3. Iedereen een passende woning Midden in de samenleving Kwaliteit en verhuur van woningen 22

Bron van inspiratie

JA ARVERSLAG 2009

Bron van inspiratie

JA ARVERSLAG 2009

De inspiratie van Peter van den Heuvel, directeur-bestuurder Woonlinie Verslag directeur-bestuurder Verslag raad van commissarissen Missie, opgaven en beleidsthema’s

6 7 9 14

1. Midden in de samenleving

18

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6

18 18 19 19 19 20 21

De huurder centraal Waardevolle inzet vrijwilligers Prestatieafspraken met gemeenten Contacten met andere corporaties Samen met VvE’s Deelname aan andere rechtspersonen De inspiratie van Jan Luteijn, wethouder Werkendam

2. Kwaliteit en verhuur van woningen

22

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9

22 22 23 24 25 25 25 26 26

Woningvoorraad Woningbezit Onrendabele investeringen Planmatig onderhoud Niet-planmatig onderhoud Beheer voor derden Verkoop Koopgarant Sloop De inspiratie van Huub de Groot, voorzitter huurdersvereniging Bommelerwaard

27

3. Iedereen een passende woning

28

3.1 Woonruimteverdeelsysteem 3.2 Toewijzen aan doelgroepen 3.3 Aantal woningzoekenden 3.4 Slaagkans 3.5 Verhuren 3.6 Huurtoeslag 3.7 Tijdelijke bewoning 3.8 Leegstand 3.9 Huurbeleid 3.10 Huurbezwaarschriften 3.11 Huurachterstanden 3.12 Ontruimingen De inspiratie van Adrie Bragt, wethouder Zaltbommel 3.13 Huisvesten bijzondere doelgroepen 3.14 Krachten bundelen met zorgaanbieders De inspiratie van Ben van der Pluijm, voorzitter ondernemersvereniging Sleeuwijk

28 28 29 29 29 30 31 31 31 32 32 32 33 34 34

4. Nieuwbouw

37

4.1 4.2 4.3 4.4

37 37 37 38

Invloed crisis Kernontwikkelingen Opgeleverde nieuwbouw Projecten in uitvoering en ontwikkeling De inspiratie van Ron Axt, directeur Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk werk Rivierenland (STMR)

36

41

JA ARVERSLAG 2009

42

7. Financiële verantwoording

53

5.1 5.2

42 42

7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7

Het jaarresultaat nader geanalyseerd Liquiditeiten Financiële meerjarenprognose Planning en control cyclus Risicoparagraaf De inspiratie van Mark Roëll, wethouder Woudrichem Risicoprofiel Interne risicobeheersing en controle systemen

53 54 54 55 55

7.8 7.9

Managementverklaring Verklaring bestuur De inspiratie van Anton Doruiter, voorzitter huurdersvereniging Inbreng

59 59

Handtekeningen Jaarrekening

61 65

Accountantsverklaring Bijlagen

85 86

Leefbaarheid in het Land van Heusden en Altena Leefbaarheid in Zaltbommel De inspiratie van Loes Lijmbach, wethouder Aalburg

44

6. De organisatie

45

6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 6.11

45 46 46 47 48 49 49 49 50 50 50

Kwaliteit van dienstverlening Samenwerken en schaalvergroting Leren en werken Goed werkgeverschap Talenten vinden, binden en boeien Bezetting De Ondernemingsraad Personeelsstatistieken Organigram Uitbreiding werkgebied Communicatie De inspiratie van Jan van Houwelingen, directeur BM van Houwelingen

52

56 57 57

60

Inhoudsopgave

5. Een prettige woonomgeving

4

Jongeren een kans geven op de woningmarkt, dat is voor ons een uitdaging. We willen hen volop mogelijkheden bieden om hun leven in te richten zoals zij dat willen. In een huurwoning of koopwoning. Met Koopgarant maken we de aankoop van een eigen woning sneller bereikbaar.

5

Peter van den Heuvel Directeur-bestuurder Woonlinie

“Elkaar inspireren en scherp houden” “Een brede oriëntatie voor corporaties is belangrijk. Ons beperken tot het bouwen, verhuren en onderhouden van woningen komt de leefbaarheid in ons werkgebied niet ten goede. Ook veiligheid, sociale samenhang, het realiseren van voorzieningen en meer werkgelegenheid zijn bijvoorbeeld belangrijke agendapunten. Onze inspanningen op deze gebieden leveren uiteindelijk fysieke én sociale voordelen op voor iedereen in de Bommelerwaard en het Land van Heusden en Altena. Dit brede takenpakket inspireert ons in het dagelijks werk. We zien dat we samen daadwerkelijk een verschil kunnen maken. Bij Woonlinie werken projectontwikkelaars, woonconsulenten, verhuurmedewerkers en vele andere professionals. Ieder kan vanuit zijn eigen vakgebied een kwalitatieve bijdrage leveren aan onze opgaven. De middelen die wij hierbij tot onze beschikking hebben zetten we breed in. Deze worden momenteel beperkt door de slechte economische vooruitzichten en het weinig stimulerende beleid van de rijksoverheid, maar het is voor ons een uitdaging om toch de doelstellingen te realiseren zoals omschreven in ons meerjarenperspectief ‘Mensen kleuren wonen’. Samen met vele partners werken we aan het wonen en leven in ons werkgebied. Een breed pallet aan mensen, met ieder de eigen inbreng op het gebied van kennis, ervaring en interesse. Ik zie het als een taak van Woonlinie om deze mensen samen te brengen. Om elkaar scherp te houden, te inspireren en aan te vullen. Zo ontstonden ook in 2009 weer prachtige resultaten! “

6

Verslag directeur-bestuurder Voor de corporaties in Nederland was 2009 in meerdere opzichten een crisisjaar. Natuurlijk was er de economische crisis, maar daar hadden we allemaal last van. Corporaties hadden vooral last van een rijksoverheid die hen steeds meer gaat zien als pinautomaat. Naast de Vogelaarheffing en de integrale vennootschapsbelasting is in 2009 het plan gerijpt om de corporaties ook zelf de huurtoeslag te laten betalen. Dat is wellicht een oplossing voor de financiële problemen van de rijksoverheid, maar het is de absolute doodsteek voor de investeringscapaciteit van woningcorporaties. Het einde van een tijdperk, zullen we maar zeggen. Gecombineerd met een afspraak die minister Van der Laan heeft gemaakt met de Europese Commissie om corporaties “terug het hok in te jagen” zoals hij dat ziet, door in regelgeving op te nemen dat 90% van de woningtoewijzingen aan inkomensgroepen tot € 33.000 moet plaatsvinden. Het is vooral triest voor de grote groep mensen met een middeninkomen. Door de val van het kabinet is de definitieve beslissing uitgesteld, maar na de verkiezingen zullen we worden verplicht om vrijwel alle woningzoekenden die meer verdienen dan € 1.700 à € 1.800 netto per maand, af te wijzen. Ook al staan ze al vijf jaar ingeschreven als woningzoekenden, ook al zijn er geen andere woningen beschikbaar, ook al kunnen ze geen woning kopen. De brede volkshuisvesting zoals Nederland die al bijna 100 jaar kent, wordt hiermee ten grave gedragen. De tegenwerking van de rijksoverheid staat in schril contrast met de goede samenwerking die Woonlinie kent met gemeenten, de provincies Gelderland en Noord-Brabant en andere belanghouders. Ondanks, of misschien wel juist door, de economische tegenwind weten partners elkaar te vinden en zoeken we samen naar oplossingen voor gezamenlijke problemen. Je vraagt je af welke landelijke politieke partij het opgebouwde volkhuisvestelijke erfgoed nog koestert. Het antwoord is even simpel als ontluisterend: niet één.

Van meerjarenbeleidsplan naar jaarplannen

In 2009 zijn we voor het eerst gaan werken met jaarplannen, afgeleid van het meerjarenperspectief zoals we dat in 2008 hebben vastgesteld (samen met onze belanghouders). En het resultaat is verbluffend te noemen. Het merendeel van de gestelde jaardoelen is gehaald, maar misschien nog wel belangrijker: het was vooral leuk om te zien hoe betrokken

alle medewerkers er aan hebben gewerkt. Door het koppelen van het meerjarenperspectief en de jaardoelen aan de P&O gesprekkencyclus is er echt sprake van een gedragen beleidsplan.

Organisatie De geplande uitbreiding van de organisatie is, onder invloed van de economische omstandigheden, niet uitgevoerd. Maar we zijn er trots op dat we als organisatie flexibiliteit hebben getoond door zelf intern de gaten op te vangen en ook nog externe dienstverlening hebben kunnen doen. Aan het eind van 2009 kregen we het bericht dat Woonlinie het KWH-label voor Goed Werkgeverschap met een hoge waardering heeft weten te prolongeren. Ik kan dan ook niet anders dan concluderen dat het betrekken van belanghouders en medewerkers bij het beleid én het bewust, gestructureerd en continu werken aan Goed Werkgeverschap in belangrijke mate bijdragen aan het succes van Woonlinie.

Kwaliteit Het KWH-huurlabel is, zoals gepland, behouden, hoewel we onze 11e en 28e plek op de ranglijst hebben moeten inruilen voor de 27e en 30e plek. Dit terwijl onze score nagenoeg gelijk is gebleven. We constateren dan ook met genoegen dat ook andere woningcorporaties werken aan kwaliteit. Uiteraard gaan we er aan werken om toch weer in de hoogste regionen terecht te komen.

Bouw In 2009 is in Hank een zorgcentrum met 26 zorgeenheden opgeleverd en in gebruik genomen. Daarnaast zijn twee woningen in de verhuur genomen in het project de Vlinder in Zaltbommel, omdat deze nog niet verkocht waren bij oplevering. De economische crisis treft Woonlinie vooral doordat nieuwbouw niet altijd doorgang kan vinden. Diverse projecten zijn niet opgestart doordat er onvoldoende vraag was vanuit de (koop-)markt of, zoals in Zaltbommel, dat de Raad van State een bestemmingsplan heeft afgekeurd, waardoor ruim 100 woningen in de sociale sector niet kunnen worden gebouwd. Waar wel een aanvang mee is gemaakt, is de bouw van een brede school in Zaltbommel, wat natuurlijk goed is voor de nieuw te bouwen wijk.

7

Verslag directeur-bestuurder

Algemeen

JA ARVERSLAG 2009

Wat in deze economische tijden nog wel goed gaat, is de bouw en verkoop van koopwoningen voor starters (Koopgarant). In diverse projecten is Woonlinie betrokken, samen goed voor circa 100 Koopgarantwoningen. Niet onvermeld mag blijven dat we daarnaast ook betrokken zijn bij één CPO-project (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) waarbij jonge kopers worden begeleid in het zelf bouwen van hun woning. Zo begeleiden we in Nederhemert negentien kopers. Verder is Woonlinie druk bezig geweest met de voorbereiding van nieuwbouw voor de komende jaren. Dat doen we in veel gevallen samen met de gemeenten, zoals bij De Eng in Veen, het winkelcentrum Portage in Zaltbommel en het project Almkerk-West, maar ook met derden, zoals bij het winkelcentrum Sleeuwijk.

Leefbaarheid Er is vooral in Zaltbommel sprake van toenemende spanningen in de wijk De Vergt. Woonlinie heeft, in goede samenwerking met de gemeente Zaltbommel, in de afgelopen jaren al veel gedaan om de leefbaarheid in deze wijk in stand te houden en te verbeteren. Zo is er in 2009 in veel brandpaden verlichting aangebracht om het veiligheidsgevoel te vergroten. We faciliteren ook de huisvesting van de Buurtouders die regelmatig door de wijk lopen, we hebben een woning beschikbaar gesteld als “het Huis van de Vergt” en voeren een strikt hennepbeleid. Relatief nieuw is ook de aandacht voor het bestrijden van illegale onderhuur.

Welzijn en zorg In het Land van Heusden en Altena zijn actuele visies aanwezig in de vier woonzorgservicezones. In Zaltbommel wordt een start gemaakt met een visie op wonen, zorg en welzijn. Ook hier dragen we onze “stenen” bij om te komen tot volwaardige voorzieningen voor diegenen die dat nodig hebben.

8

Vooruitblik Ondanks moeilijke vooruitzichten en het weinig stimulerende beleid van de rijksoverheid zien we voor Woonlinie goede mogelijkheden om haar volkshuisvestelijke taak uit te voeren. Juist doordat we zien dat de samenwerking met onze belanghouders op lokaal niveau zo wordt gewaardeerd. Samen met onze partners geeft dit ons het perspectief om door te gaan, ook als het tegenzit…. misschien wel juist als het tegenzit. Juni 2010, Mr. P.A.W. van den Heuvel directeur-bestuurder

Verslag raad van commissarissen algemene gang van zaken binnen Woonlinie. Ook wordt toezicht gehouden op het algemeen beleid van de directeur-bestuurder waarbij de raad van commissarissen tevens een adviserende rol en klankbordfunctie heeft. Woonlinie hecht belang aan een goed ondernemingsbestuur. Daarom onderschrijft zij de Aedes

Woonlinie heeft als doel uitsluitend werkzaam te zijn binnen de volkshuisvesting, één en ander met inachtneming van wat in het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) is neergelegd. Het betreft hierbij het huisvesten van de primaire doelgroep, het betrekken van bewoners bij beheer en beleid, leefbaarheid, kwaliteit van het woningbezit en wonen en zorg.

De RvC heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur, de algemene gang van zaken bij Woonlinie en de met haar verbonden onderneming. Tevens staat zij het bestuur met raad ter zijde. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad staan omschreven in artikel 11 tot en met 17 van de statuten van Woonlinie.

Om de toezichthoudende taak goed uit te kunnen voeren heeft de raad van commissarissen zich regelmatig door het bestuur van Woonlinie laten informeren over de (financiële) resultaten. Als kader voor het uitoefenen van de toezichtstaak hanteert de raad van commissarissen het BBSH, de missie, het meerjarenperspectief, de jaarplannen, de begroting en de managementrapportages. Daarnaast licht de accountant elk jaar het rapport van bevindingen toe in de vergadering waarin de jaarrekening wordt vastgesteld/goedgekeurd. Naast deze meer intern gerichte informatie heeft de raad ook het nodige ondernomen om zich extern te laten informeren over actuele ontwikkelingen: - het bijhouden van vakliteratuur; - het volgen van symposia (waaronder VTW, Aedes en Atrivé); - overleg met externe accountant; - het volgen van cursussen bij de Vereniging van Toezichthouders Woningcorporatie (‘juridische vraagstukken voor de RvC’, ‘de voorzitter van de RvC’ en ‘evaluatie van de RvC’); - het bijhouden van krantenartikelen van beide werkgebieden.

De raad van commissarissen houdt onder andere toezicht op:

Toepassen Governancecode

Code en de principes uit de Corporate Governancecode voor woningcorporaties. Deze code bevat normen voor goed bestuur en toezicht, transparantie, externe verantwoording en financiële beheersing. In dit hoofdstuk legt de raad van commissarissen verantwoording af over de wijze waarop zij in 2009 invulling heeft gegeven aan de uitvoering van haar taken en bevoegdheden. Taak en werkwijze RvC

- - - - - - - -

realisatie van de doelstellingen van de organisatie; realisatie van de volkshuisvestelijke opgaven; strategie en de risico’s verbonden aan de activiteiten van de corporatie; opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen; kwaliteitsbeleid; kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording; financieel verslaggevingsproces; naleving van de toepasselijke weten regelgeving.

Eind 2006 heeft de sector een nieuwe Governancecode opgesteld. Hierin is vastgelegd wat de sector verstaat onder goed bestuur. Woonlinie onderschrijft deze Aedes-code. Er is echter een aantal punten waarop Woonlinie afwijkt van deze code. - -

Benoeming van de bestuurder voor een (her-) benoemingsperiode van maximaal vier jaar. De huidige bestuurder van Woonlinie is benoemd voor de invoering van de code en Woonlinie is daarmee gebonden aan een contract voor onbepaalde tijd. Benoeming van leden van de raad van commissarissen voor maximaal drie termijnen van vier jaar. 9

Verslag raad van commissarissen

De raad van commissarissen (de RvC) is belast met het toezicht op de

JA ARVERSLAG 2009

1 Leden van de raad van commissarissen worden benoemd voor maximaal drie termijnen van drie jaar. - Beperking van de ontslagvergoeding tot het vaste deel van de bezoldiging over een jaar. De huidige bestuurder is benoemd voor de invoering van de code en Woonlinie is daarmee gebonden aan de contractbepalingen op dit gebied. In 2008 is een Klokkenluidersregeling en Integriteitscode vastgesteld die zowel voor het bestuur en de medewerkers van Woonlinie als voor de leden van de RvC geldt. In 2009 is geen sprake geweest van (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de raad van commissarissen of het bestuur betrokken waren. Alle leden van de RvC zijn onafhankelijk in de zin van de Governancecode 111.2.2.

Binnen de raad van commissarissen kunnen de leden in een drietal commissies actief zijn: - Remuneratiecommissie. Hierin zitten de voorzitter en de vice-voorzitter. - Werving & selectiecommissie. Hierin zitten de voorzitter, de vice-voorzitter en de directeur-bestuurder. - Auditcommissie. Hierin zitten twee leden, de directeur-bestuurder en de manager Backoffice. Aan het einde van het jaar heeft er een beoordelings-en functioneringsgesprek plaatsgevonden tussen de remuneratiecommissie en de directeur-bestuurder.

Samenstelling raad van commissarissen

De werving & selectiecommissie is in 2009 niet bij elkaar gekomen. De benoeming van het nieuwe RvC lid was op voordracht van de huurdersvereniging Bommelerwaard.

De raad van commissarissen bestaat uit minimaal vijf personen en maximaal zeven. Leden worden benoemd voor drie jaar en kunnen voor twee volgende zittingstermijnen van drie jaar worden herbenoemd. De selectie van nieuwe leden van de raad van commissarissen is gebaseerd op een (actuele) profielschets en een procedure werving en selectie van nieuwe leden. Belangrijk onderdeel van deze procedure is dat, naast het eigen netwerk, vacatures ook extern bekend worden gemaakt. Nieuwe leden worden beoordeeld door de werving- en selectiecommissie.

De auditcommissie is in 2009 twee keer bij elkaar gekomen. Er is onder andere gesproken over: - het frauderisicobeleid; - bevoegdheden binnen Woonlinie (procuratie); - fiscaliteiten (o.a. VSO II); - projectadministratie/Risicomanagement.

Samenstelling raad van commissarissen per 31 december 2009 Naam

Functie Geboortejaar Benoemd Benoemd Beroep per t/m

Herbe- Deskundigheids- noembaar gebied

Lid Audit commissie

Lid Remuneratie commissie

Lid Werving & Selectiecommisie

Dhr. J.T.M. van den Broek

1940

2009

2011

Gepens. directeur NWR

Nee

Volkshuisvesting/zorg

Ja

Ja

Mevr. W.J.J.H. Adema-van der Pol Vice-voorzitter

1973

2006

2011

Directeur adviesbureau

Ja

HRM/Onderwijs

Ja

Ja

Dhr. A.A. van Dalen

Lid

1956

2008

2010

Comm. directeur bank

Ja

Financiën

Ja

Mevr. A.E.A.M. van Eijkeren

Lid

1953

2008

2010

Beleidsadviseur gemeente Ja

Overheid/PR

Dhr. J.C. van Doorn

Lid vanuit HVB

1936

2004

2009

Gepens. teamchef politie

Nee

Volkshuisvesting

Dhr. C.J. Mikhout

Lid vanuit Inbreng

1943

2000

2011

Gepens. teamchef politie

Nee

Financiën/Leefbaarheid

Ja

10

Voorzitter

JA ARVERSLAG 2009

De heer J.T.M. van den Broek - Voorzitter programmaraad zorgvernieuwing psychogeriatrie De heer C.J. Mikhout - Voorzitter Seniorenraad Woudrichem - Vrijwillig ouderenadviseur gemeente Woudrichem - Lid commissie Algemeen Financiële Aangelegenheden Alg. Chr. Politiebond De heer A. A. van Dalen - Bestuurslid Bedrijvenkring Altena - Lid van de Raad van Toezicht Zorgplein Maaswaarden

De raad van commissarissen werkt met een profielschets die gerelateerd is aan haar omvang. In deze profielschets is aandacht voor de samenstelling, de gewenste deskundigheid en de achtergrond van de leden van de raad van commissarissen. De profielschets is in 2009 niet herijkt.

Verbindingen De rol van de raad strekt zich ook uit tot de verbindingen van Woonlinie. Deze verbindingen betreffen met name een zestal Verenigingen van Eigenaren maar ook een deelname in een Commanditaire Vennootschap Partners Uithof III, een project in het kader van matching van taken en middelen. Verder heeft Woonlinie 100% van de aandelen van Bouwlinie B.V. Bouwlinie B.V. neemt deel in twee vennootschappen onder firma. In V.O.F. Beersteeg heeft Bouwlinie een aandeel van 50% en in Spellewaard V.O.F. heeft Bouwlinie B.V. tweederde van de aandelen.

Honorering leden raad van commissarissen De honorering voor de individuele leden van de raad was in 2009 € 5.000 per jaar. Voor de voorzitter en de vice-voorzitter was de honorering € 7.500 per jaar. De vergoeding is in overeenstemming met de richtlijnen zoals deze zijn vastgelegd binnen de adviescommissie Meijering. De raad heeft geen apart budget voor advies of andere onkosten. De vergoeding van de raad is niet gekoppeld aan de prestaties van Woonlinie.


Enkele leden van de raad hebben ook verschillende nevenfuncties. Behalve voor de raad waren sommige commissarissen in 2009 ook actief op diverse andere gebieden zoals hieronder wordt vermeld.

Beloning directeur-bestuurder Het arbeidscontract met de directeur-bestuurder is aangegaan voor onbepaalde tijd. De beloning is in overeenstemming met het advies van de commissie Izeboud, “Advies van de Commissie Arbeidsvoorwaarden Statutair Directeuren Woningcorporaties”. De directeur-bestuurder had in 2009 een belastbaar loon van € 188.000 (inclusief auto van de zaak) en was het gehele jaar fulltime in dienst. Eind 2009 heeft de directeur-bestuurder afgezien van een variabele beloning. Verder is met de directeur-bestuurder een pensioen overeengekomen op basis van de pensioenregeling van de Stichting Pensioenfonds Woningcorporaties. Het inkomen wordt conform de vereisten van de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens gemeld aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De directeur-bestuurder heeft als nevenfunctie het voorzitterschap van de raad van commissarissen van Stichting Thuiszorg West Brabant. Deze stichting is niet actief in het werkgebied van Woonlinie. Verder is de directeur-bestuurder actief als voorzitter van het bestuur van de VVD afdeling Uden.

11

1

Werkzaamheden raad van commissarissen 2009 De raad is in 2009 vier keer bijeengekomen in een reguliere vergadering. Daarnaast was er ook een bijeenkomst in november 2009 waarbij aandacht is gegeven aan teambuilding: “samenwerken in kritisch samenspel” maar ook aan de rolinvulling binnen het RvC-team met als thema “Leve de diversiteit”. Op basis van de Belbinscore is nagegaan welke rollen binnen de RvC sterk en welke minder sterk vertegenwoordigd waren. Daarnaast is in deze bijeenkomst de meerjarenagenda voor de RvC vastgesteld, zodat kan worden gewaarborgd dat binnen een periode van drie jaar een groot aantal onderwerpen op een gestructureerde wijze de aandacht krijgt.

- - - - - - -

Ook is er een bijzondere vergadering geweest in het kader van de activiteiten van Woonlinie op Saba en St. Eustatius. Hierbij heeft de heer H. Kamp in zijn rol als Regeringscommissaris voor de BES-eilanden (Bonaire, St. Eustatius en Saba) voor de RvC een toelichting gegeven over de plannen op deze nieuwe Nederlandse gemeenten. De RvC staat in beginsel positief tegenover de activiteiten die Woonlinie op deze twee eilanden wil ondernemen. Maar de RvC heeft oog voor de risico’s die hiermee gemoeid zijn. Zo zal er voldoende juridische zekerheid moeten zijn, alvorens Woonlinie over kan gaan tot investeringen. Maar er moet ook draagvlak zijn bij de belangrijkste belanghouders van Woonlinie.

In 2009 is mevrouw Adema-van der Pol benoemd tot vice-voorzitter van de raad van commissarissen. Behalve dat iedereen de verwachting heeft dat mevrouw Adema- van der Pol zowel qua kennis, inhoud en profiel hiervoor een geschikte kandidaat is, past het ook prima om naast een bestuurlijk zeer ervaren voorzitter iemand te benoemen die aanmerkelijk jonger is. Zij vormen samen de renumeratiecommissie en de wervings- en selectiecommissie.

De belangrijkste agendapunten van de reguliere vergaderingen waren: - goedkeuring jaarrekening 2008, jaarverslag 2008 en begroting 2010; - beoordeling managementletter; - beoordeling benchmark (Corporaties in Perspectief, CFV) - kennisname van managementletter en verslag van bevindingen van de accountant; - kennisname van managementsrapportages (waaronder Plan B, zoals vernoemd in de begroting); - besluiten tot goedkeuren enkele investeringen evenals enkele besluiten om niet verder te gaan met verwerving/ontwikkeling maar ook verkoop van diverse posities; - kennisname van ontwikkelingen op fiscaal gebied; - benoeming nieuw lid RvC (dhr. D. Tangemann) conform voordracht Huurdersvereniging de Bommelerwaard; - terugkoppelingen van de bijeenkomsten van de remuneratiecommissie en audit- 12

commissie; bespreken van de resultaten van de jaardoelen 2009 (tussentijds) en voorgenomen jaardoelen 2010; verkooplabeling van een beperkt aantal woningen; (Her)benoeming de heer Van Dalen als lid RvC; het benoemen van mevr. W.J.J.H. Adema-van der Pol tot vice-voorzitter van de RvC; de activiteiten van Woonlinie op Saba en St. Eustatius; het fonds maatschappelijk investeren; het kennisnemen van het feit dat Woonlinie zowel het KWH-huurlabel als het KWH-Goed Werkgeverschapslabel heeft geprolongeerd.

De laatste tijd staat het toezicht op het bestuur van woningcorporaties in toenemende mate in de belangstelling. Voornamelijk gevoed door een beperkt aantal incidenten binnen de sector, zal in de komende periode zowel het intern als het extern toezicht in belang gaan toenemen. Om het extern toezicht binnen de sector concreter vorm te geven, gaat het huidige CFV als nieuwe woonautoriteit werken. De nieuwe woonautoriteit gaat controleren op integriteit, doelmatigheid en maatschappelijke prestaties. De raad van commissarissen heeft zich tijdens een bijzondere bijeenkomst in november met dit onderwerp bezig gehouden. Op het gebied van doelmatigheid wordt de uitgave van “Corporaties in Perspectief” gebruikt als benchmark. De uitkomsten hiervan zijn behandeld in de reguliere vergadering van december 2009. Deze verandering van extern toezicht zal zeker ook gevolgen gaan hebben voor het interne toezicht. Het interne toezicht zal meer dan voorheen gericht moeten zijn op integraliteit,

JA ARVERSLAG 2009

De RvC van Woonlinie bereidt zich terdege voor op deze veranderingen. Door meer aandacht te hebben voor kansen en risico’s op het gebied van projectontwikkeling. Door zich op de hoogte te houden van de jaarplannen en de realisatie hiervan nauwlettend en kritisch te monitoren. En door een kritisch constructieve houding als het gaat om uitbreiding van werkgebied, zoals met de BES-eilanden. Maar ook door oog te hebben voor de samenstelling van het RvC-team, om zodoende een volwaardig en volledig klankbord te kunnen zijn voor de bestuurder.

Verklaring raad van commissarissen Decharge De raad van commissarissen van Woonlinie heeft BDO CampsObers Audit & Assurance B.V. aangewezen als accountant. De raad van commissarissen heeft in overeenstemming met artikel 25, lid 4 van de statuten kennis genomen van de bevindingen van de accountant. De raad van commissarissen heeft haar goedkeuring verleend aan het jaarverslag en de jaarrekening 2009, zoals deze door het bestuur van Woonlinie zijn vastgesteld en dechargeert het bestuur conform artikel 25, lid 6 van de statuten. 3 juni 2010

De accountant heeft het jaarverslag en de managementletter in de vergadering van juni toegelicht aan de voltallige RvC.

Ing. J.T.M. van den Broek Voorzitter raad van commissarissen

Zelfevaluatie De raad heeft in een extra vergadering haar eigen functioneren geëvalueerd. Zij heeft daarbij gebruik gemaakt van zowel de documenten van de VTW als van Price Waterhouse Coopers. De evaluatie is gevoerd langs een tweetal invalshoeken, namelijk de institutionele/procedurele kant en de relationele. Hiertoe hadden de leden enkele vragenlijsten ingevuld en heeft de bespreking zich beperkt tot die aspecten, die bij één of enkele leden een lagere score kregen. Geconcludeerd werd dat de informatie en besluitvorming op enkele punten nog verbeterd zou kunnen worden. Bovendien hebben we vastgesteld dat het uiterst lastig is om een goed oordeel te vellen over cruciale aspecten als risicohouding en het ”in control”zijn. Over het algemeen kwam men tot de conclusie dat de raad relationeel gezien naar behoren functioneert. De raad wil samen met de bestuurder de meest relevante strategische doelen en jaardoelen kwalitatief en kwantitatief formuleren en daar waar het kan op basis van benchmarkgegevens.

13


met andere woorden: het geheel van taakvelden van de corporatie. Was voorheen toezicht vooral financieel georiënteerd, in de toekomst zal er meer aandacht zijn voor risicomanagement en maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Missie, opgave en beleidsthema’s 2009 was het eerste jaar waarin Woonlinie aan de slag ging met het nieuwe meerjarenbeleidsplan. Dit zogenaamde Meerjarenperspectief 2009 – 2013 biedt inzicht in het beleid voor de toekomst. Vijf ongetwijfeld enerverende jaren, waarin Woonlinie een bijdrage wil leveren aan bloeiende woonkernen met een eigen karakter en een gevarieerd aanbod aan woningen en voorzieningen.

Missie Woonlinie wil een bijdrage leveren aan bloeiende woonkernen met een eigen karakter en een gevarieerd aanbod aan woningen en voorzieningen. Als netwerkorganisatie werkt Woonlinie samen met andere partijen aan een omgeving waarin mensen zich prettig en veilig voelen, kunnen groeien en waaraan zij zelf een waardevolle bijdrage kunnen leveren. Voor de ene woonkern betekent dit een heel actieve rol van Woonlinie, met veel initiatief en begeleiding. Voor andere kernen zullen we meer belangstellend en waar nodig behulpzaam zijn. Waar mogelijk legt Woonlinie het initiatief bij de mensen.

Profiel Veel aspecten kenmerken het (gewenste) karakter van Woonlinie: professioneel, betrouwbaar, sociaal betrokken… kleurrijk. Een netwerkorganisatie, die kwaliteit levert en voor duurzaamheid zorgt, waarbij de mensen in hun woonomgeving centraal staan. Met als prioriteit nummer één: het leveren van een kwalitatief goed en betaalbaar huur-, koop- en serviceproduct.

14

Beleidsthema’s Het Meerjarenperspectief kent de volgende beleidsthema’s: - - - - - - - -

voor iedereen een passende woning; per kern een inspirerende en kansrijke omgeving; uitbreiden en professionaliseren beheer maatschappelijk vastgoed; aandelen leveren in het stimuleren van onderwijs en bedrijvigheid; actief en initiërend op het terrein van welzijn en zorg; energiebesparing en duurzaamheid zijn verankerd in onze bedrijfsvoering; kwaliteit organisatie; financiering opgaven.

Uit deze thema’s blijkt duidelijk dat de focus van Woonlinie breder is dan wonen alleen; het gaat om leven en genieten. Producten en diensten moeten voldoen aan hoge kwaliteits- normen, veel keuze- en combineermogelijkheden en een goede prijs/kwaliteitverhouding hebben. Ook aan milieuaspecten en energiebesparing worden steeds hogere eisen gesteld. In het Meerjarenperspectief wordt een verbinding gelegd tussen visie en uitvoering. Verdeeld over vijf jaar zijn onder deze acht thema’s 25 speerpunten gehangen, die zich weer vertalen in 60 operationele doelstellingen. Daarbij formuleert Woonlinie ieder jaar een jaarplan en is de visie dus ook verankerd in de interne bedrijfsvoering. Iedere stap die Woonlinie in haar werk zet, van de visie tot de concrete uitvoering, is hiermee met elkaar verbonden.

JA ARVERSLAG 2009

Resultaten

Eind 2007 ontving Woonlinie het visitatierapport van KWH. Een omvangrijk rapport, waarin haar belanghouders en de visitatiecommissie een aantal aanbevelingen doen. In dit rapport stonden - vaak tussen de regels door - veel meer aanbevelingen. Zo ontstond het “100-puntenverbeterplan”. Bij het formuleren van het jaarplan 2009 is de visitatie al voor een groot deel meegenomen. Schematisch ziet dit er als volgt uit:

Eind 2009 maakte Woonlinie de balans op van het eerste jaar werken met een nieuw meerjarenbeleidsplan. De organisatie is ambitieus en dat bevalt prima. De interactie tussen beide vestigingen en de verschillende afdelingen is sterk verbeterd. Het werken met een jaarplan heeft de betrokkenheid vergroot. Het brengt afdelingen en medewerkers dichter bij elkaar, waardoor mensen elkaar ook in hun vaste werkzaamheden beter en vaker weten te vinden. Hoewel Woonlinie niet alle voor 2009 geplande jaardoelen behaalde, blijkt dat driekwart van het jaarplan 2009 goed gevorderd is en de organisatie met het behalen van de eindresultaten op de goede weg zit.

Meerjarenperspectief: missie, visie Acht thema’s, acht strategische opgaven 25 speerpunten, verdeeld over vijf jaar 60 operationele doelstellingen Financiële vertaalslag

Ook is inzichtelijk gemaakt wat het verband is tussen de plannen en de realisatie. Een belangrijk doel op het gebied van financiën was het verbeteren van het inzicht in projecten. Door middel van Projex zijn kasstromen beter in beeld gebracht evenals de resultaten van de verschillende projecten.

Jaarplan: 81 jaardoelen Visitatie: 100 punten verbeterplan Eén van de aandachtspunten van de visitatie is het vernieuwen van de beleidscyclus. Er is een jaarkalender opgesteld, met het doel de beleidsprocessen voor een ieder inzichtelijk te maken. Voor de RvC is een meerjarenagenda opgesteld met daarin opgenomen de aan intern toezicht gerelateerde punten uit het verbeterplan van de visitatie.

15

Missie, opgave en beleidsthema’s

Visitatie

1

16

Zo lang mogelijk in de eigen vertrouwde omgeving wonen, dat is voor veel senioren een grote wens. We realiseren daarom woonzorgcentra in de wijken. Bewoners ontvangen zorg aan huis en blijven actief en sociaal betrokken. Er wordt in deze centra heel wat gesport, gelachen en koffie gedronken.

17

MIDDEN IN DE SAMENLEVING

1-

Woonlinie is een maatschappelijke onderneming; de samenleving bepaalt haar agenda. Dit uitgangspunt vraagt om een zorgvuldige bedrijfsvoering en intensieve samenwerking. De komende jaren wil Woonlinie verder bouwen aan goede gesprekken met de belanghouders en ook verder werken aan een optimale transparantie. Een organisatie die luistert naar partners en naar klanten en vervolgens haar werkzaamheden zo inricht dat die zoveel als

per verhuureenheid ter beschikking. In 2009 heeft Woonlinie een totaalbedrag van € 10.648 uitgekeerd. Woonlinie spreekt huurders niet alleen via de huurdersorganisaties. Zij ontmoet haar huurders ook aan de balie in de vestigingen, spreekt hen per telefoon of communiceert met hen per e-mail of brief. Het is belangrijk dat Woonlinie tijdens deze ontmoetingen signalen oppakt die gebruikt kunnen worden om de dienstverlening aan te passen of te verbeteren. In 2009 is binnen Woonlinie een klachtenprocedure ingevoerd om de dienstverlening te verbeteren.

mogelijk tegemoet komen aan hun wensen en behoeften.

1.1 De huurder centraal De huurders zijn de belangrijkste belanghouders van Woonlinie. Niet voor niets is Woonlinie voor hen opgericht. Daarom besteedt Woonlinie veel aandacht aan hen, onder andere via overleg met de huurdersverenigingen. Zo leert de organisatie de wensen van de huurders kennen en kan zij hier sneller en beter op inspelen, bijvoorbeeld op het gebied van beleid en beheer. In het werkgebied van Woonlinie zijn twee huurdersverenigingen actief, te weten: - Huurdersvereniging Inbreng voor het Land van Heusden en Altena (Inbreng); - Huurdersvereniging Bommelerwaard voor Zaltbommel (HVB). Met deze verenigingen zijn samenwerkingsovereenkomsten gesloten. Hierin zijn spel- regels opgesteld voor het overleg tussen Woonlinie en de verenigingen over verschillende onderwerpen van beheer en beleid die voor klanten van belang zijn. Woonlinie heeft in 2009 structureel overleg gehad met beide huurdersverenigingen. De onderwerpen van gesprek waren onder andere: het huurverhogingbeleid, het verkoopbeleid, het groot onderhoudbeleid en de ontwikkeling van het meerjarenperspectief. Woonlinie steunt de huurdersverenigingen ieder jaar met een financiële bijdrage. Deze bijdrage is gebaseerd op een bedrag per woning: Woonlinie stelt € 2,50 18

Daarnaast spreken medewerkers van Woonlinie regelmatig met bewonerscommissies van de woonzorgcomplexen. In de steunpuntcommissies en in verschillende appartementencomplexen voor senioren, zoals de Lemmenskamp, de Molenwiek, de Dotter, D’Altenaer, de Citadel en de Ruiterhof is het contact intensief. Verder organiseert Woonlinie jaarlijks kerngesprekken waarbij de directie in gesprek gaat met de bewoners van alle kernen. Doel is om van hen te horen wat er speelt in de buurt. Huurders die een andere woning moeten betrekken in verband met herstructureringsprojecten, worden door de woonconsulenten van het begin tot het einde persoonlijk begeleid. Omdat verhuizen kosten met zich meebrengt, komen deze huurders in aanmerking voor een verhuiskostenvergoeding. In overeenstemming met de wettelijke eisen wordt een vergoeding verstrekt van € 5.264. Dit bedrag wordt gedeeltelijk verstrekt bij de huuropzegging, het restant bij het daadwerkelijk verlaten van de woning.

1.2 Waardevolle inzet vrijwilligers Woonlinie zoekt steeds vaker samenwerking met bewoners uit een buurt of complex om op vrijwillige basis kleine klussen te doen. Woonlinie werkt op dit moment samen met 26 vrijwilligers. Deze vrijwilligers onderhouden de contacten met de huurders en andere wijkbewoners. De vrijwilligers vervangen bijvoorbeeld een lamp of houden de tuinen bij. Zij zijn de oren en ogen van Woonlinie in de wijken en complexen. De inzet van deze vrijwilligers is zeer waardevol, zij bevorderen mede de leefbaarheid in de complexen en

JA ARVERSLAG 2009

en werden in de gelegenheid gesteld alle onderwerpen ter sprake te brengen met betrekking tot leefbaarheid in de kernen.

In 2009 bezochten de woonconsulenten en rayonopzichters alle vrijwilligers. Zij bespraken de inzet van de vrijwilligers en hun ervaringen. Helaas heeft Woonlinie in 2009 afscheid moeten nemen van enkele vrijwilligers omdat zij gezien hun leeftijd een stapje terug wilden doen. Het is goed om te zien dat andere bewoners vervolgens graag in hun voetsporen treden.

1.4 Contacten met andere corporaties

1.3

Prestatieafspraken met gemeenten

Eind 2008 is het activiteitenplan van 2009 gestuurd naar de vier gemeenten in het werkgebied van Woonlinie: gemeente Aalburg, gemeente Werkendam, gemeente Woudrichem en gemeente Zaltbommel. In 2009 vond er tussen Woonlinie en de gemeenten intensief overleg plaats over actuele ontwikkelingen op het gebied van ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, onder andere over de impact van de veranderende economische omstandigheden.

Op het gebied van woonruimteverdeling werkt Woonlinie samen met twee woningcorporaties in het Land van Heusden en Altena: Woonservice Meander en Woonstichting Land van Altena. Samen worden de huurwoningen aangeboden via de website www.woneninaltena.nl. In de Bommelerwaard werkt Woonlinie op het gebied van woonruimteverdeling samen met Woonstichting De Kernen en Woningstichting Maasdriel. De woningen worden aangeboden via de website www.wonenbommelerwaard.nl. In april 2009 heeft Woonlinie samen met Woonstichting De Kernen (voorheen woningcorporatie de Vijf Gemeenten), Woningstichting Maasdriel en de Sociale Dienst Bommelerwaard (SDB) een convenant getekend met als doelstelling om door middel van tijdige doorverwijzing door de woningcorporatie én tijdige hulpverlening door de SDB huurachterstanden niet te laten oplopen.

Omdat gemeenten en woningcorporaties elkaar steeds meer als strategische partners gaan zien, spreekt men elkaar steeds eerder aan op de maatschappelijke verantwoordelijkheden. De partners realiseren zich dat er een gedeelde verantwoordelijkheid is en er duidelijk moet worden afgesproken wie wat doet. Dit gebeurt via prestatieafspraken. Deze prestatieafspraken worden regelmatig geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Belangrijke onderwerpen bij de prestatieafspraken zijn onder andere:

1.5 Samen met Verenigingen van Eigenaren (VvE)

- - - - -

- Vereniging van Eigenaren Rooie Wiel in Hank. Het betreft een complex van tien huurappartementen en vier koopappartementen. Het complex is in 1997 gebouwd. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte.

het in stand houden van de kernvoorraad; het verbeteren van het huidige systeem van woonruimteverdeling; het op een hoger peil brengen van de leefbaarheid in de wijken en dorpen; het uitwisselen van informatie; het bevorderen van wonen en zorg op maat.

Samen met de gemeenten, de politie en de dorpsraden werden er in 2009 diverse wijken/of dorpsavonden georganiseerd. Alle bewoners konden bij deze bijeenkomsten binnenlopen

Als gevolg van de verkoop van appartementen zijn verschillende VvE’s opgericht. Deze werken volgens hetzelfde stramien. De administratie van de meeste VvE’s wordt uitgevoerd door VvE beheerder Clijbedi; Woonlinie treedt op als lid/eigenaar van de woningen. Woonlinie neemt deel aan de volgende VvE’s:

-

Vereniging van Eigenaren Benjaminslaan in Woudrichem. Het betreft een complex van tien huurappartementen en twee medische ruimten, een apotheek en een huisartsen praktijk. Het bouwjaar van het appartementencomplex is 1999. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. 19

Midden in de samenleving

buurten van Woonlinie. Woonlinie heeft in haar magazine Binnen! aandacht besteed aan “haar” vrijwilligers.

1

- Vereniging van Eigenaren Residence d’Altenaer in Werkendam. Het betreft een complex van 42 huurappartementen en 13 koopappartementen. Het bouwjaar van het complex is 2002. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. - Vereniging van Eigenaren De Markt in Wijk en Aalburg. Het betreft een complex van in totaal 80 woningen, waarvan Woonlinie 20 woningen in bezit heeft. Het bouwjaar van het complex is 2007. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. - Vereniging van Eigenaren Hoogstraat 15 en 17 in Woudrichem. Het betreft hier twee bedrijfsruimtes, één huurappartement en één koopappartement. Het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. De administratie ligt bij Woonlinie. - Vereniging van Eigenaren Oliestraat in Zaltbommel. Het betreft een complex van twee koopwoningen en acht garages waarbij het appartementsrecht is gebaseerd op de vloeroppervlakte. De administratie ligt bij Woonlinie. -

Vereniging van Eigenaren De Vlinder. Het betreft een complex van 38 woningen in Zaltbommel. Woonlinie maakt deel uit van de VvE zolang niet alle woningen zijn verkocht. Het appartementsrecht is gebaseerd op vloeroppervlak. De administratie wordt verzorgd door AAC Administraties.

1.6 Deelname aan andere rechtspersonen Woonlinie neemt deel aan de commanditaire vennootschap partners Uithof III. Samen met zestien andere corporaties is geïnvesteerd in de bouw van ruim 300 studenteneenheden voor de Stichting Studenten Huisvesting te Utrecht. De inbreng van Woonlinie voor dit project is in totaal € 500.000. Het belang van Woonlinie in C.V. de Uithof III is 1,6%. Het project is onder andere opgezet in het kader van de matching tussen verschillende corporaties. De studenteneenheden zijn in 2008 opgeleverd. In 2009 was het resultaat van deze investering € 15.000. Woonlinie heeft 100% van de aandelen van Bouwlinie B.V. Eind 2005 is deze B.V. opgericht en is het kapitaal gestort, maar verder zijn er nog geen transacties geweest. De directeur-bestuurder van Woonlinie vertegenwoordigt de corporatie als statutair 20

bestuurder in Bouwlinie. Verder heeft Bouwlinie dezelfde organisatiestructuur en raad van commissarissen als Woonlinie. Bouwlinie heeft samen met BM van Houwelingen B.V. in juli 2007 de Spellewaard V.O.F. opgericht. Deze vof heeft tot doel het gebied de Spellewaard in Zaltbommel te ontwikkelen. De risico’s, kosten, verliezen en opbrengsten worden door de vennoten gedragen in de verhoudingen 1/3 (van Houwelingen) en 2/3 (Bouwlinie). Een deel van de gronden in dit gebied is nu onverdeeld eigendom van beide vennoten. Het gebied wordt in fasen ontwikkeld, in 2009 is er nog slechts sprake van grondposities. Tijdelijke verhuur levert enige inkomsten op voor de vof. BM van Houwelingen is voor deze vof de penvoerder. Er zijn geen garanties aangegaan en er hebben geen kapitaalstortingen plaatsgevonden. In de V.O.F. Beersteeg nemen Van Wanrooij Projectontwikkeling en Bouwlinie deel als vennoten. De vof is 2 juli 2008 opgericht en vloeit voort uit de samenwerkingsovereenkomst van 17 juli 2003. Het doel van de vof is het ontwikkelen en realiseren van bouwplannen in het gebied “Beersteeg” in Zaltbommel. De risico’s, kosten, verliezen en opbrengsten van de vof worden door beide vennoten gelijk verdeeld (50%). Een deel van de gronden is in onverdeeld bezit van Woonlinie en Van Wanrooij. Van de gemeente Zaltbommel kan de overige grond worden aangekocht. Na sloop en bodemsanering voorzien de huidige plannen in een mix van appartementen voor verkoop in de sociale sector en vrije sector. Er is ook een woonvoorziening voor gehandicapten en een paramedisch centrum in de plannen opgenomen. In 2008 is nog slechts sprake van een grondpositie. Bouwlinie treedt op als penvoerder. Er zijn geen garanties aangegaan en er hebben geen kapitaalstortingen plaatsgevonden.

Midden in de samenleving

Jan Luteijn Wethouder Werkendam

‘Graag vier ik de kleine successen’ “Sinds 1999 ben ik wethouder in Werkendam. Een hele periode en ongewoon voor iemand met mijn achtergrond. Voordat ik wethouder werd, werkte ik twintig jaar in verschillende commerciële functies. In de commerciële branche wordt sneller van baan gewisseld. Ik heb dan ook even getwijfeld of ik deze periode weer wethouder zou willen zijn maar heb hierin een positief besluit genomen. Ik zie nog steeds voldoende uitdaging, in het werkgebied liggen nog tal van mooie opgaven. Mijn commerciële kwaliteiten komen mij als wethouder goed van pas. Communicatie is belangrijk, moeilijke onderwerpen goed uitleggen en toelichten. Open, duidelijk en eerlijk zijn, dat vind ik belangrijk. Ik krijg positieve energie als mensen blij zijn met de resultaten. Graag vier ik de kleine successen. Want met kleine stapjes en kleine successen komt uiteindelijk het einddoel in zicht. Een goed voorbeeld is de realisatie van het nieuwe winkelcentrum in Sleeuwijk. Een complex project waar heel veel mensen bij betrokken zijn. Woonlinie is in dit traject een fijne partner. Helder, vakbekwaam en altijd bereid tot overleg. Als wethouder ligt mijn hart ook bij duurzaamheid. Samen werken aan een beter milieu en energiebesparing is voor mij een uitdaging. Woonlinie heeft op dit gebied in de laatste jaren grote stappen vooruit gemaakt, mijn complimenten! Ik ervaar bij hen altijd een grote bereidheid om mee te denken en initiatieven op dit gebied te ontplooien.”

21

Kwaliteit en verhuur van woningen

2

Op allerlei manieren is Woonlinie actief met het woningaanbod. Huur, koop of tussenvormen, nieuwbouw of bestaande bouw. Welke doelgroep willen we bedienen? En met welke wetten en regels hebben we te maken? Het is een constant proces. Gebundeld door het streven van Woonlinie om voor iedereen een passende woning te vinden. In 2009 werden bestaande woningen selectief verkocht. Dat was nodig om te zorgen voor een betere doorstroming in de woningmarkt en ter financiering van nieuwbouw. Duurzaamheid en energiebesparing staat voor de bestaande woningvoorraad hoog op de agenda.

- -

woningen met zorg voor ouderen. Huurwoningen te verkopen. In een bereikbare koopprijsklasse zodat deze woningen voor meer mensen bereikbaar worden. Korting te geven aan starters die een woning willen kopen onder Koopgarantvoorwaarden.

2.2 Woningbezit Het woningbezit van Woonlinie bestond op 31 december 2009 uit 4.122 woningen, één verzorgingscomplex met 40 zorgeenheden, één verzorgingscomplex met 26 zorgeenheden en drie overige woongelegenheden. In de tabel hiernaast worden de woongelegenheden uitgesplitst naar plaats en gemeente. Woonlinie is ook in het bezit van 172 niet-woongelegenheden. In de onderstaande tabel is de uitsplitsing te zien naar gemeente. Verdeling overig bezit per 31 december 2009

2.1 Woningvoorraad De woningmarkt is een zorgenkindje. Zeker gezien de ontstane financiële crisis eind 2008 en in de loop van 2009. (Nieuwbouw-)woningen worden niet meer zo snel verkocht als voorheen. Huiseigenaren zetten hun woning niet zo snel meer te koop of hebben problemen met het vinden van een nieuwe eigenaar. Door deze ontwikkelingen stopt de doorstroming voornamelijk in het midden- en duurdere segment. Met als gevolg dat er te weinig woningen worden verkocht in nog te bouwen projecten. Ook bij de al opgeleverde nieuwbouwprojecten ervaren we in 2009 problemen met de verkoop. Woonlinie zoekt daarom naar nieuwe manieren om koopwoningen beter in de markt te zetten. In 2009 zijn o.a. twee model- woningen ingericht in het gerealiseerde nieuwbouwproject De Vlinder. De vraag naar huurwoningen blijft door bovenstaande ontwikkelingen groot, maar ook in deze markt zit weinig beweging. Mensen blijven vaak in hun (goedkope) huurwoningen wonen, ook als ze meer kunnen betalen. Binnen de beperkte mogelijkheden die Woonlinie heeft, probeert ze voor meer evenwicht op de woningmarkt te zorgen. Dit doet Woonlinie door: - Nieuwe woningen te bouwen. Vooral woningen die voor doorstroming zorgen, zoals 22

Plaats

Aalburg Werkendam Woudrichem Zaltbommel

Totaal

Bedrijfsruimten Garages winkels

*Overige Totaal bezit

1 1 3 5

0 19 8 106

2 3 9 15

3 23 20 126

10

133

29

172

* Het overige bezit in de bovenstaande tabel bestaat uit twee ateliers, één kantoor, drie ontmoetingsruimtes, acht parkeervoorzieningen, twee peuterspeelzalen en dertien standplaatsen.

In 2009 waren er de volgende mutaties in overig bezit: - één winkelruimte aangekocht; - één ontmoetingsruimte in een verzorgingscomplex gerealiseerd. Het bezit is opgedeeld in de volgende vier prijscategorieën: goedkoop, bereikbaar, duur tot de huurtoeslaggrens en duur boven de huurtoeslaggrens. Het goedkope bezit heeft

JA ARVERSLAG 2009

Plaats Woningen Verzorgingshuis

Overige Woon- Totaal gelegenheden

een huurprijs tot € 357,37. Dit bedrag komt overeen met de kwaliteitskortingsgrens uit de Wet Huurtoeslag (WHt). In de volgende tabel is de verdeling van het woningbezit van Woonlinie te zien naar huurprijsklasse en per gemeente.

Babyloniënbroek Drongelen Eethen Genderen Meeuwen Veen Wijk en aalburg

6 17 30 65 ***1 21 150 370

6 17 30 66 21 150 370

Gemeente Aalburg

659

1

660

Hank Dussen Sleeuwijk Werkendam

441 *1 268 20 92

442 268 20 92

Gemeente Werkendam

821

1

822

2.3 Onrendabele investeringen

Andel Giessen Rijswijk Woudrichem

193 108 207 621 **1

193 108 207 622

Vaak investeert Woonlinie meer geld in nieuwe woningen dan de huuropbrengsten rechtvaardigen. Dit is een gevolg van het streven van Woonlinie naar de verhuur van kwalitatief goede én betaalbare woningen. Hieronder is een uitsplitsing te zien van de onrendabele investeringen in 2009 naar project. Het betreft hierbij merendeels correcties op eerder genomen onrendabele toppen.

Gemeente Woudrichem

1.129

1

1.130

Zaltbommel

1.513

****2

1.515

Gemeente Zaltbommel

1.513

2

1.515

Totaal

4.122

3

4.127

* Aernswaert in Hank met 26 zorgeenheden. ** Lemmenskamp te Woudrichem met 40 verzorgingseenheden. *** Kelderstraat 1 te Genderen, complex voor begeleid wonen met 12 kamers. **** Twee woonwagens.

2

Verdeling woningbezit naar huurprijsklasse per 31 december 2009 Huur Goedkoop Bereikbaar per maand

Duur tot toeslaggrens

Duur boven toeslaggrens

> € 357,37 < € 647,53

> € 548,18 < € 647,53

> € 647,53

176 193 355 566

472 588 720 889

7 27 32 42

4 13 22 16

659 821 1.129 1.513

1.290

2.669

108

55

4.122

tot € 357,37

Aalburg Werkendam Woudrichem Zaltbommel

Totaal

Totaal

2

Onrendabele investeringen 2009 (bedragen x € 1.000) Projectomschrijving P131A Agnietentuin in Zaltbommel P879 Voorstraat in Almkerk P942 Julianastraat in Hank Totaal onrendabele top 2009


Verdeling Woningbezit per 31 december 2009

Onrendabele top -/- 392 207 348 163 23

2.4

Planmatig onderhoud (PO)

Het planmatig onderhoud omvat alle werkzaamheden aan de woningen van Woonlinie die een terugkerend karakter hebben. De meeste onderhoudsactiviteiten hebben een cyclisch karakter en laten zich daarom goed plannen. Alle uit te voeren werken zijn in 2009 aanbesteed en in 2009 afgerond. In 2009 heeft Woonlinie € 2,6 miljoen uitgegeven aan planmatig onderhoud.

Uitgevoerde werkzaamheden in 2009 Woonlinie heeft in 2009 diverse onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd in de gemeenten Aalburg, Woudrichem, Werkendam en Zaltbommel. Onderstaand wordt een aantal grote projecten in de diverse kernen verder toegelicht. Woonlinie heeft in 2009 als één van de eerste corporaties in Nederland een proef uitgevoerd met de nieuwe generatie HRe® cv-ketels van Remeha. Deze cv-ketels leveren naast warmte en warm water ook elektriciteit. Wanneer de ketels meer elektriciteit opwekken dan nodig is, wordt deze extra elektriciteit teruggeleverd aan het elektriciteitsnet. In dat geval zie je de meter letterlijk terugdraaien. Deze proef moet leiden tot een kostenbesparing voor bewoners en draagt bij aan een beter milieu. In iedere gemeente (Aalburg, Werkendam, Woudrichem en Zaltbommel) is een huurder benaderd om aan deze proef mee te werken. -

In de gemeente Aalburg zijn in de kern Veen bij vier woningen aan de Schmitzstraat de daken van de woningen en bergingen vervangen. Hierbij zijn de woningen gelijktijdig voorzien van dakisolatie. Ook zijn de bestaande gevelkozijnen waar nodig hersteld en is het buitenschilderwerk uitgevoerd. In de kern Drongelen zijn bij zes woningen aan de Burg. van der Schansstraat de daken en het gevelvoegwerk vervangen. Gelijktijdig zijn de woningen voorzien van dakisolatie. Ook zijn de bestaande gevelkozijnen waar nodig hersteld en is het buitenschilderwerk uitgevoerd.

-

In de gemeente Werkendam heeft Woonlinie in Hank bij achttien woningen aan de Rietzangerstraat en Roerdompstraat de gevelkozijnen collectief vervangen. Gelijktijdig zijn de woningen collectief voorzien van HR++ isolatieglas. In het kader van de leefbaarheid werden ook de kleuren van het buitenschilderwerk gewijzigd.

24

Hiernaast zijn in Hank bij De Dotter extramurale woningen verbouwd naar intramuraal en is nu een huiskamer gerealiseerd. Tot nu toe zijn acht extramurale woningen getransformeerd naar zeven intramurale eenheden en een huiskamer. Woonlinie is een huurcontract aangegaan met stichting De Riethorst Stromenland.

-

In de gemeente Woudrichem is bij acht woningen aan de Burg. van Rijswijkstraat een volledige cascorenovatie uitgevoerd, bestaande uit het vervangen van de daken, het gevelvoegwerk en de gevelkozijnen. Gelijktijdig zijn de woningen collectief voorzien van dakisolatie en HR++ isolatieglas. Eveneens zijn HR cv-ketels geplaatst. In het kader van de leefbaarheid werden ook de kleuren van het buitenschilderwerk gewijzigd. Daarnaast zijn in de gemeente Woudrichem bij twintig woningen aan de Kennedylaan en J.H. Dunantstraat in Andel de houten gevelkozijnen vervangen door aluminium gevelkozijnen. Ook zijn de gevelbetimmeringen vervangen inclusief het isoleren daar van. Gelijktijdig zijn de woningen collectief voorzien van HR++ isolatieglas. Deze werkzaamheden zijn in feite een overheveling uit 2008 geweest. Vooruitlopende op de kozijnvervanging zijn bij deze woningen eind 2008 de daken al vervangen en het gevel- werk gereinigd. Gelijktijdig zijn de woningen voorzien van dakisolatie.

-

In Zaltbommel heeft Woonlinie bij zeventien woningen groot onderhoud uitgevoerd. Hierbij zijn de daken, schoorstenen, dakgoten en de kozijnen vervangen. Ook is het voegwerk gereinigd. Verder is er bij een aantal complexen buitenschilderwerk uitgevoerd, zijn er asbesthoudende bergingsdaken vervangen en zijn oude VR cv-ketels vervangen door HR cv-ketels.

JA ARVERSLAG 2009

Onder NPO wordt verstaan: al het onderhoud aan de woning waarbij het initiatief bij de huurder ligt. Dit kunnen reparatieverzoeken zijn, maar ook onderhoudswerkzaamheden als gevolg van verhuizing (mutatie). Het niet-planmatige onderhoud kan gesplitst worden in contractonderhoud en mutatie- en reparatieonderhoud.

tijdens het leegstaan van de woning gemakkelijker getroffen kunnen worden. Het aantal werkelijke mutaties in 2009 komt nagenoeg overeen met het aantal begrote mutaties. In totaal vonden er in 2009 282 werkelijke mutaties plaats. Dit is inclusief alle woningen die door sloop (dit geldt voornamelijk voor de BinnenVergt in Zaltbommel) of verkoop vrij zijn gekomen. Hierdoor zijn de uitgaven in het mutatieonderhoud als begroot.

In 2009 heeft Woonlinie € 3,0 miljoen uitgegeven aan niet-planmatig onderhoud.


2.5 Niet-planmatig onderhoud (NPO)

Contractonderhoud De verdeling van de totale niet-planmatige onderhoudslasten wordt hieronder uitgesplitst. Niet-planmatige onderhoudskosten 2009 (x € 1.000)

Omschrijving

2009

2008

Reparatieonderhoud Mutatieonderhoud Contractonderhoud

1.679 890 402

1.692 1.049 444

Totaal

2.971

3.185

Een aantal onderhoudswerkzaamheden dat een kort-cyclisch karakter heeft of waarvan uitval een hoog afbreukrisico vormt, wordt niet jaarlijks aanbesteed maar is ondergebracht in onderhoudscontracten. Voorbeelden hiervan zijn onderhoud aan cv-installaties, liften, automatische deuren, maar ook schoonmaakonderhoud. In 2009 is het contractonderhoud nagenoeg verlopen zoals verwacht. Voor de nieuwbouwcomplexen Julianastraat en De Dotter in Hank zijn nieuwe contracten afgesloten. Ook zijn er nieuwe contracten afgesloten voor onderdelen die uit de garantietermijn zijn gelopen in het complex Citadel in Woudrichem.

2.6 Beheer voor derden Reparatieonderhoud Reparatieonderhoud heeft een niet-cyclisch karakter. Dit betekent dat Woonlinie deze vorm van onderhoud uitvoert na een door huurder gemeld verzoek tot reparatie. Het gaat hierbij meestal om het verhelpen van een storing. Over het algemeen vraagt dit type onderhoud veel arbeid. In 2009 is er in totaal 7.303 maal een verzoek tot reparatie gedaan.

Mutatieonderhoud Ook mutatieonderhoud heeft een niet-cyclisch karakter. Dit betekent dat Woonlinie deze vorm van onderhoud uitvoert tijdens een mutatie als gevolg van wisseling van huurder. Dit onderhoud bestaat voor een deel uit het opheffen van gebreken die door de oude huurder zijn veroorzaakt. Voor een deel bestaat het uit preventieve onderhoudsmaatregelen die

Woonlinie beheerde eind 2009 189 woningen voor derden. Dit waren 25 woningen voor de gemeente Woudrichem, 70 woningen voor Stienstra Beleggingen en 94 woningen voor het Wooninvesteringsfonds. Woonlinie verzorgt voornamelijk het technisch en administratief beheer voor deze woningen. Het niet-planmatig onderhoud werd door Woonlinie uitgevoerd, op verzoek van de vastgoedeigenaren, en tegen betaling, voerde Woonlinie ook planmatig onderhoud uit. Voor de gemeentepanden van de gemeente Woudrichem int Woonlinie geen huren. Voor de woningen van het Wooninvesteringsfonds en van Stienstra Beleggingen wel. Naast de eigen contacten met deze partijen hadden de huurdersverenigingen ook een rechtstreeks overleg met deze partijen.

25

2

2.7 Verkoop

2.8 Koopgarant

In 2009 is het verkoopbeleid van Woonlinie niet gewijzigd. Zittende huurders hebben het recht hun woning te kopen, als deze daarvoor gelabeld is. Bij het vrijkomen van een voor verkoop bestemde woning hebben huurders van Woonlinie voorrang boven anderen. In 2009 zijn er in totaal achttien woningen uit de woningvoorraad verkocht. Aan Woon- service Meander zijn zes woningen aan de Nieuwe Steeg in Eethen verkocht, alle overige woningen zijn bij mutatie verkocht aan particulieren. Vier van deze woningen zijn aan de zittende huurder verkocht. De reguliere woningen zijn voor de taxatiewaarde verkocht, drie woningen zijn onder Koopgarantvoorwaarden met 25% korting verkocht.

Woonlinie biedt huurders de mogelijkheid om met Koopgarant gelabelde woningen met korting te kopen. De huurder wordt vervolgens eigenaar van de woning, met bijbehorende bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Wil de eigenaar de woning later verkopen, dan koopt Woonlinie de woning weer terug. Het resultaat van de verkoop wordt vervolgens gedeeld. De korting die Woonlinie verstrekt kan variëren tussen de 10 en 33% op de marktwaarde. Door de korting en de terugkoopgarantie is Koopgarant een gewild product, vooral bij starters op de koopmarkt. Voor mensen in de lagere en middeninkomensgroepen wordt hiermee de stap naar een koopwoning mogelijk. Verder komt de woning door de terugkoopregeling altijd bij Woonlinie terug. Woonlinie kan de woning op deze wijze ook voor volgende bewoners betaalbaar houden.

In de onderstaande tabel zijn de verkopen gesplitst naar gemeente en naar reguliere verkoop of verkoop onder Koopgarantvoorwaarden. Aantal verkopen 31 december 2009 Gemeente Reguliere verkoop

Onder Koopgarant voorwaarden verkocht

Totaal

Aalburg

6

1

7

Werkendam

2

2

4

Woudrichem

7

0

7

Zaltbommel Totaal

0

0

0

15

3

18

Per 31 december 2009 zijn er 324 woningen voor verkoop gelabeld, 57 woningen in de gemeente Aalburg, 77 woningen in de gemeente Werkendam, 185 woningen in de gemeente Woudrichem en vijf woningen in de gemeente Zaltbommel. Dit totaal van 324 woningen is inclusief de nieuwste verkooptranche die eind 2009 is toegevoegd.

In 2005 heeft Woonlinie de eerste woningen verkocht met Koopgarantvoorwaarden. Eind 2009 heeft Woonlinie in totaal 77 terugkoopverplichtingen (48 woningen en 29 appartementen). In 2009 zijn acht woningen verkocht met Koopgarant: drie bestaande huurwoningen en vijf nieuwbouwwoningen. De nieuwbouwwoningen waren vier woningen uit project Poortwoningen in Woudrichem en een woning van De Vlinder in Zaltbommel. Twee woningen heeft Woonlinie teruggekocht en doorverkocht zonder Koopgarantvoorwaarden. In 2007 is Woonlinie gestart met het project “Van sloop naar koop”. Drieëntwintig woningen in Hank stonden op de lijst om gesloopt te slopen. Woonlinie heeft eind 2006 besloten om deze woningen niet te slopen, maar om deze woningen onder Koopgarantvoorwaarden te verkopen aan starters uit Hank of de omliggende kernen. Eind 2009 zijn in totaal 19 van de 23 woningen uit dit project verkocht.

2.9 Sloop In 2009 zijn er in totaal twee woningen gesloopt. De woningen waren na brandschade niet meer bewoonbaar. Deze woningen zijn niet herbouwd in verband met de herstructurering van De BinnenVergt in Zaltbommel.

26

Huub de Groot Voorzitter Huurdersvereniging Bommelerwaard

“We kunnen daadwerkelijk iets betekenen” “Ik ben al bijna 20 jaar voorzitter van de Huurdersvereniging Bommelerwaard. Vroeger was ik raadslid en wethouder van Ammerzoden en gemeenteraadslid in Maasdriel. Afgelopen maart ben ik met deze laatste functie gestopt en ik ben voornemens om nog meer energie in de huurdersvereniging te steken. Onze vereniging heeft een bijzondere werkwijze. Ons werkgebied is de gemeente Zaltbommel en de gemeente Maasdriel. Wij hebben in dit werkgebied te maken met drie woningcorporaties, waarvan Woonlinie er één is. De vereniging heeft zeven leden en we vormen per corporatie een team van twee personen die de contacten met deze corporatie onderhoudt en dit weer terugkoppelt naar de andere leden. Ik heb mij in mijn werk als raadslid en wethouder, maar ook nu als voorzitter altijd geroepen gevoeld om op te komen voor mensen die dat zelf moeilijk kunnen. Als huurders problemen hebben, dan proberen wij deze op te lossen. De drempel naar de vereniging is lager dan naar de corporatie, huurders weten ons altijd te vinden. Met onze inzet kunnen we voor de individuele huurder een verschil maken, dat geeft een enorme voldoening. En we vinden steeds een oplossing, Woonlinie toont zich altijd betrokken en is echt met de huurders begaan. Ook opkomen voor het algemeen belang is voor ons een uitdaging. Woonlinie betrekt ons vroegtijdig bij nieuwe plannen en nieuw beleid. Zo kunnen we daadwerkelijk iets betekenen voor al onze leden en dat geeft enorm veel voldoening.”

27

Iedereen een passende woning

3

Betaalbare woonruimte is en blijft een schaars goed. Het is belangrijk dat de verdeling hiervan zo eerlijk en transparant mogelijk plaatsvindt. Het gegeven

beleid van Wonen in Altena meer structuur gekregen waardoor woningzoekenden zelf beter kunnen bepalen of zij voor urgentie in aanmerking komen. De aanbevelingen voor Wonen Bommelerwaard worden in 2010 in een plan van aanpak verwerkt.

dat veel mensen ‘scheef’ wonen baart Woonlinie zorgen, hoewel wij begrijpen dat scheef wonen ook positieve effecten heeft, zoals een gedifferentieerde wijk. Daarom moet actief worden ingezet op het in gang zetten van doorstroming. Ook rekent Woonlinie het tot haar verantwoordelijkheid om, ondanks economisch

3.2 Toewijzen aan doelgroepen In het BBSH is bepaald hoe woningen passend kunnen worden toegewezen. Hierbij wordt gewerkt met inkomens- en huurgrenzen. Het landelijk gemiddelde (van 2004-2008) van de woningen die passend worden toegewezen is 91%, waarvan 72% aan de primaire doelgroep.

zware tijden, de huurachterstanden te beperken en het aantal ontruimingen tot een minimum te beperken. Dat geldt voor alle klanten, maar bijzondere doelgroepen krijgen hierbij extra aandacht.

3.1 Woonruimteverdeelsysteem Woonlinie werkt met de corporaties in het Land van Heusden en Altena en de Bommelerwaard samen op het gebied van woonruimte verdelen, respectievelijk onder de naam Wonen in Altena en Wonen Bommelerwaard. Doel van beide woonruimte- verdeelsystemen is transparantie en eenduidigheid voor woningzoekenden en alle andere belanghebbenden. Afstemming tussen de verschillende corporaties in de regio’s maakt het voor woningzoekenden eenvoudiger en gebruiksvriendelijker. Na drie jaar werken met deze systematiek, heeft in beide regio’s een evaluatie plaatsgevonden. Daaruit kwam naar voren dat de gebruikers over het algemeen zeer tevreden zijn met het systeem. De doelstellingen zijn ruimschoots gehaald. In 2009 is gestart met het oppakken van de verbeterpunten voor Wonen in Altena. Onder andere is de communicatie over het woonruimteverdeelsysteem duidelijker ingezet. Ook heeft het urgentie-

28

In Zaltbommel is in 2009 62% van de woningen passend toegewezen, waarvan 68% aan de primaire doelgroep. In het Land van Heusden en Altena is in 2009 78% van de woningen passend toegewezen, waarvan 54% aan de primaire doelgroep. Woonlinie blijkt minder passend toe te wijzen dan het landelijk gemiddelde. De reden hiervoor is tweeledig. Enerzijds heeft Woonlinie sinds de invoering van het nieuwe woonruimteverdeelsysteem (in 2006) het belangrijke beïnvloedingscriterium inkomen losgelaten. Hierdoor hebben woningzoekenden meer keuzevrijheid gekregen, wat meer scheef wonen creëert. Anderzijds blijkt het nauwelijks op gang komen van doorstroming een groot probleem. Er is te weinig beweging op de (huur-)woningmarkt. De toegang naar de koopmarkt kent grote financiële drempels. De woningmarkt zit op slot. In de bijlage is in een schema het aantal toewijzingen volgens de BBSH-tabel opgenomen. Eind 2009 heeft minister Van der Laan het voorstel gedaan om corporaties 90% van hun woningen onder de huurtoeslaggrens (€ 647,53) aan huishoudens met een inkomen van minder dan € 33.000 toe te wijzen. Met oog op deze verandering heeft Woonlinie onderzoek gedaan naar het percentage van passend toewijzen en de beïnvloedings- mogelijkheden. In 2010 krijgt dit jaardoel vervolg in de vorm van een implementatieplan en de uitwerking van de adviezen.

JA ARVERSLAG 2009

3.4 Slaagkans

In 2009 reageerde 92% van de woningzoekenden van Wonen Bommelerwaard via internet; in het Land van Heusden en Altena was dit 90%. Opvallend is dat het aantal woningzoekenden met 9% is toegenomen, terwijl het aantal actief woningzoekenden nagenoeg gelijk is gebleven. In de tabel hiernaast staan de aantallen op een rij.

De slaagkans van woningen die via het aanbodmodel in de Bommelerwaard worden aangeboden is toegenomen van 16% in 2008 naar 21% in 2009. Voor Woonlinie Zaltbommel is de slaagkans echter 7% (ten opzichte van 6% in 2008) in de kern Zaltbommel. In het Land van Heusden en Altena is dit percentage gedaald van 22% in 2008 naar 19% in 2009.

Aantal woningzoekenden gesplitst naar werkgebied

De woningen kunnen op verschillende manieren aangeboden worden aan de huurders. In de tabel is de uitsplitsing te zien naar aanbod-, lotings- en optiemodel.

Werkgebied

Aantal 2009

Aantal 2008

Actief 2009

Actief 2008

Bommelerwaard

7.015

6.356

1.635

1.710

Land van Heusden en Altena

6.266

5.810

1.671

1.610

13.281

12.166

3.306

3.320

9%

-0,4%

Totaal % toename t.o.v. vorig jaar

Gemiddeld waren er voor elke woning die vrijkwam in het aanbodmodel in de Bommelerwaard veertig kandidaten en voor het Land van Heusden en Altena gemiddeld 32 kandidaten. De druk op de woningmarkt is ten opzichte van vorig jaar niet verder toegenomen. Een verklaring hiervoor kan zijn dat mensen in de huidige economische crisis liever niet verhuizen, een verhuizing brengt immers altijd kosten met zich mee. In 2009 bestond de grootste groep woningzoekenden opnieuw uit eenpersoonshuishoudens. In beide regio’s bedroeg deze groep bijna de helft van het totaal aantal woningzoekenden. In beide regio’s bevond de grootste groep woningzoekenden zich in de leeftijdsklasse van 31 t/m 54 jaar.


3.3 Aantal woningzoekenden

3

De verdeling van het aantal aangeboden woningen naar model Aanbodmodel

Lotingmodel

Optiemodel

Bommelerwaard

89%

8%

3%


95%

4%

1%

Totaal

92%

6%

2%

Aanbodmodel: iedereen kan reageren indien hij ingeschreven staat voor een huurwoning, selectie naar inschrijvingsdatum. Lotingmodel: alle woningzoekenden kunnen reageren ongeacht inschrijving of urgentie. Optiemodel: woningzoekenden kunnen een optie nemen op een woning. De wachtrij wordt bepaald door de datum waarop de optie is genomen.

3.5 Verhuren In 2009 zijn er bij Woonlinie in totaal 282 woningen ter beschikking gekomen voor verhuur, 158 in het Land van Heusden en Altena en 124 in Zaltbommel. In 2009 zijn geen woningen opgeleverd maar is wel een zorgcentrum met 26 zorgeenheden opgeleverd en in gebruik genomen. In Zaltbommel is geen nieuwbouw opgeleverd en er zijn ook geen woningen aangekocht. De mutatiegraad in 2009 is 5,7%, in vergelijking met het landelijk gemiddelde (8,6% in 2008) is dit aan de lage kant.

29

In 2009 zijn de vrijgekomen woningen als volgt toegewezen: Toewijzing Eenpersoonshuishoudens Tweepersoonshuishoudens Eénouderhuishoudens Drie- en meerpersoonshuishoudens Gezinssamenstelling onbekend Totaal

Zaltbommel


50 % 22 % 3 % 16 % 9 %

49 % 27 % 15 % 9% 0%

100 %

100 %

Woonlinie werkt samen met de Woonservice Meander en Woonstichting Land van Altena onder de naam Wonen in Altena. Via Wonen in Altena worden de woningen aangeboden. In 2009 zijn er in het Land van Heusden en Altena 47 woningen toegewezen aan urgenten (sociaal en herstructureringskandidaten). Dit zijn woningen van Woonlinie, Woonservice Meander en Woonstichting Land van Altena, en is 15% van het totale woningaanbod van de drie corporaties. Woonlinie Woudrichem heeft in totaal 24 woningen verhuurd aan urgenten. Het totaal aantal urgenten voor Wonen in Altena is 158, dit is 3% van het totaal aantal woningzoekenden. In 2009 is Wonen in Altena gestart met een verscherpt urgentie- beleid. Dit houdt onder andere in dat iedere urgentie-aanvraag op de verscherpte voorwaarden wordt getoetst door Trema, het onafhankelijk indicatie-orgaan. Een gevolg hiervan is dat we van circa 35 sociale urgenten teruggegaan zijn naar circa tien sociale urgenten. De overige urgenten zijn herstructureringskandidaten, voornamelijk van Woonservice Meander. In 2009 heeft Woonlinie Zaltbommel elf woningen toegewezen aan urgenten. Hiervan zijn zes woningen toegewezen aan sociale urgenten. De andere woningen zijn toegewezen aan herstructureringskandidaten.

30

In 2009 zijn er in totaal 15 woningen verhuurd voor de taakstelling, waarvan drie in Zaltbommel. Verder heeft Woonlinie in het Land van Heusden en Altena drie WMO- woningen verhuurd en Woonlinie Zaltbommel vijf WMO-woningen.

3.6

Huurtoeslag

De overheid levert in sommige gevallen een financiële bijdrage aan huurders voor de huur van een woning. De hoogte van de bijdrage is afhankelijk van de gezinssamenstelling, het inkomen en het vermogen van de aanvrager(s). Woonlinie is een Hulp en Informatie Punt (HIP) voor huurtoeslag. Dit betekent dat medewerkers van Woonlinie klanten voorlichten en op verzoek helpen met het aanvragen van huurtoeslag. Ook ondersteunt Woonlinie klanten met het doorgeven van wijzigingen of het stopzetten van aanvragen. Huurders kunnen kiezen om de huurtoeslag te laten storten op hun eigen bankrekening of op de rekening van Woonlinie. Alleen in het laatste geval ziet Woonlinie dat een huurder huurtoeslag ontvangt. Aantal huurders met huurtoeslag via Woonlinie Aantal huurders dat per ultimo jaar aanspraak maakt op huurtoeslag via Woonlinie

2009

2008

773

881

2007 2006 2005 837

954 1.093

Tot 2007 controleerde de gemeente met behulp van een ‘passendheidstoets’ de toewijzing van huurtoeslag. Woonlinie is nu zelf verantwoordelijk voor passend toewijzen zodat het beslag op de huurtoeslag zo laag mogelijk blijft. Omdat de inkomensgrenzen zijn losgelaten in ons werkgebied, zijn sommige toewijzingen niet helemaal passend. Hierdoor komt het voor dat huurders met een laag inkomen in een te dure woning wonen waarbij ze recht hebben op veel huurtoeslag.

JA ARVERSLAG 2009

Woonlinie wil voorkomen dat de leefbaarheid in een gebied door langdurige leegstand onder druk komt te staan. Daarom schakelt Woonlinie zo nodig de organisatie Camelot Beheer B.V. in om toekomstige sloopwoningen tijdelijk te laten bewonen. Zo worden overlast en vandalisme bij leegstaande woningen voorkomen. In 2009 waren negen woningen in beheer van Camelot. Deze woningen staan allemaal in Zaltbommel, omdat dit de enige kern is waar Woonlinie op dit moment herstructureringsprojecten heeft: de BinnenVergt en de Agnietenstraat.

3.8

Leegstand

Eind 2009 stonden 23 woningen om diverse redenen leeg. Aantal leegstaande woningen met reden Periode Verkoop Aanbieding < 3 mnd. leeg 4 5

Mutatie Projecten Totaal onderhoud

> 3 mnd. leeg

3

0

6 0

Totaal

7

5

6

Verkoop > Aanbieding > Mutatie onderhoud > Projecten >

0 5

15 8

5

23

als een woning vrijkomt en voor verkoop gelabeld is, duurt het meestal even voordat de woning verkocht is, de woning wordt al wel aangeboden, maar er is nog geen nieuwe huurder, dus leegstand omdat er nog niemand geaccepteerd heeft of omdat de aanbieding nog niet helemaal formeel rond is, door het onderhoud dat gepleegd wordt staat de woning op dat moment leeg, deze woningen staan leeg omdat ze vooreen project ingezet worden.

Daarnaast stonden er eind 2009 22 garages in Zaltbommel leeg. Hiervan worden er 21 in de toekomst gesloopt voor het herstructureringsproject de BinnenVergt in Zaltbommel. Deze garages dienen nu als tuinafscheiding voor woningen in de Binnenvergt. Met de huurders is afgesproken dat de garages op het laatste moment worden gesloopt. Verder staat er nog één garage in Zaltbommel leeg die Woonlinie tijdelijk niet verhuurd en gebruikt als opslagplaats.


3.7 Tijdelijke bewoning

3.9 Huurbeleid Volgens de afspraak in het coalitieakkoord van 2007 wordt ook in 2009 de stijging van de huren gekoppeld aan het inflatiecijfer van voorgaand kalenderjaar. Dit betekent dat het maximale huurverhogingpercentage voor de periode 1 juli 2009 tot en met 30 juni 2010 gelijk was aan het inflatiepercentage 2008, te weten 2,5%. Woonlinie heeft zich hieraan geconformeerd. De huurverhoging heeft betrekking op alle (on)zelfstandige woningen, woonwagens en standplaatsen, exclusief woningen op de slooplijst waar een sloopbesluit voor is genomen. Voor garages, bergingen en parkeerplaatsen bedroeg de huurverhoging 3%. Bij bedrijfspanden is het huurverhogingpercentage doorgaans afhankelijk van het Consumenten Prijsindex cijfer (CPI), gepubliceerd door het CBS. Bij mutatie is het mogelijk dat de huur van een woning wordt geharmoniseerd. Woonlinie zit wat betreft huur met een gemiddelde van 60,9% van de maximaal toegestane huur ver onder het landelijk gemiddelde van 71,0% (in 2008). De streefhuurpercentages bevinden zich voor Woonlinie op 65% in het Land van Heusden & Altena en op 70% in Zaltbommel. Wanneer een herstructureringskandidaat naar een andere woning van Woonlinie verhuist, verleent Woonlinie huurgewenning om de bewoner in drie jaar tijd naar de nieuwe huurprijs toe te laten groeien. Deze dienst biedt Woonlinie alleen aan als de bewoner geen recht heeft op huurtoeslag.

31

3

3.10 Huurbezwaarschriften Met ingang van september 2009 is de samenstelling van de regionale geschillencommissie voor het Land van Heusden en Altena veranderd. De corporaties Woonlinie, Woonservice Meander en Woonstichting Land van Altena hebben een gezamenlijke geschillencommissie opgericht. De leden zijn geselecteerd door middel van een sollicitatie- procedure. De commissie is in september 2009 officieel. In 2009 heeft de commissie geen klachten ontvangen. Voor de klachtenafhandeling in de Bommelerwaard kan de Regionale Klachtencommissie Woningcorporaties Rivierenland worden geraadpleegd. Deze klachtencommissie ontving in 2009 twee klachten. De eerste klacht had betrekking op een urgentieafwijzing en de tweede op het verlopen van een inschrijving. Beide klachten zijn door de commissie toegekend. Woonlinie viel wat betreft procedure niets te verwijten, maar het belang van de klachtindieners woog in beide geschillen zwaarder.

Van de 227 huurders met een achterstand waren er 34 voormalig-huurders met een niet actief contract. Dit betreft vertrokken huurders met een openstaande afrekennota. De som van deze achterstand bedroeg ruim € 102.000.

Deurwaarder 63 huurders met een huurachterstand zijn door Woonlinie ‘overgedragen’ aan de deurwaarder. In 2008 waren dit 49 huurders. Het ging hierbij om huurders die meer dan drie maanden achterstand hadden opgebouwd. Met deze huurders is geprobeerd een betalingsregeling af te spreken. Wanneer deze niet wordt nagekomen, wordt de betreffende huurder overgedragen aan de deurwaarder die deze zaak met betrekking tot betalingen afhandelt. Dit zijn veelal langdurige trajecten. Woonlinie heeft geen voorziening voor dubieuze debiteuren getroffen. In 2009 is een totaal bedrag van € 14.000 afgeboekt aan oninbare huren.

3.11 Huurachterstanden Het totale debiteurensaldo bedroeg aan het einde van het verslagjaar € 353.000. In 2008 was dit bedrag met € 145.000 aanzienlijk lager. De stijging ten opzichte van 2008 werd met name veroorzaakt doordat er eind 2009 een achterstand stond van € 125.000 van een nieuwe huurovereenkomst. Begin 2010 is dit bedrag volledig voldaan door de huurder. De overige stijging van de huurachterstanden is onder andere te verklaren door de economische crisis. Eind 2009 waren er 227 huurders (2008: 179 huurders) met een huurachterstand van in totaal € 318.000 (2008: € 119.000). Door het jaar heen was een stijging waar te nemen in het aantal huurders met een huurachterstand. Het ging hierbij voornamelijk om huurders met een kleine achterstand (één of twee maanden). Daarnaast is de huurder van een bedrijfspand in Zaltbommel vertrokken met achterlating van een fikse huurschuld. Naast de reguliere huurachterstand had Woonlinie eind 2009 ook 35 betalingsregelingen getroffen voor een totaalbedrag van € 35.000 (2008: € 26.000).

32

3.12 Ontruimingen In 2009 heeft Woonlinie twee woningen in het Land van Heusden en Altena ontruimd met als reden huurachterstand. In Zaltbommel zijn om deze reden eveneens twee woningen ontruimd. Woonlinie gaat niet snel over tot het ontruimen van een woning. Bij huurachterstanden moet er in ieder geval sprake zijn van een huurachterstand van langer dan drie maanden. De huurder wordt eerst overgedragen aan de deurwaarder en krijgt vervolgens voldoende kans om betalingsafspraken te maken om de schuld af te lossen. Lukt dit niet, dan wordt de woning ontruimd.

Adrie Bragt Wethouder Zaltbommel

“Samen een goede balans vinden” “Een wethoudersperiode van vier jaar is zo voorbij. Zeker op het gebied van ruimtelijke ordening en volkshuisvesting. Trajecten lopen lang voordat er daadwerkelijk resultaat zichtbaar is, we zijn zo een paar jaar verder. Bij zo’n traject zijn veel mensen betrokken. Bewoners, inwoners van Zaltbommel, architecten, overheden, corporaties…... ieder met de eigen kennis en ervaring. Samen een goede balans vinden in wat wenselijk en haalbaar is, vind ik steeds weer een inspirerend proces. In Zaltbommel liggen momenteel tal van opgaven. Met Woonlinie werken we onder andere aan nieuwbouwprojecten als de Agnietentuin, de BinnenVergt, de Vlinder en de brede school De Waluwe. Stuk voor stuk projecten waarmee we een kwaliteitsslag willen maken in Zaltbommel. Niet alleen op het gebied van wonen, maar ook op het gebied van voorzieningen en leefbaarheid in de gemeente. En er liggen nog tal van plannen op stapel. Uitdaging bij alle activiteiten op het gebied van ruimtelijke ordening is om dichtbij mensen te blijven. Zij gaan straks wonen in de BinnenVergt of maken gebruik van de peuteropvang in de brede school. Pas als deze mensen tevreden zijn over het uiteindelijke resultaat, hebben we ons werk goed gedaan.”

33

3.13 Huisvesten bijzondere doelgroepen

3.14 Krachten bundelen met zorgaanbieders

Woonlinie heeft extra aandacht voor mensen in kwetsbare posities. Er blijven in haar werkgebied ook in de toekomst mensen, jong en oud, met een fysieke en/of sociale beperking of een grote dosis pech. Woonlinie richt zich nadrukkelijk ook op deze categorie mensen. Vaak hebben zij minder kansen op de arbeidsmarkt. Hun inkomenspositie is daardoor zwakker en hun keuzemogelijkheden zijn beperkter.

Woonlinie werkt intensief samen met verschillende zorgaanbieders in zowel de Bommelerwaard als in het Land van Heusden en Altena. Zorgpartijen zijn belangrijke samenwerkingspartners voor Woonlinie omdat zorgdiensten essentieel zijn voor de kwaliteit van wonen. Woonlinie levert de zorgdiensten niet zelf, maar biedt samen met zorgaanbieders zorgpakketten aan. Samen met tal van organisaties op het gebied van zorg en welzijn en ook met de gemeenten, wordt er gewerkt aan de optimalisatie van “woonzorg-servicezones”. Hierbij worden per gebied verschillende aspecten van wonen, zorg en welzijn aan elkaar gekoppeld.

Vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid zoekt Woonlinie partners om gezamenlijk mogelijkheden tot stand te brengen voor het huisvesten van bijzondere doelgroepen. In 2009 heeft Woonlinie een bijdrage geleverd aan het Stedelijk Kompas in de centrum- gemeente Breda, waartoe het Land van Heusden en Altena behoort. Het doel van het Stedelijk Kompas is het realiseren van goede opvang en begeleiding (op maat) aan kwetsbare mensen, gericht op een aanvaardbaar maatschappelijk bestaan. De gemeente Breda gaat er met het Stedelijk Kompas vanuit dat een ieder die op straat leeft zorg- aanbod nodig heeft. Om passende zorg aan te bieden, gaat de gemeente de komende jaren werken met individuele aanpak en gaat zij de samenwerking tussen de betrokken organisaties (waaronder zorginstellingen en woningcorporaties) verbeteren. In Zaltbommel zijn afspraken gemaakt over beschermd wonen voor cliënten van de Reinier van Arkel Groep. Voor deze psychiatrische patiënten worden met enige regelmaat woningen aangeboden aan de Reinier van Arkel Groep.

34

Woonzorgcomplex BinnenVergt In Zaltbommel is in 2009 gewerkt aan de realisatie van het woonzorgcomplex in de BinnenVergt. Naar verwachting is de sleuteloverdracht begin 2010. Om de nieuwe bewoners van het complex zekerheid over de continuïteit van zorgverlening te bieden, heeft Woonlinie gekozen voor een andere zorgaanbieder. De Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk werk Rivierenland (STMR) is de nieuwe zorgpartner. STMR levert de huishoudelijke verzorging en verpleging. STMR huurt via een zorg- infrastructuur twee ruimtes in het complex. Op de begane grond wordt een kantoor ingericht waarin een planningsteam en een woonzorgcoördinator werkzaam zijn. De zorg voor het werkgebied in Zaltbommel wordt vanuit dit kantoor gecoördineerd. Op de eerste verdieping wordt een ontmoetingsruimte ingericht waar activiteiten worden georganiseerd voor bewoners en ouderen uit de buurt. Daarnaast zet STMR een dagvoorziening

JA ARVERSLAG 2009


voor ouderen op, waar zij ook terecht kunnen voor een maaltijd. Het woonzorgcomplex telt 66 woonzorgwoningen. Hiervan zijn 15 woningen toegewezen aan de woongroep Woonwaard. Woonlinie ondersteunt hiermee het initiatief van deze groep vitale senioren om elkaar mantelzorg te verlenen. Woonwaard is een woongroep voor senioren tussen de 50 en 70 jaar die niet alleen de privacy van zelfstandig wonen op prijs stelt, maar het ook belangrijk vindt dat mensen aanspraak aan elkaar hebben.

Woonzorgcentrum de Dotter Hank In 2009 is Woonlinie samen met stichting De Riethorst Stromenland in woonzorgcentrum De Dotter gestart met het veranderen van de bestemming van de op de begane grond gelegen woningen. Deze woningen worden geschikt gemaakt voor intramuraal kleinschalig wonen. Tot nu toe zijn acht extramurale woningen getransformeerd naar zeven intramurale eenheden en een huiskamer.

3

Aernswaert Hank Woonlinie heeft in 2009 het verpleeghuis Aernswaert in Hank opgeleverd aan De Riethorst Stromenland. Aernswaert is een kleinschalige woonvorm met 26 zorgeenheden, bestemd voor psychogeriatrische patiënten. Op het gebied van extramurale zorg werkt Woonlinie samen met zorgverlener Stichting Pro Seniore in de Ruiterhof. Andere samenwerkingspartners op het gebied van zorg zijn Stichting Thebe Mark en Maasmond en Stichting Prisma. De laatste richt zich op de doelgroep verstandelijk gehandicapten.

35

Ben van der Pluijm Voorzitter ondernemersvereniging Sleeuwijk

“Ik kijk uit naar een prachtig resultaat” “Ondernemen zit in mijn bloed. Ik heb 22 jaar een eigen winkel gehad tot ik in 2001 om gezondheidsredenen ben gestopt. Mijn voorzitterschap voor de ondernemersvereniging Sleeuwijk heb ik altijd voortgezet. Nu we een nieuw winkelcentrum gaan realiseren, is dit een intensieve taak geworden. Vanaf het begin heeft Woonlinie de ondernemersvereniging bij het project betrokken. We hebben andere winkelcentra bezocht en onze wensen in kaart gebracht. Samen beoordeelden we de voorstellen van drie architecten. Eén sprong er hierbij duidelijk uit, er ligt nu een mooi plan voor een prachtig dorpshart met winkels, een plein en terras. Bij de realisatie zijn 17 partijen betrokken. Eind 2009 tekenden zij een intentieovereenkomst waarin de ondernemers zich bereid verklaarden om hun huidige winkelruimte op “de Es” te verhuizen naar het nieuwe winkelcentrum. Dit betekent voor de ondernemers een behoorlijke investering, maar ook een nieuwe kans en uitdaging. Er worden volop plannen gemaakt, enkele winkels worden met extra vierkante meters uitgebreid. Ik vind het een uitdaging om hen bij het proces te helpen en mijn ervaring als ondernemer in te zetten om hun belangen te behartigen. Want er komt nogal wat bij kijken. Waar gaat men straks parkeren, hoe worden de winkels bevoorraad, is er geluidsoverlast enzovoorts. Ik kijk uit naar een prachtig resultaat waarmee we een extra impuls kunnen geven aan het wonen en werken in Sleeuwijk.“

36

Nieuwbouw

4

welbevinden van mensen en het realiseren van kernen met een goed woonen leefklimaat, is vastgoed. Woningen waar bewoners tevreden en medewerkers trots op kunnen zijn en met keuzevrijheid qua uiterlijk, indeling en eigendomsvorm. Woonlinie streeft naar een optimale mix van huurwoningen, koopwoningen en Koopgarantwoningen. Maar ook naar differentiatie in prijzen, zodat nieuwe klanten meer keuzevrijheid hebben en er randvoorwaarden voor doorstroming worden gecreëerd. Kern- of wijkontwikkelingsplannen komen het beste tot stand in overleg met belanghouders en klanten en moeten

de cashflows. Er is behoorlijk geschoven in de uitgangspunten van de projecten.

4.2 Kernontwikkelingen Woonlinie is nu bezig met het samenstellen van de nieuwe kernontwikkelingsplannen (de vier Atlassen met positionering van Woonlinie in de 17 kernen). In de plannen is een koppeling gemaakt met de marktanalyses van RIGO en het nieuwe Meerjarenperspectief. Woonlinie heeft gekozen voor een uitgebreidere inhoud. Zo is het in stand houden van het voorzieningenniveau tegenwoordig ook onderdeel van deze kernontwikkelingsplannen. Woonlinie heeft 24,6 ha grond in bezit, verdeeld over alle gemeenten. De grond heeft een waarde van € 19,8 miljoen, verdeeld onder grond en projecten in ontwikkeling.

4.3 Opleverde nieuwbouw

plannen belangrijke uitgangspunten.

In 2009 heeft Woonlinie 65 nieuwe woningen opgeleverd, verdeeld over drie projecten. Van deze nieuwe eenheden neemt Woonlinie alleen het verpleeghuis Aernsweart in Hank met 26 verpleegunits in de verhuur. De overige woningen zijn koopwoningen. In de onderstaande tabel staat de exacte verdeling per project.

4.1 Invloed crisis

Opgeleverde nieuwbouwwoningen 2009

continu worden bijgesteld. Duurzaamheid en betaalbaarheid zijn in deze

Voor het begrotingsjaar 2010 zijn de ontwikkelingen in de vastgoedbranche nationaal en internationaal onzeker. Wel is duidelijk dat woningen niet meer als warme broodjes over de toonbank gaan; de consument is toch onzeker. Wat doet de economie? Raak ik mijn eigen woning nog wel kwijt? Ook Woonlinie heeft daarmee te maken. Wat nu van essentieel belang is, is dat er projecten ontwikkeld worden die nog meer aansluiten bij de vraag in de markt. Dat geeft een bepaalde spanning. Woonlinie wil graag iets moois neerzetten, maar de vraagprijzen staan onder druk. In het achterliggende jaar is ook gebleken dat de afzet van duurdere woningen van boven de € 250.000 v.o.n. is gestagneerd. Dat heeft er in geresulteerd dat de tweede fase van het project “de Vaan” in Zaltbommel uit de verkoop is gehaald en dat bij nieuwe projecten de verkoopdrempel is opgeschoven naar 80-90%. De crisis heeft ook negatieve gevolgen voor de rendementen die geprognosticeerd zijn.

Project

Aantal Aantal huur- koop- woningen woningen

Aantal Totaal overige panden

P909 de Vlinder in Zaltbommel

0

48

0

48

P855 Poortwoningen in Woudrichem

0

16

0

16

P942 Julianastraat in Hank

0

0

1

1

Totaal

0

64

1

65

In project 909 De Vlinder zijn 15 woningen opgeleverd met een kostprijs hoger dan € 200.000.

In de achterliggende maanden is er kritisch gekeken naar maatregelen op het gebied van grondposities, verkoopprojecten en de planning in combinatie met de daaruit voorvloeien37

Nieuw bouwen

Een belangrijk middel dat Woonlinie kan inzetten voor het welzijn en

JA ARVERSLAG 2009

4

4.4

Projecten in uitvoering en ontwikkeling

Woonlinie heeft eind 2009 diverse projecten in ontwikkeling. Een aantal is zorggerelateerd, zoals project Antonia aan de Voorstraat in Almkerk. Naast deze zorgprojecten was Woonlinie in 2009 ook betrokken bij de ontwikkeling van Sociaal Cultureel Centrum Amfifort in Woudrichem, Almkerk West, de brede school in Zaltbommel, een winkelcentrum met zorgen woonvoorzieningen in Sleeuwijk en het centrumplan in de Waluwe in Zaltbommel. Deze projecten hebben gemeen dat met een aantal verschillende gebruikers een gezamenlijk programma van eisen moet worden opgesteld, waarbij verwachtingen en realiteit niet altijd overeenstemmen. Gebleken is dat dergelijke projecten in de aanloopfase enorm arbeidsintensief zijn, waarbij een succesvolle realisatie niet altijd is gegarandeerd. Toch wil Woonlinie graag worden betrokken bij het “van de grond krijgen” van dergelijke voorzieningen, vooral omdat de samenleving daarmee is gebaat. Hieronder worden de grootste projecten die eind 2009 in ontwikkeling zijn per gemeente toegelicht:

Aalburg De Eng in Veen In 2009 heeft Woonlinie een samenwerkingsovereenkomst getekend met de gemeente Aalburg om op basis van gelijkwaardige partners dit plangebied met ongeveer 110-120 woningen voor de komende jaren in ontwikkeling te brengen. Het voorontwerpbestemmingsplan is in procedure gebracht. Als de procedure volgens planning verloopt kunnen begin 2011 de eerste woningen in dit plangebied gerealiseerd worden. De eerste fase van ongeveer 14 woningen wordt afgestemd op de behoefte van de bewoners van Veen.

Bollenhoef de Hoek in Eethen Dit project maakt onderdeel uit van een grondpositie waarbij elk jaar een beperkt aantal woningen worden gebouwd, passend bij de grootte van de kern Eethen. In 2008 (Fase A) zijn drie woningen opgeleverd. Fase B start na de bouwvak 2010. 38

Werkendam Zandweide in Dussen Woonlinie heeft vier huurwoningen verkocht aan de Gemeente Werkendam. Deze woningen zijn gesloopt om een bouwweg aan te leggen naar nieuwbouwwijk de Zandweide. Hier worden in 2010 dertien starterswoningen met Koopgarant verkocht. Ook staan in dit project vier luxe grondgebonden woningen op de planning. Als deze verkocht zijn, start de bouw.

CPO Dussen in Dussen In 2009 is Woonlinie benaderd door een enthousiaste groep starters die in Dussen hun eigen woning willen ontwikkelen. De gemeente Werkendam heeft grond ter beschikking gesteld en de verwachting is dat er in de zomer van 2010 gestart kan worden met de bouw. Woonlinie ondersteunt de starters. Hiertoe heeft Woonlinie de akte van oprichting van de CPO Starterstichting betaald. Ook neemt Woonlinie één woning af indien er een deelnemer van de groep starters af mocht vallen. Wanneer hiervan sprake is, dan wordt deze woning verkocht of verhuurd.

Roode Camer in Hank In nieuwbouwwijk Roode Camer in Hank is een plan gemaakt voor 16 koopwoningen en 11 koopappartementen. Door planoptimalisatie verwachten we in 2010 een start te maken met 16 woningen. Of de 11 appartementen ook gelijktijdig worden gebouwd is nog onduidelijk, omdat de appartementen te koop worden aangeboden. De koopmarkt is momenteel terughoudend.

Centrumplan in Sleeuwijk Samen met Bimo Bouw uit Harderwijk en de gemeente Werkendam is Woonlinie actief met de ontwikkeling van een nieuw winkelcentrum voor de kern Sleeuwijk. Het huidige centrum voldoet niet meer aan de eisen van de tijd. Op de winkels komen circa 90 huur- en koopappartementen. Daarnaast worden naast het winkelcentrum nog circa 57 woningen gerealiseerd. Ook wordt de huidige locatie van het winkelcentrum opnieuw met woningen ingericht.

JA ARVERSLAG 2009

In 2009 is Woonlinie gestart met de bouw van het nieuwe verzorgingshuis Antonia. Het betreft een project in samenwerking met Stichting De Riethorst Stromenland. Gepland zijn 24 groepswoningen waar Stichting De Riethorst Stromenland intensieve zorg en intramurale zorg kan leveren. Tevens worden 12 woonzorgappartementen gebouwd. Dit wooncomplex wordt als eerste project uitgerust met een warmtepomp met warmte en koude opslag in de bodem. Dit vereist de nodige voorbereiding om na oplevering ook de verrekening aan de bewoners op juiste wijze te laten verlopen

Almkerk-West in Almkerk De bestaande nieuwbouwwijk in Almkerk is de laatste jaren volgebouwd. Woonlinie ontwikkelt daarom in samenwerking met de gemeente Woudrichem een nieuwbouwwijk op de locatie aan de westzijde van Almkerk. De corporatie ontwikkelt deze plannen ook op de gronden van de gemeente Woudrichem. De daar aanwezige sportterreinen worden aangepast. In 2009 heeft Woonlinie gronden op deze locatie verkocht aan Rabobank Altena die op deze locatie hun hoofdkantoor wil realiseren. Ook door de exploitant van bioscoop Hollywoud, momenteel gevestigd in Woudrichem, is er in dit gebied grond van Woonlinie gekocht. Naast deze twee grote afnemers zullen er circa 110 woningen in alle prijsklassen worden gerealiseerd. In 2010 wordt de bestemmingsplanprocedure gevolgd.

Amfifort in Woudrichem Op verzoek van de gemeente realiseert Woonlinie een multifunctioneel centrum in de wijk Postweide. In het centrum vinden naar verwachting een kinderopvang, een peuterspeelzaal, de buitenschoolse opvang en een sociaal cultureel centrum onderdak. Op deze manier geeft Woonlinie invulling aan haar maatschappelijke taakstelling en wordt de leefbaarheid in de kern Woudrichem verder verbeterd. Overigens zal Amfifort een duidelijke streekfunctie hebben waar de gehele gemeente Woudrichem van kan profiteren. De bijdrage van Woonlinie aan de leefbaarheid in dit kader is gecalculeerd op €310.000. De gemeente draagt hetzelfde bedrag bij. De stichting Sociaal Cultureel Werk (SSCW), één van de grotere deelnemers aan het Amfifort, is eind 2009 afgehaakt. De gemeente beraadt zich nu over de voortgang van dit project.

Zaltbommel Agnietentuin in Zaltbommel Dit is een herstructureringsproject met in totaal 64 woningen. Delen van de Agnietenstraat en Vogelenzang worden opnieuw ingevuld in het nieuwbouwproject Agnietentuin. Het project aan de zuidoostkant van de vesting biedt wonen binnen de vestingwal, met uitzicht op de kerktoren en de oude stadsmuur. In 2009 is de bouw gestart van het project met twintig huurappartementen, zes eengezinshuurwoningen en twee eengezinskoopwoningen. Volgens planning wordt de eerste fase in 2010 opgeleverd. De twee koopwoningen zijn nog niet verkocht. Later volgen er nog drie fasen met uitsluitend koopwoningen. De tweede fase (vier rijwoningen, zes appartementen en drie penthouses) staat gepland voor 2011 en wordt opgeleverd in 2012.

Appartementen ’t Rond (turn-key) in Woudrichem Bouwbedrijf Van Schijndel ontwikkelt, op de huidige locatie van de MCD, winkelruimtes met 52 appartementen aan ‘t Rond in Woudrichem. Woonlinie neemt in dit project 18 appartementen, geschikt voor senioren, af. De start van dit project is afhankelijk van de afzet van de koopappartementen (momenteel in verkoop).

Binnendijkse Wiel in Rijswijk Van AM Wonen in Eindhoven is een gedeelte van het project Binnendijkse Wiel gekocht. Veertien woningen worden door Woonlinie met Koopgarant verkocht en in 2010 gebouwd.

De BinnenVergt in Zaltbommel Het totale project bestaat uit circa 340 koop-, Koopgarant- en huurwoningen inclusief zorgappartementen. Het project wordt in verschillende fasen gebouwd. De start van de bouwwerkzaamheden van de eerste fase was in 2008 en kende een doorloop in 2009. In het voorjaar van 2010 worden de woningen aan de huurders opgeleverd. In het najaar van 2009 is Fase 1b in verkoop gebracht. De verkoop is gestart met een succesvolle verkoopdag. Vanwege de crisis zijn de 29 woningen uit deze fase bewust verder gefaseerd in deelprojecten; aspirant-kopers zijn onzeker of zij hun huidige woning wel kwijtraken. Hierdoor haalt Woonlinie niet de beoogde verkoopaantallen om met de bouw te kunnen 39

Nieuw bouwen

Woudrichem Antonia zorgcentrum en atria in Almkerk

4

De Vaan in Zaltbommel

in Zaltbommel. Verschillende organisaties krijgen een plaats in het gebouw: een kinderopvang, een buitenschoolse opvang, een peuterspeelzaal, twee basisscholen, opvang voor kinderen met een verstandelijke beperking, een gymzaal en een ontmoetingsruimte voor de buurt zitten onder één dak.

De Vaan is het eerste woonproject in de nieuwe wijk Waluwe II. Deze wijk ligt in het oosten van Zaltbommel. De Vaan wordt gebouwd aan de Hogeweg, tegenover het gemeente- kantoor. Deze eerste fase van het plan kent een grote diversiteit in woningen: negen huurwoningen, negen huurappartementen, negen startersappartementen (Koopgarant), negen starterswoningen (Koopgarant) en acht koopwoningen.

Het hart van de brede school is een cultureel café. De betrokken partijen werken hard om in de winter van 2010 het gebouw klaar te hebben zodat de kinderen het jaar 2011 in een nieuwe omgeving kunnen beginnen. De bouw is eind 2009 feestelijk gestart. Afhankelijk van de weersgesteldheid zal de oplevering rond de kerstperiode in 2010 plaatsvinden.

starten. Bij vier getekende koopcontracten start in 2010 de bouw van acht woningen in de eerste fase.

Van de woningen was 80% verkocht en de bouw kon beginnen. Helaas is door bezwaren het bestemmingsplan door de Raad van State verworpen, hierdoor was er geen mogelijkheid meer om een bouwvergunning te verlenen. Eind 2009 zijn de contracten met de kopers ontbonden. Het bestemmingsplan zal door de gemeente Zaltbommel en de provincie gerepareerd moeten worden. Vooralsnog is de uitvoering van het plan een jaar uitgesteld. Gelijktijdig met de vorige fase is de tweede fase in verkoop gebracht, acht rijwoningen en 12 twee-onder-een-kap woningen. Voor dit tweede deel was contractueel vastgelegd dat als niet voor 1 augustus 2009 70% van de woningen was verkocht, de grond mocht worden terugverkocht aan de gemeente Zaltbommel. Voor deze fase was onvoldoende belangstelling waardoor Woonlinie genoodzaakt was om de grond aan de gemeente Zaltbommel terug te verkopen.

De Vlinder in Zaltbommel Het nieuwbouwproject De Vlinder omvat 48 koopwoningen en appartementen. Dit zijn tien patiowoningen en 38 appartementen waarvan er 17 met Koopgarant worden verkocht. De bouw van deze woningen is in 2008 gestart. In de zomer 2009 zijn alle woningen opgeleverd. Per 31 december 2009 staan er nog drie appartementen en drie patiowoningen te koop.

Overig Lodi op St. Eustatius (Ned. Antillen) In de wijk Lodi op St. Eustatius heeft SHF (Statia Housing Foundation) in 2008 een aantal woningen gebouwd. Tegenover deze nieuwbouwlocatie ligt nog een braakliggend terrein waar hetzelfde type woningen gebouwd kan worden, naar verwachting circa acht. Dit project valt onder de samenwerking met de lokale corporatie en overheid op de BES eilanden (Bonaire, St. Eustatius en Saba).

Centrumplan De Waluwe in Zaltbommel Momenteel is Woonlinie bezig met de ontwikkeling van het centrumplan in de Waluwe in Zaltbommel. In dit plan worden 74 appartementen in de koop- en huursector gerealiseerd in combinatie met 3500 m2 aan commerciële ruimten. Na de realisatie van de commerciële ruimten wordt het winkelcentrum aan de Vergtweg herontwikkeld voor woningbouw. De start van dit plan is gepland in 2010, de oplevering volgt dan in 2011, begin 2012.

Brede school De Waluwe in Zaltbommel Multifunctioneel, dat is de juiste omschrijving voor de brede school in de wijk De Waluwe 40

Under the hill op Saba (Ned. Antillen) Op Saba is een nieuwbouwwijk gepland van circa 17 woningen op de locatie Under the Hill. Hiervoor is door USONA een subsidie gegeven voor de aanleg van de infrastructuur en de watervoorziening. In een eerste fase van nieuwbouw kan Woonlinie hier een aantal woningen van gaan bouwen in combinatie met de plaatselijke corporatie OYOHF (Own your own home foundation). Dit project valt onder de samenwerking met de lokale corporatie en overheid op de BES eilanden.

Ron Axt Directeur Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk werk Rivierenland (STMR)

“Werken aan verbinding is een uitdaging” “In 2009 heeft onze organisatie een nieuwe koers ingezet. We kozen niet voor groter worden door bijvoorbeeld een fusie aan te gaan. Nee, na een intensief overleg met onze belanghouders besloten we nieuwe, intensieve verbindingen aan te gaan met medewerkers, klanten, partners en belanghouders. Dichtbij de klant is het uitgangspunt. Dit vertaalt zich onder andere in wijkteams die een lokale verbinding aangaan met bewoners. Het werken aan een goede en open verbinding met medewerkers, klanten en relaties is een enorme uitdaging. En de nieuwe koers werpt zijn vruchten af: medewerkers zijn trots en betrokken, klanten krijgen kwalitatief hoogwaardige diensten op maat en in de samenwerking met andere organisaties versterken en inspireren wij elkaar. In 2009 sloten we met Woonlinie een samenwerkingsovereenkomst voor het woonzorgcentrum in de BinnenVergt waar we een integraal pakket bieden van wonen, zorg en welzijn. Een wijkteam biedt bewoners diensten op het gebied van persoonlijke verzorging tot verpleegkundige hulp. In een ontmoetingsruimte organiseren we tal van sociale activiteiten om mensen te betrekken bij de maatschappij en uit een isolement te halen. Altijd is de doelstelling dat mensen zo lang als mogelijk hun leven voort kunnen zetten in de eigen vertrouwde omgeving. Wij ondersteunen hen hierbij – zoveel mogelijk op de achtergrond – met tal van diensten, en Woonlinie is onze partner die garant staat voor hoogwaardig en passend onderdak.”

41

Een prettige woonomgeving

5

Woonlinie rekent het tot haar kerntaak om de leefbaarheid in wijken en buurten te bevorderen. Een vitale wijk is een wijk die leeft. Een wijk waar bewoners zich betrokken voelen en waarvoor zij zich inzetten. Er is een compleet aanbod aan woningen en voorzieningen, zodat je als inwoner kunt kiezen voor de leefstijl die bij je past. Het voelt er vertrouwd en veilig, kortom, je woont er met plezier. Met fysieke en sociale investeringen wil Woonlinie werken aan vitale wijken en kernen. Elk met een eigen karakter en daarom een eigen aanpak. Zo ligt in de kern Zaltbommel de nadruk op meer veiligheid op straat en in de kleine kernen op het in stand houden van voorzieningen.

5.1 Leefbaarheid in het Land van Heusden en Altena In 2009 is er opnieuw aandacht besteed aan leefbaarheid in de breedste zin van het woord. Omdat de twee werkgebieden qua leefbaarheidvraagstukken erg van elkaar verschillen, is hier op verschillende manieren invulling aan gegeven. In 2009 is een leefbaarheidsprijsvraag geïntroduceerd in het werkgebied. Huurders van Woonlinie konden hierop reageren door een leefbaarheidsidee aan te dragen voor hun wijk of buurt. Een bedrag van € 5.000 is beschikbaar gesteld. Uiteindelijk zijn er twee leefbaarheidacties ontstaan, te weten Hank Rocks (een initiatief vanuit bewoners en hangjongeren om nader tot elkaar te komen) en het opknappen van een tuin in de Leenhoffstraat in Zaltbommel.

42

In 2009 is er door de werkgroep “Gezellig Giessen” een buurtmarkt georganiseerd op het plein Nieuwenhuizen. Samen met gemeente, politie, jongerenwerkers en buurtbewoners is Woonlinie het gesprek met de buurt aangegaan. Dit initiatief is ontstaan doordat er in het verleden vaak problemen in deze buurt waren tussen buurtbewoners. De buurtmarkt heeft geresulteerd in een speeltuin en een vermindering van het aantal klachten. In 2009 zijn er kerngesprekken gevoerd in de kernen Wijk en Aalburg, Woudrichem, Giessen/Rijswijk en Zaltbommel. In de overige kernen zijn er (integrale) Dorpsontwikkeling Plannen opgezet (de zogenaamde iDOP’s) door de betreffende gemeente. Deze ontwikkelingsplannen worden ingevuld door de bewoners uit die kern.

5.2

Leefbaarheid in Zaltbommel

Woonlinie heeft met de gemeente Zaltbommel in 2007 de intentie uitgesproken over een gezamenlijk aanpak van de achterpadverlichting. De eerste twee trajecten zijn afgerond. Gekozen is voor Bachplein en omgeving en Leenhoffstraat en omgeving omdat daar twee buurtcomités actief zijn én zij daar nadrukkelijk het verzoek voor indienden. De reacties van de bewoners zijn erg positief, het geeft hen een groter gevoel van veiligheid. De werkgroep de Vergt werkt aan een integrale visie op de ontwikkeling van deze wijk in Zaltbommel. Een complex geheel, waar in overleg met de gemeente een nieuwe koers voor bepaald moet worden. Bovendien ligt er een voorstel tot het stimuleren van kleine bedrijvigheid in deze wijk klaar. Begin 2009 is er een buurtcoördinator aangesteld door de gemeente Zaltbommel. Woonlinie werkt nauw met hem samen, bijvoorbeeld op het gebied van opruimacties in

JA ARVERSLAG 2009

Naar aanleiding van de leefbaarheidsprijsvraag is samen met huurders en mensen uit nabij gelegen koopwoningen een tuin groots aangepakt. Woonlinie heeft hiervoor de benodigde materialen en planten geleverd. Het effect was dat meer mensen in de straat hun tuin opknapten. Gedurende het hele jaar zijn meerdere tuinen aangepakt. Verder heeft Woonlinie een bijdrage geleverd aan een aantal buurtfeesten en is samen met Stichting Vluchtelingenwerk en de gemeente het ‘rondje om de wereld’ in combinatie met de nationale Burendag georganiseerd.

De doelstelling is om met fysieke ingrepen een gedifferentieerder woningaanbod in de wijk te krijgen, en om bestaande woningen geschikt te maken voor bedrijf aan huis zodat de economie in de wijk wordt gestimuleerd. Deze plannen worden in 2010 verder uitgewerkt. Eén van de wensen van zowel de gemeente als Woonlinie was om een locatie te vinden waarin een buurthuis kon worden gevestigd. Dit is gevonden op de Johan van Oldenbarneveldtstraat en kreeg de naam het “Huis van de Vergt”. In januari 2010 is dit huis in gebruik genomen. Met de gemeente is afgesproken dat in eerste instantie het wijkveiligheidsteam en de wijkcoördinator een plek krijgen in het Huis van de Vergt. Vervolgens moet het huis verder plaats gaan bieden aan andere (welzijns-) instellingen. Om de cohesie in de buurt te vergroten is er in samenwerking met de gemeente een aantal buurtfeesten georganiseerd. Deze werden door de buurtbewoners druk bezocht.

In samenwerking met de Rabobank heeft Woonlinie aan de Marokkaanse gemeenschap voorlichting gegeven over het kopen van een woning en wat daar allemaal bij komt kijken. Ook heeft een medewerker enkele hoorcolleges gegeven aan Hogeschool Avans van Breda aan de opleiding integrale veiligheid. Onderwerp was leefbaarheid en veiligheid in wijken en wat de rol van de corporatie hierin is. Ook dit jaar is in samenwerking met de gemeente getracht uitvoering te geven aan het Klein Steden Beleid. Vooral de korte termijn acties lopen goed. Dan moet gedacht worden aan opruimacties in de wijk de Vergt en het oprichten van buurtcomités. Het is lastiger om acties voor de lange termijn met de gemeente van de grond te krijgen. Woonlinie wil zich voor de verbetering van de wijk de Vergt richten op drie peilers: sociaal, fysiek en economisch. Woonlinie heeft een presentatie aan de gemeente geven over de mogelijke fysieke ingrepen in de wijk.

43

Een prettige woonomgeving

de Vergt maar ook in het overleg en begeleiden van de buurtcomités. Om de cohesie in de buurt te vergroten is Woonlinie een taartenactie gestart. Nieuwe huurders krijgen samen met hun buren een taartenbon zodat ze onder het genot van een kopje koffie en taart kennis met elkaar kunnen maken.

5

Loes Lijmbach-Schneider Wethouder Aalburg

“Gezamenlijk tot iets moois komen” “Het inrichten van de openbare ruimte is mijn passie. Van beroep ben ik landschapsarchitect en waar ik ook ben, de inrichting van de openbare ruimte boeit mij enorm. Hoewel het lijkt alsof een creatief vak als architect anders is dan wethouder, is dit niet helemaal het geval. Het blijft een creatief vak met de mens als uitgangspunt. Wat je wilt bouwen moet passen in het gebied, aansluiten op de ziel van de omgeving maar ook bij de mensen die er straks gaan wonen. Het is een uitdaging om hiermee oplossingsgericht en creatief aan de slag gaan. Een goed voorbeeld is De Eng in Veen. Hier koos Woonlinie niet voor de gemakkelijkste weg. Drie stedenbouwkundige bureaus presenteerden in opdracht van Woonlinie zeer verschillende oplossingen. Bijvoorbeeld een ontwerp opgebouwd uit loodsachtige vormen, geïnspireerd op de handelsgeest van de mensen die hier wonen. Een ander ontwerp was geënt op het landschappelijk gebied. Uiteindelijk sloot dit laatste het best aan bij de wijze waarop mensen hier willen wonen. Het proces om samen met tal van partijen tot een goede oplossing te komen is inspirerend. We maken in goed overleg keuzes om uiteindelijk gezamenlijk tot iets moois te komen. En die keuzes gaan dan niet alleen over het gebouw of de woning, maar ook over de sfeer die we willen realiseren: straten, bomen, schuttingen, hagen, verlichting. Het is fijn hierin een partner te hebben die niet kiest voor gebaande wegen maar zoekt naar een oplossing die past bij het eigen karakter van het gebied en bij de mensen die er wonen.”

44

DE ORGANISATIE

6

het belangrijk is dat medewerkers optimaal werkplezier, vrijheid en stimulans

Het KWH-Huurlabel beslaat alle woondiensten die een corporatie biedt. De verwachtingen die de huurders bij deze woondiensten hebben, zijn vertaald in kwaliteitseisen. Deze kwaliteitseisen zijn opgenomen in tien labelonderdelen:

ervaren. Passie, werkplezier en betrokkenheid zijn de drijvende krachten voor de organisatie. Natuurlijk moet Woonlinie professioneel werken, maar dat mag niet ten koste gaan van het improvisatievermogen en de creativiteit. Aan kwaliteit wordt hoge eisen gesteld, een hoogwaardige dienstverlening

- - - - -

Corporatie bezoeken Woning zoeken Woning betrekken Huur betalen Reparatieverzoeken

- - - - -

Corporatie bellen Woning veranderen Woning onderhouden Klachten afhandelen Woning verlaten

aan klanten blijft een belangrijk aandachtspunt. Goed opgeleide medewerkers zijn hierbij van groot belang en ook het uitgangspunt om te willen leren en verbeteren. Daarnaast wordt de communicatie met klanten en belanghouders steeds belangrijker.

6.1

Kwaliteit van dienstverlening

Woonlinie vindt het belangrijk dat haar klanten en woningzoekenden tevreden zijn over de kwaliteit van de dienstverlening. Al een aantal jaren neemt Woonlinie succesvol deel aan een onderzoek naar de dienstverlening met betrekking tot verhuur waarmee zij een kwaliteitslabel kan behalen. Dit label wordt uitgegeven door KWH, een landelijke organisatie die de ontwikkeling van woningcorporaties naar meer klantgerichte organisaties bevordert. Het behalen van het kwaliteitslabel is belangrijk voor Woonlinie; de resultaten van het onderzoek worden gebruikt om de dienstverlening aan de klant verder te verbeteren.

In de periode februari tot en met april 2009 werd Woonlinie op de eerste vijf bovengenoemde punten door KWH getoetst. De overige vijf labelonderdelen worden in 2010 onderzocht. Wanneer Woonlinie op alle labelonderdelen het cijfer 7,0 of hoger behaalt, dan wordt het KWH-Huurlabel toegekend. Een uitzondering op deze regel is dat voor het labelonderdeel “Klachten afhandelen” geldt dat het cijfer 6,5 of hoger moet worden behaald om het KWHHuurlabel te behouden. In 2009 zijn per vestiging de volgende resultaten behaald: Vestiging Woudrichem Labelonderdelen

Woonlinie Woudrichem Eindcijfer 2009

Landelijk gemiddelde

Corporatie bezoeken

7,8

7,8

Woning zoeken

7,8

7,6

Woning betrekken

8,5

7,8

Huur betalen

7,9

8,0

Reparatie uitvoeren

7,9

7,7

45

De oraganisatie

Woonlinie streeft naar een ondernemend en initiatiefrijk klimaat waarbinnen

JA ARVERSLAG 2009

6

Vestiging Zaltbommel

6.3

Woonlinie is al jaren sterk in de fysieke en sociale pijler van de regio. De fysieke pijler wordt gevormd door de huizen, gebouwen en infrastructuur. Daarin heeft Woonlinie – samen met de gemeente – een leidende rol. In de sociale pijler is Woonlinie een belangrijke partner voor zorg en welzijn, maatschappelijk werk, politie en justitie. Samen met deze partners werkt de organisatie aan leefbare en veilige wijken.

Labelonderdelen

Woonlinie Zaltbommel Eindcijfer 2009

Landelijk gemiddelde

Corporatie bezoeken

7,9

7,8

Woning zoeken

7,8

7,6

Woning betrekken

8,5

7,8

Huur betalen

8,2

8,0

Reparatie uitvoeren

7,8

7,7

De eindcijfers laten zien dat Woonlinie op alle labelonderdelen (ruim) boven de norm van het KWH-Huurlabel scoort. Woonlinie ziet de kwaliteit van haar dienstverlening als een belangrijk aspect van haar werk. Daarom werkt Woonlinie continu in werkgroepen om verbeteringen door te voeren. Zo is gestart met het inrichten van klachtenmanagement binnen onze organisatie. Klachten die mondeling en/of schriftelijk bij Woonlinie binnenkomen, worden voortaan via een persoonlijke en gestructureerde weg behandeld. Ook klantgericht handelen is een belangrijk thema. Er is een plan van aanpak opgesteld om meer op klantgerichtheid te sturen. Ook de klantvriendelijkheid van externen richting huurders heeft de aandacht.

6.2 Samenwerken en schaalvergroting Woonlinie is een kleine organisatie met grote ambities. Om deze ambities mogelijk te maken is samenwerking dé manier om deze resultaten te bereiken. Waar nodig en mogelijk werkt Woonlinie samen met andere belanghouders, vanuit het adagium: alleen ga je sneller, maar samen kom je verder. Woonlinie heeft een positieve kijk op schaalvergroting. Een eventuele fusie is geen resultaatsverplichting, wel worden in deze beleidsperiode reële mogelijkheden onderzocht. 46

Leren en werken

In de economische pijler heeft Woonlinie geen leidende rol en ook geen rol als partner. In deze pijler is de organisatie een schakel die onderwijs en werkgevers/uitkeringsinstanties kan ondersteunen bij het vergroten van werkgelegenheid en bij gekwalificeerde school- uitstroom. Doelstelling is de toekomstmogelijkheden van bewoners te vergroten. Een belangrijk voorbeeld van de schakel die Woonlinie als corporatie is, vormt het concept leerling-bouwplaatsen. Het kennisinstituut voor de bouw, Fundeon, stimuleert leerlingbouwplaatsen omdat dit concept een bewezen effect heeft. Het verschil tussen leerling-bouwplaatsen en een reguliere stage- of werkervaringplek is dat jonge vaklieden in spé met alle aspecten van de bouw kennismaken. Op reguliere stage- of werkplekken worden ze soms op slechts één discipline ingezet, of een onderdeel daarvan. Jongeren die hun ervaring via leerling-bouwplaatsen opdoen: - ronden vaker hun opleiding succesvol af met een diploma; - kiezen er vaker voor om een vervolgstudie te volgen; - ronden sneller hun studie af. Woonlinie heeft als opdrachtgever voor bouwprojecten een unieke rol in de keten van Leren & Werken omdat Woonlinie aannemers kan stimuleren om de bouwplaats als leerling- bouwplaatsen in te richten: een prachtig voorbeeld van haar rol als ‘schakel’ in de keten van Leren en Werken. Opleiden is een primaire verantwoordelijkheid van scholen en werkgevers. In haar rol als opdrachtgever kan Woonlinie echter op deze wijze een verschil maken. Woonlinie heeft in 2009 op twee bouwplaatsen (Agnietentuin en brede school Zaltbommel) tien leerlingvaklieden begeleid in samenwerking met de aannemers Tankens Andel B.V. en Hendriks Coppelmans.

JA ARVERSLAG 2009

8,0

Daarnaast blijft Woonlinie het Mentorproject in Zaltbommel ondersteunen, het project is voor leerlingen namelijk cruciaal om hun opleidingskansen te vergroten. Als corporatie biedt Woonlinie ondersteuning die past bij haar activiteiten: het faciliteren van woonruimte voor het project.

6,5

6.4 Goed werkgeverschap Woonlinie heeft grote ambities. Plannen, ideeën en initiatieven worden gerealiseerd door de inzet van haar medewerkers. Daarom pakt Woonlinie haar rol als werkgever serieus op en gelooft dat zij het verschil kan maken door de inzet van haar mensen structureel te verbeteren. In 2009 heeft Woonlinie voor de tweede keer gemeten of die structurele aanpak bijdraagt aan de realisatie van de jaardoelen. De meting is uitgevoerd door KWH, het kwaliteits- centrum voor woningcorporaties. Woonlinie is één van de 12 corporaties op een totaal van 430 corporaties die zich op dit vakgebied hebben laten toetsen. Scores Woonlinie vergeleken met de benchmark Eindcijfer per labelonderdeel

Woonlinie

Gemiddelde scores

Scores Woonlinie

benchmark

audit 2006/2007

1. Visie op goed werkgeverschap

7,3

7,0

7,0

2. Functioneren als goed werkgever

7,3

6,9

7,0

3. Rendement goed werkgeverschap

7,3

6,5

6,4

De organisatie

Komend jaar gaat Woonlinie meer leerling-bouwplaatsen realiseren en stimuleert het concept waar mogelijk. In sommige projecten is Woonlinie echter niet de partij die hierover besluit, zoals het CPO-project in Nederhemert en de nieuwbouw van het Cambium College in Zaltbommel.

7,5 7,0

6,0

6

5,5 5,0 4,5 4,0

1. Visie op goed werkgeverschap

Woonlinie

2. Functioneren als goed werkgever

3. Rendement goed werkgeverschap

Benchmark

De meting laat een prima resultaat zien. De insteek om jaarplannen te koppelen aan het nieuwe functioneringsysteem met plannings-, voortgangs- en beoordelingsgesprekken blijkt succesvol, Woonlinie behaalt een fors deel van de ambities uit 2009. Uit het rapport over het label Goed Werkgeverschap blijkt dat medewerkers het waarderen om de uitdagingen mee te initiëren en vorm te geven via het meerjarenperspectief, de jaarplannen en de individuele gesprekken. Kortom: deze werkwijze betekent veel voor de motivatie van de medewerkers. Naast het meten van het effect van de inspanningen op het gebied van werkgeverschap, zijn er ook HR-ambities voor 2009-2013 geformuleerd. Deze ambities vormen een verdieping c.q. uitwerking van de speerpunten voor ‘Kwaliteit van de organisatie’ zoals geformuleerd in het meerjarenperspectief 2009-2013.

47

De HR-ambities zijn vertaald naar vier doelstellingen: - Ontwikkelen. Ook in 2009 is geïnvesteerd in opleidingen voor medewerkers om de kennisontwikkeling op peil te houden. - Resultaatgericht sturen. Het eerste jaar van het MJP 2009-2013 laat een enorme opbrengst zien. Woonlinie herleidt vanaf dit jaar het MJP in jaarplannen per afdeling en vertaalt deze door naar individuele afspraken met medewerkers in de planningsgesprek- ken. In 2009 is het merendeel van de jaardoelen gerealiseerd. - Vinden, binden en boeien. Nieuwe medewerkers stromen regelmatig vanuit stageplaat sen de organisatie in. Alle afdelingen worden daarom gevraagd om jaarlijks een stagiair te begeleiden. Dit jaar zijn er vier stagiaires begeleid. Daarnaast staat de ontwikkeling van medewerkers centraal. - Leiderschap. Sinds 2009 is het (midden)kader helemaal compleet. De nieuwe leiding gevenden zijn ingewerkt en dat is merkbaar. Op de meetpunten van het label Goed Werkgeverschap over leiderschap wordt zeer hoog gescoord.

6.5 Talenten vinden, binden en boeien Het jaar 2009 staat wereldwijd in het teken van de economische crisis. Voor de start van de crisis zijn corporaties de afgelopen jaren al financieel geraakt door de Vogelaarheffing en de vennootschapsbelasting. Desondanks heeft Woonlinie in 2009 het voltallige team kunnen handhaven. Medio 2009 is in een personeelsbijeenkomst gesproken over de gevolgen van de crisis voor de organisatie. De organisatie gaat voor solidariteit en verwacht daarvoor maximale flexibiliteit terug. De solidariteit geldt voor de huidige bezetting, als medewerkers zelf elders een uitdaging accepteren, wordt de vacature in eerste instantie ingevuld door de huidige collega’s. Woonlinie maakt zich ook klaar voor de middellange termijn, na de crisis. Dat doet zij bijvoorbeeld door stageplaatsen aan te bieden. Sinds 2009 stelt de organisatie zich ten doel op iedere afdeling minimaal één stagiaire te begeleiden. In 2009 zijn onder andere stagiaires van secretariële en bouwkundige opleidingen op MBO- en HBO-niveau begeleid. Niet alleen bood Woonlinie stageplaatsen ‘passief’ aan op de website, de organisatie benaderde de ‘medewerkers-van-de-toekomst’ ook actief. De organisatie werd bekend gemaakt 48

bij jongeren en zij werden geënthousiasmeerd voor de sector op technisch MBO-onderwijs. Naast het zichtbaar maken van de sector en de organisatie, werkt Woonlinie ook aan haar ‘vindbaarheid als werkgever’ op internet. Eventuele vacatures zijn consequent bekend gemaakt op vacaturesites, maar ook op sociale media als LinkedIn. Woonlinie is een fijn en goed bedrijf om voor te werken. Door middel van overlegstructuren en medewerkersbijeenkomsten houden we gevoel met elkaar, zijn we goed geïnformeerd, maken we afspraken en geven we feedback. Door een carrousel te organiseren waarin de afdelingen elkaar informeren over de jaarplannen voor het komende jaar, blijven medewerkers elkaar inspireren en boeien. Tijdens deze bijeenkomsten vertellen zij over de ambities voor het komende jaar en over de successen van de afgelopen periode. Zo blijven medewerkers betrokken bij alle activiteiten van de organisatie. Woonlinie boeit haar medewerkers door uitdagingen te bieden en door te faciliteren in opleidingen. De opleidingen variëren van trainingen van enkele dagen tot vierjarige HBOopleidingen. De organisatie biedt ontwikkeling op maat van de medewerker aan, maar ook organisatiebreed. In 2009 hebben bijvoorbeeld alle medewerkers met klantencontacten (afdelingen Wonen en Secretariaat) een training ‘Omgaan met agressie’ gevolgd. Ten slotte wordt opleiding breed opgevat binnen Woonlinie. In onderstaand overzicht worden de kosten van externe opleidingen gemeld, maar intern leiden we elkaar ook op. Opleiding 2009 Aantal stagiaires 2009 Opleidingsbudget

Begroot: 4 Gepland: € 105.000

Gerealiseerd: 4 Gerealiseerd: € 48.000

Het opleidingsbudget is in 2009 niet volledig gebruikt. Het budget is een percentage van de brutoloonsom. Doordat enkele gebudgetteerde formatie-uitbreidingen in het kader van de crisis niet zijn gerealiseerd, is het benodigde budget gaandeweg het jaar lager gebleken. Met iedere medewerker staat het onderwerp ‘opleidingen’ wel minimaal één keer per jaar op

JA ARVERSLAG 2009

de agenda, het merendeel van de medewerkers heeft ook in 2009 een cursus gevolgd.

6.8

6.6

Cijferoverzicht

Vanwege de financiële crisis schakelde Woonlinie medio 2009 naar “plan B” van de begroting 2009. Hierin stelt de directie solidariteit en flexibiliteit naast elkaar. De organisatie gaat voor solidariteit en wil ‘met het huidige team medio 2012 bereiken’. Medewerkers laten flexibiliteit - een van onze kerncompetenties - zien door daar aan de slag te gaan waar nodig.

Personeelsstatistieken 2009 2009

2008

Aantal medewerkers

51

52

Aantal mannen

24

23

Aantal vrouwen

27

29

46,5

47,0

Aantal stagiaires

4

3

Uitstroom (aantal personen)

5

3

Instroom (aantal personen)

4

15

Doorstroom

2

6

2,0%

1,0%

48.000

107.000

Aantal fte Dit jaar hebben er geen gedwongen ontslagen plaatsgevonden, wel zijn sommige plannen geannuleerd in het licht van de crisis: de geplande junioren op Vastgoed en staf, en de formatie voor professionals maatschappelijk vastgoed. Een medewerker die uitstroomde is deels vervangen door een interne collega. Daardoor zijn er ultimo 2009 slechts 46 fte in dienst, terwijl in de begroting 2009 52 fte zijn gepland. De afgelopen jaren stijgt het opleidingsniveau. Dat past bij de ambities van Woonlinie en de uitdagingen waar de sector voor staat. Op dit moment zijn er ongeveer evenveel hbo/ wo-ers in dienst als mbo-ers. De komende jaren onderzoekt Woonlinie of deze tendens zich doorzet. Het onvermijdbare verzuim in Nederland bedraagt ca 2%. Woonlinie houdt een realistische norm voor het verzuimpercentage van 3 à 4% aan. In 2009 was het verzuim met 2,0% fors lager dan verwacht. Dit is het resultaat van de inspanningen op het gebied van goed werkgeverschap.

6.7

De Ondernemingsraad

In 2009 bestond de OR uit een voorzitter, een secretaris en twee leden. In 2009 hebben er geen wijzigingen plaatsgevonden in de bezetting. In 2009 heeft de OR vier maal overlegd met de directeur/bestuurder. De volgende thema’s werden besproken: - Plan om consequenties recessie voor Woonlinie te beperken. - CAO-onderhandelingen; tussentijds loonvoorstel Aedes. - Afronding samenwerking Woningstichting De Vijf Gemeenten. Daarnaast heeft de OR onderling vier bijeenkomsten belegd om zich voor te bereiden.

Ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof) Uitgave t.b.v. opleiding (in €) Doorstroom 2009

De organisatie

Bezetting

6

Uitstroom 2009

14% 14%

12,0%

12% 12%

10,0%

10% 10%

8,0%

8% 8% 6,0%

6% 6% 4% 4%

4,0%

2% 2%

2,0%

0% 0%

0,0%

2009 2009

2009

2008 2008

% doorstroom en uitstroom

2008

Woonlinie

% gemiddelde doorstroom en uitstroom in de branche

49

6.9 Organigram

De klant

In het model in de bijlage is het organisatiemodel van Woonlinie weergegeven.

Woonlinie heeft goedkeuring gekregen van het ministerie om haar werkgebied uit te breiden en mag nu operationeel zijn op Saba en St. Eustatius. Ook de regeringscommissaris de heer Kamp bracht een bezoek aan Woonlinie. De insteek is nu de plaatselijke corporaties te helpen bij de verdere professionalisering en via een beperkt investerings- programma een aantal huurwoningen te bouwen.

In 2009 streefden we naar meer individueel gerichte communicatie bij complexe situaties. De contacten tussen Woonlinie en haar huurders verlopen bij voorkeur persoonlijk. Actieve huurders nemen deel in bewonerscommissies van wooncomplexen en klantenpanels. Alle huurders ontvangen tweemaal per jaar het bewonersmagazine Binnen! Verbeteringen in de communicatie zijn doorgevoerd door het herschrijven van onze informatiebrochures en bewoners actief en frequent te wijzen op belangrijke zaken als het indienen van een reparatieverzoek of de mogelijkheden van het betalen van de huur. Strategisch overleg tussen Woonlinie en de huurdersverenigingen bepaalt de koers.

6.11 Communicatie

De belanghouders

In 2009 zijn verschillende nieuwe initiatieven uitgewerkt om de communicatie met klanten en belanghouders te verbeteren. Een communicatiebeleid is opgesteld, waar alle reguliere communicatievormen en –middelen in beschreven staan. Daarmee is de communicatie- strategie voor de beleidsperiode 2009 – 2013 uitgezet.

Vanuit de doelstelling van financiële transparantie, maar ook het betrekken van gemeenten, huurdersverenigingen en samenwerkingspartners bij het beleid, communiceert Woonlinie periodiek met haar belanghouders, bijvoorbeeld door het huurdersmagazine Binnen! breder te verspreiden. In 2010 wordt dit verder uitgewerkt door een digitale nieuwsbrief voor belanghouders op te zetten en belanghoudersbijeenkomsten te organiseren met bijvoorbeeld de nieuw gekozen gemeenteraden en colleges van burgemeester en wethouders.

6.10 Uitbreiden werkgebied

In het communicatiebeleid is de visie en ambitie van Woonlinie op het gebied van interne en externe communicatie verwoord en worden communicatievormen als public relations, sponsoring, persbeleid, arbeidsmarktcommunicatie en marketing communicatie verder uitgewerkt.

50

In 2009 zijn de voor Woonlinie traditionele kerngesprekken georganiseerd. Omdat Woonlinie al in verschillende dorpskernen actief deelneemt aan de integrale dorps- ontwikkelingsplannen van de gemeenten, vonden niet in alle kernen van het werkgebied kerngesprekken plaats. Het gesprek in Zaltbommel werd druk bezocht, de opkomst in de andere kernen was lager. In 2010 worden de kerngesprekken kritisch geëvalueerd en wellicht wordt gekozen om op andere wijze met bewoners de dialoog aan te gaan.

JA ARVERSLAG 2009

Marketingcommunicatie

In het tweede half jaar van 2009 is Woonlinie een proef gestart met het voeren van een actiever persbeleid. Door vooraf doelstellingen te formuleren en deze tussentijds en achteraf te monitoren, is inzichtelijk gemaakt hoe vaak Woonlinie in de lokale en regionale pers en op bijvoorbeeld vakgerelateerde websites verschijnt. Met een actieve inzet werden de doelstellingen gehaald. In 2010 wordt deze lijn doorgezet.

2009 was een pilot-jaar voor marketingcommunicatie van nieuwbouwprojecten. Werd eerder één huisstijl, namelijk die van Woonlinie, aangehouden voor uitingen van alle projecten; sinds 2009 worden nieuwbouwprojecten met een eigen strategie en gezicht in de markt gezet. Voor verschillende projecten (voornamelijk in Zaltbommel) is een communicatieplan gemaakt en vervolgens een logo, huisstijl, website en verkoopmateriaal ontwikkeld. Uitingen als wervende brochures, nieuwsbrieven, websites, digitale mailingen, woonbeurzen, presentatiemateriaal en open huizen zijn ontwikkeld. Ook verschenen de projecten regelmatig in de pers.

Digitale communicatie De trend van een meer en meer digitale manier van communiceren is al enige tijd zichtbaar. In 2009 werkten we daarom aan een verbetering van onze digitale communicatie. De start werd intern gemaakt met een nieuw intranet. Ook werd gewerkt aan een in- gebouwde module waar alle projecten van Woonlinie – nieuwbouw, groot onderhoud, maatschappelijk vastgoed maar ook leefbaarheidacties – in ondergebracht kunnen worden. Dit portaal, dat naast intranet ook in de nieuwe website van Woonlinie ingebouwd wordt, biedt een volledig overzicht van de activiteiten. Het intranet en het projectenoverzicht zullen in het eerste kwartaal van 2010 hun “livegang” kennen. De ontwikkeling van de nieuwe website van Woonlinie is ook in 2009 gestart. De site wordt in het tweede kwartaal van 2010 gelanceerd en zal in de informatiebehoefte van onze huurders, woningzoekenden, belanghouders en sollicitanten voldoen.

Arbeidsmarktcommunicatie Arbeidsmarktcommunicatie verdient apart de aandacht. 2009 was een zoektocht naar deze voor Woonlinie nieuwe vorm van communicatie. De personeelsadvertenties zijn in 2008 vernieuwd, maar in 2009 zijn de kanalen van werving en selectie uitgebreid. Internet is een belangrijk zoekkanaal voor sollicitanten. Daarom adverteert Woonlinie sinds 2009 ook op vacaturesites. Ook het sociale medium Linkedin is ingezet om contact te leggen met potentiële kandidaten en oud-medewerkers. Om het bedrijf Woonlinie goed neer te zetten is een brochure ontwikkeld over Werken bij Woonlinie. Tekst en fotografie zijn in 2009 gerealiseerd, de brochure wordt begin 2010 afgerond.

51

De organisatie

De pers

6

Jan van Houwelingen Directeur BM Van Houwelingen

‘We zitten in een storm vol uitdagingen’ “Onze relatie dateert van tien jaar geleden. Toch is deze nooit vanzelfsprekend. Altijd wordt door Woonlinie een afweging gemaakt met een goede prijs en hoge kwaliteit als uitgangspunt. De invulling van onze samenwerking varieert per project , bij een gezamenlijke grondpositie starten we een project samen op en soms zijn we ‘slechts’ uitvoerend aannemer. Bijvoorbeeld bij de bouw van het woonzorgcentrum in Zaltbommel, De BinnenVergt. Dat is overigens een mooi project geworden. ‘Als het buiten stormt, dan waait het binnen’, is een gevleugelde uitspraak van Peter van den Heuvel. Als woningcorporatie krijg je natuurlijk ook te maken met de gevolgen van de crisis, maar niet in die mate als onze organisatie. De uitdagingen waar wij in deze storm voor staan, vergen ons uiterste kunnen op het gebied van ondernemerschap en inventiviteit. Daar waar Woonlinie moet kiezen voor geen verdere uitbreiding van het personeelsbestand, overleg ik met mijn medewerkers elk half jaar of we met hetzelfde team verder kunnen of genoodzaakt zijn tot ingrijpende maatregelen. Woonlinie toont zich een betrokken partner die begrijpt voor welke uitdagingen je als ondernemer komt te staan. Onlangs nodigden zij mij uit om tijdens een personeelsbijeenkomst de medewerkers te informeren over de gevolgen van de crisis voor mijn organisatie. En dat vind ik nou typisch Woonlinie: open, betrokken en daadwerkelijk geïnteresseerd in wat er speelt in de maatschappij.“

52

Financiële verantwoording

7

Opbrengsten De huuropbrengst was iets hoger dan begroot. Dit komt deels doordat de huurverhoging iets hoger uitpakte dan begroot (2,25% was begroot, de werkelijke huurverhoging was 2,5%) maar ook de opgeleverde nieuwbouw van 24 zorgunits kwam enkele maanden eerder dan in de begroting was ingerekend. Ook zijn twee woningen uit een nieuwbouwproject in gebruik genomen, omdat deze niet waren verkocht. De huurderving ligt ongeveer op het verwachte niveau. Door de economisch mindere tijden vlotten de verkopen niet zoals eerder verwacht. Dit komt ondermeer tot uitdrukking in niet gerealiseerde woningverkopen in de nieuwbouw, maar ook door lagere opbrengsten van de verkochte huurwoningen. Deze huurwoningen die gelabeld zijn voor verkoop, staan ook aanmerkelijk langer leeg voordat ze verkocht worden. In de verkoopaantallen is tevens verwerkt dat zes woningen in Eethen zijn verkocht aan een collega-corporatie (Woonservice Meander). In het resultaat op verkoop van nieuwbouw is ook inbegrepen de afboeking van projecten die geen doorgang hebben kunnen vinden, evenals het resultaat van verkochte grondposities. De overige bedrijfsopbrengsten bestaan voornamelijk uit diensten voor derden, zoals het Wooninvesteringsfonds, Stienstra, Scholengemeenschap Cambium en gemeente Woudrichem.

Kosten Een groot probleem bij het opstellen van de begroting betreft de “waardeveranderingen materiële vaste activa” oftewel “de onrendabele top”. Het probleem bij het bepalen van deze onrendabele top is het moment te bepalen waarop een plan “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd” is. Dit moment (maar ook de te verwachten onrendabele top) is soms moeilijk te bepalen. Daarbij komt nog dat soms projecten worden vooruitgeschoven of komen te vervallen.

De afwijking van de begroting kan voor een belangrijk deel worden verklaard doordat de onrendabele top van het plan De Vaan in Zaltbommel al in de jaarrekening 2008 was genomen, in plaats van (begroot) 2009. Achteraf is gebleken dat het gehele project voorlopig geen doorgang kan vinden, doordat de Raad van State de bouwvergunning heeft opgeschort. Twee projecten die we voor de zorgsector gaan bouwen hebben in tegenstelling tot de uitgangspunten van de begroting wel een onrendabele top. Dit komt vooral door een wijziging van het financieringsstelsel van de zorgsector. Last but not least vindt er ook in het plan Agnietentuin een terugname plaats, doordat er slechts 26 in plaats van 27 huurwoningen kunnen worden gebouwd. Verder was in de begroting rekening gehouden met de invoering van een fonds maatschappelijk investering, maar deze invoering is naar achteren geschoven. De salariskosten van Woonlinie liggen lager dan begroot. Dit komt doordat de geplande uitbreiding (in verband met de economische crisis) niet is doorgegaan, maar ook doordat enkele vacatures intern zijn ingevuld. De kosten van onderhoud liggen redelijk in lijn met de begroting. We zien voornamelijk op het vlak van niet-planmatig onderhoud een over- schrijding, waarbij het opvallend is dat dit vooral in Zaltbommel is te constateren. Nadere analyse leert dat zowel de mutatiekosten als de reparatiekosten zijn gestegen. In Zaltbommel is, anders dan in het Land van Heusden en Altena, in het verleden geen planmatig groot onderhoud aan de bestaande woningen uitgevoerd. Op het gebied van planmatig onderhoud is weliswaar meer uitgegeven dan begroot, maar het grootste gedeelte van deze extra kosten is geactiveerd. Deze werkzaamheden bestonden vooral uit casco-renovatie, nieuwe gevelkozijnen en maatregelen in het kader van milieubesparing (HR++ isolatieglas en dakisolatie, cv-ketels met hoog rendement).

53


7.1 Het jaarresultaat nader geanalyseerd

JA ARVERSLAG 2009

7

Begroting 2010 10.000 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000

7.2 Liquiditeiten Het werkelijke verloop van de liquiditeiten van 2009 kende een ander verloop dan verwacht. Door het niet doorgaan van de verkoop van circa 100 woningen aan een belegger, is een grotere lening dan begroot aangetrokken (€ 10 miljoen in plaats van € 5 miljoen). Verder is duidelijk dat door het uitstellen van verschillende projecten de werkelijke liquiditeits- behoefte totaal anders uitpakte. De financierbaarheid van Woonlinie is goed te noemen, mede door het beperkt houden van beheerkosten. Indien echter ook na 2012 de sentimenten op de koopmarkt niet drastisch veranderen, kan het bijna niet anders dan gevolgen hebben voor de planning van de te bouwen woningen. Woonlinie heeft de kosten van in het bijzonder planmatig onderhoud voor de komende jaren neerwaarts bijgesteld, maar dat kan niet onbeperkt.

dec-11

okt-11

nov-11

sep-11

jul-11

aug-11

jun-11

apr-11

mei-11

mrt-11

jan-11

feb-11

dec-10

okt-10

nov-10

sep-10

jul-10

aug-10

jun-10

apr-10

mei-10

Maanden

mrt-10

0

De heffing vennootschapsbelasting valt, voor zover de huidige kennis reikt, lager uit, maar hierbij moet wel worden opgemerkt dat in de VSO II nog veel onduidelijkheden en onzekerheden zijn.

jan-10

1.000 feb-10

De financieringslasten zijn aanzienlijk hoger dan gepland. Dit komt omdat aanvankelijk was begroot dat een deel van de voor verkoop gelabelde woningen aan derden, geen doorgang zou vinden. Hierdoor, en doordat een grondpositie eerder dan begroot is aangekocht, is een geldlening van € 10 miljoen aangetrokken (tegen 4,44%). Tevens zijn de BWS-subsidies voor de gemeente Aalburg en de gemeente Zaltbommel afgekocht door de overheid. Deze subsidies zijn contant gemaakt tegen 4%, waardoor een extra rentelast is ontstaan.

Verloop liquide mddelen 2010-2011 Bedragen x € 1.000

De overige bedrijfslasten zijn lager dan begroot. Dit is het gevolg van een interne bezuinigingsoperatie. Hierbij moet o.a. worden gedacht aan minder advieskosten. Daarnaast valt ook te constateren dat een deel van de begrote kosten voor jaarplannen niet nodig bleek te zijn.

7.3 Financiële meerjarenprognose De komende jaren zal Woonlinie de ontwikkeling van liquiditeiten scherp in de gaten houden. Omdat de verkoop van woningen in de komende jaren waarschijnlijk niet spectaculair gaat toenemen, zal de nadruk van Woonlinie vooral komen te liggen op de bouw van maatschappelijk vastgoed (brede school Zaltbommel, verzorgingsunits Almkerk) en huurwoningen (de komende vijf jaar wil Woonlinie ruim 300 huurwoningen bouwen). Daarnaast is Woonlinie in elke gemeente waarin ze werkt betrokken bij een belangrijk omvangrijk project, te weten twee winkelcentra in Zaltbommel en Sleeuwijk met appartementen (koop en huur) en twee nieuwbouwgebieden samen met de gemeente Woudrichem en Aalburg. Woonlinie realiseert nog wel starterskoopwoningen, doorgaans met Koopgarant en begeleidt CPO-projecten. Kortom, Woonlinie doet alles wat je van een maatschappelijk ondernemer mag verwachten. Het voornamelijk bouwen van huurwoningen en maatschappelijk vastgoed legt een zekere druk op de financierbaarheid van Woonlinie op de korte en middellange termijn. Immers,

54

JA ARVERSLAG 2009

Voorlopig heeft Woonlinie voldoende financieringsruimte om haar ambities ook financieel waar te maken. Dit komt doordat de operationele kasstromen zijn verbeterd door interne ombuigingen en een huurbeleid dat huren bijstelt na mutatie. Toch schuilt er een flinke adder onder het gras. Het rijksoverheidbeleid gaat, onder de noemer “staatssteun” het werkterrein van de woningcorporaties in Nederland flink inperken. Hierdoor wordt het niet langer mogelijk om woningen te gaan verhuren aan klanten die meer verdienen dan € 33.000 (inkomen per huishouden). Dit betekent dat een belangrijk deel van onze klanten/woningzoekenden op deze manier verplicht worden om op een andere manier te worden gehuisvest. Vooral huishoudens met een huishoudinkomen tussen € 33.000 en € 45.000 komen hierdoor tussen wal en schip terecht. De vraag is ook wat er gebeurt als de woningcorporatie woningen moet laten leegstaan, als dit deel van de klanten niet meer mag worden bediend. Deze leegstand zal gaten slaan in de operationele kasstromen en daarmee de mogelijkheden van corporaties verder beperken. Solvabiliteit 2009-2014

Solvabiliteit

30 %

7.4 Planning en control cyclus Financiële continuïteit wordt gewaarborgd door een proces van planning en control. Op structurele basis worden rapportages opgesteld, niet alleen voor verantwoording, maar zeker ook voor sturing van de organisatie. Hierbij wordt vooral gestuurd op liquiditeiten. Om tot realisatie van het meerjarenperspectief te komen worden jaarlijks doelen vastgesteld binnen de organisatie waarover regelmatig gerapporteerd wordt aan het managementteam en de raad van commissarissen. De verantwoordingrapportages bestaan uit twee-maandelijkse managementrapportages, vier-maandelijkse RvC rapportages, begroting inclusief vijf-jarenprognose, jaarverslag en jaarrekening. Hiernaast worden op verzoek incidentele rapportages opgesteld. Binnen de gestelde termijnen wordt aan Corpodata, de DVI en DPI informatie verstrekt.

7.5 Risicoparagraaf Woonlinie is een maatschappelijke onderneming die zich bewust is van het gegeven dat het realiseren van ondernemingsdoelstellingen gepaard gaat met het -bewust- nemen van aanvaardbare risico’s. In deze risicoparagraaf wordt op hoofdlijnen ingegaan op deze risico’s en de manier waarop Woonlinie de risico’s probeert te beheersen. De risico’s binnen Woonlinie zijn als volgt te verdelen:

25 % 20 % 15 % 10 %

A. B. C. D. E. F. G.

Beheersingsrisico’s Woningmarktrisico’s Financiële risico’s Onderhoudsrisico’s Projectrisico’s Fiscale risico’s Compliance risico’s (weten regelgeving)

5% 0%

2009

2010

2011

2012

2013

2014

55


de grondposities die in eerdere jaren zijn ingenomen en bestemd waren voor koopwoningen (vaak in combinatie met huurwoningen) vallen hierdoor niet vrij. Bovendien vallen inkomsten uit verkoop van bestaande woningen lager uit dan eerder geprognosticeerd.

7

Mark Röell Wethouder Woudrichem

‘We staan samen voor een grote opgave’ “Als rasechte Rotterdammer kwam ik tien jaar geleden, eigenlijk per toeval, in Woudrichem wonen. Met een stadse blik keek ik naar de woonomgeving en de levenswijze van de mensen die hier wonen. Het is een heerlijke plaats om kinderen op te laten groeien en de manier waarop mensen hier met elkaar omgaan, vind ik geweldig. Iedereen groet elkaar, er is altijd tijd voor een praatje, men houdt voor elkaar een oogje in het zeil. In een kleine gemeente als Woudrichem zijn resultaten in je werk als wethouder snel zichtbaar. Het is natuurlijk geweldig dat je daadwerkelijk een verschil kunt maken en dat ik in mijn periode als wethouder een bijdrage mag leveren aan fijn wonen en leven in Woudrichem. Samen met Woonlinie en de twee andere corporaties staan we voor een grote opgave. We merken een groeiende leegloop van het gebied. Om mensen te behouden en nieuwe mensen te trekken is het belangrijk te investeren in een fijne leefomgeving met tal van voorzieningen in de naaste omgeving. Ook willen we volop investeren in de werkgelegenheid in dit gebied zodat we jongeren in de gemeente kunnen behouden. Woonlinie gaat samen met de gemeente de uitdaging aan en toont zich een partner met daadkracht. Waar mogelijk bewegen zij mee en laten dan ook duidelijk zien welke mogelijkheden en ook financiële ruimte zij hierin kunnen bieden.”

56

JA ARVERSLAG 2009

Eén van de grootste risico’s die elke woningcorporatie loopt is de inertie van het woningbezit ofwel de moeizame aanpassing aan de vraag, omdat de vraag sneller verandert en de voorraad woningen doorgaans een groot aantal jaren mee moet gaan. Daarnaast is de ontwikkeling op het gebied van inkomenspolitiek (huurtoeslagbeleid overheid) tamelijk cruciaal. Dit zijn beide echter ontwikkelingen waar een woningcorporatie weinig invloed op kan uitoefenen. Zij kan slechts ontwikkelingen in de woningmarkt signaleren en daarop anticiperen. Het risico van projectontwikkeling is evident, ook hierbij is duidelijk dat meer en meer de veranderlijkheid van de markt in schril contrast staat met de gemiddelde doorlooptijd van een project. Zeker niet het minste risico is het imago van de woningcorporaties als maatschappelijk ondernemer. Hoewel Woonlinie de indruk heeft dat de meeste woningcorporaties de afgelopen jaren een behoorlijke professionaliseringsslag hebben gemaakt en de samenwerking van de meeste corporaties met de plaatselijke belanghouders doorgaans goed is, kan niet worden ontkend dat het beeld dat de rijksoverheid heeft van de corporaties niet positief is. Aanpassingen in weten regelgeving (zoals de geplande wijziging van de Woningwet) kunnen daardoor onbedoeld veel schade toebrengen aan de prestaties van woningcorporaties. Tot de risico’s op het gebied van imago en projectontwikkeling behoren ook de nieuwe activiteiten die Woonlinie gaat ontplooien op Saba en St. Eustatius.

7.7 Interne risicobeheersing en controle systemen A. Beheersingsrisico’s Onder beheersingsrisico’s wordt vooral verstaan de operationele risico’s van de dagelijkse activiteiten. Woonlinie hanteert een stelsel waarbij de jaarbegroting wordt goedgekeurd door de raad van commissarissen. Er is verder sprake van een tweemaandelijkse managementrapportage ten behoeve van directie en managementteam. De raad van commissarissen ontvangt drie maal per jaar een managementrapportage evenals tweemaal per jaar een review van de jaardoelen. De jaarrekening wordt vastgesteld door de directeur- bestuurder en goedgekeurd door de raad van commissarissen. Naast de RvC is een auditcommissie ingesteld die ten minste tweemaal per jaar bijeenkomt en dieper ingaat op met name financiële en fiscale aangelegenheden. Van de processen bestaat een procedurebeschrijving die gepubliceerd wordt op het intranet van Woonlinie. In de jaardoelen is vastgesteld welke procedurebeschrijvingen per jaar worden bijgewerkt. Van alle functies zoals deze binnen Woonlinie zijn gedefinieerd bestaan functiebeschrijvingen. Er is een adequaat systeem van P&O gesprekken (planningsgesprek, voortgangsgesprek en beoordelingsgesprek) waarbij tevens een koppeling wordt gelegd naar de jaardoelen en afdelingsspecifieke doelstellingen. Binnen Woonlinie is een intern controleplan opgesteld. Dit intern controleplan is besproken met de auditcommissie. Met de auditcommissie is in 2009 ook gesproken over fraude- risicogebieden en maatregelen ter voorkoming van fraude. Er is een ICT-beleidsplan vastgesteld voor de komende drie jaar. Tot de beheersingsrisico’s behoort ook zeker een adequaat en strikt huurachterstandenbeleid. Uitgangspunt van Woonlinie daarbij is dat huisuitzettingen zoveel mogelijk moeten worden voorkomen. Dit kan het beste door huurschulden niet te laten oplopen.

57


7.6 Risicoprofiel

7

B. Woningmarktrisico’s

D. Onderhoudsrisico’s

Onder woningmarktrisico’s wordt verstaan de risico’s die Woonlinie loopt wanneer de vraag naar woningen (en woningtypen) zich anders ontwikkelt dan het aanbod. Woonlinie heeft in 2009 en begin 2010 het strategisch voorraadbeleid vastgesteld. Alle woningen zijn voorzien van een EPA-label. Wanneer het EPA-label wordt geïntegreerd in de woning- waardering zal dit zeker consequenties hebben, hiermee is in het strategisch voorraadbeleid zoveel mogelijk rekening gehouden. Samen met de diverse gemeenten wordt (veelal per gemeente) gewerkt aan het verkrijgen van inzicht in de toekomstige woningbehoefte. Woonlinie maakt zich zorgen om de plannen van het kabinet om woningtoewijzing voortaan grotendeels te beperken tot de categorie met een gezinsinkomen tot € 33.000. Hierdoor zullen grote groepen tussen wal en schip vallen (men kan immers ook niet een woning kopen) en ontstaan na verloop van tijd onvermijdelijk te grote concentraties van (lage) inkomensgroepen in bepaalde wijken.

Het bezit van Woonlinie staat er goed bij, er zijn geen structurele achterstanden op het gebied van onderhoud. Het planmatig onderhoud wordt gemonitord via een systeem van een meerjarenplanning onderhoud en een gedetailleerde onderhoudsbegroting voor het komende jaar. Vanuit het strategisch voorraadbeleidsplan zijn de woningen gelabeld, waarbij de financiële gevolgen van deze labeling zijn doorgerekend.

C. Financiële risico’s Het grootste risico voor Woonlinie betreft het risico van onvoldoende liquiditeiten. Bij het opstellen van de begroting 2009 is al een plan B opgesteld voor wanneer de kredietcrisis zou aanhouden. Het grootste deel van plan B is halverwege 2009 dan ook omgezet in daad- werkelijke maatregelen. Door middel van een nieuwe projectenmodule (Projex) die is gekoppeld aan de integrale liquiditeitenplanning per maand, wordt de ontwikkeling van de liquiditeiten op de voet gevolgd. Bij projecten met koopwoningen wordt vooraf een minimaal verkooppercentage aangehouden, alvorens tot start van de bouw over te gaan (dit gegeven wordt verwerkt in Projex). In de diverse managementrapportages wordt gerapporteerd over de ontwikkeling van de liquiditeiten. Over de ontwikkeling van in aanbouw zijnde koopwoningen (dan wel de al opgeleverde maar nog niet verkochte nieuwbouw) wordt wekelijks in het managementteam gesproken. Diverse verkoopbevorderende maatregelen zijn al genomen. Woonlinie heeft in 2008 het treasurystatuut aangepast en bij het aantrekken van nieuwe leningen wordt rekening gehouden met de vervalkalender.

58

E. Projectrisico’s Woonlinie is een corporatie die actief is in het ontwikkelen van nieuwe projecten, waarbij vaak sprake is van een combinatie van huur- en koopwoningen. Een risico is in de huidige economische omstandigheden dat huurwoningen niet gebouwd kunnen worden omdat de voorverkoop van koopwoningen niet wil vlotten. Woonlinie heeft als beleid dat (risicovolle) projecten met grotere aantallen koop- en huurwoningen bij voorkeur worden gedeeld met andere partijen. Dit kunnen gemeenten zijn, zoals gemeente Aalburg in het plan De Eng, maar ook private partijen, zoals bijvoorbeeld BIMO Bouw in het Centrumplan Sleeuwijk. Om de projectrisico’s per project zo goed mogelijk te monitoren wordt gebruik gemaakt van Projex (zie ook A). Vanwege het maatschappelijk belang is Woonlinie verder actief op het gebied van realisatie van maatschappelijk vastgoed. Vaak wordt daarbij wel van de huurder (zorgorganisatie of gemeente) verwacht dat deze partij een langlopend huurcontract tekent, ter beperking van exploitatie- en leegstandsrisico’s. Tevens wordt in het ontwerp zoveel mogelijk rekening gehouden met alternatief gebruik van het vastgoed.

JA ARVERSLAG 2009

7.9 Verklaring bestuur

BTW, VpB en overdrachtsbelasting zijn relatief nieuwe factoren waar woningcorporaties mee te maken hebben. Het is bovendien vrij specialistische kennis die een relatief kleine organisatie niet altijd in eigen huis heeft. Voorafgaand aan elk project vindt overleg met een fiscalist plaats, om na te gaan of er geen fiscale zaken over het hoofd worden gezien. Ook de VSO II geeft nog op vele onderdelen onduidelijkheden. Door inzet van externe deskundigen en relatief veel inzet van eigen mensen willen we de nodige kennis opbouwen op dit gebied, om onnodige kosten en risico’s te vermijden.

De directeur-bestuurder van Woonlinie verklaart dat hij door middel van zijn functioneren een adequate invulling heeft gegeven aan het uitgangspunt van “uitsluitend werkzaam zijn in het belang van de volkshuisvesting” en dat het in het verslagjaar haar middelen uitsluitend heeft besteed in het belang van de volkshuisvesting. Tevens verklaart de directeur-bestuurder van Woonlinie hierbij dat er op het moment van het opstellen van het jaarverslag geen belangrijke gebeurtenissen na balansdatum bekend zijn. 3 juni 2010

7

G. Compliance (weten regelgeving) Woonlinie werkt zoveel mogelijk conform de Governancecode van Aedes en waar dit niet het geval is, wordt dit toegelicht. Daarnaast kan worden vastgesteld dat Woonlinie actief aan de slag is gegaan met de aanbevelingen van de visitatatiecommissie (dit heeft o.a. geleid tot een nieuw meerjarenbeleidsplan waarbij belanghouders op een actieve wijze zijn betrokken).


F. Fiscale risico’s

P.A.W. van den Heuvel directeur-bestuurder

7.8 Managementverklaring Kijkend naar de activiteiten die in 2009 zijn uitgevoerd, is het bestuur van Woonlinie over de financiële rapportagerisico’s van mening dat: - er redelijke zekerheid is dat de financiële rapportage geen materiële fouten bevat; - de risicomanagement- en controlesystemen in 2009 adequaat hebben gewerkt; - er voldoende inzicht is in de mate waarin de operationele, volkshuisvestelijke en finan- ciële doelstellingen worden gerealiseerd; - er geen risico’s zijn gelopen die in tegenspraak waren met het vooraf gedefinieerde en goedgekeurde beleid.

59

Anton Doruiter Voorzitter huurdersvereniging Inbreng

“Niet kiezen voor standaard oplossingen” “Als oud-wethouder van Woudrichem en momenteel als gids in deze mooie vestigingsstad, gaat het wel en wee van Woudrichem mij aan het hart. Ik woon in de oude brandweerkazerne. Dit was ooit een bouwval. Woonlinie heeft het gebouw afgebroken en in de oude stijl weer opgebouwd. Het past prachtig bij de oude vesting en het is een heerlijke plek om te wonen. In de vesting staan veel huurwoningen van Woonlinie. De oorspronkelijke bewoners kunnen er zo prima blijven wonen. Ook de huizen achter mijn woning zijn door Woonlinie zo’n 35 jaar geleden gebouwd. Het zijn pareltjes op zich, prachtig in de oude stijl gebouwd en mooi onderhouden. Echt een toevoeging aan de oude kern en, je zou het niet zeggen, het zijn huurwoningen. Heerlijk toch om op zo’n mooie plek een huis te huren. Dat is ook echt de kracht van Woonlinie, niet kiezen voor standaard oplossingen. Geen huizen waarvan je van ver al kunt zien dat het huurhuizen zijn doordat ze allemaal dezelfde voordeur en saaie gevel hebben. Woonlinie stelt zich open en actief op. Ieder jaar organiseert zij een bustrip voor de leden van de huurdersverenigingen langs alle nieuwe projecten in haar werkgebied. Er zijn jaarlijks kerngesprekken waarbij bewoners met de directie van gedachten kunnen wisselen en wij hebben zelf circa zeven maal per jaar overleg met Peter en Margret. Zij tonen zich betrokken; met onze opmerkingen wordt echt iets gedaan. Doordat wij goed worden geïnformeerd kunnen wij op onze beurt weer duidelijk zijn naar onze leden. Dat alles maakt mijn voorzitterschap tot een interessante en dankbare taak.”

60

JA ARVERSLAG 2009

P.A.W. van den Heuvel directeur-bestuurder

J.T.M. van den Broek Voorzitter

Handtekeningen

Goedgekeurd door de raad van commissarissen 3 juni 2010

Vastgesteld door de directie 3 juni 2010

W.J.J.H. Adema-van der Pol Vice-voorzitter

C.J. Ambachtsheer Lid

A.A. van Dalen Lid

A.E.A.M. van Eijkeren Lid C.J. Mikhout Lid

D. Tangemann Lid 61

62

Het realiseren van maatschappelijk vastgoed zien wij als een belangrijke taak. Een jongerencentrum of woningen voor gehandicapten. Een brede school of buurthuis. Ze dragen allemaal bij aan een fijne woonomgeving waar iedereen zich thuis kan voelen.

63

64

Jaarrekening

JA ARVERSLAG 2009 65

Kengetallen

2009

2008

2007

2006

2005

- Woningen/woongebouwen - Garages (*) - Overige verhuureenheden

4.122 176 44

4.142 176 26

4.174 190 23

4.126 190 12

4.275 190 9

Totaal Mutaties in woningbezit

4.342

4.344

4.387

4.328

4.474

Saldo mutaties Verhuurgegevens (in %) - Mutatiegraad

2 0 18 2 2

-20

67 0 23 76 0

-32

65 24 22 18 0

49

35 0 128 56 0

26 0 13 13 0

-149

0

5,7 1,6 0,9

5,8 0,7 0,4

6,8 1,0 0,8

6,1 0,7 0,7

5,5 0,8 0,7

721

769

699

666

611

629

806

810

1.038

1.072

28,6 0,9 8,3 4,2 5,4 1.580 11.061 1.832 917

26,1 0,9 -1,6 3,4 2,1 428 10.095 1.557 -165

28,0 1,4 8,6 3,7 5,1 1.415 10.181 1.517 876

26,3 1,3 16,2 3,7 7,0 2.063 9.413 1.521 1.526

22,9 0,1 3,5 4,1 4,0 764 7.612 1.552 -267

46,5 11,3

47,0 11,3

34,9 8,4

35,1 8,4

33,1 7,7

Woningbezit

Kengetallen

(* inclusief garages verbonden aan een woning)

- Aantal nieuwbouw - Aantal aangekocht - Aantal verkocht - Aantal gesloopt - Overige mutaties

- Huurachterstand - Huurderving

Onderhoud - Gemiddeld bedrag niet planmatig onderhoud per woning - Gemiddeld bedrag planmatig onderhoud perwoning

Financieel - Solvabiliteit in %

- Liquiditeit (current ratio) - Rentabiliteit Eigen Vermogen in % - Rentabiliteit Vreemd Vermogen in % - Rentabiliteit Totaal Vermogen in % - Cash-flow per woning - Eigen vermogen per woning - Kapitaalslasten per woning - Jaarresultaat per woning

Personeel Totaal aantal fte

Aantal fte per 1000 woningen

66

WAARDERINGSGRONDSLAGEN Vaste activa

Deze jaarrekening heeft betrekking op de periode 1 januari tot en met 31 december 2009. De jaarverslaglegging voldoet aan de voorschriften van het Besluit Beheer Sociale Huur- sector (BBSH). Deze voorschriften zijn gebaseerd op het Burgerlijk Wetboek (Titel 9, boek 2). Voor verslagjaren vanaf 2004 is de door de Raad van Jaarverslaggeving uitgevaardigde nieuwe definitie Richtlijn 645 Toegelaten instellingen Volkshuisvesting van toepassing. In deze richtlijnen zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en winst- en verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie-, waarderings- en verslaggevingvoorschriften geformuleerd. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs of nominale waarde, tenzij hierna anders is vermeld. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben.

Materiële vaste activa Materiële vaste activa in exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen de laagste van: - de historische kostprijs verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen volgens het annuïteitensysteem op basis van de verwachte levensduur of; - de bedrijfswaarde, indien deze naar verwachting duurzaam lager zal zijn dan de boekwaarde, verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen volgens het annuïteiten- systeem op basis van de verwachte levensduur. Renovaties dan wel groot onderhoud aan woningen kunnen leiden tot levensduurverlenging. Hierbij is gekozen voor een gedeeltelijke activering van de renovatiekosten en wordt het volgende systeem gehanteerd. Bij renovatie wordt een bedrag van € 19.000 per woning ten laste van het resultaat gebracht, het meerdere wordt - indien de bedrijfswaarde dit toelaat - geactiveerd.

Consolidatie Woonlinie heeft eind 2005 Bouwlinie B.V. en in juli 2008 V.O.F. Beersteeg opgericht. De B.V. en de vof hebben nog geen activiteiten ondernomen. Omdat de activiteiten niet eerder dan 2010 of later met terugwerkende kracht worden ingebracht is besloten dat een geconsolideerde jaarrekening het inzicht niet zal vergroten.

Het aantal jaren levensduurverlenging wordt bepaald door per € 1.000 activering, één jaar toe te voegen aan de levensduur. Dit bedrag is bepaald aan de hand van de boekwaarde in relatie tot het gemiddelde restant levensduur van de complexen. De afschrijvingen zijn grotendeels berekend volgens het annuïtaire systeem. Op grond in eigendom wordt niet afgeschreven. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognostiseerde kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. Daarbij wordt rekening gehouden met de voorgenomen aard van het bezit. Onderscheid wordt gemaakt in woningen bestemd voor verhuur en bedrijfsmatige/overige onroerende zaken. Jaarlijks worden boekwaarde en bedrijfswaarde beoordeeld op basis van product-marktcombinaties, welke gelijk zijn aan complexen. Dit sluit aan op de manier waarop het interne beleid en de bedrijfsvoering zijn gedefinieerd. Afboeking vindt alleen dan plaats als sprake is van duurzaam lagere bedrijfswaarde. 67

Jaarrekening Waarderingsgrondslagen

Algemeen

JA ARVERSLAG 2009

De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2009 intern geformaliseerde meerjarenbegroting en bestrijken een periode van vijf jaar. De door Woonlinie gehanteerde uitgangspunten bij het bepalen van de bedrijfswaarde zijn:

- - - - - - - - -

Huurstijging : Huurderving: Inflatie variabele lasten: Inflatie onderhoudslasten: Disconteringspercentage: Norm variabele lasten: Norm onderhoudslasten: Levensduur: Restwaarde grond:

1,00% - 2010 1,50% - 2011 1,75% - 2012 2,00% - 2013 2,25% - 2014 en verder 0,50% voor 2010 en verder gelijk aan huurstijging 3,25% voor 2010 en verder 6,00% voor 2010 en verder € 1.249 voor 2010 en verder € 1.418 voor 2010 en verder minimaal 10 jaar bij voor verhuur gelabelde woningen € 200 per m2 voor grondgebonden woningen € 187 per m2 voor appartementen

zondere waardeveranderingen van te dekken stichtingskosten. Met betrekking tot gecombineerde projecten (koop en huur) wordt het aandeel van de koopprojecten verantwoord onder de post onderhanden projecten. Voor wat betreft het onrendabele deel van de gecombineerde projecten wordt bij het aangaan van de verplichting het onrendabele deel, verminderd met het verwachte verkoopresultaat in de winst- en verliesrekening opgenomen onder de post overige waardeveranderingen materiële vaste activa. Bij oplevering van een gecombineerd project, wordt het projectresultaat zowel verantwoord onder de post verkoop koopwoningen als onder de post overige waardeveranderingen materiële vaste activa.

Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling De onroerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd tegen historische kostprijs verminderd met lineaire afschrijvingen. De afschrijvingstermijnen bedragen respectievelijk voor:

- - - -

Inventaris Verbouwing kantoorpanden Vervoermiddelen Hardware/software

5-10 jaar 10 jaar 5 jaar 4-5 jaar

Financiële vaste activa Te vorderen BWS subsidies

Bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt rekening gehouden met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningportefeuille. Dit is het verschil tussen de contante waarde van de verwachte kasstromen uit hoofde van leningen en de waardering van deze post in de balans.

De “te vorderen subsidies BWS” zijn opgenomen tegen de nominale waarde van de toekomstige te ontvangen bijdragen. Het kortlopende deel is opgenomen onder vlottende activa.

Materiële vaste activa in ontwikkeling

Leningen u/g, beleggingen en deelnemingen

Dit zijn complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen inkoopprijzen en toegerekende kosten van voorbereiding, toezicht en directievoering eventueel onder aftrek van bij-

De leningen u/g, beleggingen en deelnemingen zijn opgenomen tegen de nominale waarden. Het kortlopende deel is opgenomen onder vlottende activa.

68

JA ARVERSLAG 2009

Onderhanden werk Waardering van onderhanden projecten vindt plaats tegen de gemaakte kosten. Als met projecten een langere tijd is gemoeid, wordt in de waardering naar evenredigheid van de stand van het project de berekende winstopslag verantwoord. Vooruitbetalingen door afnemers worden in aftrek gebracht op het onderhanden werk. Termijnen die de geactiveerde kosten overtreffen, worden als passiefpost onder de kortlopende schulden verwerkt.

balansmethode, waarbij een voorziening wordt getroffen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten.

Leningen De leningen worden afgelost op basis van annuïteiten, lineair, ineens of volgens het DKPHsysteem. In het laatste geval vindt geen aflossing plaats zolang de exploitatie van de activa, die met klimleningen worden gefinancierd, voorgecalculeerde exploitatie verliezen opleveren. Gedurende die periode vindt bijschrijving op de lening plaats met de voorgecalculeerde klim. De contractaflossingen voor het komend boekjaar worden opgenomen onder de kortlopende schulden.

Voorraden De voorraad onverkochte woningen betreft opgeleverde nieuwbouwwoningen en wordt gewaardeerd tegen de bestede kosten dan wel lager verwachte opbrengstwaarde.

Kortlopende schulden Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven, worden kortlopende schulden gewaardeerd op nominale waarde.

Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Eigen vermogen De overige reserves staan ter vrije beschikking van het bestuur. Conform de BBSH-regels zullen deze vrije reserves uitsluitend aangewend worden voor werkzaamheden op het gebied van de volkshuisvesting.

Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de materiële activa in ontwikkeling. Indien en voor zover de verwachte verliezen de activa in ontwikkeling van het betreffende project overtreffen wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd.

Voorziening latente belastingverplichtingen De voorziening voor uitgestelde belastingverplichtingen wordt gevormd op basis van de

Grondslagen voor resultaatbepaling Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De hiervoor vermelde grondslagen worden hierbij in acht genomen. Baten en lasten worden in beginsel toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben; verliezen worden toegerekend zodra zij voorzienbaar zijn.

Huren Onder deze post worden de huuropbrengsten verantwoord die betrekking hebben op het boekjaar, onder aftrek van de werkelijke huurderving wegens leegstand en exclusief de vergoedingen voor het leveren van goederen en diensten.

Vergoedingen Dit betreft bijdragen van huurders en derden voor de levering van goederen en diensten voor zover deze hetzij uit huurovereenkomsten voortvloeien, hetzij boven de netto huurprijs worden betaald. Ook contributies vallen hieronder. 69

Jaarrekening Waarderingsgrondslagen

Vlottende activa

Verkoop onroerend goed

Lonen en salarissen

Verkochte woningen uit exploitatie worden in het resultaat opgenomen tegen de verkoopprijs onder aftrek van de boekwaarde en verkoopkosten.

Deze post betreft de jaarlijkse lonen en salarissen exclusief de uitzendkrachten. De post uitzendkrachten wordt verantwoord onder de overige bedrijfslasten.

Verkochte nieuwbouwwoningen worden in het resultaat opgenomen tegen verkoopprijs onder aftrek van de vervaardigingprijs.

Pensioenlasten

De omzet van de verkochte nieuwbouwkoopwoningen wordt verantwoord bij oplevering van een (deel-)project en bestaat uit de gefactureerde termijnen onder aftrek van kortingen en de over de omzet geheven omzetbelasting.

Onder deze post zijn de pensioenpremies verantwoord die zijn ondergebracht bij een pensioenverzekeringsmaatschappij, evenals de premies voor vroegpensioen. De pensioenregeling is ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW) en is naar zijn aard een toegezegde pensioenregeling. De corporatie heeft in het geval van een tekort bij SPW geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies.

Overige bedrijfsopbrengsten Onder deze post worden opbrengsten verantwoord zoals vergoedingen voor verrichte diensten en bijdragen.

Het SPW heeft geen objectieve sleutel voor het toerekenen van een proportioneel aandeel in positieve of negatieve risico’s aan de aangesloten werkgever.

Afschrijvingen

Sociale lasten

Deze post betreft de systematische afwaardering van een actief dat optreedt als gevolg van het gebruik en door het verloop van de tijd. De afschrijvingen op materiële vaste activa is deels gebaseerd op basis van verkrijgings- of vervaardigingsprijs en deels op basis van bedrijfswaarde. Afschrijvingen vinden grotendeels plaats volgens de annuïtaire methode op basis van de geschatte economische levensduur.

Onder de sociale lasten worden de lasten van de inspectie directe belastingen en premies voor ziektekosten-/geldverzekering opgenomen.

De bedrijfsmiddelen opgenomen onder “Activa ten dienste van de exploitatie” worden lineair afgeschreven.

Lasten onderhoud Hieronder worden de kosten ten behoeve van het planmatig, groot, reparatie- en mutatieonderhoud verantwoord. Het planmatig onderhoud omvat vervangingsonderhoud en diverse verbeteringen.

Overige bedrijfslasten Overige waardeveranderingen materiële vaste activa De overige waardeveranderingen op materiële vaste activa bestaan uit op- of afboekingen naar aanleiding van jaarlijkse toetsing van de bedrijfswaarde aan de boekwaarde ultimo boekjaar. De uitgangspunten bij de bedrijfswaardeberekeningen zijn toegelicht bij de materiële vaste activa.

70

Hieronder worden de kosten verantwoord die direct ten behoeve van de woningen en leefomgeving worden gemaakt zoals belastingen, verzekeringen en leefbaarheid, alsmede kosten die zijn gemaakt in het kader van de bedrijfsvoering zoals huisvestingskosten, bestuurskosten, algemene kosten, overige personeelskosten enz.

JA ARVERSLAG 2009

Om het rente- en financieringsrisico te beheersen wordt de financieringsbehoefte regelmatig bepaald. Risico’s worden zoveel mogelijk afgedekt. Woonlinie vult de korte termijn financieringsbehoefte in door kasgeldleningen.

Vennootschapsbelasting Sinds 1 januari 2008 is Woonlinie integraal belastingplichtig. Brancheorganisatie Aedes en de belastingdienst hebben een tweede vaststellingsovereenkomst opgesteld, waarin afspraken zijn gemaakt voor onder andere de bepaling van de openingsbalans van 1 januari 2008, projecten herontwikkeling. Woonlinie heeft deze vaststellingsovereenkomst getekend en volgens deze richtlijnen en wettelijke bepalingen de vennootschapsbelasting opgenomen in de winst- en verliesrekening. De belasting naar de winst of het verlies over het boekjaar omvat de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en uitgestelde winstbelastingen, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgelegd op balansdatum, alsmede correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting.

Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij deze methode wordt het nettoresultaat aangepast voor posten van winst- en verliesrekening die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar, mutaties in de balansposten en posten van de winst- en verliesrekening waarvan de ontvangsten en uitgaven niet worden beschouwd als behorende tot de operationele activiteiten.

Rente-instrumenten Het gebruik van rente-instrumenten is alleen toegestaan voor het afdekken van renterisico’s conform de uitgangspunten van het treasurystatuut. Woonlinie maakt geen gebruik van rente-instrumenten.

71

Jaarrekening

Rente en financieringsrisico’s

Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva.

Kengetallen Waarderingsgrondslagen

Rentebaten en rentelasten

AC TIVA (* € 1.000)

2009

2008

Balans per 31 december 2009

Vaste activa Materiële vaste activa - Materiële vaste activa in exploitatie 120.257 117.219 - Materiële vaste activa in ontwikkeling 26.826 25.963 - Materiële vaste activa ten dienste van de exploitatie 2.733 2.666 Totaal materiële vaste activa 149.816 145.848 Financiële vaste activa - Te vorderen BWS subsidies 0 946 - Beleggingen op lange termijn 460 464 - Deelnemingen 519 519 Totaal financiële vaste activa 979 1.929 Totaal vaste activa 150.795 147.777 Vlottende activa Onderhanden werk - Onderhanden nieuwbouwprojecten 744 2.440

Voorraden - Voorraad onverkochte woningen 2.620 Kortlopende vorderingen - Huurdebiteuren 353 - Gemeenten 412 - Belastingen en sociale verzekeringen 575 - Te ontvangen termijnen koopwoningen 0 - Overige vorderingen 515 - Overlopende activa 86 Totaal kortlopende vorderingen 1.941

145 1.331 606 539 205 271 3.097

Liquide middelen

3.446

6.971

Totaal vlottende activa

8.751

12.508

159.546

160.285

Totaal activa 72

0

PA SSIVA (* € 1.000)

2008

Eigen vermogen - Overige reserves 41.812 42.495 - Resultaat lopend boekjaar 3.781 -683 Totaal eigen vermogen 45.593 41.812 Voorzieningen - Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw 2.584 8.734 - Voorziening latente belastingverplichting 243 98 Totaal voorzieningen 2.827 8.832 Langlopende schulden - Leningen overheid 931 1.792 - Leningen kredietinstellingen 99.501 92.735 - Waarborgsommen 349 334 - Overige leningen 200 200 Totaal langlopende leningen 100.981 95.061 Kortlopende schulden - Leveranciers 2.534 2.425 - Kredietinstellingen 3.751 7.692 - Gemeenten 112 106 - Fiscus 978 1.042 - Pensioenen 75 81 - Overige schulden 230 306 - Overlopende passiva 2.465 2.928 Totaal kortlopende schulden 10.145 14.580

Totaal passiva

2009

159.546

160.285

(Bedragen * € 1.000)

Netto jaarresultaat

20.734 441 3.222 388 24.785 2.733 163 2.448 510 288 5.562 4.080 15.784

19.932 459 6.191 520 27.102 2.455 6.488 2.197 420 259 6.526 4.296 22.641

9.001

4.461

167 -4.984 -4.817

639 -4.635 -3.996

4.184

465

-403

-1.148

3.781

-683

73

Jaarrekening Balans per 31 december 2009

Vennootschapsbelasting

2008

Winst- en verliesrekening over 2009

Winst- en verliesrekening over 2009

Bedrijfsopbrengsten - Huren - Vergoedingen - Verkoop onroerend goed - Overige bedrijfsopbrengsten Som van de bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten - Afschrijvingen op materiële vaste activa - Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa - Lonen en salarissen - Pensioenlasten - Sociale lasten - Lasten onderhoud - Overige bedrijfslasten Som van de bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financieringslasten - Rentebaten - Rentelasten Totaal financieringslasten Jaarresultaat voor belastingen

2009

Toelichting Balans

Materiële vaste activa in exploitatie Het verloop van de materiële vaste activa in exploitatie geeft het volgende beeld per 31 december 2009. Grond Woningen Onroerende en woon- zaken niet gebouwen zijnde woningen Saldo per 1 januari - Aanschafwaarde - Gecumuleerde afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari Mutaties in het boekjaar - Investeringen nieuwbouw - Overige investeringen - Desinvesteringen - Afschrijvingen - Afschrijvingen desinvesteringen - Correctie bedrijfswaarde Saldo Saldo 31 december - Aanschafwaarde - Gecumuleerde afschrijvingen Boekwaarde per 31 december

22.639 0 22.639 430 0 -20 0 0 0 410 23.049 0 23.049

127.685 -41.296 86.389 441 1.551 -175 -1.961 104 0 -40 129.502 -43.153 86.349

Totaal 2009

10.933 -2.742 8.191

161.257 -44.038 117.219

2.954 0 0 -286 0 0 2.668

3.825 1.551 -195 -2.247 104 0 3.038

13.887 -3.028 10.859

166.438 -46.181 120.257

Verzekeringen De activa in exploitatie zijn verzekerd tegen het risico van brand- en stormschade voor de herbouwwaarde. Onderverzekering is in de polisvoorwaarde uitgesloten. Bedrijfswaarde

De bedrijfswaarde ultimo 2009 bedroeg € 168,3 miljoen (2008: € 152,0 miljoen) inclusief grond. De waarde van de grond bedroeg ultimo 2009 € 23,3 miljoen. De parameters, genoemd in de waarderingsgrondslagen, zijn zoveel mogelijk conform de richtlijnen van het WSW. De kosten voor planmatig onderhoud zijn ontleend aan de meerjaren onderhoudsbegroting en verdisconteerd in de norm van de variabele lasten. Verloop bedrijfswaarde woningbezit: Bedragen in miljoenen euro’s

Bedrijfswaarde per 1 januari 2009 -1,5 Autonome waarde mutatie 3,6 Realisatie uit nieuwbouw, aankoop en verbeteringen Economische parameters 2,9 1,2 Levensduurverlenging Huurbeleid -6,3 Exploitatielasten 7,4 Onderhoudslasten 4,0 Rentabiliteitswaardecorrectie 0,5 Realisatie uit verkoop en sloop -0,1 Disconto medio jaar 3,6 Subtotaal Grond 1,0 Bedrijfswaarde 31 december 2009

74

152,0

167,3 168,3


31-12-2009

31-12-2008

Materiële vaste activa in ontwikkeling

(Bedragen * € 1.000) 31-12-2009 31-12-2008 Materiële vaste activa in ontwikkeling Grond Projecten in ontwikkeling Projecten in uitvoering

16.568 3.239 7.019 26.826

17.033 6.614 2.316 25.963

Ter zekerheidsstelling van een deel van de onroerende zaken in ontwikkeling is een hypotheekrecht gevestigd van € 1,5 miljoen. Hierin is begrepen een verstrekte lening voor de aankoop van een pand.

75

Jaarrekening

Verkoop woningen in exploitatie Van het totale woningbezit van 4.122 woningen, is te verwachten dat 15 woningen in 2010 voor verkoop beschikbaar komen. Zekerheden Er zijn geen activa als zekerheden gesteld voor verstrekte kredietfaciliteiten.

Beginsaldo 25.963 24.444 Mutaties van het boekjaar: - Investeringen 15.941 29.501 - Correctie/afboeking onrendabele top -163 -6.754 - Ontvangen termijnen koopwoningen -3.823 -11.438 - Overgeboekt naar materiële vaste activa in exploitatie -3.825 -9.241 - Mutatie onderhanden projecten en voorraden -1.117 -2.194 - Mutatie voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw -6.150 1.659 - Afboeking 0 -14 Eindsaldo 26.826 25.963 Materiële vaste activa ten dienste van de exploitatie - Kantoorpand 1.970 2.084 - Inventaris 474 348 - Vervoermiddelen 289 234 Totaal 2.733 2.666 Kantoorpand Beginsaldo 2.084 2.117 - Investeringen 50 127 - Afschrijvingen -164 -160 Eindsaldo 1.970 2.084 Inventaris Beginsaldo 348 451 - Investeringen 354 98 - Afschrijvingen -228 -201 Eindsaldo 474 348 Vervoermiddelen Beginsaldo 234 141 - Investeringen 156 197 - Desinvesteringen -7 -20 - Afschrijvingen -94 -84 Eindsaldo 289 234

Toelichting Balans


31-12-2009

31-12-2008

Specificatie te vorderen BWS subsidies Beginsaldo 946 1.104 - Vervallen bijdragen -946 -147 - Mutaties 0 -11 Eindsaldo 0 946 Specificatie beleggingen op lange termijn - Hypotheek u/g in verband met grondaankoop 453 453 - Overigen 7 11 Eindsaldo 460 464 Specificatie deelnemingen - Deelnemingen Bouwlinie B.V. 18 18 - Deelnemingen CV Partners Uithof III 500 500 - Deelneming Woningnet 1 1 Eindsaldo 519 519

76


31-12-2009

31-12-2008

VLOT TEND E AC TI VA Onderhanden werk P890 Binnendijkse Wiel Rijswijk P964 Zandweide Dussen P909 De Vlinder Zaltbommel P843 Alad Wijk en Aalburg P131A Agnietentuin fase 1 Zaltbommel Totaal onderhanden werk Voorraden P909 De Vlinder Zaltbommel Totaal onderhanden werk

72 181 0 280 211 744 2.620 2.620

0 0 2.058 280 102 2.440 0 0

JA ARVERSLAG 2009

Huurachterstand

Aantal huurders (Bedragen * € 1.000) tot 1 maand 1 tot 2 maanden 2 tot 3 maanden 3 tot 4 maanden > 4 maanden Totaal

(Bedragen * € 1.000) 2. Gemeente - Te vorderen bijdragen - Termijnen/overigen Totaal vorderingen gemeente

2009

2008

2009

86 27 5 25 84 227

79 34 4 6 56 179

30 12 2 140 134 318

2008 29 12 3 3 72 119

31-12-2009

31-12-2008

338 74 412

87 1.244 1.331

31-12-2009

31-12-2008

vervolg VLOT TE N D E AC TI VA 3. Belastingen en sociale verzekeringen - Te vorderen BTW 0 606 - Te vorderen vennootschapsbelasting 575 0 Totaal vorderingen belastingen en sociale verzekeringen 575 606 4. Te vorderen bedragen koopwoniningen - Te ontvangen bedragen koopwoningen 0 539 Totaal vorderingen koopwoningen 0 539 5. Overige vorderingen - Collega corporaties - Overige debiteuren Totaal overige vorderingen

57 458 515

101 104 205

6. Overlopende activa - Transitorische rente - Overigen Totaal overlopende activa

44 42 86

152 119 271

3.439 7 3.446

6.969 2 6.971

Liquide middelen - Rabobank - Kas Totaal liquide middelen

77

Jaarrekening

De huurachterstanden kunnen als volgt naar tijdsduur en aantal huurders worden gespecificeerd:


Toelichting Balans

Vorderingen 1. Huurdebiteuren Het totale debiteurensaldo aan het einde van het verslagjaar bedroeg € 353.000. Dit bedrag bestaat uit huurachterstanden van in totaal € 318.000 en 35 betalingsregelingen voor een totaalbedrag van € 35.000.


2009

2008

41.812 3.781 45.593

42.495 -683 41.812

8.734 -6.150 2.584

7.075 1.659 8.734

98 145 243

0 98 98

931 99.501 100.432

1.792 92.735 94.527

EI GEN VERM OGEN

Toelichting Balans

Algemene bedrijfsreserve Beginsaldo Jaarresultaat Totaal algemene bedrijfsreserve Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Beginsaldo - Mutaties Eindsaldo voorziening P131A Agnietentuin € 1.084; P879 Voorstraat Almkerk € 1.500 (bedragen x € 1.000)

Voorziening latente belastingverplichting Beginsaldo - Mutaties Eindsaldo voorziening L anglopende schulden Schulden overheidsinstellingen Schulden kredietinstellingen Totaal schulden Specificatie overheidsleningen

1.817 -25 1.792 -861 931

1.847 -30 1.817 -25 1.792

Saldo per 1 januari 100.403 - Storting nieuwe leningen 10.000 - Bijstorting ‘klim’ leningen 54 - Reguliere aflossingen -8.065 Saldo per 31 december 102.392 - Af te lossen in volgend boekjaar -2.891 Saldo per 31 december 99.501

94.427 10.000 63 -4.087 100.403 -7.668 92.735

Saldo per 1 januari - Reguliere aflossingen Saldo per 31 december - Af te lossen in volgend boekjaar Saldo per 31 december Specificatie leningen kredietinstellingen

78

Vervolg langlopende schulden Rentevoet, aflossing 2009 en leningen langer dan vijf jaar De gemiddelde rentevoet van de uitstaande leningen bedraagt per 31 december 2009 4,6%. Het aflossingsbestanddeel vanaf 2014 bedraagt in totaal € 91,5 miljoen voor de huidige leningenportefeuille. Het aflossingsbestanddeel in het komende boekjaar bedraagt € 3,7 miljoen en is onder de kortlopende schulden verantwoord. De gemiddelde looptijd van de leningenportefeuille is 22 jaar.

JA ARVERSLAG 2009


31-12-2008

WA ARBO RGSO MMEN Dit betreft de van huurders ontvangen gelden bij aanvang van het huurcontract. Beginsaldo 334 321 - Mutatie boekjaar 7 7 - Rente waarborgsommen 8 6 Eindsaldo waarborgsommen 349 334 OV ER I GE LEN I NGEN Beginsaldo 200 200 - Mutatie boekjaar 0 0 Eindsaldo overige leningen 200 200 KO RTLO PEND E SCHULD EN Leveranciers - Schulden aan leveranciers 2.534 2.425 Totaal schuld aan leveranciers 2.534 2.425 Kredietinstellingen - Aflossingsverplichting langlopende schulden 3.751 7.692 Totaal schulden aan kredietinstellingen 3.751 7.692 Gemeenten - Schulden aan gemeenten Totaal schuld aan gemeenten

112 112

Vervolg kortlopende schulden Schulden aan fiscus - BTW - Loonheffing - Vennootschapsbelasting Totaal schuld aan fiscus Pensioenen - Schuld aan SPW Totaal pensioenen Overige schulden - Nog te betalen vakantiedagen - Vooruitontvangen huurtoeslag - Overigen Totaal overige schulden Overlopende passiva - Vooruitontvangen huur - Niet vervallen rente over leningen - Onderhanden werk passiva - Overigen Totaal overlopende passiva

31-12-2009

31-12-2008

885 93 0 978

0 94 948 1.042

75 75

81 81

103 119 8 230

88 136 82 306

107 2.282 0 76 2.465

88 2.304 191 345 2.928

106 106

79

Jaarrekening

31-12-2009

Toelichting Balans


Niet uit de balans blijkende informatie Voorwaardelijke verplichting In verband met de garantiestelling voor leningen o/g door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) moet er rekening mee worden gehouden dat er sprake is van een obligo aan het WSW uit hoofde van de door het WSW geborgde leningen, dat opeisbaar wordt indien blijkt dat het aan het WSW betaalde disagio in totaal niet voldoende is om de aanspraken van het WSW te dekken. Volgens opgave van het WSW bedraagt dit obligo per balansdatum € 3,7 miljoen. In de gemeente Werkendam is ten aanzien van de aankoop van een perceel grond bij wijziging van het bestemmingsplan een nabetaling verschuldigd van maximaal € 0,5 miljoen uiterlijk op 1 januari 2018.

Voor project De Eng in Veen is bij de aankoop van Grotestraat 38 mede opgenomen dat de voormalige eigenaar voor 1 januari 2013 twee bouwpercelen verkrijgt. Wanneer het niet mogelijk is om twee bouwpercelen te leveren dan wordt dit omgezet in een bedrag van € 0,4 miljoen.

Sector specifieke heffing Begin 2008 heeft de minister van WWI besloten om de corporaties een heffing op te leggen. Voor Woonlinie betekent dit dat Woonlinie naar verwachting een jaarlijkse bijdrage van circa € 50 per woning verschuldigd zal zijn tot 2017. De heffing wordt ten laste winst- en verliesrekening van de betreffende jaren gebracht.

Verplichtingen onderhoud In de gemeente Werkendam is ten aanzien van de aankoop van een perceel grond bij wijziging van het bestemmingsplan (verkrijgen bouwbestemming) een nabetaling van maximaal € 0,2 miljoen verschuldigd.

Voor planmatig onderhoud zijn in 2009 geen opdrachten verstrekt voor werkzaamheden in 2010.

Overige verplichtingen In Zaltbommel ontvangt Woonlinie met betrekking tot de verkoop van een grondpositie een nabetaling van € 0,3 miljoen bij start bouw.

Verplichtingen met betrekking tot kantoorautomatisering zijn aangegaan voor een bedrag van € 0,1 miljoen en lopen tot en met 30 november 2014.

Aangegane verplichtingen nieuwbouw

Verkopen met Koopgarant

Het restant van de aangegane verplichtingen uit overeenkomsten ten behoeve van nieuwbouwprojecten voor 31 december 2009 ten aanzien van nieuwbouwprojecten bedragen € 18,1 miljoen. Met de gemeente Woudrichem is in december 2007 een intentieovereenkomst getekend voor de herontwikkeling van diverse locaties in de kern Almkerk. Daarbij zijn afspraken gemaakt over de verdeling van de externe voorbereidingskosten van het herontwikkelingstraject. Voor het plan Agnietentuin in Zaltbommel heeft Woonlinie destijds de plankosten van Van Wanrooy gekocht en de gemeente Zaltbommel de grond. Woonlinie koopt de grond van de gemeente op het moment dat de betreffende fase gestart wordt. Dit komt op een bedrag van € 0,6 miljoen.

Tot nu toe zijn er 77 woningen verkocht via de Koopgarantconstructie. Woonlinie heeft de verplichting om deze woningen terug te kopen zodra deze woningen verkocht worden. Dit is conform de Koopgarantregeling die is opgesteld door de Stichting OpMaat. Per 31 december 2009 zijn er geen woningen die voor terugkoop zijn aangeboden en waarvan de levering in 2010 plaatsvindt.

80

Fiscale eenheid Stichting Woonlinie vormt een fiscale eenheid voor de omzetbelasting en vennootschapsbelasting met Bouwlinie B.V. en is op grond daarvan mede hoofdelijk aansprakelijk voor de door de fiscale eenheid verschuldigde omzetbelasting en vennootschapsbelasting.

JA ARVERSLAG 2009

31-12-2009

31-12-2008

B ED R IJFSO PB R E N GS T E N Huren Te ontvangen netto huur 20.924 20.024 - Huurderving wegens leegstand -186 -84 - Kortingen -4 -8 Totaal huren 20.734 19.932 Vergoedingen - Vergoedingen 441 459 Totaal vergoedingen 441 459 Verkoop onroerend goed Opbrengst verkoop onroerend goed bestaand bezit 2.707 3.553 - Boekwaarde -88 -359 - Diverse verkooplasten -47 -87 Verkoopresultaat onroerend goed bestaand bezit 2.572 3.107 - Resultaat verkoop nieuwbouw 612 3.084 - Resultaat koopgarant 38 0 Totaal resultaat verkoop onroerend goed bestaand bezit 3.222 6.191 In 2009 zijn 18 woningen verkocht, waarvan 3 onder Koopgarantvoorwaarden. Overige bedrijfsopbrengsten - Vergoedingen beheer derden - Vergoedingen voor verrichte diensten - Opbrengst onderhoud Lemmenskamp - Inschrijfgelden en administratiekosten - Overigen Totaal overigen bedrijfsopbrengsten

124 171 75 13 5 388

132 278 75 26 9 520

81

Jaarrekening


Toelichting op Winst- en Verliesrekening

In project 909 De Vlinder zijn 11 woningen opgeleverd, maar nog niet verkocht. Als deze woningen niet binnen 2 jaar worden verkocht, is € 0,5 miljoen aan de fiscus verschuldigd. Honoraria accountants BDO audit & assurance B.V. heeft de jaarrekening gecontroleerd, de kosten voor de controle bedroegen € 33.000, hiernaast hebben zij overige controles uitgevoerd voor een bedrag van € 2.000. BDO accountants & belastingadviseurs B.V. heeft voor een bedrag van € 20.000 fiscaal advies gegeven. In totaliteit is er voor € 55.000 aan honoraria besteed.

Toelichting op de Winst- en Verliesrekening

Omzetbelasting


31-12-2009

31-12-2008

1.405 286 555 487 2.733

1.270 255 484 446 2.455

B ED R IJFSLA S TEN

Toelichting op de Winst- en Verliesrekening

Afschrijvingen - Afschrijvingen woningen en woongebouwen - Afschrijvingen overige panden in exploitatie - Afschrijvingen installaties - Afschrijvingen ten dienste van de exploitatie

Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa - P131A Agnietentuin Zaltbommel -392 3.621 - P879 Voorstraat Almkerk 207 2.167 - P942 Julianastraat Hank 348 0 - P321 Binnenvergt Zaltbommel 0 295 - P831 Ruiterhof Genderen 0 -333 - P906 De Vaan Zaltbommel 0 1.056 - P946 Dotter Hank 0 222 - P949 Mariapolder Hank 0 -239 - P967 Munsterkerk Dussen 0 -35 Correctie bedrijfswaarde 0 -266 163 6.488 Lonen en salarissen - Salarissen inclusief vakantiegeld 2.448 2.197 Totaal lonen en salarissen 2.448 2.197 Pensioenlasten - Pensioenlasten 510 420 Totaal pensioenlasten 510 420 Sociale lasten - Sociale lasten 288 259 Totaal sociale lasten 288 259 Lasten onderhoud - Kosten niet-planmatig onderhoud 2.971 3.187 - Kosten planmatig onderhoud 2.591 3.339 Totaal lasten onderhoud 5.562 6.526 82

(Bedragen * € 1.000) Overige bedrijfslasten - Uitzendkrachten - Overige personeelskosten - Huisvestingskosten - Algemene kosten - Belastingen - Verzekeringen - Contributie brancheorganisaties - Afboeking huurachterstanden - Overige directe exploitatielasten - Directe kosten serviceproducten - Leefbaarheid - Sector specifieke heffing - Overigen Totaal overige bedrijfslasten

31-12-2009

31-12-2008

10 264 134 1.056 1.384 99 98 14 268 287 168 242 56 4.080

189 367 125 1.241 1.182 63 57 31 263 288 66 238 186 4.296

De in de algemene kosten begrepen beloning van de Raad van Commissarissen bedroeg € 33.750 (2008: € 41.250). Rentebaten - Rente rekening-courant banken - Rente uitstaande leningen - Rente verkoop nieuwbouwwoningen - Overige rentebaten Totaal rentebaten Rentelasten - Rente leningen - Rente waarborgsommen - Overige rentelasten Totaal rentelasten

33 70 47 17 167

287 253 95 4 639

4.696 8 280 4.984

4.595 8 32 4.635

JA ARVERSLAG 2009

31-12-2008

Beoordeling effectieve belastingdruk

Resultaat voor belastingen

Acute belastingen Lopend boekjaar Voorgaande boekjaren

744 -486 258

949 101 1.050

Uitgestelde belastingen Lopend boekjaar Voorgaande boekjaren

243 -98 145

98 0 98

Totaal 403

1.148

Regulier belastingtarief Niet aftrekbare kosten o.a. afschrijvingen en waardeverminderingen mva Te activeren financieringskosten Onbelast resultaat uit verkoop projecten Aftrekbare onderhouds- en financieringslasten Kosten aftrekbeperkingen Overigen

2008

2009 % *1.000 €

% *1.000 €

4.185

25,1

22,2

15,6 12,2 -18,5 -18,8 2,0 1,0

2.556 466,5 2.006 49,3 -3.030 -317,3 -3.086 -31,6 322 15,3 10 -0,2

464

8.486 898 -5.773 -574 270 5

18,6 2.963 204,2 3.776 De effectieve belastingdruk over 2009 bedraagt 18,6% (2008: 204,2%). De belangrijkste oorzaak van het verschil is dat in 2009 minder waardeverminderingen van materiele vaste activa zijn genomen dan in 2008. Het resultaat van het boekjaar wordt onttrokken respectievelijk toegevoegd aan de overige reserves.

83

Jaarrekening

Vennootschapsbelasting

31-12-2009

Toelichting op Winst- en Verliesrekening



31-12-2009

31-12-2008

Kasstroom uit bedrijfsoperaties - Exploitatieresultaat Aanpassingen voor: - Afschrijvingen - Waardeveranderingen materiele vaste activa - Veranderingen in het werkkapitaal * Mutatie voorraden * Mutatie vorderingen

9.001 2.733 163 -924 1.156

-2.385 4.064

- Mutatie kortlopende schulden - Mutatie voorzieningen Totaal kasstroom uit bedrijfsoperaties Kasstroom uit rente - Ontvangen rente - Betaalde rente Totaal kasstroom uit rente Vennootschapsbelasting Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten - Investeringen in materiële vaste activa - Desinvesteringen in materiële vaste activa - Termijnen nieuwbouw koopwoningen - Mutatie financiële vaste activa Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten - Ontvangsten uit langlopende schulden - Ontvangsten uit kortlopende schulden - Aflossingen langlopende schulden - Aflossingen kortlopende schulden Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten

-494 -6.005 5.630

1.688 1.757 18.528

167 -4.984 -4.817

639 -4.635 -3.996

-403

-1.148

410

13.384

-10.689 0 3.825 950 -5.914 10.069 0 -4.149 -3.941 1.979

NE T TO KA SS TROO M -3.525 84

4.461 2.455 6.488

-29.992 482 11.438 29 -18.043 10.075 3.434 -7.551 0 5.958 1.299

ACCOUNTANTSVERKLARING

JA ARVERSLAG 2009

Kasstroomoverzicht Accountantsverklaring

Jaarrekening

85

Bijlagen

Totaal Woonlinie 2009 Bijlage bij paragraaf 2.2 Toewijzen aan doelgroep

1 persoon

Huur < = 348,98

Huur 343,50- 499,51

Huur > 499,52

Totaal

18 15 0 0 33

21 22 12 3 58

4 6 8 0 18

43 43 20 3 109

Huur < = 348,98

Huur 343,50- 499,51

Huur > 499,52

Totaal

2 10 1 0 13

19 17 7 1 44

3 7 5 1 16

24 34 13 2 73

Huur < = 348,98

Huur 348,99- 535,33

Huur > 535,34

Totaal

4 0 0 0 4

17 8 0 0 25

5 4 0 0 9

26 12 0 0 38

6

11

1

18

< 65 jaar > 65 jaar Subtotaal

< >= < >=

€ € € €

20.975 20.975 19.800 19.800

2-personen < 65 jaar > 65 jaar Subtotaal

< >= < >=

€ € € €

28.475 28.475 27.075 27.075

> = 3 personen < 65 jaar > 65 jaar Subtotaal

86

< >= < >=

€ € € €

28.475 28.475 27.075 27.075

Onbekend

ORGANIGRAM

JA ARVERSLAG 2009

Bijlage bij paragraaf 6.8

Directie Directeur-Bestuurder Directeur

Stafafdelingen Medewerker secretariaat Interieurverzorgster

Adviseur communicatie & beleid HRM-adviseur Beleidsadviseur Managementassistente

Officemanager

Manager Wonen

Manager Vastgoed

Manager Backoffice

Teamleider Planning & Control, IT

Zaltbommel

Woudrichem

Klantconsulent Woonconsulent Rayonopzichter Administratief technisch medewerker Projectleider wijkontwikkeling

Klantconsulent Woonconsulent Rayonopzichter Administratief technisch medewerker Projectleider markt en klant Adviseur vastgoedbeheer

Projectleider Projectontwikkelaar Medewerker vastgoed Adviseur locatie-en vastgoedontwikkeling

Senior financieel medewerker Medewerker administratie

Applicatiebeheerder Medewerker planning & control Medewerker salarisadministratie Systeembeheerder Vastgoedcontroller

87

Jaarrekening

Bijlagen

Raad van Commissarissen

Samen met bewoners zetten wij ons in om voor iedereen een prettige woonomgeving te realiseren. Bijvoorbeeld in de Vergt in Zaltbommel. Buurtouders houden toezicht in de wijk, er zijn regelmatig opruimacties en in 2009 organiseerden we de burendag ‘Rondje om de wereld’ om elkaars cultuur te leren kennen en te proeven.

88

89

‘t Rond 1

Thorbeckestraat 1

E [email protected]

4285 DE Woudrichem

5302 NC Zaltbommel

I www.woonlinie.nl

Postbus 51

Postbus 2018

4185 ZH Woudrichem

5300 CA Zaltbommel

T 0183 30 51 51

T 0418 51 44 54

F 0183 30 51 69

F 0418 51 67 09

3. Iedereen een passende woning Midden in de samenleving Kwaliteit en verhuur van woningen 22

Recommend Documents