SYMPOSIUM ROZE OUDERENZORG De koffie was een beetje lauw en er zat geen koekje bij Maar dat mocht de pret niet drukken, iedereen keek hier heel blij. Een roze gekeurd gezelschap, met uw keykoard als bewijs Al waren flink wat mannen hier in vijftig tinten grijs. Vrouwen en homo’s waren overduidelijk in de meerderheid Maar ja, dit was de zorg, daar is dat volgens mij altijd. Een goedemorgen van Mirella, stralende jonge vrouw Ook zij in vijftig tinten grijs, maar allesbehalve grauw. Zij was gelukkig getrouwd, zei zij toen glunderend tot de klas Waarna zij ons vertelde dat dit een zeer bijzondere datum was. De Stonewall rellen in New York werden met ons doorgenomen En wist u dat roze zaterdag daaruit was voortgekomen? De roze loper lag hier klaar en die moest overal komen De rest van het programma werd toen met ons doorgenomen. Er liep louter goed volk rond hier, er heerste goeie sfeer En ook Lex Roseboom leek mij een hele toffe peer. Na een vrolijk leven aan het eind weer in de kast? Lex vond dat niet kunnen, nee, hij vond dat ongepast. Dus maakt hij een boekje dat in ’t Frans zelfs werd vertaald De Tolsteeg en zijn 17 navolgers werden er toen bijgehaald. “Zaterdag”, zei Lex, “krijgt iedereen roze gebak.” Waarna Martin van Rijn, de staatssecretaris tot ons sprak. Mirella reikte hem symbolisch de rode loper even aan En Martin vond het nuttig en ook heel fijn om hier te staan. Homoseksualiteit in de ouderenzorg bleef moeilijk, en taboe Aan de hand van het verhaal van ene Danny lichtte Martin dat toe Danny moest op zijn werk kunnen vertellen dat ie een heel leuk vriendje had Ook al deed ie op dat moment een oude dame in het bad. “Gezien de statistiek” zei Martin toen met rode komen “Zouden in dit huis vijf roze ouderen moeten wonen.” En u wist het ook wel: er was veel verborgen leed Ook onder sporters zijn veel homo’s waarvan niemand het nog weet. Een compliment aan de vrijwilligers, applausje van de zaal Over de rol van de overheid besloot Martin zijn verhaal. Nederland was koploper, qua emancipatiebeleid En in plaats van homoseksualiteit sprak Martin liever over diversiteit.
De staatssecretaris vloog er toen als een haas vandoor Maar Astrid en Petra gingen op zijn woorden door. Petra die begon met een schokkend bericht uit het AD En zij wou één minuut extra spreektijd, want ze waren met z’n twee. Petra strak over veranderingen, want veranderen kostte moed Je kon de windrichting niet veranderen, maar hing je zeil wel goed? Hoe kon je pestgedrag voorkomen? Het ging over de tolerantiescan En toen zei Astrid aarzelend: “Ik geloof dat ik nu ben.” Astrid was een auditor, zo werd uiteengezet En zij begon over de “roze loper waardenset”. Een lange rij waarden die allemaal slecht waren te lezen En toen raakte Astrid de draad kwijt en dacht: waar zou ik in Godsnaam wezen? Ze staarde naar haar eigen sheets terwijl Petra naar voren kwam En het verhaal, ter zake doende, snel weer overnam. Astrid kon even op adem komen, heel erg fijn was dat. Ik vroeg mij af of zij dat minuutje extra spreektijd nog wel nodig had. Iedereen wil zich toch veilig voelen? Nou, ook Petra wou dat graag Maar Astrid voelde zich duidelijk niet heel veilig vandaag. Waarom vond zij het zo spannend? We hadden het wel in de gaten: Omdat het heel erg moeilijk was er open over te praten. En het moest geen Gay Pride worden hier, stond Karin iemand te citeren En travestieten moesten panty’s aan, of op z’n minst hun benen scheren! Toen zagen wij Markouch, hij had het Sierplein opgefleurd En met een regenboogvlag de wereld iets meer roze gekleurd. Toen kregen wij tenslotte dertig seconden van een lied Het hele lied duurde vier minuten, maar die tijd hadden we niet. Daarna het woord aan Tineke Abma, haar zwager overleed aan AIDS Haar schoonmoeder leed daaronder, toen het gebeurde,en nog steeds. Succesvolle ouderen, Tineke nam een foto mede Van twee grijze, vitale hetero’s die samen op hun fietsen reden. Ja dat ouderen samen fietsen, dat is heel gewoon vandaag Maar over hun seksleven praten, dat doen ouderen niet graag. Het mooie verhaal toen van Marcella, of Marcel Het happy end liet op zich wachten maar het kwam uiteindelijk wel. Het groenboek van de roze belweek, specifieke roze activiteiten Of die de boel verbinden, of nog meer in tweeën splijten. Verbinding maken is voor iedereen lastig, werd uiteengezet Je komt niet tussen groepjes en men houdt stoelen bezet. Roze moest geen stempel worden, meldde Tineke tot besluit En toen een seintje van Mirella want we liepen alweer uit.
Toch wou Tineke dat flink wat roze kaartjes werden voorgelezen Citaten van bewoners, bleken dat allemaal te wezen. “Neem ze mee als conversatiekaartjes”, sprak Tineke bedaard “Als je om een gesprek verlegen zit trek je gewoon een roze kaart.” En toen door naar de workshops, helaas geen plaspauze voor ons Maar wel een mandje met roze gekleurde makarons. “Kleurrijke kennisuitwisseling” een voorstelronde was er nie In deze gymzaal die normaal gebruikt werd voor de fysiotherapie. Wij luisterden naar de bevindingen van onderzoekster Maaike Kluit Met elkaar in gesprek gaan, daar nodigde zij iedereen voor uit. Het strand van Terschelling had zij op het scherm als achtergrond Omdat zij dat een veilige en geruststellende omgeving vond. “Dè roze oudere bestaat niet”, zei een man uit Rotterdam Ik bedacht dat Maxima met een dergelijk zinnetje ooit zwaar in de problemen kwam. En ook homosoldaten voelden zich onveilig, leerden wij Omdat ze homo waren, en vanwege de oorlog, volgens mij. Naast mij staat trouwens Wessel die weer heerlijk musiceert Een broek draagt en geen panty en bovendien zijn benen scheert. Hij voelt zich heel onveilig, misschien merkt u het niet Maar altijd als ie verkrampt is speelt ie de hele tijd dit ene lied. Over de “normale heteroseksuele ouderen” zei de Rotterdammer toen nog iets U weet wel, die goedgeconserveerde stellen van: lekker samen op de fiets. Hen eerst informeren en daarna pas confronteren Dat had de Rotterdammer door schade en schande moeten leren. “Gehandicaptenzorg”, daar schoof ik ook nog even aan Door mensen met een verstandelijke beperking werd ook aan seks gedaan. Dat alléén al was een besef dat niet overal was ingedaald Over de praktijk voor LHTB patiënten werd hier toen verhaald. Ze ervaren stress, door discriminatie en pesterij Ze zijn onzichtbaar, acceptatie is er vaak niet bij. Ja, als je homoseksueel was en met lichte handicap behept Was je volgens de workshopleider welhaast dubbel gehandicapt. Toen hoog tijd voor de lunch en eindelijk naar de wc Een toilet te vinden dat viel hier ook nog niet mee. Ik zag menigeen speurend maar een toilet het pand doorkruisen Ze waren beter verstopt dan homo’s in verzorgingshuizen. Het was ook geen sinecure een plek te vinden bij ’t buffet Ik kwam niet tussen groepjes en men hield stoelen bezet. Ik wapperde met mijn roze kaart en deed dat best wel lang Maar dat bracht nergens spontaan een geanimeerd gesprek op gang.
Na de lunch bezocht ik eerst de workshop “Roze Bril” Nederland, beek uit de cijfers, was van goeie wil. Slechts 13% van de bevolking had moeite met homoseksuelen Dat lijken er heel weinig, maar ze zijn best nog met velen. Zoenen in het openbaar, zo leerde toen de klas Het bleek dat dat van twee mannen dubbel zo aanstootgevend was. De helft van de homo’s raakte elkaar buiten dus niet aan En over geweld: in de buurt, in huis en op het net bleek het er ruig aan toe te gaan. En lesbische vrouwen waren vaker alcoholverslaafd Ja, er komt wat bovendrijven als je even verder graaft. Het was allemaal zo ernstig hier, ik dacht: ik ga hem smeren Om het bij de workshop “dans” nog even te proberen. Vier voorbeeldverhalen, wat konden we daaruit concluderen? En als je veertig jaar niet gefietst had, of je het dan opnieuw kon leren? Op weg naar betere roze ouderenzorg was verbinding cruciáál Èn iemand die de kar kon trekken, leerde toen de zaal. Interactief theater, dat werd mijn finale stop Hopelijk stak ik daar óók nog wat waardevols van op. Twee scènes uit het leven van een lesbische mevrouw En of het publiek zich daar goed mee bemoeien wou. In een ideale wereld, en die hadden we toch liever Was Anna stukken mondiger, minder bang en assertiever. Haar tegenspeelster schrok zich rot, en wou direct vertrekken En Anna, op haar ouwe dag, die moest de hele kar nog trekken. Het leek wel alsof Anna in plaats van lesbisch en gepensioneerd Door het publiek tot een soort van sociaal werkster werd gebombardeerd. En wat kreeg Anna voor plant cadeau? Ook al zo interessant Was het een fuchsia? Een potplant of gewoon een vingerplant? Terug naar de plenaire zaal, alle stoelen waren weggezet Ieder nadeel had z’n voordeel: nu hield niemand ze bezet. Olijven, zoute koekjes en op elke tafel een vaas Met een sprietje gras en ernaast twee roze gerbera’s. “Tijd voor het laatste onderdeel”, werd door Mirella luid gesproken De bal ligt bij de zorginstellingen, had zij vandaag hier opgestoken. Tui Toya en Jacques van Workum werden kort geïnterviewd Jacques die was niet bang maar toch ging niet alles even goed. Zijn man Jaap was opgenomen, ontroerd schoot Jacques vol daarvan Maar zonder angst, en trots, stelde hij Jaap voor hier als: zijn man. Mensen moesten niet bang zijn, nogmaals benadrukte Jacques dat En het was uit volle overtuiging dat ie nu in de werkgroep zat.
Ook in het koor met Jaap besprak ie alles ongeremd En in dat hele koor reageerde ook niemand zwaar ontstemd. Tui was lesbisch en migrant, meldde zij energiek En die hadden allebei precies dezelfde problematiek. Tui kwam uit Indonesië en wortelde in Suriname Na haar studie werd zij directeur, en een collega moest zich schamen! De onderdirecteur, die schreef compromitterende brieven over haar Probeerde haar te wippen, maar kreeg dat mooi niet voor elkaar! Zelfs haar chauffeur stond achter haar, al had ie geen idee Wat precies een lesbienne was, maar hij zat daar dus ook niet mee. Tui gooide haar kont tegen de krib in Neerland, en besliste: Ook zonder uit de kast te komen ben ik feministe. Nu ondersteunt zij als lesbienne het politieke statement graag Strijden tegen onrecht, dat deed Tui graag vandaag Jacques bepleitte nogmaals dat we niet bang moesten zijn De sfeer in een huis moest veilig voelen, en vertrouwd, en fijn. Moeten we het benoemen vanaf de intake? Ja of nee? “We moeten ruim formuleren”, deelde Jacques tenslotte mee. Tui, samen met Paul, vond dat we alles bespreekbaar moesten maken En Paul die heette Jacques, maar dat deed verder niet ter zake. En het moest zonder oordeel! Dan pas bereikten we elkaar Dat waren mooie woorden, daarmee was het bijna klaar. Dankwoorden tenslotte, bosje bloemen voor Mirella En toen de beurt aan mij om u nog kort iets te vertella. Ik doe nog vier coupletten en dan stop ik met dit lied Want alles leuk en aardig, maar dit is de Gay Pride niet! Ik kreeg een minuut extra spreektijd en die neem ik dan ook maar En daarna staat een glas roze champagne voor u klaar. Ik kan nog uren doorgaan maar dan gaat hij protesteren Hij wil naar huis toe om zijn wenkbrauwen te epileren. En reken maar dat ik overmorgen aan roze zaterdag doe Mijn man en ik, wij gaan er samen op de fiets naartoe! Dit verzorgingstehuis vandaag, het was wel even wennen Nergens een oudere, roze of niet roze te bekennen Zaten ze allemaal in de kast, zou dat hun afwezigheid verklaren? Ik vermoedde dat ze allemaal op fietsexcursie waren.
Niet to be or not to be, dat was hier niet de vraag Fietsen of de kar trekken, daar ging het om, vandaag. En nu eindelijk een borrel! De lesbiennes krijgen er twee En we zaten hier gezellig, en we zaten hier oké! Dominique Engers, Utrecht, 27 juni 2013 www.desneldichteres.nl
