Emotionele Intelligentie mini E-book
15 doe- tips voor de ontwikkeling van je eigen EQ. Direct toe te passen in je eigen werksituatie.
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Fortydays.
Inhoudsopgave Wat is EQ (Emotionele Intelligentie)?
3
Emotionele Intelligentie & Fortydays
3
EQ - Zelfbeeld
4
EQ - Emotioneel Zelfbewustzijn
4
EQ - Assertiviteit
5
EQ - Onafhankelijkheid
5
EQ - Zelfactualisatie
6
EQ – Empathie
6
EQ – Sociale Verantwoordelijkheid
7
EQ – Interpersoonlijke relaties
7
EQ – Stresstolerantie
8
EQ – Impulscontrole
8
EQ – Realiteitstoetsing
9
EQ – Flexibiliteit
9
EQ – Probleem oplossen
10
EQ – Optimisme
10
EQ – Geluk
11
Zelfscoreblad EQ
12
2
Wat is EQ (Emotionele Intelligentie)? Hoe succesvol wordt niet alleen bepaald door je score op een IQ (intelligentie) test. Ook motivatie, inzet, zelfvertrouwen en sociale vaardigheden doen er toe. Je kunt intelligentie dan ook het beste zien als een zogenaamde drempel-voorwaarde. Dat wil zeggen, het helpt je om ergens te komen voor de baan die je ambieert. Maar om dit succesvol te kunnen doen, heb je vooral ook eigenschappen nodig die horen bij emotionele intelligentie. Emotionele intelligentie betreft de manier waarop je met emoties omgaat, van jezelf en van anderen. Meer specifiek onderscheidt Daniel Goleman - de grondlegger van het begrip emotionele intelligentie - vijf aspecten er van: Het kennen van je eigen emoties; Het reguleren van je eigen emoties; Zelfmotivatie; Het onderkennen van andermans emoties en het omgaan met relaties. Deze vaardigheden en competenties zijn door ieder mens te ontwikkelen. EQ kan tot slot gemeten worden, je kunt daarvoor een EQ assessment doen.
Emotionele Intelligentie & Fortydays De Baron EQ persoonlijkheids-assessment wordt gebruikt bij alle individuele trainingen van Fortydays. Met de resultaten van deze meting bieden we je aanknopingspunten en handvatten voor je persoonlijke ontwikkeling als professional. In dit mini E-book zijn de 15 gedragsdimensies van de EQ opgenomen met 15 tips voor je ontwikkeling van je eigen Emotionele Intelligentie.
Wat werkt het beste Uit evaluaties (bron: Fortydays) blijkt dat de combinatie van zelfstandig leren op de eigen werkplek en de begeleiding van een trainer-coach het beste effect geeft voor het resultaat.
3
EQ - Zelfbeeld Zelfbeeld is het vermogen om jezelf als mens te accepteren. Acceptatie gaat dan zowel over de zaken die je goed kan maar ook over zaken die je niet zo goed kan. Zelfbeeld heeft te maken met vermogens als eigen kracht, zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid. Als je zelfbeeld ok is dan voel je je in het algemeen tevreden over jezelf met al je plus- en minpunten. Als je zelfbeeld wat lager is twijfel je nog wel eens aan jezelf. Het zelfbeeld is een sociaal gebonden denkbeeld; deel van ons ego en van onze persoonlijkheid. Die- of datgene wat we ons inbeelden te zijn in relatie tot anderen. Het is over het algemeen een denkbeeld waar we ons mee identificeren om door anderen goedgekeurd en gewaardeerd te worden. Ontwikkel-tip 1 voor Zelfbeeld • Wat denk je dat je sterke punten / talenten zijn? Geef van elk sterk punt een voorbeeld hoe je dit sterk punt in je voordeel gebruikt.
EQ - Emotioneel Zelfbewustzijn Emotioneel Zelfbewustzijn is de mate waarin je jezelf kunt "lezen". Hoe hoger het emotioneel zelfbewustzijn is hoe beter je dit eigenlijk kan. Je begrijpt goed wat er in je omgaat (spanning, geluk, blijdschap, angst) en je begrijpt vervolgens ook heel goed wat de oorzaken zijn van je eigen innerlijke wereld. Je kunt dus goed onderscheid maken tussen gevoelens en emoties. Je begrijpt en beseft ook het belang van het uiten van emoties en wat dit oproept bij anderen. Ontwikkel-tip 2 voor Emotioneel Zelfbewustzijn • Op welke wijze beïnvloeden jouw emoties andere mensen? Kun je een voorbeeld geven op welke wijze jouw emoties een werksituatie (team, individueel gesprek) hebben beïnvloed?
4
EQ - Assertiviteit Assertiviteit is in essentie je vermogen om voor jezelf op te komen. Dit kan op allerlei manieren en plaatsen. In je werk maar uiteraard ook in je privé situatie. Er zijn wel wat gradaties aan te brengen in de manier waarop je assertief bent en met name met wat voor soort onderwerpen. Het komt geregeld voor dat je niet op alle gebieden/onderwerpen even assertief bent. Ontwikkel-tip 3 voor Assertiviteit • Beschrijf een situatie waarin het je lukte om je assertief op te stellen. Wat deed je of zei je concreet in die situatie? Misschien dat je dit weer kan toepassen in een andere situatie.
EQ - Onafhankelijkheid Onafhankelijkheid Is in essentie het vermogen om een eigen lijn te bepalen en daaraan vast te houden. Als je wat hoger onafhankelijk bent straal je het zelfvertrouwen uit op het moment dat je je plannen maakt en beslissingen daarover neemt. Anderen merken dat aan je. Daarnaast opereer je zelfbewust autonoom. Je laat je wat minder leiden door ondersteuning, mening en/of bescherming van anderen. Tot op zekere hoogte is deze gedraging een belangrijke factor in het behalen van doelen. Ontwikkel-tip 4 voor onafhankelijkheid • Beschrijf een situatie waarin je tegen de meerderheid in een beslissing nam die niet populair was. Welk gevoel had je daarbij? Had je het idee dat je overeind bleef en wat gaf je dat zelfvertrouwen?
5
EQ - Zelfactualisatie Zelfactualisatie is het gevoel en/of idee wat je hebt in je werk, of de capaciteiten en talenten die jij hebt optimaal ingezet kunnen worden in het werk wat je nu doet. Hoe meer je jezelf “geactualiseerd” voelt, hoe meer je dus het idee hebt dat je talent (jouw "ding") tot zijn/haar recht komt. Een goed ontwikkelde zelfactualisatie is een soort levenslang leren. Je streeft dan altijd na om dingen te doen die je het gevoel geven van een vervuld leven. Een goed ontwikkelde zelfactualisatie draagt sterk bij aan voldoening over het leven wat je leidt. Ontwikkel-tip 5 voor Zelfactualisatie • Hoe maak jij tijd voor dingen die je werkelijk leuk vindt en goed kunt? Welke voordelen krijg je zowel persoonlijk als carrièrematig uit deze activiteiten?
EQ – Empathie Empathie is het vermogen om de gevoelens van anderen te begrijpen en daarop in te kunnen spelen. Het wordt ook wel eens het vermogen om je "sociale antenne" te gebruiken genoemd. Mensen die dit goed kunnen begrijpen uitstekend wat er gebeurt met anderen en hoe en waarom de andere partij emoties ervaart. Ze kunnen vaak ook goed inspelen op de emoties van anderen. Ze maken daar op een positieve manier gebruik van om effectief te beïnvloeden. Empathische mensen tonen daarbij hun betrokkenheid naar anderen. Ontwikkel-tip 6 voor Empathie • Kun je een voorbeeld geven waarin het erg belangrijk voor je was om te begrijpen hoe de ander zich voelde? Hoe bracht je dit begrip over? Hoe heb je ervoor gezorgd dat de ander je begreep?
6
EQ – Sociale Verantwoordelijkheid Sociale verantwoordelijkheid gaat over het vermogen wat jij bezit om je als teamplayer op te stellen en te gedragen. Iemand met een hogere sociale verantwoordelijkheid denkt meer aan het teambelang dan aan zijn of haar eigen belang. Ze voelen zich vaak verantwoordelijk naar anderen toe, ze gedragen zich daarbij (zeer) sociaal. Als je wat een lagere sociale verantwoordelijkheid hebt bewaak je meer je eigen grenzen. Soms word je daarbij als afstandelijk / niet betrokken ervaren. Ontwikkel-tip 7 voor Sociale Verantwoordelijkheid • Beschrijf een situatie waarin je de behoefte van een ander boven je eigen behoeften hebt geplaatst. Hoe vaak gebeurt dat in je leven? In welke situaties?
EQ – Interpersoonlijke relaties Interpersoonlijke relaties Geeft aan in welke mate je in staat bent om goede relaties aan te knopen met anderen. Als je dit goed kunt dan zijn je gesprekken in het algemeen plezierig en van inhoudelijke kwaliteit. Dat wil niet zeggen dat de gesprekken makkelijker worden in die zin dat een bepaald probleem eenvoudig op te lossen is. Doordat je een goede relatie met iemand kunt opbouwen is er wel veel meer ruimte om zaken tot een goed einde te laten leiden. Iemand die een sterke mate van interpersoonlijke relatie laat zien, onderhoudt Ontwikkel-tip voor interpersoonlijke relaties • Tip 8 Welke inspanningen verricht jij om een goede werkrelatie in stand te houden? Hoe weet je dat een werkrelatie effectief/goed is?
7
EQ – Stresstolerantie Stresstolerantie is het vermogen om goed en succesvol om te kunnen gaan met druk en stress. Dit valt nog nader te definiëren als het vermogen of talent om in verschillende situaties op de juiste manier om te gaan met die verschillende situaties. De ene soort spanning is immers de andere niet. Als je daarbij het vermogen hebt om onbevangen open te staan voor nieuwe omstandigheden en situaties dan wordt je als "stressbestendig" ervaren. Iemand die dit goed kan wordt als kalm en rustig ervaren. Deze persoon zal uitstralen dat we "er uit gaan komen" en dat de situatie "moeilijk maar hanteerbaar" is. Ontwikkel-tip voor interpersoonlijke relaties • Tip 9 Hoe ga je om met stressvolle situaties in je werk? Wat is een goed voorbeeld waarin je goed met de druk bent omgegaan om je werk te te doen?
EQ – Impulscontrole Impulscontrole is de kwaliteit of het talent om uit te kunnen stellen. Je geeft niet direct toe aan (letterlijk) een impuls uit je omgeving. Als je het anders zou verwoorden zou je kunnen zeggen dat impulscontrole het vermogen is om jezelf in de hand te houden. Dit ondanks het gevoel wat je soms van binnen voelt om direct op te treden of te reageren. Je houdt je in. Mensen met een lage impulscontrole zijn enerzijds (zeer) spontaan maar kunnen anderzijds wat onvoorspelbaar gedrag tonen. Ontwikkel-tip voor interpersoonlijke relaties • Tip 10 Geef een voorbeeld waarin je min of meer gedwongen werd om je te beheersen en geduldig te zijn.
8
EQ – Realiteitstoetsing Realiteitstoetsing geeft aan wat je houding is om erachter te komen wat de verandering precies inhoud. Er is een simpel mechanisme wat zegt dat als je je best doet om informatie te verzamelen je een beter beeld hebt van wat er gaat gebeuren. Je kunt er dan beter op inspelen. Als je dit niet doet ga je uit van je eigen perceptie en werkelijkheid. Dit hoeft natuurlijk niet onwaar te zijn maar beperkt toch in zijn algemeenheid het totaalbeeld. Ontwikkel-tip voor interpersoonlijke relaties • Tip 11 Kun je een situatie beschrijven in je werk waarin je een verkeerde inschatting van de situatie hebt gemaakt? Welke informatie zag je anders of interpreteerde je verkeerd? Wat was daarvan het gevolg?
EQ – Flexibiliteit Flexibiliteit is uiteraard letterlijk je vermogen om je aan te passen aan een nieuwe of andere situatie. Dit vermogen strekt zich uit tot emoties, gedachten en bijbehorend gedrag. Als je flexibel bent kun je makkelijk reageren op veranderingen en toon je je coöperatief en niet star. Flexibele mensen zijn ook goed in staat om toe te geven als ze een fout hebben gemaakt. Daarnaast zijn sterk flexibele mensen vaak benieuwd naar nieuwe ideeën en perspectieven. Ontwikkel-tip voor interpersoonlijke relaties • Tip12 Geef een voorbeeld waarin het voor jou persoonlijk moeilijk was om je aan te passen aan een verandering in je werk. Welke emoties/gevoelens ervoer je?
9
EQ – Probleem oplossen Probleemoplossend vermogen is het talent om problemen te herkennen, te definiëren en op te lossen. Iemand met een hogere score is in staat om het vraagstuk van een afstand te benaderen, in werkbare stukjes terug te brengen en op deze wijze aan te pakken. Deze persoon is daarbij zeer gemotiveerd om dit op te lossen. Bij een wat lagere score pak je het probleem ook aan maar doe je dat op een wat meer pragmatische wijze, gewoon aan de slag dus. Voor beiden is wat te zeggen maar je zult wel even stil moeten staan of het vraagstuk wat je voor je hebt beter pragmatisch aangepakt moet worden of dat er even wat langer over nagedacht mag worden. Ontwikkel-tip voor interpersoonlijke relaties • Tip 13 Wat zouden je collega's als sterke punten aangeven van de wijze waarop jij problemen oplost? Wat zou volgens hen beter kunnen?
EQ – Optimisme Optimisme: "Is je het glas halvol of is deze halfleeg", het is maar hoe je er naar kijkt. Als je wat optimistisch van inslag bent zul je zeggen: "het glas is halfvol". Optimisme is dus het talent om naar de positieve kant van de zaak te kijken. Je bent dan positief ingesteld en hebt vertrouwen erin dat het goed komt. Optimisme is een basishouding waarin je gelooft en hoop hebt op een goede uitkomst. Ontwikkel-tip voor interpersoonlijke relaties • Tip 14 Weet je een voorbeeld van een project of werkzaamheden waarin je tegenslag hebt gehad? Wat was je benaderingswijze om deze tegenslagen te overwinnen, wat deed je?
10
EQ – Geluk '''Geluk''' kent een wat ander karakter dan de overige EQ dimensies. Je zou kunnen zeggen dat Geluk in de EQ een product is of een bijdrage levert aan Emotionele Intelligentie. In die zin zou je de dimensie Geluk kunnen beschouwen als een soort barometer voor emotionele gezondheid en welbevinden. Geluk is het vermogen om tevreden te zijn met je eigen leven, de verschillende aspecten ervan en te kunnen genieten van naasten en jezelf. Geluk gaat samen met voldoening, tevredenheid en het vermogen te kunnen reflecteren op het bestaan. Geluk EQ is de barometer van je welzijn en emotionele gezondheid. Ontwikkel-tip voor interpersoonlijke relaties • Tip 15 Als laatste een leestip. In haar boek “ de maakbaarheid van het geluk” beschrijft Sonja Lyubomirsky een wetenschappelijke benadering voor een gelukkig leven. Tipje van de sluier? Investeer actief in je bestaande relaties / familie voor een gelukkig leven.
11
Zelfscoreblad EQ Met het zelfscoreblad kun je een eigen analyse maken van je EQ. Helemaal niet wetenschappelijk maar het kan je zeker een eerste indruk geven op welke wijze je je kunt ontwikkelen. Wil je je EQ een keer echt laten meten? Dat kan bij Fortydays. Mijn score Laag/midden/hoog
Zo laten
Mag iets
Mag iets
hoger
lager
Zelfbeeld Emo. Zelfb. Assertiviteit Onafhank. Zelfactualisatie Empathie Soc. Verantw. Interp. Relaties Stresstolerantie Impulscontrole Realit. Toetsing Flexibiliteit Probl. Oplos. Optimisme Geluk
12
