40 Dagentijd. In dit nummer o.m. S amen. Officieel orgaan van de Protestantse Gemeente Breda - 6e jaargang no. 2 - februari 2013

S ’amen

thiopië, schildering op leer)

(E

Officieel orgaan van de Protestantse Gemeente Breda - 6e jaargang no. 2 - februari 2013

In dit nummer o.m. Wegen naar duurzaamheid

Cyclus van vier lezingen aangeboden door Augustinusparochie

4

Oecumenische ontmoetingen Verschillende Taizévieringen zaterdagavondvieringen in Michaelkerk

en de

5

Byzantijns koor

Utrechts Byzantijns koor zingt liturgie van de heilige Johannes Chrysostomus

6

Afscheid Joost de Bruijn Een groet en vaarwel

8

Laatste nieuws uit Arad

40 Dagentijd

Verzorgingsartikelen voor kinderen nodig

10

Leren en ontmoeten

Leer meer over het Latifa gebed op 20 februari in de Lucaskerk

13

40 dagen kalender

Oecumenische kalender met als thema: Nieuw Leven!

14

Lucas bioscoop Als u geen belangstelling heeft voor S’amen en het blad niet meer wil ontvangen, kunt u dit doorgeven aan het Kerkelijk Bureau: [email protected] of Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda

De weg naar Pasen: een reeks korte films met in de hoofdrol de dominees van de Protestantse Gemeente Breda

16

S ’amen

2

Colofon

De Protestantse Gemeente Breda

S’amen is het maandblad van de Protestantse Gemeente Breda. Uitgever Algemene Kerkenraad Protestantse Gemeente Breda scriba: Joke Gurke Koolmees 61, 4822 PP Breda [email protected]

Inleveren kopij De sluitingsdatum voor het volgende nummer is dinsdag 12 maart Verschijningsdatum is vrijdag 22 maart. Aanleveren van kopij uitsluitend als “platte tekst”. U krijgt een ontvangstbevestiging. Als dit daags na de kopijdatum nog niet is gebeurd: informeren bij [email protected]

Protestantse wijkgemeente NoorderBeemden Website: www.noorderbeemden.nl Predikant ds. W. Bisschop, Elise van Calcarstraat 23 4822 VK Breda, tel. 076-541 96 03 E-mail: [email protected] Lucaskerk, Tweeschaar 125 4822 AS Breda, tel. 076-542 24 33 Protestantse wijkgemeente Midden/Zuid Johanneskerk, Dreef 5 4813 ED Breda (Princenhage), tel. 076-521 05 45 Predikant ds. M. Wagenvoorde, Zandbergweg 107 4818 LK Breda, tel. 076-521 74 02 E-mail: [email protected]

Redactie adres Kopij sturen naar: [email protected]

Markuskerk, Hooghout 96 4817 ED Breda tel. 076-514 00 80 Predikant ds. T. van Prooijen, 542 33 34 Arenberglaan 168, 4824 RD Breda E-mail: [email protected] Werkt op maandag, dinsdag en vrijdag.

Redactie Marlies Brandwijk Ger van Dooren Leon Geschiere Adriënne Hoevers - den Hollander Peter Jan Plooy (eindredactie) Jan Smaling (vormgeving)

Pioniersplek “Noorderlicht” Biesdonkweg 30, 4826 KR Breda, tel. 076-571 58 11 Missionair werkers /pastor Joost de Bruijn, [email protected] en [email protected] - tel. 06-53679264 Berthe van Soest - [email protected]

Adreswijzigingen Kerkelijk bureau: Mieke Frankfoorder-Boevé Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda 076-5146523 [email protected] Druk: Drukkerij Roggeband, Breda Website www.protestantsegemeentebreda.nl Collectebonnen a. Vellen van 20 bonnen met een waarde van € 0,60 per bon, totaal dus € 12.00 per vel. b. Vellen van 20 bonnen met een waarde van € 1,20 per bon, totaal dus € 24,00 per vel. Bonnen kunnen besteld worden door storting/overschrijving van € 12,00 of € 24,00

* Financiën: Postbanknr. 108 06 82 ABN-AMRO banknr. 52 02 27 867 Diaconie Algemeen: Postbanknr. 107 08 50 t.n.v. Protestantse Gemeente Breda Diaconie ZWO: Postbanknr. 154 29 41 t.n.v. ZWO-groep Protestantse Gemeente Breda

Vrijwillige bijdrage voor S’AMEN: 1080682 t.n.v. Prot. Gemeente Breda o.v.v. “S’amen” (Richtbedrag: € 25,- per jaar)

S ’amen

3

In

meditatie Voeding in de vastentijd In het januari nummer van S’amen opende Wim Bisschop met een meditatie over spiritualiteit. Een interessant artikel, dat hij afsloot door ons allemaal een heel spiritueel jaar toe te wensen. Het artikel inspireerde me en zette me tot nadenken aan over spirituele voeding in de 40 Dagentijd. Spirituele voeding; wanneer ik de bladen lees, dan valt me meer dan eens op dat de symboliek van de Christelijke feestdagen wordt vergeten. ‘Pasen is het symbool van de wederopstanding van het ei’, stond er ooit in een plaatselijke krant. Benieuwd naar het fundament onder deze uitspraak, las ik verder, maar kwam alleen lekkere Paasrecepten met veel eieren tegen. Nog steeds is er het verlangen naar de verbinding met het oude verhaal, de oorsprong van het Christelijke Paasfeest en het nu. Maar in die zin zijn velen de weg wel een beetje kwijt. Momenteel leven wij in de 40 Dagentijd. In de weken voor Pasen verblijft Jezus in de woestijn en wordt hij door de duivel in verzoeking gebracht. Hij wordt beproefd of hij wel echt de Zoon van God is. Na mijn studie leek alles goed met mij te gaan. Echter, mijn verlangen naar God en naar nieuwe geestelijke groei leken af te nemen. Het leek zo mooi, maar er ontbrak wat. Ik moest gevoed worden. Ik verplaatste mij in mijn gedachten naar de woestijn van Jezus, waar het heet was, waar geen voedsel en geen water was en waar ik de normale gemakken van het leven moest ontberen. Ik kwam op andere gedachten. Ik ging naar Nepal om les te geven in een afgelegen dorp, waar elektriciteit en stromend water ontbraken. Het was een soort van ontbering die maakte dat ik mezelf zag als iemand die een nieuw leven nodig had. In de mooie Himalaya’s ging ik me tot God wenden en zijn stem zoeken. Dat was iets waar ik misschien heel goed zonder gekund zou hebben, zolang ik in beslag genomen zou worden door de dagelijkse plichten en de verleidelijke aanbiedingen van deze wereld. Mijn tijd in Nepal was een noodzakelijke vastentijd. Ik had behoefte aan een retraite, een bezinningstijd. Ik moest een stap terug doen uit de dagelijkse sleur om te kunnen nadenken over het leven. Ik genoot van het leven daar en leerde kleine dingen te waarderen. Of we nu een daad stellen van zelfverloochening of dat we een poging doen om minder zelfzuchtig en meer liefdevol te zijn, we hebben allemaal een tijd nodig waarin we ons de normale geneugten van het leven ontzeggen om ons geestelijk leven te verzorgen en nieuw zaad te zaaien. De lijdenstijd voedt spiritueel. Ook het Noorderlicht tracht hieraan bij te dragen. De bezoekers van de site zullen ondersteund en uitgedaagd worden in bezinning. Niet voor niets is de kleur groen verwerkt in het Noorderlichtlogo. Groen is het symbool van nieuw leven en van hoop. Ik kijk in de 40 Dagentijd hoopvol uit naar de wederopstanding van Christus. En ik ben gevoed en vervuld van die betekenis.

Joost de Bruijn

houdsopgave

Pagina 3 : Meditatie 4 : Actueel 6 : Opinie 7 : Algemeen Kerkelijk nieuws 8 : Noorderlicht 9 : Diaconie 12 : Nieuws uit de wijken 16 : Jeugd– en Jongerennieuws 17 : Geknipt voor U 17 : Mediatheek 20 : Foto impressie Restauratie Lutherse Kerk 21 : Agenda 23 : Vieringen

CLICK TIP 34 Heb je al een reactie gegeven op "Stemmen uit de stad"? click op de website www.protestantsegemeentebreda.nl

boven in de balk op "Stemmen uit de stad" en klik daar onderaan op "reacties" en verstuur je reactie Vragen: Rob Snijders

S ’amen

4

Actueel Kerkelijke geheimtaal

Het komt nog al eens voor dat er in S’amen verschillende afkortingen worden gebruikt die niet voor iedereen duidelijk zijn. Hieronder een uitleg van de vele afkortingen die in dit kerkblad regelmatig naar voren komen: PGB Protestantse gemeente Breda ELG Evangelisch Lutherse gemeente PKN Protestantse kerk Nederland PGG Protestantse gemeente Ginneken PGP Protestantse gemeente Prinsenbeek AK Algemene kerkenraad CKR College kerk rentmeesters ZWO Zending werelddiaconaat ontwikkelingssamenwerking DOS Diaconie onder het spoor

Passie concert Cappella Breda

Al meer dan 10 jaar geeft het nationaal bekende kamerkoor Cappella Breda op Palmzondag een speciaal concert in de protestantse Laurentiuskerk in het Ginneken. Dit traditionele 'vastenconcert' onder leiding van Daan Manneke, biedt een boeiend en veelzijdig programma. De Volksuniversiteit organiseert een cursus als voorbereiding op dit Palmzondagconcert. Musicoloog Jacques Maassen vertelt in drie bijeenkomsten over de werken die in het concert centraal staan (Leçons de Tenèbres van MichelRichard Delalande; Kantate 106 van Johann Sebastian Bach; Zeven Laatste Woorden van Daan Manneke). Maassen doet dit met een schuin oog op andere tijdsgebonden (vooral vocale) concerten. Een bezoek aan het concert op zondag 24 maart kan onderdeel uitmaken van de cursus (via de docent kunt u een kaartje bestellen).

Ontmoeten en Inspireren Iedereen uit Breda e.o hartelijk welkom bij:

"Naar de Filistijnen"

Pastor, dichter en verhalenverteller Rob van Uden brengt het programma Naar de Filistijnen. Hij volgt het verhaal van Koning David, uit 1 en 2 Samuel, op de voet en dient het op met enkele scheutjes psalmensaus. Het verhaal wordt, vooral in het eerste deel, gebracht als een klassieke heldengeschiedenis, maar in het tweede deel wordt David steeds minder held, steeds meer mens en in het derde deel verwordt David tot een anti-held. In het barokke en overvloedige beeldgebruik maakt de verteller voelbaar dat het om een verhaal van alle tijden gaat. In de lyriek brengt hij het verhaal naar belevingsniveau: verliefdheid en overspel, het sterven van een kind, spanning van vader en zoon, enz. Woensdag 13 maart Johanneskerk, Dreef 4 Princenhage. Aanvang 20:00 uur. Toegang gratis.

Vanaf 3 februari 2013

Expositie Markuskerk

De hier getoonde werken zijn een kleine doorsnee van de technieken waarin ik werk: aquarel – pastel – krijt – acrylschilderijen en vlinder collages. Daarnaast boetseer ik in klei en was, waarbij de laatste dient als model voor later afgieten in brons. Mijn opleiding aan St. Joost afd. Reclame en aansluitend 2 jaar beeldhouwen heeft voor een goede ondergrond gezorgd. Het experimenteren met onderwerp en materialen is steeds een uitdaging. De tentoonstelling is iedere zondagmorgen na de kerkdienst te bekijken. Veel kijkplezier,

Walter van Wijngaarden W. v. Oranjestraat 12 4905 BB Oosterhout Tel: 0162-454318

De cursus wordt gehouden in de Nieuwe Veste en start dinsdag 5 maart (13.15 tot 15.00 uur); de cursusprijs bedraagt € 42,(met BredaPas 50% korting). Voor informatie en inschrijven: www.volksuniversiteit.nl/breda

Verbindend leven: Wegen naar duurzaamheid De nieuwe Augustinusparochie, bestaande uit de parochies in Breda-Noord, Teteringen, Breda-Oost en Haagse Beemden, wil uitdragen dat zij ook een groene parochie zijn en dat de zorg voor de schepping haar aan het hart gaat. Om dit thema verder uit te diepen, biedt de parochie komend voorjaar een cyclus van vier lezingen aan. Vier sprekers zullen ieder vanuit hun eigen invalshoek laten zien dat onze christelijke traditie een rijke bron is voor duurzaam leven. De bijeenkomsten zijn in de Michaelkerk (Hooghout 67), op woensdagmiddag van 14.00 tot 16.00 uur.

Franciscaanse duurzaamheid Op 6 maart spreekt Krijn Pansters over: Franciscaanse duurzaamheid: bronnen en structuren van gemeenschappelijke ethisch leven. Krijn Pansters, verbonden aan het Franciscaans Studiecentrum zal spreken over Franciscus van Assisi, de patroonheilige van de ecologie. In de geschriften van Franciscus en zijn volgelingen komen we waarden en deugden tegen die ten grondslag liggen aan de franciscaanse opvatiingen van ‘duurzaam en zorgzaam leven’.

S ’amen Geen duurzaamheid zonder rechtvaardigheid 20 maart begroeten we Peter Osendarp: Geen duurzaamheid zonder rechtvaardigheid. Peter Osendarp, voormalig arbeidspastor van ons bisdom, zal de bekende drieslag van het Conciliair Proces, namelijk gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping, uitwerken aan de hand van de bevrijdingstheoloog Leonard Boff, voor wie solidariteit met de arme en kwetsbare mens samengaat met de zorg en compassie voor de aarde.

Het nieuwe verhaal van de aarde Op 3 april geeft Elly Verrijt u een presentatie van het nieuwe verhaal van de aarde. Elly Verrijt is medisch missiezuster en de oprichtster van De Gaarde, leerplek voor ecologische spiritualiteit. Zij maakt een verbinding tussen de grote veranderingen waar we in deze tijd voor staan en dit op te pakken als een uitdaging voor onze roeping als christenen.

Samenleven in gelovig perspectief Fred van Iersel sluit op 17 april de cyclus af onder het thema ‘duurzaamheid - goed samenleven in gelovig perspectief’. Ecologisch handelen wordt steeds belangrijker in de katholieke sociale leer. Wat kunnen we hiervan leren? Fred van Iersel is diocesaan functionaris voor de katholieke sociale leer in het bisdom van Breda. U kunt zich opgeven voor de cyclus bij het secretariaat van de Bethlehemparochie: [email protected] of 076 5410194. Uitgebreide informatie kunt u vinden op de website van de Augustinusparochie (www.augustinusparochiebreda.nl en van de Bethlehemparochie (www.bethlehemparochie.nl). Voor meer informatie kunt u bij pastor Frans Verkleij terecht: ([email protected], 06 26822215). Wij vragen voor tegemoetkoming in de kosten € 5,- per lezing of € 15, - voor de hele cyclus. Na elke lezing is er gelegenheid om gezellig na te praten.

Oecumenische cursus Weg van leven…

Weg van leven is een cursus van 7 bijeenkomsten waarin aandacht is voor spirituele verdieping en gezamenlijk gesprek daarover. Tijdens deze cursus staat de innerlijke weg centraal die elk van ons gaat in het leven van alledag, met alle vreugde en verdriet, verwondering en ontreddering, vinden en verliezen, weten en twijfelen, slagen en falen, verbondenheid en eenzaamheid. Tijdens iedere bijeenkomst wordt een tekst gelezen en worden afbeeldingen van schilderijen bekeken en besproken. Voor de spirituele verdieping is er een werkschrift met teksten, beelden en geestelijke oefeningen rond 7 verschillende thema’s. Deze thema’s zijn ontleend aan het thema geloof-hoop-liefde. Deze cursus is oecumenisch en wordt aangeboden door de Protestantse Gemeente, de Evangelisch-Lutherse Gemeente

5 en de Michaelparochie Breda. De avonden worden afwisselend geleid door pastor Ben Hendriksen en de predikanten Marlies Schulz, Ton van Prooijen en Martin Wagenvoorde. We starten op donderdag 7 maart in de Markuskerk (Hooghout 96), van 19.30u-21.00u. Deze eerste bijeenkomst is bedoeld om kennis te maken met het project, er iets van te proeven en te beslissen of u mee wilt doen. Proeven doen we op de bijeenkomsten daarna ook letterlijk. Elk bijeenkomst wordt geopend of afgesloten met een eenvoudige broodmaaltijd, een kopje soep en koffie of thee. Meer informatie over het project kunt u vinden op: www.pkn.nl/wegvanleven. Als u deel wilt nemen aan de eerste bijeenkomst, kunt u zich opgeven tot zaterdag 2 maart bij: G.J. van Dooren, 0161432190 (bij geen gehoor s.v.p. inspreken) of [email protected]. Na afloop van de eerste bijeenkomst kunt u zich definitief inschrijven. De kosten bedragen € 15.00 (zes avonden inclusief het werkschrift). De kosten voor de maaltijd worden samen gedeeld.

Startbijeenkomst

07 maart 19.30u-21.00u

Bijeenkomst 1 14 maart Bijeenkomst 2 21 maart Bijeenkomst 3 04 april Bijeenkomst 4 11 april Bijeenkomst 5 18 april Bijeenkomst 6 25 april Voor de cursus kunnen zich 15 deelnemers inschrijven

Cursus Franciscus van Assisi met de tarot Een krekel op je hand, een valk boven je hoofd en een kruisbeeld dat tot je spreekt. In de cursus ‘Franciscus van Assisi met de tarot’ begeleiden deze beelden je naar Pasen. Er zijn 3 bijeenkomsten. Wanneer je tijd en ruimte hebt trek je tot aan Pasen op werkdagen een tarotkaart met een vraag, geïnspireerd door het leven van Franciscus. De kaart die je trekt gaat over jouw eigen leven. Je leert een tarotkaart intuïtief lezen. Dat kan je al na de eerste bijeenkomst. Data: donderdagavond 21 februari, 7 maart, 21 maart. Tijdstip: 19.30 – 21.30 uur Plaats: Noorderlicht, Biesdonkweg 30, Breda Maximaal aantal deelnemers: 8 Informatie en opgave voor 14 februari: [email protected], tel.: 023-7430063.

Vieringen en oecumenische ontmoetingen Taizévieringen Op zaterdag 23 februari om 19.00 uur is weer een Taizéviering in de Michaelkerk, Hooghout 67. Samen met anderen je geloof vieren is in een Taizéviering een weg van hoop en vertrouwen gaan. Zo schep je ruimte voor jezelf, voor je eigen zoektocht en ruimte om je te openen voor God. De sfeer van de viering wordt bepaald door muziek, zang, gebed en stilte. Er zijn gemakkelijk mee te zingen (korte) liederen.

S ’amen Er zijn geen preken, alleen stilte om het evangelie tot je door te laten dringen. Je kan op jouw manier meedoen aan deze vieringen: door er te zijn, door actief mee te doen, door een eigen instrument mee te nemen, door mee te zingen, door mee te denken of voor te bereiden. Welkom! Meer informatie: [email protected] Op zaterdag 2 maart bidden en zingen we om 19.00 uur in de Michaelkerk de vesper. Tegen de avond is het tijd om op de dag terug te kijken. Wat heb ik beleefd? Waar ben ik dankbaar voor? Waar wil ik nog voor bidden? Bijzonder is dat we in dit bidden nooit alleen zijn; we sluiten ons in de vesper aan bij het gebed van de hele wereldkerk. Wij doen dat met onze eigen accenten en kleuren. We zingen samen een lied, we bidden twee psalmen en een lofzang; we horen het evangelie van de zondag; we overwegen die in stilte; we zingen de lofzang van Maria (het Magnificat) en sluiten af met het Salve Regina. Een kostbaar halfuur aan de vooravond van de zondag. Een gebed voor groot en klein, voor oud en jong. Ieder van harte welkom!

Beweging van Barmhartigheid Maandag 4 maart om 19.30 komt de Beweging van Barmhartigheid Breda weer samen in de Michaelkerk. We bidden rond het evangelie van die dag. Dat geeft stof om ons geloof met elkaar te delen en met elkaar te spreken hoe wij het waar maken in het leven van alledag. Deel wat van je tijd met een ander is een mooie kreet. Maar ook moeilijk om waar te maken. Het is goed om dit met elkaar te bespreken en een uitweg te zoeken. Ieder die mee wil doen is van harte welkom! Diakenen Vincent de Haas en Peter Hoefnagels www.barmhartigheidbreda.nl

Utrechts Byzantijns koor in Teteringen

Op zondag 24 februari zal ‘s morgens om 10.00 uur in de parochiekerk van de h. Willibrordus te Teteringen Eucharistie gevierd worden volgens de Byzantijns-Slavische ritus. In deze dienst zullen voorgaan Vader Ton Sip, priester van het bisdom Den Bosch, en diaken Wim Tobé (Bisdom van Breda). Het Utrechts Byzantijns Koor zal de liturgie zingen van de heilige Johannes Chrysostomus. Veel gesproken teksten zijn in de Nederlandse taal en tekstboekjes zijn voorhanden. Tijdens de viering vindt ook een ikonenwijding plaats. Aanmelding hiervoor is gewenst via het adres dat hieronder staat aangegeven. Vanaf 9.30 uur beginnen de voorbereidingen op de viering. Dit betreft de gebeden door de voorgangers, het klaarmaken van de gaven en de grote bewieroking. De liturgie zelf zal ruim anderhalf uur duren. Na de viering – omstreeks kwart voor twaalf – is er ruimte voor ontmoeting; er zal koffie en thee zijn.

Ikonententoonstelling Op maandagavond 25 februari is er om 19.30 uur in de ontmoetingsruimte van de h. Willibrorduskerk te Teteringen een informatieavond over ikonen, de liturgische viering en de geschiedenis van de Oosterse Kerken. Inleider is diaken Wim Tobé. Ieder is hierbij van harte welkom. Het wordt op prijs gesteld om zich voor de informatieavond en de ikonenwijding aan te melden: 076-5713203 of [email protected] Zonder aanmelding is men evenzeer welkom!

6 Reis naar Chartres en naar Parijs

We organiseren een reis naar Parijs en Chartres vanuit de H. Augustinusparochie van donderdag 19 tot en met zondag 22 september. We bezoeken natuurlijk de beroemde kathedraal in Chartres met zijn gotische ramen en zijn labyrint. Daarna gaan we naar Parijs. We bezoeken het beroemde klooster Saint Lazare waar zich het lichaam van Sint Vincent de Paul bevindt. Dit jaar heroriënteren we ons nog eens op kerk zijn in onze tijd. Hoe kan de kerk dienstbaar zijn aan mens en maatschappij? Vincentius was een praktisch man die het evangelie in praktijk wist te brengen. We maken een rondrit door Parijs en bezoeken in ieder geval de Notre Dame. Gaat u mee? Graag opgeven voor 1 maart a.s. Op dinsdag 26 februari na de Taizéviering, om 19.45 uur is er een informatieavond over de reis in het parochiecentrum van Teteringen. Informatie en opgave graag bij diaken Vincent de Haas of via het parochiecentrum.

Opinie Verschuilen achter oma’s rok … Twee jaar is natuurlijk nog wel erg jong en ze is bovendien erg verlegen, net als haar moeder op die leeftijd. Die verstopte zich altijd achter mama’s rok, maar ja… de tijden zijn veranderd: welke mama draagt er nou nog een rok? Het is tegenwoordig toch één en al broek wat de klok slaat? Dat geldt zelfs ook voor oma’s, want die zijn tegenwoordig geweldig modern. U begrijpt misschien dat ik dat maar een bedenkelijke ontwikkeling vind. Waarachter moet je je als kind of kleinkind nu nog verschuilen als je (bijvoorbeeld) de kerk binnenkomt en eigenlijk niet gezien wil worden? Het is vast niet zonder reden dat in de kerken waar nog veel jeugd komt, de vrouwen veelal rokken dragen! Of hebt u daar nooit over nagedacht? Er zijn veel mensen die maar weinig vertrouwen hebben in de jeugd van tegenwoordig. Ik betrap me er zelf wel eens op dat ik ook van die wangedachten heb. Maar, als ik dan aan mijn eigen kleinkinderen denk, vind ik het allemaal best meevallen. Zeven heb ik er, en hoewel twaalf het getal van het totaal is, heeft zeven iets zo heiligs over zich dat het er ook wel mee door kan. Die mening heb ik mij tenminste maar eigen gemaakt. Het was in 2002 dat voor het eerst het oudste kleinkind met pake en oma (zo heten wij bij onze kleinkinderen) naar de kerk gingen. Deze kerkgang vond plaats toen de gereformeerden nog huisden in de Pelgrimskerk. Die kleindochter was toen ruim twee jaar en vond het geweldig in de kerk: al die banken waarop je heen en weer kon kruipen en waarop je kon dansen en springen, fantastisch! Er waren ook onderdelen van de dienst die ze niet zo begreep; dat waren de collecten. Ze kon zich er maar niet toe zetten om die prachtige glimmende munten, die speciaal voor dit doel in haar zak waren gestopt, in de collectezak te deponeren. “Kerk, niet betalen!”, zei ze later tegen haar ouders toen die de munten vonden. Nee, ik geef toe: het lijkt niet zo best gesteld met de kerkelijke bijdragen van mijn nageslacht. Nú, ruim elf jaar later, heeft mijn jongste dochter een meisje van ruim twee jaar. Gezien de geschiedenis vond deze moeder dat de jongste telg ook maar eens met haar grootouders ter kerke moest tijgen.

S ’amen

7

Deze gedachte stond mij wel aan en zo kon het gebeuren dat u ons enige weken geleden met Eveline in de Markuskerk hebt kunnen zien zitten. Om deze gebeurtenis een beetje naar waarde te schatten, moet u weten dat die jongste dochter het bij ons thuis na het avondeten een tijdlang niet gemakkelijk heeft gehad. Dat was mijn schuld omdat ik de gewoonte had om dàn uit de bijbel te lezen, en bovendien vragen te stellen over het de vorige avond gelezen Bijbelgedeelte. Dat verliep dan ongeveer zo: Waar ging het gister over? “Over Esther”. Wie voedde Esther op? “Mordechai”. En dat was…? “Haar neef en pleegvader”. En hoe heette de koning…? “Ahasveros”. En hoe … ? “Haman”. En wie … ? “Koningin Vasti”. En … “Esther! Dat werd de nieuwe koningin, die later veel joden het leven heeft gered”. Ja, zó had ik het mij ongeveer willen herinneren, maar zo ging het helemaal niet, omdat die arme dochter van mij het maar niet kon onthouden. En ze werd zenuwachtiger naarmate ik meer aandrong, vooral als bleek dat haar oudere zus en broer het wèl hadden onthouden. Diè wilden voortdurend voorzeggen, hetgeen hun vader uiteraard ten strengste verboden had. Och, het is wel weer goed gekomen tussen mijn dochter en mij, maar ik kan zoiets toch beter niet herhalen met mijn kleindochter. Daar zijn grootvaders niet voor! Later, als ze zelf een kind van twee jaar heeft, kan ik haar misschien aanraden om bij de kerkgang zo’n mooie wijde rok aan te trekken, zodat háár kind zich daarin kan verschuilen. Piet Winsemius VAN OUDSHER overgeleverde, golvende herinneringen van oudsher, eerder leven van die even of vele jaren waren levensverhalen om vroeger door te geven van zwerven, vechten, honger, koude een strijd, van tijd tot tijd en tussentijds ""nachtbestaan"" herinneringen van geluk die zorgen voor even doen vergeten licht trekkend uit de diepte om te rusten in de schaduw van de herinnering LICHT op een nieuw bestaan een ""voortbestaan"" van kracht tot kracht van oudsher voorgedaan.

Regina de Ruiter

lgemeen Kerkelijk nieuws Van de voorzitter AK

Eind januari werd Nederland verrast door de mededeling dat koningin Beatrix op 30 april aanstaande haar ambt zal neerleggen en dat kroonprins Willem-Alexander op die dag ingehuldigd zal worden als onze nieuwe koning. Hoewel iedereen zijn of haar gedachten mag hebben over het koningshuis, bleek op die bewuste avond dat de inzet van koningin Beatrix voor Nederland door vriend en vijand gewaardeerd en geprezen wordt. Een tijdperk wordt afgesloten en een ‘nieuwe’ tijd breekt aan. Die nieuwe tijd zal een andere invulling van het koningschap vergen. Maar anders hoeft niet minder te betekenen. In de PGB (Protestantse Gemeente Breda) zullen we binnenkort ook afscheid moeten nemen van een van onze missionaire werkers. Joost de Bruin heeft laten weten dat hij een functie aanvaard heeft in Utrecht als medewerker van een (langdurig) diaconaal project. Hoewel wij hem met lede ogen zien gaan, kunnen wij zijn keuze wel begrijpen. Het project Noorderlicht loopt medio 2013 af en het project wordt niet op dezelfde wijze gecontinueerd. Vanaf 1 maart zal Berthe van Soest alleen het project draaiende moeten houden. In de AK (Algemene Kerkenraad) zullen we tijdens de vergadering op 18 februari ons beraden hoe we het best in de ontstane vacature kunnen voorzien. Ook zal de AK in de komende maanden een besluit nemen hoe de activiteiten van het Noorderlicht na de projectfase zullen worden gecontinueerd. Wij willen in ieder geval Joost bedanken voor zijn inzet voor het Noorderlicht en wensen hem een heel fijne tijd in Utrecht toe. De verbouwing van de Evangelisch Lutherse Kerk vordert intussen gestaag. In verschillende commissies denkt men op dit moment na over de inrichting. Die inrichting is belangrijk, want de inrichting bepaalt in hoge mate de sfeer en die sfeer draagt bij aan de functionaliteit van het gebouw. Eigenlijk zijn we nog op zoek naar een binnenhuisarchitect die ons daarbij kan en wil helpen (wellicht weet u iemand!). Als alles naar wens blijft lopen zal de oplevering ergens in mei plaatsvinden. Naar verwachting zal de officiële opening na de zomerperiode (in september) plaatsvinden. Voor alle zekerheid noem ik u nog een belangrijke datum: op 21 april aanstaande zal deo volente in een feestelijke cantatedienst in de Grote Kerk de vereniging van de Evangelisch Lutherse Gemeente en de Protestantse Gemeente te Breda zijn beslag krijgen. Ik hoop velen van u daar te ontmoeten. Op zaterdag 23 maart wordt een verdiepingsdag voor alle ambtsdragers georganiseerd. Onderwerp van die dag zal de organisatiestructuur van onze gemeente zijn. De organisatiestructuur zoals we die nu hebben, is met name voor onze professionals niet makkelijk. Daarnaast kampt de PGB ook met een chronisch tekort aan ambtsdragers. We willen ons dan ook op die dag verdiepen in een mogelijke organisatiestructuur die meer efficiënt is en tevens optimaal de kwaliteiten van onze vrijwilligers en ambtsdragers benut. Natuurlijk is het opzetten van een nieuwe organisatiestructuur een heel proces. U zult er in het komende jaar dan ook wel vaker over horen (en gehoord worden). Koningin Beatrix sprak tijdens de toespraak waarin ze haar abdicatie aankondigde, over het feit dat de tijd

S ’amen

8

aangebroken is voor een jongere generatie. Dat is een zinsnede die ik van harte ondersteun. Het geldt namelijk niet alleen voor de monarchie, maar ook voor vele andere organisaties. Ook voor de PGB. Wat zou het fijn zijn als zich een groep jonge mensen zou aandienen die verantwoordelijkheid zou willen dragen in onze kerkgemeenschap. Een groep jonge mensen die het initiatief zou willen nemen om de kerk te leiden in onze moderne tijd. De kerk heeft ‘eeuwigheidswaarde’, ja zeker, maar alleen als de mensen die zich voor haar inzetten oog hebben voor de veranderingen in deze wereld en daarop durven inspelen. Geïnspireerd door de Bijbel.

Olda Bode-Nuis, voorzitter

Het verschijnsel noorderlicht is een beeld voor het verrassende, creatieve en inspirerende licht van God op plaatsen waar wij het niet verwachten. Dit licht daagt ons uit sporen hiervan te ontdekken in het leven van alle dag en daar vorm en stem aan te geven. website: www.noorderlichtbreda.nl

Antonius mijn beste vrind De Lutherse Kerk wordt verbouwd. Het Noorderlicht kan daar de komende maanden niet vieren. Gelukkig heeft het Noorderlicht een alternatieve locatie gevonden op een steenworp afstand in de Antoniuskerk. “Antonius onze beste vrind, zorgt dat het Noorderlicht een locatie vindt.” Zaterdag 19 januari vierden wij in een intieme sfeer in de Antoniuskerk. Het thema “Verloren gevonden” sloot prachtig aan bij de heilige Antonius, naar wie de kathedrale kerk is genoemd. Antonius wordt aangeroepen, als je naar zaken op zoek bent.

Een groet van vaarwel van Joost Beste mensen in Breda, Het zal velen al bekend zijn, dat ik op 17 januari j.l. mijn ontslag heb aangeboden als kerkelijk medewerker voor het PGB – project Noorderlicht. Per 1 maart zal ik niet meer werkzaam zijn in Breda. Mij is een halftijds functie aangeboden in Utrecht. Samen met mijn nieuwe collega’s ga ik vorm geven aan een project van ouderenpastoraat en diaconaat in een aantal Utrechtse wijken. Ik zie naar die uitdaging uit. Ik zie ook terug. Terug op de uitdaging van het Noorderlicht. Met veel plezier heb ik in Breda en op het zevende continent het afgelopen jaar kunnen pionieren. Samen met Janneke, Berthe, werkgroep en bestuurders voer het project koers. De bezoekers van het Noorderlicht op het net en in de vieringen inspireerden mij om inspiratie te kunnen geven. Ik ervaarde onlangs tijdens de verdiepingsochtend in de Markuskerk nog hoe tastbaar en hoe fijn de interactie kan zijn met de gemeenteleden. Mijn dank gaat uit naar allen, die mij energie gaven. Ik wens het Noorderlicht sterkte toe en hoop, dat het als pionierslicht mag blijven stralen in Breda en op het zevende continent. Het project is een pioniersproject, dat voor de pionierstroepen vooruitloopt en daarmee uniek is! Vanuit mijn werkplekken in Utrecht en Rotterdam zal ik Breda en zijn Noorderlicht op afstand nabij blijven volgen.

Joost Op weg naar Pasen Op zaterdag 16 februari om 16.00 uur is er een Noorderlichtviering in de Antoniuskerk. We maken daarin de overgang naar de veertigdagentijd met een nieuw ritueel. Zo verbinden wij ons op een diepgaande manier met de tijd voor Pasen. Adres: Antoniuskerk (ruimte links van de kerk), Sint Janstraat 8.

Joost de Bruijn

Berthe van Soest

NBG-regiodag met theater Voorstelling: ‘Hadassa, ster van Susa’

Na de meditatie lieten wij ons inspireren door het kerkgebouw zelf. Margreet Pols zong ondertussen in de prachtige kerkruimte. Antonius zorgde, dat wij in het kerkgebouw materiële en immateriële zaken vonden: Van de engeltjes tot geestelijke verrijking. Wij zijn de Antoniuskerk dankbaar, dat wij in de bloei van de stad kunnen blijven vieren. In koud Breda scheen een warm Noorderlicht.

Ontmoeting, informatie, inspanning en ontspanning en tijd nemen om samen bezig te zijn met de Bijbel. Met als slotstuk de voorstelling Hadassah, de ster van Susa. In de maanden februari en maart worden door het Nederlands Bijbelgenootschap op vijf verschillende plaatsen in ons land regiodagen gehouden. In de bijna 200 jaar van zijn bestaan - het NBG werd opgericht op 29 juni 1814 - is er veel veranderd; denk alleen maar aan de enorme vlucht van de techniek en de communicatiemiddelen.

S ’amen

9

Maar het belangrijkste is eigenlijk hetzelfde gebleven: de opdracht om de Bijbel te vertalen, te verspreiden en het gebruik van de Bijbel te bevorderen. U bent van harte welkom op deze gevarieerde regiodag op 9 maart 2013, in de Emmaüskerk, Korenberg 90, 4614 GW te Bergen op Zoom. Zaal open om 10.00 uur. De regiodagen zijn feitelijk ook meteen de ledenvergaderingen van het NBG; er worden mensen gekozen voor het bestuur en de ledenraad. Maar ook nietleden zijn van harte welkom op deze open dagen.

Programma Na de opening vertelt Pascal Lauwaert over zijn reis naar West-Afrika en hoort u meer over de bijbelprojecten in Benin, Togo en Burkina Faso. Daarna wordt u geïnformeerd over het vertaalproject Bijbel in Gewone Taal. Deze Bijbel komt uit in 2014, het jaar dat het Nederlands Bijbelgenootschap 200 jaar bestaat. Samen gaan we aan het werk en ontdekken dat gewone taal soms best moeilijk kan zijn. Na de lunch kunt u deelnemen aan een workshop en als slotstuk ziet u de toneelvoorstelling over Ester. Een bekend Bijbelverhaal ziet u tot leven komen. Een eigentijdse manier om dit verhaal uit de Bijbel dichtbij te laten komen. Op www.hadassastervansusa.nl leest u meer over dit project. Aanmelden kan tot twee weken voor de aanvang van de betreffende regiodag bij het Klantcontactcentrum van het NBG. E-mail: [email protected], telefoon 023 - 514 61 46.

Namens het NBG, Diny Fockens

Gebed Nu de dag begint en nieuwe plichten op de drempel staan bidden wij om wijsheid, als een dragend licht in de omgang met al die mensen, die onze paden zullen kruisen. Bidden wij om aandacht, fris en nooit verflauwd voor alles waarop onze ogen dreigen te zijn uitgekeken.

Bidden wij om kracht

weerstand te kunnen bieden aan wat het leven aanvreet, duisternis en schaduw verbreidt. Bidden wij om moed, als een sterke schouder, om het onvermijdelijke te dragen, het onveranderlijke te aanvaarden. Bidden wij om humor, als de klinkende lach, die verzacht en lichter maakt wat is versteend, bezwaard. Bidden wij om liefde vooral, om de warmte van het begrip, waarin U in ons én met ons vandaag op weg wilt gaan.

Diaconie Begroting Diaconie 2013 In de vergaderingen van het moderamen van het College van Diakenen en de Algemene Kerkenraad is de begroting voor 2013 van de Diaconie van de Protestantse Gemeente Breda vastgesteld.

Inkomsten (EUR) Bijdragen (collectes en giften) Uit vermogen Totaal

25.000 8.500 33.500

Uitgaven (EUR) Diaconaal quotum Beheer en administratie Diaconaal werk Totaal

5.500 5.800 34.000 45.300

Dit betekent dat er in 2013 een begroot tekort is van EUR 11.800. Dit wordt met name veroorzaakt door minder inkomsten uit rentebaten en baten onroerende zaken. Het College van Diakenen heeft er bewust voor gekozen om niet te gaan bezuinigen op de kernactiviteiten: het werk van de wijk diaconieën (totaal EUR 22.000), de bijdrage aan het Annahuis (EUR 2.000) en de Goede Doelen Commissie (EUR 10.000). Dit betekent dan ook dat een deel van het in het verleden opgebouwen diaconale vermogen ingezet wordt voor diaconale doelen. In 2013 zal de Goede Doelen Commissie weer bij elkaar komen en het jaarlijkse bedrag van EUR 10.000 toekennen aan goede doelen. De huidige commissie is in 2010 begonnen voor een periode van 5 jaar. In 2012 zijn er bedragen bestemd voor een aantal kindertehuizen in ZuidAfrika, Suriname, Nepal en Namibië en Bredase doelen zoals de Straatraad, De Kleine Hoeve en Vluchtbed. Het diaconaal quotum dat de Diaconie overmaakt naar de landelijke PKN organisatie is enerzijds gebaseerd op het aantal belijdende leden, anderzijds op inkomsten uit levend geld, uit onroerend goed en uit eventueel overig bezit van diakonieen. De inkomsten uit het diaconaal quotum zijn bestemd voor diaconaal kerkenwerk, zoals diaconaal werk op provinciaal niveau, dienst in de samenleving en oecumene (het diaconale deel) en bovendien voor ondersteunende activiteiten die het diaconaal werk mogelijk maken, zoals communicatie en fondsenwerving, synodewerk en juridische zaken. Beheer en administratie omvatten bankkosten, verzekeringen en de kosten van het Kantoor der Kerkelijke Administratie (KKA) dat de jaarrekeningen verzorgt. Dit is een organisatie zonder winstoogmerk en gericht op dienstverlening aan lokale kerken. Als u vragen of opmerkingen heeft kunt u contact met mij opnemen: [email protected]

Henrieke de Bruin, voorzitter College van Diakenen

S ’amen

10

BREDA-WISMAR-ARAD

Arad, 15 oktober 2012.

Inzameling voor het Kindertehuis

Geachte zusters en broeders in Holland,

Toen Harry Mulder en ikzelf in oktober jl. in het Kindertehuis voor dubbelgehandicapte kinderen in Arad spraken met de directrice Ana Christea, vertelde zij ons van de bezuinigingen die zich ook daar pijnlijk laten voelen.

Wij willen u bedanken voor alle hulpgoederen die jullie ons sturen. Wij zijn er altijd erg blij mee. In onze gemeente zijn veel arme mensen, die nauwelijks rond kunnen komen van hun inkomen. De kleding is altijd erg belangrijk. Op deze manier hoeven wij daar geen geld aan uit te geven en blijft er meer over voor levensmiddelen en andere kosten.

Zo is er fors bezuinigd op de vergoedingen voor de verzorgingsartikelen voor de kinderen, zoals doucheschuim en dergelijke. Wij vragen u om op zondagmorgen 24 maart één van de volgende artikelen mee te nemen naar de Johannes- en de Markuskerk ten bate van het Kindertehuis. Een van ons is daar dan aanwezig om de artikelen in ontvangst te nemen. Half mei hopen wij deze dan met het volgende transport mee te kunnen sturen. Wij vragen u om: - (Kruidvat) Baby lotiondoekjes - (Kruidvat) Knoei doei doekjes - Zwitsal Maxi Billendoekjes, ander merk is ook prima. - Toetendoekjes (supermarkt) - Wattentips (drogist/supermarkt) - Babypoeder (bijv. Zwitsal) - Doucheschuim en shampoo voor kinderen - Body-lotion voor kinderen - Anti-bacteriële handzeep (pompje) bijv. van Unicura voor het personeel Voor onze Lutherse lezers: als u iets wilt meebrengen dan kan dit op zondag 17 maart in de Markuskerk. Renate Junker is daar dan aanwezig om de door u meegebrachte artikelen in ontvangst te nemen.

Speciale goederen gezocht

De kinderen zijn erg blij met het speelgoed; jong en oud zijn erg blij met de kleding en de fietsen. De vrouwen zijn ontzettend blij met de naaimachines. In Roemenië zijn de lonen en pensioenen heel erg laag, daarom betekenen de hulptransporten erg veel voor ons. Als er een transport komt zijn wij allemaal heel blij en wij zijn dankbaar voor jullie en jullie ondersteuning. Susana Kiss, Clara Tatar, Ioan Tatar.

Laatste nieuws Half januari is bekend geworden dat tijdens het proces tegen de predikant en zijn gemeente de 5 eveneens aangeklaagde kerkenraadsleden zijn vrijgesteld van vervolging en dat alle aanklachten aan ds. Tothpal worden toegerekend. Deze is nu veroordeeld tot 3 jaar voorwaardelijke gevangenisstraf met een proeftijd van 5 jaar en een reusachtig hoge boete van €250.000! De door hen aangevoerde bewijsstukken werden door de rechter niet ontvankelijk verklaard. Wel is het zo dat zolang hij formeel geen inkomen heeft er geen betalingsverplichting is. Bij evt. toekomstig inkomen, zal een percentage levenslang ingehouden worden. Op 20 februari dient het hoger beroep in dit proces, maar daar wordt niet veel meer van verwacht.

Buiten alle kleding en andere goede gebruikte artikelen kwam tijdens ons bezoek aan Arad op de kerkenraadsvergadering ook de behoefte aan specifieke zaken aan de orde. Zoals: - Werkkleding (overalls ed.) - Veiligheidsschoenen - Kinderwagens / buggies / autostoeltjes - Een scootmobiel - Rolstoelen voor het bejaardenhuis - 1 persoonsmatrassen, eveneens voor het bejaardenhuis Indien nodig komen wij het graag bij u ophalen!

2 Collega’s van ds. Tothpal zijn, net als hijzelf een paar maanden geleden, wegens het onbevoegd dragen van hun toga veroordeeld tot 2 en 3 maanden gevangenisstraf. Zo gaat dat in Roemenië!

Bedankbrief

Dank u wel

“Hoe ervaren jullie de hulp uit Breda? Wat voor impact heeft die op jullie leven? Maakt het verschil?” waren vragen die wij in oktober in Arad stelden tijdens de kerkenraadsvergadering op zondagmiddag. Onmiddellijk kwamen er allerlei reacties binnen, zoals die van een vader die vertelde dat zijn zoon van 11 jaar nu al 2 jaar op een Hollandse fiets naar school ging. Gezonder èn goedkoper dan het openbaar vervoer! Ook alle andere dingen zijn ontzettend welkom. Hieronder vindt u een vertaling van een brief die wij meekregen van Suzana, een van de vrouwen daar, die zij samen met 2 andere gemeenteleden voor u schreef:

De kerkdiensten in de nieuwe ruimte (van de Shalomgroep) worden heel goed bezocht. Ook keren er weer gemeenteleden terug die niet meer in de Betsaal van het Lutherhuis de diensten bijwoonden omdat zij zich daar niet meer op hun gemak voelden. Zondag 27 januari telde men weer ruim 70 mensen! Wij zeggen het wel eens vaker, maar nooit genoeg: Dank u wel voor alle hulp en steun die u via onze contactgroep geeft voor onze zustergemeente in Arad die zoveel moeilijkheden moet overwinnen!

Mieke Frankfoorder (vz) Tel. 076-5146523 Email: [email protected]

‘’Wat voeren die DOS-diakenen nu eigenlijk uit?’’ 15 Zondag 6 januari was het in beide kerken weer voedselinzameling voor de voedselbank. Het weer was minder geschikt om naar de kerk te gaan. Het was glad door winterse omstandigheden en dan zijn er toch een behoorlijk aantal

S ’amen

11

trouwe kerkgangers die in zo’n geval kiezen voor lijf en leden en niet voor de TV plaats nemen. De diaconie rekende dan ook op een wat mindere opbrengst dan onder normale weersomstandigheden. Niets was evenwel minder waar. De inzameling in de Johanneskerk leverde weer heel veel voedsel op. De opbrengst ging maar net in de kofferbak van mijn auto. Ook de gemeenschap van de Markuskerk bracht weer veel etenswaren mee. Omdat de voedselbank maandag en dinsdag gesloten is konden Cees de koster namens de Markuskerk en ondergetekende namens de Johanneskerk eerst woensdagmiddag alles afleveren.

Ik stuur U een foto van de koelkast om U een beeld te geven van de aankoop. Gods zegen aan U allen toegewenst.

Maria Sam-Sim directrice Lotjeshuis Paramaribo

Volop actie in de voedselbank Er was toen meteen de gelegenheid meer informatie te verkrijgen over het reilen en zeilen van de voedselbank. Bij aankomst was het er één en al actie. Het aanwezige voedsel werd door vrijwilligers verdeeld in ca 400 porties waarbij natuurlijk met de grootte ervan rekening wordt gehouden met de samenstelling van het betreffende gezin. Al met al worden er wekelijks ongeveer 1200 ‘mondjes’ gevoed zoals de heer Henk van Elewout, coördinator vrijwilligers betoogde. Niet alle voedsel wat in Breda wordt ingezameld blijft in Breda. Er vindt uitruil plaats met andere voedselbanken in Nederland. Er zijn voortdurend busjes onderweg. Van Elewout vertelde nog dat de voedselbank volledig drijft op vrijwillige bijdragen en geen subsidie wordt ontvangen van de gemeente Breda. Indien u geïnteresseerd bent in de gang van zaken van de voedselbank dan bent u van harte welkom. Een telefoontje (06-10235921) of een mailtje ([email protected]) naar de heer van Elewout en het komt voor de bakker. Woensdag is de beste dag, bij de uitreiking van de pakketten wil men geen pottenkijkers.

Henk Zwaan

Zending Werelddiaconaat en Ontwikkelingssamenwerking ZWO Een droom is werkelijkheid geworden

Mede namens bestuur en kinderen van de Stg. Lotjeshuis zeg ik U allen heel hartelijk dank voor de schenking van EUR 1000 welke oorspronkelijk aangewend moest worden voor een wasautomaat. Aangezien de aanschaf van de wasautomaat reeds in vervulling is gegaan en onze koelkast dringend vervangen moest worden is dit bedrag aangewend voor de aanschaf van een nieuwe koelkast. De aanschaf heeft enkele dagen langer geduurd dan gepland, eerst wegens overmacht en vervolgens omdat ik eerst moest nagaan hoe de prijzen in verhouding tot elkaar lager of hoger in de winkels liggen.

Z.W.O - dienst in de Laurentiuskerk in het Ginneken

We hebben genoten van een prachtige dienst met een laatste update van Marit van Liere en Hanny den Ouden aan de hand van mooie foto’s, UNIEK zeer zeker. Voor het eerst waren alle cantorij leden uit al onze kerken aanwezig. Er werden prachtige liederen gezongen. In het kader van WERELD DIACONAAT organiseert de Z.W.O. een dergelijke dienst. De mooie opbrengst van de collecte is een extra steun in de rug voor het Lotjeshuis.

Hannie Bouman

S ’amen

12

Nieuws uit de wijken

Rondom de Lucaskerk Vieringen We gaan de veertig-dagen in op weg naar Pasen. Een periode van bezinnen, verdiepen en vaak ook: versoberen. Op veel eigentijdse manieren proberen mensen vorm te geven aan de Bijbelse drieslag: vasten, bidden en aalmoezen geven. Op weg naar Pasen laten we ons leiden door verhalen uit Samuël: over Saul, David en Absalom en zo maken we de overgang naar die andere ‘Zoon van David’. Bij het project voor de kinderen hoort een lied en per zondag een korte film.

Zondag 17 februari We lezen 1 Samuël 16 over een sombere koning Saul en David de harpspeler mag proberen hem op te vrolijken. Vandaag maken we ook kennis met het project van de kinderen ‘Nieuw leven’.

Zondag 24 februari In 1 Samuël 24 is het helemaal mis tussen koning Saul en David. De één jaagt de ander op en David krijgt de kans voorgoed met Saul af te rekenen. In de viering van vandaag komen we ook samen rond brood en wijn om de gemeenschap met de Heer en met elkaar te vieren.

Zondag 3 maart

In de lezingen maken we een sprong naar 2 Samuël 12: David is nu koning

en met Bathseba, de vrouw van Uria heeft hij een kind gekregen. En dat kind overlijdt.

Zondag 10 maart Koning David heeft weer ruzie, nu met zijn zoon Absalom. Een wijze vrouw uit Tekoa houdt David een spiegel voor en dat zet hem aan het denken, 2 Samuël 14. We begroeten als voorganger proponent R. Maas uit Rotterdam en heten hem van harte welkom in ons midden.

Zondag 17 maart We lezen 2 Samuël 15: 1-12 en het ene drama volgt op het andere: Absalom vindt dat hij een betere koning zal zijn dan zijn vader en hij voegt de daad bij het woord.

Uit de wijkgemeente Wij gedenken: Willem Leendert Fraanje. Hij woonde aan de Waterlelie met zijn vrouw Janny; daar is hij zaterdag 26 januari overleden, 66 jaar oud. Wim Fraanje, een bescheiden man, huisarts in hart en nieren en een man die meeleefde. Nooit op de voorgrond wel altijd betrokken; luisterend, analyserend en als hij iets zei dan was het doordacht. Zo bleek hij een man met gaven en met inhoud. Een paar jaren geleden bleek dat Wim ziek was; ze kozen samen voor kwaliteit en diepgang en hebben veel waardevolle perioden en gebeurtenissen beleefd. Momenten van intens geluk. Met veel waardering en dankbaar voor alle zorg en meeleven heeft hij naar zijn einde toegeleefd.

Op het gebied van geloof en kerk had hij niet veel met ‘grote woorden’: vertel maar met je manier van leven wat je raakt en draagt en belangrijk vindt. In die sfeer hebben we op vrijdag 1 februari afscheid genomen, luisterend naar psalm 103 over liefde die duurt, over geborgen zijn omdat je gekend bent en je naam wordt genoemd. Onze gedachten en gebeden zijn bij zijn vrouw en kinderen nu ze hun weg verder gaan zonder hem erbij. Wij gedenken: Kees Schipper Hij woonde sinds enkele jaren aan de Heksenrij, waar ups en downs elkaar afwisselden. Toch was Kees over het algemeen heel gelukkig en tevreden met zijn bestaan. In onze kerk was hij jarenlang een zeer vertrouwde verschijning. Een paar jaar geleden waren de problemen rond zijn gezondheid zo ernstig dat we moesten vrezen voor zijn leven. Maar hij knapte wonder boven wonder weer op en kon zelfs weer naar huis. Hij had wel steeds meer ondersteuning en zorg nodig. Een paar weken geleden moest hij weer worden opgenomen en direct op de IC. Na enkele dagen van hoop en vrees werd duidelijk dat er weinig of niets meer aan te doen was. Kees kon zijn situatie inzien en aanvaarden en zo is hij in de avond van dinsdag 5 februari overleden. Een markant persoon, met een bewogen levensverhaal en met een diep vertrouwen. Zo hebben we op maandag 11 februari van hem afscheid genomen met een dienst in de Lucaskerk. ds. Wim Bisschop

S ’amen

Leren en Ontmoeten In januari heeft prof Arthur Polspoel een leerhuisavond verzorgd over rituelen en symbolen rond afscheid nemen in de christelijke traditie. Prof Polspoel kan prachtig en interessant vertellen. We hebben gehoord hoe er over de dood en het leven na de dood gedacht werd in alle tijden. We hadden er nog veel meer over willen horen maar de tijd was om. Misschien zien we hem in de toekomst nog eens in het leerhuis.

Uit de wijkkerkenraad De wijkkerkenraad is in januari bijeen geweest. Een aantal zaken heeft dit jaar de aandacht van de wijkkerkenraad: - Het jeugdwerk, samen met de jeugdwerker zijn een aantal activieteiten in voorbereiding - De studentenpastor - Het afscheid van ds. Wagenvoorde op 28 april en de opvolging - De samenwerking met de Lutherse Gemeente - Het aantal gemeenschappelijke diensten - De zomerdiensten in de Grote Kerk - Het Noorderlicht en de integratie van dit project in onze missionaire gemeente - De organisatiestructuur van de Protestantse Gemeente Breda - De zorg rondom de continuïteit versterking van het ouderlingenteam - De voorbereidingen voor de dankjewel avond op 31 mei in de Markuskerk - De startzondag op 8 september in de Johanneskerk

Verdiepingsbijeenkomst Op zaterdag 26 januari was er een verdiepingsbijeenkomst in de

13 In februari komt Mirjam Dirkx ons iets vertellen over het Latifa gebed. Dit gebed is een vorm van meditatie en bezinning en wordt opgebouwd rond een zevental woorden.: Bestaan; Verlangen; Hopen; Geloven en vertrouwen; Loslaten; Liefhebben; Bereid zijn. Deze woorden staan in een bewust gekozen volgorde. Ze bouwen op van de basis van je bestaan naar je staan en handelen in deze wereld. Mirjam Dirkx heeft zich verdiept in het ontstaan en de betekenis van het Latifa-gebed. Ze kan er boeiend en illustratief over vertellen en dat komt ze 20 februari in de Lucaskerk doen.

Vooraf kunt u meedoen aan de maaltijd. Die begint om 18.00 uur. Daar moet u zich wel voor aanmelden tot uiterlijk zondagavond 19 uur via [email protected]. Om 19.30 uur houden we een versper net als op alle woensdagen in de 40-dagen-tijd. De vespers worden invulling gegeven vanuit de woorden van het Latifagebed. Op 20 maart komt Danielle van Drongelen een avond verzorgen samen met mensen van het jeugdwerk over kind en geloof.

Markuskerk voor kerkenraadsleden en andere belangstellenden. Ondanks het slechte winterweer was er een goede opkomst. Onder leiding van mevrouw Berthe van Soest en de heer Joost de Bruijn kwamen een aantal gesprekspunten/vragen aan de orde, zoals: wat vind je belangrijk en waar geniet je van in de kerk, wat ervaar je als minder goed. Hoe zijn de sterke punten, positieve eigenschappen van onze gemeente in te zetten in het missionaire werk en wat is de relevantie hiervan voor de buitenwereld. Belangrijk hierbij is wat we zelf geloven. Het geloof in God, wat is dat eigenlijk en hoe kun je dat aan anderen overbrengen. Wat betekent God in onze samenleving. Ook werd het Noorderlichtwerk door middel van een korte PowerPoint presentatie toegelicht door mevrouw van Soest. Na het zingen van een lied werd de ochtend afgesloten met een gezamenlijke lunch. De volgende wijkkerkenraadsvergadering is op dinsdag 12 maart in de Markuskerk.

Impressie Verdiepingsbijeenkomst

K. van Mourik- van Bokkem, scriba [email protected]

Joyce Rijke

S ’amen

Rondom de Markuskerk Kamer in de kerk Misschien is het u opgevallen dat er de afgelopen weken hard gewerkt is aan het opknappen van de predikantskamer van de Markuskerk. Op het moment dat ik dit schrijf wordt de vloerbedekking nog gelegd, maar als u dit leest is de kamer helemaal ingericht. Ik ben er blij mee, omdat ik nu een ‘uitvalsbasis’ heb in onze wijk. Natuurlijk zal ik vooral in- en uitvliegen, maar het is mijn bedoeling om er op maandag de hele ochtend aanwezig en aanspreekbaar te zijn.

Zangdienst ‘Het liefste lied van overzee’ Afgelopen zomer verscheen de liedbundel Het liefste lied van overzee van predikant en dichter Sytze de Vries, met vertalingen en bewerkingen van 60 geliefde Engelse liederen. We hebben daar in de Markuskerk al verschillende keren uit gezongen. Inmiddel s is er ook een CD gepresenteerd en verschijnt er een koorbundel. Onze Markuscantorij is een aantal liederen aan het instuderen. Op 10 maart houden we een zangdienst met liederen uit deze bundel, van ‘Daglicht gaat stralen’ (‘Morning has broken’) tot ‘Een herder is mijn Heer, mijn God’ (‘The King of love my Shepherd is’) en ‘Woon in mijn dromen’ (‘Be Thou my vision’). Een aantal liederen uit de bundel is ook te horen en te zien op het YouTubekanaal van Sytze de Vries (opnames vanuit de Utrechtse Domkerk).

40dagenkalender Onze 40dagenkalender 2013 is klaar. Voor de kalender van vorig jaar deden we een oproep om bijdragen in te sturen. De periode tussen kerst en Aswoensdag was dit jaar zo kort, dat dat nu niet haalbaar was. De kalender is dit jaar oecumenisch (!), samengesteld door een werkgroepje van mensen uit de Markuskerk en de Michaelparochie. Het thema is: Nieuw leven! Op zondag 17 februari kunt u de kalender nog kopen, voor € 3,00. De opbrengst gaat naar de Vastenactie. Dit jaar is het doel het kindertehuis van het Holy Family Care Centre in Ofcolaco in Zuid-Afrika. Zuster Elly van

14 Dijk, die in de Michaelparochie pastoraal werkster is geweest, heeft hier drie jaar gewerkt. Tijdens de bouw van de nieuwe Michaelkerk is in een financiële actie mede aandacht besteed aan dit tehuis, en ook in 2012 was de opbrengst van de Vastenactie hiervoor bestemd. In het kindertehuis wonen zo’n 75 kinderen tussen 0 en 18 jaar oud. Het zijn schrijnende gevallen van kinderen met hiv of aids, voor wie geen echte thuissituatie bestaat, omdat hun ouders ook ziek zijn of zijn overleden. Dit tehuis wil hen een thuis bieden. Onder leiding van enkele zusters en vrijwilligers worden de kinderen opgevangen. Het Centre krijgt een kleine staatssubsidie, maar voor het onderhoud van de gebouwen is veel geld nodig, met name ook voor de sanitaire voorzieningen en de gebrekkige riolering. Bij hevige regenval staat het hele terrein onder water. Uw bijdrage is daarom meer dan welkom!

Weg van leven Op een ijskoude avond in januari, toen de wegen besneeuwd en glibberig waren, hielden we de startbijeenkomst van de cursus Weg van leven. Het was een mooie, waardevolle bijeenkomst. Aan de hand van een meditatieve tekst en een afbeelding hadden we een gesprek over wat geloven voor ons betekent. De groep was net te klein om de cursus in januari door te laten gaan, maar in maart maken we een doorstart. U leest daar elders in deze S’Amen meer over. Van harte welkom!

Ds. Ton van Prooijen

In memoriam Op 31 januari overleed Jacobus Pieter Marsille, op de leeftijd van 87 jaar. Hij woonde in huize Raffy, in Breda Noord. Hij woonde sinds 2006 in Huize Raffy, en daarvoor een goede veertig jaar in Oosterhout. De heer Marsille was geboren in 1925 in Schoondijke, in een tuindersfamilie. Het was al vroeg hard meewerken in het familiebedrijf. Na de oorlog emigreerden gingen Jaaps ouders en een broer naar Amerika. Een broer en twee zussen bleven in Nederland, en Jaap ging in militaire dienst naar Indië. Daar werd hij verpleger, wat hij zijn leven lang zou blijven. In Indië leerde hij zijn vrouw kennen, die als weduwe twee kinderen had. Ze trouwden en kregen er samen nog vijf. Als vader maakte hij geen onderscheid tussen eigen en stiefkinderen. Terug in Neder-

land vervolgde de heer Marsille zijn loopbaan bij het leger in de medische dienst, het laatste in Oosterhout. Al vrij vroeg werd Mw. Marsille ernstig ziek en hij heeft jarenlang de verzorging voor haar op zich genomen, zoveel als zijn werk het toeliet. Voor zijn kinderen spande hij zich zeer in. Op geloofsgebied was meneer Marsille orthodox en hiel hij strak vast aan zijn principes. Dat gold ook op andere terreinen. Maar in zijn latere jaren werd zijn mildheid sterker, ook toen het leven vaak grilliger bleek te zijn dan principes zouden willen toelaten. Tenslotte vonden ze samen onderdak in Raffy, waar ze liefdevol verzorgd zijn en waar Jaap een grote plaats innam, als vriendelijke man en stem in het koor. Op het eind was hij vaak benauwd, toch is hij rustig ingeslapen. Op 4 februari namen we afscheid in een dankdienst in Raffy, met het lezen van Psalm 139, Jaaps lievelingspsalm. Moge de Heer van het leven zijn familie nabij zijn.

Abr. Heringa

Impressie bevestiging

S ’amen

Rondom de Johanneskerk Vieringen Zondag 24 februari Tweede zondag van de Veertigdagentijd; voorganger dhr. A. van Meeteren, Sliedrecht. Wij, mensen, zijn met z’n allen onderweg. En vaak gaat onze levensweg door het donker. Daarom vertelt Lucas ons zo graag over het visioen van Petrus, over dat licht op de berg, over die stralende Heer. Voordat Jezus aan zijn kruisweg begint, ziet Petrus al even het licht van Pasen! Op Paasmorgen treffen de vrouwen bij het graf twee mannen in stralend witte kleren; er staat niet bij dat het Mozes en Elia waren, die ook getuigen waren op de berg der Verheerlijking, maar ik moest er wel even aan denken. (Lucas 9: 28-36)

15 verongelijkt. En ook die jaloezie, die boosheid, is van alle tijden. Je verongelijkt voelen, kennen we allemaal: ‘waar hebben we dat aan verdiend?’ We hebben van beide zonen wel iets, en te weinig van die ruimhartige vader, zegt Jezus ons. En Hij, de ruimhartige Zoon van de barmhartige Vader, mag dat zo tegen ons zeggen! (Lucas 15: 11-32)

Zondag 17 maart

Derde zondag van de Veertigdagentijd. Jezus maakt duidelijk dat het (nood)lot dat mensen overkomt niets te maken heeft met schuld van de betrokkenen, noch met die van familie, noch met enige andere bedoeling, maar het valt je toe en ook God heeft het niet kunnen verhoeden. Het lot hoort bij het leven. Wat van ons gevraagd wordt als het lot mensen treft? Zorg! Alleen daarin kan iets van God voelbaar worden, in aandacht en liefde die liefde wekt, door alle donker en pijn en onrecht en willekeur heen. Wij moeten God een handje helpen, tot Hij bij ons zal wonen en zelf onze tranen zal drogen… (Lucas 13: 1-9)

Vijfde zondag van de Veertigdagentijd; viering van het heilig Avondmaal. ‘Er was eens een man die een wijngaard aanlegde’, zo begint Jezus zijn gelijkenis… Als God, die de eigenaar van de wijngaard is, deze aan pachters verhuurt en vervolgens drie knechten en zijn zoon stuurt omdat Hij de opbrengst van zijn wijngaard op wil halen, en deze allen door de pachters gedood worden, komt de eigenaar natuurlijk zelf om die onrechtvaardige pachters om te brengen en de wijngaard aan anderen te geven. Onze vraag nu is: wie zijn dat, die anderen? Zolang je daar maar niet op antwoordt dat met die anderen de kerk bedoeld wordt, is alles goed. Alsof die mooie wijngaard in deze gelijkenis alleen maar voor Israël staat en niet evenzeer voor de wijde wereld. Alsof alleen Israël in gebreke gebleven is en de profeten Gods (de drie knechten en uiteindelijk de zoon) heeft omgebracht. Alsof bijvoorbeeld in christenhanden goed bestuur niet evenzeer in bloedbestuur ontaardde en rechtsbetrachting in rechtsveràchting, zoals in Jes. 5 zo treffend wordt gezegd. Hoe dan ook, het gaat gelukkig nog wel verder met de wijngaard, want zegt Jezus: ‘De steen die de bouwlieden hebben verworpen, is tot hoeksteen geworden’, daarmee doelend op de Opstanding uit de dood van de door de pachters vermoorde Zoon. (Lucas 2: 9-19)

Zondag 10 maart

Zondag 24 maart

Zondag 3 maart

Vierde zondag van de Veertigdagentijd; voorganger mw. ds. J.v.d. Zee - Vroegindeweij. De jongen die van huis wegliep, het avontuur zocht, aan lager wal raakte en tenslotte tot inkeer komt, is van alle tijden. Hij woont ook in ons: eigenwijs zoeken we vaak het geluk op een andere plek, en niet thuis. Pas door schade en schande worden ook wij wijs. Wanneer die verloren zoon bij zijn thuiskomst feestelijk wordt onthaald, voelt zijn oudere en bravere broer zich

Zesde zondag van de Veertigdagen. Palmzondag. Openbare Geloofsbelijdenis. Deze zondag is de zesde zondag van de Veertigdagen, maar heeft een aparte naam gekregen. Deze dag is genoemd naar de palmtakken, waarmee de mensen van de straat zwaaiden toen Jezus de stad Jeruzalem binnenkwam. Overigens spreekt alleen het evangelie volgens Johannes over palmtakken waarmee gezwaaid wordt. Matteüs en Marcus vertellen over taken die op de

weg worden gelegd en bij Lucas ontbreken de taken zelfs; hij heeft het alleen over klederen (mantels) die op de weg worden gelegd. Maar tegenover de soberheid van Lucas staan de uitbundige verzen 37 en 38 (vers 38: Ze riepen, ‘Gezegend hij die komt als koning, in de naam van de Heer! Vrede in de hemel en eer aan de Allerhoogste!’). Toch blijft het vandaag een merkwaardige dag. De palm is het teken van de overwinning en toch wordt volgende week al het lijdensverhaal gelezen. Kinderen maken palmpaasstokken vol slingers en snoepgoed en toch begint vandaag de Goede Week. (Lucas 19: 29-40)

Martin Wagenvoorde

Nieuwjaarsbijeenkomst Johanneskerk Op vrijdagavond 18 januari j.l. vond weer de nieuwjaarsbijeenkomst voor de Johanneskerkgemeenschap plaats. Onder het genot van een kop koffie / thee en later op de avond een hapje en een drankje werden weer diverse wederwaardigheden uitgewisseld. Dorothé IJsseldijk, pastor-teamleidster van het Diaconaal Centrum Het Annahuis vertelde aan de hand van haar agenda over allerlei zaken die zoal spelen in het Annahuis. Mede omdat ‘de inloop’ op dinsdag- en donderdagmorgen door veel dak- en thuislozen wordt bezocht gaf Dorothé een goed inzicht in het vaak moeilijke, door hen ongewilde leven. Ook vertelde ze over de Straatraad, de wekelijkse bijeenkomst van dak- en thuislozen waarin hun problematiek wordt besproken. Al met al was het een gezellige en leerzame avond.

Doopkaarten in de Johanneskerk Tot heden was het gebruikelijk dat er aan de doopouders bij de bediening van de Heilige doop aan hun kind een doopkaars ter herinnering werd aan geboden. Dat gebruik blijft uiteraard in ere.

S ’amen

16

Vanaf zondag 3 februari 2013, de dag waarop Saar het dochtertje van Wendy van Oostenbrugge en Ferdy van Meel werd gedoopt, wordt er op het doopvont in de Johanneskerk bovenstaande kaart geplaatst met er op vermeld de naam van de dopeling en de datum waarop de doop plaats vond. Na vier jaar wordt de dopeling samen met de ouders en de verdere familie uitgenodigd om op feestelijke wijze de kaart in ontvangst te nemen. Vanaf die dag is het kind welkom in de kinderkerk. Gedurende de vier jaren worden de ouders driemaal per jaar uitgenodigd voor een geloofsgesprek.

Dankbaarheid

Met gevoelens van dankbaarheid deelt de wijkraad van de Johanneskerk mede dat gedurende de jaren 2008 – 2012 het gemiddeld aantal kerkgangers nagenoeg gelijk is gebleven, het aantal diensten iets is toegenomen en de collecteopbrengsten tot tevredenheid stemmen.

Henk Zwaan

Lucas Bioscoop

‘Hosanna’ voor de Zoon van David’ wordt geroepen tijdens de intocht van Jezus in Jeruzalem. Maar wat bedoelen ze daar eigenlijk mee? De weg naar Pasen is gebaseerd op gedeelten uit 1 en 2 Samuël, Mattheüs en Johannes en vertelt het verhaal van koning David. Bij de kindernevendienst gaan we luisteren naar die prachtige verhalen over koning David. Verhalen die beginnen met een filmpje over het verhaal. Het bijzondere aan deze filmpjes is dat de dominees van de Protestantse Gemeente Breda de hoofdrollen spelen in deze filmpjes. Ze zijn gemaakt door onze jeugdwerker Danielle van Drongelen. Elke week kun je ze ook op de website van de Lucaskerk bekijken: www.noorderbeemden.nl

Hoofdrolspelers: De dominees van de Protestantse Gemeente Breda Uitvoerend producent: Daniëlle van Drongelen (jeugdwerker Protestantse Gemeente Breda) Kijkwijzer: vanaf 4 jaar Release datum: 17 februari 2013 Tijden: Elke zondag vanaf 17 februari t/m 31 maart om 10.30 uur in de Lucaskerk, Tweeschaar 125 te Breda

Bekijk de trailer op: www.youtube.com/watch?v=_AVMaGtx5so

S ’amen

17

Geknipt voor U R. v. Klaveren-Koelewijn

Robots Dus over vijf jaar verschijnen er robots in het straatbeeld. Ze bezorgen de post of laten honden uit.De prognose komt van Vanessa Evers, hoogleraar robotica in het programma 'De wereld léért door'. Die vijf jaar lijkt mij erg snel. De stap van het laboratorium naar onze leefwereld is groot voor een robot. Dat zei althans Tijn van der Zant, een collegaonderzoeker van Evers eind vorig jaar voor Radio 1. Maar wanneer dan ook, de robotisering gaat wel door, indien de Jongste Dag niet eerder aanbreekt of onze beschaving ten onder gaat. Evers doet onderzoek naar een betere communicatie tussen mens en robot. Ze wil dat de mens 'zich thuis zal gaan voelen met de nieuwe huisgenoot'. Volgens haar hebben wij de neiging complexe apparaten als 'sociale dingen' te zien. Wij worden bv. boos op onze computer, als die iets weggooit wat we hadden willen bewaren. (Zoiets doe je niet met een hamer, als je op je duim slaat). Tijn van der Zant zei trouwens voor Radio 1 te verwachten dat robots ons zelfs voorbijstreven.' Er is voor zover ik weet nog niemand die aangetoond heeft dat het theoretisch niet mogelijk is', aldus de Groningse onderzoeker. Even terzijde: ging deze redenering om het bestaan van een hogere

Mediatheek G. van Dooren Belangstelling voor informatie uit de protestantse kerken? Eenmaal per veertien dagen: Kerkbulletin. Aanmelden: [email protected]

Landelijke berichten Raad van Kerken 4 en 5 mei Het Caïro-overleg (joden, moslims en christenen) is in gesprek met het Comité 4 en 5 mei. Doel is de aandacht voor de Shoa als wezenlijk te blijven benoemen achter het oorlogsgeweld. Uitsluiting van mensen omdat ze bij een bepaalde groep horen is een gif dat je moet blijven kritiseren, is de onderliggende gedachte.

Youtube

In reactie op de televisieregistratie van de Week van Gebed (Zendtijd voor Kerken) zijn er veel telefoontjes binnengekomen. Er is waardering voor de saamhorigheid van kerken en er zijn veel vragen over de band die speelde (Trinity). Voor de fans van de band: ZvK heeft clips gemaakt die op YouTube zijn te zien en te beluisteren.

Slavernij Kathleen Ferrier en Tjeerd de Boer gaan Bas en Henny Plaisier opvolgen in Hong Kong. Voor het zover is, kan men Kathleen nog een keer horen, tijdens de bezinningsmiddag over de slavernij op 20 februari. Er zijn al bijna zeventig aanmeldingen, maar de Nicolaas-Monicakerk in Utrecht kan

intelligentie genaamd God, dan zou de wetenschap haar meteen naar de prullenbak verwijzen. "Wij zijn ook maar een stadium in de evolutie" vervolgde van der Zant, die de mens ook nog 'een zak met moleculen' noemde (daarom is de uitzending me zo bijgebleven).'Er is geen reden om aan te nemen dat robots niet slimmer, intelligenter en gevoeliger dan wij kunnen worden'. Waar robots ter sprake komen, gaat het altijd meteen ook over de mens, de mens als model voor robots die onderzoekers bouwen. En andersom: door experimenten met robots hoopt men inzicht te krijgen in het menselijk brein. Komt er een dag dat we robots en mensen niet meer van elkaar kunnen of mogen onderscheiden?? Dat wordt nog een flinke kluif voor ethici!! Gaat bv in de zorgsector de glimlach van een robot de glimlach van een mens vervangen? En mag je daar dan over klagen? Wat te denken van de seksrobot die (natuurlijk) al in ontwikkeling is? Pastor Wilkin van de Kamp weet, getuige de titel van zijn nieuwe boek, hoe God seks bedoeld heeft. Komen christelijke voorgangers als hij voor nieuwe morele dilemma's te staan? Zullen we nog humaan met mensen omgaan als mensachtige robots de toon zetten? Misschien dat uiteindelijk iedereen een maatje als partner verkiest boven een mens, omdat de robot onvermoeibaar aan al onze eisen voldoet. We zijn als mensen vast wel in staat om dit over onszelf af te roepen.

Reina Wiskerke (columniste) Ned. Dagblad nog m e er m en se n h er b er g en . Opgave via [email protected]. Meer informatie zie website www.raadvankerken.nl.

Vraag naar eenheid Het moderamen van de generale synode heeft vertegenwoordigers van de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Nederlands Gereformeerde Kerken en de Voortgezette Gereformeerde Kerken uitgenodigd voor een gesprek. De reden voor deze uitnodiging is “gelegen in de vraag of er ook vandaag nog dwingende redenen zijn om in onze gescheidenheid voort te gaan. Of, nog scherper geformuleerd de vraag tot welke weg wij vandaag geroepen zijn in het licht van de ingrijpende gevolgen van de secularisering en de ontkerkelijking en in het licht van de roeping om getuige te zijn van het evangelie voor onze tijdgenoten.”

Tien man sterk

Naast de dvd ‘Tien vrouw sterk’ die de Protestantse Kerk i.s.m. IKON en Museum Catharijneconvent uitgaf ter gelegenheid van de tentoonstelling ‘Vrouwen voor het voetlicht’ is nu de dvd ‘Tien man sterk’ verschenen. Op de dvd staan tien afleveringen van het tv-programma Het Vermoeden met de volgende bijzondere mannen uit de christelijke traditie: Dries van Agt, Willem Barnard, Antoine Bodar, Piet Hein Donner, Herman Finkers, Ruard Ganzevoort, Henk Hagoort, James Kennedy, André Rouvoet en Cees Veerman. In het werkboekje staan naast informatie over de geïnterviewden suggesties voor het bespreken van de afleveringen in een gespreksgroep of samenkomst. De dvd is voor € 10 te bestellen via de website www.pkn.nl/ webwinkel, [email protected] of tel. (030) 880 13 37.

S ’amen

The Passion 2013 in Den Haag

Op Witte Donderdag 28 maart vindt de derde editie van The Passion plaats. Het muzikale evenement over de laatste uren van Jezus wordt dit jaar opgevoerd in Den Haag, het politieke hart van ons land. Net als voorgaande jaren trekt er een processie met een groot verlicht kruis door de straten op weg naar het hoofdpodium. Ook dit jaar is de Protestantse Kerk in Nederland weer partner in dit project. Dat betekent dat de dienstenorganisatie een bescheiden financiële bijdrage levert om dit evenement mogelijk te maken. Het partnerschap van de Protestantse Kerk in Nederland sluit aan bij de visienota ‘De hartslag van het leven’. “Wat we ‘om niet’ hebben ontvangen, is bedoeld om ‘om niet’ door te vertellen. Aan jonge mensen: zij mogen te midden van alles wat ze te horen krijgen het unieke verhaal van ‘God met ons’ niet missen.”

Door The Passion is het mogelijk om het paasverhaal te vertellen aan mensen die normaal gesproken niet naar de kerk gaan. Bij het evenement zijn duizenden mensen aanwezig. Via de tv kijken meer dan een miljoen mensen mee. Een ongelooflijk bereik! Kijk voor meer informatie op www.thepassion.nl

Israël Daoud Nassar komt naar Nederland van 17 – 24 maart. Daoud Nassar is een Palestijnse boer uit Bethlehem, voor velen in Nederland inmiddels geen onbekende meer. Het bedrijf van de familie Nassar bevindt zich op een heuveltop ten zuiden van Bethlehem, omringd door wegversperringen en (illegale) Joodse nederzettingen. Het is hem door de Israëlische autoriteiten verboden om stromend water of elektriciteit te hebben, ook worden geen bouwvergunningen afgegeven. De situatie van Daoud staat symbool voor de situatie van steeds meer Palestijnen die gedwongen worden van hun land te vertrekken. Vanuit zijn christelijke geloofsovertuiging zet Daoud zich met zijn familie op een geweldloze en zeer creatieve manier in onder het motto ‘Wij weigeren een vijand te zijn’. Een voorbeeld hiervan is dat Daoud, omdat hij geen toestemming krijgt van de Israëlische autoriteiten om te bouwen op zijn land, hij begonnen is met het opknappen van een zevental grotten. ´Bovengronds´

18 bouwen is niet toegestaan, daarom maar ´ondergronds´. De familie Nassar is met hulp van buitenlandse vrienden een project gestart onder de naam Tent of Nations. Jongeren komen op bezoek om te helpen bij het planten van olijfbomen, kinderen komen op zomerkamp, Palestijnse vrouwen leren de Engelse taal spreken en te werken met computers. Op deze manier wordt niet alleen de Palestijnse gemeenschap versterkt, maar leren mensen ook om de ander te zien als mens. Dat is de belangrijkste motivatie van Daoud: het vijanddenken doorbreken en mensen leren om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun situatie. Daoud is ervan overtuigd dat een uiteindelijke oplossing moet komen van de politiek. Kerken moeten zich uitspreken tégen onrecht; het gedrag van de staat Israël moet veroordeeld worden. Tegelijk gelooft hij dat Joden en Palestijnen niet moeten wachten totdat deze oplossing er is, maar zelf al actief moeten werken op het grondvlak. Hij wordt gemotiveerd door de Bijbeltekst “Overwin het kwade door het goede.” Voor meer informatie, kijk op www.tentofnations.org

Zondagmiddag 17 maart, Pauluskerk Rotterdam, 15.30 17.00 uur. Tijdelijke Pauluskerk, Westersingel 7a, Rotterdam (loopafstand Rotterdam Centraal). Aanmelding [email protected] of [email protected]

Nieuw leven

De collecte van de Voorjaarszendingsweek valt in de Veertigdagentijd en sluit aan bij de Veertigdagentijdcampagne Nieuw Leven! Op zondag 3 maart staan geloofsgemeenschappen in Bangladesh centraal. Kerk in Actie ondersteunt het werk van Isa-e Jamat onder ex-moslims bij het opbouwen en vormen van eigen gemeenten en geloofsvormen. Steeds meer moslims in dit land bekeren zich tot het christendom. Ze vinden er rust en vrede, maar stuiten ook op weerstand in de gevestigde kerken. Omdat de traditie en geloofsbeleving daar sterk beïnvloed is door het hindoeïsme, voelen zij zich hier niet thuis. Isa-e Jamat helpt bij het vormen van christelijke geloofsgemeenschappen, waarin het Evangelie van Christus centraal staat op een manier die past bij de cultuur en tradities van moslims. Zij zitten bijvoorbeeld op de grond, bidden met open handen en de taal in hun Bijbel is aangepast aan het Arabisch, de taal van de Koran. Zo krijgen jonge geloofsgemeenschappen een kans op nieuw leven. Op de vierde zondag in de Veertigdagentijd is de collecte bestemd voor het Diaconaat van Kerk in Actie.

S ’amen

19

Ook in Nederland zijn te veel kinderen die het kind van de rekening. Omdat ze asielzoeker zijn, omdat hun ouders niet voor hen kunnen zorgen of omdat ze in een arm gezin opgroeien. Kerk in Actie steunt organisaties die kinderen de ruimte geven om kind te zijn. Zoals bijvoorbeeld de Rudolphstichting die kinderen, die niet meer bij hun ouders kunnen wonen, een veilige haven wil bieden. Maar ook Stichting De Vrolijkheid die zich met creatieve activiteiten inzet voor asielzoekerskinderen. Met de steun aan deze partnerorganisaties probeert Kerk in Actie aan kinderen ruimte te geven om kind te zijn en kansen voor een nieuw leven.

Publiek geloven www.religiestress.nl

Bij deze collecte zijn folders beschikbaar via [email protected] of (030) 880 1337. Hier kunt u ook de Veertigdagentijdcampagneposter bestellen. Meer informatie: www.kerkinactie.nl/collectes of www.pkn.nl/steunons van de

Ds. Karin van den Broeke is op 17 januari gekozen tot nieuwe preses van de generale synode. Zij is sinds 2008 predikant van de Protestantse Gemeente te Wissenkerke-Geersdijk en sinds 1 januari 2013 tevens van de Protestantse Gemeente te Kats-Kortgene.

Als je vindt dat religieuze opvattingen niet in de openbare samenleving thuishoren, ben je dan een verlichte Boeddha of een inquisiteur? Door acht vragen op deze site te beantwoorden kun je daar achter komen. De theologen Frank Bosman en Tom Mikkers, en mediawetenschapper Eric van den Berg bepleiten met dit initiatief dat religieuze overtuigingen in het publieke domein gehoord mogen worden.

Synode koos nieuwe voorzitter

Maak een palm paasstok

Een palmpaasstok is niet alleen leuk om te maken, hij zit ook nog eens vol symboliek. Maak deze vrolijke creatie samen met uw (klein- of buur)kind. Hij of zij kan de stok een mooi plaatsje geven en na Pasen alles heerlijk opsnoepen. Of geef de stok samen weg, bijvoorbeeld aan iemand die wel wat vrolijkheid kan gebruiken. De palmpaas stok heeft de vorm van een kruis. Spijker hiervoor het latje van 50 centimeter haaks op de lat van 70 centimeter. Deze vorm verwijst naar hoe Jezus is gestorven: aan het kruis. Omwikkel de stok met paars crêpepapier. Paars is een symbolische kleur en staat voor inkeer en nadenken over je fouten. Je gaat de stok met nog veel meer symbolische dingen versieren. Die hebben allemaal iets te maken met de dagen voor Pasen. De donderdag voor Pasen heet Witte Donderdag. We denken dan aan het laatste avondmaal dat Jezus met zijn leerlingen hield. Hij vertelde hen daar dat hij ging sterven en deelde voor de laatste keer brood uit. Daarom is het haantje van brood gemaakt. De vrijdag voor Pasen heet Goede Vrijdag. Dan wordt het verhaal gelezen over Petrus die drie keer zegt dat hij niet bij Jezus hoort. Na de derde keer hoort hij een haan kraaien. Daar komt het haantje vandaan. Wil je zelf zo'n haantje maken? Kijk dan op kerkinactie.nl voor het recept. De tijd voor Pasen heet veertigdagentijd. Tijdens die veertig dagen eten veel mensen minder snoep. Versier je stok met snoep. Rijg bijvoorbeeld spekkies aan dropkettingen of hang druiven, rozijntjes of ander lekker fruit aanje stok. Natuurlijk kun je die na Pasen heerlijk opeten! Hang ook drie paaseitjes aan de stok. Deze verwijzen naar de drie da-gen voor Pasen: Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag, een dag van wachten op wat komen gaat. De eitjes laten ook zien dat Jezus na drie dagen weer opstond en staan symbool voor nieuw leven. Versier het kruis met takjes, bijvoorbeeld van de buxus. Deze plant blijft altijd groen. De takjes staan symbool voor de palmtakken die mensen op de grond legden toen Jezus Jeruzalem binnenreed. En dat verhaal wordt op Palmzondag gelezen!

Warme momenten

Even kind zijn. Even je zorgen vergeten. Daartoe organiseert Stichting de Vrolijkheid creatieve activiteiten voor kinderen en jongeren in asielzoekerscentra. Kunstenaars, theatermakers en musici helpen kinderen met kunst en creativiteit hun ervaringen te verwerken en even te ontspannen. Zij organiseren ook activiteiten voor kinderen en ouders samen. Gezinnen die verschrikkelijke dingen hebben meegemaakt, beleven zo weer positieve en warme momenten met elkaar. Kerk in Actie steunt Stichting de Vrolijkheid daarom van harte.

S ’amen

20

Foto impressie Restauratie / Verbouwing Lutherse kerk Breda

Buiten ingang

Consistoriekamer

Consistoriekamer

Crypte

Entrée bijgebouw

Hal bijgebouw

S ’amen

21

Ekklesia Breda Waalse Kerk (Catharinastraat 83b) 10:30 uur

Remonstrantse Gemeente Cimburgalaan 98 10:30 uur

Doopsgezinde Gemeente Cimburgalaan 98 10:30 uur

03 maart Viering met medewerking van het Ekklesia koor o.l.v. Jerry Korsmit en pianist Daan Boertien. Voorganger is Franck Ploum. Het verhaal van Jakob. Toespraak: Alex van Heusden (bijbelwetenschapper)

17 februari s. D.H.L Lunenborg-Moret 03 maart Mevr. dr. C.M.G. BerkvensStevelinck 17 maart Dhr. P.W.A. Overdiep

24 februari Ds. J. Smink 10 maart Ds. Reinhold 24 maart Ds. Reinhold

Prot. Gem. Ginneken 10:00 uur Behalve de eerste zondag alle zondagen dienst van Schrift en tafel. 17 februari Ds. Dr. K. Blei 24 februari Ds. A.E. Keuning uit Utrecht 03 maart Ds. F.M. Staudt uit Chaam 10 maart Ds. A.C. Grandia Doesburg m.m.v. de cantorij 17 maart Ds. E. Fockens uit Terheijde

S ’amen

22

Stap over op groene energie van Greenchoice en steun Kerk in Actie! U kunt overstappen op groene energie en u ontvangt 0,25 eurocent korting per kWh groene stroom en elke m3 groen gas die u gebruikt. Als u overstapt, helpt u niet alleen het milieu; u steunt ook duurzame energieprojecten in ontwikkelingslanden. Greenchoice doneert namelijk voor elke kWh groene stroom die u gebruikt 0,25 eurocent aan het FairClimate programma van Kerk in Actie. Meer informatie: www.kerkinactie.nl/fairclimate of www.greenchoice.nl/fairclimate 010 478 23 26

S ’amen

23

Vieringen in de periode 17 februari t/m 24 maart Protestantse wijkgemeente NoorderBeemden

Lucaskerk Tweeschaar 125, aanvang 10:30 uur Tijdens alle morgendiensten is er kinderopvang en Kindernevendienst. Maandelijks Jongerennevendienst, info: Noorderbeemden.nl 17 febr. : ds. W. Bisschop 24 febr. : ds. W. Bisschop, maaltijd van de Heer 03 mrt. : ds. W. Bisschop 10 mrt. : Prop R. Maas Rotterdam 17 mrt. : ds. M. Wagenvoorde, Compassiedienst 24 mrt. : ds. W. Bisschop, Palmzondag

Protestantse Wijkgemeente Breda Midden/Zuid

Markuskerk Hooghout 98, aanvang 10:00 uur Tijdens alle morgendiensten is er kinderopvang en Kindernevendienst 17 febr. : ds. T van Prooijen 24 febr. : ds. M. Schulz 03 mrt. : drs. H. Berflo 10 mrt. : ds. T van Prooijen 17 mrt. : ds. M. Schulz 24 mrt. : ds. T van Prooijen, Palmzondag

Johanneskerk Dreef 5, aanvang 10:00 uur. 17 24 03 10 17 24

febr. febr. mrt. mrt. mrt. mrt.

: : : : : :

ds. ds. ds. ds. ds. ds.

Woonzorgcentrum De Breedonk, locatie Mastbos Altijd dienst op vrijdagmiddag aanvang 15:00 uur

15 22 01 08 15 22

febr. febr. mrt. mrt. mrt. mrt.

: : : : : :

ds. M. Wagenvoorde ds. C. Nieuwenhuizen pastoor P. van Gorp ds. A. Vlieger ds. M. Wagenvoorde ds. C. Nieuwenhuizen

Zorgkruispunt de Werve

Vrijdagen, 15:00 uur

Evangelisch Lutherse Gemeente I.v.m. restuaratie / verbouwing diensten tijdelijk elders

24 febr. 10 mrt. 17 mrt.

: Markuskerk aanvang 10.00 uur : Huisdienst bij… (nog niet bekend). : Markuskerk aanvang 10.00 uur

Oecumenisch Middaggebed Grote Kerk Op dinsdagmiddag 12:30 uur luidt de angelusklok bij de viering in de Grote Kerk. U bent van harte welkom voor dit meditatieve moment, dat duurt tot 12:50 uur. Er zijn wisselende voorgangers uit de kerken die lid zijn van de Raad van Kerken. Organist is Kick Schaart.

M. Wagenvoorde A. van Meeteren M. Wagenvoorde J. van de Zee Vroegindeweij P. Saraber P. Rookmaker, Palmzondag

Amphia Ziekenhuis, locatie Langendijk Altijd dienst van Schrift en Tafel op zondagmorgen aanvang 10:15 uur.

17 24 03 10 17 24

febr. febr. mrt. mrt. mrt. mrt.

: ds. T. Los : ds. K. van Huisstede : ds. T. Los : pastor J. Schippers : ds. A Visser : pastor J. Schippers

Amphia Ziekenhuis, locatie Molengracht, Molengracht 21, Altijd dienst van Schrift en Tafel op zondagmorgen aanvang 10:30 uur.

17 24 03 10 17 24

febr. febr. mrt. mrt. mrt. mrt.

: ds. K. van Huisstede : pastor J. Schippers : pastor P. Galama : ds. A Visser : ds. T. Los : pastor P. Looijse

Verpleeghuis Aeneas Altijd dienst op zaterdagavond aanvang 18:15 uur

16 23 23 02 09 16 23

febr. febr. febr. mrt. mrt. mrt. mrt.

: : : : : : :

pastor W. Franken ds. Henrieke ten Thije ds. H ten Thije pater M. van Kooten pastor E. Bouwmans ds. H ten Thije pastor W. Franken

Informatie en wijzigingen voor de rubriek ‘Vieringen’ vóór 12 maart opgeven aan de redactie: [email protected]

S ’amen

Bij onbestelbaarheid: Retour Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda

Alles voor óp uw vloer en vóór uw raam vindt u bij

Woonboulevard Breda, Kruisvoort 62, langs de Ettense Baan. Voor meer informatie: www.roobol.com. Roobol vindt u ook in Almere-Buiten, Almere-Stad, Amersfoort, Barendrecht, Bergen op Zoom, Delft, Den Haag (F.H. Laan), Den Haag (Leyweg), Den Haag (Megastores), Dordrecht (Woonboulevard), Dordrecht (Sterrenburg), Hellevoetsluis, Hilversum, Hoogvliet, Huizen, Maassluis, Naaldwijk, Oosterhout, Oud-Beijerland, Ridderkerk, Rijswijk, Roosendaal, Rotterdam, Sliedrecht, Soesterberg, Spijkenisse, Utrecht, Vlaardingen, Zeist en Zwijndrecht.

24