•
II
I
.11’ II Iii
i
‘
1 . pl.
t
‘t..—
•‘‘
t;tI
‘
I•,•
•
•ttlll
‘.
l•
1141 II
‘fl.
t, lI.LJ.’.i all
‘
.f)%L(i1 L( .‘Itl
,
S
.
•i
‘i’)
Juli
...
i q)l
iii J•’”p’
UJ
J’
.
‘t.
..gI
1l.XJ ) In 0
9 hfl9 “1 lJ.1l’j
ii
1. t
i.ttl
t.
i.)1I
jt3l39 .13(1110/
1113
III.
S.,
II.
‘tljl q
II II
‘‘
33.;
,
l»(I 43 .4
3, ‘IJ
tE 13 .03 11.9)1’ 5 .‘its
(1
114
tuit’,: ; .1;. 1)1)1:.,.
S ItjI’ .11.1/ 155
J3
‘1 ‘1111111.))
JJ’JOd
‘p’tI J’(
11f 9 P1I 1
P ‘II 1 ‘
11.1.1 1,3)13.3.)
bIJl) 53 )ltl 41t’pIH)lj.S liii’
911.1. ( S
3f
‘.3,3 fit
1 ••
•
‘j)11(3t’(
li.)i %ll.lll3 IpilitS .“l’ ‘t’li(’jIpH
stil
di,
iii s.ql
i
t.’.’lll
jl’191
ins dt’tp 1 1.43.1 3(3
II 1lti[il.I.%LIt4 .lii “‘t’”
3’ 1 III)
II 3
3’ •‘
JI’J
3
,
150 .III11MJJ J/.3j) JIJIO 11311(10 l
lt.3J.iiC1J
ti.Iti.)IIIJJ% .)‘
ii’ 11:11
PII )hI.k
3)3.).)(33)IIHIS ja•
tt)(
*
til u”ta, t a
.)j’i
1111)11 t,.,
.11 )i’ 3.3111 11,311
itlit
“(1
1 4 h• i .n
II hi tIP’ IJIJ .!
Iii Iii P 1° t lt IP’ P 9. 11—11131)
iI..
II
(33
)
Ii.’.)
1
IIi.. t Uit t
lii
‘
Ii, — ;t
I’
3
tl.i..3.lfl ji
*1(1
11.13 $311 t
dl) hllJJ
II ))•)05 11.111133 11.111 3 SSpI.3% ‘‘sPri ‘‘ ‘
1 )1() Mi 1.11h))
Ii
itS6..
1?
t’I’t
(Ii’ 111:111 Ii;
/
Pl 3 pia • up! fl31133 ))13l. .301 3114’..
1
‘31 ii.”! tI !I t,,i! ‘t t’ ‘.‘.‘f t 3.9.1.111 l•i» ‘1 1 fr ‘3 ‘P’” 3 “9 )‘ ‘! i’»” 311’j II.) 5.13(34) )I11’I.)flI(.)J 19 t.) (III.) 1.)t(iN.3
‘‘‘LP’l
I
1’)
W”
n
d(’
t 3 SI) •1.hl
)il’33
)IItttbb.).I.)itIf
h
:“““‘
‘1 .HIJ
‘!
ii.) )) It)
I)
/11111 utas’i.’ .‘ II)I.)Itl;(/I.3S 1 III 3’)’I 394e iii IitS’’iil S \Ii1% •u()
‘iIOjINjO%41 ‘11,11 ‘‘° ),,t)lJ 1 ,n •Qi, «11 1 ) lId’l l.N)l!..l ).3( “1’ !PI •l.$ill! 1”(I% .33) 1t .1113311(111 111.11)1 1 i 1’i’pt ••,3 tilti. 113.).Llh.ltt.t I4.K3 II.) $3111134 IluItt.IfliiN.11 e iii ’ Cffl)( i •‘l t Ii (II 343 11h 3(105 ttt’It*%3H1q ‘.31)410 liii. t. 5 111() )IU(I3 It’ 4313) 11114’ Ei ‘
r , 1 i
.1kj
.4.. ‘gij, ‘11/ Ijj1jLfl,I .i,fuj,ii, iii ,i1in/.4i%’./;4hI 111,11 Iiii.an,i’i .1,1 yfi,i )OljcWj LWI1WJ 71)/non, is,, 1
ii
t
ina.” i i ii liflij 11)1?
•“. ‘J’IlI(’ giq,n •, i ii,) 4’’I ;gnrq’n,, y/)i y ,n, ,nji’ ;g,q,.jjp,, •pj.’ ,;;gy ‘i.sI?”jx ifi Ii.’j .1,1,1’ I.’a/J/ *1”IP ijildij II fl4%’,,’i i’aIiI’.iiê’j ) ‘ii itt jiM/ ‘u 1’’ //iftu11i)flhfi 111 1 II ‘4! iiie; :itt. j’,,ii Jeil/ Lij.,i ti,;..,i,/?is,y ii.’:f.i.j ‘1.
?!,
:f
9fl
110031
R’IJH’st
T\
v il as aaii
1LttUH0IHlt
ils kerii v
irL>ij
dc bui ger
IS
riccgt
t
ti
0 >01 (( fl
t aadsr lachiig r usachlig kracht,
‘1
i Is. 1F) 1 \ k
Binra ii (11-’ i(leOl(,ai4’ van het t h{ie \1 ,uejienI iuïut ‘ies.Ii d mens als nd€’rtje in een Lnarkt en ii ti utoinon ie is geaa i’bm’ud als de markt op Ii maal in n tioneert Met verw ijz ing n’i ar Kafka kan deze os iti c e band tussen winstniavimalisatie en de autonomie van d€ mr ns woiden bel ritis erd. Ve 1 problemen tussen overheid en hurirer zijn in mijn visie Le herleiden tot de effecten en soms perr ccve efheten van de Nieuw Publiek \4anageinent stijl waarbij uitgangspunten van het Rijnhmclse model \ or den ingeruild voor die van heL\ngt-’lsakvische model. Illust atief is bij voorbr’eld het stelltni van een piestat ieats[u4ak over het aanhil bonnen dat de p uitje moet schrijven en de effect en die da t in concrete vi t uai Ie s heeft op de geloof aardLgheid van de politie tegenover de burger. In concrete zin ken die burgers aan mij voorleggen zie ii de escalatie die voort kan vloeien uit een Ie mce hanische opstelling van dc politieagent in zijn contacten mei het publiek en de dreigende aantast ing van diens proftssionaliteit die het gevolg kan zijn van de beperking van zijn mi iiite om in concrete situaties aRvegmgen ie maken.
Ml NS uN SYSII i vi
d bestudering van de duizenden zal en die jaarlijks aan mj worden orgelegd spi ingt het verschil in het oog tussen c ier ijds de burger als niens € n andei zijds de overheid als ssteem, ofsa me uste 1 van deelsyste non. Wat Rat La n zijn literaire eik aan dc orde heeft gesteld is de schei-ding Ilisseil de leelwereld van de mens en de wereld valt ‘hei ssl eem. Joseph K. strijdt in het boek liet fnnt’e s tegen een otbek.iide en volgens oiilukendc regels operei’end juridische niacht en hij raakt meer en meer verstrikt iii ditjuridisehe doolhof 1)ezc chead ing’ is 1tte deor s ciol og Ilal mis lx schrev n als d 1 efvs meld t , ix vcm d ys c nivv (Id. in dc k civ rir ld slaat mmm nu k atie cciii taal en in de sys e m acid an o ider a udt ie de (con mie (markt) t n d ix ei heid (ho rea’ act Ii ) heerst e ii ige 1 al ieaJli [ei t. stecni ed rag v an de ovi’iieid is hijvo a’hceld / i ltbaa 1 van neer v vi m(.Iitiivoej’iimg gegeven wordt aan de vvd. T)e eolnpIlier au het t v v maakt een tei ttgv oi’derngsbesehikling’ aan en nu-iiiiiiid kar ililegge 1 \\ aamop di may ordea no’ precies i,’ aebaseei d B ‘mdsl [l ing t uss n in r le di a rit nat sch ol h t s vvt ii s F t fl a r 1 1f Bij
1—
t
5gr[’ 1fl uh (Ii ‘Pl t Ciii i’Ifj, mik .1 hm’rfl lwtt.,l. Le iii •ie.•L.ItJ iii •‘‘Jii l,t’nl l kil ei.- iflYt’I ‘j)ii LIpnie’nntur’ig’c’nt t) fl1 l(’lCPHJ’IdI. iii”’ g’ ‘ii .1.. str II, laslinptelcf’m inn leidt tol bepaalde regel” da’ op hurgt’i ie ah. bnreau,’rat i al, overkomen. ‘oals het al dan niel doonerbond’-’n 1 nu tien woiden titel een behiatidelcieh ambtenaar. of’lic’t ‘ta’ mail niet I,ereiklmai ?IJfl :ii. cl Belet’ t ingdicu 4 In oserheicl u’i-l t seelah met t.t»ndaardoiilossiiit. n hinmi ii h’. t eigen besc t 1h.. iclsclom,mein en )m di 1’» win gmote nioc ilc in ‘t r disc rI 1)11 1 t)’ Ii ii t *annec t ccii burgu alhankehijL is sanir ‘rdet ) the dc.nenv t titltnaltindc 1 kn iwi
DLI 11(1k 11 (51Hfl)’ .) 1 let systc emgcdiag san dc os eb id is veelal efficiënt en diaapt iij tot tol.
recte uitvoering van dc’ss c’Igcung en dai mee tot gelijke bc hand hng en i’ec’hlszek rlu’id. 1 let zou daatoni een liii isie zijn om de overhc id als iv steem zodanig te seranderen dal dc. ru latie tot the bi atger minder xc iii qehu ren. 1 hot ton cLean crhe’icl baar specifieLe functies moeten vei-looc’henc’n. 1h’ overheid a int ook aan elïieiitntic door meer en mee. ah. ‘is slcer.i tc fi,n’lin neen. De bui ge als mens is ordt door de overheid ‘ertaald gereduceerd tot- een burgerservieenumnier met daaraan gekoppelde gegevens. T)eze wijze van werken dient de efikiëntie san de overheid. Dit’ koppeling be trelï in deze tijd van intensieve informatisering steeds meer persoonljle gegevens, zoals de biornetrisebe gegevens in liet paspoort en de daarop gebasa idt landelijke clatahase, met de daaraan verbonden kafi ai anse risico s 11w ve ihp’ is het burger setvk’enunimerV Is T)igil) wak t dicht? Vell bese’aea’irnng 1 au ieuiand inroepen waniieer (t n andc, 1 waadwallia gcbruil maal t san tijn id nuteit. ik overheid t t drn t ml iii ‘ftlcic tx d mens tot n ntunmei ii til nuenskan ruo iljI verwacht v orden dal hij hei resullaa van h ‘Isy, tc in gedrag van dc os erheid iii al zijn ondc rdelen als prettig en aaft. Dc burger ervaart lid systeemgedrag san de overheid in liet gunstigste gcval als rn’n traal cii in het ergste geval als kalkaiaans: 1nuten in databas,-çjerleerde le ippi Iii,gt n zcicl. gena lie bries en. hij d.’ waarmleui ng %‘k» di’’ .vn l’eid ‘tiaaktooku’ ;dc’ittireit an ‘le huige. se,’.eliil: min hoger nj:4’lmiil - air...-, i’ Ja cl” ‘verheid al’. %ysteem liii tei,rn,i.iI . ii ,.u.. t 1 lk’l.Ll ij ie ii. i ‘ .i :-1 a’I- o’..n’i”.. lu4dien nnnd.’i ‘ii hropcleaehic iiim,taclt’.i Ii’ • ... cli ;i5j’ .il i,ni,rfl eiwit-om argis anetidn taan lege-ime’s t’, di .n “t h. 1 ‘.lsn, ..t”’s Ie al t -t, els-ir seisc’li’llejm lut.s.—t, l)iigers geldt dii cli’ os..’! . In. l tij,’ ii.. leidt 1 t veig-iancle hun auer’iti eb competenties san buit 1% ist In 1 in t ‘es allen dreigt lx t systeem de mens It mc t t , t 1)6’ •e’J t 1 lui t d rd lenenIunets , n k uh ‘t
1
t
ka/7 t al.
1
MI1j[R
,i
bi
k iu nnplcvt’ sitUaties zoals bij ziel lichamelijke of gecstelijl ( heperkinen, multi robleeinsituaties. liet systeem is in die silua ties veelrl totaal ong voelig voor de misere die de burger ervaart. De overh ul 1 oint d in n er als en uit brons gegoten rnoloeh zonder inhoud De fu gei moet het met de owi heid l isteem si 1h n, een and ie liet y tecm 1 oaak totaal keuz zoals opdemarkt iser onqevoelzg coor de Ini9ère dir niet E)iaroni is het van belang t hekijke ri op welke wijze, uitgaal de de burgei ervaat van de eigenheid van de bui ger als mens en d overheid als systeem, een optimale verbinding tussen beide mogelijk is. Voor deze verbinding gebruik ii h t uit de coinputerwereld bekende fenomeen interface ge bruikersirii riace. De computer i: een systeeni en de omgang van d do( r sneemens niet de computer als zodanig is pioblematisch. De computer is echter zo wijdverhreid doordit ei interfaces ontwikkeld zijn, zoals Im t senbord, muis, n oontjes als shortcuis naar complexe programmatuur De succesvolste Ii 1 toepassingen voor de consurnentenmarkt verhullen de computer’ vrijwel volledig achter de interfaces, Bij de ontwikkeling van interfaces wordt zeer bewust ingespeeld op de psychologie van de mens. Illustratie( is dat een fors deel van de automobilisten tegen zijn auto praat, wetende dat het maar een ding is. De behoefte aan menselijke communk catie in de k efwereld van de mens is kennelijk diepgeworteld, ook al heeft de mens wel hewust niet de systeemivereld te maken, Net zo dh pgenortrld is de neiging van mensen om intenties te verond istellen in gedragingen ri het s m waa nu n tin e te i iakcn heeft te willen d orgronden t atki heeft dit prachtig heschrv n in de wanhopige pogingen vanjoseph t om te begrijpen wat hem ov rkomt, om een logica te ontdekken in het syste in waar hij nu geconfrorite rd wordt. hij probeert te oritdekl en wat het systi ii van hem viaigt, omdat hij di nkt dooi’ hit tcwenst gediag ti Vi I’ tom n In t systeem tel unncr behiersen’ Dit brengt ons hij de fundainen lek vi iag ofd ‘ir € ii’ ich airi het 3y’t iii /011 ii oct n ainpass n of het yst € m nu di 1 n ns Ina ik ns ijn in manu r wr a op de str emw t ‘Id i(haanpa taind nuni iiii t it’n, u
‘
‘
D vraac 1 ‘welkt interfu is tuss n het systeem ov ‘rhed en de burger als n ns elk etk t zijn In in ijn wcrl als ombudsman h b ik e i dri tal eigen h n c i’ d t t (a ii n hurgi t en ov rh dI r d k nd F t iii k Ii t 1 1 r t aai r ‘3 t 1 rlj t rti i[ iii
r —
‘Ie jtl%IIi( i,idii Ii.i %.‘—C(’.1i
;‘4”Oh)i ) IilrIiIilL.mi’r$, In.. iii, ‘liii. IK l 1
insl II.
nu di’
clii ftii
ii 1. iii
in’
‘iul’.i%
Pins onlj/Â rent «‘t l’etsoonhijl c’oi tac ii lijI tin secI VOIINCI) cen gcx’ It reli Lie Inn’ ‘ii 5( nu 1 ( ii i)U ‘Q( (t beorcIc 1(1 Vo nht’c ld uit de pruktijl 1 nu i Id ie c o ) mc dcv t i er van cl Ik laMingleleib in op cru pieltigt t in i ip’ licili; iii. zal in h regel pond ic t oorcleleii ijver dc ik Listingilienst I)te di •ni:l spc’c Ii hinop not in niet de leo,. ‘Leuker Luimen e het niet mak’ ii, ø.l nual 1 t IjLe; It) LOifl i;Iet situal in luis oorheeld als door fouten auiiji.d iiie t ‘ii verdaclilt’ mii i noord 01) een ki ml srijuit is gegaan kan een persoimi ii L gespiJ mei iemand ‘ au het Openlnia’ ij inislet ie bjjdmagen (cii (ga1 lwgm san) begrip en t uimle scheppen voor t. n erkmg. Hem • kleinere gemeenk heeft jaarlijks niet meer dan twee klachten. Er is een tc lef oonmmumninem mcl daaraehtcr goed to nmunkc rende ambtenaren die alle piobk imu’n an bure t’s ‘tanhori. t cii op dc juist( Pl ‘1 ondt rbrenueim tien pionic t prçjetl san het Minisinic an Binnenlandse Zal enen koninI njksrelaties wairbij pa s’nnljke eommurmcatie wc,nlt ingciet bij klachten ix. ‘waren en berG” pen heeft als t esultaat (lat in to tot (1c4 van cle gevallen formele proced urev on’rbodig blijken en dat zins cl hw’gei s als ambtenaren’ eel tem ndeiiei rijn. liet gehoor vinden bij de overheid en gepasle aandacht krjjgen legt een efteL’ties e verbinding tnssen mens en 53 stem. .
Behm’iljjL Iia,’dekn ten behoorlijk handchnde inerheid neemtde burger StflCliS en resp e teertJ burgem als raeas Ee,i mes rc.uw ople flijd ,r ‘li nm”t I,a’.rui. t’ iaao hc t icl ei huis m aa haai man op dc mntensis C.i’( t oppi n liii Vi t gc n pil cerplaats en pazkc cr1 opecninsahdenpi il eerplaat. it kr jvt cc nio ‘u en sc’hrijft dc offieiersanjustitic aaroni c oor hel c’ecst s n haar h’s en c’en boel c ki eeg. liet Openbaar Ifinist ei ie’ ant oord (mi aL een sLandaardhriefdal de opgegeven reden er niet to” doet en dal de boete gehandbaald blijft. Ik’s roirn ii onldaan: ze had cle brief als serouuisehul— chging bedoeld voor lii. t flIi dat tij, gc’zagsgetrotiw tik zij is.s is ir I..i .‘e’., iii tas 1.1 ig juni rcii I’ckturisig %e,i’l.Iee1a hdcl, cii ;i., ,il,’ ingiiig nut einde, cl bel t uiin uit tv 1cm ic n llc t og ieat cii optie 11’. Ii’ b t t int tz 1 s ijtc.,e ,ic 1 t ‘ii in d nua’ii cl in vmns hel dc’,’ i t i b. 1 ml mcl
»
idsn n ‘n hebb ‘ii in c;n&e’eerdertigj i’ t n t l ‘t ul 4 ii hond rclduizendc n concrc tc ges allen een iet ks behoo hjl t t mds,moi in cintwikl elcI: van beseh rndng san dc integriteit vaii lmc t mc i)Selkjke Ii chaain. tot ach cpiah im.!in fluit i. t (‘(ii t’ ning. san t iidiglu’—icI lii ,n’1 ior lie 1 c
Ii,
-
ii
,) ‘ut 71.1
‘
Is.
til • Isll,4 1
t:
tilt
t alIt t clihn cii Laeii Ji1 hi 1 oorzaak’ den in ( [ r ken in di icla n rt j Le helia niJd ing D reactie van de overlieil iii al do’ esallen ccJd ‘t h»nl keini lijk oiitesied n nnic[a[ ii niet een iegatiet besh iit zet’ nti i-i (1 nul I i uaai h mia erstand, omdat hurg’er ‘dal z rgrd in coI sijn d h’’delin \ in de belimndeling -H’i;: L4) h’ / icij S au cle uit L )1lli, 1 (‘ii Ier goede 1 / ‘
‘
debehainlelinu ieo id&’i’s i’I nr :ctiever btoi ij deld
er’mrnig mei
t t ‘nien cf ‘iii
Jeu ecn ]w1iiitdmt
‘s
Pit ii i(’l/h’i/ ie’ lie burger is persoonlijk hel i’okkeii bi alles wat zich in zijn leels ei €14 atspeelF. De overheid ijiferlereert ki’ach[eiis de .ele bevoegdheden en
innopolies ss :La rover de vwid liesc lijkt i ri die leeh erPld De C)VC rlieid kan dat een zi idig doen. 1 )e overheid kan uit gaande san haar eigen rol en besocdlicd echt er 0(1k op Pen partictpaties e wij ze niet de burger omgaan. liet €hiidelijLt spreekt dit als het gaat om besluitsor ning over de leeforn geviug, u aa r part icipal icilirst ii ur mogelijk is liet politiek bestuurlijke systeem an de overheid heelt echter vaak grote moeite met participatie. Inspraak vei wordt lot heI plwhtmal ig aflopen van de wettelijke procedure, zoals beschreven is in een recent rapporr van de Nationale ombudsman 0w r bui gerparticipal ie: t Ve gooien liet de inspraak in. Maar de overheid kan er ook voor kiezen om de wettelijke en bestuurlijke procedures te verbiin n met de leefwereld van de burger door opu cht aandacht t€ schenken aan d leefwereld san de burger. Een kani erpatiënt vi aaI een Ii aplift ii en d udhestc 1 aan. Iii] krijgt erst lange ti d geen ant 1 ord cn ve ‘vol ii k ‘ig t lig i t hei i F t dat hij ii laat is m zijn arnvr iîg omdat gr Ievensverss icliting al,’ terminaal patiënt slechts drie maanden is. I)e Wet maatscliapp li,jke ond rstcuning vraagt niet alk en om oede pi ocedr cc (u ste i I i uar ool om afktelnlning niet de p rsoonlijke ituatii en ov r le ovet h liet w nselijke en het IlaalhaN uset lkaai verenigd 1 ur n 1
nu nsclls\sIecnu z€1tcok mus, larneljk te ssoorcl slaat ofe 1 1 sli sIng nice t ii ai ii ten ar clie de ho r’c tr hu mm r ‘ci ga::ii nsm”euics{lp san lijd o1is’i Iuuijlic 1311 vst ‘c’nigc’drae Iii jSlSSCli [liii (14’ omve’ i no “I’1ui 4’ ilDdit’4’4’ ii ‘edO 4 :,i14ij /3 / [:: .11,0,0:1 JOU ‘t fi t: ‘0u wai lsilEa \onr JnnI4h:aeJiJkesseik hrtekent. iii 1’ 11
t
tti(1iisS’ mi
‘,c’ pli: lu i:u’u’ ie:1 /430 040’ iiie .iiiihteiumren katka la ie lezer ‘,n i:’d rmn aenl mcs’imu,4’ “mi xsu r :nismui ils hel sssteemn ‘le os»rliaïui L:ijgr emi de 411 0 ‘111, L Om’g:’i ijL’ mi: lii 0 ,1l iiie,i’,’ O’4 :, 5 ii] i t. fle’ii ii: 1,14 ,.,,,1(’,4,t4’’l’il,idH ‘1’ ‘,a;:c’h,, t,’v ‘10’ ‘
‘‘‘‘
:‘
gkau hidefl De wanho0l van Josi pli l lsj uiSt zo ing gtool omdat ht systeem niI mi er v er vette vatbaar is t let ‘oert ritueleil uit die met gezond verstand niet meer le begrijpen zijn. in dat verbant denk ik aan een rappoit uit liet Ver çoninkrij Managil1Y public eni gd 1 iets in dit document is Muncy waarin tot op een redeliji ed ge etailleC niveau besehi’ev bedoeld om het bruik ijan wordt hoe anibtet1Ire iieh dienen qewoofl zond vertaud u edragen hij bsteding van o,ztmoedig las11nggeld. De regels van het systeem worden, met ander woo1 nieiding met een mooi den, mintitieus uitceilgezet. Maar, zo staat er In de 1 un derstatement ‘niets in dit doculIlCilt is bedoeld om het Brit s gevoel voor tnioedig’. gebruik van gewoon gezond verstand te 0 tegen
Met de inzet van op deze wijze vormgeg interfaces tussen de burger als mens en de overheid als systeem kan de relatie tussen overheid en bur ger ontdaan worden van het kille bureaUCratj5e, van het kaflaiaa1v De burger kan beeldend gesproken van de schouders van de reus op lemen voeten springen en op eigen benen komen te staan en zijn autonomie hcrWiflfle Autofl0fl’ is het sleutelWo0r Het gaat dus ommeer dan de kantteVre die hij de consument1 ereld past. De hurgel is geen consument en de overheid geen bed rij f.Waarin schuilt die meerwaarde van een goede relatie tussen overheid en hurgert Deze merwaarde zie ik wikke1ing van hurgCrSC in de 0 tP. vieepresidefit van de Raad van taft ijeenk Williflk benadrukt burgcl schap als een amht, een vet plichten cl ambt. De burger 15 niet alleen drager’ an rechten, maar ook van plichten. Maar aar ligt het evenwicht tussen iechten en plichten Naar mijn me ning draagt een goede eho1)diflg tussen overheid en burger hij tot een gezond evenwicht tussen die rechten en plichtetl.
isv £115 TANDEN
llei’ePI si moeten t ee struetufCtP misvel standen nvCl de inhoud van de relatie tussen overheid en burger r oiden weggefl0m. In de eersti plaats heerst er op politiek bestUU1113k niveau veelal de ovi rtulgiflg dat de burger v eeleiSed is, vaak tegenstrjdige eisen stelt aan de overheid en alleen dan tevreden is wanneel hij zijn zin krijgt. Onderzoek wijst uit dat de burger niet alleen tev ted en is annecr hij zijn zin krijgt liet
(Iii ,Y II
1)’ lîW(
ruti ,ili
tIfltrUICt
1 (cfe
WO
oveiOOtC
clee van de
r
%if’ $RI..41.s’IIIJI 3.
AafZa (Gb 1. y’.m ..--——-—
—
—---——————
———
burgers is bereid om nceatieve ow rheidsbesluiten » bijvoo rbeeld boetes en belast inghelïlng als noodzitelijk onderdeel van het samen leven te aan vaarden In en crieus gcsprtk mc t burgers blijkt veelal het inzicht aan wezig dat era1’tegiiigen gemaakt moeten worden waarbij ook negatieve kentesnk t tilt ilt st g’egaanLunnenaowlen. liet tweede int ‘. ‘i tin l bi In Ii liet antwoord opde’.i tag waarom bur t aan liet ,vt rheisgeag lwantnoorcien . Iii het paul like en mediadehat oi t rheerst een in gat it t beeld van burgers. Zoals genoenw[ ze zijn’. eelei end, hebben tegenstrjdige eisen, zijn viak dwars en gooien de kont tegen de’ knh. ze laten het bij de stembus aS eten of zijn als zwevende kiezers ongrijpbaar’ 13w ge rs zouden koel cah’ulerend de wet osertrede n en het misbruik en dc misdaad krijgen in het politieke en mediadeb at ruime aan dacht Intensieve controle en harde handhaving cii repressie lijken nodig om deze burger in liet gareelte houden De hurgerwordt echte r op deze jjze te aaL met wantrouti en tegenioet getreden. Is de burger zo sterk tegen de wet gedchti liet Wetenschappelijk Onderzoek- en i)ocu menta Liet entrum (woic) heeft op inÂjn verzoek uitgerekenddatop jaarbasis van de burgers tussen de i8 en Ho slechts 1,3 j% serieus in aanrakin g komt met Justitie. Kortom: liet overgrote deel van de burgers deugt en het is aan dc over held om burgers niet met negatieve boodschappen af te stoten, maarjuisi mee te nemen in dein onze samenleving algemeen overheersend e ‘burger lijke gehoorzaamheid’ Dc Belastingdienst hanteert niet ten onre chte als hedrijfsfllosofle dat het o’.ergrote deel van de belastingplicht igen bereid is om aangifte te doen en belasting te betalen c ?trnplianu is het uitgangs punt. De lelastingdienst bi’i ordcii corn pliaiwe met pcsiit ie’. ‘ 1w. iehtn ovcr het spontaan opge’ en van zwart spaargeld (sancties blijvtn mogelijk) en het feit dat belast ingphchtigen massaal tijdig aang ifte doen lU(i)BiiÎ(
iVIs’%Wi(
lir
liet gaat bij een goede ‘ei’boueling tussen overheid en bit rger niet primair en alleen out tevredenhc id laat staan Liantteiedenheid De bnrgc t hecht eel waaide aan rer’htvaardiglwid. Den’ rechtvaardigheid l,est aal iosel uit cl iqtribnt «‘ve ree htvaard igheid als LL1I intei act mone’ie en procedurele’ rech t vaaielighe id. l)edjqtyihutieve recht aardigheid berust pdenio e’ratLsch gemaakte keuzes. liet persoonlijkt. liet bi’hoorlijke en het part icipat In e ati de inte’rfa ‘t 1 usscn overheid cii buigc t di aagt bil tot mle t netione le en proe.edurele vot men ‘.an reehtvaardigbeidsbeleving. De politie Rotterd am Rijinnonel heeft bijvoorbe’eld cle ‘iaardering van burgers n.o’ cie politie ’ neler o bi Ir cl —Un’ lied t h .1’ ciii i tel uting uit’,chr 1 .1e t r ii .
(3)
‘et”ilig
ci. 1w i.rurden
cl’ t’ ‘‘l.’i (Ii p..litie. i,,,.uuu,I., iii. brl’t uring l’jj lie t i,iidi 1 ii beii’gei ah .i’.i iiie i IL ie den v as mei de politie nu. ii zich door de agent niet seru ii.’ penome n vo 1 dc’ of niet gehoord l)e agent die flon—vonin.u nieat in bon »en u ii sein jfl roept als sanc’It eerst aanci op. \vgut in e’ oserlwidsin.tii regelen onIc’n iril. c’ei s &’i aant na iii 1 ‘liiie.’ bui ,ers hij liet ooi bei uien en iie men vond ie niatit gek ii iiie t rc sp t t )wh’inde’Id worden t )aarorn kon dc uit nu id belet l un ii op ve rit ouv e iii» ihc’i os e’rgrol c dec’) tuit de) bui ge’t S nu tt.iiit runt’ i’ii cii i.ui eS%IC I’et lli’Ci 1 tOi het relatief Lltiati’ dec’) t’iiii de’ iiit’iis,’ti cliii tegel. %SL’l •‘it 1c’t nii negat ie st’ opstelling tegc’nover burge t’s draagt cle’ ovc’rhc id er ic II t os bij dat burgers zich vat) dc overheid uiten ii. 1)11 is 1 oit ge ze. gd het ii ‘In nisme dat cven’a ic’hl kan brengen tusMn reehie n en pllc’hh n tuit de hitige r tegenos’c’rde ovc’rheiel. 11e overheid kan hjdragen lol burgersc’hap door c’c’n zorgt tiJdige t orri igc’ving en toepassing van de iutnfa.’c t tiSSi’fl 1 ‘in’gc’t en overheid De gemceutc kan een duurzanic poede versiandhoud’ns 01 en met liet overgrote deel van de inoners l)e Belast higdie’n%t 1 ‘in een goede tersi andboudiiig opliuutt en ine’l iartic’ul 1(11 ciie» ondc’rneniers, ik’ politie kan gezag vent erven door effect lef mei burgers le eominuni en geweld alleen dan toe te passen als dat nodig is. Mijn adagium voor de politie luidt.: gezag hebje alsje de macht achter de hand houdt. Rn vanuit dc’ politie kreeg ik op dit punt kraehtigebijval. Met bedaehlnrnc uitvoeringlan deoterheid zelfde verhoudingtassen clc’overlic’icl en dc’ burger t c’rstt’rkei. Onderzoek ti ijst uit dal en at en i n’ei’ac’tiouele lire, t.!»
•
‘»
Is
t.
ti’:
gun
‘ijs
iiie.
‘
gezag
n—.
veren
‘
cedurek’ rechts aardigheid bijdragen tot enerzijds legitimatie tan in l ow t iteidsopt reden en andeizijds vertrouwen in dc ovc’rhc idt c:rucialn lliema’% in cI”se oiinustigc’ tijden.
\iet alle.’» de bui ger binit litc’i’ in Iwt’IcJ maar ook dc prcdèssinual die %oordc’ovc’rlk’id stc’rkt (e.n clietesens burger is), 0mb rzoekwijsi ,onneklaar uit dat n’olessionals tevreden zijn (berm ps eer ervaren) wanneer zij voldoende i uinite hebben omop een faire wijn niet burgers om te gaan. ii*i insi nu’)
Bij
»1’” i’c’’ jil.
/.1’
• jIj,
‘ii
t.
‘(
jI
pinlilc ,l
%‘iI
i
1
•‘
:
.,.,,
j
i•tj%
•,
.1
;‘
sl’’I
,,
‘‘‘.;‘‘
1
,.
;.i. I,’’,s’et
le iii
ii gi
.
.1
• .:,
III)
.1
1 ‘
.1 ‘‘ ‘
•I
t.’
‘,.,‘:‘
Ii. h:’i Ii l’iii
iiijotiii’
ei
‘
..1,1.
..;,,.
.1
lt,il 1.1
cliii,
‘»
,:,, !
1,’
‘,
t
;
,
c
i’ijl ii ,,
,,
.
(,cw’cl II.
t
‘
.i
‘‘ t
.
. t
S,.’ t
ii
T
I
ka/ha
I\
r
T! IJ! !
uoe,i
ge oeIioc fi netjes zoals politieoptred n l)e uiteindelijke begu t nj van benodigde ijd valt dus wel mee. In de tweede plaals blijki uit ond i’zoek dal tnet deze cominuilicatieve aanpak uiteindelijk tijd gewonnen word t, door dat op omiodige juridisering en Idachten-, hczvv aar en beroepsprocedures bespaard kan worden, De Ministeries van Binnenlandse Zaken en konink rijksrelai ies en van Justitie doen hwrinet iii middels goel( ei” iii ingen Op. kost&’ii zi [t en naar inn ei’\ aring niet primair in de tijd en ‘apar’iteit die niet goede comrrtiinicitte mci burgers gemoeid is. Op politaek-hrstutirlijk niveau gaat het primair oni een investering’ in de burger als zodanig’. Bij overheidsdiensten die hij de bimi’g’er oed pm’estt1’t’n en weinig’ Kafka-ge drag vertonen, valt op dat de leiding ervoor gekozen heeft om de dienstver lening op dc burger te richten. 1 )e
[0’
11OL
‘-‘\
OF [‘011 CIE
is
Met dc juiste in estering ‘alt er dus s cel te vei b”teien aan de relatie tuss n overheid en burger en kan een redelijk evenwicht tussen rechten en plich— ten van de bimrgri’ gevonden worden. En daarmee kan Katka op afstand worden gehouden. Toch is het de vraag’ ofde relatie overheid-burger niet onnodig belast wordt door de prioriteiten die de politiek steil. In hoeverre is de overheid een opgeb ( azen m noloc h, doordat er via bestuurlijke drukte en overregirlering gewoonweg een teveel aan overhemd is’ De overheid liji t in deze tijd soms te sterk gedreven door te hoog gestcmdc’ politieke ambities I)aardoor dreigt een te grote beleidsdruk ta ontstaan, die vaak nog \ ci’st( i’Lt wordt door het vk’iarigt’ (t ii()i kort’ re I’Itinc va 11 de ‘.i’rkie’zingen. De eclbesprokcii ‘l loot’ tussen kiezer en gekuzene berust eveneens op de hiervoor g’cseherst€ spanning tussen neus en systeem ok daar is het de vraag op welke vijze int rfaecs vorm kunnen krijgen nu na de ontzuiling er een meel lossei’e binding ol’vark zelfs lielemoml g-’en hmnding mcci’ is tussen partijen en kiezers. De P(’l’S0ll van de polit icus mormnl weliswaar tot op zekere hoogte een alternatief, maar wel met risico’s. 1 n’ago’s Ijn mz iimaul 1 ‘matsbaardi iii ‘r dan pold ick ‘l!’jlkll( clrli’n. /ijn die politieke demkhacI,l&-mm wei \olducnde 1 t’mmba’ii’m’tstjr 5
Is di ia ‘t Ir som o idadir, ‘aan t 1 i 1 flC denten in m 1 ia i olilit’L ‘to’bm dat -tc’tls \Vi’T’l’ Tmie111 i’ on!staat voor ilet nemen in d;iadkraehtg’e maat regelen, t )meln ks ii c1tws oi’di vaak een op-een er Vm i
t’vil Em Ii
1)11
sp
‘ddb uhi vr
i
T
ii ‘mi
diii a Ii ii i
a ‘
d iv /t’
indsp isoon 1
iga’i
cii
III! 1 T 1(0 t
6?
—
dc eb t ik rissi
en isico . IL i It gt irni kelijl lot nrc.juk ‘ni. uin h sen% aa’htig dat ei nict ‘»is val gaan OoL ‘leze t
van de niediaci atie of dramademun atic 1 ,enoverheid Ermoct teveclentesnd.
tWfl( n
lxi
bijdragen tot een opgc tin
Een ander aandachtspunt wnnt de gering( aandacht vuurde uitvoet
I)adrbeld van Int id en de vaal beperkte) wall telt an de uh voering. 1h t ma In ngt sam’ n de ow rwaardc z Ing an b lndsvorming (flOfl it t aaarderiug van de uit vuenug. Van uitvoerende insi stil les outs aug ik mei regelmaat de klacht dat ‘tien Haag’ niet dedain naar de uits inn ing kijkt ». 1 ‘alhte it san dc uitvoc ring is voor c n guedc verhouding mc rh -id bui get ininsLens zo belangrijl. als de kaal ih’it ati InIc id en wetges ing.
J)e burger hecht in zijn lc’efwereld val waarde aan goede onderlingc str houdingen. liet is begi ijpelijk dat veel aandacht uitgaat naar de woonsit ii atje in buurten waarde spanningen voelbaar tumwu zijn. Een belangrijke maatschappelijke vi aag is hoe wij met elkaar omgaan Polai isatic kan vc t houdingen onnodig onder druk zetten. Voor burgers is voorbeeldgedrag in onderlinge verboudiiigen essentieel. Ruii spel in het voetbal ei’ gi ove taal in het parlement hebben een brede maatschappelijke uitstraling. Zoals een burgemeester van een grote stad beklemtoonde: als politiel elkaar voor rotte vis uitmaken, wekt het geen verwondering datjochies op straat de po litie uitschelden. Ook hier plaats ik het burgerscbap centiaal: burgersehap bevorderen berust mede op het goede voorbeeld. VAN 1101fl NORM!’, AAJt ii IONOMIS
ben doelloze inneaucratie en onizielde bmeaucraien voniwn het leidende niotwf in hetwerks au kafla. 11e bureaucratie die met een raadselachtige kracbt met de mens op de loop gaat liet s rhcs aan autonomie. omdat je als mens niet op een normale a ijzeje handelen kunt bepalen. liet systeem en systeemgedrag nemen de overhand. Regels zijn regels. Op deze wijze is KaWa een ieoon geworden.
i
1 obin Wet ‘Autbority auto toni> and vhow.. iiie rok of eonstnt in the mond and pnlitfrai lisism’ (ittran t balica iwd Izieliaril Pnsner. lî.nrnnd 1w, Reisje is’ 3) (198,). lul, p 384 Rk’hatd A. Posner.
2
•4q. mij. 1’ .‘Jag ‘.1 er s’ni». gri lijkt t rnu*ij liii. smiiei mdut’t i,insa,, t Iii
t.
4wpl to I’rufrsso, Weet’, IIan’wd
analysc. /ievoov ‘en analjtc het snstag iandc hationakornbndsnian *1”! 2005:1k
lsw’Ifrrknsqq(lçasb),nr.7 p. int. t nj:
huvyei invirirn,”.
ibc ctbiealsignificanec of hcechotcc.
t
itijI,in SSr4 %iib,nb%ioii. vhni.e, iand ntiie. srejwncle, to judaL• (‘ositer’, II inwndi.w la,, is ; (igbu) t ; p
beesten Ikssw • nesi cbr tak
t,,,’,
t?
1 ikijW tiovo
