Een nieuw begin. Officieel orgaan van de Protestantse Gemeente Breda - 6e jaargang no. 1 - januari In dit nummer o.m

Officieel orgaan van de Protestantse Gemeente Breda - 6e jaargang no. 1 - januari 2013

In dit nummer o.m. Nieuwe studentenpastor Niels den Toom stelt zich voor

4 Student Alpha cursus

Er is meer tussen hemel en tentamen

4 Week van gebed voor de eenheid van Christenen Met als thema Wandelen met God

5 Ontmoeten en inspireren Film: Son of man

6 Religie in de media

Een nieuw begin

7

De kerk van morgen Noorderlicht Kerkbalans ZWO dienst

9 10 11 13

Jeugd- en jongerenpagina 14 Als u geen belangstelling heeft voor S’AMEN en het blad niet meer wil ontvangen, kunt u dit doorgeven aan het kerkelijk bureau: [email protected] of Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda

Professor Arthur Polspoel over uitvaartrituelen en symbolen

S’ amen

2

De Protestantse Gemeente Breda

S’amen is het maandblad van de Protestantse Gemeente Breda. Uitgever Algemene Kerkenraad Protestantse Gemeente Breda scriba: Joke Gurke Koolmees 61, 4822 PP Breda [email protected]

Inleveren kopij De sluitingsdatum voor het volgende nummer is dinsdag 5 februari. De verschijningsdatum is vrijdag 15 februari. Aanleveren van kopij uitsluitend als “platte tekst”.

Protestantse wijkgemeente NoorderBeemden Website: www.noorderbeemden.nl Predikant ds. W. Bisschop, Elise van Calcarstraat 23 4822 VK Breda, tel. 076-541 96 03 E-mail: [email protected] Lucaskerk, Tweeschaar 125 4822 AS Breda, tel. 076-542 24 33 Protestantse wijkgemeente Midden/Zuid

U krijgt een ontvangstbevestiging. Als dit daags na de kopijdatum nog niet is gebeurd: informeren bij [email protected]

Johanneskerk, Dreef 5 4813 ED Breda (Princenhage), tel. 076-521 05 45 Predikant ds. M. Wagenvoorde, Zandbergweg 107 4818 LK Breda, tel. 076-521 74 02 E-mail: [email protected]

Redactie adres Kopij sturen naar: [email protected]

Markuskerk, Hooghout 96 4817 ED Breda tel. 076-514 00 80 Predikant ds. T. van Prooijen, 542 33 34 Arenberglaan 168, 4824 RD Breda E-mail: [email protected] Werkt op maandag, dinsdag en vrijdag.

Redactie Marlies Brandwijk Ger van Dooren Leon Geschiere Adriënne Hoevers-den Hollander Peter Jan Plooy (eindredactie) Jan Smaling (vormgeving) Adreswijzigingen Kerkelijk bureau: Mieke Frankfoorder-Boevé Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda 076-5146523 [email protected] Druk: Drukkerij Roggeband, Breda Website www.protestantsegemeentebreda.nl Collectebonnen a. Vellen van 20 bonnen met een waarde van € 0,60 per bon, totaal dus € 12.00 per vel. b. Vellen van 20 bonnen met een waarde van € 1,20 per bon, totaal dus € 24,00 per vel. Bonnen kunnen besteld wor-den door storting/overschrijving van € 12,00 of € 24,00 (of een veelvoud daarvan) op bankrekening 52.02.27.867 ten name van de Protestantse gemeente Breda.

Pioniersplek “Noorderlicht” Biesdonkweg 30, 4826 KR Breda, tel. 076-571 58 11 Missionair werkers /pastor Joost de Bruijn, [email protected] en [email protected] - tel. 06-53679264 Berthe van Soest - [email protected] * Financiën: Postbanknr. 108 06 82 ABN-AMRO banknr. 52 02 27 867 Diaconie Algemeen: Postbanknr. 107 08 50 t.n.v. Protestantse Gemeente Breda Diaconie ZWO: Postbanknr. 154 29 41 t.n.v. ZWO-groep Protestantse Gemeente Breda Vrijwillige bijdrage voor S’AMEN: 1080682 t.n.v. Prot. Gemeente Breda o.v.v. “S’amen” (Richtbedrag: € 25,- per jaar)

S’ amen

3

meditatie Spiritualiteit Dit nummer van S’amen komt uit midden in de maand van de spiritualiteit. Een landelijk dagblad publiceerde maar liefst enkele pagina’s aan uiterst diverse activiteiten in het kader van die speciale maand. Er is zelfs een verkiezing van het meest spirituele boek. Je zou bijna gaan denken dat spiritualiteit ‘hot’ is. En aan de ene kant is dat ook zo. Want iedereen is wel spiri-tueel. Niemand kan precies zeggen wat spiritualiteit nou is, maar als het woord spiritus erin zit, dan heeft het vast te maken met ‘geest’ of ‘bezieling’. Dus dat wat mensen bewo-gen maakt of in beweging brengt. In die interpretatie is iedereen spiritueel: we hebben allemaal wel iemand of iets waarvoor we iets doen of laten. Dat is onze motivatie, inspiratie, en daar komt die zelfde spiritus weer terug. Zo gezien is ten diepste elk mens wel spiritueel, ook mensen die niet geloven. Je zou zelfs kunnen zeggen: eigenlijk is spiritualiteit zo vanzelfsprekend, zo breed verspreid dat een speciale maand van de spiritualiteit helemaal niet nodig is. Spiritualiteit is er altijd, ook als je er geen aandacht aan geeft. Aan de andere kant is het dan ook wel een beetje merkwaardig, dat spiritualiteit, die zo ‘gewoon’ is en zo dicht-bij, bij velen helemaal niet populair is. Ook, of juist, bij veel kerkmensen niet. Dan krijgt spiritualiteit al gauw de bijklank van ‘zweverig’, vroom; iets waar je niks mee kunt omdat het zo persoonlijk is en zo aan de kant van gevoel en beleving zit. De één zegt: “ik ben niet spiritueel, daar ben ik veel te nuchter voor”. Een ander beweert: “Het geloof is uit het gehoor”. In die kringen ontstaan de anekdotes over spirituelen die spontaan een boom omarmen om zich één met de natuur te voelen. Of verhalen over mensen die bij een klankschaalmeditatie proberen het geluid van vers geplukte spruitjes op te vangen. En ineens lijkt spiritualiteit helemaal niet gewoon of algemeen menselijk. En dat is wel jammer, want wie een helder beeld heeft van de eigen spiritualiteit, heeft misschien ook wel een helder beeld van de eigen drijfveren en daarmee van de zin en de betekenis van het eigen leven. Het gevaar van zo’n maand van de spiritualiteit is natuurlijk dat die een alibi wordt om de anderen elf maanden van het jaar ‘het wel te geloven’. Het leuke uitdagende van zo’n aparte maand van de spiritualiteit is wellicht dat je dan iets op het spoor komt waar je de rest van het jaar veel aan hebt voor bewustwording en zingeving. Daarom wens ik ons allemaal een heel spiritueel jaar. Wim Bisschop

CLICK TIP 33 "Kerstfeest op de Dam" gemist click op de website www.protestantsegemeentebreda.nl rechts, bij recent toegevoegd, op Kerstfeest op de Dam en klik daarna op de link Vragen: Rob Snijders

Pagina 3 4 7 9 10 11 12 13 14 15 19 19 20 21

: : : :

Meditatie Actueel Opinie Algemeen Kerkelijk nieuws : Noorderlicht : Kerk Balans : Gebed voor vrede : Diaconie : Jeugd- en jongerennieuws : Nieuws uit de wijken : Geknipt voor U : Mediatheek : Agenda : Vieringen

Mededeling van de redactie Het zou zo maar kunnen dat dit nummer van S’amen qua uiterlijke verschijning wat afwijkt van wat u gewoon bent. We hebben dit nummer namelijk moeten samenstellen zonder de gebruikelijke inzet van onze vaste vormgever. Kort voor onze redactie- vergadering bereikte ons het nare bericht dat Jan Smaling ernstig ziek is. Bij het ter perse gaan van dit nummer was nog niet veel meer bekend dan dat zijn situatie onzeker en zorgelijk is. Wij leven en bidden mee met Jan en uiteraard ook met zijn vrouw Mini. Het nummer dat nu voor u ligt is met enig kunst en vliegwerk tot stand gekomen, niet op de laatste plaats dankzij extra hulp in de persoon van James Fitzpatrick (schoonzoon van ons redactielid Ger van Dooren). Het confronteert ons nog maar eens met het feit dat een (te) kleine redactie risico’s oplevert als het gaat om continuïteit. We zoeken dus nieuwe redactieleden. Acuut is natuurlijk de noodzaak tot versterking op het gebied van vormgeving. Maar ook in bredere zin willen we de redactie graag aanvullen. Bent u bereid om u in te zetten of kent u iemand die hiervoor geschikt is, dan verne-men we het graag. Wilt u meer weten, neem dan contact met ons op. Namens de Redactie: Leon Geschiere (telefoon: 06-52420958 email: [email protected])

S’ amen

Nieuwe studentenpastor in Breda ..... Sinds 1 december j.l. ben ik nieuw in het Bredase. Ik ben benoemd als nieuwe studentenpastor in Breda namens de PKN. Het lijkt me daarom ook goed dat ik me hier aan u voorstel. Het is nog even op papier, maar ik hoop steeds zichtbaarder te worden, ook in uw kerk. In mei hoop ik bevestigd te worden als predikant in algemene dienst. ......... Mijn loopbaan is nog kort. Vanaf 2006 heb ik Theologie gestudeerd in Leiden. Ik ben net afgestudeerd als predikantgeestelijk verzorger. Mijn vicariaat (eindstage) heb ik gelopen in een gevangenis en Huis van Bewaring in Krimpen aan den IJssel. Op dit moment doe ik daar nog vrijwilligerswerk. Ik woon nu samen met Mathitja (mijn vrouw) in Den Haag, maar wij hopen eind april ook in Breda te komen wonen. Tot die tijd reis ik heen en weer. . Zoals u waarschijnlijk weet heeft het studentenpastoraat een tijd stil gelegen in Breda. Nadat Ton van Prooijen predikant geworden is in de Markuskerk is er geen opvolger geweest. Dat betekent dat er weer iets nieuws opgebouwd moet worden. Daar heb ik veel zin in en ik zie veel kansen! Daarbij merk ik dat ik warm welkom geheten word in Breda en dat er veel bereidheid is om mee te denken. Ik droom van een toekomst waarbij het studentenpastoraat niet op zichzelf staat, maar nauw samenwerkt met de gemeentes en ge-meenteleden uit Breda. Zo kunnen we er samen zijn voor de vele studenten die Breda rijk is! ................................................................ De komende tijd ga ik met de nieuwe werkgroep Studentenpastoraat beleid ontwikkelen. Mijn werkplaats is voorlopig in het pand van het Noorderlicht (Biesdonkweg 30). Mocht u ideeën hebben voor het studentenpastoraat of om andere redenen contact willen, dan kunt u mij bereiken via [email protected] en 0619663873. Een hartelijke groet van de Biesdonkweg! ........................................................... Niels den Toom

Student Alpha cursus

Er is meer tussen hemel en tentamen! ...... Studentenvereniging Alpha Breda organiseert voor de 3e keer de Student Alpha cursus, voor mensen die geïnteresseerd zijn in het Christelijk geloof en willen nadenken over de zin van het leven. Naast diepgaande en interessante gesprekken die centraal staan, heeft ook de gezelligheid een belangrijke plek in deze cursus. Er zijn de afgelopen twee jaar al een aantal jongeren tot geloof gekomen, wat ontzettend gaaf is!

Wie, wanneer en waar?

Wie: De cursus is bedoeld voor jongeren van 18 t/m 28 jaar

4 (meestal studenten) ......... Wanneer: De cursus start op donderdagavond 31 januari 2013 met een kennismaking. De 7 daaropvolgende donderdag avonden zullen de onderwerpen worden behandeld. We starten om 18:30 uur met een gezamenlijke maaltijd en de bijeenkomst duurt tot ongeveer 22:00 uur. Waar: Locatie volgt, afhankelijk van de hoeveelheid aanmeldingen (zie website). Meer info en mogelijkheid tot aanmelden is te vinden op www.alphabreda.nl/studentalpha. Volg ons ook via www.facebook.com/StudentAlphaCursus ......... Jullie hulp kunnen we op de volgende manier gebruiken: Gebed is essentieel voor deze cursus. Zonder Gods zegen en leiding hoeven we niet eens te beginnen. Bid voor de cursisten, de cursus leiders en alles hier om heen. In de praktijk blijkt dat persoonlijk uitnodigen van familie, vrienden en/of kennissen 90% van de deelnemers oplevert. Voor de ongelovige is het natuurlijk motiverend en drempelverlagend wanneer je als christen meedoet samen met degene die je uitnodigt. Voor vragen, aanmeldingen en opmerkingen zijn we te bereiken via [email protected]. ......... Vriendelijke groeten, Team Student Alpha

Zaterdag 9 februari 2013

Toogdag: Kerkelijk archiefbeheer in een nieuw jasje PKN ...... Crashende harde schijven, zoekgeraakte USB-sticks, documenten op verschillende computers, ontoegankelijke floppydisks… de overgang van analoog archiveren naar digitaal archiveren blijkt voor veel kerken niet gemakkelijk. Deze ‘toogdag’ helpt scriba’s, archivarissen, secretarissen en gemeenteconsulenten om die overgang eenvoudiger te maken. ......... Hoe maak je als kerk, gemeente of kerkelijke organisatie de overgang naar een goed digitaal archief? ......... Tijdens de workshops krijgt u antwoorden op vragen als: Wie doet wat bij digitale archivering? ......... Wie is waarvoor verantwoordelijk? ......... Hoe openbaar zijn kerkelijke documenten? ......... Welke procedures zijn noodzakelijk? ......... Wat is digitaal opslaan eigenlijk? ......... Wat digitaliseer je en hoe doe je dat? ......... Hoe zet je een ordelijk digitaal archief op? ......... De dag vindt plaats in het Noord-Hollands Archief Jansstraat 40, 2011 RX Haarlem Aanvang: 10.30 uur Aanmelden kan via www.kerkelijkarchiefbeheer.nl

Oproep: zangers en zangeressen gezocht Voor liederen van het liturgisch oratorium ‘Daar is het daglicht’, met teksten van Michaël Steehouder en muziek van Chris van Bruggen, Anneke van der Heide en

S’ amen Peter Rippen uitgevoerd door de cantorij van de Lucaskerk. Repetities Vanaf dinsdag 5 februari gedurende 8 weken iedere dinsdagavond van 20.00 uur tot 21.45 uur in de Lucaskerk Uitvoering Zaterdag 30 maart (paaswake) om 22.00 uur in de Lucas-kerk. Het lijkt ons fijn om met extra gastleden deze liederen ten gehore te brengen. Inlichtingen en aanmelden bij: Henriëtte Rusch, tel. 5425324, [email protected]

Oecumenische ontmoetingen in Teteringen Ecologie als uitdaging voor de kerk van de toekomst In een tijd waarin gevestigde kerken in ruw weer verkeren, willen we met elkaar nadenken over ‘de kerk van de toekomst’. Hoe ziet onze kerk van de toekomst eruit? Welke keuzes moeten we maken? Vanuit verschillende invalshoeken willen we over deze vraag nadenken. Aan bod komen daarbij: de Jefta gemeenschap in Breda; de migrantenkerken, de kleine huisgemeente, en de insteek bij de ecologie. In de serie ‘oecumenische ontmoetingen Teteringen’ heten we op maandag 18 februari welkom Jan Joost Kessler uit Wageningen. Ecologie als uitdaging voor de kerk van de toekomst’. Hij zegt: ‘Een aantal jaren geduldig werken aan duurzaamheid in onze Doopgezinde/NPB-gemeente in Wageningen, in liturgie en in concrete acties, heeft veel resultaat opgeleverd. Ik heb het proces beschreven in de ’10 stappen’ naar een groene kerk’. De avond vindt plaats in de St. Willibrordkerk, Teteringen Van 20.00 – 22.00 uur. Op maandag 18 maart gaat Hans van der Meulen met ons in gesprek over het enthousiasme van jonge kerken. IONA- Vesper Iona is een klein eiland aan de westkust van Schotland. Het is een van de oudste broedplaatsen van het christendom in Europa. Men vertelt dat Columba op Pinksteren 563 op het eiland aankwam met 12 volgelingen. Het klooster dat ze er bouwde groeide al snel uit tot een belangrijk centrum. Een van degenen die er vertrok, was Willibrord. Op dit eiland heeft George MacLeod (1895-1991) een nieuwe christelijke gemeenschap gesticht. Het is een oecumenische gemeen-schap van mannen en vrouwen die nieuwe wegen zoeken om te leven naar het Evangelie. Iona kent een heel eigen spiri-tualiteit met een open oog voor de wonderen van de kwets-bare natuur, maar ook voor de noden van de hedendaagse mens. Grote aandacht is er voor het milieu en voor sociale gerechtigheid. Deze krijgt vorm in een aantrekkelijke liturgie. Op zondag 17 februari om 17.00 uur wordt in de Vredes-kerk in Oosterhout een vesper gehouden. Met deze vesper waarin elementen uit de Ionaliturgie zijn opgenomen, willen we ons aan het begin van de veertigdagentijd gezamenlijk bezinnen op wat navolging van Christus betekent voor men-sen van nu. Aan de vesper gaat een High Tea vooraf om 16.00 uur. Iedereen is van harte welkom.

5

Week van Gebed voor de Eenheid Van 20 tot 27 januari 2013 wordt de jaarlijkse Week van Gebed voor de Eenheid van de Christenen gehouden. De Raad van Kerken en de Evangelische Alliantie hebben daar-voor een gezamenlijk thema vastgesteld: 'Wandelen met God'. Dit thema is gebaseerd op een tekst uit het Bijbelboek van de profeet Micha (6, 8), waarin de oproep klinkt om Gods weg van trouw, nederigheid en gerechtigheid te gaan. Het thema is aangedragen door kerken in India. Ongeveer tachtig procent van de Indiase christenen is Dalit. De Dalits worden beschouwd als outcasts die zelfs buiten het heersende kastenstelsel zijn geplaatst. Concreet wordt hun leven geken-merkt door vernedering, uitbuiting en onderdrukking. Het kastenstelsel zorgt ook binnen de Indiase kerken voor grote verdeeldheid. De profeet Micha uit scherpe kritiek op politieke en religieuze leiders in zijn tijd. Ze geven leiding aan een maatschappij die wordt gekenmerkt door corruptie, onrecht en machtsmisbruik. Vervolgens houdt hij een sterk pleidooi voor gerechtigheid. De gelijkenis met de situatie van de Dalits en de krachtige oproep om daar als volgelingen van Christus een omkeer in te brengen is voor de Indiase kerken de reden geweest om deze tekst te kiezen. Tijdens de gebedsweek zullen christenen wereldwijd stilstaan bij de oproep om trouw te zijn en de weg van gerechtigheid en nederigheid te gaan. In de Jeruzalemparochie wordt op zaterdag 19 januari om 19.00 uur een speciale viering in de Petrus en Pauluskerk gehouden. Tijdens deze viering is er bijzondere aandacht voor mensen met een verstandelijke beperking. Na de viering in de Petrus en Pauluskerk is er gelegenheid om een kopje koffie te drinken en elkaar te ontmoeten. Op zondag 20 januari wordt om 10.00 een oecumenische viering gehouden in de protestantse kerk aan de Duivelsbruglaan, georganiseerd door het oecumenisch samenwerkingsverband van de beide Laurentiuskerken in het Ginneken. Voorgangers in deze viering zijn ds. Sytse de Vries en pastor Ria van Oorschot. In de katholieke Laurentiuskerk is er deze zondag géén viering. Op zondagmorgen 20 januari wordt op TV de openingsviering van de week voor de eenheid van de Christenen bij Chemin Neuf (de vroegere Benedictijnen abdij) uitgezonden. (aanvang zie programma gidsen)

ONTMOETEN EN INSPIREREN: Jezus is Afrika In verband met de nieuwjaarsreceptie op 9 januari is de voorstelling over David door Rob van Uden verplaatst naar woensdag 13 maart. Op die avond stond een film gepland, Son of Man. We hebben besloten om die te draaien op woensdag 13 februari. De debatavond over ‘het gat van de kerk’ verplaatsen we naar later dit jaar. Dus: Woensdag 13 februari 2013 | 20.00u Markuskerk FILM: Son of Man (2006) Woensdag 13 maart 2013 | 20.00u Johanneskerk Rob van Uden speelt David

S’ amen Aan het begin van de veertigdagentijd draaien we dus een bijzondere film over Jezus: Son of Man. Het Evangelieverhaal in het decor van een hedendaagse krottenwijk in een denkbeeldig Afrikaans land, waar rebellen met automatische geweren de dienst uitmaken. Een indrukwekkende film met prachtige Afrikaanse klanken, die het verhaal over de geboorte, het lijden en de opstanding van Jezus verrassend dichtbij brengen.

Restauratie / verbouwing Lutherse Kerk Breda Begin januari 2013 is het begonnen. Aannemer Balemans uit Breda gaat onze kerk restaureren en waar nodig verbouwen. De crypte wordt aangepakt en er komt een aparte ingang vanaf buiten naar deze crypte. Hier komen ook toiletten en een pantry. Het dak van de kerk wordt hersteld. Zo ook de consistoriekamer en de erboven gelegen woning. In december zijn alle bouwmaterialen gebracht. De kerk is echter nog tot eind december 2012 in gebruik gebleven. Onze diensten (en die van de huurder) zijn gewoon doorgegaan tot eind 2012 (daarna kerken we voorlopig elders). U zult straks zien dat het een grondige verbouwing is. De komende tijd zullen wij u op de hoogte houden. Evt in dit blad meer informatie hierover. De regie van dit project is in handen van een financiële- en een bouwcommissie. In deze commissie zitten ook vertegenwoordigers van de lutherse gemeente Breda. Tevens zit er een adviseur van de PKN bij. Toezicht tijdens de bouw wordt gedaan door onze architect en enkele leden van de bouwcommissie (van huis uit zijn het bouwkundigen).

Uit de gemeente brief Evangelisch Lutherse gemeente

WEG VAN LEVEN Zeven donderdagavonden met gezamenlijke maaltijd. Een paar jaar geleden is er vanuit ons landelijk dienstencentrum in Utrecht een cursus ontwikkeld die ‘Weg van leven’ heet en bedoeld is voor iedereen die met anderen in gesprek wil gaan over de betekenis van haar/ zijn eigen geloof. Het is een serie van zeven avonden waarop we op een ‘meditatieve’ manier (Bijbel-) teksten lezen en beelden bekijken. Bij deze avonden hoort een werkboek dat de deelnemers in deze weken thuis kunnen gebruiken. Heel graag bieden wij deze serie avonden ook in Breda aan. De predikanten Ton van Prooijen, Marlies Schulz en Martin

6 Wagenvoorde zullen elk een aantal avonden leiden en we zijn nog in gesprek met de Michaelkerk en de Martinuskerk, omdat er vanuit deze parochies ook belangstelling is en we het graag samen doen. De avonden worden gehouden in de Markuskerk, van 19.30u tot 21.00u. Vooraf, om 18.30u, eten we met elkaar (meedoen zonder de maaltijd vooraf is natuurlijk ook mogelijk). De eerste avond cursusavond is op donderdag 24 januari. De kosten zijn 2,50 per avond, dus in totaal 17,50 euro. Het minimum aantal deelnemers is 10. Meer informatie over het project kunt u vinden op de website van de PKN. Wilt u meer weten over onze avonden, dan kunt u contact opnemen met dhr. Ger van Dooren ([email protected], 0161432190) of ds. Ton van Prooijen ([email protected], 076 5423334).

Jong! Kerkentocht 2012 / 2013 Begin 2013 houden we voor de derde keer een Kerkentocht waarbij we een aantal kerken bezoeken. Dit keer is het the-ma van onze tocht: ‘jong’. ‘Jong’, dat is ‘lef’ en ‘nieuwsgierigheid’, dat is ‘veranderen’ en ‘optimisme’, dat is ‘energie’ Het programma is als volgt: Dinsdagavond 29 januari: Alpha Breda Alpha is een Christelijke studenten vereniging die landelijk actief is, dus ook in Breda. Contact, gezelligheid maar ook verdieping zijn belangrijk. Hun avonden beginnen om half zeven met een gezamenlijke maaltijd. Daarna is er bijbelstudie en wordt er samen gebeden en gezongen. Na afloop is er de gelegenheid om met elkaar nog wat te drinken en na te praten. Zondagmiddag 10 februari: Victory Bible Church De Victory Bible Church is in 1985 opgericht in Ghana. Er zijn nu ook in Europa (vooral Engeland) afdelingen. Het is een missionaire kerk waarbij het volgen van Jezus centraal staat. Hun samenkomsten beginnen met een bijbelcursus en na ongeveer een uur begint de dienst. Die wonen we bij; de dienst is in het Engels maar er is een vertaling in het Nederlands. Hun predikant woont in Engeland, er zijn ook nog afdelingen in Rotterdam en in Utrecht. De Victory Bible Church is ongeveer 16 jaar actief in Breda. Zaterdagmiddag 23 februari: Noorderlicht Het Noorderlicht is de experimentele kerkvorm van de Protestantse Kerk Breda, een ‘pioniersplek’. Noorderlicht wil ‘spelen met geloof’ vanuit zeven kernwaarden: (1) Aandachtig leven; (2) Wortelen in onze ‘contexten’; (3) Scheppen, creatief zijn; (4) In gesprek met anderen; Aanstekelijk geloven; (6) Dienstbaar zijn en (7) Verbinden. Noorderlicht maakt veel gebruik van moderne media; vieringen en bijeenkomsten zijn in de Lutherse kerk in het centrum. Aanmelden: Wilt u meedoen of heeft u nog vragen, neem dan contact op met: Hans Tiemersma [email protected] Victor Witter [email protected]

S’ amen

7 Israel, heb ik aan Dirk Cornelis gedacht. En ik heb toen lang in oostelijke richting gestaard, naar waar zo’n duizend kilo-meter verder het land Nod moet liggen, het handels- en zendingsgebied van mijn overgrootvader Dirk Cornelis. Piet Winsemius

Het land Nod … Het overkomt u vast ook wel eens in een gezelschap, dat u ineens een beetje vervreemd om u heen kijkt en denkt: “Wat doe ik hier eigenlijk en wie zijn deze mensen allemaal?” Dat duurt nooit lang, het is een korte dagdroom. Het is net of ik op zo’n ogenblik even ergens anders ben, in een andere tijd misschien wel. Iemand die dat ook váák had, is mijn overgrootvader Dirk; dat zeiden zijn kleinkinderen tenminste altijd. Opa Dirk kon tijdenlang in gedachten elders verwijlen en ik voel mij echt familie van die Dirk. Oh, die hebt u niet gekend? Dirk Cornelis van Dijk was mijn overopa van moederszijde. Hij woonde in Genemuiden, ‘Gellemu’en’ zeggen ze daar en ze schrijven Gaellemuun. Mijn moeder zei vroeger dat ze daar hun eigen taal hebben: het Gaellemudigers en ik denk dat ze gelijk had. Dirk Cornelis was een echte handelsman en hij had een bedrijf dat riet en rietmatten produceerde. Ik ken hem alleen van een oude foto en van verhalen van vooral mijn moeder. Dirk Cornelis reisde de halve wereld af, en vooral het middenoosten. Hij kwam veel in Israël, in Libanon, in het tweestromenland en ook in Perzië. In dat land deed hij grote zaken; overal handelde hij en verkocht hij rietmatten. Zijn kleinkinderen mochten graag luisteren naar verhalen over al zijn reizen. Zijn uitvalsbasis was altijd Jaffa dat hij steevast Joppe noemde, omdat het zo in de statenvertaling staat. Grootvader Dirk Cornelis was een groot bijbelkenner en overal waar hij kwam, gedroeg hij zich als zendeling, op zijn ei-gen wijze natuurlijk. Hij had een statenbijbel met veel in potlood bijgeschreven aanvullingen, want hij vond dat de bijbel moest worden verduidelijkt. “Want…,” zo zei hij altijd, “daar in het land Nod begrijpen ze het allemaal niet zo best; je moet daar je verhalen goed verpakken, anders komt het nièt echt óver.” Op vragen van zijn toehoorders, hoe hij dat dan deed, terwijl hij alleen zijn moerstaal sprak, en waar dat land Nod lag, antwoordde hij altijd: “Oh, ik spreek overal gewoon Gaellemudigers; die taal is nog van vóór de spraak-verwarring in Babel en die verstaat nog iedereen daar in die streken. En het land Nod? Wel dat ligt ten oosten van Eden, dat staat al in Genesis. Dat is het land waarheen Kaïn vluchtte. Hebben jullie geen bijbellessen gehad?” De streek waar hij heenging, noemde hij altijd ‘het land Nod’. Daar woonden alleen heidenen, allemaal nakomelingen van Kaïn. Uit hem kon weinig goeds voortgekomen zijn, dus zag overopa er ook geen been in om hun een flinke poot uit te draaien voor zijn rietmatten. Hij was lange perioden op reis, maar meestal was hij met kerst en oud- en nieuw thuis. Hij bleef dan minstens een maand, waarin hij zijn zaken regelde, veel nadacht en aan familiebezoek deed. Na verloop van tijd kon hij het thuis niet meer uithouden. Dan klapte hij in de handen en zei: “En nu dan, zend mannen naar Joppe”, naar Handelingen 10 : 5. Zijn familie wist dan, dat hij weer op pad ging, echter niet voordat hij lang met de dominee had ge-praat over zijn zendingsactiveiten in het voorbije jaar. Mijn moeder en haar broers en zussen hebben lange tijd de gewoonte gehad om, als er iets gebeuren moest, in de handen te klappen en te zeggen: ”Nu dan, zend mannen naar Joppe”. Toen ikzelf in 1965 in het oude Joppe naar beneden uitkeek over het omliggende Tel Aviv en langs de kustlijn van

Commentaar bij de tijd: Religie in de media Het is duidelijk: er zal vanaf 2016 geen publiek geld meer gaan naar de levensbeschouwelijke omroepen (de zogenaamde 2.42 omroepen), waaronder de IKON (of beter de VKZ) en de RKK. Een regeling die vele jaren heeft bestaan, komt ten einde. Er moet in Hilversum heel hard bezuinigd worden en dus is er geen budget meer voor deze omroepen. Bezuinigingen treffen allen, maar het lijkt erop dat deze bezuiniging een ideologische lading hebben. De lading dat er geen publiek geld mag gaan naar levensbeschouwing in het algemeen, religie in het bijzonder en de kerk in het meest bijzonder. De rillingen liepen al lang over de rug bij dit idee. ‘In een land van schei-ding van kerk en staat moeten we daar toch ver van blijven? Geen publiek geld naar religie. Geen geld voor kerkdiensten (bijvoorbeeld)’. Wel voor sport kennelijk. Wel voor brood en spelen. Dat er op zondag meer mensen naar de kerk gaan dan naar het stadion lijkt niet relevant te zijn. Het publiek belang moet gediend worden door de publieke zenders, als het maar geen religie is, en als het maar geen kerk is. Misschien hebben wel heel veel mensen behoefte aan een kerk-dienst of iets dergelijks op de zondagmorgen. ‘Daar kan geen publiek geld heen, want het is religie’. Zo bont is het nog niet, maar het begint er al aardig op te lijken. Welke opvatting over publieke ruimte, publiek leven en publiek geld zit hier eigenlijk achter? Wat voor een platvloers idee? Iemand mag zelf niets met religie hebben. Een politieke partij mag er ook niets mee hebben. Een politieke partij mag standpunten huldigen op bijvoorbeeld ethische gebieden die in zijn algemeenheid dwars tegen de opvattingen van religies ingaan. Een minister of staatssecretaris mag persoonlijk vin-den dat kerk en religie baarlijke nonsens zijn. Maar we leven in een land, waarin de publieke ruimte niet voor niets ruimte heet. Waar je ook stemmen de ruimte geeft, waar je zelf niets mee hebt. Of waar een meerderheid niets mee heeft. Je zou zelfs nog wel voldoende rek in je ziel moeten hebben om te erkennen dat religie voor veel mensen belangrijk is. Dat de stem vanuit bijvoorbeeld de kerk of de christelijke traditie op de samenleving misschien ook nog iets te betekenen heeft. Dat je toch kan erkennen dat veel mensen hun inspiratie en hun moraal uit hun geloof halen en dat ze daarmee in de samenleving staan. Die rek mag er toch wel zijn? Of zijn we in dit land bezig bekrompen te worden? Een wijze overheid zal snappen dat bronnen van inspiratie en moraal in een tijd waarin we klagen over verhuftering en agressie kostbaar zijn. Die los je niet op met lesjes moraal op school en ook niet met meer blauw op straat. Ik hoop dat de huidige overheid die wijsheid heeft of weer krijgt. Dat zal dan ongetwijfeld ook tot uiting zal komen in de bezuinigingsmaatregelen en zeker in de motivering ervan. Intussen zal het er om gaan om als christelijke gemeenschap niet te gaan zitten griepen in een hoekje. Het is niet verboden om een levende gemeenschap te zijn, die leeft uit de bronnen

S’ amen van het geloof. De publieke betekenis daarvan wordt gelukkig niet bepaald door de hoeveelheid geld die een overheid over heeft voor levensbeschouwelijke zenders. Het antwoord op bekrompenheid van de overheid is een hart dat ruim is om de woorden van God te horen en om gemeenschappen die ruim genoeg zijn om een hart te hebben voor elkaar en anderen en daar onbekommerd mee in het leven te staan. 14 december 2012 - dr. Arjan Plaisier, scriba van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland >Op dit moment dreigen de kleine levensbeschouwelijke omroepen - zoals IKON, RKK, Joodse Omroep en de Humanistische Omroep - te verdwijnen. Vindt u ook dat dit niet mag gebeuren, teken dan de petitie via: www.pkn.nl/actueel/nieuws, bericht dd. 14 december 2012.

Nieuwbouw Hydepark Bezinning In het stukje dat in S’amen van november 2012 stond is helaas een fout geslopen. In het kader van de bezinning die de leiding van de PKN op het nieuwe Hydepark, en hopelijk in alle gemeenten, op gang wil brengen, werd uw aandacht gevraagd voor het boek ‘De filosofie van Christus’. De naam van de franse schrijver luidt: Frédéric Lenoir en niet Frédéric Francois. Hij vraagt op een indringende en overtuigende wijze aandacht voor de ethiek van Jezus. Het boek heeft dan ook als ondertitel: ‘ Het christendom is meer dan een religie’. In onze tijd zoeken velen voor onze samenleving of voor zichzelf naar een leermeester. Zij hoeven eigenlijk niet verder te zoeken. Frédéric Lenoir helpt ons daarbij. Na een beschrijving van de eerste bronnen over het leven van Jezus gaat hoofdstuk II ‘De filosofie van Christus’ (deze formulering is van Erasmus) eerst over de spiritualiteit van Christus en daarna over ‘De ethiek van Christus’. Het woord ethiek, soms vervangen door moraal, zijn we maandenlang tegengekomen in allerlei artikelen en discussies in krant en op tv. Op dat terrein zijn duidelijk in allerlei organisaties, corporaties, bedrijven en instellingen enorme problemen ontstaan. De vraag hoe mensen zulke dingen kunnen doen is dan ook relevant. Hoe heeft hun hebberigheid – dat is een verdoezelend eufemisme – of hun grootheidswaan zich zover kunnen ontwikkelen? Het gaat om een mensbeeld dat radicaal afwijkt van het mensbeeld dat Christus ons voorhoudt. Hoeveel mensen over de hele wereld lijden er niet onder? In het hoofdstuk ‘de ethiek van Christus’ beschrijft Lenoir de nieuwe wegen die Jezus wees in 7 ondertitels: Gelijkheid, De vrijheid van het individu, De emancipatie van de Vrouw, Sociale rechtvaardigheid, De scheiding van de machten, Geweldloosheid en vergeving en Naastenliefde aan de hand van allerlei bijbelverhalen en bijbelteksten. Wij hebben in de loop der jaren vele van deze verhalen gelezen of horen behandelen in een kerkdienst maar in het boek van Lenoir vormen ze een indrukwekkend geheel dat als de ethiek van Christus wordt samengevat. Er volgt een heel stuk kerkgeschiedenis en hij verwijt daarin de middeleeuwse kerk met zijn clerus, zijn latijnse taal, zijn verbod op bijbellezen en vertalen en de beperking van de ontwikkeling van allerlei wetenschappen een dwang over de gelovigen te hebben gelegd.

8 Na de veranderingen die in de 16e eeuw hebben plaatsgevonden, overigens voorafgegaan door kleinere bewegingen, zijn door de protestantse Reformatie, de renaissance en het humanisme (Erasmus) nieuwe visies op God, Jezus, en kerk en een ander mensbeeld ontstaan. En in de 18e eeuw, de tijd van de verlichting, hangt Voltaire een natuurreligie aan, maar daarbij ook een universele ethiek, geïnspireerd op de leer van Christus. Lenoir stelt dat de westerse cultuur doordrongen is van christelijke waarden. Een deel daarvan werd na de Franse revolutie samengevat in: Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap maar hij wijst uitvoerig terug naar de bron: de evangeliën, waar ook sprake is van de 7 werken van barmhartigheid en van de Bergrede. Een misschien opmerkelijke stelling van Lenoir is, dat de democratie, de grote ontwikkeling van wetenschap en techniek, de verklaring van de mensenrechten niet zijn ontstaan in China, India of het Ottomaanse rijk, maar in Europa op het fundament van het christendom. Hij ziet de Filosofie van Christus als noodzakelijk voor de ontwikkeling van onze samenleving, ook omdat in de Europese cultuur op allerlei ter-reinen Jezus’ gedachten herkenbaar zijn en andere godsdiensten en levensbeschouwingen niet zelden dezelfde of soort-gelijke gedachten hebben. Ligt hier niet een van de belangrijkste taken voor kerken in deze tijd van morele ontreddering? K. de Bruijn

NIEUW uit een handvol aarde een korrel zand, water zìjn we ..... nietig ..... niets is nietig voor elke vezel in ons lieve lijf is daar een taak op planeet Aarde rondom een ruim heelal vandaar zenden die ons lief waren kracht voor de taak op planeet Aarde ..... geloof het, of niet ..... nieuw zal de aarde worden nu...of later zal er plaats zijn voor een nieuwe mens met gerechtigheid tot de laatste / eerste dag een Godswonder iedere dag geloof het.

Regina de Ruiter

S’ amen

Van de voorzitter AK Graag zou ik willen beginnen om u allen namens de Algemene Kerkenraad veel ‘heil en zegen’ voor 2013 toe te wensen. Alweer een nieuw jaar. Het besef van een nieuw jaar maakt dat we min of meer automatisch terug kijken naar het voorbij gegane jaar en tegelijkertijd ons af vragen wat het nieuwe jaar gaat brengen. Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van de Algemene Kerkenraad op 9 januari jl heb ik het prachtige nummer van Stef Bos laten horen met de titel ‘Samen staan we sterk’ (te beluisteren op YouTube), omdat ik van mening ben dat we ons in 2013 dát steeds voor ogen moeten hou-den. Maar eerst nog iets over 2012. In 2012 zijn we als PGB erg actief geweest. Zonder volledig te willen zijn (dat komt in het jaarverslag 2012) noem ik u de komst van onze jeugdwerker, Danielle van Drongelen, de benoeming van Niels den Toom als studentenpastor en de aanstelling van Berthe van Soest als missionair werker in de opvolging van ds Janneke Nijboer. Allen zijn enthousiast aan het werk gegaan en dat kunnen we in onze gemeente goed merken. Kortom, de PGB is een actieve gemeente. En zo hoort het ook! Op de eerste zondag in januari was ik in de Johannes-kerk en Martin Wagenvoorde hield zijn gehoor voor dat ‘gaan’ - in de betekenis van in beweging zijn of in beweging komen - het kernwoord uit het evangelie of wellicht zelf uit de hele Bijbel is. ‘Gaan’ betekent oude vertrouwde dingen los durven laten, nieuwe wegen gaan, een ongewisse toekomst, ergens aankomen en vervolgens - zo nodig - opnieuw op weg gaan. Als PGB hebben wij uitgesproken dat wij een missionaire gemeente willen zijn. Dat is geen uitgekristalliseerd statisch begrip: het stelt ons voor vragen als: wat is een missionaire gemeente, wat doet een missionaire gemeente, hoe bereiken we wat we willen met de middelen die we hebben. We zijn op weg gegaan als echte pioniers: een gemeente die nog bijna onbetreden wegen gaat; wegen die soms doodlopen. Dan moeten we omkeren, de weg terug om vervolgens op-nieuw te ‘gaan’, Want we streven immers een visioen, een droom na, die we ooit hopen te verwezenlijken. Het allerbelangrijkste hierbij is het besef dat we het samen moeten doen. Samen staan we sterk! Van Saint –Exupery is de volgende uitspraak: Als je een schip wil bouwen, roep dan geen mannen bij elkaar om hout te verzamelen, het werk te verdelen en orders te geven. In plaats daarvan, leer ze verlangen naar de enorme eindeloze zee. Deze uitspraak is voor ons als AK heel belangrijk, want het betekent dat wij ons tot het uiterste moeten inspannen om het visioen van de PGB zichtbaar te maken voor iedereen. En dat valt niet altijd mee. Maar in 2013 gaan we verder. Ik noem u een aantal zaken. In 2013 zal de vereniging van de PGB en de ELG - na jaren van voorbereiding - zijn beslag krijgen. Ja inderdaad: ‘Samen staan we sterk’. Door de vereniging zullen we beter in staat zijn om het Lutherse gedachtengoed te borgen voor Breda en omstreken. In 2013 zal ook de ‘Commissie wijze mensen’ volop aan de slag gaan om - naar verwachting in 2014 - met een advies te komen aan de AK ten aanzien de toekomst van de PGB (maar laat ik het in dit verband maar het visioen van de PGB noemen). En tot onze grote vreugde zit in deze commissie ook een gemeen-

9 telid van de Protestantse Gemeente Ginneken. Want: ‘Samen staan we sterk!’ Ook als het gaat om problemen, waar veel PKN gemeentes mee te kampen heb-ben, het hoofd te bieden. Iemand heeft ooit gezegd: Een stapel stenen houdt op een stapel stenen te zijn, op het moment dat een enkele man er naar kijkt met in zijn hoofd het beeld van een kathedraal. In essentie klopt dat, maar zonder de hulp van velen zou die kathedraal er nooit komen. Of zoals Stef Bos het in zijn lied verwoordt: je bouwt een kathedraal met velen om je heen. En ook een bloeiende gemeente krijg je alleen als velen zich ervoor inspannen. Ik durf rustig te stellen dat wij allen ‘houden van onze gemeente’. Houden van betekent - vanuit Bijbels perspectief niet, achterover leunen en liefdevol kijken naar wat is, of was. Houden van betekent ervoor GAAN! Ervoor in beweging komen en wellicht een onzeker weg gaan. Houden van bete-kent met z’n allen in dezelfde richting gaan. Het betekent samen optrekken. Houden van betekent samenwerken. De toekomst van de PGB, maar ook de toekomst van de PGG, de toekomst van de PGP moeten we samen realiseren! Ik zou willen eindigen met het uitspreken van de wens dat 2013 gekenmerkt wordt door eendrachtig en gezamenlijk optrekken bij het realiseren van het visioen (de toekomst) van de PGB en haar zustergemeentes. Want: ‘Samen Staan We Sterk’!

Olda Bode-Nuis, voorzitter

De kerk van morgen Op zaterdag 22 december is de commissie die zich gaat buigen over de toekomst van de PGB voor het eerst bijeen geweest. Zoals in de vorige uitgaven van S’amen is gemeld, heeft de Algemene Kerkenraad een commissie ingesteld die de AK gaat adviseren over de wijze waarop we in de toe-komst de PGB het best gestalte kunnen geven. De PGB kampt enerzijds met een begrotingstekort dat de komende jaren alleen maar oploopt bij ongewijzigd beleid, maar aan de andere kant we hebben ook een visioen, een droom en willen we onze rol in de samenleving vervullen. De Algemene Kerkenraad is verheugd u de leden van de werkgroep te kunnen voorstellen. Wij hebben gezocht naar leden die met betrokkenheid, maar tevens met enige distan-tie kunnen kijken naar de hierboven geschetste problematiek. Els Groeneweg, is vrijzinnig georiënteerd en kerkt in de Markuskerk. Zij is ambtsdrager van de wijkgemeente Breda Midden-Zuid geweest. Ilona Fritz, is predikant van de Evangelisch Lutherse Gemeente in Amsterdam en was als voorzitter van de Evangelisch Lutherse synode betrokken bij vele fusies op gemeenteniveau. Zij wil haar ervaring als begeleider van gemeenten graag inbrengen en acht het behoud van de Lutherse traditie in de gefuseerde gemeente als haar belangrijkste aandachtsgebied. Jan Noordermeer, is sinds 3 jaar actief binnen de PGB o.a. als lid van het College van Kerkrentmeesters en lid van de Werkgroep Noorderlicht. Jan vindt het een uitdaging om mee te denken over een toekomst waarin een veel groter aantal leden dan nu zich betrokken voelen bij de kerk. Jan kerkt in de Johanneskerk. Jan Broersma is 10 jaar geleden voorzitter geweest van de Commissie van Beheer van de Gereformeerde Kerk en is gedurende zijn Brusselse tijd actief geweest in de protestantse gemeente aldaar. Jan kerkt in de Markuskerk.

S’ amen Andries van der Vegt heeft zijn sporen verdient in de Lukaskerk in het jeugdwerk en de uitwerking en implementatie van het werkgroepenmodel. Hij is christelijk gereformeerd opgevoed. Andries wil zich graag inzetten voor de toekomst van de fusiegemeente. Andries is gekozen tot voorzitter van de commissie. Aart van Dijk is lid van de PG Ginneken en kerkt uiteraard in de Ginnekenkerk. Hij is zeer betrokken en heeft in de PG Gineken velerlei functies bekleed en zich en passant ook nog beziggehouden met de restauratie van de Ginnekenkerk.

10 In het Noorderlicht Het komende half jaar vinden de Noorderlichtvieringen plaats in de Antoniuskerk, omdat de Lutherse Kerk verbouwd wordt. We zijn er gastvrij ontvangen en zijn blij met deze plaats zo midden in de stad. Onze volgende viering is op 19 januari 2013 om 16.00 uur. Het adres is Sint Janstraat 8.

De commissie heeft de volgende opdracht meegekregen: ‘Onderzoek wat voor gemeente de PG te Breda na 2016 wil zijn en welke stappen nodig zijn om dat op financieel verantwoorde wijze te bereiken, met inachtneming van het opgestelde beleidsplan 2012-2016’. Naar verwachting zal de commissie in januari 2014 het conceptrapport presenteren in de AK. Uiteraard zult u op de hoogte gehouden worden. Olda Bode-Nuis, voorzitter AK

Voortaan staan er twee paarse beachflags voor de deur van de kerk waar we een viering hebben. Het logo van het Noorderlicht en de PKN staan erop en ook de woorden ‘kerk open’. Ze zijn gemaakt voor de Lutherse Kerk, omdat deze niet zichtbaar is vanaf de straat. We hopen ze ook neer te zetten bij de Antoniuskerk. Op Facebook Op de Facebookpagina Noorderlicht Breda plaatsten we in de Advent een dagelijkse vraag om toe te leven naar Kerstmis, geïnspireerd door korte stukjes uit de bijbel. In onze decemberviering besteedden we aandacht aan dit project. Op de foto van links naar rechts: Els Groeneweg, Jan Noordermeer, Ilona Fritz, Jan Broersma, Andries van der Vegt en Aart van Dijk.

Het verschijnsel noorderlicht is een beeld voor het verrassende, creatieve en inspirerende licht van God op plaatsen waar wij het niet verwachten. Dit licht daagt ons uit sporen hiervan te ontdekken in het leven van alle dag en daar vorm en stem aan te geven. website: www.noorderlichtbreda.nl facebook: Noorderlicht Breda missionair werker/pastor: Joost de Bruijn en Berthe van Soest email: [email protected] en [email protected] [email protected] 06- 53679264 / 06- 12 66 94 62 Twitter: @joostdebruijn / @berthevansoest Facebook: Joost De Bruijn / Noorderlicht / Berthe van Soest LinkedIn: Joost De Bruijn / Berthe van Soest

Nu het lichter wordt buiten, maar we daar nog niet veel van merken, laten we u delen in een vraag over licht en enkele antwoorden die gegeven zijn. De vraag is geïnspireerd door een tekst uit het deuterocanonieke bijbelboekTobit. “‘Ach,’ zei Tobit, ‘wat voor goeds zou er voor mij nog kunnen zijn? Ik ben een blinde man, ik kan niets meer zien. Ik verkeer in de duisternis, net als de doden, die ook het licht niet meer zien. Ik leef, maar ben eigenlijk al gestorven. Ik hoor de mensen praten, maar zien kan ik ze niet.’ ‘Houd moed,’ zei Rafaël, ‘God zal u spoedig genezen, dus houd moed.’ (Tobit 5:10)” Reacties op de vraag: “Waar is het licht?”: - Het is licht is daar waar een glimlach is, waar mensen moed houden, om elkaar geven. - Het licht is overal om je heen, kijk in de ziel van de mensen om je heen. Een kleine onverwachte ontmoeting of gebeurtenis kan je ineens midden in het licht zetten. - Het licht zit in jezelf. Je merkt het als het je lukt voorbij pijn, verdriet en gemis te kijken, want dan ontdek je ruimte voor licht in de vorm van liefde, nabijheid, waardering, dankbaarheid en hoop, om te geven én om te ontvangen. Althans, dat is mijn ervaring... - Waar is het licht? In elke dageraad denk ik, in de cyclus die niet doorbroken kan worden , dat nieuw begin altijd en altijd en altijd mogelijk is. Dat is zo bevrijdend. God zij dank...

S’ amen

11

- Zwaar theologisch ingezet deze keer: Het LICHT is bij en van God. Maar de lichtstralen, de reflecties van dit licht, het oplichten van het LICHT is bij en in de mensen. Dat ervaar ik telkens weer, in kleine en grote verbanden. - Ik ben het helemaal eens met dat het licht bij God is en van God is. Toch zet ik er ook deze uitspraak uit Evangelie van Thomas naast: 'Er is licht in een mens van licht en hij verlicht de hele wereld. Als een mens geen licht geeft, is hij duisternis.' - Licht is in al die prachtige mensen overal ter wereld die doorgaan ondanks alles, die zeggen het moet, het kan en het zal tegen alle verdrukking in. De vrouwen in Oeganda, de mensenrechtenverdedigers in Cambodia, de mensen die strijden voor betere omstandigheden voor mensen in de settlements in Kygizstan, en op nog zoveel plaatsen meer. Daar is licht, daar is God. - Wat een mooie tekst van Tobit. Geen licht zien en de ander spreekt je moed in. Een lichtend voorbeeld van samenleven. - Het licht is God en daardoor Liefde en Goedheid. Ubi caritas et amor, Deus ibi est. Waar goedheid en Liefde is, daar is God. Dat is voor mij licht. - Ik houd moed en voel het licht als we met elkaar zingen: "Als alles duister is, ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft, vuur dat nooit meer dooft". Aandacht vragen, aandacht geven Op de website: www.noorderlichtbreda.nl kunt u ‘aandacht vragen’ voor iets wat u bezig houdt en waar u graag voor wilt bidden. U kunt ook ‘aandacht geven’. Door een druk op de knop kunt u laten weten dat u meeleeft. De aandachtspunten worden in de vieringen van Noorderlicht hardop gebeden. De mus vindt een huis en de zwaluw een nest – missionaire bezinning Op zaterdag 26 januari heeft het Noorderlicht samen met de kerkenraad Midden-Zuid en andere vrijwilligers een bezinningsochtend. We wisselen gedachten uit over het missionaire werk van het Noorderlicht en dat van de wijkgemeenten en kijken hoe dit elkaar kan bevruchten. Viering zaterdag 19 januari Op 19 januari hebben wij onze eerste viering in de Antoniuskerk, om 16.00 uur, Sint Janstraat 8. We maken kennis met de plaats waar we het komende half jaar onze vieringen zullen houden. De viering gaat daarom over de heilige Antonius, over zoeken en inspiratie vinden. De andere data van onze vieringen zijn, zaterdag: 16 februari, 23 maart, 20 april, en 25 mei 2013 om 16.00 uur. Voor ontmoeting zijn wij ruim een uur van te voren aanwezig en is er koffie na de viering. Kerkentocht, viering zaterdag 16 februari Op zaterdag 16 februari, 16:00 uur, is de februari viering. De Kerkentocht zal dan het Noorderlicht bezoeken en meevieren. Een gezegend jaar voor u allen.

Joost de Bruijn Berthe van Soest

Actie Kerkbalans 2013 Vanaf alle kanten komen de goede wensen voor het kalenderjaar 2013 u tegemoet, de inhoud kan heel verschillend zijn, maar ook wij (het College van kerkrentmeesters van de Protestantse Gemeente Breda) wensen u een goede gezondheid en veel levensvreugde toe en hopen dat onze kerk daar een rol in kan spelen. De actie Kerkbalans is in onze gemeente van start gegaan. Vele vrijwilligers zijn vanaf 14 januari op pad gegaan om de enveloppe met inhoud af te geven bij onze gemeenteleden. Weer of geen weer, deze vrijwilligers werken hun adressenlijst af, want indien mogelijk komen zij weer bij u langs om uw antwoord op te halen. Op deze antwoordstrook dient u aan te geven welk bedrag u voor dit jaar aan de Protestantse Gemeente Breda wilt geven en in hoeveel termijnen u deze bijdrage wenst te betalen. Naar verwachting worden alle enveloppen voor 25 januari 2013 weer opgehaald en kunnen wij u in de uitgave van het blad S'amen in maart 2013 de eerste resultaten bekend ma-ken van de actie Kerkbalans 2013. De actie Kerkbalans 2013 heeft als slogan wat is de kerk u/jou waard? Hiermee wordt geprobeerd een brug te slaan naar de persoonlijke beleving en betrokkenheid van u en de waarde die u hecht als gemeenteleden bij onze Protestantse kerken in Breda. Bij het woord 'kerk' kan aan verschillende zaken worden gedacht: het gebouw, het instituut. Maar vooral wordt bedoeld de geloofsgemeenschap van mensen die in onze stad Breda samenkomen, samen gemeente van Christus zijn. Het gaat dus om uw kerk en wat die kerk u waard is. Het College van Kerkrentmeesters roept u daarom op: 'Wees ruimhartig met uw toezegging'. Overweeg of het mogelijk is om in 2013 uw bijdrage te verhogen. Namens het College van Kerkrentmeesters: bij voorbaat bedankt. P.S.: Is er in de periode 14 t/m 25 januari 2013 geen loper bij u aan de deur geweest voor de actie Kerkbalans 2013 en overweegt u toch om periodiek een vrijwillige bijdrage over te maken, neem dan contact op met één van onderstaande personen: J.W.van de Wel (ledenadministratie) [email: [email protected]] P.A. Flach (penningmeester) [email: [email protected]] email: [email protected] Namens het College van Kerkrentmeesters van de Protestantse Gemeente te Breda, Jan Noordermeer en Pico Rozendaal (Ouderling Kerkrentmeesters)

S’ amen

Verkoop begraafplaats, maar Haagveld blijft Onze gemeente is eigenaar van de protestantse begraafplaats ‘Haagveld’. De begraafplaats heeft een historie die terug gaat tot begin 19e eeuw, toen begraven binnen de stad niet langer werd toegestaan. De Nederlands Hervormde Gemeente van Breda kocht in 1829 de eerste grond voor een begraafplaats aan, gefinancierd door een welgesteld gemeentelid. In de 20e eeuw werd de begraafplaats ondergebracht in een stichting. Deze stichting voerde het beheer zelfstandig uit, maar heeft al een geruim aantal jaren geleden de beheerstaak toe vertrouwd aan de stichting begraafplaats en crematoria Breda (Zuylen). Op onze begraafplaats vinden te weinig begrafenissen plaats voor een rendabele exploitatie. In financieel opzicht heeft de begraafplaats de kerkelijke gemeente in elk geval de laatste 20 jaar geen voordeel gebracht, hetgeen overigens ook nooit de bedoeling is geweest. Recent heeft Princendreef b.v. een bod gedaan op de begraafplaats met opstallen (een woning en de oude aula, waarin nu het Princenhaags museum is gevestigd). Ondanks een substantieel achterstallig onderhoud in de opstallen heeft de koper € 400.000 geboden voor het gehele object. Omdat grond en opstallen voor € 0 in de boeken staan ontstaat een toename van ons vermogen van €400.000. Uit gesprekken is duidelijk geworden dat de koper bereid is vast te leggen dat de functie van de begraafplaats ongewijzigd blijft en dat de stichting protestantse begraafplaats blijft bestaan. Deze stichting is dan geen kerkelijke stichting meer, maar de protestantse gemeente kan nog wel een gedeelte van het bestuur benoemen. De protestantse signatuur van de begraafplaats blijft gehandhaafd. De algemene kerkenraad en het college van kerkrentmeesters zijn voornemens te besluiten tot verkoop van de begraafplaats op bovengenoemde voorwaarden. De argumenten die pleiten voor verkoop zijn evident in de huidige tijd van teruggang van onze gemeente en de nadelen van verkoop zijn gering in onze visie. Financiële details moe-ten nog worden geregeld. Middels dit stuk in S’amen willen wij de gemeente informeren en in de gelegenheid stellen te reageren op dit voorgenomen besluit. Desgewenst is er van onze kant de bereidheid een gemeenteavond hierover te beleggen. U kunt persoonlijk reageren naar leden van de algemene kerkenraad of het college van kerkrentmeesters of per brief of mail aan scriba algemene kerkenraad [email protected] of aan secretaris van college van kerkrentmeesters [email protected]. Gaarne uw reactie liefst vóór 1 februari. Gijs Kuijpers secretaris van het college van kerkrentmeesters Prot.Gemeente te Breda.

Uitgaven rond de Bijbel Bijbeltapes De Bijbeltapes is een uniek project waarin de complete Bijbel als hoorspel wordt opgenomen. Alle boeken van het Oude en Nieuwe Testament en de deuterocanonieke boeken zullen in zeven jaar tijd worden uitgebracht. De Bijbeltapes verschijnen in 20 delen.

12 Begin 2012 verscheen deel 1 van de Bijbeltapes, met Marcus, Ester en Hooglied. Onlangs verscheen deel 2 van dit bijzondere project, met de Bijbelboeken Ruth, Prediker, Klaagliederen, Romeinen en Tobit. U kunt dit deel bestellen via www.debijbeltapes.nl; op deze site kunt u ook fragmenten beluisteren. Dit unieke project wordt gemaakt en uitgegeven door uitgeverij Chevigny, samen met regisseur Peter te Nuyl. De basis is de complete tekst van De Nieuwe Bijbelvertaling. Deze vertaling kunt u woord voor woord terughoren in de Bijbeltapes Aan de opnames werken de beste acteurs uit Nederland mee, waaronder Bram van der Vlugt, Hadewych Minis, Mark Rietman, Krijn ter Braak, Hans Dagelet, Tycho Gernandt en Matteo van der Grijn. www.debijbeltapes.nl; elk deel kost € 39,95 en is te bestellen bij uitgeverij Chevigny. Alles = Anders en #Durf te vragen in combipakket te koop Vanaf 1 januari 2013 zijn twee uitgaven voor jongerenwerk en catechese te koop in een combipakket: Alles = Anders. 8 gelijkenissen en #Durf te vragen. 5 Psalmen. Beide werkboeken sluiten aan bij de NBV-Jongerenbijbel en bevatten werk-vormen, gespreksvragen en een dvd met filmpjes. Dit materiaal is heel geschikt als aanknopingspunt voor een gesprek met jongeren. € 22,50 (vanaf januari 2013); isbn 978-90-8912-058-8.

Namens het NBG, Diny Fockens

Gebed voor vrede Gezamenlijke oproep gebed Joden, christenen en moslims in Nederland vragen hun achterban om gebed voor mensen die met geweld en inperkingen van vrijheden te maken hebben. De landelijke koepelorganisaties willen laten zien dat het in hun religies gaat om menselijkheid en spiritualiteit. Ze noemen concreet diverse landen en gebieden in het Midden-Oosten, waar de godsdienstige tegenstellingen onderhuids een rol spelen bij diverse conflicten. Het belang van de oproep tot gebed moet dan ook vooral worden gezien in het gezamenlijk karakter, waarbij joden, moslims en christenen in Nederland elkaar willen versterken. De letterlijke tekst volgt hieronder. Aan onze achterban van joden, moslims en christenen, Als koepelorganisaties van drie religies in Nederland willen we u om gebed vragen voor mensen die te maken hebben met geweld of met inperkingen van vrijheden en mogelijkheden. We menen dat het gebed tegemoetkomt aan onze religieuze verantwoordelijkheid als christenen, moslims en joden, als we woorden geven aan onze verlangens naar vrede en welzijn. Te gemakkelijk menen criticasters dat religie ambivalent kan zijn

S’ amen of geweld kan legitimeren. Wij nemen daar afstand van en spreken gezamenlijk uit dat wij met onze inzet voor religie ons willen inspannen om mensenrechten en veiligheid te dienen. We zeggen dat ook met het oog op recente geweldserupties en spanningen in de Gazastrook, Israël, Syrië en Egypte. Het is niet aan ons de juiste politieke woorden te spreken; het is wel aan ons gevoelens te doen stollen in spiritualiteit en menselijkheid. Misschien wilt u overwegen onderstaand gebed of een gedeelte daarvan persoonlijk in de mond te nemen of een plek te geven in een religieuze samenkomst. U kunt de Heilige aanspreken, zoals Hij bekend is in de eigen traditie en dan de hier onder volgende tekst toevoegen. We bidden voor alle mensen, kinderen, volwassenen, die getroffen zijn door wapengeweld. Dat zij vrede ontvangen. We bidden voor alle mensen, die de wapens ter hand nemen. Dat het geld niet langer naar de wapens hoeft te gaan, maar beschikbaar kan komen voor opbouwwerk. We bidden voor artsen, verplegers, metselaars, ambtenaren en anderen die zich inzetten voor projecten die grenzen van etnische groepen overstijgen. We bidden voor veiligheid, onderling respect, ruimhartigheid, liefde voor elkaar. We bidden voor onze geloofsgenoten in Nederland. Dat zij gevoelens en passie herkennen bij mensen buiten onze eigen cirkel. We bidden voor een jonge generatie. Dat het besef bij hen groeit dat het goede woord op het goede moment gesproken is als een gouden appel op een zilveren schaal. Dat wij zelf beseffen, dat we rijker worden als we onszelf geven. Dat we ervaren meer mens te worden, als we anderen menselijk tegemoet treden. Dat we het geheim van het geloof vruchtbaar weten te maken voor de wereld en dienstbaar vermogen te zijn aan de ander. Dat is onze wens en onze overtuiging, Contactorgaan Moslims en Overheid Raad van Kerken Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap Nederlands Verbond van Progressief Jodendom

13 en waren meer dan bereid hun kerkruimte voor de zondagochtenden aan onze zustergemeente te verhuren. Er bestaan nog wonderen, want voordien had niemand van deze groep gehoord. Dat onze mensen Lutheranen waren met de nodige problemen was geen punt, het feit dat het evangelie verkondigd zou worden was voor hen het belangrijkste. Hier kunnen ze blijven tot zich een betere mogelijkheid voordoet. Het orgel dat met het laatste transport van hier is meegegaan, staat al ter plekke. De ruimtes zijn verwarmd en er is ook ruimte voor de kindernevendienst. De eerste zondag waren er niet zoveel mensen vanwege sneeuwval, maar 16 december waren er 51 opgetogen mensen die blij waren weer gemeente te kunnen zijn. Al snel hopen zij in de nieuwe ruimte aan het werk te kunnen om de internetverbinding weer op te bouwen, zodat er weer, net als vroeger, kerkdiensten live te volgen zijn bij de mensen thuis. En als klap op de vuurpijl: Eerste kerstdag ’s morgens hebben ze samen met de Sjalomgroep een gezamenlijke kerkdienst gehouden! Hierbij waren 160 (!) mensen aanwezig! Ook zijn er 150 kerstpakketjes gemaakt en uitgedeeld. Deze werden mogelijk gemaakt door een aparte gift van iemand uit onze gemeente. God zij gedankt voor deze uitkomst!

Mieke Frankfoorder, 5146523, [email protected]

ZWOdienst: Lotje, wij gaan ervoor! Zondag 3 februari om 10.00 uur is de ZWOdienst in de Protestantse kerk Ginneken. In deze dienst zingen de cantorijen van de Markus- en Lucaskerk, Ginneken en Prinsenbeek prachtige liederen waarvan enkele speciaal voor deze dienst ingestudeerd zijn. Hannie den Ouden en dochter Marit die tijdens hun Suriname reis het Lotjeshuis hebben bezocht vertellen over hun ervaringen en laten ons genieten van mooie foto’s. Het belooft een goede dienst te worden met Ton van Prooijen als voorganger. De kinderen krijgen een mooi surinaams verhaal te horen. Een deel van de collecteopbrengst is bestemd voor het Lotjeshuis.

Laatste nieuws uit Arad

Na de dienst is er koffie drinken in Mariendal en gelegenheid om foto’s te bekijken van het Lotjeshuis.

Namens de ZWO Karin Nelson

Eindelijk weer positief nieuws uit Arad!! Ongetwijfeld heeft u in het decembernummer van S’amen het slechte nieuws gelezen van de evacuatie van de gemeente uit het Lutherhuis en hun laatste kerkdienst daar in de eetzaal en keuken op 2 december.

“Wat voeren die DOS-diakenen nu eigenlijk uit?’’ 15

Maar zondagavond 16 december laat belde ds. Béla Tothpal mij om te vertellen dat ze al op 9 december een nieuwe plek gevonden hadden waar zij hun kerkdienst konden houden. Er blijkt in Arad een hele kleine (20 pers.) protestantse gemeenschap te zijn met een eigen kerkruimte. Dit is de ‘Çhristliche Evangelische Kirche Sjalom’. Deze mensen kerken ’s middags

Het is december, ‘tropentijd’ voor de diaconie. Er is zoveel te doen zodat er keuzes moeten worden gemaakt. Zo maar een paar activiteiten: de vele kerkdiensten, de kerstvieringen met de ouderen in de Markuskerk, verder nog in bejaardenhuizen en in het Annahuis. Voorts kerstpakketten maken en door de hele stad heen bezorgen. Dit jaar waren het meer dan ooit tevoren, totaal 69 stuks. Verder zijn er nog diakenen die als

S’ amen

14

vrijwilliger aan de Kerstherberg deelnemen. Kortom het waren weer hectische tijden voor de diaconie. Dit jaar hebben we zonder de andere activiteiten te verwaarlozen de dak- en thuislozen als speerpunt genomen. Vandaar dat er 40 pakketten naar het Annahuis zijn gebracht en 10 naar de bus van Stichting De Herberg, de zgn. ‘Soepbus’. Waarom dit jaar de dak- en thuislozen? Leest u Mattheus 25: 31-45 eens door, de z.g.n. “werken van barmhartigheid” Daar staat dat we de hongerigen eten moeten geven, de dorstigen drinken, de naakten kleden, de vreemdeling onderdak bie-den, de zieken en de gevangenen bezoeken, Eigenlijk was het kiezen van het speerpunt dus niet moeilijk, hoewel er voor de 80+ gemeenteleden dit jaar geen kalendertje beschikbaar was omdat het geld ad € 800 aan de kerstpakketten is besteed. De diaconie hoopt dat u het eens bent met de keus van het speerpunt.

Omdat het aantal diakenen te beperkt is om alle activiteiten uit te voeren doen we graag een beroep op de leden van de Johanneskerk- en Markuskerkgemeenschap zich als diaken bij ons aan te sluiten. Gewoon even een gesprekje voeren met een van de diakenen. De diaconie had grote zorgen toen bleek dat de Kerstherberg dit jaar waarschijnlijk geen onderdak meer had. Een verzoek aan het moderamen van de wijkkerkenraad Midden-Zuid en de wijkraad Oost gaf een positieve grondhouding. Natuurlijk moesten er eerst nog wat gesprekken worden gevoerd. Ook de organisatie van de Kerstherberg zocht door en vond een

Zingende kinderen van de basisschool tijdens adventsviering in de Markuskerk plaats in het buurthuis aan de Gerardus van Salmstraat 25 in Breda, zijstraat van de Markendaalseweg. Als u in de gelegenheid bent neem volgend jaar eens een kijkje. De diaconie was buitengewoon verheugd dat de Markuskerk in principe open staat voor ontvangst van de Kerstherberg, ook de komende jaren. Henk Zwaan

kinderkerstfeest in de Markuskerk Fido Dido club Lucaskerk Zit je in groep 5 tot en met 8 en hou je van knutselen, speurtochten, spelletjes doen of gewoon gezellig kletsen, kom dan naar de FidoDido. 1 keer in de 3 weken op vrijdagavond hebben wij van 19.00 uur – 20.15 uur club in de Lucaskerk. Het kost € 1,00 per keer. Opgeven hoeft niet. Kijk voor meer info op de site van de kerk of neem contact op met de lei-ding (Ria 076 – 5426691 – [email protected] / Peter 06 – 18061880 – [email protected] / Jurgen 06 – 31746770 – [email protected]) Groetjes van de Fido Dido leiding Ria, Peter en Jurgen Eerst volgende data clubavonden 2013: 1 en 22 februari, 15 maart, 5 en 26 april, 17 en 25 mei

S’ amen

15

Nieuws uit de wijken

Rondom de Lucaskerk Van de voorzitter In dit januarinummer van S’amen hebben verschillende schrijvers u al een goed nieuw jaar toegewenst. Ik wil u eveneens graag namens de kerkenraad van de NoorderBeemden een voorspoedig 2013 toewensen. Ik wens ons allen een inspirerend jaar toe! Ook in dit nieuwe jaar wil ik in mijn maandelijkse bijdrage aandacht schenken aan een van de werkgroepen die binnen onze wijkgemeente actief is. Deze keer de werkgroep facilitair. Het is niet voor niets dat ik juist in januari aandacht besteed aan deze werkgroep. In de afgelopen periode zijn de leden weer druk in de weer geweest met de voorbereidingen voor de Actie Kerkbalans. Deze jaarlijkse actie, die vanaf 14 januari van start gaat, is van vitaal belang voor het voortbestaan van onze kerk. ‘Kerk zijn’ kan niet voor niks, daar is geld voor nodig en dat zullen we met elkaar moeten opbrengen. Fijn dat weer heel wat gemeenteleden zich hebben op-gegeven als vrijwilliger om de enveloppen van de actie kerkbalans rond te brengen en op te halen in zowel de wijk Haagse Beemden als Breda Noord. Wist u dat het vanaf dit jaar mogelijk is uw toezegging ook digitaal door te geven? Nog niet veel leden hebben hier gebruik van gemaakt, maar volgend jaar zullen dat er vast meer zijn. Naast zorg dragen voor de financiële huishouding, is de werkgroep facilitair ook belast met het praktisch beheer van de Lucaskerk & Noorderlicht, waaronder het onderhoud, de verhuur en de door vrijwilligers uitgevoerde

kosterstaken. Ook behoort het onderhoud van de ledenadministratie van de wijkgemeente tot de verantwoordelijkheden van de werkgroep. Met grote belangstelling wordt op dit ogenblik gekeken naar de ontwikkelingen rondom een wetsvoorstel dat door D’66 wordt ingediend, dat regelt dat gemeenten niet langer persoonsgegevens mogen verstrekken aan kerken. Mocht dit wetsvoorstel worden aangenomen, dan betekent dit een behoorlijke verzwaring van het werk aan de kerkelijke administratie. De jaarlijkse schoonmaak van het kerkgebouw wordt ook altijd georganiseerd door de werkgroep. In september gaven zich te weinig gemeenteleden van de NoorderBeemden op, waardoor het schoonmaken geen doorgang kon vinden. Op zaterdag 9 maart a.s. wordt u allen uitgenodigd een bijdrage te leveren aan de schoonmaak van ons gebouw. Deze keer willen we dit doen in samenwerking met de andere gebruikers, te weten de Bethlehemparochie, de OCIN (Indonesische Gemeente) en de VBCI (Victory Bible Church International). De werkgroep facilitair hoopt dat deze dag een dag van schoonmaak en ontmoeting mag worden. Reserveert u deze datum vast in uw agenda? Hartelijke groeten, Rolf Boertien [email protected]

Vieringen Tussen kerst en veertigdagentijd lezen we vooral gedeelten uit het evangelie naar Lucas. Vaak heel concreet, alledaags en herkenbaar; soms ook confronterend. In elk geval veel stof om over na te denken.

Zondag 20 januari We houden een oecumenische viering in

de Week van Gebed voor de Eenheid van Christenen. Deze keer komen we samen in de Bethlehemkerk en dus beginnen we om half twaalf! Het thema en het materiaal is gekozen door christenen uit India en zij namen Micha 6: 8 als uitgangspunt voor het thema “wandelen met God”

zondag 27 januari Vandaag is de tweede ronde in onze serie compassie-diensten. Wij begroeten vandaag ds. Ton van Prooijen met zijn gekozen thema uit de trefwoorden van de catechismus van de compassie. Het belooft vast weer een heel afwisselende dienst te worden. Op het rooster staat ook dat we zullen samenkomen rond brood en wijn om in de Maaltijd van de Heer onze verbondenheid uit te drukken en te beleven zondag 3 februari De eerste zondag in februari staat in het teken van het Werelddiaconaat. In 2013 is het 50 jaar geleden dat de watersnoodramp inbrak in zoveel levens. De internationale hulp daarna was eigenlijk het startsein voor hulp over grenzen heen: werelddiaconaat. In het leesrooster wordt Lucas 4: 21-30 aangegeven: in zijn geboorteplaats leest Jezus in de synagoge uit de Thora. Wij vieren het feest van de doop: teken van Gods verbond met mensen. zondag 10 februari We begroeten ds. Gaasbeek uit Capelle aan den IJssel. Wij mochten haar al eerder verwelkomen als onze voorganger. Ze is op het ogenblik actief als vervanging voor een zieke collega in Barendrecht. Als ze zich aan het leesrooster houdt, dan horen we in elk geval ook Lucas 5: 1-11 over een wonderlijke visvangst.

S’ amen

Uit de wijkgemeente Deze keer noemen we geen namen, maar op verschillende adressen in onze wijkgemeente wordt het leven van mensen beïnvloed door zorgen rond ziekte en gezondheid. Natuurlijk zijn er juist dan ook momenten van kwaliteit en geluk. En zowel in zorg als in kwaliteit is meeleven vanuit de gemeente altijd op z’n plaats. En omzien naar elkaar is voor alle gemeenteleden. ds. Wim Bisschop

Leren en Ontmoeten In december hebben we weer een interessante en fijne leerhuisavond gehad in de Lucaskerk over de geboorte van Jezus in de schilderkunst. Voor het volgende halfjaar is er weer een nieuw programma klaar. De folder met het programma ligt in de verschillende kerken en ook op de website van de Noorderbeemden kunt u hem vinden. Op 23 januari gaat prof. Polspoel iets vertellen over de ontstaans-achtergrond van de christelijk traditie die eeuwenlang bepalend was voor de wijze waarop wij in onze samenleving omgingen met uitvaart, dood en rouw. Hoe begon het 2000 jaar geleden en hoe het zich heeft gevormd in de eeuwen daarna. Daarbij komt ook het onderscheid tussen de reformatie en het katholicisme aan de orde. Juist op het gebied van uitvaart zijn deze richtingen wezenlijk verschillend. Prof. Polspoel

Uit de wijkkerkenraad Allereerst wensen wij u een heel gezond en gelukkig 2013 toe. Rond de feestdagen hebben we kunnen genieten van inspirerende dien-sten in beide wijkkerken. Dank aan iedereen die hieraan bijgedragen heeft. Ook de kerstnachtdienst in de Grote Kerk was heel sfeervol en er was

16 gaat ook in op de culturele omslag van de laatste decennia die grote invloed heeft op de kerkelijke rituelen rond afscheid nemen. Arthur Polspoel was universitair docent pastoraal theologie aan de Theologische Faculteit van Tilburg, gespecialiseerd in pastorale hulpverlening. Hij publiceerde o.a. over rouw, terminale zorg, eenzaamheid, begraafplaatsen. De lezing begint om 8 uur, vanaf kwart voor 8 is de koffie klaar. Voorafgaand aan de lezing kunt u weer meedoen met de gezamenlijke maaltijd. Daar-voor moet u zich wel opgeven of op de intekenlijst in de Lucaskerk of via [email protected] voor zondagavond 20 januari. Kosten van deze maaltijd is 4 euro. Joyce Rijke

Noordsoos Op 2 januari hadden wij onze Nieuwjaarsbijeenkomst met zoals gewoonlijk een bingomiddag. Hierop volgend ontmoeten we ds Martin Wagenvoorde met een zangmiddag. Hij zal de liederen wat dichterbij ons brengen met verbindende teksten. We zien er naar uit. Omdat we de daarop volgende bijeenkomst ook weer “zingen” hadden staan op ons jaarrooster vervalt dat en houden we ons bezig met een themamiddag. U hoort hier nog van. Om ons te bezinnen op de naaste toekomst, zal binnenkort het soosteam vergaderen. Hierbij vragen we ons af: Zijn we op de goede weg of moeten we andere wegen inslaan? Vast staat een regelmatig contact voor ouderen in de

begeleiding van het Gospelkoor Shalôm uit Nieuwendijk. Zij zongen liederen uit de kerstmusical “The night before Christmas”. Evangelisch Lutherse Gemeente In de eerste helft van het jaar zullen wij maandelijks in de Markuskerk een gezamenlijke dienst met de Evangelisch Lutherse Gemeente hebben wegens ver-

wijk Noord van de Noorderbeemden. Onze groep bestaat al enige tientallen jaren en daar hopen we mee door te gaan. Voor Gijs van Reenen en zijn vrouw Annie speciale wensen voor de komende operatie die Gijs moet onder-gaan. Voor allen een hartelijke groet mede namens het soosteam. Wim de Kruijf

Bolwerkgroep De data voor de Bolwerkgroep in de Lucaskerk voor het nieuwe jaar zijn bekend. Het is de bedoeling elkaar te treffen op 12 januari, 2 februari, 23 februari, 6 april, 27 april, 18 mei, 8 juni en 29 juni. De Bolwerkgroep is er voor een ieder die het gezellig vindt iets te maken of samen koffie of thee te drinken op zatermiddag van half 2 tot 4. Ieder zoekt een prettige bezigheid en zo is er nu de gelegenheid tot verwerken van vilt of het droogvilten van wolvilt en eigen werk meenemen mag natuurlijk ook altijd. Kom gerust langs als je denkt dat het wel eens de club zou kunnen zijn waar jij je bij aan zou willen sluiten. Deelnemers van nu zijn in de leeftijd van 30 tot 80. Er kan heel veel en er hoeft niks roepen we altijd. Gezelschap, gezelligheid, een luisterend oor en steun dat is wat ik er het afgelopen jaar heb gekregen. Ik kijk uit naar fijne bijeenkomsten in 2013. Aanmelden is niet nodig. Mocht de deur dicht zitten trek dan even aan de bel. Hopelijk tot ziens in het Bolwerk. Alfrida Loose [email protected]

bouwing van hun kerk. De laatste dienst voor de verbouwing is daar gehouden op 30 december. De komende periode zal Ds. Marlies Schulz tijdens een aantal diensten voorgaan in de Markuskerk. Verdiepingsbijeenkomst Op zaterdag 26 januari is er een verdiepingsbijeenkomst in de Markuskerk

S’ amen waar zowel de leden van de wijkkerkenraad als ook de leden van de wijk-raden van de Johannes- en de Markuskerk en de wijkteams en overige belangstellenden welkom zijn. Vanaf 09.30 uur staan de koffie en thee klaar. Het programma begint om 10.00 uur en duurt, met een pauze, tot 13.00 uur. We sluiten af met een gezamenlijke lunch. De bijeenkomst heeft als titel: De mus vindt een huis en de zwaluw een nest. Het doel/programma van deze bijeenkomst is: • Kracht van de eigen wijkkerk ontdekken of daar bij stil staan; • Ons ervan bewust worden dat we als wijkkerk iets kunnen bieden in de wijk wat nodig is, waar behoefte aan is, wat mist, of wat een handreiking biedt in een bepaalde situatie. • Randkerkelijke en onkerkelijke mensen die je wilt aantrekken doen mee en komen als ze er iets aan hebben. Bied daarom iets aan wat mensen in de wijk nodig hebben. Ga daarbij uit van waar je als wijkkerk sterk in bent. Leef je in de doelgroep in. • Draagvlak voor en inpassen van het Noorderlichtwerk in onze missionaire gemeente.

17

Rondom de Markuskerk

bergen beklimmen, waden door rivieren, bloemen plukken bij maanlicht,

Samen kerken Deze maand is de verbouwing van de Lutherse kerk begonnen. Waarschijnlijk kan de kerk daardoor tot aan de zomer niet worden gebruikt. De lutherse gemeenteleden zullen daarom de komende maanden bij ons intrekken. Elke maand is er een gezamenlijke dienst die wordt geleid door ds. Marlies Schulz en met Pasen en Pinksteren gaan Marlies en ik samen voor. Over samen kerken gesproken: de eerste gezamenlijke dienst is op 20 januari, in de ‘week van gebed voor de eenheid van de christenen’. Zoals elk jaar is dat een oecumenische dienst met onze overburen van de Michaelkerk. De kerkdienst is in ons kerkge-bouw. Marlies Schulz gaat daarin voor met diaken Ben Hendriks. Het koor van de Michaëlkerk zal zingen

dwalen door eenzaamheden en woestijnen, een kaars branden tegen de storm, oplopen met anderen of hen dragen, brood delen en vieren in de nacht. Leven is pelgrimeren, een tijdlang werken aan de weg, een brug bouwen over het water, rovers en duivels verjagen, waken en bidden met zieken, doden begraven bij de kapel. Maar nooit raken de pelgrims thuis: vreemdelingen vestigen niet. Wanneer zij eindelijk aankomen, weten ze wat ze vermoedden: DE WEG IS HET DOEL

Op zaterdagavond 19 januari organiseert de Raad van Kerken een oecumenische viering met speciale aandacht voor mensen met een verstandelijke beperking. Iedereen is van harte welkom om 19.00u in de Petrus en Pauluskerk (Graaf Hendrik III Plein 28)! Het thema is ook dan: wandelen met God.

Met ds. Ton van Prooijen en de beide Noorderlichtpastores, de heer Joost de Bruijn en mevrouw Berthe van Soest, gaan we op een inspirerende manier met deze gesprekspunten aan de slag. U kunt zich voor deze bijeenkomst opgeven tot uiterlijk woensdag 23 januari bij: K. van Mourik (tel. 076 – 56 54 987) of per email [email protected] Moderamen Wijkkerkenraad MiddenZuid K. van Mourik- van Bokkem, scriba [email protected]

Compassiedienst Op 27 januari is er in alle wijkkerken een compassiedienst, n.a.v. de Catechismus van de compassie. In onze kerk zal ds. Wim Bisschop het thema ‘Waarheid’ belichten.

Beroepingswerk Breda Midden-Zuid Naar aanleiding van de advertentie die is geplaatst in Kerkinformatie zijn een tiental reacties ontvangen. Het nu volgende traject van spreken met en horen van kandidaten is uiteraard der zaak vertrouwelijk. Daarom zal het enige tijd duren voor er verder nieuws te melden valt. In ieder geval is de gebleken belangstelling bemoedigend en geven de ontvangen reacties vol-doende handvaten om mee aan de slag te gaan. Namens de beroepingscommissie, Leon Geschiere

Leven is op weg zijn

Werelddiaconaat

Wandelen met God Dit jaar is het thema van de landelijke gebedsweek ‘Wandelen met God’. Centraal staat Micha 6:8: “Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de HEER van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God.” Op de website van de Raad van Ker-ken staat n.a.v. deze tekst:

3 februari is de zondag voor het werelddiaconaat. In alle kerken zal gecollecteerd worden voor het project van onze ZWOcommissie, het Lotjeshuis in Suriname. Henk Berflo gaat in deze dienst voor. De ZWO-commissie organiseert die zondag een bijzondere viering in de Laurentiuskerk (Ginneken) waaraan vier cantorijen meedoen, de cantorij van de Laurentiuskerk zelf, die van de Lucaskerk, die van de protestantse gemeente Prinsenbeek en onze Markuscantorij. Meer informatie over deze dienst vindt u elders in deze S’Amen. Ton van Prooijen

S’ amen

Rondom de Johanneskerk Vieringen Zondag 20 januari Tweede zondag van Epifanie. De bruiloft te Kana. Viering van het heilig Avondmaal. Op een gegeven moment tijdens een bruiloftsfeest te Kana meldt de moeder van Jezus dat er geen wijn meer is. Wijn staat voor feestelijkheid en vreugde, voor zinbeleving en genieten. Als die op is, ontbreekt er iets elementairs. Dan gaat Jezus iets doen met dat gebrek aan wijn. Hij laat zien dat in gewoon water ‘wijn’ schuilt. Het gaat uiteindelijk om het gewone in ons leven, ons huis, tuin, keuken, werk, trouw en tijd voor anderen. Juist het gewone doet er toe in de aan-dacht die je geeft aan mensen en dingen. En soms zul je dan proeven, door alle geploeter heen, dat er in het gewone ‘wijn’ blijkt te zitten. Gewone dingen die we beleven of doen, kunnen soms opengaan tot op de diepste zin van ons bestaan, tot op God. En het is goed om dat af en toe te vieren, om tijd en ruimte vrij te maken voor het gewone, dat door alles heen ook zo bijzonder is. (Johannes 2: 1-11) Zondag 27 januari Derde zondag van Epifanie. Oecumenische viering in het kader van de week van gebed voor de eenheid van Christenen samen met de Martinuskerk. Aanvang dienst in de Johanneskerk 10.00 uur. Thema van dienst, is: ‘Wandelen met God’. En we lezen Micha 6:18 en Lucas 24: 25-35. Een gelegenheidskoor, bestaande uit enkele leden van Capella Breda zal haar medewerking verlenen, waarin Pastor Henny Spooren-Schaart en dominee Martin Wagenvoorde de voorgangers zijn. Zondag 3 februari Vierde zondag van Epifanie. Over weerstand gaat het in het evangelie van vandaag. Weerstand tegen Jezus en zijn Boodschap. Je bent al gauw geneigd om het ‘vandaag’ waarmee Jezus zijn preek in de synagoge begint (“Vandaag hebben jullie deze schrifttekst in vervulling horen gaan”) ook toe te passen op de afwijzing waar Jezus op stuit. Omdat wij het gevoel hebben dat Jezus ook ‘vandaag

18 de dag’ wordt afgewezen; dat onze samenleving niet wil luisteren naar Gods Woord. Wat opvalt in het evangelie is echter dat de tegenstand niet komt van ‘de anderen’, niet van ‘de modern heidenen’, om zo te zeggen. Het zijn Jezus’ stadsgenoten, zijn eigen mensen die geen raad weten met zijn verkondiging. Zou dat het ook ‘vandaag de dag’ kunnen zijn? Zou het evangelie wel-licht eerst een spiegel voorhouden aan òns, Jezus’ eigen volk, zijn broeders en zusters, aan ons christen-mensen? In elk geval iets om over na te den-ken. (Lucas 4: 121-30) Zondag 10 februari Vijfde zondag van Epifanie; voorganger dhr. A. van Meeteren, Sliedrecht. Menig ouderpaar weet zich geen raad. Ze verwijten zichzelf van alles en nog wat. Ze hebben het blijkbaar niet goed gedaan, want hun kinderen ‘doen nergens meer aan.’ En menige pastor ondervindt dit. Iedere zondag minder mensen in de kerk. Ligt het aan hem (haar)? Heeft hij (zij) zijn (haar) preken niet goed voorbereid? Te weinig huis bezoek gedaan misschien? Telkens moeten die ouders en die pastores weer zeggen: ‘Heer, de hele nacht hebben wij gezwoegd. Wij hebben van alles geprobeerd en niets gevangen. En u vraagt ons op-nieuw het net uit te werpen.’ Dat hebben ze in Jezus’ tijd ook meegemaakt. Daar vertelt Lucas over in het evangelie. Hij wil ons met het roepingsverhaal van Simon Petrus, Jakobus en Johannes bemoedigen. Hij wil ons zeggen: ga door, gooi je net opnieuw uit. Het net dat in jouw handen leeg bleef, kan door Gods toedoen veranderen in een vol net. Dat is al eens gebeurd. Wie zal durven zeggen dat dit niet meer gebeuren zal? Ga door met je roeping ondanks alles. (Lucas 5: 1-11) Zondag 17 februari Eerste zondag van de Veertigdagentijd. Iedereen kent wel een of meerdere ‘woestijnervaringen’ in zijn leven. ‘Woestijn’ is een beeld dat in de bijbel gebruikt wordt voor die stukken van je leven, die je meestal zelf niet zóekt, maar die je overkomen. Je wordt uit het gewone (wat heet!) leven geworpen en het onbekende en de leegte ingedreven. ‘Woestijn’ is een ervaring van verwarring en angst, van twijfel en onzekerheid. Het is een land waar je de weg niet weet, uitzichtloos, zonder pespectief. De verhalen van Israël echter vertellen, dat er in de woestijn niet alleen maar

crisis is. Op het diepste punt, bij de grootse onzekerheid of onmacht, was God er ook. In het hart van de woestijn, hoe vreemd of onuitstaanbaar dat ook kan voelen, is meestal een schat verborgen. Een woestijnervaring kan een mens brengen tot een nieuw verstaan van zijn leven, tot meer menselijkheid. Ook daarom is ons leven ondenkbaar zonder zulke perioden. Alleen door de woestijn heeft Jezus zichzelf gevonden. Ook voor ons is er geen andere weg. (Lucas 4:1-13).

Martin Wagenvoorde

Impressie nieuwjaarsreceptie AK

S’ amen

19

Geknipt voor U R. v. Klaveren-Koelewijn

Wie niet in wonderen gelooft In zijn fraaie boekje "Wie niet in wonderen gelooft, is geen realist" vertelt Frank Arnau een prachtig verhaal. De Kanselier van Karel de Vijfde haat de opperrabbijn Ephraïm Nachum en wil hem tot elke prijs vernietigen. Hij verzamelt belastend bewijsmateriaal en legt dat voor aan de keizer. Deze heeft sympathie voor de opperrabbijn en wil hem een laatste kans geven. Hij ontbiedt de rabbijn en zegt:'Er zijn zware aanklachten tegen u. U zou moeten sterven door het zwaard. Maar in onze grenzeloze genade zullen wij het laatste oordeel aan de Hoogste laten. Daarom hebben wij bevolen dat in een bokaal twee bonen gelegd zullen worden, een witte en een zwarte. U, opperrabbijn, zult zonder een woord te zeggen, op straffe des doods, uit de bokaal een boon nemen. Pakt u de zwarte, zo bent u een kind des doods, pakt u de witte, dat u leve en begenadigd zij'. Rabbi Ephraïm buigt diep en verdwijnt. In gedachten verzonken loopt hij door de lange gang van het paleis. Hij gaat op de grond zitten bij een hoge pilaar en denkt na. Afgezien van de kans dat hij de witte boon zal pakken, ziet hij geen uitweg. Zijn leven, zo rekent hij uit, is al voor de helft verloren. Dan hoort hij voetstappen. De kanselier nadert in gezelschap van zijn kamerheer. 'De Jood kan ons weer ontglippen' zegt de kamerheer. 'Ik voel dat het geluk hem welgezind is en hem de witte boon in handen zal spelen'. De kanselier zegt spottend:

'U vergist zich, edele ridder. De Jood zal geen witte boon kúnnen pakken....' en giechelend voegt hij er aan toe:'...want ik leg in de bokaal twee zwarte bonen, zodat hij in ieder geval een zwarte boon pakt'. 'Grandioos!'roept de kamerheer geestdriftig. 'Een geniaal idee!'. De rabbijn sluipt terneergeslagen het paleis uit. Nu is er geen redding meer. Hij kan alleen maar een zwarte boon pakken en hij mag op straffe des doods niets tegen de keizer zeggen over het duivelse plan van diens kanselier. Hij gaat naar huis, sluit zich op in zijn studeerkamer, kijkt omhoog opdat hem licht geschonken mag worden door Hem. De volgende dag loopt hij kaarsrecht tussen de lijfgarde door tot voor de treden van de troon. Hij loopt de scherprechter voor-bij, die het zwaard met beide handen omklemt, gereed om zijn ambt te vervullen. De keizer wenkt de kanselier. 'Reik de Jood de bokaal aan!'. De kanselier doet wat hem bevolen wordt en houdt rabbi Ephraím met spottende blik de bokaal voor. Ephraím Nachum strekt zijn hand uit, grijpt diep in de bokaal, haalt er een boon uit, verbergt die in zijn hand, brengt hem snel naar zijn mond en slikt hem in. 'Jij bent ten dode opgeschreven!' roept de kanselier. 'Jij hebt het bevel van de keizer getrotseerd'. De rabbi buigt diep voor de keizer. 'Waarom heb ik uw bevel getrotseerd? U hebt mij bevolen uit de bokaal een boon te nemen. Ik zal sterven door het zwaard als het een zwarte boon is en ik zal begenadigd zijn als het een witte boon is. Ik heb een boon uit de bokaal genomen zoals u mij hebt bevolen. Grote keizer, beveel nu uw kanselier dat hij uit de bokaal de boon neemt die ik níet genomen heb. Als het de witte boon is, dan was mijn boon de zwarte en moet ik sterven door het zwaard, maar als het de zwarte is dan ben ik begenadigd, want dan heb ik de witte boon gepakt'. Jules Evans, Filosofie voor het leven en andere gevaarlijke situaties. Tweeduizend jaar oude ideeën hebben nog steeds levensveranderende kracht aldus de Britse Filosoof Evans. Soldaten, psychologen, gangsters en astronauten verbeteren hun leven met antieke filosofie.

Belangstelling voor informatie uit de protestantse kerken? Eenmaal per veertien dagen: Kerkbulletin. Aanmelden: [email protected]

De boekenplank Renate van der Zee, Bitter avontuur. Drie vrouwen dromen van een beter leven in Nederland, maar vragen zich al snel af wie er in dit land nog te vertrouwen is. Zij ver¬tegenwoordigen een veel grotere groep onzichtbare kwetsbaren.

Ten Have, 320 blz., € 19,95

Erik Borgman en Mirjam van Reisen (red.), De verbeelding van Marga Klompé. Perspectieven op de toekomst De oud-minister inspireert door haar aandacht voor de menselijke persoon en de menselijke waardigheid en haar oog voor recht en diversiteit. Klement, 256 blz., € 22,50

Oe Geus, 251 blz., € 17,95

Willem Pekelder, De menselijke maat Agnes van Ardenne, kardinaal Simonis, bisschop Bär, Henri Beunders en veel andere dwarse en eigenzinnige Nederlanders figureren in deze bundel interviews en reportages (ook uit Volzin). Zij vertellen over hun hoop, angst en visioenen. Uitgeverij U2pi, 396 blz., € 24,50

Albert Schweitzer, Uit mijn Leven en denken H.D. Tjeenk Willink & Zoon, 223 blz., (antiquarisch) Schweitzer groeit op in een gelukkig gezin, ontpopt zich tot een briljant student filosofie en theologie en tot een groot muzikaal talent. Binnen de kortste keren is hij hoogleraar. Maar ondanks zijn succes houdt één bijbelvers hem continu bezig: 'Want wie zijn leven wil redden, zal het verliezen, maar wie zijn leven om Mij verliest, die zal het redden'. Dit zet hem aan tot een radicale

S’ amen ommekeer. Hij wil zijn talenten delen en hij besluit geneeskunde te gaan studeren. Hij neemt weer plaats tussen de studenten van achttien en velen verklaren hem voor gek. Dan vertrekt hij naar Lambarene (Gabon) om een ziekenhuis te bouwen. Ik vind het mooi dat hij vol overtuiging gehoor geeft aan zijn roeping. Wat hij doet én zegt, vallen samen. Hij belichaamt iets groters en vormt tegelijkertijd zelf niet meer het middelpunt. Aan dat soort authenticiteit is in onze tijd veel behoefte volgens mij. Zelf ben ik meermalen in Kenia geweest en heb daar meegeleefd in de sloppenwijken van Kisumu in het Pandipieri-project. Als voorzitter van 'Vrienden van Pandipieri' probeer ik het werk vanuit Nederland nu te ondersteunen. Vol vuur en gedrevenheid. Dominicaans, zeg maar." (CV)

20

De goeden winnen net iets vaker Er is meer democratie en minder oorlog dan ooit tevoren. De planeet raakt niet overbevolkt en er is genoeg olie en aardgas en andere grondstoffen voor al onze kinderen. Genoeg tijd ook om duurzame energiebronnen te ontwikkelen. Zelfs de strijd tegen klimaat¬verandering is te winnen. Journalist Bicker Caarten biedt een geloofwaardig en blijmoedig perspectief op de toekomst. Dat vindt ook Hans Wijers, oud-minister van Economische Zaken. Wat de geweldscijfers betreft leunt hij zwaar op het gedegen onderzoek van de Canadese wetenschapper Steven Pinker die aantoonde dat 'de goeden' door de geschiedenis heen net iets vaker winnen dan 'de slechten'. Als er meer mensen op de wereld zijn, nemen ze meer ruimte in beslag en verbruiken ze meer grondstoffen, maar zijn er ook meer mensen die nadenken. En als die mensen nu eens met elkaar verbonden worden zoals nooit tevoren, wat is er dan niet allemaal mogelijk? (CV) Michiel Bicker Caarten, Het gaat geweldig. 100 feiten die u een andere kijk op de wereld geven. Bert Bakker, 205 blz., €15,-

Activiteiten-agenda Voor meer gegevens: zie elders in dit blad (evt. vorig nummer) en www.protestantsegemeentebreda.nl

NB=NoorderBeemden, MZ=Midden-Zuid, BWA=Breda-Wismar-Arad, ZWO=Zending Werelddiaconaat Ontwikkelingsamenwerking PGB=Prot. Gemeente Breda, NL=Noorderlicht, BP=Bethlehem Parochie, AH=Annahuis, VvdS=Vrienden van de Synagoge, JP=Jeruzalemparochie, PGG=Prot. Gemeente Ginneken, MiP=Michaëlparochie, MaP=Martinusparochie, WP-Willibrordusparochie (Tet.), ELG=Evangelisch Lutherse Gemeente, PGP=Protestantse Gem. Prinsenbeek

S’ amen Ekklesia Breda Waalse Kerk (Catharinastraat 83b) 10:30 uur 3 februari toespraak Franck Ploum m.m.v. Ekklesia koor o.l.v. Jerry Korsmit pianist Daan Boertien

21 Remonstrantse Gemeente Cimburgalaan 98

Doopsgezinde Gemeente Cimburgalaan 98

10:30 uur

10:30 uur

20 januari ds. A.N. Verheul

20 januari Ringdag Dordrecht

3 februari mevr. dr. C.M.G. BerkvensStevelinck

27 januari ds. Reinhold

20 januari Oecumenische dienst ds. S. de Vries uit Schalkwijk m.m.v. H.H. koor. Afsluiting gebedsweek .

3 februari ds. M.C. Eberwijn-Vervelde

27 januari ds. G. H. ten Thije uit Breda

17 februari s. D.H.L Lunenborg-Moret

Prot. Gem. Ginneken 10:00 uur Behalve de eerste zondag alle zondagen dienst van Schrift en tafel.

3 februari ds T. van Prooijen dienst van Woord en gebed m.m.v verschillende cantorijen. Zondag werelddiakonaat. 10 februari ds. M.P.C.F. Lanooy uit den Haag

Vieringen in de periode 20 januari t/m 17 februari 2013 Protestantse wijkgemeente NoorderBeemden Lucaskerk, Tweeschaar 125, aanvang 10:30 uur Tijdens alle morgendiensten is er kinderopvang en kindernevendienst Maandelijks jongerennevendienst, info: Noorderbeemden.nl 20 jan. : Bethlehemkerk aanvang 11.30. oec. Viering Pastor F. Verkleij en ds. W. Bisschop 27 jan. : ds. W. Bisschop, Maaltijd van de Heer 03 febr. : ds. W. Bisschop, doopdienst 10 febr. : ds. H. Gaasbeek (Capelle aan den IJssel) 17 febr. : ds. W. Bisschop Protestantse wijkgemeente Breda - Midden/Zuid locatie Markuskerk, Hooghout 98, aanvang 10:00 uur Tijdens alle morgendiensten is er kinderopvang en kindernevendienst

Amphia Ziekenhuis, locatie Langendijk Altijd dienst van Schrift en Tafel op zondagmorgen aanvang 10:15 uur. 20 jan. : ds. A. Visser 27 jan . : ds. K. van Huisstede 03 febr. : pastor P. Looijse 10 febr. : pastor P. Galama 17 febr. : ds. T. Los Amphia Ziekenhuis, locatie Molengracht, Molengracht 21, Altijd dienst van Schrift en Tafel op zondagmorgen aanvang 10:30 uur. 20 jan. : pastor J. Schippers 27 jan. : pastor P. Galama 03 febr. : ds. T. Los 10 febr. : pastor J. Schippers 17 febr. : ds. K. van Huisstede

20 jan. : ds. M. Schulz en pastor B. Hendrikse week voor de eenheid in de Markuskerk m.m.v dames en herenkoor Michaelkerk 27 jan. : ds. W. Bisschop 03 febr. : drs. H. Berflo, Werelddiaconaat 10 febr. : ds. Abr. Heringa 17 febr. : ds. T van Prooijen

Verpleeghuis Aeneas Altijd dienst op zaterdagavond aanvang 18:15 uur 19 jan. : ds. Henrieke ten Thije 26 jan. : pastor W. Franken 02 feb. : pater M. van Kooten 09 febr. : pater M. van Kooten 13 febr. : pater M. van Kooten / pastor W. Franken 16 febr. : ds. Henrieke ten Thije 23 febr. : ds. Henrieke ten Thije

locatie Johanneskerk, Dreef 5, aanvang 10:00 uur. 20 jan. : ds. M. Wagenvoorde 27 jan. : ds. M. Wagenvoorde, oecumenische dienst met de Martinusgemeente 03 febr. : ds. M. Wagenvoorde, Werelddiaconaat 10 febr. : ds. A. van Meeteren 17 febr. : ds. M. Wagenvoorde

Woonzorgcentrum De Breedonk, locatie Mastbos Altijd dienst op vrijdagmiddag aanvang 15:00 uur 25 jan . : ds. M. Wagenvoorde 01 febr. : pastoor P. van Gorp 08 febr. : ds. A. Vlieger 15 febr. : ds. M. Wagenvoorde 22 febr. : ds. C. Nieuwenhuizen

S’ amen

22

Zorgkruispunt de Werve Vrijdagen, 15:30 uur Evangelisch Lutherse Gemeente Lutherse Kerk, Veemarktstraat 11, Stadserf 3 (achteringang) aanvang 10:30 uur Oecumenisch Middaggebed Grote Kerk Op dinsdagmiddag 12:30 uur luidt de angelusklok bij de viering in de Grote Kerk. U bent van harte welkom voor dit meditatieve moment, dat duurt tot 12:50 uur. Er zijn wisselende voorgangers uit de kerken die lid zijn van de Raad van Kerken. Organist is Kick Schaart. Informatie en wijzigingen voor de rubriek ‘Vieringen’ vóór 5 februari doorgeven aan de redactie: [email protected]

• Pas op voor bedelbrieven Kerk in Actie krijgt net als veel particulieren en

diaconieën mailtjes van mensen uit Afrikaanse landen, waarin gevraagd wordt om geld. Het klinkt sympathiek om rechtstreeks hulp te geven. Toch wil Kerk in Actie hiervoor waarschuwen, omdat je nooit weet of het geld goed terechtkomt. Waar kunt u op letten als u het niet vertrouwt? 1. Bedenk hoe men aan uw (e-mail) adres komt. Het is verdacht als iemand u zomaar weet te vinden. 2. Vaak zijn de verhalen erg dramatisch en wordt er op uw gevoel ingespeeld. 3. Soms wekt men vertrouwen doordat er sprake is van een priester of dominee. 4. Bedenk: veel arme mensen hebben geen rekening waarop men kan geld kan storten. 5. De verwijzing naar een school die u terugvindt op een website, is geen garantie dat het goed zit. 6. Na het ene verzoek volgt weer een ander verzoek, omdat zich weer nieuwe drama’s voordoen. Wees kritisch en alert. Maak geen geld over naar onbekenden.

Landelijke Pastorale Dag 13 april 2013 in Gouda Op zaterdag 13 april 2013 wordt in Gouda de tweede Landelijke Pastorale Dag gehouden. Het thema van de dag is ‘Geloven in pastoraat?!’ Dr. Jean- Jacques Suurmond, onder meer bekend van zijn columns in dagblad Trouw, verzorgt daarbij een lezing. Daarna volgt een programma van 35 workshops in drie ronden. Het programma duurt van 10.00 tot 16.00 uur. De kosten bedragen € 22,50, inclusief lunch. Bij opgave vóór 7 maart betaalt u slechts € 20,-. De dag vindt plaats in de Christelijke Scholengemeenschap de Goudse Waarden in Gouda. De eerste Landelijke Pastorale Dag vond plaats in april 2011 in Amersfoort. Omdat de belangstelling voor de dag groter was dan verwacht, wordt nu uitgeweken naar een locatie waar meer bezoekers terecht kunnen zodat niemand teleurgesteld hoeft te worden. Informatie: www.pkn.nl/pastoraat