Sanctiebeschikking Kenmerk: 22942/2010014782 Betreft: verkoop van studieboeken met korting Sanctiebeschikking van het Commissariaat voor de Media betreffende overtreding van artikel 6, eerste lid, eerste volzin, van de Wet op de vaste boekenprijs (hierna: Wvbp) door Off-Screen Studievereniging Film- en Televisie Wetenschap (hierna: Off-Screen). _________________________________________________________________________
a. Verloop van de procedure 1.
Bij brieven van 25 september 2009 (kenmerk: 19398/2009014392), 16 oktober 2009 (kenmerk: 19398/2009015282) en 24 december 2009 (kenmerk: 19398/2009019117) heeft het Commissariaat Studie Boeken Compleet v.o.f. (hierna: StudieBoeken.com) verzocht informatie te verstrekken over de verkoop van studieboeken met 10% korting via de webwinkel van Off-Screen.
2.
Bij brieven van 8 oktober 2009, 3 november 2009, 10 januari 2010 en 11 maart 2010 heeft StudieBoeken.com de gevraagde informatie aan het Commissariaat verstrekt.
3.
Bij brieven van 7 mei 2010 (kenmerk: 19398/2010006485) en 10 juni 2010 (kenmerk: 19398/2010009346) heeft het Commissariaat Off-Screen verzocht informatie te verstrekken over de verkoop van studieboeken met 10% korting via de webwinkel van Off-Screen.
4.
Bij brief van 23 juni 2010 heeft Off-Screen de gevraagde informatie aan het Commissariaat verstrekt.
5.
Bij brief van 26 augustus 2010 (kenmerk: 22942/2010012238) heeft het Commissariaat Off-Screen op de hoogte gesteld van het voorlopige oordeel dat geen sprake was van een collectieve bestelling in de zin van artikel 2, onder a van het Besluit vaste boekenprijs (hierna: Bvbp) zodat door Off-Screen ongeoorloofde korting werd toegepast. Het Commissariaat maakte het voornemen kenbaar tot het opleggen van een bestuurlijke boete van € 1,- wegens overtreding van artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp. Tevens nodigde het Commissariaat Off-Screen uit voor een hoorzitting op 16 september 2010.
6.
Bij e-mail van 10 september 2010 heeft Off-Screen te kennen gegeven dat Off-Screen niet bij deze hoorzitting aanwezig zou zijn.
b. Feiten 7.
Studievereniging Off-Screen bestelt sinds september 2009 studieboeken bij StudieBoeken.com. De bestelling door Off-Screen bij StudieBoeken.com geschiedt op basis van een schatting van het benodigde aantal boeken.
8.
Leden van Off-Screen kunnen deze studieboeken kopen via de webwinkel van OffScreen, www.offscreen.nl, en in de eerste week van elk semester in het fysieke verkooppunt, het zogenaamde Off-Screenhok. Studenten die via de website van OffScreen boeken willen bestellen, dienen lid te zijn van deze studievereniging.
9.
De leden van Off-Screen krijgen bij aankoop van studieboeken via de webwinkel of in de eerste week voor de aanvang van het semester in het fysieke verkooppunt van de
studievereniging, 10% korting op Nederlandstalige boeken en 20% korting op buitenlandse boeken.
c. Relevante bepalingen 10. Artikel 1, onder h, Wvbp definieert een verkoper als degene die door de uitgever of de importeur in het handelsverkeer gebrachte boeken of muziekuitgaven verkoopt aan eindafnemers. 11. Artikel 1, onder j, Wvbp definieert een eindafnemer als degene aan wie de verkoper boeken of muziekuitgaven verkoopt voor eigen gebruik. 12. Artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp bepaalt dat de verkoper gehouden is bij verkoop van boeken in de Nederlandse of Friese taal de prijs toe te passen die de uitgever voor deze boeken heeft vastgesteld. 13. Artikel 13 Wvbp bepaalt dat bij of krachtens algemene maatregel van bestuur regels kunnen worden gesteld omtrent het toepassen door een verkoper van kortingen op de vaste prijs. In hoofdstuk 1 Bvbp wordt vervolgens nadere invulling gegeven aan het begrip kortingen in de zin van artikel 13 Wvbp. 14. Ingevolge artikel 2, onder a, Bvbp kan de verkoper voor boeken die dienen tot onderwijs dat vanwege de overheid of vanwege een rechtspersoon zonder winstoogmerk wordt gegeven, voor zover die boeken deel uitmaken van de voorgeschreven literatuur, een korting op de vaste prijs toepassen van: a. ten hoogste 10 procent bij gelijktijdige levering van meerdere exemplaren van die boeken aan instellingen van onderwijs en aan door instellingen van onderwijs schriftelijk gemandateerde natuurlijke personen of rechtspersonen; b. ten hoogste 5 procent bij gelijktijdige levering van meerdere verschillende van die boeken aan een eindafnemer die is ingeschreven als leerling of student aan een instelling die valt onder de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. 15. Op grond van artikel 17 Wvbp kan het Commissariaat in geval van overtreding van het bepaalde bij of krachtens de hoofdstukken 2 tot en met 4 Wvbp een bestuurlijke boete opleggen.
d. Standpunt Off-Screen 16. Off-Screen is van mening dat zij als niet als verkoper maar als (collectieve) eindafnemer optreedt bij de aankoop van studieboeken bij StudieBoeken.com. Dit blijkt uit de periode waarin zij bestelt en levert (alleen de eerste week van het studiesemester), de aard van de boeken die zij levert (alleen verplicht voorgeschreven), de personen aan wie geleverd wordt (leden van de studievereniging), het feit dat de boeken in beginsel in pakketten worden geleverd en het feit dat besteld wordt aan de hand van de verwachte vraag van de leden.
e. Informatie StudieBoeken.com 17. Off-Screen plaatst de bestelling bij StudieBoeken.com op basis van een schatting van de benodigde boeken. Dit is het gevolg van het feit dat boeken al besteld moeten zijn enkele weken voordat de studenten beginnen met hun onderwijs. Studenten zijn dan vaak nog niet op de hoogte van de voorgeschreven literatuur of in het eerste jaar nog niet aanwezig op de universiteit. De schatting wordt gedaan op basis van het aantal ingeschreven studenten, het aantal leden en historische aantallen. 18. StudieBoeken.com levert de boeken in bulk bij Off-Screen, waarna de studievereniging de boeken onder haar leden verspreidt. Het grootste deel wordt verspreid via uitgifte op locatie, het overblijvende deel wordt via de webwinkel van Off-Screen verkocht. 19. Door de studenten wordt rechtstreeks aan Off-Screen betaald. Off-Screen ontvangt een factuur van StudieBoeken.com voor de bestelde boeken. Retouren worden door OffScreen aan StudieBoeken.com gestuurd. Dit geldt ook voor boeken die reeds door de leden waren gekocht, maar die geretourneerd worden.
f.
Overwegingen Commissariaat Off-Screen is verkoper
20. Artikel 1, onder h, Wvbp definieert een verkoper als degene die door de uitgever of de importeur in het handelsverkeer gebrachte boeken of muziekuitgaven verkoopt aan eindafnemers. 21. Door Off-Screen en StudieBoeken.com is het standpunt ingenomen dat Off-Screen niet als verkoper maar als collectieve inkoper voor haar leden optreedt. Om deze reden zou StudieBoeken.com ingevolge artikel 2, onder a, Bvbp als verkoper voor boeken die deel uitmaken van de voorgeschreven literatuur, bij levering aan Off-Screen een korting op de vaste prijs kunnen toepassen van 10%. Het Commissariaat deelt dit oordeel niet en overweegt daartoe het volgende. 1
22. Ingevolge artikel 2, onder a, Bvbp en de Nota van Toelichting op dit artikel betreft onderwijskorting bij collectieve aanschaf het geval waarin de verkoper levert aan een onderwijsinstelling of aan een studentenvereniging, een oudervereniging of een andere door de onderwijsinstelling schriftelijk gemandateerde natuurlijke of rechtspersoon die bij het kopen optreedt namens een herkenbare achterban van deelnemers. 23. Zowel bij collectieve aanschaf in de zin van artikel 2, onder a, Bvbp als bij individuele aanschaf in de zin van artikel 2, onder b, Bvbp is er sprake van verkoop aan eindafnemers. Collectieve aanschaf kan dus nooit plaatsvinden met het oogmerk van doorverkoop. Bij collectieve aanschaf worden de boeken of muziekuitgaven gedistribueerd over de deelnemers in de aanschaf. 24. Het Commissariaat is van oordeel dat de wijze waarop de bestelling van Off-Screen bij StudieBoeken.com tot stand komt, meebrengt dat geen sprake is van een collectieve aanschaf in de zin van artikel 2, onder a, Bvbp. Daarbij acht het Commissariaat van belang dat de bestelling door Off-Screen bij StudieBoeken.com niet plaatsvindt op basis van samenvoeging (collectivering) van bestellingen die leden vooraf bij OffScreen hebben geplaatst, maar op basis van een schatting van het potentiële aantal eindafnemers en verkoopcijfers van eerdere jaren.
1
25. Nu de leden van Off-Screen Off-Screen niet vooraf opdracht hebben gegeven om namens hen bij StudieBoeken.com door hen genoemde studieboeken te kopen, is geen sprake van een collectieve aanschaf in de zin van artikel 2, onder a, Bvbp. 26. Daarnaast wordt in de Nota van Toelichting aangegeven dat collectieve aanschaf nooit kan plaatsvinden met het oogmerk van doorverkoop. Bij collectieve aanschaf worden de boeken gedistribueerd over de deelnemers in de aanschaf. Nu in het onderhavige geval Off-Screen de boeken vooraf op basis van schattingen bij StudieBoeken.com bestelt, zijn de studenten waaraan de boeken uiteindelijk worden verkocht op het moment van bestellen geen deelnemer in de aanschaf. De boeken worden dus door Off-Screen aangeschaft met het oogmerk van doorverkoop, zodat geen sprake is van een collectieve bestelling waarbij de verkregen korting mag worden doorgegeven aan deelnemers in de aanschaf. 27. Het Commissariaat wordt in zijn oordeel bevestigd doordat het voor studenten ook mogelijk is om tijdens de verkoop van de boeken lid te worden van de studievereniging. Daarnaast worden boeken die niet zijn verkocht tijdens de verkoop op locatie, alsnog via de webwinkel van de studievereniging verkocht. 28. Het Commissariaat maakt hieruit op dat Off-Screen zich richt op het als boekverkoper inkopen van de bulk van voorgeschreven of aanbevolen studieboeken. Off-Screen moet dus worden aangemerkt als verkoper en is daarbij gehouden de vaste prijs toe te 2 passen . 29. Gelet op het voorgaande komt het Commissariaat tot het oordeel dat geen sprake is van collectieve aanschaf door Off-Screen bij StudieBoeken.com, maar van individuele aanschaf door studenten bij Off-Screen die daarbij optreedt als verkoper in de zin van artikel 1, onder h, Wvbp. Nu sprake is van verkoop door Off-Screen aan individuele studenten, is het Off-Screen alleen toegestaan om gebruik te maken van de kortingsmogelijkheid die is neergelegd in artikel 2, onder b, Bvbp en onder de in deze bepaling omschreven voorwaarden maximaal 5% korting toe te passen. Korting 30. Het Commissariaat stelt vast dat Off-Screen bij verkoop aan haar leden 10% korting op Nederlandstalige (studie)boeken toepast. Sinds het begin van de samenwerking met StudieBoeken.com in september 2009 betreft dit een nader genoemd zeer groot aantal boeken. 31. Hierboven is aangegeven dat sprake is van verkoop door Off-Screen aan individuele eindafnemers, waarbij Off-Screen als verkoper bij gelijktijdige levering van meerdere verschillende titels maximaal 5% korting mag toepassen. Door bij verkoop van boeken aan leden van Off-Screen 10% korting toe te passen op boeken die onder de Wvbp vallen, heeft Off-Screen naar het oordeel van het Commissariaat artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp overtreden.
g. Bestuurlijke boete 32. Op grond van artikel 17 Wvbp kan het Commissariaat in geval van overtreding van het bepaalde in artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp een bestuurlijke boete opleggen. 33. Voor de vaststelling van de hoogte van de bestuurlijke boetes hanteert het Commissariaat, met inachtneming van het in artikel 18 Wvbp neergelegde boete2
maximum en op grond van de Beleidslijn sanctiemaatregelen vaste boekenprijs 2009 (hierna: de Beleidslijn), drie boetecategorieën met bijbehorende bandbreedtes. De plaatsing van een overtreding in een boetecategorie is afhankelijk van de aard, ernst en voor zover relevant de duur van de overtreding. 34. Gelet op het feit dat de overtreding de concurrentie tussen verkopers in meer dan beperkte mate heeft verstoord en met name het grote aantal boeken waarbij ongeoorloofde korting is toegepast, is in de onderhavige kwestie sprake van een ernstige overtreding als bedoeld in artikel 1.7 van de Beleidslijn. Bij een ernstige overtreding van artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp geldt op grond van artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp in samenhang met de artikelen 1.5 en 1.7 van de Beleidslijn voor de te hanteren boete een bandbreedte van € 5000,- tot € 25.000,-. 35. Bij de vaststelling van de hoogte van de boete wordt in beginsel uitgegaan van het midden van die bandbreedte. Daarna wordt de hoogte van de boete binnen de bandbreedte van deze boetecategorie aan de hand van de in 1.7 genoemde omstandigheden verhoogd of verlaagd. 36. Het Commissariaat overweegt dat geen sprake is van de verkoop van bestsellers. Daarnaast overweegt het Commissariaat dat in artikel 2, onder a, Bvbp niet wordt aangegeven aan welke voorwaarden een studievereniging moet voldoen wil er sprake zijn van een collectieve aanschaf van studieboeken waarbij 10% korting mag worden toegepast. De voorwaarden hierover zijn uitgewerkt in de Nota van Toelichting op het Bvbp. Mede gezien het feit dat het Commissariaat niet eerder uitleg heeft gegeven aan hetgeen over collectieve bestellingen is bepaald in de Nota van Toelichting op het Bvbp, zijn er naar het oordeel van het Commissariaat omstandigheden aanwezig de boete te verlagen. Het Commissariaat besluit dan ook te volstaan met het opleggen van een bestuurlijke boete van € 1,-.
h. Besluit 37. Voor het Commissariaat staat vast dat Off-Screen, door 10% korting toe te passen bij verkoop van studieboeken aan leden van Off-Screen, artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp heeft overtreden. Het Commissariaat legt Off-Screen in verband met deze overtreding een bestuurlijke boete op van € 1,-.
Hilversum, 5 oktober 2010
Hoogachtend, COMMISSARIAAT VOOR DE MEDIA,
prof. dr. Tineke Bahlmann voorzitter
prof. mr. dr. Madeleine de Cock Buning commissaris
Op grond van de Algemene wet bestuursrecht kan de natuurlijke persoon of rechtspersoon wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, daartegen binnen zes weken na de dag waarop dit besluit op de voorgeschreven wijze is bekendgemaakt, een bezwaarschrift indienen bij het Commissariaat voor de Media.
