Schokbeton mini-symposium

!

Schokbeton mini-symposium 29 februari - 3 maart 2016 programmaboekje

29 februari: Kampen - N.O.P. - Amsterdam 01 maart: Den Haag - (TU) Delft - Rotterdam 02 maart: Zwijndrecht - Dordrecht - Strijensas 03 maart: Antwerpen - Brussel - Nivelles (be)

!

2 van 20

!

Schokbeton mini-symposium - Nederland/België 29 februari - 3 maart 2016 / excursies en lezingen Tot 24 april is in de Oudheidkamer De Vergulde Swaen te Zwijndrecht de expositie over het verleden van het oer-Nederlandse bedrijf Schokbeton te zien. De initiatoren van de expositie organiseren vanaf 29 februari in samenwerking met Gemeente Zwijndrecht, de TUDelft en DOCOMOMO Nederland en België, een driedaagse excursie langs projecten met betonelementen gemaakt door het Nederlandse bedrijf Schokbeton. Op Schrikkeldag 29 februari bezoeken we de tweede fabriek van Schokbeton in Kampen, doen een rondrit over de Noord Oost Polder en bezoeken in de middag een handvol projecten in Amsterdam. Op 1 maart doen we Den Haag, Delft en Rotterdam aan en organiseren we in de avond sim DOCOMOMO Nederland een lezing aan de TUDelft. Op woensdag 2 maart bezoeken we de eerste fabriek van Schokbeton aan de Lindtsedijk en de tentoonstelling in de Oudheidkamer van Zwijndrecht. Op donderdag 3 maart wordt het programma afgerond met een bustour door België waar projecten in Antwerpen en Brussel worden bezocht. De excursie wordt afgesloten met een bezoek aan de Torrington fabriek van Marcel Breuer in Nivelles.

3 van 20

!

PROGRAMMA DAG 1: maandag 29 februari 2016 Verzamelen Rotterdam CS noordzijde om 8:00 (Proveniersplein Kiss&Ride)

afbeeldingen uit jaarverslagen Schokbeton (archief IISG) 10:00 Bezoek betonfabriek Kampen, (Haatlanderdijk 27, 8263 AP) Onder leiding van medewerker Hein Keilholtz met demonstratie van het maken van Schudbeton en overhandigen eerste steen aan kleinzoon van Schokbeton oprichter M.E. Leeuwrik 11:00 onder leiding van Harrie Veldhuis naar de Noord Oost Polder. bezoek Schokbeton boerderijschuur van familie Kuiken (Zwartemeerweg te Kraggenburg) korte rondrit door de Polder, via Nagele om 13:30 naar Amsterdam

Rond 14:30 in Amsterdam Bezoek Koningskerk (Van 't Hofflaan 20, 1097 EP) Deze voor de Gereformeerden gebouwde kerk, naar een ontwerp van W. van der Kuilen en C. Trappenburg, is in 1955 in gebruik genomen. Het is een rechthoekig hoofdgebouw met een losstaande toren. Opvallend zijn de in beton gevatte figuratieve ramen aan de zijkanten, die bijbelse verhalen voorstellen. Het gebouw is sinds 1995 in gebruik bij de Evangelische Broedergemeente. Het interieur is toen geheel wit gemaakt. (bron: http://reliwiki.nl) 4 van 20

!

15:00 Cygnus Gymnasium ( Vrolikstraat 8, 1091 VG), voorheen technische school (toegang niet mogelijk, school heeft deze week helaas vakantie) Het gebouw is in 1952 – 1956 ontworpen door de architect J.B. Ingwersen en sterk geïnspireerd op de Unité d’Habitation van Le Corbusier. Mede vanwege de expressieve constructie in schoonbeton is het in 2009 aangewezen als Rijksmonument. Het betonwerk is weer volledig gereinigd en zorgvuldig hersteld, evenals de oorsponkelijke kleuren van het schilderwerk en de vele kunstwerken. De kenmerkende ‘brise soleil’ schermgevel uit geprefabriceerde ‘schokbeton’-elementen was geïnspireerd op de Mediterrane referenties maar bleek in ons klimaat als zonwering ontoereikend. Speciaal isolatieglas is direct in de betonsponningen van de gevels geplaatst. De houten schuiframen zijn vervangen waarbij de geluidwering is verbeterd. De binnenzonwering voorkomt tevens beeldschermreflectie. Akoestische plafonds zijn vrijhangend uitgevoerd zodat de betonconstructie als warmtebuffer werkt. (bron: WesseldeJonge.nl)

15:30 langs De Metropool (Weesperstraat 21, 1018 VN) Als onderdeel van het wederopbouwplan onder leiding van C. WegenerSleeswijk is aan de oostzijde van de Weesperstraat tussen de Nieuwe Keizersgracht en Nieuwe Prinsengracht dit bedrijfsverzamelgebouw gerealiseerd naar een ontwerp van architect A. Staal. Ter hoogte van de Nieuwe Kerkstraat is er een onderdoorgang. Op de begane grond zijn er winkels, de zes verdiepingen zijn kantoren. Het langwerpige blok is licht geknikt. Kenmerkend voor het gebouw zijn de grote glazen puien, de uitkragende erkers op de bovenste verdieping en de zeshoekige ramen. De eigenaren wilden het pand gedeeltelijk slopen. Met een kort geding wist de architect dit te voorkomen. Door het Amsterdamse gerechtshof werd de voorgenomen sloop aangemerkt als verminking en verboden. Toch is later de kop van het gebouw aan de zuidzijde veranderd. (bron: architectuurgids.org)

15:45 route langs diverse gebouwen Lab Wilhelmina Gasthuis, Sargentini GAK-gebouw. B. Merkelbach & P. Elling, (i.s.m. oa Bodon, Boks) Ontwerp: 1955-1957 (officiële opening: 1 september 1960) De grotendeels gesloten gevelvlakken (beide kopgevels en de achter- en zijgevels van de middenbouw) zijn opgebouwd uit schokbetonplaten van 3,25 x 2,00m bestaande uit 5cm beton en 2,5cm isolatiemateriaal. Revolutionair zijn de aluminium gevels, die evenals het skelet werden ontwikkeld en geleverd door het innoverende staalconstructiebedrijf dat al ver voor de oorlog in hoog aanzien stond bij de Nederlandse NieuweBouwenarchitecten: De Vries Robbé & Co (bron: Amsterdam.nl) onder

Autopon

GAK gebouw

Olijftak (Arthur van Schendelstraat 17-18) 1956 architect: K.L.Sijmons , opdrachtgever: Doopsgezinde Gemeente   De voorgevel is opgevat als een gesloten vlak, waarin de ingang, geaccentueerd door een luifel is aangebracht. De lange, naar buiten geknikte zijgevels maken eveneens een gesloten indruk, zijn opgemetseld in baksteen en hebben elk een raampartij met schoepenvensters van vloer tot dak, die dienen tot verlichting van de hal en de kerkzaal. Deze vensters zijn in schokbeton uitgevoerd.  

5 van 20

!

St. Josephkerk (Erik de Roodestraat 4, 1056 AM)

Eventueel langs:

De geheel in beton opgetrokken H. JOSEPHKERK werd tussen 1941 en 1943 ontworpen door G.H.M. Holt met medewerking van K.P. Tholens en - na diverse planaanpassingen gebouwd in de periode 1951 1952.  Net als in het exterieur is het beton in het interieur in het zicht gelaten: het betonskelet omlijnt en geleedt het bakstenen muuroppervlak, de zeshoekige betonnen pijlers dragen een doorlopende architraaf en de plafondbekleding is in cassetten van schokbeton uitgevoerd. (bron: Amsterdam.nl)

Indien voldoende tijd nog langs: Airey woningen (geen Schokbeton) Slotermeer Noord De cultuurhistorische waarde van de buurt was een van de redenen waarom het zo lang duurde om tot een besluit te komen. De Airey-blokken zijn vernoemd naar de ingenieur Sir Edwin Airey. Hij vond deze prefab woningen uit in de wederopbouwperiode, na de Tweedewereld Oorlog. In Nederland werden de eerste Aireywoningen ontwikkeld in de jaren vijftig, als onderdeel van het Tuinstadproject van de gemeente Amsterdam. De Airey-strook is heeft een speciale status omdat het onderdeel is van het Van Eesterenmuseum.  De buurt is in de loop van de jaren erg veranderd. In de loop van de tijd zijn er veel jonge gezinnen gekomen, de meesten van allochtone afkomst. Toch woont er ook nog een aantal van de eerste generatie tuindorpers. (bron: Jan van den Berg)

Commeniusstraat, Sloterhof Donkere hoogbouwblokken; noodtrappenhuis aan de zuidelijke kopgevels van Schokbeton (zijde Cornelis Lelylaan) (bron: Amsterdam.nl) Inbreng David Derksen ( gemeente Amsterdam)

17:30 - 18:30 Bezoek voormalige Van Leer's Vatenfabriek in Amstelveen (arch. Breuer) Amsterdamseweg 2041(182 HL Amstelveen), rondleiding door Peter Grifhorst Het gebouw bestaat uit twee geknikte kantoorgevels van twee lagen, verbonden door een centrale representatieve hal. De typische driehoekige dakvormen van deze hal zijn ook toegepast in de erachter gelegen kantine en bij de portiersloge. De kantoren zijn uitgevoerd als staalskelet met strakke eenvoudige gevels, de overige bouwdelen hebben een betonconstructie. Warmteabsorberende glasplaten zijn 1,25 m. voor de zuidgevels opgehangen. Om het gebouw geschikt te maken voor verhuur aan meerdere gebruikers werd intern later een extra verdieping toegevoegd, zodat het oorspronkelijke uiterlijk bewaard bleef. Het interieur is daarentegen vrijwel geheel bedorven. (bron: architectuurgids.nl)

ca. 19:30 terug op Rotterdam CS 6 van 20

!

PROGRAMMA DAG 2: dinsdag 1 maart 2016 Verzamelen Rotterdam CS noordzijde om 9:15 (Proveniersplein-Kiss&Ride)

10:00 Leidschendam, Neherlab (Neherpark via Bachlaan) : olv Floris le Conge Kleyn.

11:00 Fokker Terminal, voormalig school voor luchtvaarttechniek, Binckhorstlaan 249, Dak van Schokbeton. (nu evenemententerrein)

In opdracht van de PTT ontwierp ir. S.J. van Embden in 1950 het LABORATORIUMGEBOUW dat op 17 mei 1955 werd geopend. Het was speciaal gebouwd voor de ontwikkeling van telecommunicatieapparatuur. Hierin weerspiegelt zich de tendens van een steeds belangrijkere rol voor toegepaste wetenschap in de zich in de wederopbouwperiode snel herstellende industrie. Het gebouw was het eerste gebouw waarbij de PTT opdracht gaf aan een particulier architect.. Van Embden bracht het ingewikkelde programma van eisen van de gebruikers terug tot de essentie. Tijdens het ontwerpproces voerde hij een verregaande normalisatie van de onderdelen door, waardoor een grote eenvormigheid ontstond in de laboratoriumvleugels. Het directiegebouw kreeg juist een expressieve hoofdvorm met toren en auditorium. De hoofdconstructie is van gewapend beton, vervaardigd door de Hollandse Beton Maatschappij, met borstweringen van gezandstraalde schokbetonnen platen waarboven stalen ramen in omrandingen van schokbeton. De afbouw en afwerking was in handen van de Nederlandse aannemingsmaatschappij v/h firma H.F. Boersma. Het laboratorium is stedenbouwkundig gezien zorgvuldig ingepast en ligt door waterpartijen omzoomd te midden van woonwijken. Vooral de toren is daardoor een beeldbepalend element. Volgens overlevering zou de toren in eerste instantie als sierelement en blikvanger zijn gebouwd, maar op de platforms heeft later zendapparatuur gestaan. Ook nu zijn aan de torens nog antennes vastgemaakt. In het oorspronkelijke plan was een akoestisch laboratorium, met een 'harde' en 'zachte' kamer (op de plek van de huidige kantine) opgenomen. (bron: openmonumentendag.nl)

11:30 (indien voldoende tijd nog langs): - Rode Kruis Ziekenhuis (Sportlaan 600, 2566 MJ) - Politiebureau,B(urg. Patijnlaan 35, 2585 BG) - US Ambassade, architect Marcel Breuer, (Voorhout 102, 2514 EJ)

7 van 20

!

12:30 14:30 TUDelft: Lunch at BK-City Rondleiding over de campus olv dr. Ir Wido Quist - BK-city:

- Blauwe Scheikunde exterieur (inmiddels geisoleerd aan de buitenzijde):

- Faculteit voor Technische Natuurwetenschappen:

- ROB-gebouw (jaarverslag 1955):

Uit jaarverslag 1957 (gesloopt?):

TUDelft Campus

8 van 20

!

14:45 Rotterdam Overschie: experimentele woningbouw Oost-Sidelinge

Burgemeester Oud geveldetail 15:30 - 16:45 Wandeling Rotterdam centrum langs hoogtepunten uit de wederopbouwperiode: Dijkzicht Ziekenhuis, Museum Boijmans van Beuningen, Oogziekenhuis, Beurs (1939), Stadhuisplein, GrootHandelsGebouw, en het Bouwcentrum Dijkzigt Ziekenhuis, door Ad Viergever, Gemeentewerken, B.M. den Hollander Ter vervanging van het in de oorlogsjaren verwoeste Coolsingelziekenhuis werd Europa's modernste ziekenhuis op het Land van Hoboken gerealiseerd, vanwege de centrale ligging en de goede verbinding met Zuid. Het gebouw voor 1000 patiënten heeft een dubbele corridor waarbij aan de twee gevels patiëntenkamers liggen en in de middenzone de dienstvertrekken van het verplegend personeel. Loodrecht op het hoofdgebouw liggen twee laagbouwvleugels die de poliklinieken en de revalidatieafdeling en onderwijsruimtes bevatten. De functionele opzet van het gebouw komt ook tot uiting in de gevels, die bijna Oost-Europees aandoen. Het inmiddels sterk verouderde ziekenhuis Dijkzigt zal op termijn plaatsmaken voor nieuwbouw van het Erasmus Medisch Centrum (Erasmus MC). Tussen 2005 en 2018 wordt een complex van 300.000 vierkante meter gerealiseerd met parkeervoorzieningen voor 3000 auto's, bereikbaar vanaf de Westzeedijk. De hoofdentree komt te liggen bij het metrostation. De hoofdopzet is een ontwerp van EGM Architecten, de verschillende onderdelen zijn door verschillende architecten uitgewerkt. (bron: architectuurgids.nl) Museum Boijmans van Beuningen, architect: Ad van der Steur Rond een binnenhof liggen in twee lagen tentoonstellingszalen; op de begane grond de kunstnijverheid en op de verdieping de schilderkunst, respectievelijk achter een zandsteenen een baksteengevel. Deze laatste is 'ter verlevendiging' met twee formaten gemetseld. De toren is om esthetische redenen toegevoegd en bevat bergruimte. Het traditionele, op de Scandinavische architectuur geïnspireerde gebouw met een functionele plattegrond, werd scherp bekritiseerd door de architecten van het Nieuwe Bouwen. (bron: architectuurgids.nl) Oogziekenhuis, architect: Ad van der Steur Al tijdens de oorlog werd begonnen met de bouw van een nieuw Oogziekenhuis, dat echter pas in 1949 werd voltooid. Het gebouw bestaat uit een hoog front en twee lagere bouwdelen. Het rechterdeel omsluit een binnenhof; het linkergedeelte is een naadloze uitbreiding uit 1959. De hoofdentree wordt gemarkeerd door een toren met een kunstsmeedwerk, een lichtende zon die achter duistere wolken oprijst. Het betonskelet is bekleed met geelgrijze baksteen. De gevels zijn verlevendigd met betonelementen met decoratieve patronen. Door een rij balkons, gedragen door tongewelven en consoles oogt het gebouw als een Italiaans palazzo. (bron: architectuurgids.nl) Beursgebouw, architect Frits Staal verkrijgt de opdracht door het winnen van een prijsvraag in 1928 waaraan ook J.J.P. Oud meedoet. Het uiteindelijk ontwerp wijkt sterk af van het prijsvraagplan. De beurszaal van 90 x 60 meter wordt overspannen door gewelfde stalen liggers, bedekt met betonplaten waarin ronde glastegels zijn opgenomen. De entree wordt gemarkeerd door een ranke klokkentoren en een op kolommen geplaatste vergaderzaal. Een licht gebogen glazen erker biedt uitzicht over de Coolsingel. Bij de renovatie zijn het café aan het Beursplein en de vergaderzaal van de Kamer van Koophandel in ere hersteld. Bovenop de beurszaal is in 1986 het World Trade Center gebouwd. (bron: architectuurgids.nl)

9 van 20

!

Rond 15:45 uur bezoek aan HET LIJNBAANCOMPLEX: In 1951 krijgen Van den Broek & Bakema de opdracht voor het ontwerp van 65 winkels. De winkels worden gebouwd aan twee kruisende voetgangersstraten in twee lagen. In tegenstelling tot de traditionele Nederlandse winkelstraat zijn woningen en kantoorruimtes niet boven de winkels geplaatst maar in aparte gebouwen erachter. Het straatprofiel is hierdoor niet hoog en smal, maar laag en breed. De winkels zijn in een betonskelet geconstrueerd, waarin een flexibele indeling mogelijk is. Scheidingswanden zijn van baksteen. In de regel bestaat een winkel uit twee lagen (boven een kelder), met drie lagen dienstruimtes aan de achterzijde. De winkels zijn 15 tot 20 m. diep; de breedte varieert. De gevels zijn opgebouwd uit geprefabriceerde betonnen stijlen en platen op een stramien van 1,10 m. Voor de gevels loopt een luifel van stalen liggers, opgehangen aan de betonconstructie van de winkels en afgewerkt met naturel gelakte grenen delen. Hier en daar zijn overdekte passages, die tezamen met kiosken, vitrines, bloembakken en de bestrating het voetgangersgebied vorm geven. De winkels worden bevoorraad vanuit een expeditiestraat aan de achterzijde, die eveneens de toegangsstraat voor de woonbebouwing vormt. (bron: architectuurgids.nl)

Uit jaarverslag 1955

HET GROOTHANDELSGEBOUW van Maaksant/Van Tijen: De naam van hét symbool van de wederopbouw van Rotterdam slaat op de groothandelsbedrijven, die bij het bombardement hun bedrijfsruimtes hadden verloren en die in dit verzamelgebouw een nieuwe, collectieve huisvesting vonden. Bij oplevering was het enorme bouwblok (220 x 84 x 43 m.) het grootste gebouw van Nederland. De monumentale, grootse uitstraling wordt echter maar ten dele door de omvang bepaald; belangrijker is de combinatie van zakelijk, repeterend gebruik van louter beton en glas en een haast klassieke architectonische detaillering en geleding van de gevels. Het bouwvolume is door drie binnenhoven opgedeeld en wordt op de begane grond en de eerste verdieping doorsneden door interne expeditiestraten. De hoofdentree ligt aan het stationsplein, vier secundaire entrees zijn gesitueerd aan beide zijden van de twee bouwdelen tussen de binnenhoven. De begane grond en entresol van de buitenzijden van het gebouw bestaat uit winkelruimtes. De overige ruimtes zijn ingericht als magazijnen en vrij indeelbare kantoor- en verkoopruimtes. Veel aandacht is besteed aan de geleding van de gevels zodat het gebouw ondanks de toepassing van repeterende gevelelementen niet al te massaal overkomt. Het dak daartussen is ingericht als gezamenlijk en openbaar dakterras. Pas tien jaar na oplevering werd boven de hoofdentree het betonskelet van het dakpaviljoen afgebouwd als bioscoopzaal. Het gebouw is door de restauratiearchitecten Van Stigt in oorspronkelijke staat teruggebracht. (bron: architectuurgids.nl)

Het Bouwcentrum: belangrijke rol tijdens de ontwikkeling van bouwmaterialenkennis tijdens wederopbouw in R'dam

Het in 1948 geopende Bouwcentrum was een initiatief van de Bond van Nederlandse Architecten (BNA) en het Centraal College van het Bouwwezen en had als taak voorlichting en documentatie van de bouwtechniek te bevorderen en uit te voeren. In het Bouwcentrum konden professionals en geïnteresseerden terecht voor tentoonstellingen en informatie over bouwen en wonen. Al tijdens de bezetting werden er plannen gemaakt voor een dergelijk centrum. In 1946 werd het Bouwcentrum op[gericht en kreeg Boks de ontwerpopdracht. Het centrum heeft een opvallende vorm: het is een regelmatige 16-hoek met de zijdemaat van 9 meter een een diameter van 45 meter. Aan de randen bevinden zich op drie lagen tentoonstellingsruimtes aan gallerijen met geheel gesloten gevels. Daglicht valt naar binnen via een vide. In de vide staat een paddestoelachtige constructie met drie vloeren, die verspringen ten opzichte van de gallerijen. Het middendeel wordt bekroond met een schotelvormig dak. (bron: architectuurgids.nl)

17:00 - 18:00 in de Koninklijke Diergaarde Bijdorp / Rivièrahal Korte uitleg over vooroorlogs, modern Rotterdam door Wessel de Jonge en de kwaliteiten van het bedrijf en het schokproces door oud-Schokbeton medewerker Guus de Jongh. Gegroepeerd langs de hoofdas in de lengterichting van het park liggen de diverse dierenverblijven en weiden. Het hoofdgebouw, de Rivièrahal, staat in verbinding met de hallen voor apen, dikhuiden en tropische dieren. In de decoratie van de gebouwen is geprobeerd de herkomst van de dieren te symboliseren. De gebogen lijn, een terugkerend vormthema in Van Ravesteyns werk, is ook in dit ontwerp alom aanwezig. Veel gebouwen zijn in de loop der jaren verbouwd of vervangen door nieuwbouw waardoor het totaalconcept van de dierentuin, mede door de nieuwe entree in de uitbreiding, is aangetast. De Rivièrahal wordt gerestaureerd. (bron: architectuurgids.nl) Uitkijktoren Blijdorp

10 van 20

!

11 van 20

!

PROGRAMMA DAG 3: woensdag 2 maart 2016 Verzamelen Rotterdam CS noordzijde om 9:15 (Proveniersplein Kiss&Ride)

10:00 Zwijndrecht: bezoek eerste Schokbetonfabriek aan de Lindtsedijk 14, 3336 LE Rondleiding over het terrein olv Oud-Schokbetonmedewerkers Bas Los en Ulco van der Veen 11:45 Naar Dordrecht 12:00 bezoek De Holland in Dordrecht (beton van de Meteoor) recent gerestaureerd, welkom door de directeur en uitleg over betonrestauratie door firma Vogel. en lunch aldaar.

13:30 naar de uitkijktoren in Strijensas olv Mark Dalm

Een ronde glazen hal ontsluit enige gesloten kantoren en de grote open werkruimte op de begane grond. Een monumentale trap biedt toegang tot een ovale vergaderruimte op het dak. Aan de achterzijde bevindt zich een halfronde conciërgewoning. Met dit ook in het interieur buitensporig gedecoreerde gebouw neemt Van Ravesteyn definitief afstand van zijn vroegere meer functionalistische werk. Vlak voordat het gebouw vijftig jaar oud en op de monumentenlijst geplaatst kon worden onderging het een desastreuze pseudo-hightechverbouwing. Een afschrikwekkender voorbeeld van mishandeling van een jong monument is nauwelijks denkbaar. Met de nieuwe bestemming van Nationaal Onderwijsmuseum wordt het gebouw in oude luister hersteld. (architectuutgids.nl)

In de jaren vijftig werd Nederland voorzien van in totaal 130 luchtwachttorens, die in combinatie met bestaande gebouwen een netwerk van 276 posten vormden met een maximale onderlinge afstand van 16 kilometer. Vrijwilligers van de BB (Bescherming Bevolking) konden hier vijandelijke vliegtuigen observeren en hun meldingen telefonisch doorgegeven aan een luchtwachtcentrum. De torens zijn opgebouwd uit geprefabriceerde raatvormige betonelementen van 38 centimeter groot. De hoogte varieerde van 3 meter tot 31 meter. Ter camouflage werden rond de torens bomen geplant. De meeste luchtwachttorens zijn gesloopt. Behalve drie torens in Zeeuws-Vlaanderen zijn nog een zevental torens elders in het land bewaard gebleven als monumenten van de Koude Oorlog. (architectuutgids.nl)

16:00 bezoek eerste tentoonstelling over Schokbeton in Oudheidkamer De Vergulde Swaen (Rotterdamseweg 53-55, 3332 AC) met presentatie Schokbeton eerste routekaart aan wethouder Kreukniet en uitleg bij expositie door initiatiefnemers. Lezingen in het museum door Jack Pyburn (USA) - Ronald Stenvert - Lucas van Zuijlen Reserveren via Klazien Odekerken of 078-6191673 Terug rond op Rotterdam CS rond 22:30 12 van 20

!

Routekaart wordt op 2 maart 2016 om 16:00 uitgereikt aan wethouder Kreukniet in De Swaen. 13 van 20

!

14 van 20

!

PROGRAMMA DAG 4: donderdag 3 maart (België) Vertrek 7:45 !! bij Rotterdam CS (Kiss&Ride) - terug rond 23:00

Teksten van de webpagina van DOCOMOMO.be, er wordt een aparte hand-out in de bus verstrekt

15 van 20

!

excursie:

16 van 20

!

17 van 20

!

18 van 20

!

© een Swaen productie februari 2016 Alle teksten en informatieve afbeeldingen zijn zonder verdere toestemming gekopieerd uit jaarverslagen en publicaties van Schokbeton, van internet en verkregen van personen hieronder genoemd in het dankwoord. Programma boekje is niet ter verspreiding en slechts voor persoonlijk gebruik tijdens het symposium. Veel dank aan: Wessel de Jonge, Jack Pyburn, Ronald Stenvert (initiatief onderzoek), Jan van Dalen en Klazien Odekerken (museum De Swaen), Bas Los en Ulco van der Veen (rondleiding voormalig Schokbetonterrein en routekaart), Marieke Kuipers (algemeen advies) , Stephanie Van de Voorde, Sander en Brecht van Duppen, Marc Dubois, (organisatie België), Anne Petre (ING Brussel), Monumentenzorg Rotterdam, Den Haag, Noord Oost Polder, Leidschendam, Dordrecht en Amsterdam (in het bijzonder Jeroen Schilt en David Derksen), Harrie Veldhuis, Thijs Leeuwerik Nieborg, familie Kuiken, Jaap Reker, Hein Keilhotlz, Jan van den Berg, Peter Grifhorst (rondleiding Van Leer te Amstelveen), Jurjen van Beek, Floris le Conge Kleyn (Neherlab), Wido Quist en Herdis Heinemann (TUDelft), Wout Braber (Boijmans), Thieu Knibbeler, Sander Nelissen, René Reusen (diergaarde Blijdorp), Guus de Jongh, burgemeester Schrijer, wethouder Kreukniet, Bert van Hemert en Gerard Keuzenkamp (gemeente Zwijndrecht), Janneke Bierman, Hans Noren (fa. Vogel), Tijs van Ruiten (gebouw De Holland), Mark Dalm (gemeente Strijen), Oudheidkundig Museum en Oudheidkamer de Vergulde Swaen van de Historische Vereniging Zwijndrecht en alle medewerkers en vrijwilligers, John Veerman (kennis en advies) en alle Belgen! Oplage: 1 pdf online, (per dag) printbaar Samenstelling: Lucas van Zuijlen Contact: [email protected] / 06-22492209 Vormgeving: geen budget 19 van 20

!

A1-entréeposter bij de expositie (teksten Ronald Stenvert en Lucas van Zuijlen):

20 van 20