6. Inleiding Godelieve Wijffels, directeur Natuur en Milieu Overijssel

NIEUWSBRIEF www.vriendenvandalfsen.com

september 2012

Redactioneel: Voordat u van een warme nazomer overstapt naar een guur najaar wordt u In deze Nieuwsbrief geïnformeerd over lopende en recente activiteiten die samen de inzet weerspiegelen van de Vrienden voor de cultuur en natuur in en om Dalfsen. Samensteller is Bertil Uittenbogaard 1. Excursie Ijssellinie op 6 oktober 2. Verslag van de excursie naar de Anningahof 3. De vervolgcursus: Leer uw omgeving verkennen 4. Wat zijn de plannen voor de Rechterensedijk? 5. Voortgang van project “Typisch Dalfsen” 6. Inleiding Godelieve Wijffels, directeur Natuur en Milieu Overijssel 7. Vrienden van Dalfsen -prijs

Excursie IJssellinie 6 oktober 10.30 uur.

Een paar keer per jaar organiseren wij een wandeling met een educatief tintje. Deze keer wordt het een begeleide excursie naar de zg. IJssellinie, gecombineerd met de uiterwaarden van de Ijssel bij Den Nul. De IJssellinie was een verdedigingslinie in NAVO-verband tegen de Russen uit de tijd van de Koude Oorlog. Men wilde grote delen aan weerszijden van de IJssel onder water kunnen zetten om de vijand te vertragen. Dit was tot 1990 een zeer groot geheim, maar na het beëindigen van de Koude Oorlog gaven de restanten ervan een interessant doorkijkje in de historische opvattingen van Defensie. Tussen Nijmegen en Kampen werd een 120 kilometer lang en maximaal 10 kilometer breed obstakel in de vorm van onderwater gezet land (inundatie) vormgegeven. Wij bezoeken onder meer de commandobunker, de hospitaalbunker en krijgen een deskundige rondleiding over het complete terrein. De rondleiding begint om 10.30 en eindigt ongeveer 12.00 uur. Na de lunch - die we gebruiken in bezoekerscentrum Den Nul waar we worden bediend door bewoners van de J.P. van den Bent stichting - – gaan we verder wandelen in de uiterwaarden van de IJssel. In de Duursche Waarden aan de IJssel is het nodig 1

om de doorstroming van de IJssel bij hoogwater te bevorderen. Dat gebeurt door vooral de begroeiing aan te pakken. Daarmee wordt naar verwachting eind 2012 gestart en wij gaan kijken hoe men dat aanpakt en worden rondgeleid door de boswachter. We verwachten om 15 uur weer in Dalfsen te zijn. De kosten a 4.50 euro p.p., worden door uw vereniging gedragen; de lunch is voor eigen rekening. We gaan met eigen auto’s (carpoolen!!!) en we verzamelen om 9.45 uur bij het gemeentehuis van Dalfsen.

Verslag van de excursie naar de Anningahof Op zaterdag 12 mei om 13.00 vertrok, begenadigd door een zonnetje en een hagelbui, een groep Vrienden van Dalfsen naar de Anningahof, waar ze werden opgewacht door nog meer Vrienden die per auto waren gekomen. De heer Anninga himself verwelkomde ons en waarschuwde tevoren dat zijn selectie van beelden in de enorme tuin niet berust op schoonheid van vorm, maar op originaliteit en zeggingskracht. De groep stond perplex van de indrukwekkende hoeveelheid originele sculpturen, waarvan we enkele voorbeelden in dit verslagje hebben opgenomen. Wat de groep waardeerde was de keuze van dit excursiedoel: nu eens niet een natuurexcursie maar een kunstexcursie. Maar als extraatje kwamen we onderweg in de beeldentuin toch diverse bijzondere botanische soorten tegen die door verschraling in de tuinaanleg te voorschijn waren gekomen: gevlekte orchis, witte koekoeksbloem enz. Naast de beelden in de tuin hebben we binnen in drie expositieruimten bijzondere beelden gezien. Kijk zelf op : www.anningahof.nl Een geslaagde indrukwekkende en gezellige zonnige zaterdagmiddag!! We konden tevens een nieuw verenigingslid begroeten:

2

Vervolg cursus Leer Uw Omgeving (Ver)kennen De basiscursus Leer uw omgeving (ver)kennen was een groot succes: zo’n 100 deelnemers hebben deze inmiddels gevolgd en zijn enthousiast over het gebodene. Daarom heeft de vereniging Vrienden van Dalfsen een vervolgcursus laten ontwikkelen en deze wordt in het najaar van 2012 aangeboden: Leer uw omgeving (ver)kennen deel II. Deze cursus zal bestaan uit vier theorieavonden waarop de verhalen worden ondersteund door prachtige beelden en één dagdeel op een zaterdag waarop een wandeling of fietstocht wordt gemaakt om het geleerde in praktijk te “ontdekken”. De avonden worden gehouden op maandagen in de voormalige synagoge. Ze beginnen om 20.00 uur en zullen rond 22.15 uur worden afgesloten. 1. De spits wordt afgebeten door mevrouw Betty van Leeuwen, gepensioneerd regiodirecteur van de Vereniging Natuurmonumenten in o.a. Overijssel. Zij is voor de Vrienden van Dalfsen onder meer actief bij het project “Ruimte voor de Vecht” en de werkgroep “Bomen”. Betty van Leeuwen verzorgt het onderdeel landschap en vegetatie. Beide aspecten onderhouden een nauwe relatie met elkaar en vormen samen een groot deel van de alom gewaardeerde schoonheid van Dalfsen. Je kunt een landschap leren “lezen”. Dat maakt een wandeling of fietstocht extra boeiend. Op de cursusavond maken we een virtuele fietstocht rondom het dorp door de vele landschapstypen met hun bijzonderheden. We staan stil bij de ontwikkelingen vanuit het verleden, het hedendaags beheer, en op sommige plaatsen de (natuur)ontwikkelingen voor de toekomst. Datum: maandag 15 oktober, Plaats : Voormalige Synagoge, Julianastraat 18, Aanvang: 20.00uur.

2. De tweede theorieavond handelt over De Joodse gemeenschap in Dalfsen en wordt gegeven door dhr. Antoon Wolfs. Hij behandelt de bouw en inrichting van de synagoge in Dalfsen, evenals de restauratie, renovatie en exploitatie van de voormalige synagoge. Verder worden we geïnformeerd over de joodse begraafplaats, het joodse werkkamp en de joden in de tweede wereldoorlog in Dalfsen. En tenslotte over bijzonderheden van enkele joodse families. Datum: maandag 29 oktober, Plaats : Voormalige Synagoge,

Aanvang : 20.00 uur.

3. De derde avond is dhr. Hein Kuijper aan het woord. Hij is o.a. voorzitter van de vereniging Natuur en Milieu “De Vechtstreek” en verzorgt het onderdeel natuur en landschap. Hij was ook docent in de basiscursus en zal de opgedane kennis uit de eerste, algemene cursus opfrissen. Vervolgens zal een verdieping plaatsvinden van de eerder behandelde stof. Begrippen als ecosysteem, levensgemeenschap, biodiversiteit, ecologie en successie komen aan bod. Aan de hand van sprekende voorbeelden wordt een en ander verduidelijkt. Na de pauze komen vragen aan de orde als “Hoe is het nu met de natuur in Dalfsen gesteld?”, “Is er vooruitgang of achteruitgang in soorten?”, en “Wat zijn de oorzaken?” Datum: maandag 12 november, Plaats: Voorm. Synagoge, 20.00 uur.

3

4. Op de laatste avond zullen Walter Beekers en Henk van de Beeke opnieuw een greep doen uit de geschiedkundige achtergronden van wat we hier in Dalfsen allemaal zien. Vorige keer was het noorden van de Vecht aan de beurt, deze keer staat het zuiden centraal. Het gaat vooral over monumenten en rosmolens. Huize “Den Berg” krijgt speciale aandacht. Datum: maandag 26 november, Plaats: Voormalige Synagoge,

Aanvang: 20.00 uur.

De afsluitende fiets / wandeltocht op zaterdag wordt in overleg gepland.

De cursus is bedoeld voor leden en niet-leden van de vereniging en niet in de laatste plaats voor de nieuwe Dalfsenaar. Voor de leden is deelneming gratis, terwijl niet-leden € 10, -- betalen voor het totaal van alle bijeenkomsten. Lid worden van de Vrienden van Dalfsen en daarna voor niets aanschuiven, kost overigens ook € 10, -- . Betaling graag contant en gepast op de eerste cursusavond.

Men kan zich bij voorkeur per e-mail opgeven bij [email protected] of telefonisch tot 1 oktober bij: Bertil Uittenbogaard 0529-434220 en vanaf 1 oktober bij: Willemien van Ansem 0529851392. Wacht niet te lang met inschrijven, want de voorjaarscursus was snel aan het maximum van 30 deelnemers.

Samenvatting inleiding Godelieve Wijffels, directeur Natuur en Milieu Overijssel In de ledenvergadering van 15 mei 2012 hield mevr. dr. Godelieve Wijffels een inleiding onder de titel “Ecologie en Economie in het Vechtdal” Zij is directeur van Natuur en Milieu Overijssel in Zwolle. Dit instituut wil een natuur- en milieucentrum zijn voor kleine gemeenten, zorgt voor samenwerking tussen NenM centra in Nederland en doet een aantal (soms educatieve) projecten, bijna altijd gericht op duurzaamheid. Een kernbegrip is biodiversiteit. Daaronder wordt verstaan • • •

de verscheidenheid van genen, soorten en ecosystemen het vormt ons ecologisch kapitaal, de basis van ons leven, onze economie en ons welzijn zonder biodiversiteit geen voedsel, geen stabiel klimaat, geen grondstoffen voor onze economie, kortom: geen leven.

De stand van zaken mbt de biodiversiteit kan als volgt worden geschetst: • de hoeveelheid natuuroppervlakte neemt niet meer af • gangbare soorten en ecosystemen zijn stabiel of herstellen zich maar …. 4

* kwetsbare soorten gaan verder achteruit * de sterkste achteruitgang vindt plaats in agrarische gebieden en in de Noordzee In Nederland is de biodiversiteit afgenomen tot ca 15% van de oorspronkelijke situatie! De hoofdoorzaken voor de achteruitgang zijn - versnippering van natuur- en landschapselementen - verdroging - teveel stikstof Helaas gaat de verbetering van ruimte- en milieucondities te langzaam. De economische waarde van de natuur wordt wel steeds sterker onderkend. Dat heeft ook geleid tot doelstellingen voor economische groei zonder verlies van biodiversiteit: -

geen netto verlies van biodiversiteit in 2020 halvering van de ecologische voetafdruk in 2030

Algemeen, maar zeker ook in het Vechtdal, verliest landbouw als economische drager snel terrein. Dat biedt kansen voor nieuwe dragers, m.n. vrijetijdseconomie Ruimte voor de Vecht is een belangrijk project voor Natuur en Milieu Overijssel. Binnen dit project is een “Groen Platform” ontstaan van lokale natuur- en milieugroepen uit o.a. Zwolle, Dalfsen, Ommen en Hardenberg. Resultaten van het overleg met elkaar en met andere belangengroeperingen zijn o.a.: •

Visie Rust en Drukte, een afwegingskader tussen ecologie en economie in de recreatie

•

Visie Agrarisch Natuurbeheer (in ontwikkeling)

Wegenaanleg vormt ook een aspect, waarbij Natuur en Milieu zich laat horen. Samen met lokale groepen wordt dan m.n. gekeken naar: • •

nut en noodzaak van wegenaanleg, maar als aanleg niet voorkomen kan worden : goede landschappelijke inpassing

•

voorzieningen voor flora en fauna

•

zuinig ruimtegebruik

•

voorkomen van overlast voor omwonenden

Bij de discussie over de N340 is Natuur en Milieu weinig betrokken, vanwege de zeer goede inzet en lobby van lokale groepen. De plannen om de Rechterensedijk te ‘upgraden’ van een 60- naar 80 km weg vindt Natuur en Milieu Overijssel, een ernstige aantasting van de ruimtelijke kwaliteit.

5

In de discussie wordt gevraagd naar speerpunten voor versterking van de biodiversiteit. Mevrouw Wijffels noemt de volgende: •

Blijvende aandacht voor de Natura 2000 gebieden

•

Idem voor de ecologische hoofdstructuur

•

Verbindingszones zijn super belangrijk

•

Zorg dat de stukjes grond robuust genoeg zijn en bij voorkeur ook verbinding met water hebben

•

Meer klaverrijke graslanden is belangrijker dan meer nieuwe natuur.

Verder komt de schaalvergroting en specialisatie van agrarische bedrijven ter sprake. Die trend is niet meer te stoppen en hoewel het aantal agrariers afneemt komen er geen hectares landbouwgrond vrij. Tot slot merkt mevr. Wijffels desgevraagd over megastallen op, dat de ruimtelijke kwaliteit daarvan (meestal) slecht is, maar qua uitstoot enz. doen zij het in het algemeen goed.

Wat zijn de plannen voor de Rechterensedijk ? De Vrienden maken deel uit van een consultatiegroep voor de Gemeente Dalfsen m.b.t. besluitvorming over de Rechterensedijk. De Vrienden hebben uit de verschillende alternatieve voorstellen de voorkeur voor het behoud van de laanstructuur: twee rijen bomen langs een 60-km weg met flankerende maatregelen voor veiligheid. De gemeente heeft door enquête en inloopbijeenkomst geprobeerd een representatief beeld te krijgen van wat de burgers willen. Het resultaat komt overeen met de voorkeur van de Vrienden. Vanaf nu is het woord aan de plaatselijke politiek, u zult erover lezen, o.a. in de website van de gemeente Dalfsen.

Voortgang van het Project “Typisch Dalfsen” Op dinsdag 19 juni heeft een grote vergadering – een zgn. werksessie - plaatsgehad over genoemd project onder leiding van Atelier Overijssel. Doel was om ideeën te verzamelen om de ruimtelijke kwaliteit van het dorpshart te versterken. Samen met Ondernemend Dalfsen, Historische Kring, Plaatselijk Belang, en de Gemeente Dalfsen willen de vier partijen en de gemeente komen tot een visie ruimtelijke kwaliteit van het dorpshart van de kern Dalfsen. Aan de orde komen o. m. de openbare ruimte, het parkeren, het verkeer en de reclame, de entree van het dorp en de relatie tussen oud&nieuw. Voor onze vereniging hebben deelgenomen: Andre Elzinga en Greet Aafjes. Het resultaat van 19 juni is een samenvattend verslag dat inmiddels door alle deelnemende organisaties van commentaar is voorzien. Die commentaren zijn zeer uiteenlopend van toon, zeker als het om het parkeerbeleid gaat. Het is de bedoeling dat in oktober een afsluitende sessie met alle betrokkenen gaat plaatsvinden. We zijn benieuwd of alle verschillende vogels tot een harmonisch concert komen.

6

Prijs van de Vrienden van Dalfsen Op 15 mei is tijdens de ledenvergadering de prijs van de Vrienden uitgereikt aan De Commissie Halve Maraton van schaatsvereniging Stokvisdennen. De reden is dat deze Marathonloop voor de bekendheid van Dalfsen veel betekent: een deelname van vele honderden lopers uit alle windstreken evenaart de mondiale marathons van Rotterdam en New York! Vergaderplanning seizoen 2012 – 2013 Vergaderdata Bestuur: do mi 23 augustus, di mi 25 september , di mi 23 oktober Ledenvergadering : maandag 19 november di mi 11 december, di mi 15 januari, di mi 26 februari, di mi 9 april, Ledenvergadering : maandag 13 mei 2013 di mi 4 juni Activiteitenplanning seizoen 2012 – 2013 6 oktober

excursie naar IJssellinie in Olst en bezoekerscentrum in Den Nul

11 oktober

planning en rapportage met werkgroepen/commissies

15 oktober

Start vervolgcursus Leer Dalfsen (ver)kennen

19 november

ledenvergadering

5 januari

nieuwjaarsborrel; uitreiking ‘brood van verdienste’

maart

start basiscursus ‘Leer Dalfsen (ver)kennen’

april

excursie, te regelen door een van onze commissies

13 mei 2013

ledenvergadering

Herinnering aan uw contributie 2012: Heeft u uw bijdrage van €10,- over 2012 nog niet betaald? Doe het svp per omgaande op bankrekeningnr 31.28.39.472 t.n.v. Vrienden van Dalfsen te Dalfsen Herinnering e-mailadressen. Tot dusver hebben wij op ons e-mailadres [email protected] ongeveer 150 e-mail adressen van leden ontvangen. Dus van zo’n 100 vrienden hebben we hun e-mail adres nog niet! Heeft u uw adres al opgegeven? Zo niet: geef aub uw email adres door aan de secretaris, dat maakt de communicatie sneller, gemakkelijker en minder kostbaar. Mail snel naar: [email protected]

7