markt van bedrijven die niet verplicht zijn een bedrijfsrevisor aan te stellen een potentieel grote markt voor bedrijfsrevisoren waarnaar tot op heden weinig onderzoek werd gedaan. Er werden in een eerste ronde 8.615 KMO’s per e-mail gecontacteerd waarvan er 189 bruikbare antwoorden hebben gegeven (responsgraad van 2,2 %). In een tweede ronde kregen 3.765 KMO’s uit dezelfde groep als de eerste ronde de vragenlijst per post toegestuurd wat leidde tot 399 bruikbare antwoorden (responsgraad van 10,6 %). Minder dan de helft van de respondenten uit deze studie (43,3 %) doet een beroep op een bedrijfsrevisor voor de externe financiële audit. Dit laat toe te stellen dat er nog een grote potentiële markt is voor bedrijfsrevisorenkantoren. Op basis van de Belfirst-databank kon worden vastgesteld dat voor de 4.561 KMO’s die niet wettelijk verplicht zijn een commissaris te benoemen, maar dit toch doen op vrijwillige basis, de markt gedomineerd wordt door de kleine bedrijfsrevisorenkantoren (max. 5 bedrijfsrevisoren) gevolgd door de Big4 kantoren (Deloitte, Ernst & Young, KPMG, PWC). Een vroegere wettelijke verplichting en/of een indirecte wettelijke verplichting (d.i. deel uitmaken van een groep) blijken belangrijke drijfveren te zijn bij Belgische KMO’s om een bedrijfsrevisor aan te stellen. In iets meer dan de helft van de gevallen (54, 8%) geeft de bedrijfsrevisor als onderdeel van de financiële audit (d.w.z. geen aparte opdracht, geen aparte facturatie) ook bijkomende informatie. Iets meer dan één vierde van de respondenten (26,9 %) heeft gedurende de afgelopen vijf jaar een beroep gedaan op de diensten van een bedrijfsrevisor voor andere controleopdrachten waarbij de aanstelling van een bedrijfsrevisor of accountant verplicht is.
Deel II
Slechts een kleine groep van de deelnemende KMO’s (18,2 %) heeft gedurende de afgelopen vijf jaar een beroep gedaan op een bedrijfsrevisor voor bijkomende adviesverlening losstaande van de financiële audit van de jaarrekening. (3) Inhoudstafel: cf. Bijlage 2.
13
Werkzaamheden Publicaties De respondenten uit deze studie zijn over het algemeen zeer tevreden over de geleverde prestaties van zowel de vennoot/partner als het auditteam (dit geldt zowel voor de financiële audit, de bijkomende informatie die verstrekt wordt als onderdeel van de financiële audit als voor de bijkomende adviesverlening). De resultaten tonen duidelijk dat het grote merendeel van de respondenten van oordeel is dat de bedrijfsrevisor in het kader van de externe financiële audit een correcte prijs-kwaliteitsverhouding levert. De tevredenheid over de adviesverlening losstaand van de financiële audit blijkt KMO- bedrijfsleiders er ook toe aan te zetten om hierover met andere mensen (collega ondernemers) te spreken en hen in sommige gevallen zelfs aan te sporen om ook een beroep te doen op het door hen aangewezen bedrijfsrevisorenkantoor voor adviesverlening. Daarenboven suggereren de resultaten ook dat niet-gebruikers de accountant als substituut beschouwen voor de bedrijfsrevisor. 3.
Een overzicht van de adviezen van de Juridische Commissie van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (1988-2012), ICCI, 2012, nr. 3(4).
De Juridische Commissie van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren is een adviesorgaan met als opdracht antwoorden te verstrekken op juridische vragen van algemeen belang waarover het Instituut hetzij een algemeen standpunt wenst in te nemen, hetzij zelf advies wenst in te winnen. Deze publicatie bevat een compilatie van de gepubliceerde adviezen van de Juridische Commissie van de laatste 25 jaar, die nog steeds actueel zijn. De meeste adviezen van de Juridische Commissie hebben betrekking op het vennootschapsrecht. Het eerste deel van deze publicatie begint dan ook met de vennootschapsrechtelijke adviezen. Het eerste hoofdstuk van het eerste deel behandelt het leerstuk van de inbreng in natura. Het tweede hoofdstuk gaat in op het aanverwante thema van de quasi-inbreng. De adviezen omtrent het commissarismandaat komen aan bod in het derde hoofdstuk. Het commissarismandaat is de opdracht bij uitstek die aan de bedrijfsrevisor wordt toevertrouwd. In 2001 werd het vennootschapsrecht door het Wetboek van vennootschappen gecodificeerd. De wet van 2 mei 2002 heeft het commissarismandaat in zeer grote vzw’s wettelijk verplicht gesteld. Het vierde hoofdstuk snijdt de thematiek van de bijzondere opdrachten aan. Het Wetboek van vennootschappen voorziet in talrijke verrichtingen in een vennootschap waarbij een verslag dient te worden opgesteld door de commissaris of, bij diens ontstentenis, door een bedrijfsrevisor of, voor meerdere onder hen, door een extern accountant aangewezen door de raad van bestuur. Het tweede deel behandelt de ondernemingsraad. Sinds de hervorming van het bedrijfsrevisoraat in 1985 is voor de bedrijfsrevisor een taak weggelegd van opzichter van de ondernemingsraad. In het derde deel met als titel beroepsreglementering worden vragen bijeengebracht die als de interpretatie kunnen worden beschouwd – vanuit een deontologisch oogpunt – van de wet van 22 juli 1953 houdende oprichting van een Instituut van de Bedrijfsrevisoren en organisatie van het publiek toezicht op het beroep van bedrijfsrevisor, gecoördineerd op 30 april 2007 en van het Wetboek van vennootschappen. In het vierde deel ten slotte worden nog diverse adviezen besproken die verband houden met het boekhoud- en jaarrekeningenrecht. In 2013 zullen door het ICCI volgende boeken worden uitgegeven: 1. De honoraria van de commissaris en hun impact op de kwaliteit van de audit; 2. Het commissarisverslag; en 3. De (performatie)audit in de openbare sector en de non-profit sector.
(4) Inhoudstafel: cf. Bijlage 2.
Deel II
14
Werkzaamheden Publicaties 2. Tax Audit & Accountancy (TAA) Hoofdredacteur: Leden van het Redactiecomité:
De heer Michel De Wolf (Bedrijfsrevisor, Prof. Dr. UCL en ULg) Mevrouw Diane Breesch (Bedrijfsrevisor, Prof. Dr. VUB), De heren Pierre P. Berger (Erebedrijfsrevisor), Thomas Carlier (IFRS-specialist, ICHEC), Pascal Minne (Prof. Dr. ULB Solvay Business School), Dries Schockaert (Drs. VUB), Dirk Smets (Bedrijfsrevisor), Yvan Stempnierwsky (FUCAM, ULB Solvay Business School) en Christophe Van Der Elst (Prof. Dr. UGent en Universiteit Tilburg)
Redactiesecretariaat: Mevrouw Doha Smida, De heren Steven De Blauwe en Erwin Vanderstappen Het tijdschrift Tax, Audit & Accountancy, is een informatief tijdschrift over het bedrijfsrevisoraat. Het bevat een verzameling van de activiteiten en informatie van het IBR en het IASB, evenals diepgaande artikels over voor bedrijfsrevisoren interessante onderwerpen. Het wordt verspreid onder alle bedrijfsrevisoren, erebedrijfsrevisoren, stagiairs, openbare besturen en decision makers met een interesse voor de domeinen van de fiscaliteit, de audit en de accountancy, alsnog aan de leden van de academische wereld die onderwijzen in deze materie. Sinds 2010 is het ICCI de verantwoordelijke uitgever van het tijdschrift TAA (Tax, Audit & Accountancy). Alle TAA-nummers die sinds 2010 verschenen zijn, kunnen eveneens door elke geïnteresseerde vanaf de website van het ICCI worden gedownload. In 2012 zijn er vijf nummers uitgegeven. De lijst van de verschenen artikels is opgenomen in Bijlage 3. De auteurs van de gepubliceerde artikels in 2012 zijn:
Deel II
De heer Lieven Acke (Bedrijfsrevisor MAZARS / Raadslid IBR) Mevrouw Diane Breesch (Hoofddocente Accounting & Auditing, VUB / Bedrijfsrevisor PKF Bedrijfsrevisoren) De heer Thomas Carlier (Director – Brussels IFRS Centre of …xcellence – Deloitte Audit) De heer Johan Christiaens (Professor UGent / Bedrijfsrevisor) De heer Vincent Deckers (Assistent UCL / Advocaat aan de balie van Brussel) De heer Jan De Muylder (PhD Researcher, VUB, Department of Business) Mevrouw Ingrid De Poorter (Advocaat / Docent en vrijwillig wetenschappelijk medewerker Financial Law Institute UGent) De heer Ignace Desomer (Voorzitter van het Rekenhof) De heer Jan Dierick (Senior onderzoeker HUB) De heer Raymond Ghysels (…xpert-comptable, Membre de Centre de recherche de comptabilité et contrôle de gestion de la Solvay Brussels School of …conomics & Management de l’Université libre de Bruxelles) De heer Kris Hardies (Doctoraatsbursaal, VUB, Departement Accounting & Auditing) Mevrouw Nathalie Houyoux (Legal Counsel KPMG) De heer Faska Khrouz (Professor aan de Solvay Brussels School, ULB) Mevrouw Cindy Laureys (Voormalig fiscaal Adviseur van de Unizo Studiedienst) Mevrouw Patricia Leleu (Bedrijfsrevisor / Partner KPMG / Raadslid IBR) De heer Pascal Minne (Vennoot PETERCAM / Professor ULB (Solvay Brussels School of …conomics & Management)) De heer Benoît Pigé (Professeur à l’Université de Franche-Comté en Sciences de gestion) Mevrouw Stéphanie Quintart (Adviseur IBR) Mevrouw Anne-Mie Reheul (Professor HUB)
15
Werkzaamheden Publicaties Mevrouw Inge Saeys (Bedrijfsrevisor / Partner BVBA Van Cauter – Saeys & C° / Raadslid IBR) De heer Dries Schockaert (Director PwC Bedrijfsrevisoren / Member Auditing Standards Commission IBR) De heer Edoardo Traversa (Professor UCL / Advocaat aan de balie van Brussel – Of Counsel, Liedekerke) De heer Tom Van Caneghem (Professor HUB) De heer Erwin Vanderstappen (Diensthoofd Juridische Zaken IBR / Algemeen afgevaardigde ICCI) De heer Christophe Vanhee (Senior onderzoeker – UGent) Mevrouw Sandra Verbruggen (Professor HUB) De heer Henk Verstraete (Advocaat-Vennoot Liedekerke Wolters Waelbroeck Kirkpatrick / Praktijklector Instituut Fiscaal Recht KULeuven) De heer Eddy Wymeersch (Professor Emeritus van het Financial Law Institute, UGent / Voorzitter Public Interest Oversight Board (PIOB) De heer Giovanni-Battista Zavarella (Director – Deloitte Réviseurs d’Entreprises Registered auditor)
3. Downloads modeldocumenten Handboek intern kwaliteitsbeheersingssysteem (ISQC-1) In het kader van het begeleidingsplan inzake de invoering van de ISA’s en ISQC-1 in België heeft een werkgroep binnen de Commissie SME/SMP een handboek voor het intern kwaliteitsbeheersingssysteem opgesteld met als doelstelling de kantoren een nuttig werkinstrument inzake kwaliteitsbeheersing aan te reiken en dit aan de hand van een groot aantal checklists en concrete voorbeelden. Dit handboek bestaat uit de aanpassing aan de Belgische context van het “Kwaliteitshandboek” (Deel A, B en C) van het NBA (Nederland), ontwikkeld door de software Scienta en gebaseerd op ISQC-1, en is geïnspireerd op de “Guide to quality control for SM…s” van de IFAC alsook op de “Practice note 26” van de Auditing Practices Board (APB, Verenigd Koninkrijk). Deze werkgroep was samengesteld uit bedrijfsrevisoren Geneviève Buelens, Daphné Lachman, Annie De Wilde, Noëlle Lucas, Joseph Marko en Jan Smits, bijgestaan door Stéphanie Quintart, Adviseur bij het IBR. Dit handboek zal regelmatig worden bijgewerkt in geval van wijziging van normen, wet- of regelgeving of van toevoeging van nieuwe checklists of documenten, alsook na de toepassing van ISQC-1 in België. ISQC-1 voorziet dat elk bedrijfsrevisorenkantoor de aard en de omvang van de beleidslijnen en de procedures, zoals voorgesteld in dit handboek, aanpast in functie van diverse factoren, zoals zijn grootte, zijn operationele kenmerken en het al of niet deel uitmaken van een netwerk. Eventuele bijzonderheden voor kleinere bedrijfsrevisorenkantoren worden uitdrukkelijk vermeld. De in het handboek opgenomen voorbeelden van documenten, brieven en/of checklists en modellen moeten worden aangepast aan de vereisten en de kenmerken van het bedrijfsrevisorenkantoor en van zijn cliënten. Om een praktisch gebruik mogelijk te maken, soepel en aangepast aan de eigenheid van elk bedrijfsrevisorenkantoor, bevat dit handboek geen nummering van hoofdstukken noch paginanummers. Het handboek bevat evenwel hyperlinks die, indien relevant, verwijzen naar andere hoofdstukken, voorbeelden en checklists die hetzelfde onderwerp behandelen. (Link: www.icci.be/nl/publicaties/Downloads/Pages/handboek-isqc-1.aspx.).
Deel II
16
Werkzaamheden Publicaties Standaardclausules inzake bemiddeling Het ICCI raadt aan in contracten (elke bemiddelingsovereenkomst inbegrepen) een clausule op te nemen waarbij men aangeeft bij elk geschil eerst een bemiddeling te voorzien voor er juridische stappen worden ondernomen. Met het oog daarop worden standaardclausules inzake bemiddeling voorgesteld. Een verzoek tot bemiddeling kan eveneens worden opgenomen in een dagvaarding voor het gerecht. Een voorbeeld is eveneens opgenomen. (Link: www.icci.be/nl/publicaties/Downloads/Pages/Standaardclausulesinzakebemiddeling.aspx.). Handleiding interne procedures inzake antiwitwassen Dit document is bestemd om de kantoren van beroepsbeoefenaars bij te staan bij het opstellen en het inwerkingstellen van passende interne controleprocedures, zoals opgelegd enerzijds door artikel 16 van de wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme (hierna de AWW), zoals gewijzigd door de wet van 18 januari 2010 en anderzijds door de norm goedgekeurd door de Raad van 4 februari 2011. Dit voorbeeld van handleiding voor het opstellen van interne controleprocedures heeft geen verplicht of normatief karakter. Het komt de kantoren toe zich hierop in voorkomend geval te inspireren in functie van hun noden en/of van hun eigen bestaande controleprocedures en/of -maatregelen of met deze die ze wensen toe te passen. Het document kan op zich worden gebruikt, maar er wordt aangeraden om het (in voorkomend geval) te integreren in de eigen bestaande documenten inzake procedures en/of kwaliteitsbeheersing. (Link: http://www.icci.be/nl/publicaties/Downloads/Pages/handleiding-interne-procedure-antiwitwassen.aspx.).
Deel II
17
Werkzaamheden Seminaries
Sinds april 2011 verzorgt het ICCI de organisatie van de voorheen door het IBR georganiseerde seminaries voor bedrijfsrevisoren en ook voor iedereen die geïnteresseerd is (ongeveer 100 sessies per jaar, 50 in het Nederlands en 50 in het Frans). De inschrijving op deze seminaries gebeurt online via de ICCI website. In 2012 werden er door het ICCI in totaal 97 seminaries georganiseerd (48 Nederlandstalige, 48 Franstalige en 1 tweetalig). De lijst van deze seminaries is opgenomen in Bijlage 4.
Deel II
18
Werkzaamheden Website ICCI
1. Inleiding De structuur van de ICCI-website bevat, behalve de homepage, 5 hoofdrubrieken: 1) 2) 3) 4) 5)
Seminaries; Adviezen; Publicaties; Rechtspraak; en Over ICCI
De inhoud van de eerste drie hoofdrubrieken werd hoger reeds beschreven. De inhoud van de rubrieken “Rechtspraak” en “Over ICCI” worden hierna toegelicht.
2. Rechtspraak Arresten van belang voor de commissaris bij de uitoefening van zijn mandaat: • Hof van Cassatie – C.10.0317.F/7 (Link: www.icci.be/nl/Rechtspraak/Pages/Thema.aspx?themaid=12.). • Hof van Cassatie – C.07.0281.N (Link: www.icci.be/nl/Rechtspraak/Pages/Thema.aspx?themaid=12.). • Grondwettelijk hof – 52/2012 (Link: www.icci.be/nl/Rechtspraak/Pages/Thema.aspx?themaid=12.). • Grondwettelijk hof – 187/2011 (Link: www.icci.be/nl/Rechtspraak/Pages/Thema.aspx?themaid=12.).
3. Over ICCI
Deel II
Onder deze rubriek vindt men een overzicht over het ontstaan van de Stichting ICCI en tevens ook nog subrubrieken (zoals “Statuten”, “Bibliografie” en “Links” (laatstgenoemde rubriek vermeldt websites)), die nuttig kunnen zijn voor het beroep (nationale en internationale beroepsorganen).
19
Werkzaamheden Contributie aan het ICCI
Jaarlijks betaalt de bedrijfsrevisor een contributie aan het ICCI. Deze contributie wordt rechtstreeks aan de bedrijfsrevisoren gefactureerd met BTW. Het bedrag van deze “ICCI-contributie” wordt in mindering gebracht van de IBR-bijdrage. Deze contributie levert de volgende voordelen op: − het abonnement op de ICCI-publicaties (boeken en TAA); − een recht van forfaitaire toegang voor de bedrijfsrevisor en zijn eventuele stagiairs tot de seminaries; – het downloaden van modeldocumenten, handleidingen, enz.; − de toegang tot het bekomen van helpdesk adviezen.
Deel II
20
Werkzaamheden Bijlagen
Bijlage 1: Lijst van de meest relevante adviezen van 2012 Bijlage 2: Inhoudstafel van de publicaties van 2012 Bijlage 3: Tax Audit & Accountancy: lijst van de gepubliceerde artikels in 2012 Bijlage 4: Lijst van de seminaries georganiseerd in 2012
Deel II
21
Werkzaamheden Bijlagen Bijlage 1: Lijst van de meest relevante adviezen van 2012 Hierna volgt een lijst van de meest relevante adviezen van 2012 die werden gepubliceerd op de website van het ICCI, onder de rubriek: www.icci.be/nl/adviezen/ Pages/Zoeken-op-thema.aspx. Deze adviezen zijn opgesteld in de taal van de vraagsteller. 1. IBR − Onmiddellijke mandaatmelding van een commissaris vertegenwoordigd door twee bedrijfsrevisoren − Berekening van de forfaitaire IBR-bijdrage − Hoedanigheid van vennoten/aandeelhouders van een bedrijfsrevisorenkantoor − Inbreng van aandelen van een bedrijfsrevisorenkantoor (burgerlijke BVBA) in een burgerlijke maatschap − Meerderheid van de stemrechten in een op te richten auditkantoor slechts onrechtstreeks in het bezit van auditkantoren en/of wettelijke auditors − Inscription au registre public de l’IR… d’une succursale − De aanstelling van een bedrijfsrevisor door de Voorzitter van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (IBR) 2. Deontologie − Secret professionnel du commissaire belge d’un composant mis en équivalence vis-à-vis l’auditeur du groupe dans le cadre de l’audit des comptes consolidés − Désignation d’un réviseur au sein d’une copropriété − Artikel 206 van de wet tot invoering van het Sociaal Strafwetboek/mededeling 2011/10 van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (IBR) − Bedrijfsrevisor als zaakvoerder in een middelenvennootschap − Betaling van de erelonen van de bedrijfsrevisor door de moedervennootschap van de gecontroleerde vennootschap − Verenigbare werkzaamheden met de titel van bedrijfsrevisor − Beroepsgeheim van de commissaris in een college van commissarissen in een autonoom gemeentebedrijf − Règles déontologiques applicables aux réviseurs d’entreprises − Uitvoering van de opdracht voorzien in artikel 166 van het Wetboek van vennootschappen − Elektronisch bijhouden van werkdocumenten van de bedrijfsrevisor op een server gelokaliseerd buiten de Europese Unie − Benoemingstermijn van een bedrijfsrevisor van een hogeschool 3. Commissaris − Demande des informations sur la lettre de management et la manière dont les contrôles révisoraux ont été effectués dans le cadre d’un ancien mandat de commissaire − Artikel 532 van het Wetboek van vennootschappen en de agenda van de algemene vergadering indien zij wordt bijeengeroepen op verzoek van aandeelhouders
Deel II
22
Werkzaamheden Bijlagen − Commissaris en de algemene vergadering − Duur van het mandaat van de commissaris en de notie 3 “jaar” − Comptabilité d’une mission spécifique avec le mandat de commissaire au sein d’une ASBL − Délai dans lequel le commissaire doit convoquer l’assemblée générale dans le cadre d’une carence − Aanvaarding van het commissarismandaat na waardering van de aandelen van deze vennootschap − Wijzigen van de honoraria tijdens het commissarismandaat − Comité pour la Prévention et la Protection au Travail (CPPT) et la nomination du commissaire − Interprétation de l’article 133, § 3 du Code des sociétés (“cooling-off period”) − Décharge du réviseur d’entreprises 4. Bijzondere aspecten van het commissarismandaat − Verantwoording van deskundigheid van het auditcomité in het jaarverslag van kredietinstellingen 5. Bijzondere opdrachten in het Wetboek van vennootschappen − Rapport de régularisation d’un quasi-apport effectué en 2007 − Rapport du commissaire dans le cadre d’un quasi-apport − Onmogelijkheid tot gebruikmaking van een financiële staat voor partiële splitsing op een latere datum dan deze van de inbreng van het afgesplitste deel in een bestaande vennootschap − Omvorming van een Limited company (naar Engels recht) naar een BVBA − Overdracht van een onroerend goed met hypotheekstelling waarvan het hypothecair krediet reeds volledig werd afgelost − Mission du commissaire en vertu de l’article 194 du Code des sociétés − Geruisloze fusie en het revisoraal verslag over de inbreng in natura − Deficitaire vereffening en het controleverslag overeenkomstig artikel 181 van het Wetboek van vennootschappen − Voorziening voor kosten van ontbinding en vereffening − …tablissement des comptes annuels et du rapport du commissaire dans une société dissolue et liquidée après la fin de l’exercice comptable − Liquidation et l’application du nouvel article 184, § 5 du Code des sociétés − Scission d’une société par constitution d’une nouvelle société et apport à une société préexistante – possibilité d’établir un rapport sur l’apport en nature − Toepassingsgebied van de quasi-inbrengprocedure op een inbreng door een rechtspersoon − Opstellen van een inbrengverslag naar aanleiding van een fusie tussen twee vennootschappen − Certificats fiscaux et sociaux dans le cadre d’un apport en nature ou d’un quasi-apport − Portée du contrôle requis pour établir un rapport sur l’apport en nature
Deel II
− Inbreng van het vruchtgebruik van een op te richten gebouw − Nouvel article 184, § 5 du Code de sociétés (bis)
23
Werkzaamheden Bijlagen − Rapport sur les apports en nature dans le cas où une société en commandite simple absorbe une société anonyme − Partiële splitsing en gebruik van tussentijdse cijfers 6. Controlenormen − Risico-analyse en bepalen van de aard, timing en omvang van controlewerkzaamheden conform de International Standards on Auditing (ISA’s) 7. Bijzondere wetgevingen en reglementeringen − Mogelijke benoeming van een commissaris erkend door de FSMA in een vennootschap die een beroep doet op het publiek spaarwezen − Taak van de bedrijfsrevisor ten opzichte van de geconsolideerde jaarrekening van een politieke partij − Contrôle des comptes d’une maison de repos et de soins (MRS) par un réviseur d’entreprises 8. Andere controleopdrachten Nihil. 9. Witwassen, fraude en corruptie − Interprétation de l’article 21 de la loi anti-blanchiment – limitation de paiement en espèces 10. Kapitaal en aandelen − Waardebepaling van het scheidingsaandeel van een uitgetreden vennoot van een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (CVBA) − Kapitaalverhoging van een BVBA starter (S-BVBA) − Revisoraal verslag bij een kapitaalverhoging volgend op een kapitaalvermindering ter aanzuivering van geleden verliezen (“accordeonoperatie”) − Dividende intercalaire et l’article 617 du Code des sociétés − Uitkering van een tussentijds dividend met de overgedragen winst − Conversie van obligaties 11. Financiële informatie Nihil. 12. Informatie aan de ondernemingsraad − Détail de l’information à fournir par la direction au conseil d’entreprise
Deel II
24
Werkzaamheden Bijlagen 13. Ondernemingen in moeilijkheden Nihil. 14. VZW’s en Stichtingen − …tablissement des comptes annuels d’une ASBL en USD − Commissarismandaat in het kader van een fusie door overneming van een vzw 15. Belgische boekhoudwetgeving − Obligation de consolidation et non-dépassant des critères − “Conform-verklaring” van activa en passiva in het kader van een openbare aanbesteding − Boekingswijze van personeelskosten van vrijwilligers in een NGO − Boekhoudkundige behandeling van een niet-gerealiseerde meerwaarde op een onroerend goed van een vennootschap in vereffening en van de eventuele latente belastingen op deze meer waarde − Impact de la modification des comptes annuels d’exercices précédents sur le mandat de commissaire − Rectification des comptes annuels 2011 – rapport du commissaire − Compensation entre des avoirs et des dettes et le droit comptable − Voorziening voor risico’s en kosten − Boekhoudkundige uitwerking van een fusie door overneming in de toekomst − Etablissement et dépôt des comptes annuels d’une régie communale autonome 16. IFRS/IAS Nihil. 17. Openbaarmakingsverplichtingen Nihil.
Deel II
25
Werkzaamheden Bijlagen Bijlage 2: Inhoudstafel van de publicaties [boeken] van 2012 1.
Basistechnieken van de bedrijfsrevisor in het kader van fraude, ICCI, 2012, nr. 1.
Inhoudstafel Woord vooraf …xecutive Summary (NL) …xecutive Summary (EN) INLEIDING DEEL 1
DE ROL VAN DE BEDRIJFSREVISOR IN DE STRIJD TEGEN FRAUDE EN ONWETTIGE HANDELINGEN
Hoofdstuk 1 Inleiding Hoofdstuk 2 Respectievelijke verantwoordelijkheden van de entiteit en de bedrijfsrevisor Hoofdstuk 3 Opstellen en uitvoeren van bijkomende audit procedures Algemeen besluit DEEL 2
FRAUDE EN DE STRAFRECHTELIJKE IMPLICATIES VOOR DE BEDRIJFSREVISOR
Hoofdstuk 1 Inleiding Hoofdstuk 2 De strafrechtelijke aansprakelijkheid en de toerekening van misdrijven in het ondernemingsstrafrecht Hoofdstuk 3 De belangrijkste fraudemisdrijven waarmee een bedrijfsrevisor kan worden geconfronteerd Hoofdstuk 4 De strafrechtelijke gevolgen: een schematisch overzicht DEEL 3
RAAD VAN BESTUUR EN ANTI-FRAUDEBELEID
Algemeen Hoofdstuk 1 Inleiding Hoofdstuk 2 Anti-fraude beleid Hoofdstuk 3 Forensic Auditing Bronnen DEEL 4
BASISTECHNIEKEN VAN BEDRIJFSREVISOREN IN HET KADER VAN FRAUDE EN JAARREKENING (FINANCIELE OVERZICHTEN)
Hoofdstuk 1 Inleiding Hoofdstuk 2 Classificatie van technieken met hun invloed op de jaarrekening BIJLAGEN 2.
De rol van de bedrijfsrevisor in bedrijven die niet verplicht zijn een bedrijfsrevisor aan te stellen, ICCI, 2012, nr. 2.
Inhoudstafel Woord vooraf …xecutive Summary (NL) …xecutive Summary (EN) DEEL 1
LITERATUURSTUDIE
Inleiding Hoofdstuk 1 De vrijwillige keuze voor een externe financiële audit
Deel II
26
Werkzaamheden Bijlagen Hoofdstuk 2 Eerder onderzoek naar de voordelen verbonden aan een (vrijwillige) externe financiële audit Hoofdstuk 3 De vraag van kmo’s naar adviesverlening Hoofdstuk 4 Gezamenlijke audit en niet-auditdienstverlening door de auditor Besluit van de literatuurstudie DEEL 2
AFBAKENING VAN DE DOELGROEP VAN DE STUDIE
Hoofdstuk 1 Doelgroep van de studie Hoofdstuk 2 Afbakening van de markt van kmo’s die vrijwillig een commissaris benoemen DEEL 3
METHODOLOGIE
DEEL 4
RESULTATEN
Hoofdstuk 1 Financiële audit van de jaarrekening Hoofdstuk 2 Andere controleopdrachten Hoofdstuk 3 Losstaande adviesverlening DEEL 5
CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN
BIBLIOGRAFIE BIJLAGEN 3.
Een overzicht van de adviezen van de Juridische Commissie van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (1988 – 2012), ICCI, 2012, nr. 3
Inhoudstafel Woord vooraf …xecutive Summary (NL) …xecutive Summary (EN)
Deel II
DEEL 1
VENNOOTSCHAPSRECHT
Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4
Inbreng in natura Quasi-inbreng Commissaris Bijzondere opdrachten
DEEL 2
ONDERNEMINGSRAAD
DEEL 3
BEROEPSREGLEMENTERING
DEEL 4
BOEKHOUD- EN JAARREKENINGENRECHT
27
Werkzaamheden Bijlagen Bijlage 3: Tax Audit & Accountancy: lijst van de gepubliceerde artikels in 2012 Naast de vaste rubrieken “Editoriaal”, “Laatste Berichtgeving van het IASB” en “IBR Berichten”, behandelden de artikelen volgende onderwerpen: TAA nr. 32 / januari 2012 − Les manquements du législateur fiscal belge vis-à-vis du droit européenne: le rôle de la Cour de justice en matière de fiscalité directe de justice en matière de fiscalité (auteurs: Edoardo Traversa en Vincent Deckers); − De gevolgen van de “Wet Aandeelhoudersrechten” op de rol van de commissaris (auteur: Dr. Ingrid De Poorter); − De toegevoegde waarde van de audit in de non-profitsector (auteurs: Sandra Verbruggen, Anne-Mie Reheul, Tom Van Caneghem, Jan Dierick, Johan Christiaens en Christophe Van Hee); − …nhancing the Value of Auditor Reporting: response from the IBR/IR… to the IAASB (auteurs: Patricia Leleu en Nathalie Houyoux). TAA nr. 33 / maart 2012 − Rondetafel over de anti-witwasreglementering en de compliance officer: kan de auditsector wat leren van de financiële sector met twintig jaar ervaring? (auteurs: Dirk Smets, Pascal Minne, Serge Sacré en Thierry Dupont); − Le contrôle interne dans le secteur public bruxellois (auteur: Raymond Ghysels); − Het algemeen belang als doelstelling van de auditfunctie en van het auditberoep (auteur: Eddy Wymeersch); − La crise, ou les limites d’un système? (Interview van Professor Benoît Pigé); − Greenhouse gas emissions: accounting and audit considerations (auteurs: Thomas Carlier en Giovanni-Battista Zavarella). TAA nr. 34 / mei 2012 − De rol van de bedrijfsrevisor in de strijd tegen fraude: ISA-benadering (auteurs: Patricia Leleu, Stéphanie Quintart, Lieven Acke en Nathalie Houyoux); − L’imposition des revenus mobiliers après la réforme du 28 décembre 2011 (auteur: Pascal Minne); − Naar een modern financieel management bij de Vlaamse overheid en de Vlaamse lokale besturen? (auteurs: Johan Christiaens, Lieven Acke en Christophe Vanhee); − De S-BVBA: Limited success (auteur: Cindy Laureys). TAA nr. 35 / november 2012 − Concentration in the Belgian Audit Market: a study based on the annual accounts (auteurs: Diane Breesch, Jan De Muylder en Kris Hardies); − Rondetafelgesprek over “de concentratie in de Belgische auditmarkt” (auteurs: Marleen Mannekens, Freddy Caluwaerts, Pierre-Hugues Bonnefoy, Jan De Muylder, Diane Breesch en Christoph Van Der Elst);
Deel II
28
Werkzaamheden Bijlagen − Risk Management in een bedrijfsrevisorenkantoor (auteurs: Dries Schockaert en Inge Saeys); − Le contrôle interne dans le secteur public en Wallonie (auteur: Faska Khrouz); − Controle, consortium en dochteronderneming van te verwaarlozen betekenis in het vennootschapsrecht – een terminologische en functionele analyse (auteur: Erwin Vanderstappen). TAA nr. 36 / december 2012 − Enkele opdrachten die de bedrijfsrevisoren kunnen vervullen in de openbare sector (auteur: Ignace Desomer); − Table ronde – FSMA et réviseurs d’entreprises: quelle collaboration en matière de contrôle des règles de conduite (MiFID)? (auteurs: Jean-Paul Servais, Grégory Demal, Robert Peirce, Michel De Wolf en David Szafran); − De nieuwe antimisbruikbepaling in fiscale zaken (auteur: Henk Verstraete); − Réforme fiscale 2012 – modifications à l’impôt des sociétés (auteur: Pascal Minne).
Deel II
29
Werkzaamheden Bijlagen Bijlage 4: Lijst van de seminaries georganiseerd in 2012 Audit en controle − De bedrijfsrevisor en de ondernemingsraad (sprekers: Dirk Cleymans; Christine Darville; Bergie Van Den Bossche en Paul Van Geyt); − Ontbinding en vereffening van een onderneming (sprekers: Gislenus Bats en Nathalie Blauwblomme); − Ondernemingen in moeilijkheden (spreker: Guido De Croock); − Controle van de vzw’s en fiscale aspecten (sprekers: Erik Thuysbaert; Bart Beheydt en Hubert Hellraeth); − Derivaten: analyse van de werking van de financiële instrumenten en de jaarverslagaspecten (sprekers: Luc Keuleneer en Peter Geeraerts); − Fiscale aspecten bij éénmalige opdrachten (sprekers: Gislenus Bats en Philippe Hinnekens); − Digitale analyse voor cijferanalyse op basis van Excel (spreker: Luc Kordel); − Analyse van de belangrijkste adviezen van de CBN (update) (spreker: Sadi Podevijn); − Anti-witwassen: wetgeving (sprekers: Frank Haemers en Piet Hemschoote); − Nieuwe trends in waardering (spreker: Hans Buysse); − Beoordeling effectiviteit interne controle (spreker: Filip Vandorpe); − Capita selecta sociaal recht (sprekers: Marian Dewaersegger en Filip Corveleyn); − Analyse van niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen (spreker: David Van Vreckem); − Statistische steekproeven (spreker: Samuel Verfaillie); − Concept en mogelijkheden van “single audit”: naar een gezamenlijke risicoanalyse van alle controleactoren (sprekers: Lieven Acke; Gonda Cock; Willy Verschuere; Ignace Desomer; Dominiek Viaene; Tony Mortier; Patrick Van Bourgognie; Martine Verluyten; Georges Stienlet; Marc De Wolf; Daniel Kroes; Sara De Mulder; Johan Fransen en Roger Kesteloot); − Concept en toepassingsmogelijkheden IPSAS standaarden (spreker: Johan Christiaens); − Bespreking van de ESR95 normen en aansluiting met boekhoudkundige gegevens (sprekers: Johan Christiaens; Gonda Cock; Henk Goossens; Mark Dehoux; Kris Van Cauter; Inge Verstraelen); − Medewerking prudentieel toezicht verzekeringsondernemingen (spreker: Nicole Verheyen); − Medewerking prudentieel toezicht financiële instellingen (spreker: Damien Walgrave). Fiscaliteit − Vennootschapsbelasting: capita selecta. Aandachtspunten voor de bedrijfsrevisor (spreker: Yves Verdingh); − BTW-update: special topics van belang bij de audit (spreker: Patrick Wille); − Transfer pricing: algemeen kader en recente ontwikkelingen (spreker: Dirk Van Stappen); − Update fiscaliteit: vennootschapsbelasting (spreker: Yves Verdingh).
Deel II
30
Werkzaamheden Bijlagen Plichtenleer − Het beroepsgeheim van de bedrijfsrevisor in het raam van het strafrechtelijk vooronderzoek (spreker: Thierry Freyne); − De onafhankelijkheid van de bedrijfsrevisor / L’indépendance du réviseur d’entreprises (spreker: David Szafran). Recht − De bedrijfsrevisor en de vennootschapswetgeving: actualiteit en special topics (sprekers: Emmanuel Leroux; Bernard Tilleman en Eric De Bie). Praktijkseminarie − Inbreng in natura, quasi-inbreng en uitbreng (spreker: Gislenus Bats); − Fusies en splitsingen: vennootschapsrechtelijke en revisorale aspecten, boekhoudkundige en fiscale aspecten (sprekers: Gislenus Bats en Philippe Hinnekens). Consolidatie − Consolidatietechnieken (spreker: Emeric Seeuws); − De controle van de geconsolideerde jaarrekening: praktische oefening (spreker: Luc Martens). Specialiteit IAS/IFRS − Recente ontwikkelingen IFRS (spreker: Véronique Weets); − IAS 11: Onderhanden projecten in opdracht van derden. IAS 18: Opbrengsten. IFRIC 15: Contracten voor de bouw van vastgoed (spreker: Véronique Weets); − IAS 21-27-28-29-31. IFRS 3-10-11-12 (spreker: Ignace Bogaert); − IAS 16: Materiële vaste activa. IAS 38: Immateriële activa. IFRIC 12: Dienstverlening uit hoofde van concessieovereenkomsten (spreker: Véronique Weets); − IAS 12: Winstbelastingen (spreker: Veerle Catry); − IAS 37: Voorzieningen, voorwaardelijke verplichtingen en voorwaardelijke activa (spreker: Véronique Weets); − IAS 19: Personeelsbeloningen. IFRS 2: Op aandelen gebaseerde betalingen (sprekers: Olivier Carron en Fouad Elouch); − IAS 32: Financiële instrumenten: informatieverschaffing en presentatie. IAS 39: Financ. instr.: opname en waardering. IFRS 7: Fin. instr.: informatieverschaffing - toelichtingen. IFRS 9: Fin. instr.: opname en waardering (spreker: Peter Geeraerts); − IAS 17: Leasing (spreker: Véronique Weets); − IAS 36: Bijzondere waardevermindering van activa. IFRS 13: Waardering tegen reële waarde (spreker: Véronique Weets);
Deel II
− Informatieverschaffing in overeenstemming met IFRS (spreker: Véronique Weets).
31
Werkzaamheden Bijlagen ISA − Internationale standaarden inzake kwaliteitsbeheersing (ISQC-1). ISA 220-210 (spreker: Piet Hemschoote); − Groepsaudit. ISA 600: Speciale overwegingen. Controles van de financiële overzichten van de groep (inclusief de werkzaamheden van auditors van groepsonderdelen) (spreker: Tom Van Havermaet); − Audit procedure. ISA 230-500-501-505-510-520-530-540-550-560-570-580-610-620 (spreker: Samuel Verfaillie); − Andere attesten. ISA 800-805-810. ISAE 3000 en ISRS 4400 (spreker: Samuel Verfaillie); − Risicobeoordeling van de audit en antwoorden. ISA 240-250-300-315-330-402 (spreker: Piet Hemschoote); − Materialiteit. ISA 450: Evaluatie van tijdens de controle onderkende afwijkingen. ISA 320: Materialiteit bij de planning en uitvoering van een controle (spreker: Astrid Heiremans); − Reporting. ISA 700-705-706-710-720-260-265 (spreker: Annie De Wilde); − ISA’s voor KMO’s (spreker: Lieven ACKE).
Deel II
32
