6 e mini symposium Ouderenzorg

6e mini symposium Ouderenzorg Aanvullende diagnostiek bij dementie in de 1e lijn Suzanne Boot, specialist ouderengeneeskunde,

kaderarts psychogeriatrie i.o. 28-09-2015 Pagina 1

6e Mini symposium ouderenzorg

Richtlijnen diagnostiek dementie • CBO consensus (2005) • Handreiking diagnostiek bij dementie Verenso 2008 • NHG standaard 3e herziening, afspraken uit LESA Dementie 2009 • richtlijn diagnostiek en behandeling van dementie 2014, Ned. Ver. van klinische geriatrie

Pagina 2


Diagnose dementie DSM 5 (2013): dementie vervangen door neurocognitieve stoornis geheugenstoornissen geen vereiste, geheugen is niet bij alle vormen (direct) aangetast. bv frontotemporale dementie begint met taal- en gedragsstoornissen

Pagina 3


DSM 4 versus DSM 5 DSM 4

DSM 5

Ziekte van Alzheimer

Neurocognitieve stoornis door de ziekte van Alzheimer

Vasculaire dementie

Vasculaire neurocognitieve stoornis

Dementie door somatische aandoeningen

Neurocognitieve stoornis door • Frontotemporale afwijkingen • Aanwezigheid Lewy-lichaampjes • Traumatisch hersenletsel • HIV ziekte • Prion ziekte • Ziekte van Parkinson • Ziekte van Huntington • Andere aandoening

Persisterende dementie door middelen

• Neurocognitieve stoornis door middelen/medicatie

Amnestische stoornis door middelen (syndroom van Korsakoff)

• Neurocognitieve stoornis door middelen/medicatie

Pagina 4


DSM 4 versus DSM 5 DSM 4

DSM 5

waarschijnlijk

mild

mogelijk

ernstig

combinatie

Pagina 5


Diagnose dementie DSM 4 • geheugenstoornissen en • een of meer cognitieve stoornissen afasie, apraxie, agnosie, uitvoerende functies en • stoornis in sociaal of beroepsmatig functioneren tov vroeger nivo en • geen delier Pagina 6


Diagnostiek dementie 1 Standaard • anamnese • heteroanamnese • lichamelijk onderzoek – neurologisch onderzoek – mobiliteit • medicatie inname en interactie

Pagina 7


Diagnostiek dementie 2 • psychiatrisch onderzoek – aandacht – bewustzijn – contact + contactgroei – stemming • lab. onderzoek: – altijd Hb, BSE/CRP, glucose, TSH, kreat. – op indicatie vitamine B1, B6, B12, FZ, Na, K, Ca

Pagina 8


Diagnostiek dementie 3 screenend cognitief testonderzoek – MMSE (Mini Mental State Exam), 1975 – MOCA (Montreal Cognitieve Assessment), 1996 – IADL – easy care, TRAZAG – Bartell – Kloktest (ruimtelijk inzicht), cijfers zo aanbrengen dat het op een klok lijkt en de tijd op 10 over 11 zetten?

Aanvullende diagnostiek Dementie diagnose ja/ nee ? neuropsychologisch onderzoek ergotherapeutisch onderzoek beeldvormend / technisch onderzoek

Pagina 10 6e Mini symposium ouderenzorg

Wanneer NPO

• diagnostische twijfel

• voor zorg en begeleiding meer info nodig


NPO • anamnese, observatie, evt. heteroanamnese • gestandaardiseerde psychologische tests op - geheugen, - concentratie - taalvaardigheid • conclusie • duurt 2-3 uur


Aanvullend technisch onderzoek twijfel diagnose Alzheimer uitsluiten behandelbare aandoeningen verdenking vasculaire dementie snel progressieve dementie (Creutzfeld-Jacob) verdenking FrontoTemporale Dementie


Aanvullend technisch onderzoek CT-scan / MRI

meten van mate van atrofie bij hippocampus, witte stofschade, globale cerebrale atrofie, RIP, CVA op MRI kan witte stofschade wel worden aangetoond, op CT-scan niet. onderscheid van belang bij kleine beschadigingen,  vasculaire dementie Pagina 14 6e Mini symposium ouderenzorg

Aanvullend technisch onderzoek EEG twijfel over LBD verdenking op metabole, toxische of infectieuze encephalopathie


Aanvullend technisch onderzoek Liquor onderzoek: eiwitten bepalen (14-3-3 eiwit en totaal- tau) - Alzheimer bij jonge patiënten - vermoeden Creutzfeld-Jacob - DD FTD-AD en < 75 jaar


Aanvullend technisch onderzoek PET scan (positron emissie tomografie) (maakt stofwisseling zichtbaar, stapeling eiwit amyloid-beta en tau )

• bij DD FTD-AD en < 75 jr en normale MRI • verdenking op Alzheimer met jonge leeftijd of • atypische presentatie Pagina 17 6e Mini symposium ouderenzorg

Aanvullend technisch onderzoek SPECT- scan (3-dimensionaal, radioactief gelabelde stoffen)

• maar 1 kerncriterium voor LBD en daarom twijfel aan diagnose


Aanvullend onderzoek Indicatie: • “ jonge” mensen, zeker < 65, 70 jaar •

taalstoornis

•

onbegrepen gedragsstoornis

•

acuut begin cognitieve problemen


Diagnose door

• • • • • •

Klinisch geriater Neuroloog Psychiater Specialistisch (Alzheimer)centrum Specialist ouderengeneeskunde Huisarts


Aanvullend technisch onderzoek > 80 jaar technisch aanvullend onderzoek niet altijd meerwaarde

• belastend tgv somatische beperking • motorische onrust • patiënt geen ziekte-inzicht, geen medewerking


Casus Dhr. X, 83 jaar Aanleiding • in de sloot gelopen tijdens eendjes voeren • apraxie volgens zoon • accepteert geen hulp Anamnese: • rugklachten waarvoor paracetamol/coffeine


Casus Heteroanamnese: • Slaapt veel, ook overdag, passief • Gewichtsverlies? Sociale situatie • gehuwd, woont al levenlang in dorp, vroeger schoolhoofd • zoon woont vlakbij, regelt financiën • wil niet verhuizen • echtgenote en dochter geven geen sjoege Pagina 23 6e Mini symposium ouderenzorg

Casus Psychiatrisch • ziet er verzorgd uit, praat vlot en veel • helder bewustzijn • achterdochtig, wil geen hulp, heeft casemanager deur uit gezet • vertelt vaak somber te zijn • dominante persoonlijkheid Cognitie: desoriëntatie in tijd, valt in herhaling, onbegrip tijdens gesprek,

Pagina 24 Mini symposium ouderenzorg

Casus Medicatie • inname onduidelijk • gebruikt antidepressivum?

• • • •

Medische voorgeschiedenis Chronische buikklachten Hypothyreoïdie (2004) Hypochondrie waarvoor SSRI (2010) Thorax trauma bij auto ongeluk (2013)


Casus Conclusie cognitieve stoornissen apraxie bij ADL achterdocht, veel slapen, passiviteit, geen ziekte inzicht depressie? Easy care / MMSE niet mogelijk ivm achterdocht NPO niet mogelijk Diagnose : neurocognitieve stoornis ws tgv ziekte van Alzheimer Pagina 26 6e Mini symposium ouderenzorg

Bedankt voor uw aandacht! Pagina 27 6e Mini symposium ouderenzorg

6 e mini symposium Ouderenzorg

Recommend Documents