6. Verbonden Partijen 6.1
Inleiding en wettelijke basis.
Vanwege de bestuurlijke, beleidsmatige en/of financiële belangen en mogelijke risico’s is in artikel 9 van het BBV (Besluit begroting en verantwoording) opgenomen dat in de jaarlijkse gemeentebegroting, paragraaf verbonden partijen, aandacht wordt besteed aan derderechtspersonen, waarmee de gemeente een band heeft. Het doel van deze paragraaf is de Raad inzicht te verschaffen in beleidsmatige en financiële betrokkenheid van de gemeente Edam-Volendam inzake door derden uit te voeren processen waarvoor de gemeente verantwoordelijk is. Artikel 15 van het BBV bepaalt dat de paragraaf verbonden partijen ten minste bevat: a. de visie op verbonden partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in de begroting; b. de beleidsvoornemens omtrent verbonden partijen. Voor de paragraaf Verbonden Partijen ligt het criterium bij de vraag of de Gemeente Edam-Volendam bij deze partijen een bestuurlijk en financieel belang heeft. Het gaat dan concreet om deelnemingen (vennootschappen), gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen. Onder bestuurlijk belang wordt in dit verband verstaan: het hebben van een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Met financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die achtergesteld zijn in geval van faillissement van de verbonden partij en/of dat financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente. 6.2
Belang voor de gemeenteraad
Een gemeente kan grotendeels zelf bepalen hoe een bepaalde taak wordt uitgevoerd. De gemeente kan er bijvoorbeeld voor kiezen de uitvoering zelf ter hand te nemen of deze uitvoering juist te regelen via een gemeenschappelijke regeling met een aantal regiogemeenten. Vaak zijn er ook andere oplossingen mogelijk, zoals het verstrekken van een subsidie aan een private stichting. Het belang van verbonden partijen is dat deze vaak beleid uitvoeren dat de gemeente in principe ook zelf kan (blijven) doen. De gemeente houdt de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor het realiseren van de beoogde doelstellingen van de programma’s. Kernvragen zijn of de doelstellingen van de gemeente via de verbonden partijen gerealiseerd worden. Het tweede belang betreft het budgettaire beslag en de financiële risico’s die de gemeente met de verbonden partijen kan lopen en de daaruit voortvloeiende budgettaire gevolgen. De gemeente moet steeds de afweging maken welke aanpak de beste garantie biedt dat de taak wordt uitgevoerd op een manier zoals de gemeente voor ogen staat. De gemeente moet ook afwegen op welke manier de gemeente voldoende inhoudelijk en financieel toezicht heeft binnen de uitvoering van een taak. Mogelijk optredende of te verwachten financiële risico’s m.b.t. verbonden partijen worden uiteraard vertaald naar te vermelden financiële risico’s in de Weerstandsparagraaf. 6.3
Overzicht verbonden partijen
De gemeente Edam-Volendam heeft met meerdere verbonden partijen een relatie. Onderstaand een overzicht met daarnaast de geraamde bijdrage voor 2014: Werkvoorzieningschap Baanstede € 315.038 Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) € 44.000 (dividend) Intergemeentelijke Samenwerkingsorgaan Waterland (ISW) € 218.182 Stadsregio Amsterdam € 62.245 GGD Zaanstreek-Waterland €1.014.239 Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland € 550.000 IBC (Intergemeentelijk Bureau Crisisbeheersing) € 153.884 N.V. Houdstermaatschappij EZW € 218.999 (dividend) Zwembad de Waterdam € 350.000 Stichting Werken voor Werk € 30.000 Gemeenschappelijke Regeling Twiske-Waterland € 22.000 Nazorgstichting Nieuwjaarsbrand Volendam (NNV) € 40.000 Veiligheidshuis Zaanstreek-Waterland € 8.979
Hieronder volgt per verbonden partij een korte toelichting. Werkvoorzieningschap Baanstede (product 9.05) Het werkvoorzieningschap is een gemeenschappelijke regeling inzake de sociale werkvoorziening in Zaanstreek-Waterland. De deelnemende gemeenten aan deze regeling zijn Zaanstad, Wormerland, Oostzaan, Purmerend, Edam-Volendam, Waterland, Landsmeer, Beemster en Zeevang. De Gemeente Edam-Volendam is vertegenwoordigd door wethouder mw.G.H.M.Kroon-Sombroek. De doelstelling van de gemeenschappelijke regeling is de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening waarvan de uitvoering is ondergebracht bij Baanstede te Purmerend. Vanaf 2008 wordt de rijksbijdrage over de individuele gemeenten verdeeld op basis van het aantal WSW-geindiceerden dat in elke gemeente woonachtig is. Er zitten echter grote veranderingen aan te komen. Vanwege wijzigend landelijk (invoering participatiewet) en lokaal beleid heroriënteert het bestuur van Baanstede zich op de toekomst van de sociale werkvoorziening. Haar visie is dat iedereen met een beperking die nog kan participeren in het arbeidsproces, dit zoveel mogelijk moet kunnen doen bij een reguliere werkgever. De invulling van die visie vraagt een andere opstelling van gemeenten, werkgevers, Baanstede en van de huidige SW-werknemers. Het betekent een transitie van de huidige uitvoeringsorganisatie. De doelstelling van de transitie van Baanstede is om eind 2017 alle SWmedewerkers bij reguliere werkgevers gedetacheerd te hebben. Voor de transitie van Baanstede is tot en met 2017 een bedrag van € 5.600.000 geraamd. De betrokken gemeenten moeten conform de bepalingen in de GR naar rato bijdragen aan deze kosten. Concreet betekent dit voor Edam-Volendam een bedrag van € 550.000. Hiervoor is een bestemde reserve Transitiekosten Baanstede gevormd. Vanaf 2013 tot en met 2017 wordt uit deze reserve jaarlijks € 110.000 onttrokken om bij te dragen aan de transitie van de Baanstede. Voor 2014 dient de gemeente een aandeel in het exploitatietekort te betalen. In de begroting van 2014 is daarvoor een bedrag opgenomen van € 315.038. De verdeelsleutel voor de “Waterlandse” kosten is 30% van het totaal aantal inwoners van de deelnemende gemeenten en 70% op basis van de WSW SE’s (Besluit Algemeen Bestuur dd.8-6-2006). Bank Nederlandse Gemeenten (product 11.01) De Bank Nederlandse Gemeenten is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Dit vloeit nog voort uit de periode dat de Bank in veel sterkere mate als nu verrekeninstelling was tussen Rijk en Lagere Overheden. Met gespecialiseerde financiële dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Daarmee dient de bank de publieke taak. De gemeente Edam-Volendam heeft zeggenschap via het stemrecht op de aandelen die zij bezit (een stem per aandeel van nominaal € 2,50). De vestigingsplaats van de Bank is Den Haag. De boekwaarde van de aandelen BNG per 31-12-2012 is € 73.710. In 2014 is een reguliere dividendopbrengst 2013 begroot van € 44.000. De aandelen zijn niet verhandelbaar. Intergemeentelijk Samenwerkingsorgaan Waterland (product 1.03 en 8.02) Dit is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Purmerend, Waterland, Wormerland en Zeevang. Het samenwerkingsorgaan heeft als doel om door middel van samenwerking van de deelnemende gemeenten bij te dragen aan het welzijn van de Waterlandse bevolking. Het samenwerkingsorgaan behartigt de belangen van de deelnemende gemeenten en oefent de daarbij behorende taken en bevoegdheden uit op het gebied van educatie, WMO en economische zaken. Nog een van de taken van het ISW is de zorg en het beheer van de gemeentelijke archieven. In de Waterlandraad is de Gemeente Edam-Volendam vertegenwoordigd door de burgemeester dhr. W.J.F.M. van Beek (Besluit 52-2010;juni 2010). In 2005 is de structuur gewijzigd. Er is nog één bestuur waarin de burgemeester participeert. Voor de taken van het ISW is in de begroting 2014 een totaal begrotingsbedrag opgenomen van € 218.182. Cijfermatig worden de vermelde onderdelen hieronder gespecificeerd: Omschrijving 1) I.S.W. (orgaan) 2) Streekarchief Waterland Totaal
Begrote bijdrage 2013 42.466 170.441 212.907
Begrote bijdrage 2014 42.639 175.543 218.182
Stadsregio Amsterdam (voorheen Regionaal Orgaan Amsterdam ROA) (product 1.03) De gemeente is aangesloten bij de Stadsregio Amsterdam. De Stadsregio Amsterdam is een samenwerkingsverband van zestien gemeenten. Ze werken aan verbetering van de bereikbaarheid,de leefbaarheid en de economische ontwikkeling van het gebied. Deze regionale ontwikkelingen beïnvloeden ook het gemeentelijk beleid op deze gebieden. Daarom is een actieve deelname van onze gemeente in de afstemming en besluitvorming vereist. Met behoud van eigen identiteit en autonomie zal op deze deelgebieden constructief worden samengewerkt in de stadsregio Amsterdam. De Gemeente Edam-Volendam is vertegenwoordigd door dhr. E.A.M. Karregat en mw. J. Rijpstra. In de begroting 2014 is voor de Stadsregio een bijdrage begroot van € 62.245 (afkomstig uit de begroting van het ROA). Per inwoner wordt een bijdrage berekend van € 2,29. In 2013 is op voorschotbasis een bedrag van € 65.265 betaalbaar gesteld (inclusief verrekening compensabele btw). De gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Beemster, Diemen, Edam-Volendam,Haarlemmermeer, Landsmeer, Oostzaan, Ouder-Amstel, Purmerend, Uithoorn, Waterland, Wormerland, Zaanstad en Zeevang vormen samen de Stadsregio Amsterdam. GGD Zaanstreek-Waterland (product 9.10 en 9.11) In de raadsvergadering van 16 februari 2012 is besloten akkoord te gaan met de voorgestelde wijzigingen in de gemeenschappelijke regeling GGD. De Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD) Zaanstreek-Waterland heeft als doel het bevorderen en beschermen van de gezondheid van alle inwoners in Zaanstreek-Waterland. De GGD richt zich met name op de primaire preventie: het voorkomen dat ziekten gaan optreden. De GGD brengt in kaart wat de gezondheidssituatie van de bevolking is. Op basis hiervan ontwikkelt de GGD activiteiten. Deze kunnen gericht zijn op alle inwoners of groepen van inwoners in de regio. Ook adviseert de GGD de gemeenten in de regio over het ontwikkelen van een samenhangend beleid op het terrein van de volksgezondheid. Het belang waarvoor de regeling wordt getroffen betreft de bevordering en de totstandkoming en de continuïteit van en de samenhang binnen de publieke gezondheidszorg en de geneeskundige hulp bij rampen en ongevallen. Alsmede het uitvoeren van jeugdgezondheidszorg, ouderengezondheidszorg en infectieziektenbestrijding. De GGD voert zijn taken uit voor negen gemeenten, die in een gemeenschappelijke regeling zijn ondergebracht. Deze gemeenten zijn: Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Waterland, Wormerland, Zaanstad en Zeevang. Het bestuur van de GGD bestaat uit een Algemeen Bestuur, met daarin de portefeuillehouders volksgezondheid van alle negen gemeenten, en een Dagelijks bestuur. De gemeente Edam-Volendam is vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur door wethouder mw. G.H.M.Kroon-Sombroek. Voor de taken van de GGD is in de begroting 2014 een totaal begrotingsbedrag opgenomen van € 964.638. Cijfermatig worden de vermelde onderdelen hieronder gespecificeerd: Omschrijving
Begroting 2013
Begroting 2014
1) GGD Alg. Gezondheidszorg
219.792
233.580
2) GGD JGZ
708.350
717.402
3) GGD Huisvestingslasten
123.257
63.257
1.051.399
1.014.239
Totaal
Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland (product 3.02) Vestigingsplaats: Zaanstad Rechtsvorm: gemeenschappelijke regeling met negen gemeenten. Activiteiten: door samenwerking een zo doelmatig mogelijk georganiseerde en gecoördineerde brandbestrijding alsmede hulpverlening bij rampen en zware ongevallen te bewerkstelligen. Programmaonderdelen: Programma 3 Veiligheid Product 3.02 Cluster Risicobeheersing sectie Proactie Bestuurlijke bijdrage aan de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland Bestuurlijk belang gemeente: één lid in het dagelijks en algemeen bestuur (burgemeester W.J.F.M. van Beek als lid en mw. Mr. M.A.J. Kes als plaatsvervangend lid).
Het nieuwe beleidsplan VrZW 2013-2016 wordt uitgewerkt op basis van de voor de VrZW vastgestelde missie en visie, passend binnen de begrotingskaders en met in acht name van de onzekere financiële situatie. Daarbij is vanuit de gemeenteraden van de negen gemeenten grote druk gelegd op het veiligheidsbestuur om de kosten in de hand te houden en zelfs terug te dringen. Hierdoor worden de mogelijkheden qua ambitieniveau voor de VrZW beperkt en dat vormt volgens het Veiligheidsbestuur een belemmering voor het (goed) uitvoeren van wettelijke taken en het oppakken van nieuw beleid van met name onderwerpen die door het Rijk worden gestimuleerd. Vanuit dit gegeven zal de komende VrZW beleidsperiode (2013-2016) nog meer dan voorheen gekeken worden naar mogelijke efficiëntievoordelen die te behalen zijn binnen bestaande en nieuwe samenwerkingsverbanden. Het Veiligheidsbestuur kiest er daarom voor het nieuwe beleidsplan een dynamisch karakter te geven, dat meer als leidraad voor de komende jaren gaat dienen. Dit geeft de VrZW de ruimte om niet op voorhand beleidsvoornemens per jaar vast te leggen en volledig uit te werken. Hierdoor kan per jaar worden beoordeeld wat haalbaar is en vindt vaststelling daarvan plaats via de begroting VrZW en het jaarplan van het veiligheidsbureau. Als speerpunten van beleid wordt daarbij ingezet op: 1. Kwaliteit van de kerntaken 2. Samenwerking met (crisis)partners 3. De verantwoordelijke burger De gemeentelijke bijdrage van Edam-Volendam aan de VrZW is voor 2014 vastgesteld op € 550.000.
Intergemeentelijk Bureau Crisisbeheersing (product 3.07) Gemeenten kunnen zelfstandig, dan wel via samenwerking met buurgemeenten voldoen aan de wettelijke verplichtingen (Wet Veiligheidsregio´s) op het gebied van rampenbestrijding en crisisbeheersing. Voor dit doel is per 1-1-2009 het Intergemeentelijk Bureau Crisisbeheersing (kortweg: IBC) tussen de gemeenten Edam-Volendam, Waterland en Zeevang tot stand gebracht. Begin 2012 heeft de gemeente Waterland zich uit deze samenwerking teruggetrokken. Daarop hebben de gemeenten Zeevang en Edam-Volendam besloten de samenwerking in een aangepaste vorm voort te zetten. De sectie Rampenbestrijding & Crisisbeheersing van de gemeente Edam-Volendam geeft sinds begin 2012 inhoud aan deze (vernieuwde) samenwerking. Voor het werkgebied zijn leidend o.a.: - Wet veiligheidsregio’s - Gemeentewet - de samenwerkingsovereenkomst tussen Zeevang en Edam-Volendam en - het Beleidsplan Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland. Met de (aangepaste) samenwerking met de buurgemeente Zeevang op het gebied van rampenbestrijding en crisisbeheersing wordt door beide gemeenten voldaan aan zowel de wettelijke verplichtingen als ook aan de daarop gebaseerde (regionale) afspraken rond de gemeentelijke taken in de regionale crisisorganisatie. In de begroting 2014 is voor het IBC een uitgave begroot van € 208.804. De gemeente Zeevang draagt op grond van de samenwerkingsovereenkomst bij in de kosten met een bijdrage voor 2014 vastgesteld op € 54.920. N.V. Houdstermaatschappij EZW (Nuon) (product 11.01) De NV Houdstermaatschappij EZW is gevestigd in Amsterdam en beheert namens een tiental gemeenten een totaal aandelenbezit van 1,7% in NV Nuon (gesplitst in NWB Alliander en Nuon Energy NV). De gemeente Edam-Volendam heeft zeggenschap via het stemrecht op de aandelen die zij bezit in de NV Houdstermaatschappij EZW. In 2009 is ingestemd door de aandeelhouders van de Houdstermaatschappij met de voorgenomen verkoop van de Nuon aandelen (productie en leverantiebedrijf). In 2009 en 2011 zijn de eerste twee tranches verkocht. Op voostel van Vattenfall is in 2012, was gepland voor 2013, versneld de derde tranche verkocht. In totaal heeft dit de gemeente een dividend van € 15.291.509 opgeleverd. In 2015 volgt uitbetaling van de laatste tranche. Dit betreft nog 21% van de aandelen. Per de ultimo 2012 bedraagt de boekwaarde van de aandelen € 765.890 (11.252 aandelen). Immers de houdstermaatschappij blijft nog steeds aandeelhouder in Nuon Energy NV tot het moment van afwikkeling van alle verkooptranches en aandeelhouder in het netwerkbedrijf Alliander. Het aandelenbezit in de Houdstermaatschappij wordt derhalve tegen dezelfde verkrijgingsprijs gewaardeerd. Het netwerkbedrijf blijft in publieke handen en de aandelen daarvan zijn niet verhandelbaar. In de primitieve begroting 2014 is een dividendopbrengst van € 218.999 geraamd.
Zwembad de Waterdam (product 7.06) Op basis van een exploitatieovereenkomst van 19 maart 1996 is het beheer en exploitatie van het sportfondsenbad ondergebracht bij de NV Sportfondsenbad Edam-Volendam en Sportfondsen Exploitatie Beheer NV maar zijn de opstallen en technische installaties in eigendom bij de gemeente Edam-Volendam. Zwembad de Waterdam staat onder toezicht van een Raad van Beheer waarin een wethouder van de Gemeente Edam-Volendam t/w wethouder mw. mr. M.A.J.Kes alsmede de raadsleden de heer H. Uijlenhoed en de heer E.A.M. Karregat zitting hebben (Besluit 52-2010; juni 2010). In de collegevergadering van 8 maart 2005 is besloten tot aanpassing van de overeenkomst middels een daartoe opgesteld aanhangsel bij de eerdervermelde overeenkomst (wijziging artikel 13 overeenkomst). Deze wijziging behelst de instelling van een bestemde reserve voor het verschil tussen toegestane begrotingstekort en de daadwerkelijke subsidie. In de begroting 2014 is een bijdrage in de verliesexploitatie geraamd van € 350.000. - Werken voor Werk (product 9.05) Bij collegebesluit van 24 mei 2005 (agendano.6.2) is besloten ingaande 1 april 2005 Werken voor Werk te Purmerend aan te wijzen als uitvoerende voor de Waterlandbanen. Hierbij zijn aangesloten de gemeenten Beemster, Edam-Volendam,Purmerend,Waterland en Zeevang. Werken voor werk is ondergebracht bij Baanstede. In het kort verzorgt Werken voor Werk de Waterlandbanen (gesubsidieerde arbeid) die anders door de afzonderlijke gemeenten zouden moeten worden geregeld. De gemeentelijke begrote en werkelijke uitgaven zijn in 2013 verantwoord op het Participatiebudget functie (623) in de begroting. De kosten, met uitzondering van de gemeentelijke uitvoeringskosten, worden voor 100% gedekt uit het WWB werkdeel. In de begroting 2014 is hiervoor een bedrag opgenomen van € 30.000. Gemeenschappelijke Regeling Twiske-Waterland (product 7.08) Recreatieschap Twiske-Waterland is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten en de Provincie Noord-Holland. De participerende gemeenten (Amsterdam, Beemster, Graft-De Rijp, EdamVolendam, Landsmeer, Purmerend, Waterland, Wormerland, Zeevang, Oostzaan en Zaanstad) en de Provincie vaardigen ieder één lid af, die zitting heeft in het Algemeen Bestuur. In het algemeen bestuur is de gemeente vertegenwoordigd door wethouder mw. G.H.M.Kroon-Sombroek. Landschap Waterland ontwikkelt en beheert veel recreatievoorzieningen in Waterland. In 2013 is op voorschotbasis een bijdrage betaalbaar gesteld van € 24.387. In de begroting 2014 is hiervoor primitief een bedrag geraamd van € 22.000. Nazorgstichting Nieuwjaarsbrand Volendam (product 2.06) Als uitvloeisel van het schikkingtraject m.b.t. de financiële afwikkeling van de Nieuwjaarsbrand moest een Stichting Nazorg worden opgericht. Op 24 mei 2007 zijn de statuten van de nieuwe stichting notarieel verleden en per 7-7-2007 heeft de eerste officiële vergadering van de Nazorgstichting Nieuwjaarsbrand Volendam plaatsgevonden. Doel van de Stichting is de opzet van een waarborgfonds voor getroffenen. De gemeente heeft zich hierbij verplicht een initieel bedrag van € 700.000 te storten en vervolgens jaarlijks gedurende veertig jaar een exploitatiebijdrage te verlenen van € 40.000. De Stichting zal met name functioneren als vangnet voor kosten van getroffenen, die in de toekomst niet op andere wijze kunnen worden vergoed. Hierbij dient met name te worden gedacht aan kosten voor niet vergoede medische ingrepen, aangepaste (om) scholingsprogramma’s, (aangepaste) werkbegeleiding en/of het zoeken hiervan, psychosociale problemen en woonlasten. Daartoe is onder verantwoordelijkheid van de Stichting een kostenregeling Nazorg ontworpen die door de gemeente onder verantwoordelijkheid van het Stichtingsbestuur wordt uitgevoerd. Van het driehoofdig Bestuur van de Stichting is één lid aangewezen door het College van Burgemeester en Wethouders. Daarnaast participeert de gemeente in de Raad van Toezicht in de persoon van burgemeester W.J.F.M. van Beek. Conform de afspraken is in de begroting 2014 een bijdrage geraamd van € 40.000. Veiligheidshuis Zaanstreek-Waterland (product 3.01) In de vergadering B&W van 24-11-09 heeft het college ingestemd met de deelname aan het veiligheidshuis Zaanstreek-Waterland. In het veiligheidshuis zijn een negental omringende gemeenten ondergebracht. Het veiligheidshuis bouwt voort op bestaande initiatieven in de regio om de samenwerking in justitie, veiligheids- en zorgketen te versterken. De voorzitter van het veiligheidshuis in de Waterlandraad is burgemeester dhr. W.J.F.M.van Beek. De financiële administratie is tot en met 2012 gevoerd door de afdeling Middelen van de Gemeente Edam-Volendam. Met ingang van 2013 vindt er een structuurwijziging plaats waarbij de gemeente Zaanstad de rol van centrumgemeente op zich neemt. Het voorzitterschap zal daardoor wellicht wijzigen en de financiële administratie van het
Veiligheidshuis wordt met ingang van 2013 overgenomen door Zaanstad. In de begroting 2014 is een bijdrage geraamd van € 8.979. 6.4
Ontwikkelingen verbonden partijen
Eventuele relevante ontwikkelingen aangaande verbonden partijen alsmede het voornemen tot aangaan van nieuwe verbonden partijen zullen eveneens in de paragraaf verbonden partijen aan de orde komen. Momenteel zijn er geen ontwikkelingen of voornemens tot nieuwe verbonden te melden.
