1. VOORWOORD 2. ORGANISATIE 2.1. Structuur 2.1.1.
De indeling en het werkingsgebied van de vereniging in activiteitencentra
2.1.2.
Bestuurlijk: organen, commissies, werkgroepen op bestuursniveau
2.1.3.
Beleidsvoorbereidend
2.1.4.
Samenwerkingsverbanden en vertegenwoordigingen, met toelichting (zowel binnen als buiten sector)
Vertegenwoordiging Samenwerking met financiële implicatie Samenwerking in een samenwerkingsakkoord Intentionele samenwerking op organisatieniveau
2.2. Personeelsoverzicht 2.3. Kwaliteitsbeleid 2.4. Vorming, training en ondersteuning personeel 2.4.1.
VTO-activiteiten in de teams
2.4.2.
Coaching en ondersteuning vanuit de tweede lijn
2.4.3.
Werkgroepen
2.4.4.
Interne vorming
2.4.5.
Extern aanbod
3. EVALUTIE VAN DE WERKING 3.1. Strategische doelstelling 1 3.1.1.
Inhoud
3.1.2.
Kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie
Operationele doelstelling 1.1 A) Project bewonersondersteuning in sociale huisvesting: Antwerpen Noord
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
2
a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar projectdoelen B) Project bewonersondersteuning in sociale huisvesting: Linkeroever a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar projectdoelen C) Project bewonersondersteuning in sociale huisvesting: Kiel a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar projectdoelen D) Project bewonersondersteuning in sociale huisvesting: Borgerhout Zuid a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar projectdoelen E) Bijdrage tot operationele doelstelling 1.1
Operationele doelstelling 1.2 A) Pash, Pash-A en VIVAS B) Bijdrage tot operationele doelstelling 1.2
Operationele doelstelling 1.3 A) Project Terreinverkenning wonen op de privé-markt B) Bijdrage tot operationele doelstelling 1.3
Operationele doelstelling 1.4
3.1.3.
Bijdrage tot de strategische doelstelling 1
3.1.4.
Bijdrage tot de missie
3.2. Strategische doelstelling 2 3.2.1.
Inhoud
3.2.2.
Kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie
Operationele doelstelling 2.1 A) Project occasionele Kinderopvang a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar projectdoelen B) Project Aangen@me Kennismaking
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
3
a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar projectdoelen C) Bijdrage tot operationele doelstelling 2.1
Operationele doelstelling 2.2 A) ModeM B) Bijdrage tot operationele doelstelling 2.2
Operationele doelstelling 2.3 A) Project Allochtone armoede a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar projectdoelen B) Bijdrage tot operationele doelstelling 2.3
3.2.3.
Bijdrage tot de strategische doelstelling 2
3.2.4.
Bijdrage tot de missie
3.3. Strategische doelstelling 3 3.3.1.
Inhoud
3.3.2.
Kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie
Operationele doelstelling 3.1 A) Buurtwerk Antwerpen Noord a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar algemene doelen B) Buurtwerk Borgerhout Noord a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar algemene doelen C) Buurtwerk Borgerhout Zuid a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar algemene doelen D) Buurtwerk Deurne Noord a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar algemene doelen E) Buurtwerk Deurne Zuid a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar algemene doelen F) Buurtwerk Kiel
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
4
a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar algemene doelen G) Buurtwerk Berchem a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar algemene doelen H) Project Diversifeit a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar algemene doelen I)
Bijdrage tot operationele doestelling 3.1
Operationele doelstelling 3.2 A) Project Talent Op Wieltjes a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen B) Project Buurtschatten a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen C) Project Lokaal Onthaal Nieuwkomers a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen D) Project Uitbouw Geïntegreerde Wijkwerking: luik vorming a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen E) Project Feestend Comité a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen F) Bijdrage van het Buurtwerk G) Bijdrage van Project Buurtverhalen H) Bijdrage tot operationele doelstelling 3.2
Operationele doelstelling 3.3 A) Project Mankracht en Zonen B) Project Samen op Straat a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen C) Project Buurtbetrokkenheid Gezonde Buurt-Actie
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
5
a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen D) Project Hoge Weg a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen E) Project Bleekhofbuurt a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen F) Project Faraomieren a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen G) Project Inter Ferry Boats a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen H) Bijdrage van het Buurtwerk I)
Bijdrage tot operationele doelstelling 3.3
Operationele doelstelling 3.4 A) Project Divers!City a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen B) Project Buurtverhalen a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen C) Project Sociaal Artistieke projecten a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen b) terugkoppeling naar de projectdoelen D) Bijdrage van het Buurtwerk E) Bijdrage van Project Uitbouw Geïntegreerde Wijkwerking, luik vorming F) Bijdrage tot operationele doelstelling 3.4
Operationele doelstelling 3.5 A) Project Beweging Maken B) Taal*ooR en de Taal*ooR koffer C) Bijdrage van het Buurtwerk
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
6
D) Bijdrage van de projecten E) Bijdrage tot operationele doelstelling 3.5
3.3.3.
Bijdrage tot de strategische doelstelling 3
3.3.4.
Bijdrage tot de missie
4. BOORDTABELLEN 4.1. Tijdsinvestering 4.1.1. Personeelsoverzicht 4.1.2. Staf
4.2. Locaties 4.3. Doelgroepenbereik 4.4. Oplossingsactoren 4.4.1. Oplossingsactoren 4.4.2. Beleidsactoren
BIJLAGE 1 BIJLAGE 2
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
7
1. VOORWOORD 2006 was een bewogen jaar. We pikken enkele opvallende feiten uit het jaaroverzicht van “De Standaard”: de moord op Joe Van Holsbeeck, de racistische moorden door Hans Van Temssche, het zinloos geweld tegen Guido Demoor op buslijn 23, de 0110-concerten onder impuls van Tom Barman, de witte mars op 26 mei, het stemrecht voor niet-EU burgers bij de gemeenteraadsverkiezingen, de gestopte opmars van het Vlaams Belang, het groot aantal mensen van Turkse en Marokkaanse afkomst in ons land met een inkomen onder de Europese armoedegrens van 777 euro per maand, … Stuk voor stuk feiten die de positie van mensen bepalen en het samenleven tussen groepen mensen beïnvloeden. Samenleven tussen mensen en groepen mensen is niet altijd eenvoudig. Als het misloopt, zijn de media er als eerste bij om dit wereldkundig te maken. Dat er ook vaak heel wat goede dingen gebeuren, horen we soms te weinig. De werking van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad is afgestemd op twee grote maatschappelijke trends. Enerzijds is er de trend van armoede en uitsluiting en anderzijds die van de toenemende polarisering en segregatie in de stad. Op basis van de twee maatschappelijke trends waarop wij invloed willen hebben, werden twee grote lijnen uitgetekend waarrond we ons werk blijven concentreren: gelijke rechten en solidariteit/samenleven in diversiteit. Tegenover armoede en uitsluiting plaatsen wij het werken aan gelijke rechten. We doen dit via het programma wonen én het programma maatschappelijke dienstverlening. De trend van polarisering en segregatie vertalen we in het werken rond solidariteit en samenleven in diversiteit. De uitwerking van dit jaarverslag kadert in een grotere organisatie-evolutie. De evaluatie is niet langer beschrijvend, maar een evaluatie die tot de kern gaat en waar we uit willen leren voor het vervolg van het meerjarenplan. Dit jaarverslag vormt een aanzet om de planningslogica in onze organisatie om te draaien. Vanaf dit jaarverslag staat het organisatiekader centraal en vormen de projecten en buurtwerken hierin de puzzelstukken. De boordtabellen vormen geen appendix, maar werden uitgebreid en geïntegreerd in de kwalitatieve evaluatie om een totaalbeeld van iedere werking te kunnen krijgen. Het resultaat is een uitgebreid document dat de feitelijkheid van sterkten, maar ook van leerpunten toont. Het verslag werd opgebouwd in drie hoofdstukken: een eerste rond de structuur van de organisatie, een tweede waarin de evaluatie per project en buurtwerk wordt weergegeven en een derde waarin een samenvattend overzicht van de boordtabellen worden gegeven. De evaluatie van de werking volgt de opbouw van de strategische planning van de organisatie: met name drie strategische doelstellingen, waaronder telkens enkele operationele doelstellingen vallen. De projecten en de buurtwerken worden geëvalueerd naar de doelen die ze zichzelf stelden op jaarbasis, maar ook naar de operationele en de strategische doelen waartoe zij bijdragen. De ingevoegde boordtabellen geven een kwantitatieve vertaling van de realisaties in 2006 per project of buurtwerk. Voor een goed begrip van dit jaarverslag verwijzen we graag naar het jaarplan 2006. U kan dit document eenvoudig raadplegen op onze website www.samenlevingsopbouw.be (klik door naar Antwerpen stad). Veel leesplezier. Luk Groffy algemeen coördinator
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
8
2. ORGANISATIE 2.1. Structuur 2.1.1.
De indeling en het werkingsgebied van de vereniging in activiteitencentra
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw werkt enerzijds territoriaal in wijkteams, anderzijds thematisch in themateams. Territoriale activiteitencentra (wijkteams) vind je op het Kiel, in Antwerpen Noord (werkingsgebieden Stuivenberg, Dam-Schijnpoort en Seefhoek), Borgerhout Noord en Borgerhout Zuid, Oud-Berchem en Deurne. Ten opzichte van het werkjaar 2005 werden de twee teams Deurne Noord en Deurne Zuid samengevoegd tot 1 team. De thematische activiteitencentra (themateams) zijn wonen en maatschappelijke dienstverlening. De werkingsgebieden bevinden zich voor wonen op drie verschillende niveaus - op het niveau van een sociale woonwijk: Antwerpen Noord (Geelhandplaats en Stuivenberg), Linkeroever (europark) en Kiel (Silvertop). - Op het niveau van de wijk Antwerpen Noord - Op het stedelijke niveau De werkingsgebieden bevinden zich voor maatschappelijke dienstverlening op twee verschillende niveaus - op wijkniveau in Antwerpen Noord en Borgerhout Zuid. - Op stedelijk niveau
2.1.2.
Bestuurlijk: organen, commissies, werkgroepen op bestuursniveau
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad heeft een Algemene Vergadering, een Raad van Bestuur en een Dagelijks Bestuur. Voor de ledenlijst, zie bijlage 1
2.1.3.
Beleidsvoorbereidend
Het Coördinatieteam is het belangrijkste beleidsvoorbereidende forum binnen Samenlevingsopbouw Antwerpen stad. Alle teamcoördinatoren en beleidsmedewerkers nemen eraan deel. De algemeen coördinator zit voor. De stafmedewerkers nemen deel afhankelijk van de agenda. Het coördinatieteam komt tweewekelijks (halve dag) bij elkaar. In het kader van het vrijwilligersbeleid kwam een werkgroep vrijwilligerswerk bij elkaar. Deze werkgroep kwam 4 keer samen. De werkgroep organisatieontwikkeling kwam 5 keer samen om het verloop van het proces op te volgen, te begeleiden en inhoudelijk te voeden. Het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk is een adviserend comité en is samengesteld uit de algemene coördinator en een aantal werknemers. De werkdomeinen van het Comité hebben te maken met de welzijnswet die de werkgever geacht wordt na te leven en de bescherming en preventie van alle werknemers op het werk in de ruimst mogelijke betekenis. Het secretariaat van het comité wordt opgenomen door de Interne Preventieadviseur.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
9
De Interne Preventieadviseur maakt op basis van audits en risicoanalyses jaarlijks een globaal preventieplan op. Dit wordt vertaald naar jaaractieplannen en besproken met het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk. De interne preventieadviseur wordt geacht het jaaractieplan uit te voeren. Hij wordt aangesteld door de werkgever.
2.1.4.
Samenwerkingsverbanden en vertegenwoordigingen, met toelichting (zowel binnen als buiten sector)
Vertegenwoordiging
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw is vertegenwoordigd in de volgende organisaties: Levanto Dit is de nieuwe fusie tussen Vitamine W en de BOM. De Algemeen Coördinator zetelt in de Raad van Bestuur . Wijkcentra: Deelname aan het beheer van de wijkcentra. • VZW De Wijk in Antwerpen Noord: lid van de raad van bestuur, partnerovereenkomst • VZW buurtcentrum Schijnpoort/Dam: lid van de raad van bestuur, partnerovereenkomst • VZW wijkcentrum De Shelter: lid van de raad van bestuur, partnerovereenkomst De allochtone overlegraad: (adviserend lid) Sinds najaar 2004 maakt Samenlevingsopbouw Antwerpen stad deel uit van de allochtone overlegraad. Aan dit overlegorgaan tussen de stad en de allochtone gemeenschappen nemen ook DIA en De Acht deel. Op dit overleg werd bijv. het stedelijk ondersteuningsbeleid voor het allochtoon verenigingsleven besproken. Antwerps Platform Generatiearmen vzw Deelname aan het bestuur. Omgekeerd neemt ook de coördinator van APGA deel aan het bestuur van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad. VOB: Samenlevingsopbouw Antwerpen stad is lid van de algemene vergadering van het Vlaams Overleg voor Bewonersbelangen. Deze vertegenwoordiging kadert in de strategische doelstelling en het project wonen. Sociare: Samenlevingsopbouw Antwerpen stad is lid van de algemene vergadering.
Samenwerking met financiële implicatie Overleg met de bevoegde schepenen Met de Schepen voor Samenlevingsopbouw en de kabinetchef werd regelmatig overleg gepleegd over het verloop van de convenanten en de financiering van de uitvoering. Stedelijke Wijkwerking
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
10
De Dienst Wijkwerking is de regisseur van de stedelijke wijkwerking, en als dusdanig van de Stedenfondsmiddelen die ter beschikking worden gesteld voor het buurtwerk. In die hoedanigheid is het een belangrijke actor voor Samenlevingsopbouw Antwerpen stad. Cel Sociale Huisvesting De Cel Sociale Huisvesting is de regisseur van het Samenlevingsopbouw Antwerpen stadprogramma wonen. Met de Cel werden onderhandelingen gevoerd over de nodige middelen voor de enveloppe en over de opdrachten. Bedrijfseenheid Veiligheid De bedrijfsdirecteur Veiligheid is de regisseur van het project “Samen op Straat” en zodoende ook de regisseur van de middelen die via het federaal grootstedenbeleid ter beschikking gesteld worden voor dit project. Het convenant werd met hen opnieuw besproken en bijgesteld. Vooral de rol en de positie van onze werkers t.o.v. de doelgroepregisseurs werd uitgeklaard. Stuurgroep Federaal grootstedenbeleid Hier gebeurt de afstemming tussen de actoren die via de stad middelen krijgen uit het fonds Federaal Grootstedenbeleid. Vespa In het kader van het beheer van de verschillende fondsen (stedenfonds, federaal grootstedenbeleid, doelstelling 2 etc.), werd door Vespa een raamakkoord opgemaakt met de verschillende regisseurs in 2004. Dit raamakkoord werd bijgestuurd aan de hand van de evaluatie van 2004. Deze bijsturing werd besproken op een uitvoerderoverleg tussen Vespa en de betrokken uitvoerders, waaronder Samenlevingsopbouw Antwerpen stad. OCMW We werkten in 2006 samen met de cel Cultuur & Maatschappelijke Ontplooiing van het OCMW. Zij gaven financiële ondersteuning aan drie sociaal-artistieke projecten in Deurne Noord, Deurne Zuid en Berchem en aan de uitwerking van een tweedelijnsproject rond methodiek- en visieontwikkeling. In het kader van de strategische doelstelling: toegankelijkheid van externe infrastructuren, werkten we in de sociaal-artistieke projecten, via enkele initiatieven rond Taal*ooR en via activiteiten van Samen op Straat samen met elf dienstencentra, zeven sociale centra en twee RVT’s over de stad verspreid. OCWM-Antwerpen en Samenlevingsopbouw Antwerpen stad houden eraan elkaar op de hoogte te houden van acties en projecten en indien mogelijk verbindingen te leggen. De doorverwijzing gebeurt in twee richtingen.
Samenwerking in een samenwerkingsakkoord Werking FESO (Federatie Samenlevingsopbouw) FESO is opgericht om de afstemming tussen de samenlevingsopbouw instituten en Samenlevingsopbouw Vlaanderen te bevorderen en de belangen van de sector te behartigen. Het is de gesprekspartner ten aanzien van de overheid en administratie. In de loop van het werkjaar 2006 hebben we deelgenomen aan verschillende werkgroepen op sectorniveau. • OWO- SSA: De focus van dit overleg lag bij de onderhandeling rond een nieuw éénvormig arbeidsreglement.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
11
• Werkgroep kwaliteitszorg: Was in 2006 gewijd aan - de voorbereiding van het bovenstaand overleg - opstellen indicatoren voor het kwaliteitshandboek • Organisatieontwikkeling: Dit proces is opgestart in 2005 vanuit de vele gelijklopende vragen die er bestonden bij de verschillende regionale instituten. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad was actief in 1 de overkoepelende stuurgroep én in de werkgroep “interne organisatiestructuur”. • Partners In Vorming: Deze groep heeft, vanuit de verschillende instellingen, het mandaat om het VTObeleid van de sector te ontwikkelen. • LSB en Wonen Deze werkgroepen hebben als doel zowel beleidsbeïnvloedend te werken als de nodige ondersteuning te bieden aan de werkers • Werkgroep boordtabellen: Deze werkgroep maakt én verfijnt de boordtabellen. De werkgroep buigt zich ook over andere kwaliteitsinstrumenten zoals evaluatie – en planningsinstrumenten De stedelijke Integratiedienst DIA Hoewel Samenlevingsopbouw Antwerpen stad niet afhankelijk is van DIA voor de financiering van projecten, is het regieoverleg met de integratiedienst en het minderhedencentrum De Acht een forum voor afstemming en samenwerking. Het Overleg Antwerpse Sociale Ondernemingen (OASO) OASO is het overleg tussen een aantal particuliere partners (Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw, de BOM, Vitamine W, Basiseducatie, de CAW’s, de drughulpverlening, het straathoekwerk, De Acht, Jeugd en Stad en KIDS). Centraal staat de positionering als private actoren ten aanzien van de publieke diensten en het Stedenfonds. Op de agenda van 2006 stond de opvolging van en betrokkenheid van de partners bij de totstandkoming van het Lokaal Sociaal Beleid. De Acht vzw De coördinator van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad en de coördinator van het Antwerps minderhedencentrum De Acht overleggen geregeld over de samenwerkingsprojecten • het project ‘Mankracht en Zonen’ • Onthaal van Nieuwkomers op wijkniveau ‘Nieuw in Deurne’ • Divers!City. • Buurtwerk Project “duurzaam veranderen” In 2005 werden we gecontacteerd door de KDG Hogeschool met de vraag tot deelname aan een Europees project “Duurzaam veranderen”. Dit project wordt gesubsidieerd door het ESF. Doel van het project is organisaties te leren en te sensibiliseren om duurzaam te veranderen. Gezien we zelf als organisatie startend waren met een veranderingsproject i.v.m. organisatiestructuur hebben we dankbaar gebruik gemaakt van deze kans tot ondersteuning.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
12
Het project werkt met een mix van profit en non-profit, grote en kleine organisaties, komende uit een diversiteit van sectoren. Gedurende het voorjaar 2006 volgden de algemeen coördinator en de beleidsmedewerker intern management dit traject.
Intentionele samenwerking op organisatieniveau
Vormingplus Op initiatief van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad werd een werkgroep opgestart rond de gemeenschapsvormende functie van vormingsinstellingen. Vormingplus vormt hierin een belangrijke partner. Via de werkgroep stellen we onze werkingen op elkaar af. In de sociaal-artistieke projecten werd een belangrijk deel van de artistieke begeleiding opgenomen door Vormingplus, zowel in Deurne Noord, Deurne Zuid, als in Berchem. Recht-Op We onderhouden een nauwe samenwerking op de eerste lijn in verscheidene wijken. Op Antwerpen Kiel werken we in een samenwerkingsverband het project Aangen@me Kennismaking uit. Lokaal Sociaal Beleid In kader van het LSB waren er verschillende overlegmomenten met alle betrokken actoren (OCMW, stedelijke diensten, middenveld) i.f.v. de vormgeving van het Sociaal Huis. Het algemeen welzijnswerk Het ModeM-project (individuele dienstverlening in twee geïntegreerde wijkcentra van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad, met case-management, overleg over dossiers tussen verschillende diensten en inschakeling van de cliënten als vrijwilliger in de buurtwerking), werd in samenwerking met De Acht verzelfstandigd met tijdelijke projectmiddelen via drie CAW’s. ModeM bestaat in Antwerpen Noord, Deurne Zuid en Kiel. ModeM heeft een belangrijke functie in de wijkcentra. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad en CAW Metropool hebben bij minister Vervotte een tijdelijke verlenging van niet-gereglementeerde toelage verkregen voor 2005. Dit is geen structurele oplossing. In 2006 is er door de CAW’s Metropool en De Terp opnieuw gewerkt met tijdelijke middelen en bewandelt men voor een langetermijnoplossing de piste van het LSB. Antwerpen aan ’t Woord Antwerpen aan ‘t Woord is een experiment in beleidsparticipatie. Door middel van stadsgesprekken organiseert het de dialoog tussen burgers, stedelijke administratie, stedelijk beleid en sociale organisaties, dit over thema’s, relevant voor het samenleven en de leefbaarheid in de stad. Een kerngroep met leden uit de 4 groepen overschouwt en stuurt het geheel van Antwerpen aan ‘t Woord. Elk stadsgesprek wordt voorbereid door een werkgroep, die eveneens bestaat uit burgers, sociale organisaties, beleid en administratie. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad is actief lid van de kerngroep. In 2006 vonden stadgesprekken plaats: • 21/01/2006 plekken in de stad waar we elkaar kunnen ontmoeten • 20/05/2006 Antwerpen verdraagzaam, respectvol en zonder geweld • 27/06/2006 stadsontwikkeling zonder sociale verdringing
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
13
Buurt- en opbouwwerkers van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad volgden de werkgroepen op die deze stadsgesprekken voorbereidden. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad levert deze bijdrage met het oog op het betrekken van kansengroepen bij deze gesprekken. Wij zorgen voor een sterke toeleiding van deze groepen. Tijdens de voorbereidende gesprekken bewaken wij de inhoudelijke en methodische aanpassing van de stadsgesprekken aan deze groepen.
2.2. Personeelsoverzicht Het personeelsoverzicht vind je in bijlage 2.
2.3. Kwaliteitsbeleid In 2006 werd een nieuwe organisatiestructuur uitgewerkt. Het doel was om een organisatiestructuur te creëren die o ons in staat stelt om op een kwaliteitsvolle manier buurt – en opbouwwerk te doen. o aangepast is aan de keuzes van de strategische planning o beantwoordt aan het huidig wettelijk kader o aangepast en flexibel om in te spelen op maatschappelijke evoluties o zekerheid biedt aan medewerkers in woelige tijden Het ontwikkelingsproces verliep in verschillende stadia: Schrijven startnota januari – februari 2006 geschreven op basis van bestaand materiaal Toetsing aan leesgroep: Aangeboden aan 22 mensen, gelezen door 15 mensen. Toetsing bij Aimé Heene (deskundige mens en organisatie) op 20/02/2006 Open Forum: vanuit SWOT komen tot uitdagingen – 23 februari 2006 Presentatie van de nota op 23/02/06 op een open forum voor al het personeel + uitdagingen formuleren 59 personeelsleden uitgenodigd: 27 aanwezig (+ 1 lid van de RvB en Aimeé Heene) Herwerken van de startnota tot een vervolgtekst - maart 2006 De vervolgtekst werd rond gemaild aan personeel, bedenkingen en aanvullingen op uitdagingen konden nog doorgegeven worden. Op zoek naar een nieuw organogram – maart en april 2006 Literatuuronderzoek, samenwerking met andere RISO’s, interviews met andere organisaties, individuele gesprekken Interviews met verschillende organisaties Projectgroep Interne Organisatiestructuur van de sector Resultaat onderzoek: de grote discussie gaat over 2 grote criteria die zinvol zijn voor onze organisatie aantal hiërarchische niveaus keuze territoriaal en/of thematisch werken Bespreking van mogelijke organisatiemodellen met Prof. Aimé Heene Bespreking van mogelijke organisatiemodellen met werkgroep organisatieontwikkeling Bespreking van mogelijke organisatiemodellen met DB Bespreking van mogelijke organisatiemodellen met beleidscel Al het materiaal werd verwerkt in een eerste voorstel van organogram en besproken op de verschillende geledingen. Nieuw organogram: eerste besprekingen en verwerking Bespreking op het DB van 22/05 Bespreking met de teamcoördinatoren op 1 juni 2006 Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
14
Bespreking met alle teams gedurende de maand juni Goedkeuring nieuw organogram: op de Algemene vergadering van 24 oktober 2006 werd het organogram goedgekeurd. Raad van Bestuur
Algemene coördinator Luk Groffy PR en communicatie Serge Spoelders
IDPBW : P. Vinck
Inhoudelijk Coördinator Ilse Hackethal
PV Wonen Erik van Leuven
PV MD Ludo Horemans
PV Samenleven Heidi Zwaenepoel
PV Samenleven M’hammed El Ouali
TC WONEN Erik Van Leuven
Eva Ernst Talent geeft Vorming
TC Samenleven M’hammed El Ouali
TC Antwerpen Noord Walter Busschots
Ellen Baert Privé wonen
Katleen Nuyts ModeM
Kamal El Morabit SOS Hoboken
Patrick Vinck Buurtschatten
Veerle Beernaert Silvertop
Veerle Matthijs Allochtone Armoede
Abdelilah El Youssfi SOS Borgerhout
Mia Crollet Buurtschatten
Bénédict Mayuku Eruopark
El Hassan Radi Allochtone Armoede
Marzouk Almamoun SOS Antwerpen Noord
Lien Gijbels Geelhandplaats
Fadma Fajjia Allochtone Armoede
PV Talent geeft vorming Lut Schrevens Stafmedewerker Griet Vielfont
TC MD Ludo Horemans
Ann Graulus Buurtverhalen BERCHEM Samenwerking met buurtwerk Posthof vzw
Chris Haesendonckx Aangename kennismaking
Musty Naït Birrou SOS Zurenborg
Billy Kalonji Diver!City
Wilfiried Defillet Divers!City
TC Deurne Marleen Kauwenberghs
Hüseyin Oral Buurtschatten
Ellen Van Doren Buurtschatten
Rachida Ahali Buurtwerk
Titia van den Engel Buurtwerk Karen Maes Buurtschatten Dam-Schijnpoort
Rein Domus ModeM Jesse Lemmens Talent op wieltjes Kim Clincke Buurtwerk Zuid Ria Vervoort (De8) Buurtwerk Noord Laila Aboudar (de8) Buurtwerk Noord Pol Goris Buurtwerk Noord
TC Kiel Rachid Zaimi
TC Borgerhout Griet Van Baarle
Bruno Verheyden Buurtwerk
Leen Van den Bulck Faroamierien
Koen Mees GBA
Geert Janssen Omgevings analyse
Ann Engelen Buurtwerk
Driss Bidane Diversifeit
Rachid Zaimi Marokaanse gemeenschap
Lief Vogels Hoge weg
Ann Engelen (De8) Buurtwerk
Joke Verlaet Talent op Wieltjes Hilde Diels Lokaal Onthaal Nieuwkomers
Gina Demey Buurtwerk Zuid Tine Mallenjer (De8) buurtwerk Wout Plasmans Buurtwerk Noord
Zakelijk Coördinator Goedele Declercq
Administratief medewerker Lieven Tiebos
Administratief medewerker Ingrid Vercammen
Administratief medewerker Najat Laarossi
Administratief Medewerker Wendy Bruynseels
Suzy Germeys Buurtwerker BERCHEM Samenwerking met buurtwerk Posthof vzw
Een besluitvormingsprocedure werd uitgewerkt en besproken op het Ct van december en goedgekeurd op de RvB van januari.
2.4. Vorming, training en ondersteuning personeel Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw maakt deel uit van de werkgroep Partners in Vorming van de sector samenlevingsopbouw. Deze werkgroep zorgt voor een sterke afstemming en stroomlijning van het VTO-aanbod in de sector. Deze werkgroep bepaalde in 2004 de krachtlijnen voor het VTO-aanbod voor de komende vijf jaar. Twee thema’s werden toen afgebakend: beleid en participatie. Zij vormen de kern van het VTOaanbod. Daarnaast werden ook nog een aantal andere inhouden vastgelegd waarrond eveneens een VTO-aanbod zal worden uitgewerkt: hoe sta ik in mijn job, projectmatig en innovatief werken, interculturaliteit, samenwerken, enzovoort. In samenwerking met Samenlevingsopbouw Vlaanderen werken we 3 sessies (1/02/2006; 8/02/2006 en 15/02/2006) uit rond doelgericht werken. De volledige personeelsploeg nam hieraan deel.
2.4.1.
VTO-activiteiten in de teams
Individuele werkbegeleiding en coaching werd in de teams op een systematische manier door de teamcoördinator geboden aan de teamleden. Tijdens deze begeleidingsgesprekken werd de voortgang van het werk besproken en het functioneren van de werkers en het team. De frequentie en
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
15
intensiteit van deze gesprekken hangen af van de behoefte van de medewerker: ervaring, anciënniteit en opleiding spelen een rol in het aanbod van situationeel leiderschap. Elk team besprak op geregelde tijdstippen projecten en activiteiten van het buurtwerk. In de evaluatieen planningsperiode gebeurde dit overal op een systematische wijze. Maar ook in de loop van het jaar zijn de projecten en het buurtwerk of deelaspecten ervan in de teams een vast agendapunt. De collega’s steunen elkaar via ervaringsuitwisseling, en stemmen hun werk op elkaar af dank zij een systematische doorstroming van informatie.
2.4.2.
Coaching en ondersteuning vanuit de tweede lijn
De coaching van de teamcoördinatoren gebeurde door de adjunct-coördinator en algemeen coördinator. Tijdens deze gesprekken (drie per jaar) werd de voortgang van het werk besproken en het functioneren van de werkers en het team.
2.4.3.
Werkgroepen
De projectoverstijgende themagroepen kwamen regelmatig bijeen. In die themagroepen is er telkens een themaverantwoordelijke die de bijeenkomsten coördineert, de agenda opstelt en waakt over de opvolging. Doel is dat collega’s die rond hetzelfde thema werken in deze groepen kennis en ervaring uitwisselen, elkaar adviseren en waar mogelijk afstemmen. De themaverantwoordelijke heeft als bijkomende opdracht het thema te behartigen vanuit een stedelijke invalshoek: evoluties in de stad opvolgen en desgevallend vertalen naar de projecten en het geheel van de organisatie. Aan deze werkgroepen nemen eventueel ook collega’s uit verwante sectoren deel. Ook dat bevordert afstemming en efficiënt handelen. Vier werkgroepen kwamen in 2006 regelmatig samen (frequentie varieert): de werkgroep hoogbouw, de werkgroep Taal*ooR, de werkgroep sociaal-artistiek en de werkgroep vrijwilligersbeleid. Er wordt verslag opgemaakt van de bijeenkomsten. Op het tweewekelijkse coördinatieteam wordt kort verslag uitgebracht van de voortgang in de werkgroepen. Werkgroep hoogbouw De werkgroep hoogbouw bestaat uit het team hoogbouw aangevuld met opbouwwerkers uit het buurten opbouwwerk die actief zijn rond dit thema, een stafmedewerkster, de bewonersondersteuner van de Cel Sociale Huisvesting van de stad Antwerpen en de bewonersondersteuner van VIVAS (Vereniging Inwoners van Sociale Woningen op Vlaams niveau). De werkgroep komt maandelijks samen. Het voornaamste doel van de werkgroep is ervaringsuitwisseling en afstemming van de verschillende projecten. Er is ook steeds aandacht voor de overkoepelende fora zoals Pash, Pash-A (Platform sociale huurders voor allochtonen), de praktijkgroep sociale huisvesting van Samenlevingsopbouw Vlaanderen en VIVAS. Thema's zoals de stijging van de huurprijzen, vrijwilligerswerk, de Vlaamse wooncode (proefcontract en Nederlandse taal als voorwaarde tot het krijgen van een sociale woning), acties rond afval, structurele samenwerking met de huisvestingsmaatschappijen, ... worden voorbereid en uitgediept. Gezamenlijke standpunten worden op de werkgroep geformuleerd. Werkgroep Taal*ooR De werkgroep Taal*ooR startte op eind november 2005 en wordt bijgewoond door de begeleiders van Taal*ooR uit iedere wijk. In de werkgroep ligt het accent op uitwisseling van ervaren mogelijkheden en knelpunten. Er werd afgesproken om iedere werkgroep te focussen op een gezamenlijk ervaren knelpunt bij de organisatie of de inhoud van de sessies. De werkgroep heeft een belangrijke ondersteunende functie voor de begeleiders van Taal*ooR.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
16
Werkgroep sociaal-artistiek De werkgroep sociaal-artistiek startte op in oktober 2005. Het biedt een forum voor besprekingen rond visie- en methodiekontwikkeling. De werkgroep bestaat uit de opbouwwerkers en buurtwerkers die de sociaal-artistieke projecten begeleiden en afhankelijk van de agenda sluiten de teamcoördinatoren van de desbetreffende teams aan. De werkgroep maakt integraal deel uit van het tweedelijnsproject rond sociaal-artistieke projecten. Werkgroep vrijwilligersbeleid De werkgroep vrijwilligersbeleid bestaat uit een 10-tal buurt- en opbouwwerkers en een stafmedewerker. Deze werkgroep ambieert een gestroomlijnd vrijwilligersbeleidsplan voor Samenlevingsopbouw Antwerpen stad op te maken.
2.4.4.
Interne vorming
In maart trokken we met alle buurt- en opbouwwerkers en tweedelijn naar Waasmunster voor een personeelstweedaagse. Het onderwerp van deze tweedaagse was “een kader voor ons handelen”. We bespraken de verschillende manieren van werken die onze organisatie rijk is. Begin juni 2006 hielden we een personeelsdag over “omgevingsanalyse”. We bekeken hoe we de omgeving waarin we werken in kaart kunnen brengen. Deze dag werd begeleid door Erik Corijn en Stefanie Lemmens (beiden van Cosmopolis).
2.4.5.
Extern aanbod
De meeste werkers van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad volgden daarnaast één of meerdere externe vormingen. Voorbeelden zijn het vormingsaanbod van Samenlevingsopbouw Vlaanderen, deelname aan studiedagen etc.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
17
3. EVALUATIE VAN DE WERKING In dit hoofdstuk bespreken we de evaluatie van onze werking. Als kapstok wordt het strategisch plan gebruikt, met name een opdeling volgens de drie strategische doelstellingen. Per strategisch doel wordt de inhoud weergegeven, nadien volgt een kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie per project of buurtwerking, als conclusie wordt teruggekoppeld naar de inhoud van de strategische doelstelling en bekijken we hoe de besproken projecten hieraan het afgelopen jaar hebben bijgedragen. In de kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie per project of buurtwerk staan eveneens de doelen centraal. We bouwen per project de ladder op van het basisniveau naar het organisatieniveau. We bekijken eerst hoe de activiteiten van het afgelopen jaar hebben bijgedragen tot de doelen die we ons stelden op korte termijn (werkdoelen). We maken per project de koppeling naar de boordtabellen: ze geven een kwantitatieve weergave van de resultaten die eveneens kwalitatief besproken werden. Nadien gaan we na hoe 2006 bijdroeg tot de doelen voor de duur van het project of het meerjarenplan (projectdoelen of algemene doelen).
3.1.
Strategische doelstelling 1 3.1.1. Inhoud
RECHT OP WONEN De onderhandelingspositie van de doelgroepen waar Samenlevingsopbouw Antwerpen stad mee werkt, is voldoende sterk om hun recht op een kwaliteitsvolle en betaalbare woning op de private en sociale huisvestingsmarkt, in een behoorlijke woonomgeving en met woonzekerheid te verwerven.
Operationele doelstelling 1.1
In de sociale huisvestingscomplexen waar Samenlevingsopbouw Antwerpen stad een samenwerkingsakkoord heeft met de Stad Antwerpen en de huisvestingsmaatschappijen, zijn met de huurders, en in overleg met de huisvestingsmaatschappij, participatie- en communicatiekanalen uitgewerkt, die de bewoners ondersteunen om gezamenlijk initiatief te nemen inzake leefbaarheid, verbetering van de woonkwaliteit en het samenleven. Deze kanalen zijn aangepast aan de diversiteit van de huurders en houden rekening met de belangen van maatschappelijk kwetsbare huurders.
Operationele doelstelling 1.2
Onder stimulans van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad, zijn maatschappelijk kwetsbare huurders actief in de structuren van de belangengroepen van sociale huurders in Antwerpen.
Operationele doelstelling 1.3
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad voert in 2005-2006 een stedelijke terreinverkenning uit over de rol die het opbouwwerk kan spelen op het gebied van woonkwaliteit en woonzekerheid op de private woningmarkt. Hierbij zijn de mogelijkheden t.a.v. bevoegdheden op hogere beleidsniveaus (Vlaams – federaal – Europees) ook mee in kaart gebracht. Na de afronding van de terreinverkenning, veranderde de operationele doelstelling in: Er is een platform van sterke en zwakke huurders dat opkomt voor het recht op kwaliteitsvol en betaalbaar wonen voor de meest zwakke huurders.
Operationele doelstelling 1.4
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad heeft samen met de sector samenlevingsopbouw bij het Vlaamse beleid een gemotiveerd pleidooi gevoerd voor ondersteunende en stimulerende maatregelen t.a.v. de huisvestingsmaatschappijen met het oog op participatie van de huurders, overleg en communicatie.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
18
3.1.2. Kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie
Operationele doelstelling 1.1 A) Project 1: Bewonersondersteuning in sociale huisvesting, Antwerpen Noord Team Wonen
De grote diversiteit aan bewoners bemoeilijkt het wonen en (samen)leven in de wooncomplexen Geelhandplaats en Stuivenberg in Antwerpen Noord. Het Stuivenbergcomplex werd in 1999 grondig gerenoveerd. Na de renovatie, werden de appartementen toegewezen aan nieuwe bewoners, maar slechts enkele bewoners van voor de renovatie keerden terug. Er wonen meer dan 30 verschillende nationaliteiten in het complex. In beide blokken wonen gezinnen en individuen met een geringe maatschappelijke draagkracht, ze staan er financieel niet goed (of slecht) voor, er is een grote werkloosheid en de meerderheid is laaggeschoold. De verhuisbewegingen zijn groot in beide complexen. Een belangrijk aandachtspunt in Stuivenberg en op de Geelhandplaats is het terugdringen van het sluikstort. De gemeenschappelijke delen van het gebouw worden weinig gerespecteerd en proper gehouden. Dit is o.a. het gevolg van de anonimiteit van de bewoners ten opzichte van elkaar, een verzuurde sociale controle, de zwakke sociale positie van de bewoners, ... In de Geelhandplaats bestaan er netwerken tussen bewoners van dezelfde herkomst, maar is er weinig netwerkvorming tussen deze groepen onderling. Hoewel er gelijkenissen zijn, is er een verschil in de problematiek van beide complexen. Een aangepaste aanpak van het probleem is noodzakelijk. Voor beide complexen heeft het negatieve imago van de blokken een invloed op de leefbaarheid in de buurt. De leefbaarheidproblematiek is tweeledig: enerzijds is er weinig respect voor de woning en de woonomgeving wat resulteert in de afval- en overlastproblematiek, anderzijds is er het moeilijke samenleven in de sociale wooncomplexen. Een gebrekkige communicatie ligt vaak aan de grondslag van leefbaarheidproblemen in sociale wooncomplexen. Veel allochtone bewoners en nieuwkomers spreken geen of weinig Nederlands wat de communicatie en het samenleven tussen de bewoners bemoeilijkt. Een goede communicatie tussen enerzijds de huurders en de verhuurder, anderzijds de huurders onderling kan heel wat leefbaarheidproblemen in sociale wooncomplexen verminderen. In een complex zoals de Geelhandplaats is dit niet evident. Veel allochtone bewoners en nieuwkomers spreken weinig of geen Nederlands. Lezen is soms nog minder vanzelfsprekend. Extra ondersteuning van de communicatie tussen de huurder en verhuurder is noodzakelijk. Een georganiseerd communicatie- en participatiekanaal tussen CV Onze Woning en de bewoners moet goed ondersteund en bewaakt worden, gezien de communicatie moeilijk en vaak gebrekkig loopt. Enerzijds raken mensen niet tot aan het bureau van de Technische Dienst in de Gasstraat. Anderzijds communiceert de huisvestingsmaatschappij nieuwe maatregelen en afspraken enkel schriftelijk. De aanwezigheid van de sociale dienst in het complex werd gedurende de laatste jaren gereduceerd tot het minimum. Bewoners geven aan dat ze niet weten waar ze met vragen, problemen terecht kunnen. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen • Het tot stand brengen van een communicatiekanaal tussen de huurders en Onze Woning, met bijzondere aandacht voor de renovatie op de Geelhandplaats. Een rechtstreeks en gestructureerd communicatiekanaal opbouwen tussen huurders en de huisvestingsmaatschappij is een werk van lange adem. Een aantal zaken bemoeilijken deze communicatie.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
19
Zo zijn de huurders in de huisvestingscomplexen weinig draagkrachtig. Door repressieve acties vanuit de huisvestingsmaatschappij in het verleden is het vertrouwen tussen beide partijen zoek. Daar komt bij dat de sociale controle tussen de sociale huurders verzuurd is en zijn er grote verhuisbewegingen in de complexen. Binnen de huisvestingsmaatschappij zijn de vaardigheden om met de huurders te communiceren weinig aanwezig. Dit is vooral een probleem bij de technische dienst. Men is niet echt klantvriendelijk. Bewoners worden als lastige mensen bekeken. Kortom, er is duidelijk een gebrek aan tijd en middelen om de communicatie die nodig is uit te voeren. Om binnen dit moeilijke kader toch ons werkdoel te realiseren, organiseerden we tweewekelijks overleg over het project, waren er gangbijeenkomsten en huisbezoeken m.b.t. de renovatie. Verder waren er bewonersvergaderingen in het Stuivenbergcomplex. We stimuleerden de werknemers van Onze Woning om aanwezig te zijn in de woonblokken tijdens het praatappartement en andere activiteiten. Tot slot leidden we bewoners toe naar de juiste diensten van Onze Woning voor vragen over hun woning. Dit alles had als effect dat de overlast, veroorzaakt door de renovatie, voor de bewoners tot een minimum werd gereduceerd. De leefbaarheidmedewerker van Onze Woning kwam rechtstreeks in contact met de bewoners. Bewoners en de huisvestingsmaatschappij zochten samen oplossingen voor specifieke problemen in de complexen (bv. overlast door druggebruikers, onderhoud van de gemeenschappelijke delen, gebruik van de binnenkoer van het Stuivenbergcomplex, …). We ontvingen ook signalen dat de communicatie met de bewoners vanuit Onze Woning vlotter en aangenamer verliep. Bewoners vonden meer en beter de weg naar de juiste diensten van de huisvestingsmaatschappij bij vragen en problemen. We merkten dat de huisvestingsmaatschappij bereid is om mee te werken bij dringende en extreme gevallen. Zij willen of kunnen niet gestructureerd aanwezig zijn in de complexen. De rechtstreekse communicatie gebeurt steeds op vraag van de opbouwwerker. De communicatie m.b.t. de renovatie op de Geelhandplaats gebeurde wel gestructureerd en dat wierp duidelijk zijn vruchten af. •
Ondersteunen van bewoners en uitbouwen vrijwilligersstructuur (Geelhandplaats en Stuivenberg)
Dit werkdoel realiseerden we via huisbezoeken, het praatappartement en van daaruit de toeleiding naar bevoegde diensten en organisaties in de buurt, poetsacties, het in de bloemetjes zetten van vrijwilligers voor hun inzet, Pash-A en bewonersvergaderingen.
Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal contacten
Deelnemers
Tot
Individuele gesprekken met vrijwilligers. huisbezoeken contacten met jongeren huisbezoeken voorbereiding lentepoets huisbezoeken nazorg lentepoets huisbezoeken voorbereiding bewonersvergadering Stuivenberg
vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket kennismaking, vertrouwen, analyse van probleem kennismaking, vertrouwen, toeleiding naar vrijetijdsactiviteiten in de buurt bewoners motiveren om mee te doen en mee te organiseren
Aantal verschillende
300
300
42
200
200
150
25
60
15
35
35
25
deelnemers in de bloemetjes zetten
50
50
50
bewoners informeren en uitnodigen; draagvlak en voeling vergroten
190
190
150
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
20
huisbezoeken vrijwilligers huisbezoeken voorbereiding poetsactie geelhandplaats huisbezoeken voorbereiding van de gangbijeenkomsten
toeleiding naar vrijwilligersfeest van Onze Woning bewoners motiveren om mee te doen en mee te organiseren Informatie-uitwisseling en voeling met bewoners
8
8
8
140
140
140
103
103
103
De ondersteuning van de bewoners lukt goed vanuit het praatappartement. Dit maakt dat bewoners zich gesteund voelen bij het zoeken naar oplossingen voor individuele en collectieve problemen. Er is een laagdrempelige en zeer lokale bewonersondersteuning aanwezig in de complexen tijdens het praatappartement. De opbouwwerker houdt de vinger aan de pols in de huisvestingscomplexen. De moeilijkheid blijft wel om voor heel wat problemen een structurele oplossing te vinden. Er zijn drie vormen van vrijwilligerswerk terug te vinden in de complexen: 1) vrijwilligers die beheerstaken opnemen; 2) vrijwilligers die taken opnemen tijdens ontmoetingsgerichte activiteiten (minder structureel); 3) vrijwilligers die belangen behartigen. Vrijwilligers die beheerstaken opnemen, nemen een structureel en intensief engagement op voor het sociale huisvestingscomplex. Dit engagement is kostbaar en dient dan ook goed ondersteund te worden. Een goed uitgedacht vrijwilligersbeleid vanuit de huisvestingsmaatschappij is hiervoor noodzakelijk. Het vrijwilligerswerk dient een plaats te krijgen binnen de lokale technische dienst. Een goede afstemming tussen het werk van de dienst onderhoud en de vrijwilligers levert een bijdrage aan de leefbaarheid binnen de complexen. Doordat vrijwilligers taken opnemen inzake leefbaarheid in de complexen worden problemen collectief aangepakt. Bewoners voelen zich betrokken bij de acties die ondernomen worden. Zo krijgen ze de mogelijkheid om zelf veranderingen te realiseren en acties te ondernemen. Het is niet vanzelfsprekend om vrijwilligers te vinden die beheerstaken opnemen. Bewoners zijn wel te activeren, willen graag meedoen. Een structureel engagement opnemen voor een lange periode is slechts voor enkelen mogelijk. We ervaren dat goede afspraken tussen de vrijwilliger en de huisvestingsmaatschappij nodig zijn. Een goed contact en opvolging van vrijwilligers is noodzakelijk voor continuïteit binnen de vrijwilligerswerking. Bij CV Onze Woning worden vrijwilligers goed verzekerd, worden ze in de bloemetjes gezet en wordt er jaarlijks een vrijwilligersfeest georganiseerd. We merken dat er toch nog onvoldoende tijd is om vrijwilligers te ondersteunen en een gedragen vrijwilligersbeleid uit te bouwen. •
Doorstroming van sociale huurders naar Taal*ooR, ondersteuning en uitbouw van Taal*ooR.
De opbouwwerker bereidt Taal*ooR mee voor en is tweewekelijks ook aanwezig. Tijdens huisbezoeken en in het praatappartement worden mensen aangesproken en gestimuleerd om deel te nemen aan Taal*ooR. Om de bekendheid van Taal*ooR te vergroten, loopt er een affichecampagne in alle huisvestingscomplexen van Onze Woning in Antwerpen Noord. Verder is er zowel lokaal overleg met medewerkers van Taal*oor als op organisatieniveau. Om de kwaliteit van Taal*ooR te bewaken, wordt er regelmatig geëvalueerd met Nederlandstalige deelnemers. Een taal oefenen doe je niet alleen rond een tafel. Uitstappen in het kader van Taal*oor zijn dan ook het logische vervolg. Het gevolg van al deze acties is dat Taal*ooR een kwalitatief uitgebouwde plaats is geworden waar de sociale huurders hun drempel om Nederlands te praten kunnen overwinnen. De durf en het zelfvertrouwen om Nederlands te praten wordt versterkt. Taal*ooR is een plaats waar verschillende groepen uit de buurt elkaar ontmoeten. Bovendien brengen we zo de taalproblematiek binnen de huisvestingsmaatschappijen in kaart. Nederlands leren is immers niet zo vanzelfsprekend.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
21
•
Opzetten van ontmoetingsgerichte activiteiten (feesten, buurtappartement, permanenties, ...)
Er werden verschillende ontmoetingsgerichte activiteiten georganiseerd. Bewoners en diensten zijn bereid om mee te werken. De activiteiten die gestructureerd en heel plaatselijk zijn, worden vaker bezocht door huurders en hebben een groter effect op de ontmoeting en het samenleven. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Praatappartement Geelhandplaats
Praatappartement Stuivenberg Lichtfeest Dag van de sociale huurder bal van de vrijwilliger in Centrum De Wijk
Aantal verschillende
o Laagdrempelige ontmoeting en uitwisseling tussen verschillende (bevolkings)groepen o Gerichte doorverwijzing naar diensten (CAW, technische- en sociale dienst Onze Woning, Centrum De Wijk, Huis van het Nederlands, …). o Een draagvlak creëren waar bewoners en vrijwilligers terecht kunnen om leefbaarheidproblemen te bespreken en eventuele acties voor te bereiden. o Geelhandplaats: ventileren rond de renovatie (vragen en bezorgdheden). o Bespreken en voorbereiden van PashA (Platform van Antwerpse Allochtone sociale huurders) en Pash, alsook van bewonersvergaderingen. idem vorige
41
1000
150
29
300
50
ontmoetingsfunctie tussen sociale huurders in Antwerpen Noord toeleiding van sociale huurders naar dag van de sociale huurder toeleiding van bewoners naar Centrum De Wijk en in de bloemetjes zetten van vrijwilligers
2
50
40
1
8
8
1
10
10
Het lichtfeest, het praatappartement, poetsacties en gangbijeenkomsten zijn stuk voor stuk activiteiten waarbij ontmoeting centraal staat. Hierbij vinden we het belangrijk om bewoners aan te spreken op wat ze gemeenschappelijk hebben en niet op dingen waarin ze verschillen. Zo creëren we plaatsen waar mensen elkaar op een laagdrempelige en veilige manier kunnen ontmoeten in de complexen en in de buurt. Er ontstaan contacten tussen de verschillende huurders. Buren krijgen de kans om zaken met elkaar te bespreken. We stimuleren hen om bijvoorbeeld tijdens het praatappartement op een andere, open manier met elkaar om te gaan. Dit bevordert het samenleven in de complexen gevoelig. • Mobiliseren en ondersteunen van bestaande diensten voor organisatie van activiteiten en toeleiding sociale huurders naar bestaande activiteiten. Bestaande diensten uit de buurt worden gemobiliseerd en ondersteund om activiteiten te organiseren die toegankelijk zijn voor de sociale huurders. Daarnaast worden bewoners toegeleid naar bestaande activiteiten uit de buurt. Er is een samenwerking met het Centrum De Wijk, Samen op Straat, de huurdersbond, Pash, VIVAS, pleinanimatie, de jeugddienst, buurtregie, doelgroepregie, de politie, buurttoezicht, het stadskantoor Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
22
Permeke, het Oude Badhuis, straathoekwerk, … Met buurttoezicht is er een nauwe samenwerking in het kader van de afval en overlastproblematiek. Partner
Privaat Openbaar doel van de samenwerking
Samen op Straat Basisteam Noord
Antwerpen aan ‘t Woord cel sociale huisvesting
x
opbouwwerkers uit Vlaanderen die werken rond sociale huisvesting Basisteam Noord
Nieuwjaarsreceptie Centrum De Wijk toeleiding van bewoners naar CDW lichtfeest werkoverleg Onze Woning m.b.t. overlast lichtfeest lichtfeest organiseren van activiteiten op de Geelhandplaats Taal*ooR
Buurtregie
Oude Badhuis Pleinanimatie
De8 - Lokaal Onthaal Nieuwkomers Pash bewonersbegeleiding CAW
x
VIVAS Bewonerscongres
x
doelgroepregie
x
PSC
offerfeest - lichtfeest Taal*ooR voorbereiding en afstemming ondersteuning van stadsgesprekken werkgroep hoogbouw - overleg met betrekking project Praktijkgroep sociale huisvesting
dag van de sociale huurder informatie uitwisseling met betrekking van bewoners die begeleid wonen werkgroep Taal*ooR informatie uitwisseling en netwerkvorming kennismaking en afstemming werkoverleg met betrekking tot overlast van jongeren Informatie uitwisseling en toeleiding van
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
aantal aantal lokaal stad Vlaams Federaal contacten aanwezigen van de doelgroep tijdens contact
6 5
10 0
x x
2
5
x
4
0
x
4
0
13
20
x
3 9
0
x
40
50
x
1
8
14
1
3 2
6
6
0
x
3
1
x
x
37
x x
x
23
Samenlevingsopbouw Gent huurdersbond
Opsinjoren
bewoners rondleiding sociale 1 huurders advies met 16 betrekking tot conflicten tussen huurder en verhuurder en toeleiding van huurders ondersteuning Lentepoets 4 en poetsactie Geelhandplaats
0 5
0
x
politie Noord: Steve Laray (niet dringende interventie); Graham D Verschaeve (gerichte wijkwerking); Ann Kauwenbergs (project drugsverslaving)
overleg met betrekking overlast van druggebruikers op de Geelhandplaats
1
0
x
overleg met betrekking overlast van druggebruikers op de Geelhandplaats
1
0
x
Huis van het Nederlands
Vorming van Taal*ooR, toeleiding van Taal*ooR vrijwilligers
2
2
x
Erwin Daenen (SODA)
overleg met betrekking overlast van druggebruikers op de Geelhandplaats
1
0
x
coördinator buurttoezicht
werkoverleg ondersteuning in huisbezoeken nieuwe huurder, conflictsituaties, afval - afstemming werking informatie-uitwisseling
13
38
12
x
1
0
1
0
buurttoezichters
Centrum voor Informatieve Spelen
Atlas
informatie met betrekking tot spelen voor materialenkoffer van Taal*ooR informatie met betrekking tot materialen voor de materialenkoffer van Taal*ooR
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
x
x
24
moskee Jan Palfijnstraat
informatie-uitwisseling met betrekking tot het opbouwwerk op de Geelhandplaats
1
0
x
Zo vergroot de betrokkenheid van deze diensten t.a.v. het wonen in de sociale huisvestingsmaatschappij. Ze zijn geïnformeerd over de werking in de complexen Stuivenberg en Geelhandplaats. De bijdrage aan het verbeteren van de leefbaarheid en het opzetten van veranderingsprocessen wordt verhoogd. Doordat bestaande diensten beter op de hoogte zijn van de problematiek worden zij gestimuleerd om ook hun bijdrage te leveren aan de verbetering van de leefbaarheid in de complexen. De betrokkenheid van de technische dienst van CV Onze Woning bij de leefbaarheid in de huisvestingsmaatschappij blijft een zwak punt. • Opzetten van verdere acties en activeren van vrijwilligers rond afval. Via poetsacties, informatieverspreiding tijdens gangbijeenkomsten, bespreking van de afvalproblematiek in het praatappartement, verdeling van vuilniszakken, huisbezoeken van buurttoezicht en overleg met poetsers worden bewoners gestimuleerd om de gemeenschappelijke delen te onderhouden. Zo weten ze beter waar ze met hun afval naartoe moeten. We merken dat de huisvestingsmaatschappij gestimuleerd is om mee te werken aan acties met betrekking tot onderhoud en dat de huisvuilproblematiek nauwer wordt opgevolgd. Doordat de gemeenschappelijke delen properder zijn en de bewoners beter geïnformeerd worden is het properder in de complexen. Dit stimuleert de mensen om ook op andere punten de handen uit de mouwen te steken. Door de grote verhuisbewegingen blijft permanente ondersteuning omtrent de afvalproblematiek wel nodig. •
In samenwerking met Onze Woning en de cel sociale huisvesting van de stad een model voor meer permanente bewonersondersteuning uitwerken en presenteren.
Tijdens het team Wonen wordt een eerste aanzet gegeven voor een model van permanente bewonersondersteuning. Vanuit het project worden de acties opgezet ook in het kader van wat nodig is in de complexen. Deze gegevens worden bijgehouden. We merken dat de huisvestingsmaatschappij gestimuleerd is om mee na te denken over een model van permanente bewonersondersteuning. De aanzetten voor een model van permanente bewonersondersteuning werden gegeven, maar tot een uiteindelijk model zijn we nog niet geraakt. •
Opmaak overeenkomst tussen Samenlevingsopbouw Antwerpen stad en Onze Woning met taakafspraken, verantwoordelijkheden en afspraken m.b.t. communicatie over het project. Deze overeenkomst wordt na opmaak eerst voorgelegd aan de stedelijke woondienst/cel sociale huisvesting.
Er werd een overeenkomst opgemaakt, besproken en geëvalueerd. Deze overeenkomst werd door Onze Woning niet ondertekend. Op het terrein werden wel een aantal zaken verduidelijkt die het samenwerken in zekere mate bevorderden. Zo wordt de rol van het opbouwwerk binnen de sociale huisvestingsmaatschappij duidelijk in kaart gebracht t.o.v. de verschillende diensten van de huisvestingsmaatschappij. Dit resulteerde in een betere samenwerking op het terrein. b) terugkoppeling naar projectdoelen •
Het samenleven in de sociale woonblokken Geelhandplaats en Stuivenberg is versterkt en de leefbaarheid is verbeterd.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
25
o
o
De zorg van de bewoners voor de woning en de woonomgeving is verbeterd. Afvalproblematiek en onderhoud van de gemeenschappelijke ruimtes zijn hierin de twee belangrijkste pijlers. De netwerken tussen de verschillende buurtbewoners zijn versterkt, dit met extra aandacht voor de diversiteit. Er is een positieve sfeer in de complexen.
Ongetwijfeld hebben impulsen van het opbouwwerk geleid tot een versterking van het samenleven in twee sociale woonblokken in Antwerpen Noord. De meeste aandacht van de opbouwwerkster ging naar het complex Geelhandplaats. Het ‘Praatappartement’, een gemeenschaps- en ontmoetingsruimte ingericht in één van de appartementen, speelt er een cruciale rol in het ontwikkelen van netwerken tussen de verschillende buurtbewoners. De wekelijkse ‘bewonersinstuif’ en permanentie van de opbouwwerkster geeft ruimte aan bewoners om vrijblijvend bij een tas koffie of thee met elkaar van gedachten te wisselen over het wel en wee in de blok (problemen bespreken en oplossingen voorstellen) en om informatie te krijgen over onderwerpen die hen aanbelangen. De occasionele aanwezigheid van de leefbaarheidmedewerkster van CV Onze Woning vergemakkelijkt rechtstreekse contacten met de sociale huisvestingsmaatschappij. Het is ook het moment waarop mensen aankloppen met individuele problemen. Tenslotte geeft het praatappartement aanleiding tot bewonersinitiatieven en is de rekruteringsplek voor vrijwilligerswerk. De grote meerderheid van de bewoners draagt zorg voor hun woning en woonomgeving. Er zijn andere problemen die hen zorgen baren zoals de verouderde staat van de appartementen, de hoge huurprijzen, de slechte communicatie met Onze Woning en de overlast veroorzaakt door nietbewoners (vb. sluikstort, pestgedrag van jongeren op het binnenplein, druggebruik in leegstaande appartementen). Het grote verloop van huurders, de verschillen in wooncultuur en de gebrekkige kennis van de Nederlandse taal zetten druk op het samenleven. De betrokkenheid van de opbouwwerkster bij de organisatie van Taal*ooR in Centrum De Wijk en het feit dat zij sociale huurders naar deze activiteit toeleidt komt voor een stuk tegemoet aan dit laatste knelpunt. •
De bewoners voelen zich ondersteund op het niveau van de vrijwilligerswerking en de bewonersvergaderingen
Er bestaan geen georganiseerde sociale huurdergroepen in de complexen Geelhandplaats en Stuivenberg. Dit heeft ons inziens te maken met de geringe ‘draagkracht’ bij de bewoners en als gevolg daarvan het gebrek aan sleutelfiguren die een voortrekkersrol spelen. Het grote verloop van huurders wijst ook op het feit dat vele gezinnen geen wooncarrière uitbouwen in het complex en dus ook geen langdurige (vrijwilligers)engagementen opnemen. Vandaar ook weinig betrokkenheid bij Pash en VIVAS: te hoog gegrepen en ‘ver van mijn bed’. Via huisbezoeken en gangbijeenkomsten ter voorbereiding van de renovatie in de Geelhandplaats bereikte de opbouwwerkster het grootste gedeelte van de huurders. De permanentie en de lage drempel van het Praatappartement blijven de basis bij uitstek om huurders te ontmoeten, te enthousiasmeren, te activeren en te stimuleren tot vrijwilligersinitiatief. Structureel vrijwilligerswerk (opnemen van beheerstaken zoals toezicht bij afvalcontainers) wordt bemoeilijkt door de houding van CV Onze Woning t.a.v. vrijwilligerswerk. Hoewel de sociale huisvestingsmaatschappij voorziet in een statuut voor vrijwilligers (verzekering) en jaarlijks een vrijwilligersfeest organiseert krijgen vrijwilligers weinig ondersteuning en maakt vrijwilligerswerk geen geïntegreerd deel uit van de werking van de sociale huisvestingsmaatschappij. Met (technische) diensten en medewerkers is het soms moeilijk samenwerken en repressieve maatregelen t.a.v. huurders ontmoedigen het vrijwilligerswerk. De evolutie van dit project geeft aan dat in complexen zoals de Geelhandplaats de project- en procesmatige aanpak van het opbouwwerk, beperkt in duur, goede maar beperkte resultaten oplevert wat betreft de blijvende betrokkenheid van sociale huurders op hun woonomgeving. Er is nood aan meer permanente bewonersondersteuning. •
De communicatie tussen de huisvestingsmaatschappij en de bewoners is verbeterd.
Er bestaat geen structurele inbedding voor communicatie van sociale huurders(groepen) van Geelhandplaats en Stuivenberg met CV Onze Woning. Wellicht is de gespannen verhouding tussen Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
26
de sociale huisvestingsmaatschappij en Samenlevingsopbouw, ondermeer wat betreft de visie op de taak en de opdracht van een opbouwwerker in sociale wooncomplexen, hier mee de oorzaak van, getuige de moeilijke wijze waarop een afsprakennota tot stand kwam en uiteindelijk niet ondertekend werd. Ondanks dit gegeven stak de opbouwwerkster op de werkvloer veel energie in het opbouwen van een relatie met de terreinwerkers van Onze Woning (leefbaarheidmedewerkster, poetser, sociaal assistent) wat leidde tot een werkbare sfeer, het oplossen van concrete problemen en duidelijkheid omtrent wederzijdse verwachtingen. Daarnaast speelt ook de geringe draagkracht van de sociale huurders, die zichzelf moeilijk kunnen organiseren voor het afdwingen van overleg met de sociale huisvestingsmaatschappij, een rol in het al dan niet bestaan van gestructureerd overleg. Ook wat betreft de individuele contacten botsen huurders vaak op een cliëntonvriendelijke opstelling van medewerkers van de sociale huisvestingsmaatschappij.
B) Project 2: Project bewonersondersteuning in sociale huisvesting, Linkeroever Team Wonen De wijk Europark is een hoogbouwwijk met sociale woningen van twee Antwerpse sociale huisvestingsmaatschappijen, namelijk CV Huisvesting en Antwerpse Bouwcoöperatief CV ABC. De grootste woonblok is de Chicagoblok, het hoogste punt van Antwerpen Linkeroever die de skyline van de wijk domineert. Met zijn 25 verdiepingen is het 75 meter hoge flatgebouw ‘het’ prominente voorbeeld van te ver doorgeschoten hoogbouw in de sociale huisvesting. De Chicagoblok heeft in Vlaanderen en Antwerpen een kwalijke reputatie opgebouwd. Sensatiejournalisten hebben dit negatieve imago gretig aangewakkerd, hoewel de samenlevingsproblemen geen exclusiviteit voor de Chicagoblok zijn. De woonblok telt vier inkomhallen waar 193 gezinnen of 857 mensen in en uit lopen. Per ingang geeft elke verdieping toegang tot twee appartementen met drie en vier slaapkamers. Momenteel wonen in de Chicagoblok 40 verschillende nationaliteiten. In elk appartement verblijven gemiddeld vier kinderen. De vele nationaliteiten, waarvan vele nieuwkomers, brengen samenlevingsproblemen met zich mee. Ondertussen is de jaarlijkse verhuisbeweging van huurders, die weg willen uit de Chicagoblok, teruggevallen op 7%. Het stadsbestuur, het OCMW en CV Huisvesting plannen met gebruik van Europese fondsen (IGLO & IMAGE) nieuwe investeringen in de wijk (dienstencentrum, rusthuis, kinderopvang, …) en in de Chicagoblok een grondige renovatie van de 4 ingangen en de inrichting van een dakappartement als bezoekersruimte. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen
•
Ondersteunen Euroteam (uitbouw juridische structuur vzw, uitbouw communicatiekanaal met CV Huisvesting).
In maart 2006 werden de geactualiseerde statuten van de vzw Buurtraad Europark opgestuurd naar de Kamer van Koophandel voor publicatie in het Belgische Staatsblad. In juni werd door de bevoegde instanties de vraag gesteld om enkele aanpassingen door te voeren en meer gegevens te bezorgen. Met hulp van “Divers!City” werden de statuten in orde gebracht volgens de nieuwe wetgeving betreffende de vzw’s. Ook de boekhouding van de vzw werd in orde gebracht. Vanaf 2007 wordt het een open boekhouding. Inkomsten en uitgaven zullen maandelijks ingevuld worden door de penningmeester en er zal een kopie bezorgd worden aan alle leden.
Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten Tot
Individuele gesprekken individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. met leden van het hun takenpakket Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
72
Aantal verschillende
72
12
27
Euroteam. Individuele gesprekken Vergadering voorbereiden met secretaris Euroteam Permanentie toeleiding allochtonen huurders naar Pash-A en het Euroteam Individuele gesprekken Ondersteunen en opvolgen boekhouding. met leden Euroteam TOTAAL
20
1
1
24
120
70
10
20
4
126
213
87
Het opstarten van de EuroKids (jongerenafdeling van het Euroteam) werd een succes. EuroKids helpen mee met activiteiten in de wijk. Sinds juni is KIDS - Linkeroever bezig met de ondersteuning en begeleiding van de EuroKids. De evaluatie van hun activiteiten in de wijk toont aan dat ze goed bezig zijn. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Euroteam
Leefbaarheid in de wijk bevorderen en beeldvorming over de wijk verbeteren Organiseren van activiteiten voor jongeren in de wijk
EuroKids
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot Aantal verschillende
24
240
44
6
65
12
Na de zomervakantie kwamen veel bewoners met klachten naar de vergaderingen van het Euroteam. De meeste klachten betroffen het complex Ernest Claesstraat 1 – 3. De vervanging van de liften in de blok zorgde voor veel overlast en sluikstort in de gangen. Alle klachten werden gebundeld en doorgestuurd naar CV Huisvesting. Uit de klachten bleek ook dat de communicatie van de sociale huisvestingmaatschappij naar de bewoners toe onvoldoende was. Oplossingsactor Privaat Openbaar doel van het beleidscontact
Ombudsdienst CV Huisvesting
Ja
Technische dienst CV Huisvesting
Ja
Partner
Bespreking van en bemiddeling bij probleemsituatie met individuele huurders. Overleg
Privaat Openbaar doel van de samenwerking
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
aantal aantal lokaal stad Vlaams Federaal beleidscontacten aanwezigen van de doelgroep tijdens contact
6
0
Ja
3
0
Ja
aantal contacten
aantal aanwezigen van de doelgroep tijdens contact
lokaal stad
Vlaams Federaal
28
Basisteam Europark
Ja
Projectvergadering Europark
Ja
Werkgroep IGLO/IMAGE
Ja
Wederzijdse informatieuitwisseling over elkaars projecten en activiteiten in de wijk Netwerk van organisaties en instellingen die actief zijn op Linkeroever Communicatie en inspraak van bewoners
20
0
Ja
10
0
Ja
5
0
Ja
Op de vergaderingen van het Euroteam kwamen ook individuele klachten aan bod die niet thuis horen in de vergaderingen van het Euroteam, klachten die bestemd waren voor de technische dienst of de ombudsdienst van CV Huisvesting. Dit was een duidelijk signaal dat er iets mis was met het communicatie kanaal tussen CVH en de individuele huurders. Over deze situatie werd een positief gesprek georganiseerd met de technische dienst en de ombudsdienst van CV Huisvesting.
•
Ondersteunen vrijwilligersinitiatief en vaste activiteiten.
Vrijwilligersinitiatieven en vaste activiteiten in de wijk werden voorbereid en uitgevoerd door het Euroteam, steeds ondersteund door de opbouwwerker en indien mogelijk ondersteund door het Basisteam (het samenwerkingsverband van de opbouwwerker met de buurtregisseur, de centrumleider van OCMW dienstencentrum Ter Welen, de jongerenwerkers van KIDS, de stedelijke projectmedewerker, …) Partner
Privaat Openbaar doel van de samenwerking
aantal aantal lokaal stad Vlaams Fedecontacten aanwezigen raal van de doelgroep tijdens contact
Basisteam Europark
Ja
Wederzijdse informatieuitwisseling over elkaars projecten en activiteiten in de wijk
20
0
Ja
Projectvergadering Europark
Ja
10
0
Ja
LINK
Ja
Netwerk van organisaties en instellingen die actief zijn op Linkeroever Overleg partners m.b.t. cultuurprojecten op Linkeroever
10
2
Ja
Buurtregie
Ja
10
0
Ja
Zomer van Antwerpen
Ja
4
0
KIDS
Ja
8
5
Leefbaarheid in de wijk Organiseren van muziek in de wijk Europark Organiseren van activiteiten in de wijk gericht op jongeren
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Ja
Ja
29
Morguen vzw
Ja
Opvolgen sociaalartistiek project in de wijk
6
2
Ja
Pash
Ja
2
9
Ja
District Antwerpen
Ja
5
2
Ja
Antwerpen Open
Ja
Voorbereiding organisatie van de 'Dag van sociale huurders" Voorbereiding organisatie van de cultuurmarkt en vrijwilligersbeurs Voorbereiding en organisatie 'Resto Chicago Project'
6
14
Ja
Werkgroep IGLO/IMAGE
Ja
5
0
Ja
Projectmedewerker Stad Antwerpen
Ja
5
8
Ja
Communicatie en inspraak van bewoners Stedelijk wijkoverleg
Opvolging en ondersteuning van alle andere activiteiten in de wijk: jaarlijks Europarkfeest met rommelmarkt, Welzijnbeurs, BLINK, Cuba erkenningsdag, Opendeurdag Buurtappartement, Muziek in de wijk, Paasfeest, Lentepoets, Liefhebber, Uitstappen, Cultuurmarkt met vrijwilligersbeurs op Linkeroever, ‘Allochtonen opendeurdag’ in dienstencentrum Ter Welen, Première van de onthaalfilm ‘Welkom, Welcome, Bienvenue’, Sinterklaasfeest, Kerstbeurs op Linkeroever, Kerstboomversiering op de Esplanade, Eindejaarsfeest, Kerstboomverbranding op Linkeroever, …
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
SLAWA vzw Immigrantas vzw Afghaans Culturele Centrum Sinterklaasfeest
Leefbaarheid in de wijk bevorderen Leefbaarheid in de wijk bevorderen Leefbaarheid in de wijk bevorderen
6 6 4
56 18 9
14 5 3
Ondersteuning en opvolgen takenpakket vrijwilligers Ondersteuning en opvolgen takenpakket vrijwilligers Ondersteuning en opvolgen takenpakket vrijwilligers Ondersteuning en opvolgen takenpakket vrijwilligers Ondersteuning en opvolgen takenpakket vrijwilligers Leefbaarheid in de wijk bevorderen en deelnemen aan activiteiten in de wijk
4
60
15
5
46
15
3
45
15
6
65
15
5
28
8
15
180
38
54
507
128
Lentepoets Paasfeest Europarkfeest en rommelmarkt Uitstappen Bokrijk Allochtonen vrouwengroep TOTAAL Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot Aantal verschillende
Aantal Deelnemers bijeenkomsten
30
Tot
Muziek in de wijk Europark Cubaans gemeenschap Europarkfeest, Rommelmarkt en Welzijnbeurs Dag van sociale huurders
Aantal verschillende
Programmatie en evaluatie
4
19
12
Organisatie erkenningsdag
6
8
10
Organisatie wijkfeest
5
35
14
Toeleiding van sociale huurders
1
28
28
‘Venster Galerie’ is en nieuw initiatief van Morguen vzw i.s.m. het Euroteam en het Dienstencentrum Ter Welen. Het OCMW Dienstencentrum zorgt voor de artistieke ontmoetingsruimte waarin kunstenaars en liefhebbers van en buiten de wijk elke woensdagnamiddag samenkomen om te knutselen of zich artistiek uit te leven (beeldhouwen, schilderen, beeldsnijkunst…) Soms namen ook jongeren van de wijk deel aan deze activiteiten. De werking van deze ateliers werden tentoongesteld in de ‘Venster Galerie’. De première had plaats in maart in aanwezigheid van OCMW-voorzitster Monica De Coninck en leden van het directiecomité van CV Huisvesting. ‘De Overkrant’, de plaatselijke wijkkrant, werd in 2006 vijf maal op 5000 exemplaren verspreid met steun van LINK, het sociaal cultureel overlegplatform van district Antwerpen. De onthaalvideo”WELKOM, BIENVENUE, WELCOME” was afgewerkt in mei 2006. Op 25 juni ging de film in première voor een geselecteerd publiek. Het voorwoord van de filmpremière werd verzorgd door Lieve Stallaert, Districtschepen voor cultuur, en het slotwoord werd uitgesproken door Luk Groffy, algemeen coördinator Samenlevingsopbouw Antwerpen stad. De film werd vervolgens vertoond in Dienstencentrum Ter Welen en in ‘Top Hat’, het seniorenlokaal op Linkeroever. De film is ter beschikking voor bewonersgroepen en diensten.
•
Organiseren van conversatiegroepen en Open School stimuleren om aanbod Nederlands les te organiseren.
Een delegatie van het Euroteam nam deel aan een gesprek met DIA (de stedelijke integratiedienst), Open School en het Huis van het Nederlands. Tijdens dit gesprek werd de nood aan Nederlandse les in de wijk verduidelijkt. Met 35 vrouwen van de wijk had de opbouwwerker intakegesprekken om Open School te stimuleren om Nederlandse taallessen te organiseren in de wijk.
Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Individuele gesprekken met vrijwilligers Individuele gesprekken met moeders Sint Anna College Gespreken met Mr. Martin
Aantal verschillende
Aanwerving vrijwilligers voor Taal*ooR en Nederlands conversatiegroep
8
8
5
Aanwerving vrijwilligers voor Taal*ooR en Nederlands conversatiegroep
7
30
30
Aanwerving Nederlandstalige vrijwilligers voor Taal*ooR Linkeroever
6
6
6
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
31
Na het succes van ‘Taal*ooR’ in 2005 kwam dit initiatief, bij gebrek aan nederlandstalige vrijwilligers, in het gedrang. De werving van nederlandstalige vrijwilligers loopt moeilijk. Slechts één vrijwilliger begeleidde in 2006 een kleine groep deelnemers tijdens twee bijeenkomsten. De vrijwilliger haakte af. Als alternatief werd, ter stimulering van het Nederlands taalgebruik, met leden van het Euroteam een ‘gezelschapsspelavond’ ingericht. Aan verschillende tafels werden door de deelnemers gezelschapsspelen gespeeld (schaken, kaarten, domino, ludo, etc). De speel- en spreektaal was Nederlands. Het initiatief werd hernomen en groeide uit tot een vaste activiteit met gemiddeld 15 deelnemers, vooral allochtone mannen.
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Gezelschapspel
Nederlands bevorderen
•
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot Aantal verschillende
15
90
11
Opzetten van ontmoetingsgerichte activiteiten, mobiliseren en ondersteunen van bestaande diensten voor de organisatie van activiteiten en toeleiding sociale huurders naar bestaande activiteiten
Via het Basisteam (zie hoger) en de maandelijkse Projectvergadering (het Basisteam, aangevuld met de sociale dienst van het OCMW, vertegenwoordigers van onderwijsinstellingen, stedelijke dienst Opsinjoren, de parochie, …) werden, voor de organisatie van activiteiten, bestaande diensten en organisaties gemobiliseerd en ondersteund. Bewoners werden door de opbouwwerker via huisbezoeken en het uithangen van affiches in de complexen toegeleid naar alle bestaande activiteiten in de wijk. Met de buurtregisseur (integrale veiligheid) werd samengewerkt om de overlast en afvalproblematiek in de wijk op te lossen. Er werden verschillende ontmoetingsgerichte activiteiten georganiseerd (zie hoger) Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Huisbezoeken bewoners Chicagoblok Huisbezoeken en individuele gesprekken met bewoners Europark wijk
•
Aanwerving deelnemers Resto Chicago project i.s.m. Antwerpen Open Deelname aan wijkactiviteiten / rekruteren van vrijwilligers voor wijkactiviteiten
Aantal verschillende
7
98
14
36
36
36
Inzet van competenties van bewoners via bestaan bestand, bestand actualiseren op basis van lijst nieuwe huurders en bestand ter beschikking stellen van derden.
Maandelijks stuurde de directie van CV Huisvesting de gegevens van alle nieuwe huurders door naar de opbouwwerker. Aan de hand van deze lijst bracht de opbouwwerker telkens een huisbezoek bij de nieuwe huurder om zijn/haar interesses en competenties te inventariseren en in te brengen in de databank met gegevens over de huurders. Op deze wijze werd de databank geactualiseerd. Vanuit de peiling naar de interesses heeft de opbouwwerker, samen met het Euroteam, ontmoetingsgerichte activiteiten georganiseerd in de wijk. Een in het oog springend voorbeeld van de toepassing van dit geactualiseerd ‘competentiebestand’ was de deelname aan de feestelijke viering van 75 jaar Boerentoren in Antwerpen. Vanuit het bestand Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
32
kon de opbouwwerker gezinnen aanspreken voor het project ‘Resto Chicago’, waarbij geïnteresseerde bezoekers / deelnemers zich konden inschrijven voor een kennismaking en een etentje bij bewoners van de Chicagoblok. Verder heeft de opbouwwerker ook gebruik gemaakt van de gegevens voor de ‘Branding sessie’ van het IMAGE/IGLO project, voor het rekruteren van deelnemers aan ‘Muziek in de wijk – Zomer van Antwerpen 2006’, voor het werven van nieuwe leden voor het Euroteam, voor deelnemers aan het project van Antwerpen Open, ... Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Huisbezoeken
Rekruteren deelnemers voor de Branding sessie van het IMAGE/IGLO Project Huisbezoeken Actualisering van bestaand bestand Chicagoblok 'Competentie van bewoners' op basis van lijst nieuwe huurders Huisbezoeken en Deelname aan wijkactiviteiten / rekruteren individuele gesprekken van vrijwilligers voor wijkactiviteiten met bewoners Europark wijk Individuele gesprekken Onthaal en beheren buurtappartement met vrijwilligers
Aantal verschillende
15
30
15
20
40
40
36
36
36
6
24
4
Het competentiebestand werd regelmatig geraadpleegd door leden van het Basisteam, de Projectvergadering, LINK en andere instanties. •
Gebruik en beheer van buurtappartement
Alle vergaderingen van het Euroteam hadden tot en met het voorjaar 2006 plaats in het buurtappartement. Na de zomervakantie verhuisde de vergaderingen naar het stedelijk lokaal voor de de 3 leeftijd teneinde aan invalide leden de kans te geven om deel te nemen. Sedert april 2006 is de plaatselijke entingplaats van de opbouwwerker ondergebracht in het buurtappartement. Dit verhoogde het toezicht op het gebruik van het buurtappartement. Het imago van het buurtappartement werd positiever. Bewoners gebruiken voortaan de naam ‘multicultureel buurtappartement’ in plaats van ‘moskee’ wat erop wijst dat de beeldvorming werd bijgestuurd. Het buurtappartement werd vaak gebruikt door allochtone ouders (mannen) op vrijdagavond, de moslimgemeenschap (mannen op woensdagavond en vrouwen op vrijdagsnamiddag), de Christelijke gemeenschap op dinsdag- en donderdagavonden, EuroKids op regelmatige basis, KIDS (huiswerkbegeleiding), Immigrantas vzw (maandelijkse vergaderingen), Sierra Leone Welfare Association vzw (maandelijkse vergaderingen), Oudercomité LO (maandelijkse vergaderingen) de Egidiusgemeenschap (donderdagavond en zaterdagnamiddag), de Afghaanse gemeenschap, de Pakistaanse gemeenschap, het Euroteam (regelmatig) en bewoners (op afspraak). De wekelijkse gezelschapsspelavond (op vrijdag) en de wekelijkse huiswerkklas (elke woensdagnamiddag) waren nieuwe initiatieven in het buurtappartement. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten Tot
Individuele gesprekken met vrijwilligers
Onthaal en beheren buurtappartement
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
6
Aantal verschillende
24
4
33
Het buurtappartement werd opgeknapt. In maart brachten het Euroteam en de EuroKids muurschilderingen aan. Na de zomervakantie werd het buurtappartement opnieuw geschilderd door het Euroteam, EuroKids en enkele vrijwilligers. Er is nood aan nieuwe zetels, tafels en een betere inrichting in de keuken. De samenwerking met de Egidiusgemeenschap voor het gebruik van het buurtappartement verbeterde. Er werd een huishoudelijk reglement opgesteld voor het gebruik. b) terugkoppeling naar projectdoelen •
• • • •
De vzw Buurtraad Europark - Euroteam en andere zelforganisaties in de wijk zelfstandiger leren opereren. Een sterke Buurtraad - Euroteam moet in staat zijn om de belangen van alle sociale huurders van de wijk te verdedigen. Komen tot een betere doorstroming van vertegenwoordigers van de zelforganisaties en geïnteresseerde individuele sociale huurders naar de vzw Buurtraad Europark – Euroteam. Samenleven in de blok (Chicagoblok) versterken en leefbaarheid verbeteren. Competenties (talenten en interesses) van bewoners inzetten in de buurt. Het buurtappartement en andere infrastructuur in de wijk (feestzaal) toegankelijk maken voor alle bewoners(groepen) van de wijk en hen betrekken bij het beheer van het gebruik ervan. Communicatie tussen CVH en bewoners verbeteren.
De resultaten van de acties in 2006 hebben in belangrijke mate bijgedragen tot het bereiken van de projectdoelen. Het Euroteam (de vzw Buurtraad Europark) werd representatiever en zelfstandiger. Door het aantrekken van nieuwe jonge leden werd het Euroteam sterker en meer divers. De nieuwe leden kwamen ondermeer uit de bestaande zelforganisaties in de wijk. Voortaan staat de vergadering zelf in voor de verslagen van hun tweewekelijkse vergaderingen die ook bezorgd worden aan de Stedelijke woondienst – Cel Sociale Huisvesting, aan de leden van het Basisteam, aan de technische dienst en aan de directie van CV Huisvesting. Dit zorgt voor een rechtstreeks communicatiekanaal tussen het Euroteam, de bewoners, het Basisteam en CV Huisvesting. Het organiseren van wijkactiviteiten gebeurt met minimale ondersteuning van de opbouwwerker. Subsidiedossiers worden zelfstandig ingediend. Er blijft ondersteuning nodig voor de opvolging en de evaluatie van deze dossiers. Het gevaar bestaat dat het Euroteam teveel hooi op de vork neemt. Het Euroteam wordt erkend en gesubsidieerd in het kader van het stedelijk subsidiereglement voor sociale huurdergroepen. Een delegatie behartigt de belangen van de wijk bij Pash (het Platform van Antwerpse Sociale Huurdergroepen) en Pash-A (het Platform van Allochtone sociale huurders). Leden van het Euroteam nemen ook deel aan infosessies i.v.m. het IMAGE/IGLO project (Europees project dat voorziet in een opknapbeurt voor de ‘plint’ van de Chicagoblok, de inrichting van een toeristische e onthaalruimte op de 25 verdieping van de Chicagoblok en de inplanting van een nieuw dienstencentrum, een rushuis, een initiatief voor kinderopvang op de site van het centraal gelegen voormalige schoolgebouw). Ondanks de grotere zelfstandigheid van het Euroteam stelt zich de vraag naar de afronding van dit project (december 2007). In ieder geval bestaat de verwachting dat een vorm van permanente bewonersondersteuning nodig zal blijven. De wijze waarop wordt in 2007 uitgezocht. Het samenleven in de Chicagoblok is versterkt en de leefbaarheid verbeterd. Deze positieve evolutie uit zich ondermeer in de dalende cijfers m.b.t. het verloop van huurders, teruggebracht naar 7% op jaarbasis. De aanvulling van de probleemgerichte met een meer op competentie gerichte aanpak werkt stimulerend op de betrokkenheid van huurders op (de leefbaarheid van) de Chicagoblok. Participerende activiteiten (zoals het maken van een onthaalfilm) en activiteiten die het imago van de blok verbeteren (zoals Resto Chicago) hebben een positieve invloed op de leefbaarheid. Ontegensprekelijk heeft het bestaan en de werking van een gemeenschapsruimte (het buurtappartement) een stimulerend effect. De communicatie van CV Huisvesting met de huurders zou beter kunnen. Er bestaat geen structurele inbedding, maar eerder occasioneel overleg. De directie, de technische en de sociale dienst (vroegere ombudsdienst) worden via de verslagen van het Euroteam geïnformeerd over onderwerpen die de Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
34
bewonersorganisatie aanbelangen. Uit ervaring blijkt dat de directeur van de sociale huisvestingsmaatschappij als persoon medebepalend is voor intensiteit en de kwaliteit van de communicatie. In mei 2006 werd een nieuwe directeur aangesteld.
C) Project 25: Bewonersondersteuning in sociale huisvesting, Kiel Team Wonen De eerste toren is volledig gerenoveerd en 197 appartementen (een aantal bewoners verhuist nog in het najaar van 2007) worden opnieuw bewoond. 8 appartementen zijn bewoond door oorspronkelijke bewoners van Toren 1 en in 60 appartementen trokken bewoners van toren 2 in. De overige appartementen worden bewoond door mensen afkomstig uit andere sociale huisvesting of uit de private woonmarkt. Mensen hebben weinig netwerken onderling en leven vaak heel geïsoleerd in het complex. Met de renovatie van de complexen, kunnen we twee groepen bewoners onderscheiden; enerzijds mensen die al langer in de torens van de Silvertop woonden (ongeveer een derde van de populatie); dit zijn veelal oudere Belgische alleenstaanden, anderzijds mensen die nieuw komen wonen in het Silvertopcomplex (ongeveer twee derde van de populatie); dit zijn jongere mensen / gezinnen: Belgische mensen maar vooral ook allochtonen. Beide groepen hebben geen contacten met elkaar maar ook binnen de groepen zelf vinden we weinig of geen netwerken terug. Nieuwe bewoners komen van overal in de stad en kennen elkaar dus niet, maar ook bij oudere bewoners die al langer in het complex wonen valt op dat ze vaak erg geïsoleerd leven. Doordat er met de renovatie zoveel nieuwe – allochtone – bewoners tegelijk binnenkomen, voelen oudere mensen zich vaak wat onveilig. Er is sprake van een ‘gemeenschapsruimte’. Deze is in opbouw en wordt in gebruik genomen vanaf het voorjaar 2007. Manus heeft hierin een belangrijke rol en kijken, samen met De Goede Woning, naar Samenlevingsopbouw Antwerpen stad, om na te denken over het concept en het gebruik van deze gemeenschapsruimte. In toren 3 is er momenteel een seniorenlokaal, de senioren die er komen zijn vrij ‘rechts’ en claimen de ruimte, het is niet aangewezen dat de gemeenschapsruimte in de toekomst geclaimd wordt door één bepaalde groep. Bewoners vinden geen aansluiting bij de rest van het Kiel enerzijds, anderzijds kampen de torens van de Silvertop ook met een negatief imago naar de rest van de wijk toe. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen
•
Onthaalbeleid nieuwe bewoners: bewoners die naar gerenoveerde toren 1 verhuizen, op voorhand samenbrengen in samenwerking met sociale dienst van De Goede Woning.
Vanaf mei verhuizen bewoners naar de gerenoveerde toren 1, de verhuis is gespreid over een aantal maanden. In juli is de blok nog niet helemaal bewoond, maar een groot aantal bewoners heeft er reeds zijn intrek genomen (meer dan de helft). Omwille van die reden, wordt er voor gekozen om op dat moment reeds gangvergaderingen te organiseren, zodat bewoners elkaar ontmoeten en er praktische afspraken gemaakt worden. Afspraken rond de milieustraat, de centrale schotelantenne, de fietsenstalling, poetsen van de gang, .... ook voorstelling van het opbouwwerk en de sociale dienst van de Goede Woning. Bewoners leren elkaar kennen op de vergadering, ook toenadering tussen Belgen en allochtone bewoners. Vanaf september kunnen bewoners elke donderdagnamiddag terecht op de permanentie in de voorlopige gemeenschapsruimte. Bewoners komen er voor ontmoeting en ook voor vragen allerlei. Op de permanenties komen bewoners met steeds dezelfde technische klachten waarop opbouwwerk en sociale dienst geen direct antwoord hebben. Omdat veel vragen op de gangvergaderingen en op de permanenties van technische aard zijn, wordt er voor gekozen om in oktober een grote technische vergadering te houden. Hierop is het hoofd van de technische dienst aanwezig, er wordt uitleg gegeven rond de verwarming, de omgevingswerken, de verluchting en dampkappen en de brandveiligheid.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
35
Vooral technische zaken zijn een probleem voor de bewoners, het opbouwwerk volgt dit samen met hen op, individueel en in werkgroepen: contracten met LCTEC (centrale schotelantenne), problemen met overschakeling gas- en elektriciteitsleveranciers en technische klachten renovaties. In november en december is toren 1 volledig bewoond en worden er opnieuw gangvergaderingen gehouden, er wordt ook uitleg gegeven over de komst van de grote ontmoetingsruimte, de winkel en voorbereiding van het nieuwjaarsfeest. In de hal wordt een groot infobord gehangen waarop informatie komt over de wijk, de blok zelf, allerlei weetjes, aankondigingen,..... Ook is er een infomap met informatie over alle diensten en voorzieningen in de wijk. Deze infomap kan ingekeken worden op de permanentie. Al deze initiatieven worden positief onthaald, de bewoners zijn nieuw en de meesten zijn geïnteresseerd in initiatieven rond ontmoeting en praktische uitleg. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Aantal verschillende
Gangbijeenkomsten eind juni en juli 2006
Per gang wordt een bijeenkomst georganiseerd voor alle bewoners die er reeds wonen (de blok is nog niet helemaal bewoond), toch reeds bijeenkomsten zodat bewoners die er reeds wonen elkaar leren kennen en praktische afspraken gemaakt worden. Afspraken rond poetsen van de gang, fietsenstalling, milieustraat, schotelantennes, ... Ook voorstelling van het opbouwwerk en de sociale dienst van de huisvestingsmaatschappij.
19
110
91
Gangbijeenkomsten in November en december 2006
Per gang werd in het najaar opnieuw een gangbijeenkomst georganiseerd, om nieuwe bewoners de kans te geven andere buren te leren kennen. Er werd ook extra informatie gegeven over de winkel, de ontmoetingsruimte en het nieuwjaarsfeest. Er werden per gang afspraken gemaakt over het kuisen, enz. De laatste gangen hebben per twee een gangbijeenkomst gehad. Er werden twee avondbijeenkomsten georganiseerd voor bewoners die overdag niet konden.
18
81
81
•
Fotoproject als sociaal-artistiek project en als kennismaking met bewoners uit de nietgerenoveerde toren 2
De drie grote torens van de Silvertop en de bijbehorende renovatie spreken tot de verbeelding. Met het fotoproject wil men weergeven wat er zich achter de muren van de Silvertop afspeelt en hoe de bewoners de grootschalige renovatie ervaren. Ook wordt er stilgestaan bij de diversiteit aan bewoners die samenleeft in de torens. Bewoners worden in beeld gebracht in hun omgeving: zowel in de oude omgeving van voor de renovatie als in hun nieuwe omgeving na de renovatie. Hét uitgangspunt zijn de bewoners zelf. Alles gebeurt vanuit een positieve insteek zodat het bijdraagt aan de positieve beeldvorming van de blokken. Aan de foto's worden ook verhalen / anekdotes gehangen. Tussen januari en mei 2006 wordt bij bewoners uit de niet-gerenoveerde torens een huisbezoek afgelegd door de opbouwwerkster, vergezeld van een sociaal fotografe. Met de bewoners wordt een gesprek gevoerd over hun ervaringen van het wonen in de Silvertopblokken en nadien worden de bewoners gefotografeerd in hun huidige appartement/ omgeving. In de toekomst krijgen de bewoners opnieuw een huisbezoek en wordt er opnieuw een foto genomen van dezelfde bewoner in zijn nieuwe Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
36
omgeving / appartement. Er worden ook foto’s genomen van bewoners die niet in de Silvertop blijven wonen (bijvoorbeeld omwille van de betaalbaarheid).
Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten Tot
Huisbezoeken toren 2 Huisbezoeken samen met sociaal fotografe. in kader van fotoproject Kennismaking met bewoners, gesprek en maken van een portretfoto
Partner
Privaat Openbaar doel van de samenwerking
Maatschappelijk x assistente en bewonersondersteuner de Goede Woning Sociaal fotografe en x bewonersondersteuner stad Antwerpen
Afspraken rond het fotoproject en afspraken rond de gangvergaderingen juli Afspraak rond maken van fotopresentatie Silvertop voor studiedag rond renovaties
53
Aantal verschillende 53 48
aantal aantal lokaal stad Vlaams Federaal contacten aanwezigen van de doelgroep tijdens contact 2 x
2
x
Op vraag van de stad Antwerpen wordt een deel van de foto’s gebruikt voor een studiedag rond renovaties en worden een aantal bijkomende foto’s gemaakt. Het fotoproject was een goede insteek voor het opbouwwerkproject: zo werd met een groot aantal bewoners uit toren 2 reeds kennis gemaakt voordat ze naar toren 1 verhuizen. •
Mee uitwerken van gebruik en concept gemeenschapsruimte
De gemeenschapsruimte is nog in opbouw en zal klaar zijn in de loop van 2007. Er dienen subsidies te worden gezocht voor de huur van de ruimte, er is een dossier lopende bij de Vlaamse gemeenschap en een dossier bij het district van Antwerpen. De uitbouw en het beheer van de gemeenschapsruimte is in handen van Manus. Het opbouwwerk speelt mee een belangrijke rol in het uittekenen van het concept en het gebruik van de ruimte. Het opbouwwerk dient een dossier in voor eenmalige subsidiëring bij Triodos Bank en legt met Manus de eerste krijtlijnen vast. In afwachting van de grote gemeenschapsruimte, krijgt het opbouwwerk tijdelijk een lokaaltje ter beschikking aan de voet van de blok. Hier gaan de gangvergaderingen door en vanaf september de permanentie elke donderdagnamiddag. Op deze permanenties kunnen bewoners terecht voor vragen allerlei en voor een babbel. De maatschappelijk assistente is ook steeds aanwezig op de permanenties. Hoewel de voorlopige gemeenschapsruimte klein en besloten is, is het positief een eigen ruimte te hebben waar de bewoners terecht kunnen. De bewoners kennen dit na verloop van tijd en gebruiken het lokaal op donderdag als uitvalsbasis.
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot Aantal verschillende
37
voorbereidend groepje nieuwjaarsfeest
Oplossingsactor
voorbereiden van het nieuwjaarsfeest in de nieuwe ontmoetingsruimte
Privaat Openbaar doel van het beleidscontact
Directeur sociale x huisvestingsmaatschappij DGW Hoofd herstellingsdienst van DGW
x
Directeur Manus
x
Triodos Bank
x
afspraken rond takenpakket, ontmoetingsruimte en samenwerking onderhandelen over de inrichting van de voorlopige ontmoetingsruimte onderhandelen over de samenwerking rond de ontmoetingsruimte aanvraag fondsen voor de ontmoetingsruimte
2
26
18
aantal aantal lokaal stad Vlaams Federaal beleidscontacten aanwezigen van de doelgroep tijdens contact
8
x
8
x
3
x
3
x
b) terugkoppeling naar projectdoelen •
Mensen (her)kennen in de eerste plaats bewoners van de eigen gang en in de tweede plaats bewoners van de torens. De sociale cohesie is dus versterkt.
De gangvergaderingen hebben er toe bij gedragen dat mensen de bewoners uit hun gang hebben ontmoet. Afhankelijk van gang tot gang heeft dit geleid tot goede onderlinge contacten. Positief was dat ook allochtonen naar de gangvergaderingen komen, de contacten tussen de Belgen en de allochtonen lopen soms ietwat stroef en wantrouwig, maar de bijeenkomsten en permanenties zijn een goede aanzet en werken preventief voor mogelijke conflicten. Op de permanenties en andere ontmoetingsgelegenheden leert men ook andere mensen kennen dan die uit de gang zelf.
•
Bewoners vinden aansluiting bij de rest van de buurt.
Dit projectdoel werd niet behaald. Gezien de bewoners nieuw zijn in de blok en er pas wonen, ligt de focus in 2006 vooral op het elkaar leren kennen. In de toekomst zal er ook gewerkt worden naar linken met de buurt. De gemeenschapsruimte zal hierin ongetwijfeld ook een rol spelen. Op het infobord in de hal van de blok werd wel regelmatig informatie uitgehangen over activiteiten in de buurt (bijvoorbeeld: suikerfeest in de Brederodestraat). (geef hier een beschrijving van hoe je in 2006 hebt bijgedragen tot dit projectdoel. Geen acties en activiteiten opsommen, maar een reflectie. Dit alles in volzinnen, niet in puntjes!) •
Er bestaan communicatie- en participatiestructuren die er mee voor zorgen dat de communicatie tussen de huurders en De Goede Woning vanaf het begin goed lopen. Hierbij is er specifiek aandacht voor onthaal van bewoners, omdat er omwille van de renovaties heel veel nieuwe bewoners in toren 1 wonen.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
38
Op alle gangvergaderingen was de maatschappelijk assistente van de Goede Woning aanwezig. Op de gangvergaderingen lag de nadruk op het onthaal van de nieuwe bewoners. De maatschappelijk assistente is zeer toegankelijk voor de bewoners en kwam ook telkens langs op de wekelijkse permanentie. Ook is er een goed contact en overleg tussen de opbouwwerker en de maatschappelijk werker. Bij de maatschappelijk assistente en de opbouwwerker komen veel technische klachten terecht rond de renovatie (veelvuldige klachten over de verluchting, de dampkappen, ...) en de omgevingswerken. Daarom werd beslist om een grote technische vergadering te houden. Het hoofd van de technische dienst gaf rechtstreeks uitleg aan de bewoners. We kunnen besluiten dat de communicatie tussen de bewoners en de Goede Woning momenteel goed loopt. Technische klachten zorgen voor wrevel, maar de maatschappelijk werker en de opbouwwerker houden dit in het oog en wijzen de technische dienst hierop: communicatie vanuit de technische dienst rond technische mankementen of functioneren is belangrijk.
D) Project 3: Bewonersondersteuning in sociale huisvesting, Borgerhout Zuid Team Wonen
Het gaat hier niet om hoogbouw, maar om kleinschalige wooncomplexen. De problematiek is gelijklopend met de andere wooncomplexen waar we actief zijn: moeilijke sociale netwerkvorming, leefbaarheidproblemen, concentratie van weinig draagkrachtige groepen, noodzaak tot werken aan de communicatiekanalen met de sociale huisvestingsmaatschappij. In de Borgerhoutsestraat zijn er een 50-tal sociale appartementen gegroepeerd in een woonstraat, hetzelfde geldt voor de Helmstraat 45, 61 en Groenstraat 30. De sociale woningen zijn geïntegreerd in de buurt, maar zijn toch duidelijk herkenbaar in het straatbeeld. In de Helmstraat 45 kampt men met een hardnekkig probleem van sluikstort in en rond de blok. In de Borgerhoutsestraat zijn er twee grote parkings achter de blokken, het probleem is hier dat de poort blijft openstaan en er vaak overlast is. Ook heeft men last van het speelplein aan de overkant van de straat, jongeren komen binnen in de traphallen en hangen er rond en urineren er. In de blokken is er bij aanvang weinig contact tussen de bewoners onderling. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen
•
Leefbaarheidacties (zoals een lentepoets, opkuisbeurt) verbeteren de leefbaarheid in de blokken. De acties zijn in samenspraak met de Goede Woning.
Lentepoets Borgerhoutsestraat: waar in 2005 het opbouwwerk de trekkende rol opneemt, is dit in 2006 een bewoner uit de blokken. Een straatvrijwilliger uit de blokken is de propercoach en stuurt aan, hij is het infopunt en de organisator; het opbouwwerk ondersteunt enkel bij de aanvraag bij Opsinjoren en is aanwezig op de dag zelf. Meer dan 25 gezinnen poetsen enthousiast mee en nadien is er receptie op de parking. Dit in tegenstelling tot de lentepoets in de Helmstraat 45 en 61: bewoners zijn er niet ‘sterk’ genoeg om de lentepoets zelf te trekken en het opbouwwerk heeft er een trekkende functie. In de Helmstraat 45 poetst een groep kinderen mee en enkele volwassen; in de Helmstraat 61 een aantal allochtone mannen. Een aantal bewoners uit de Borgerhoutsestraat 45 wil de parkings ‘opvrolijken’ en plant bloemen en plantjes aan op de parking. In de Helmstraat 45 blijft sluikstort een groot probleem, sensibiliseringsacties hebben nauwelijks effect. Omwille van die reden, voert de Goede Woning een verplichte afname van witte vuilniszakken in vanaf januari 2006. Bewoners komen elke twee weken de vuilzak ophalen. Het nieuwe systeem wordt geïntroduceerd door de opbouwwerker. Elke twee weken kunnen bewoners witte vuilniszakken komen ophalen in het lokaaltje op de gelijkvloers van de blok. Sensibilisering gebeurt via affiches en herhaalde huisbezoeken door de opbouwwerker, ook wordt de ophaling geregistreerd. Het ophalen van de zakken zorgt ook voor contact met (bijna) alle bewoners en geeft de kans om ook andere zaken te bespreken. Manus neemt de verdeling van de witte zakken over vanaf half februari 2006. Het systeem werkt goed: de meeste bewoners komen de zakken halen en er is minder sluikstort.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
39
•
Een aantal technische ingrepen zijn gebeurd op vraag van de bewoners en in samenspraak met de Goede Woning. Deze ingrepen zijn onderling besproken. Er zijn afspraken rond en het wordt opgevolgd door de bewoners en de maatschappelijke assistent van DGW. Ingrepen zoals: nieuw slot poort parking/ fietsenstallingen, nieuwe deurlijsten en onderhoud gezamenlijke tuinen/ binnenkoeren.
In de Borgerhoutsestraat worden de voordeuren geforceerd door jongeren. Vooral in gang 69 recht over het speelplein. De deuren zijn in april 2006 vervangen door stevige deuren met ijzeren platen. De houten brievenbussen worden stukgemaakt. De brievenbussen zijn weggehaald en nieuwe brievenbussen zijn geplaatst in de deuren. De 2 poorten van de parkings staan steeds open en ook worden sleutels bijgemaakt voor mensen die er niet wonen. Vraag is om het slot te vervangen met sleutels die niet bijgemaakt kunnen worden (veiligheidsslot). De Goede Woning wil deze investering enkel doen op voorwaarde dat de poort meer gesloten wordt (wat niet gebeurt). Op de parkings komen kraantjes voor water die kunnen afgesloten worden. Al deze ingrepen worden besproken op een grote bewonersvergadering voor alle gangen in april. Bewoners afkomstig uit de verschillende traphallen zijn aanwezig en praktische afspraken worden gemaakt rond de gemaakte technische ingrepen. Bewoners appreciëren de ingrepen en de vergadering hierrond en vragen dit te blijven herhalen in de toekomst. In de Helmstraat 45, 61 en in de Groenstraat 30 komt er een nieuw fietsenslot op de fietsenstallingen. Er worden 3 bewonersbijeenkomsten rond georganiseerd. Omdat een ‘klassieke bewonersvergadering’ in deze blokken niet werkt, wordt er bijeengekomen in de blokken zelf op de gelijkvloers en afspraken gemaakt rond het gebruik van de fietsenstalling en rond het onderhoud van de blok. Deze ingrepen hebben een positief effect, fietsenstallingen worden niet meer gebruikt als afvalkot. •
Bewoners weten de weg naar de technische dienst en de sociale dienst van de Goede Woning. Bewoners komen op regelmatige basis samen met iemand van de sociale dienst van de Goede Woning.
Er is regelmatig overleg tussen de opbouwwerker en de maatschappelijk werker. De maatschappelijk werker is aanwezig op de bewonersvergaderingen die georganiseerd worden naar aanleiding van de technische ingrepen. Bewoners weten bij wie ze waarvoor terecht kunnen, dit wordt duidelijk gemaakt op de bewonersvergaderingen en in individuele contacten. b) terugkoppeling naar werkdoelen •
Er is voldoende stabiliteit om problemen aan te pakken. Er zijn een aantal sleutelfiguren (12 bewoners) die de weg kennen naar de Goede Woning die aanspreekbaar zijn en die blijvend geactiveerd kunnen worden voor leefbaarheidacties.
In de Borgerhoutsestraat zijn er na afloop van het project een straatvrijwilliger en verschillende contactpersonen aanspreekbaar uit de verschillende traphallen van verschillende nationaliteiten. Ook bij het organiseren van acties zoals een lentepoets zijn bewoners aanspreekbaar, ze doen graag mee met zulke acties. De straatvrijwilliger krijgt materiaal van Opsinjoren en de Goede Woning om de parkings en de straat proper te houden. Dit in tegenstelling tot de Helmstraat 45: deze blok blijft redelijk vuil (er is enige verbetering na de invoering van het systeem van de witte vuilniszakken) en er zijn weinig aanspreekbare bewoners. In de Helmstraat 61 zijn er een 4-tal allochtone mannen aanspreekbaar. Eén man krijgt materiaal van de Goede Woning om de koer en de straat te poetsen. Deze blok is beduidend properder sinds dan. De Groenstraat is een klein complex met weinig problemen en een aantal aanspreekbare bewoners.
•
Er is een goede manier van werken die haalbaar is voor de Goede Woning zodat zij die kunnen overnemen.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
40
Wat de Borgerhoutsestraat betreft, zou het goed zijn leefbaarheidacties zoals de lentepoets en een buurtfeest te herhalen in de toekomst. Mits beperkte ondersteuning van de sociale dienst van de Goede Woning, kunnen bewoners dit zelf opzetten. Bewoners zijn ‘sterk’ genoeg om dit grotendeels zelf te dragen. De Helmstraat 45 vraagt de nodige ondersteuning: de blok blijft ‘moeilijk’ vooral op het vlak van vuil. Er zijn enkele gezinnen aanspreekbaar. Het grotendeel van de bewoners echter is weinig betrokken. Enige verbetering is wel merkbaar (minder sluikstort voor de deur en mensen kennen elkaar beter). In de Helmstraat 61 neemt een aantal allochtone mannen de verantwoordelijkheid op. De blok is er op vooruit gegaan. Een minpunt is het onderhoud van het grasveld. In de Helmstraat is de vaststelling dat klassieke bewonersvergaderingen of -bijeenkomsten niet werken, wat wel werkt is aanwezigheid in de blokken. Indien herhaling van de lentepoets of andere leefbaarheidacties: is ondersteuning van de sociale dienst nodig! De Groenstraat 33 stelt geen problemen.
•
Actoren uit wijk zijn gemobiliseerd rond problemen in de woonomgeving: buurttoezichters, buurtregie, opsinjoren, …
Er is regelmatig contact met de buurtregisseur van Borgerhout Zuid en de verantwoordelijke van Opsinjoren die de straatvrijwilligers opvolgt. Ook is er samenwerking met het team van Samenlevingsopbouw Borgerhout Zuid. Op regelmatig tijdstip aanwezigheid op het veldwerkersoverleg Borgerhout Zuid, hier wordt vooral de aandacht getrokken op de overlast aan het plein van de Borgerhoutsestraat. Buurttoezichters Borgerhout Noord zijn gemobiliseerd rond het probleem van sluikstort in de Helmstraat.
E) Bijdrage tot operationele doelstelling 1.1 De projecten slagen er in om een diversiteit van huurders bij elkaar te brengen via allerlei laagdrempelige activiteiten. Zeker de taalactiviteiten kennen een groot succes. Dit bevordert de sociale samenhang tussen individuele bewoners van verschillende herkomst. Mensen (her)kennen elkaar, spreken elkaar aan, … Hierdoor vergroten de contactmogelijkheden van de sociale huurders. Doorheen deze activiteiten worden er nieuwe netwerken van bewoners gecreëerd die samen acties opzetten m.b.t. samenleven en leefbaarheid. De structurele activering van huurders (duurzaam engagement) inzake leefbaarheid en samenleven is bij de sociale huurders in de complexen waar wij werken, niet vanzelfsprekend. Enerzijds door de grote mobiliteit van huurders; anderzijds door het ontbreken van een aangepast vrijwilligersbeleid én aangepaste dienstverlening vanuit de sociale huisvestingsmaatschappij. Als er geen permanente ondersteuning is, verwateren de effecten inzake leefbaarheid en samenleven. Ook op Linkeroever bestaat deze vrees, ook als is er daar een sterke bewonersgroep samengesteld (euroteam) die zowel voor individuele bewoners als voor de sociale huisvestingsmaatschappij een aanspreekpunt is. De leden van het euroteam nemen ook deel aan Pash-A en Pash. Sporadische samenwerking met de huisvestingsmaatschappijen lukt in alle projecten: bij crisissen, op vraag van het opbouwwerk, bij grote werken, … is er communicatie vanuit de sociale huisvestingsmaatschappij naar de huurders.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
41
Operationele doelstelling 1.2 A) Acties: Pash, Pash-A Team Wonen
•
Maandelijkse bijeenkomst van allochtone sociale huurders
In 2006 werden allochtone sociale huurders op 9 bijeenkomsten uitgenodigd, afwisselend op Linkeroever en Antwerpen Noord. Op de vergadering van januari werd beslist om de werkgroep PashA (Platform van Allochtone Sociale Huurders in Antwerpen) te noemen om de link met Pash (Platform van Antwerpse Sociale Huurders) duidelijk te maken en tegelijkertijd aan te geven dat het een afzonderlijke werkgroep betreft. Overzicht van agendapunten: inventarisatie (basis)huurprijzen en huurlasten, privatisering energiemarkt, agendapunten stuurgroep VIVAS (Vereniging Inwoners Van Sociale woningen – Vlaams), schotelantennes, voorbereiding bewonerscongressen VIVAS, deelname bestuur van Pash, stemrecht voor niet-Belgen, de verkiezingen van 8 oktober, stille mars 26/05 naar aanleiding van moorden in Antwerpen, wachtlijsten, ongedierte, project schotelantennes,… • Voorbereiding agenda Pash en uitdiepen van specifieke thema’s die allochtone huurders aanbrengen Op de vergaderingen van Pash-A werd telkens de agenda van Pash overlopen, toelichting gegeven bij de agendapunten en afgesproken wie vanuit Pash-A zou deelnemen. Op deze wijze werd een poging ondernomen om de drempels voor deelname aan de maandelijkse Pash vergaderingen weg te nemen. Pash-A formuleerde eigen standpunten en zette op de agenda van Pash-A onderwerpen die allochtonen aanbelangen (vb. schotelantennes). Op de vergadering van februari gaf de sociale huisvestingsmaatschappij Onze Woning toelichting bij haar experiment om centrale schotelantennes te plaatsen op het dak van het Stuivenbergcomplex. Nadien werd hierover verslag uitgebracht op de Pash vergadering. In de toekomst wordt het thema ‘schotelantennes’ opgenomen in een werkgroep. • Mobiliseren van allochtonen om deel te nemen aan Pash en VIVAS Op elke Pash vergadering was een delegatie van Pash-A aanwezig. Bij de verkiezing van Pash bestuur in mei 2006 stelde ook een allochtone sociale huurder van Pash-A zich kandidaat en werd verkozen. Hij volgde het bestuur van Pash op en werd hierin ondersteund door een opbouwwerker. Aan de VIVAS - bewonerscongressen van 01/04 (Gent – Sociaal wonen moet betaalbaar blijven) en 21/10 (Geel – Bewonersparticipatie in de sociale huisvesting) nam een delegatie van Pash-A deel. Op 1 juni 2006 nam een VIVAS delegatie het woord op een Hoorzitting van de Commissie Wonen van het Vlaams Parlement over de wijzigingen van de Vlaamse Wooncode en het Besluit Sociale Huur. Begeleid door de opbouwwerkster nam een Pash-A delegatie deel. • Taalondersteuning bieden Waar nodig wordt er vertaald. De meerderheid begrijpt en spreekt Nederlands. Termen en begrippen die niet duidelijk zijn, worden in eenvoudige taal uitgelegd. • Drempels die deelname aan Pash van allochtone en kwetsbare groepen bemoeilijken signaleren Regelmatig werd overleg gepleegd met de stedelijke bewonersondersteuner (die Pash ondersteund) over de deelname van allochtone huurders aan Pash. Er werd gepleit voor een meer toegankelijke en drempelverlagende organisatie van Pash. Werken met kleine gespreksgroepjes stimuleert de deelname want mensen zeggen meer, komen beter aan hun trekken in kleine groepen. Ook het gebruik van eenvoudig en duidelijk taalgebruik helpt de deelname van kwetsbare groepen.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
42
Ook voor de bijeenkomsten van Pash-A werden bijsturingen gedaan. Er werd meer aandacht besteed aan het onthaal van de deelnemers. Gedurende het eerste halfuur werd tijd ingeruimd voor een informele babbel bij een tas koffie. Meteen werd het probleem van telaatkomers opgelost. Verder werd begrip opgebracht voor verschillende vergaderculturen. De vergadering werd ook opengesteld voor autochtone huurders met interesse voor de participatie en betrokkenheid van allochtone huurders. Toch blijven er knelpunten bestaan in het betrekken van allochtone sociale huurders. De vergadercultuur en het taalgebruik binnen Pash belemmeren een volwaardige deelname van allochtone huurders. De bestaande organisatiestructuren van (autochtone) bewoners zijn onvoldoende afgestemd op betrokkenheid van de nieuwe en groeiende groepen sociale huurders: allochtonen, mensen in armoede, … Zij vertrekken veel nadrukkelijker vanuit probleemsituaties, willen snel resultaten zien, botsen vaak op onbegrip en racisme en haken daarom af. Verder is er de tegenstelling tussen traditioneel versus verandering en mannen versus vrouwen: Pash-A bereikt vooral mannen. Het betrekken van allochtonen is een proces van lange duur! B) Bijdrage tot operationele doelstelling 1.2. Via Pash-A (een werkgroep van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad met allochtone sociale huurders) worden er meer allochtone bewoners toegeleid naar Pash en VIVAS. De specifieke zorgen van allochtone huurders worden in kaart gebracht én er worden eigen standpunten opgemaakt. Hierdoor vergroot de betrokkenheid van deze huurders op het woongebeuren. De drempels voor deelnamen aan Pash zijn in kaart gebracht én door de inzet van het opbouwwerk (en Recht-Op) wordt er gewerkt aan het opentrekken van Pash. De vergadercultuur en het taalgebruik van Pash blijft een zeer hoge drempel voor het bereiken van kwetsbare groepen op Pash.
Operationele doelstelling 1.3 A) Project 4: Terreinverkenning wonen op de privé-markt Team Wonen Project 26: Projectvoorbereiding Huurdersondersteuning op de privé-markt
Vanaf het voorjaar 2006 voerde de opbouwwerkster een stedelijke terreinverkenning uit over de rol die het opbouwwerk kan spelen op het gebied van woonkwaliteit en woonzekerheid op de private woningmarkt. Aan de hand van gesprekken met professionals van diensten en organisaties die contacten hebben met huurders op de private woningmarkt (sociale verhuurkantoren, huurdersbond, CAW, APGA, …), een analyse van het Vlaams en Federaal woonbeleid m.b.t. de private huurmarkt en een vergelijkende studie van de situatie in de verschillende Antwerpse districten en wijken (op basis van bestaand statistische materiaal) schreef de opbouwwerkster haar voorlopige conclusies neer in een rapport. Op basis daarvan werd de keuze gemaakt om een verdere verkenning van de problematiek te doen in de exemplarische wijk Antwerpen Noord. Vervolgens ging de opbouwwerkster, samen met een buurtwerker van Buurtwerk Stuivenberg, tijdens de zomermaanden in Antwerpen Noord 2 keer per week de straat op met het ‘rijdend huis’ met de bedoeling om private huurders te leren kennen en te kunnen inschatten of zij het belangrijk zouden vinden om rond het thema ‘private huur’ te werken. In gesprekken met huurders werd gepeild naar de kwaliteit van hun woning en naar hun interesse om rond dit thema samen te werken met andere huurders. Gelijktijdig werd info gegeven over het bestaan en de werking van de Woonwijzer, de Huurdersbond, en over de wijze waarop huurders zich kunnen inschrijven voor een sociale woning. Ook over Buurtwerk Stuivenberg en het project ‘buurtschatten’ werd toelichting gegeven. 80% van de gecontacteerde huurders gaf aan dat ze geïnteresseerd waren om samen met andere huurders iets te doen m.b.t. hun huursituatie. De opbouwwerkster had een lijst van 113 huurders. In de gesprekken werd door huurders vooral de nadruk gelegd op 3 onderwerpen: de kwaliteit van de woning, de zwakke juridische positie van de huurder, de slechte kwaliteit van de woonomgeving in Antwerpen Noord.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
43
Na evaluatie van de verkenningsfase werd beslist om een platform van huurders op te starten dat opkomt voor de belangen van huurders. Het platform brengt huurders samen die enerzijds voorstellen uitwerken voor een woonbeleid (Federaal, Vlaams, Antwerps) dat tegemoet komt aan hun noden en behoeften en anderzijds aandacht heeft voor praktische dingen die huurders zelf voor elkaar willen / kunnen doen. Op een eerste bijeenkomst in november schoven huurders problemen en prioriteiten naar voor gebruik makend van de gekende cirkelmethode (participatiemethode). Op een tweede bijeenkomst in december werd een meer achtergrondinformatie gegeven over wat er gaande is rond het thema, hoe het komt dat een aantal dingen lopen zoals ze lopen,…. De gekozen prioriteiten van huurders werden hieraan getoetst. Op 12 december werd de Stuurgroep van het project ‘Huren op de private markt’ in het leven geroepen. De stuurgroep bestaat uit een groep deskundige mensen die de vorderingen in het project met een kritische kijk kunnen evalueren en zonodig bijsturen. De deskundigen komen uit de Huurdersbond Antwerpen, vzw Open Huis / PSC (Protestants Sociaal Centrum), SVKA (het samenwerkingsverband Sociale Verhuurkantoren Antwerpen), Sociale huisvestingsmaatschappij De Goede Woning en APGA (het Antwerps Platform van GeneratieArmen.
B) Bijdrage tot operationele doelstelling 1.3 Alle activiteiten die de opbouwwerkster in 2006 pleegde droegen bij tot de stedelijke terreinverkenning over de rol die het opbouwwerk kan spelen op het gebied van woonkwaliteit en woonzekerheid op de private woningmarkt. Gevolg gevend aan deze verkenning werden keuzes gemaakt: een exemplarisch project ‘Huren op de private markt’ opstarten in de wijk Antwerpen Noord, private huurders samenbrengen in een belangenorganisatie, het middenveld en de deskundigen mobiliseren in een stuurgroep. Er is een platformgroep van huurders die prioritaire onderwerpen bepaalde om rond te werken: de kwaliteit van de woning, de zwakke juridische positie van de huurder, de slechte kwaliteit van de woningen. Er is een stuurgroep samengesteld uit allerlei actoren vanuit het middenveld: huurdersbond, Open Huis, PSC, SVKA, De Goede Woning en APGA.
Operationele doelstelling 1.4
Actie: VIVAS De lopende projecten bewonersondersteuning zijn een permanent pleidooi voor participatie, overleg met en communicatie tussen de sociale huurders en de sociale huisvestingsmaatschappijen. De ervaringen van de opbouwwerkers werden meegenomen naar de Praktijkgroep Sociale Huisvesting die voor alle opbouwwerkers in sociale woonprojecten wordt samengeroepen door Samenlevingsopbouw Vlaanderen. Ter uitvoering van het project ‘Bewonersparticipatie in de sociale huisvesting’ van Vlaams minister voor Wonen Marino Keulen werd een opbouwwerker van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad in 2006 gedetacheerd naar Samenlevingsopbouw Vlaanderen. Naast de organisatie van een netwerk van sociale huurdergroepen in VIVAS (de Vereniging van Inwoners Van Sociale woningen) had het project ook aandacht voor het stimuleren van bewonersparticipatie bij de werking van sociale huisvestingsmaatschappijen, ondermeer via een aangepaste vorming en via overleg met de VVH (de Vereniging Van Huisvestingsmaatschappijen). Huurders waarmee Samenlevingsopbouw Antwerpen stad contacten heeft opgebouwd in de lokale huurdergroepen en via Pash-A namen via Pash deel aan de bewonerscongressen van VIVAS (zie hoger) en aan (de voorbereiding van) de hoorzitting in het Vlaams Parlement over de wijzigingen van de Vlaamse Wooncode en het Besluit Sociale Huur. Voor het eerst staat ‘bewonersparticipatie’ in de Vlaamse Wooncode ingeschreven als doelstelling voor het Vlaams woonbeleid, doelstelling die in een afzonderlijke bijlage met aangepaste maatregelen zal uitgewerkt worden in het Besluit Sociale Huur. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
44
3.1.3. Bijdrage tot de strategische doelstelling 1 Door de acties inzake leefbaarheid en samenleven én de samenwerking met de sociale huisvestingsmaatschappijen wordt de stem van de sociale huurders in de precaire wooncomplexen gehoord. De laagdrempelige ontmoetingsactiviteiten, de gezamenlijke bewonersinitiatieven, … zorgen er voor dat het samenleven in deze complexen aangenamer wordt. Door dat de contactmogelijkheden vergroot zijn, merken we ook op dat bewoners sneller zelf de handen uit de mouwen steken en zich meer verantwoordelijk voelen voor de omgeving waarin ze werken. Een aantal bewoners zijn op het individuele niveau zeker sterker wat betreft hun positie tav de communicatiekanalen. Onder andere Pash-A is de positie van een aantal allochtone huurders versterkt én kunnen zij hun stem meer laten horen. Voor de nood aan permanente bewonersondersteuning / activeringsaanbod, moeten we een structurele oplossing bekomen. Zo niet dreigen we te verzanden in het in stand houden van een activiteitenaanbod én gaat onze structurele inzet verloren van zodra we wegtrekken. Het beleid ziet Samenlevingsopbouw Antwerpen stad te eenzijdig als een actor die de leefbaarheid kan verhogen. We moeten het belang van de combinatie van het inzetten op: het recht op wonen voor kwetsbare doelgroepen / moeilijk te activeren groepen, het werken aan beter samenleven en het wegwerken van leefbaarheidproblemen.
3.1.4. Bijdrage tot de missie We werken met deze strategische doelstelling aan de verwevenheid van achterstelling en samenlevingsproblemen. Onze projecten werken in de meest precaire leefomgeving – de secundaire woningmarkt in Antwerpen Noord én de sociale huisvestingscomplexen met een negatief imago. In deze leefomgeving versterken de armoedeproblematiek en de onleefbaarheid elkaar. Woningen in slechte kwaliteit zijn betaalbaar maar de aanwezigheid van de huurders met een armoedeprofiel verhogen de samenlevingsconflicten. De problematiek waar wij aan werken is enerzijds het waarmaken van het recht op wonen ook voor de meest kwetsbare groepen én de moeilijk te activeren bewoners en anderzijds deze moeilijke groepen activeren om zelf actief mee te werken aan een leefbare woonomgeving.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
45
3.2.
Strategische doelstelling 2 3.2.1. Inhoud
MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING De maatschappelijke dienstverlening (financiële, sociale, administratieve, juridische en materiële) is bereikbaar, toegankelijk en aangepast voor maatschappelijk kwetsbare bewoners in de wijken waar Samenlevingsopbouw Antwerpen stad actief is. Operationele doelstelling 2.1
Maatschappelijk kwetsbare bewoners hebben in min. 2 wijken hun nood op vlak van maatschappelijke dienstverlening besproken met het OCMW en stedelijke actoren. Bij de vormgeving van het sociaal huis is rekening gehouden met drempels die door de doelgroepen gesignaleerd zijn Operationele doelstelling 2.2
Binnen het hulpverleningsaanbod t.a.v. multi-problem gezinnen is er rekening gehouden met de expertise van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad. De expertise is overgedragen aan andere actoren. Operationele doelstelling 2.3
Armoede bij allochtonen staat op de agenda van het Antwerpse en Vlaamse beleid en er zijn kanalen (nieuwe of bestaande) waarbij allochtonen in armoede hun situatie kunnen bespreken met het beleid
3.2.2. Kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie Operationele doelstelling 2.1 A) Project 6: Occasionele Kinderopvang met Ouderparticipatie Samenlevingsopbouw Antwerpen Noord In Antwerpen -Noord is er een tekort aan kwalitatieve kinderopvang. De beschikbare plaatsen worden in de meeste gevallen automatisch gekoppeld aan tewerkstelling van de ouders, waardoor kansarme ouders sneller uit de boot vallen. Deze doelgroep heeft echter nood aan kinderopvang, los van hun inkomenssituatie (om naar diensten te gaan, tijdens ziekte, om te solliciteren, om te ontspannen,…). Daarnaast zijn zij vragende partij voor opvoedingsondersteuning. Zij willen gehoord, erkend en gewaardeerd worden als ouder - opvoeder. Het project Occasionele Kinderopvang met Ouderparticipatie wil hierop een antwoord bieden. a) Acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen We bespreken de acties en activiteiten per werkdoel en evalueren naar hun bijdrage tot de realisatie van ervan. •
Ouders samenbrengen in een netwerk. Het netwerk is divers samengesteld.
We werken hieraan via allerlei groepsvormende activiteiten. Er werd bijzonder aandacht besteedt aan laagdrempeligheid door ouders individueel aan te spreken en te stimuleren tot deelname. De activiteiten zorgden voor kennismaking tussen ouders, waarbij het vinden van gemeenschappelijkheden een belangrijke rol speelde in de realisatie van het diverse netwerk van ouders. De activiteiten zorgen eveneens voor een toenemend vertrouwen t.a.v. elkaar en van de kinderbegeleidsters.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
46
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Uitstap Babyzwemmen
Groepsvormende en ontspannende activiteit Uitstap dierentuin Groepsvormende en ontspannende activiteit Zang en dans in Okidomobiel Groepsvormende en ontspannende activiteit Sinterklaasfeest Groepsvormende en ontspannende activiteit Zomer BBQ Groepsvormende en ontspannende activiteit
Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal verschillende
1 9 V+13K
9V+13K
1 18V+22K
18V+22K
1 5V+12K
5V+12K
1 23V+30K
23V+30K
1 70V+110
70V+110K
Aantal contacten
Deelnemers
Tot
Huisbezoeken Afspraak met ouders in de kribbe Okidomobiel Aanspreken van ouders tijdens activiteiten georganiseerd door Okidomobiel
Infoverstrekking over ouderbijeenkomsten en activiteiten, navragen eigen ideeën aanspreken voor volgende activiteit aanspreken voor volgende activiteit
Aantal verschillende
6
6
4
189
189
27
24
24
13
Samenvattend kunnen we stellen dat er een groep van ouders gevormd is, die betrokken is op de werking van Okidomobiel . Dit netwerk van ouders is divers samengesteld. Alle ouders worden aangemoedigd eigen ideeën te lanceren en gebruik te maken van de mogelijkheden van activiteiten en ouderbijeenkomsten. •
Ouders hebben inspraak in de werking van de kinderopvang. Ouders en team nemen initiatieven.
Voor de uitvoering van dit werkdoel werden een reeds acties opgezet. Een eerste actie werd het uitwerken van meer individueel werken in het kinderopvangteam via wenmomenten en de focus op een uitbreid onthaal van ouders bij breng- en haalmomenten. Ouders werden op hoogte gebracht van mogelijkheden tot inspraak en worden aangemoedigd tot deelname en tot uitgebreid overleg m.b.t. zorg voor hun kind Hierdoor werd vertrouwen opgebouwd tussen de kinderbegeleidsters en de ouders. In samenwerking met ‘Ten Tuimel’ werd een cursusreeks gestart, waarin de ouders bevraagd werden over hun noden en behoeften in de kinderopvang. Voor vele ouders was het de eerste keer dat uitgebreid navraag gedaan werd omtrent hun beelden en verwachtingen van de kribbe. Kinderbegeleidsters namen de kans om kwesties waarover ze zich zorgen maken aan te kaarten bij de ouders. Zowel ouders als kinderbegeleidsters formuleerden rechtstreeks verwachtingen naar elkaar toe en dit met grote omzichtigheid en met respect naar elkaar toe. Zo kregen beide het gevoel elkaar veel te kunnen bieden en samen voor het opvoeden van het kind in te staan. Het belang van ouderparticipatie werd door ouders en team zeer sterk onderschreven waardoor de verbinding gemaakt werd tussen thuismilieu en opvangmilieu. Via ouderbetrokkenheid krijgen de ouders uit meer kansarme gezinnen (soms voor de eerste keer) een volwaardige plaats in de samenleving. De cursus Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
47
zorgen voor de gezamenlijke beslissing om maandelijks een activiteit en tweemaandelijks een ouderbijeenkomst te doen. Inloopteam Samik en Samenlevingsopbouw Antwerpen Noord maakten een ouderboekje dat ondersteuning biedt in het communicatieproces tussen ouders en kinderbegeleidsters. De opmaak van dit ouderboekje gebeurde in samenspraak met ouders en kinderbegeleidsters. Dit boekje stimuleert tweerichtingsverkeer in communicatie tussen kribbe en ouders. Het biedt info over de werking van de kribbe en de activiteiten voor ouders, maar even belangrijk zijn de mogelijkheden voor ouders om info weer te geven en om ideeën te lanceren. Dit ouderboekje werd opgemaakt als eindproduct van het project en wordt vanaf maart ’07 in gebruik genomen. Er werd een stappenplan opgemaakt ter ondersteuning van kinderbegeleidsters in het werken met ouders. Dit stappenplan bundelt de ervaringen van het project, maar is tevens ook opgevat als werkboek. Kinderbegeleidsters hebben ruimte om toekomstige ervaringen te beschrijven en er een doe-boek van te maken. Zo blijven ervaringen bewaard, ook na afronding van project en mogelijke personeelswissels. Het stappenplan is geschreven op maat van Okidomobiel, maar biedt handvaten om op andere plekken ouderparticipatie te lanceren. Stekelbees (het organiserend bestuur van Okidomobiel) gaat alvast in de andere Antwerpse Okido’s met dit stappenplan aan de slag. Er werd een feest voor ouders en kinderen georganiseerd in de kribbe ter afronding van het project Ouderparticipatie, maar ook om de officiële opening van de Spelotheek ‘De Speelvijver’ te vieren en het 20-jarig bestaan van Samik.
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal bijeenkomsten
Deelnemers Tot
Cursus Kids en Co
4 sessies met ouders en kinderbegeleidsters over veiligheid voor kinderen, geborgenheid en experimenteerruimte en samenwerking tussen ouders en kribbe in de toekomst
Soort individuele contacten Doel van het individueel contact
4
Aantal contacten
38
Afspraak met ouders in de kribbe Okidomobiel Aanspreken van ouders tijdens activiteiten georganiseerd door Okidomobiel Afspraak met moeder in Centrum De Wijk
Infoverstrekking over ouderbijeenkomsten en activiteiten, navragen eigen ideeën aanspreken voor volgende activiteit aanspreken voor volgende activiteit
Voorbereiding inbreng op afrondingsfeest
23
Deelnemers
Tot
Huisbezoeken
Aantal verschillende
Aantal verschillende
6
6
4
189
189
27
24
24
13
3
3
1
We kunnen concluderen dat via de ouderbijeenkomsten, ervaringsuitwisseling en activiteiten de mogelijkheden tot inspraak gaandeweg tijdens het proces zijn uitgebreid. Ouders en team maken samen een stramien van activiteiten en bijeenkomsten op en stemmen de werking van de kribbe (binnen de haalbare mogelijkheden) af op de gemaakte afspraken en voorstellen.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
48
•
Ouders voelen zich ondersteund in hun ouderrol
De uitwerking van dit werkdoel werd voor een belangrijk deel uitgewerkt door Inloopteam Samik. Aan deze doelstelling werd impliciet gewerkt tijdens de individuele contacten met de ouders, de teamvergaderingen met de kinderbegeleidsters en tijdens de groepsbijeenkomsten. Het personeel heeft een grote openheid en luisterbereidheid naar ouders toe verkregen. Kinderbegeleidsters werden via onze inbreng op een teamdag en de samenwerking in kader van project goed op de hoogte gebracht van aanbod aan opvoedingsondersteuning van Inloopteam Samik waardoor het team beter op de hoogte is van doorverwijsmogelijkheden voor ouders die vragen naar extra ondersteuning. Bij moeilijke gezinssituaties zochten we actief mee naar goede ondersteuningsmogelijkheden. Ervaringsuitwisseling in de groepsbijeenkomsten werd ervaren als ondersteunend naar de eigen opvoederrol toe. Ondersteuning omvat hierin zowel erg praktisch tips (bijvoorbeeld die shampoo gaf bij mijn kind allergische reactie,…), maar kan ook geruststellend (iedereen maakt deze fase mee, het is niet altijd makkelijk) of juist activerend (bijvoorbeeld andere ouders erkennen dit niet, ik moet misschien maar beter professioneel advies vragen).
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal bijeenkomst
Deelnemers Tot
Cursus Kids en Co
Ouderbijeenkomst
Partner
4 sessies met ouders en kinderbegeleidsters over veiligheid voor kinderen, geborgenheid en experimenteerruimte en samenwerking tussen ouders en kribbe in de toekomst Informatie+ervaringsuitwisseling m.b.t. thema lichamelijke ontwikkeling Privaat Openbaar doel van de samenwerking
X Inloopteam Samik Okidomobiel
X
Stuurgroep met X Inloopteam Samik, Stekelbees, Lerende Stad, OCMW Trajectbegeleiding, Werk en Economie Stad Antwerpen Werkgroep X ouderparticipatie met Inloopteam Samik, Stekelbees, Werk en Economie Stad Antwerpen
X
X
aantal contacten
4
38
23
1
9
9
aantal district aanwezigen van de doelgroep tijdens contact
Uitvoering project ouderparticipatie Uitvoering project ouderparticipatie Afstemming tussen de verschillende projectdoelen van de partners
22
0
X
11
0
X
6
0
X
Afspraken i.v.m. grote projectlijnen
4
0
X
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
49
Plangroep Occasionele kinderopvang (alle Antwerpse actoren betrokken bij sector o.a. PINA, VDAB, alle initiatieven occasionele kinderopvang)
X
X
Uitwisseling stand van zaken projecten
4
0
X
Algemeen kunnen we stellen dat de mogelijkheden tot ervaringsuitwisseling die geboden werden tijdens de ouderbijeenkomsten ondersteunend zijn naar eigen opvoedersrol toe en dat het team van kinderbegeleidsters meer zicht heeft gekregen op de werking van partnerorganisaties die een aanbod opvoedingsondersteuning bieden •
Het pilootproject is verankerd in de buurt
Okidomobiel is een nieuw initiatief in de buurt. Het vraagt tijd om de buurt en de organisaties te leren kennen. Via verschillende manieren( deelname aan de stuurgroep, via inbreng in teamdagen, via organiseren van buurtwandeling, via samenwerking m.b.t. ondersteuningsvragen van ouders,…) stelden we onze kennis van de buurt ter beschikking van Okidomobiel. Het Winterfeest dat voor en door kinderen en ouders georganiseerd werd, werd ook opengesteld voor buurtbewoners van De Wilgenstraat. Vanuit Samenlevingsopbouw Antwerpen Noord en het Inloopteam Samik worden ouders doorverwezen die omwille van sociale redenen kinderopvang nodig hebben. Kinderbegeleidsters van Okidomobiel hebben een betere kennis van de buurt en levensomstandigheden van de bewoners. Het team heeft het aanbod van een aantal organisaties in de buurt beter leren kennen:Samenlevingsopbouw, De Acht, ModeM, Inloopteam Samik en K&G, PSC, Recht-Op, CKG Klim-Op,… Okidomobiel onderhoudt goede contacten met de buurt: er zijn mensen die speelgoed brengen, vragen of ze af en toe een handje kunnen toesteken in de kribbe,… Ondanks de focus op tewerkstelling- en opleidingsdoelen is er openheid voor deze vraag. Deze ouders hebben wel, net als alle ouders, het obstakel van wachtlijsten. Oplossingsactor
Privaat
Openbaar doel van het beleidscontact
Stekelbees:dienst WNE stad Antwerpen
X
X
Overdracht project ouderparticipatie
aantal beleidscontacten
4
aantal aanwezigen van de doelgroep tijdens contact
0
district
X
Okidomobiel vindt als nieuwe organisatie prima haar weg in Antwerpen Noord. Er werden degelijke aanzetten gegeven voor verankering in de buurt, maar dit vraagt blijvende aandacht in de toekomst. De eerste stappen zijn gezet, nu is het kwestie van blijvende bekendmaking naar andere organisaties toe en blijvende opvolging van aanbod van andere diensten. b) terugkoppeling naar de projectdoelen Het project stelde drie projectdoelen centraal: •
Er is een pilootproject ‘occasionele kinderopvang’ actief in Antwerpen Noord (Okidomobiel). Deze vorm van kinderopvang is beter afgestemd op de behoeften van de ouders.
We hebben via de activiteiten en ouderbijeenkomsten met ervaringsuitwisseling een heel proces afgelegd in functie van het afstemmen van de werking van Okidomobiel op de behoeften van ouders. Dit is een stapsgewijs proces geweest waarbij de openheid van kinderbegeleidsters naar ouders toe sterk toegenomen is. Bij een aantal kinderbegeleidsters was er van bij de start enthousiasme om meer samen te werken met ouders, bij een aantal andere teamleden is dit enthousiasme vooral dankzij de ouderbijeenkomsten sterk toegenomen. We hebben bereikt dat het gehele team het nu een evidentie Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
50
vindt dat ouders en kinderbegeleidsters partners zijn in de opvoeding van de kinderen. Dit partnerschap veronderstelt dat kinderbegeleidsters en coördinatrice niet zelf alle contouren van de werking uittekenen, maar dat dit in afstemming met ouders gebeurt. Elke vraag of suggestie van ouders wordt besproken, bekeken op globale gedragenheid en haalbaarheid en dan wordt beslist wat er verder mee gebeurt. Tijdens warm onthaal, tijdens gesprekken op breng- of haalmomenten, tijdens activiteiten of ouderbijeenkomsten wordt actieve inbreng van ouders gestimuleerd. •
Het pilootproject heeft een voorbeeldfunctie t.o.v. andere kinderopvang - actoren m.b.t. een sterke ouderbetrokkenheid binnen de werking.
Wat betreft het doel van voorbeeldfunctie t.o.v. andere kinderopvang-actoren, hebben we dit gedeeltelijk behaald. Het project ouderparticipatie wordt gecontinueerd door team van Okidomobiel en uitgebreid naar de Okido’s van Merksem en in latere fase naar Kiel. De werkinstrumenten Ouderboekje en Stappenplan ouderparticipatie die we ontwikkelden, zijn een goede basis om op andere plekken aan de slag te gaan. Via de stuurgroep van het project heeft ook Kinderkribbe Deugniet en Lerende Stad de informatie over het proces van ouderparticipatie gekregen en het project mee opgevolgd. Dit leidde echter niet tot eigen initiatieven binnen eigen werkingen. •
Er is een vorm van blijvende ouderparticipatie waarbinnen de ouderrol erkend en versterkt wordt.
De ouderbijeenkomsten en activiteiten maken het proces van ouderparticipatie. Het waren voorbeelden waar nu het team van Okidomobiel op kan verder bouwen. In 2006 is formele beslissing genomen op de stuurgroep dat Okidomobiel dit proces zelf overneemt en continueert. Bij de afronding werkten we het ouderboekje en stappenplan uit als basis voor de toekomstige werking.
B) Project 9: Aangen@me Kennismaking Dit project is een samenwerkingsproject met Recht-Op Team Maatschappelijke Dienstverlening Netwerken van mensen die in armoede leven zijn (zoals bij de meeste mensen) homogeen: mensen in armoede kennen vooral andere mensen in armoede. Om sociale mobiliteit mogelijk te maken is een meer verscheiden netwerk nodig. Mensen in armoede slagen er op eigen kracht echter moeizaam in om op een informele manier mensen die niet in armoede leven te leren kennen. Op hun beurt zijn mensen die niet in armoede leven weinig vertrouwd met de leefwereld van mensen in armoede. Wederzijds wantrouwen en onbegrip is hier het gevolg van. Door mensen met verschillende sociale achtergronden op een individuele manier met elkaar in contact te brengen kan het samenleven veraangenamen. Daarnaast werk het project aan een tweede problematiek: mensen in armoede blijven door hun achtergestelde positie vaak verstoken van de toegang tot de wereld van ICT. Hierdoor missen ze aansluiting bij een belangrijke maatschappelijke evolutie, waardoor mensen opnieuw uitgesloten worden. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen •
Mensen die in armoede leven en die deelnemen aan het project hebben contacten met mensen die niet in armoede leven en die deelnemen aan het project, en omgekeerd
Om aan deze doelstelling te werken werd een cursusaanbod over 12 weken uitgewerkt. Cursisten (mensen in armoede en allochtonen) komen graag, waardoor we kunnen stellen dat het beantwoord aan een nood. Het cursusaanbod biedt een vrijblijvende vorm van netwerkvorming, niettegenstaande werken we een duidelijker resultaat in het dichten van de digitale kloof, dan in het werken aan een duurzaam netwerk. Het aantal intensieve contacten blijft beperkt. Hetzelfde kan gesteld worden voor de workshops. In 2006 liepen te veel cursussen tegelijkertijd. Hoewel de mobiele klas (aan de hand van laptops) een antwoord bood op het gebrek aan een vast lokaal, vroeg het opstellen en afbreken steeds veel tijd.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
51
Op het Kiel organiseerden we eveneens groepsbijeenkomsten met mensen in armoede om duidelijk te krijgen welke stappen dienden genomen te worden om hen in te schakelen als vrijwilligers. Vanuit het project wilden we mensen toeleiden in duo naar de estafettetraining van Digipolis. Dit is echter niet gelukt, mensen gaven aan dat ze er geen ervaring mee hebben. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
gesprek vrijwilliger gesprek vrijwilliger gesprek vrijwilliger op stap met vrijwilliger
voorbereiding planning workshops Cybercafé
huisbezoek ontlener tweedehandse computer
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal verschillende
2
2
voorbereiding workshop rond 'Open Office'
1
1
aanpassen info op www.nova-kiel.be
3
3
1
ophalen tweedehandse computers + toebehoren bij Vespa voor uitleendienst project installeren van tweedehandse computer
6
6
3
11
11
11
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
digitale dag Antwerpen zoveel mogelijk mensen meer vertrouwd maken met het chatten workshop voor kennismaking voor vrijwilligers met 'nieuwe' vrijwilligers manier van lesgeven i.v.m. internetgebruik/test voor nieuwe vrijwillige lesgever cursus 'Kennismaking zoveel mogelijk mensen vertrouwd maken PC' met de computer cursus 'Kennismaking zoveel mogelijk mensen vertrouwd maken internet' met internet vrij aanbod PC's met zoveel mogelijk mensen vertrouw maken met internet computer en internet workshop voor kennismaking voor vrijwilligers met 'Open vrijwilligers Office'
•
1
Aantal verschillende
1
6
6
1
10
10
30
50
50
30
46
46
68
447
298
1
8
8
Maandelijks komen minstens 5 duo’s in contact met elkaar (rond ICT-toepassingen)
Het is niet gelukt om hieraan te weken, omwille van het investeren in het creëren van de randvoorwaarden (aanbod cursussen, éénmalige workshops en cybercafé) bleef er te weinig tijd over.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
52
•
Per cybercafé hebben minstens 8 mensen met verschillende sociale achtergrond contact met elkaar (door deelname aan de workshop, waarvan minstens 1/3 mensen die in armoede leven)
De cybercafés waren zeker een succes naar opkomst toe. Mensen kwamen graag en vonden het hebben van een oefenplek een meerwaarde in het leren over pc en ICT. We werkten met andere woorden aan het dichten van de digitale kloof, maar ook hier moeten we besluiten dat het vormen van duurzame netwerken niet werd gerealiseerd. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Cybercafé met workshop zoveel mogelijk mensen meer vertrouwd maken met afgebakende onderdelen i.v.m. ICT/gebruik internet/ontmoeting met mensen met verschillende sociaaleconomische achtergrond met dezelfde interesse nl computer
•
10
Aantal verschillende
152
123
De overdraagbaarheid van de methodiek wordt getoetst in sporadische contacten op vraag van andere projecten in Vlaanderen
Dit werkdoel werd overgedragen aan de werking van de Cultuurcafés en van Recht-Op. •
Mensen die in armoede leven en deelnemen aan het project hebben hun eerste drempelvrees op het vlak van ICT overwonnen, door deelname aan eigen aanbod vanuit het project
Ook aan dit werkdoel werken we via het cursusaanbod, de workshops en het cybercafé. •
Mensen die in armoede leven en deelnemen aan het project maken gebruik van het voor hen toegankelijke aanbod van anderen (stad, OCMW, vormingsinstellingen) op vlak van ICT
Dit blijkt geen eenvoudige stap te zijn. Mensen gaan niet spontaan naar de bibliotheek voor het gratis internetaanbod, het lid zijn van, de strikte openingsuren en de vaste afspraken over het gebruik vormen hierin drempels. Bij vormingsinstellingen is de financiële drempel te groot. •
De drempels die mensen in armoede belemmeren om aansluiting te vinden bij de wereld van ICT zijn bekend bij relevante actoren
Bij Digipolis werden de drempels aangekaart bij de lesgevers, een volgende stap is het aankaarten bij de directie. Ook bij de OCMW dienstencentra werden de drempels aangekaart op werkersniveau, maar niet bij directie. Het beïnvloedend werken naar de vormingsinstellingen toe, werd overgedragen aan het project Geïntegreerde Basiswerking, waar het project Talent Geeft Vorming bij gaat aanleunen. We kregen geen contact met de Staatssecretaris Communicatie, maar we probeerden ons materiaal mee te geven aan anderen b.v. via de Interparlementaire Werkgroep Vierde Wereld, waaruit een forum zal volgen. Oplossingsactor
Senator Jacinta De Roeck
Privaat
Openbaar doel van het beleidscontact
x
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
aankaarten drempels die mensen in armoede
aantal beleidscontacten
aantal aanwezigen van de doelgroep tijdens contact
1
7
53
Dienst Marketing en Communicatie Stad Antwerpen
x
ViWTA/Kansarmoede en Technologie
x
Vlaams Steunpunt Nieuwe Geletterdheid
x
belemmeren in hun deelname aan digitale ontwikkelingen + beleidsvoorstellen voorstellen i.v.m. leesbaarheid en bruikbaarheid van websites in het kader van de vernieuwing van de website van de Stad Antwerpen bijeenzetten van drempels die mensen in armoede ervaren i.v.m. technologie afstemming en overleg tussen Vlaamse initiatieven rond dichten digitale kloof
1
0
1
0
2
0
b) terugkoppeling naar de projectdoelen •
de methodiek van ‘Een Paar Apart’ (duo’s arm en niet-arm) is voldoende getoetst op overdraagbaarheid. De methodiek is breder bekend gemaakt als manier om de netwerken van mensen in armoede te verbreden én als manier om de toegankelijkheid van bepaalde domeinen te vergemakkelijken voor mensen in armoede (naast cultuur ook ICT)
Het creëren van het kader waarbinnen het projectdoel kan getoetst worden vergt zoveel energie en tijd, dat we aan het samenstellen van duo’s vrijwilligers niet zijn toegekomen. Om duo’s te vormen (niet als vrijwilligers, maar als deelnemers) is de groep te klein: we probeerden een tijd het idee uit om mensen aan elkaar kennis i.v.m. ICT te laten overbrengen. De leervraag was bij iedereen (arm en niet-arm) groter dan de zin om kennis over te dragen. Daardoor lukte de duovorming niet op deze manier. •
drempels die mensen in armoede belemmeren in hun participatie aan de wereld van ICT zijn aangekaart bij relevante actoren (stad, OCMW, vormingsinstellingen) én minstens 1 werking per actor houdt in zijn aanbod op vlak van ICT rekening met de drempels
De digitale kloof is zo groot dat dit het werken aan het eerste doel vertraagt. De moeilijkheidsgraad van de activiteiten (ICT i.p.v. culturele uitstappen) is ook hoog, waardoor het instappen voor mensen in armoede niet spontaan komt. Niettegenstaande dragen we met de cursussen, de workshops en het cybercafé zeker een steentje bij aan de oplossing van het probleem. Alsook via onze deelname aan overleg op Vlaams niveau.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
54
C) Bijdrage tot operationele doelstelling 2.1 We werken in vier wijken aan het recht op maatschappelijke dienstverlening: Antwerpen Noord, Deurne Zuid, Kiel en Borgerhout. Beide project slaagden erin de noden en behoeften m.b.t. kinderopvang en de digitale kloof van maatschappelijk kwetsbare groepen aan te kaarten bij betrokken instanties. Ouders, personeel en directie gingen met elkaar in dialoog om bestaande drempels weg te werken. Ouderparticipatie wordt door het kinderdagverblijf ook na afloop van het project gecontinueerd en breidt de methodiek uit naar andere vestigingen in de stad. De cursussen, workshops en het cybercafé in Aangen@me Kennismaking beantwoorden aan een nood bij mensen in armoede om kennis op te doen over pc en ICT. We slagen erin om een kwalitatief aanbod op maat uit te werken. Door de voorbeeldfunctie van deze projecten en door strategische samenwerkingsverbanden, zijn de hiaten mbt digitale kloof en kinderopvang bekend gemaakt op verschillende beleidsniveaus.
Operationele doelstelling 2.2 A) Project 27: Modem Team Maatschappelijke dienstverlening Er zijn mensen met een veelheid van problemen, met complexe hulpvragen die vraagverheldering nodig hebben. Er is te weinig afstemming - vooral ook m.b.t. het onthaal - tussen de verschillende hulpverleningsdiensten. Er zijn structurele tekorten binnen de dienstverlening. Signalen van de gaten in de hulpverlening kunnen slechts beperkt aangekaart worden. Er is een maatschappelijk discours van maatschappelijke activering, het plichtenverhaal, dat de drempels binnen het dienstverleningsaanbod nog vergroten. De beeldvorming rond de doelgroep bij hulpverleners is negatief. Er wordt naar hen gekeken als hulpvrager, probleemdragers. Of erger als ‘profiteurs’ ,‘hopeloze gevallen’ … De competenties van deze mensen worden niet gezien. ModeM is een dienst waar multi-problem gezinnen, die vaak al vele negatieve ervaringen hebben in contacten met andere diensten, opnieuw vertrouwen vinden om terug de draad op te pikken. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen Waar nodig maken we het onderscheid tussen Antwerpen Noord en Deurne Zuid. Waar mogelijk bespreken we beide samen. • Inbedding van ModeM werking in de twee wijkcentra concretiseren Antwerpen Noord In het onthaalteam werd gewerkt aan de afstemming en vereenvoudiging van het onthaalsysteem en van de informatie waar mensen terecht kunnen. Dit zorgde voor een grotere onderlinge betrokkenheid van de verschillende werkingen en een betere kennis van ModeM door de andere werkingen in huis. De permanentie wordt georganiseerd via een "standby-rol", namelijk een beurtrol van werkers. Er is een duidelijk kanaal en een grotere beschikbaarheid voor hulpvragen en ModeM-cliënten werden zo een gedeelde zorg. De claim van mensen op één bepaalde werker verminderde door de standby-rol. ModeM-cliënten zijn beter ingeschakeld in de gehele werking van het centrum De Wijk. Er werd een Zomerterras georganiseerd om het aanbod van basisteam bekend te maken. Zonder extra investering is deelname van ModeM-cliënten eerder miniem. We werken nog aan een betere afstemming van het activiteitenaanbod op behoeften van ModeM-cliënten. Dit is werkpunt voor 2007.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
55
Deurne Zuid Modem-werkers nemen deel aan de teamvergaderingen. Op regelmatige basis toetsen we de werkbaarheid van het onthaalsysteem en gaan we na of het activiteitenaanbod toegankelijk is voor ModeM-cliënten. We stemmen af tussen de verschillende partners in wijkcentrum. Het onthaal wordt gekoppeld aan de algemene ontmoeting in het centrum via een afsprakenboek. Er is een duidelijk kanaal voor hulpvragen: de onthaalmedewerkster neemt de meeste vragen zelf op. Indien het om moeilijker aangelegenheden gaat, wordt er een collega van Samenlevingsopbouw of ModeM bijgehaald. ModeM in het centrum is en aantrekkingspool voor multi-problem gezinnen. De aanwezigheid van deze doelgroep beperkt zich geenszins tot de werktijd van ModeM-werkers. Ook andere partners hebben een deeltaak in de zorg voor deze groep (ondersteuning, toeleiding naar activiteiten, nazorg, inschakelen in vrijwilligerswerk,… ). Over het algemeen kunnen we stellen dat ModeM-cliënten goed zijn ingeschakeld in de gehele werking van het wijkcentrum ’t Pleintje, bijvoorbeeld de gezinsvakantie is erop ingericht om vooral ModeM-cliënten te bereiken. ModeMcliënten worden via ModeM-werkers op de hoogte gehouden van aanbod. De groep bezoekers die op gezinsvakantie gaan, zijn een zeer divers samengestelde groep. ModeM-cliënten hebben via deze gezinsvakantie andere ontmoetingskansen dan ze in dagelijkse leven meestal hebben. De doelgroep wordt eveneens ingeschakeld in het vrijwilligerswerk op ’t Pleintje, via een trajectbegeleiding ( aangezien het normale vrijwilligerswerk niet toegankelijk is voor deze groep door dat het te veeleisend is). Voor wie via de Buurtwerk in Deurne instroomt, is er een goede inschakeling, maar voor wie via een hulpvraag van buitenaf komt, loopt dit niet zo vlot. In de beide wijken worden een registratie van het aantal en de aard van hulpvragen opgemaakt. In Deurne Zuid verwerkt Metropool deze gegevens en daardoor blijft er geen duidelijk zicht over in Deurne zelf. Antwerpen Noord verwerkt de gegevens zelf. De registreren vraagt heel wat inspanning van alle partners om dit vol te houden. De interpretatie van de registratie is niet simpel. De registratie geeft een overzicht van het volume van hulpvragen dat in de wijkcentra binnenstroomt. De registratie geeft ook een beeld bij welke vragen een goede doorschakeling mogelijk is en welke vragen je zelf opneemt bij gebrek aan doorverwijsmogelijkheden. De registratie biedt een basis voor verdere signalering, hetgeen een werkpunt is voor 2007. Het werkdoel is in belangrijke mate gehaald in Deurne Zuid; in Antwerpen Noord moet er nog verder aan gewerkt worden. De uitdaging voor 2007 voor Antwerpen Noord en Deurne Zuid is het activeren van de competenties (via Buurtschatten, Talent Op Wieltjes) en het stimuleren van ModeM-cliënten tot deelname aan groepswerk. • Scherper stellen van de methodiek op de twee plaatsen Over de twee wijken heen is er een onderscheid gemaakt tussen de hulpverlening en het onthaalspoor binnen de ModeM-methodiek: Er werd een uitwisseling van ModeM-werkers tussen de beide teams georganiseerd. In het ModeM-team werden de pijlers van de methodiek op hun actualiteit getoetst. Het doel is op het punt stellen van een gezamenlijk concept voor de twee wijken. De rol van de beleidsgroep moet nog afgesproken worden. De uitwisseling en de bespreking van de ModeMpijlers draagt bij tot inzicht in gelijkenissen en verschillen tussen de werkwijze in de twee wijken en te komen tot grotere gemeenschappelijkheid. Met de bespreking van de methodiekpijlers is er in 2006 een aanzet gegeven tot het scherper stellen van de ModeM-methodiek. Het uitschrijven van een concepttekst ModeM-methodiek gebeurt begin 2007. • Structurele inbedding voor ModeM voorzien in Metropool In de twee wijken werd een reeks crisisgesprekken met de drie partners en de betrokkenheid van de CAW’s om uiteindelijk tot een situering van ModeM in Metropool te komen. De inbedding is beperkt tot één jaar, al is er een sterkere motivering binnen Metropool: de agenda van Stuurgroep Wijkgericht werken gaat haast volledig over ModeM. Metropool nam de beslissing om middelen te investeren in coördinatiefunctie voor ModeM. Deze coördinatiefunctie is een ondersteuning, maar zeer beperkt in tijd. De interventies van Samenlevingsopbouw hebben een fundamentele bijdrage geleverd tot het overeind houden van de ModeM-werkingen in de twee wijken. De opdracht voor 2007 is in de beleidsgroep naast afstemming op financieel vlak ook tot afstemming op inhoudelijk vlak te komen: via de opmaak van een samenwerkingsovereenkomst. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
56
• Financiering zoeken voor het laatste kwartaal van 2005 en voor 2006. 2006 is het eerste jaar dat er niet vanuit de wijkcentra naar middelen gezocht is. De beleidsgroep van de drie sectoren nam dit op zich. Er werd een gezamenlijke financiering van het ModeMteam (2 CAW's en De Acht) opgesteld. Er is een recente openheid (2007) bij het nieuwe OCMW-beleid om een reeks ModeMs in Antwerpen te installeren • ModeM op de agenda plaatsen van het lokaal sociaal beleid. Gezamenlijke strategie met de partners van ModeM We hebben overleg over de wijken heen omrent dit doel. De Stuurgroep Wijkgericht Werken (overleg van medewerkers Metropool die wijkgericht werken , De Acht en Samenlevingsopbouw) biedt een wederzijdse inhoudelijke beïnvloeding tussen de sectoren, waardoor er een gezamenlijke zorg voor de zwakke groepen ontstaat. Er is afstemming over de strategie en de werkwijze om voor deze groepen geen eindstation te worden, maar blijvend aandacht te besteden aan de maatschappelijke integratie. De Stuurgroep heeft een vergaderritme van vier maal per jaar. De Beleidsgroep (overleg van coördinatoren van de 3 sectoren) komt ad hoc samen, er zijn geen duidelijke afspraken. De hoofdopdracht is het zoeken naar financiële zekerheid voor ModeM. Dit is totnogtoe steeds gelukt, maar telkens voor een periode van 1 jaar. De financiering is jaar na jaar gehaald met een verhoogd engagement van de sectoren als resultaat. Het voornemen voor 2007 is te komen tot een inhoudelijk samenwerkingsakkoord.
B) Bijdrage tot operationele doelstelling 2.2 ModeM biedt een duidelijk kanaal en vergroot de hulpverlening aan multi-problem gezinnen. Het is in de beide wijken sterk ingebed in de werking van het hele centrum, waardoor de doelgroep een gedeelde zorg wordt voor alle partners in huis. De betrokkenheid van de CAW’s werd vergroot, waardoor ModeM binnen Metropool werd ondergebracht. Deze neemt een ernstig engagement op in de uitwerking ven ModeM: de agenda van de stuurgroep Wijkgericht Werken wordt volledig aan ModeM gewijd, er werd een (beperkte) coördinatiefunctie binnen Metropool geïnstalleerd voor ModeM. De financiering is jaar na jaar gehaald met een verhoogd engagement van de sectoren als resultaat. Het is echter slechts een financiële zekerheid voor één jaar. Ieder jaar moet dit opnieuw gezocht worden. Het is nog niet gelukt om het ModeM-cliënteel te groeperen om het gesprek aan te gaan met het Lokaal Sociaal Beleid (via de Sociale Infopunten). Het contact met Sociale Infopunten is een werkpunt voor 2007. Eveneens in 2007 willen we komen tot een inhoudelijk samenwerkingsakkoord met de drie sectoren.
Operationele doelstelling 2.3 A) Project 10: Allochtone armoede Team Maatschappelijke Dienstverlening De armoede bij allochtonen is een verborgen probleem. Recent onderzoek wijst echter uit dat het om een omvangrijk probleem gaat: 55,6% van personen van Marokkaanse afkomst en 58,9% van de personen van Turkse afkomst leven onder de armoedegrens. Het globale armoedecijfer voor heel België is 13%. Allochtonen in armoede hebben echter geen kanaal naar de overheid zoals autochtone armen wel hebben, op stedelijk niveau met APGA en op Vlaams niveau met het Vlaams Netwerk van Verenigingen waar Armen het Woord nemen. Allochtone mensen in armoede moeten net zoals autochtone mensen in armoede gesprekspartner kunnen zijn van de overheid, indien mogelijk via hetzelfde kanaal. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
57
a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen •
Er is duidelijkheid rond de eigen kenmerken van armoede bij allochtonen in vergelijking met armoede bij autochtone generatiearmen
De permanenties vormden de ruggengraat van het project. Het gaf ons zicht op de realiteit achter de cijfers en zorgde voor een analyse van de doelgroep. De permanenties boden een concrete ondersteuning aan Marokkaanse mensen(niet enkel in armoede) en beantwoordden zo aan de nood aan een dienstverlenend aanbod voor hen. Het gevolg was eveneens dat er een grote toeloop van mensen de permanenties bezocht. Er werd veel aandacht (en dus veel personeelstijd) gegeven aan de permanenties en het behandelen van individuele vragen om een goed zicht te krijgen op specifieke elementen van armoede bij allochtonen. Ook de samenkomsten hebben hiertoe sterk bijgedragen. De samenkomsten met Marokkaanse gezinnen hielpen aan het benoemen en de bewustwording van de armoedesituatie bij de doelgroep zelf. Op een aantal bijeenkomsten werd een externe spreker uitgenodigd, zo ook Integrale Jeugdhulp. Deze uitwisseling maakte dat zij hun werkwijze aangepast hebben aan deze doelgroep. Uit de samenkomsten kwamen veel moeilijkheden en bekommernissen rond de ervaringen met de energiemarkt, deze werden ingebracht in de werkgroep Armoede en Energie georganiseerd door Samenlevingsopbouw Vlaanderen. Van een aantal gezinnen werd de levensloop opgetekend. Ook deze oefening gaf ons een beter zicht op de doelgroep en een grondige kennis van de problematiek. Het verhoogde de betrokkenheid van allochtone mensen in armoede en bouwde een vertrouwensband met hen op. De permanenties, de levenslopen en de samenkomsten maakten een oplijsting van de levensdomeinen en de specifieke kenmerken van armoede bij allochtonen mogelijk. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
permanentie + huisbezoeken
detectie van armoedeproblematiek bij allochtonen + hulp- en dienstverlening aan gezinnen in armoede
TOTAAL Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal verschillende
543
543
153
543
543
153
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Vadergroep TOTAAL Oplossingsactor
14 14 Privaat Openbaar doel van het beleidscontact
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
aantal aantal beleidscontacten aanwezigen van de doelgroep tijdens contact
Aantal verschillende
87 87 district stad
26 26 Vlaams
58
Commissaris Diversiteit
1 Politieoptreden tegenover allochtonen
2
9
Team Integrale Jeugdhulp (IJH)
1
3
7
5
0
informatie en reactie over i.v.m. de nieuwe regeling IJH 1 een SIPnetwerk dat ook toegankelijk is voor allochtonen in armoede
Directeurs Loketwerking + Sociale Zaken + OCMWdienstverlening
1
1
1
Samenvattend kunnen we stellen dat het werkdoel gehaald is. Er is een inventaris van de gelijkenissen en verschilpunten tussen armoede bij autochtonen en allochtonen opgemaakt. Dit kon gebeuren dankzij de uitgebreide aandacht voor individuele vragen van allochtonen in armoede via de permanentie en de samenkomsten. •
Er is een methode ontwikkeld waarmee allochtone mensen in armoede op een structurele manier kunnen werken aan de problemen die ze ervaren. Hierbij is het duidelijk in welke mate en hoe de methodiek van “vereniging waar armen het woord nemen” bruikbaar is.
Hiervoor namen we contact op met Recht-Op (vereniging waar armen het woord nemen) om een beter zicht te krijgen op de methode die er wordt toegepast. We namen eveneens deel aan het werkersoverleg van APGA. Dit zorgde er onder andere voor dat de dag van verzet tegen armoede in 2007 verzet wordt naar een latere datum omwille van het einde van de ramadan. We bezochten enkele verenigingen waar armen het woord nemen in Brussel (Marokkaanse en Belgische mensen in armoede) ter kennismaking en uitwisseling van ervaringen. Partner
Privaat
APGA
Openbaar doel van de samenwerking
1
een gezamenlijk kanaal naar de stedelijke overheid bewerken
aantal contacten
18
aantal aanwezigen district van de doelgroep tijdens contact
stad
8
1
We kunnen stellen dat er voorbereidende stappen genomen werden om de doelstelling te bereiken. De realisatie van deze doelstelling is voorzien voor 2008. •
Er zijn gemeenschappelijke activiteiten (in de brede zin van het woord) ontwikkeld tussen verenigingen waar armen het woord nemen en (een groep van) allochtone mensen in armoede aangaande een gemeenschappelijk levensdomein dat beide groepen aanbelangt, m.a.w. ten aanzien van bepaalde grondrechten.
We namen we een delegatie deel aan de dag van verzet tegen armoede van APGA. Op deze manier wilden we de groep Marokkaanse mannen in contact brengen met vereniging waar armen het woord nemen. Door hun deelname hebben ze de verwantschap gezien met armoede bij autochtonen. De mannen nemen volgend jaar een actievere rol op tijdens de dag van verzet. Om dit mogelijk te maken hebben de verenigingen binnen APGA beslist om de dag van verzet die reeds vele jaren doorgaat op de zondag vóór 17 oktober, in 2007 te verplaatsen naar de zondag na 17 oktober, omdat de zondag daarvoor de Ramadan eindigt en de Marokkaanse gezinnen hun suikerfeest in de familiekring vieren. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
59
De bezoeken aan de verenigingen waar armen het woord nemen in Brussel (Marokkaanse en Belgische mensen in armoede) vormden hierin eveneens een stap. De eerste stappen werden gezet, maar deze doelstelling wordt meegenomen naar 2007. •
Er zijn stappen ondernomen om de problematiek van armoede bespreekbaar te maken in (bepaalde delen van) de Marokkaanse gemeenschap
Intern in het project is er nog discussie bezig over hoe we dit werkdoel verder zullen aanpakken. Er is al informatie en aankondiging geweest aan verschillende (zelf)organisaties dat er rond armoede gewerkt wordt. Het is echter niet mogelijk om alle zelforganisaties en moskeeverenigingen hierop aan te spreken. Daarnaast is het op dit moment niet duidelijk wie als representatief voor de doelgroep kan aangesproken worden. Dit werkdoel wordt verschoven naar 2007. •
Er zijn stappen ondernomen naar de stedelijke overheid – in samenspraak met APGA - i.v.m. de problematiek van armoede bij allochtonen en hun betrokkenheid bij het beleid van armoedebestrijding.
In samenwerking met het project Samen op Straat organiseerden we een debat rond jeugdwerkloosheid. Dit resulteerde in een uitnodiging vanwege het stadsbestuur om deel te nemen aan de inhoudelijke cel rond het Antwerkplan. Het debat heeft er eveneens toe bijgedragen dat de (jeugd)werkloosheid sterker op de agenda van het stadsbestuur en VDAB werd geplaatst. Dit werkdoel is bedoeld om gerealiseerd te worden tegen eind 2008. •
De betrokkenheid van allochtone mensen in armoede bij het beleid van armoedebestrijding op Vlaams niveau is aangebracht bij het Vlaams Netwerk van Verenigingen waar Armen het Woord nemen.
We hielden een aantal voorbereidende contacten en gesprekken in het dagelijks bestuur en de raad van bestuur van het Vlaams Netwerk van Verenigingen waar Armen het Woord nemen, alsook in de vergadering met de Vlaamse Administratie Welzijn. We namen eveneens deel aan de werkgroep Acties van het Nationaal Actieplan Sociale Inclusie over allochtone armoede. Deelname aan deze overlegfora heeft tot resultaat gehad dat allochtone armoede op de agenda van het Vlaams Netwerk staat. De raad van bestuur van het Vlaams Netwerk van Verenigingen waar Armen het Woord nemen heeft de bespreking van het thema allochtone armoede geagendeerd voor de eerste helft van 2007. De problematiek rond allochtone armoede is eveneens aangekaart in het toonmoment van het project Mankracht en Zonen in aanwezigheid van het kabinet Welzijn •
Er is een gezamenlijk project in de drie grootsteden van Vlaanderen (Antwerpen – Brussel - Gent) waardoor de conclusies i.v.m. armoede bij allochtonen en de relatie tot armoede bij autochtonen sterken gedragen worden en beter veralgemeend kunnen worden.
We onderhouden contacten met organisaties die actief zijn rond allochtonen op Vlaams en lokaal (Antwerpen-Brussel-Gent) niveau. Zij hebben hun principiële toezegging gegeven om samen te werken rond een project in de drie grootsteden, indien er bijkomende middelen gevonden worden. We hebben contact gehad met een mogelijke financier voor dit project, deze wil wachten op de eindresultaten van het onderzoek van OASeS rond allochtone armoede, deze verschijnen in oktober 2007. Gezien het oponthoud door financiële redenen werd deze doelstelling verdaagd naar 2008 omdat er nu geen extra financiering voor kan gevonden worden. b) terugkoppeling naar de projectdoelen •
De toegang tot de dienst- en hulpverleningsorganisaties die allochtonen aanbelangen, is toegenomen.
Het afgelopen jaar hebben we hieraan zowel met de doelgroep als op werkersniveau aangewerkt. Het gaat om voorbereidende stappen, waar vooral de bekendmaking van de problematiek een belangrijk
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
60
punt was. Vanuit het project volgden we het netwerkoverleg rond de Sociale Infopunten in Borgerhout op. In het traject met de doelgroep vormden de samenkomsten van de vadergroep hierin een belangrijke bijdrage, alsook hun betrokkenheid bij het debat rond jeugdwerkloosheid. •
Allochtonen in armoede hebben kanalen om zich te richten tot de overheid rond het bestrijden van armoede in Antwerpen.
In 2006 hebben we verkennende gesprekken en bezoeken gebracht aan verenigingen waar armen het woord nemen, zowel in Antwerpen, als in Brussel. Het ging telkens over het aftasten van de mogelijkheden. •
Er is beter begrip ontstaan en een besef van gemeenschappelijkheden tussen autochtone generatiearmen en allochtone mensen in armoede zodat zij mekaar minder (of niet meer) als concurrenten beschouwen.
Een scharniermoment is de deelname geweest aan de dag van APGA van verzet tegen armoede. Op dat moment hebben de Marokkaanse mannen zich erkend in de verhalen van Vlaamse mensen in armoede. Dit heeft ook een dynamiek gebracht waardoor zij actiever willen aanwezig zijn op de volgende jaarlijkse dagen van verzet waar een balans wordt opgemaakt van het voorbije beleid. Dit is een positief teken t.o.v. de ingeslagen weg, nl. dat allochtonen zich herkennen in de armoedeproblematiek van Vlaamse mensen in armoede. Aan deze herkenning en het bespreekbaar maken van de problematiek werd ook tijdens de samenkomsten gewerkt. B) Bijdrage tot operationele doelstelling 2.3 De permanenties en groepssamenkomsten gaven zicht op de realiteit achter de cijfers en zorgde voor een grondige analyse van de doelgroep. Ze beantwoordden de nood aan een dienstverlenend aanbod voor de doelgroep. Het behandelen van individuele hulpvragen gaf ons een goed zich op de specifieke elementen van armoede bij allochtonen. Het signaleren van de problematiek kon slechts in beperkte mate uitgewerkt worden. Integrale Jeugdhulp paste zijn aanbod aan aan de behoeften van de doelgroep. Het project liep vertraging op door de enorme nood aan een dienstverlenend aanbod voor de doelgroep. Wel werden signalen rond de energiemarkt aangekaart om de werkgroep Armoede en Energie van Samenlevingsopbouw Vlaanderen. Binnen de werking van het Antwerps Platform voor GeneratieArmen wordt sinds een geregeld gezamenlijk overleg rekening gehouden met de doelgroep Er zijn voorbereidende stappen genomen naar een kanaal voor de doelgroep om hun situatie bespreekbaar te maken. Zo staat de bespreking van de problematiek op de agenda van het Vlaamse Netwerk van Verenigingen waar Armen het Woord nemen en werd het geregeld ingebracht op de werkgroep ter uitwerking van het Sociale Infopunt in Borgerhout. De volgende stappen in het werken naar een communicatiekanaal zijn het aandachtspunt voor de komende periode. De realisatie ervan wordt voorzien voor 2008.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
61
3.2.3. Bijdrage tot de strategische doelstelling 2 We werken aan duidelijk afgelijnde en dus oplosbare problematieken waardoor onze projecten voorbeelden zijn en de neergezette werkwijzen een antwoord bieden. Hiervoor zijn er sterke samenwerkingsverbanden met partners aangegaan, waarvan wij de motor zijn. Door de voorbeeldfunctie en de samenwerkingsverbanden, worden de signalen op het juiste beleidsniveau aangekaart. We tonen duidelijk aan dat er in de reguliere hulpverlening gaten zijn waardoor multi-problem gezinnen van het kastje naar de muur lopen. Dossiers blijven aanslepen. De komende werkjaren (2007 en 2008) willen we de problematiek nog beter in kaart brengen zodat we kunnen werken aan een structurele inbedding van een hulpverleningsaanbod voor de multiproblem gezinnen. De armoedeproblematiek bij allochtonen is zeer extreem. Hiermee hebben we een tot dan toe verdoken problematiek op de agenda gezet. We merken echter dat je deze problematiek niet kan aanpakken zonder Berberssprekende opbouwwerkers.
3.2.4. Bijdrage tot de missie We werken duidelijk met de meest precaire doelgroepen (generatiearmen, allochtone armen – nu enkel nog van Marokkaanse origine, multi-problem gezinnen, drop-outs). We slagen er in hen te activeren binnen de activiteiten van het buurt- en opbouwwerk, soms zelfs om hen als vrijwilliger te activeren. Het belang van een basiswerking in wijken wordt hiermee duidelijk. Dergelijke projecten verhogen tegelijkertijd de druk op diezelfde basiswerkingen. We stoten immers op grote behoeften en noden (digitale kloof, hulpverlening…). De hiaten en de drempels zijn Anderzijds zijn de hiaten, of drempels, of aangepastheid van de dienstverlening aan deze (nieuwe) problematieken en noden, niet van die aard dat er op relatief korte termijn structurele oplossingen kunnen gevonden worden
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
62
3.3.
Strategische doelstelling 3 3.3.1. Inhoud
PARTICIPATIE AAN EEN DIVERSE SAMENLEVING De competentie van maatschappelijk kwetsbare doelgroepen om met de diversiteit in hun leefomgeving om te gaan is versterkt. Er is een structuur uitgewerkt waardoor de gebruikers met elkaar, met andere gebruikers en met andere actoren (overheden, diensten) kunnen onderhandelen. Vanuit die onderhandelingen worden initiatieven opgezet die de leefbaarheid van die omgeving verhogen, en die de participatie van de doelgroepen aan de samenleving doen toenemen.
Operationele doelstelling 3.1.
De buurtwerkingen van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad verhogen de participatie van maatschappelijk kwetsbare bewoners aan de samenleving. De buurtwerkingen van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad zijn toegankelijk en aangepast aan de behoeften en de interesse van diverse bewoners, met bijzondere aandacht voor maatschappelijk kwetsbare bewoners. De activiteiten stimuleren ontmoeting tussen gelijk en niet-gelijk gezinden. Mensen engageren zich als vrijwilliger en gaan met elkaar in onderhandeling over een aangepast aanbod en de organisatie daarvan.
Operationele doelstelling 3.2.
In de wijken waar Samenlevingsopbouw Antwerpen stad actief is, zijn de formele en informele netwerken van deelnemers aan het buurt- en opbouwwerk uitgebreid en gevarieerd. De positie van leden van kwetsbare doelgroepen in hun omgeving, is versterkt.
Operationele doelstelling 3.3.
In de buurten waar Samenlevingsopbouw Antwerpen stad actief is en waar de leefbaarheid onder druk staat ten gevolge van een slechte kwaliteit van de leefomgeving, of ten gevolge van tegenstellingen of verschillende belangen, zijn de betrokken bewoners ondersteund en versterkt om over de verschillen in belangen te onderhandelen. Ze nemen hun rol op in het verhogen van de leefbaarheid.
Operationele doelstelling 3.4.
In de wijken waar Samenlevingsopbouw Antwerpen stad actief is, zijn de infrastructuren die zich lenen tot ontmoeting tussen bewoners met een diverse achtergrond, toegankelijk en aangepast aan de behoeften en interesses van een diversiteit van bewoners in de wijk, met bijzondere aandacht voor maatschappelijk kwetsbare groepen.
Operationele doelstellingen 3.5.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad stimuleert de solidariteit tussen diverse groepen die in haar buurtwerkingen en projecten bereikt worden. Ze bundelt de kracht van de vrijwilligers om het Antwerpse beleid te beïnvloeden met betrekking tot thema’s van collectief belang én om hun positie ten opzichte van andere middenveldorganisatie en bewonersinitiatieven te bepalen.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
63
3.3.2. Kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie Operationele doelstelling 3.1 A) Buurtwerk Antwerpen Noord Samenlevingsopbouw Antwerpen Noord Antwerpen Noord wordt gekenmerkt door een concentratie van grootstedelijke problemen die ervoor zorgt dat de verzuring de dagelijkse realiteit van bewoners sterk bepaalt. Autochtonen, gevestigde allochtone groepen en nieuwkomers moeten zich tot elkaar verhouden. Er leven veel mensen met een klein of zonder inkomen. De huisvesting is vaak slecht. Het verschillend gebruik van de openbare ruimte zorgt voor botsingen. Mensen begrijpen het anders-doen van medebewoners niet en communicatiemoeilijkheden bemoeilijken het zoeken naar oplossingen. Het aanduiden van zondebokken voor alles wat verkeerd loopt is dan niet veraf. Deze polarisering sluit feilloos aan bij de strategie van het – sterke – Vlaams Belang in deze wijk. Ook de media doet haar duit in het zakje: de berichtgeving houdt hardnekkig vast aan de idee dat het slecht vertoeven is in de wijk. In het zoeken naar oplossingen hebben de stedelijke en de Vlaamse overheid zware inspanningen gedaan om de infrastructuur van de wijk te verbeteren en nieuwe voorzieningen aan te trekken, maar die hebben niet steeds de gewenste voelbare resultaten opgeleverd. Veel bewoners hebben hoge verwachtingen ten opzichte van de overheid en verloren hun macht om zelf vat te krijgen op de problemen. Burgers vervallen in aangeleerde machteloosheid en ‘cliënt’-gedrag. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen We bespreken de acties en activiteiten van de werkdoelen en evalueren naar hun bijdrage tot de realisatie van het werkdoel. •
Zwakkere groepen meer betrekken op het aanbod en de werking van het buurtwerk
Hiervoor hebben we samengewerkt met collega organisaties die een aanbod hebben op het vlak van hulpverlening. Het cliënteel van die organisaties werd specifiek aangesproken om zelf activiteiten op te zetten. Zo werkten we samen met het cliënteel van ModeM en de groepsleden van Recht-Op. Hierdoor hebben zwakkere groepen meer het aanbod kunnen bepalen en is een ruimere groep zwakkere bewoners betrokken. Deze groepen zijn hoofdzakelijk aangesproken rond het culturele aanbod. De betrokkenheid bleek het grootst wanneer zwakkere groepen zelf hun idee aandragen en het concept mee bepalen, zoals bij het Sinterklaasfeest op de Dam. Dit is echter nog in volle ontwikkeling en heeft voorlopig vooral resultaten gehaald naar de samenwerking met de partners. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
contacten in centrum
contacten in centrum contact allochtone moeders
Naam van de werk - kerngroep
i.f.v. bekendmaking/inschrijving culturele activiteiten (Peter Pan, MamaMia, Shakespeare,…) i.f.v. bekendmaking avond 'Doet ie het of doet ie het meer' promoten Sinterklaasfeest op den Dam Doel van de werk - kerngroep
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
100
100
100
30
30
20
25
25
18
Aantal Deelnemers bijeenkomsten
64
Tot
Aantal verschillende
werkgroep sinterklaasfeest
voorbereiden van het sinterklaasfeest in den Dam
4
24
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
sinterklaasfeest
bezoek aan Planckendael
resultaat van buurtschatten in het buurtwerk: competenties van bewoners vergroten om zelf activiteiten en/of projecten in hun buurt te realiseren die de leefbaarheid verhogen of het samenleven aangenamer maken informatie combineren met het vergroten van het sociaal netwerk
bezoek aan Aquatopia
informatie over de waterwereld en sociaal netwerk van mensen vergroten bezoek aan speelgoedmuseum participatie aan museumbezoek en netwerk vergroten culturele uitstap naar de participatie aan cultuur Arenberg
•
8
Aantal verschillende
1
120
120
1
30
30
1
50
50
1
70
70
1
20
20
Afstemmen van de verschillende onthaalwerkingen
Ondanks het feit dat er een heleboel diensten ter beschikking staan van bewoners, is het voor mensen niet steeds duidelijk waarvoor ze bij wie terecht kunnen. Om bewoners effectiever te ondersteunen werkten we aan een duidelijker systeem van doorverwijzing. Zo is er een beter afsprakensysteem voor ModeM. Er is in samenwerking met verschillende organisaties een standby-rol opgemaakt, waarbij telkens een professionele medewerker een dagdeel instaat voor het opvangen van eerste hulpvragen. En is er een kaft ontwikkeld met informatie voor de medewerkers van de standby-rol. Door een duidelijker onthaalsysteem en de betere onderlinge betrokkenheid worden mensen met hulpvragen beter onthaald. Dit onthaalsysteem is duidelijker voor de vrijwilligers. Daarenboven heeft het de onderlinge betrokkenheid en de afstemming van de verschillende onthaalwerkingen bevorderd. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
individuele gesprekken met bezoekers i.f.v. hulpverlening
een laagdrempelig hulpverleningsaanbod voor korte vragen, en mensen de weg wijzen in het hulpverleningslandschap door gepast door te verwijzen
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
12
Aantal verschillende 12
12
65
contact allochtone vrouwen (o.a. ondersteuning bij persoonlijke en/of van Taal*ooR vrouwen) gezinsconflicten (af en toe bemiddelen bij OCMW, school, werk,…)
•
36
36
8
ModeM heeft samen met het basisteam van buurt- en opbouwwerk een signaalfunctie voor gemeenschappelijk terugkerende problemen.
We hebben de hulpvragen geregistreerd en de registratie besproken op het onthaalteam. Door de registratie van de hulpvragen hebben we samen met de directe partners zicht op de noden van de bewoners op vlak van hulpverlening. De signaalfunctie naar de andere welzijnsorganisaties en het beleid is nog te miniem. •
De programmatie van het buurtwerk gebeurt vraaggericht in plaats van aanbodgericht.
Om een activiteitenaanbod uit te werken dat vraaggericht is en niet aanbodsgericht hebben we een werkvorm uitgewerkt om vraaggericht te programmeren. Met de “Doet ie het of doet ie het meerbijeenkomsten”, peilen we via de cirkelmethode naar interesse van bewoners en welke activiteiten ze hiervan willen organiseren. In de buurtkrant werd deze werkvorm beschreven en gepromoot. Op het vrijwilligersoverleg werd deze nieuwe manier van werken uitgelegd, regelmatig getoetst en bijgestuurd. Op deze manier is een diverse groep mensen meer betrokken bij de werking. Het geeft hen zin om zelf meer hun handen uit de mouwen te steken en dingen aan te pakken. Doordat mensen mee het aanbod bepalen komen er ook meer mensen over de vloer. Deze werkwijze zorgt ervoor dat mensen met elkaar in onderhandeling gaan over het aanbod van het buurtwerk en zo leren samenwerken met een diverse groep, met diverse belangen. Op die manier groeiden we uit tot een vraaggerichte werking die met zijn activiteiten beter inspeelt op het diverse publiek in de wijk. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
individuele gesprekken met buurtbewoners
individuele gesprekken met bezoekers buurthuis
Naam van de werk - kerngroep
i.f.v. het buurtgericht werken, uitleggen waarvoor ze allemaal bij ons terecht kunnen en op vragen ingaan die zij hebben over de buurt bezoekers informeren over het bestaande buurtwerkaanbod, maar ook over de evolutie binnen het buurthuis Doel van de werk - kerngroep
Aantal verschillende
50
50
25
120
120
40
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
idee doe er wat mee bijeenkomst
onderzoek naar wat vrijwilligers in het buurtwerk zelf willen organiseren en waar ze interesse voor hebben
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
1
Aantal verschillende 16
16
66
•
Versterken van competenties; ze opsporen en activeren tot het realiseren van een activiteit of een actie.
Om competenties op te sporen en te activeren zetten we een diversiteit van activiteiten op. Om nieuwe competenties actief op te sporen maakten we gebruik van verschillende werkvormen waarmee we in de wijk trokken en mensen aanspraken op hun talenten: buurthuisje buiten, zomerkar, werken met talentenblaadjes, …Om competenties te versterken en ze in te zetten organiseerden we intern wekelijkse activiteiten zoals wereldsnack en Taal*ooR. Deze activiteiten bouwden we zo uit dat diverse groepen er kunnen in participeren en hun talenten kunnen inzetten en ontwikkelen. In de wereldsnack maakte telkens iemand anders specialiteiten uit zijn/haar land klaar, Taal*ooR werd zowel gemend als enkel voor vrouwen georganiseerd. Daarnaast werden zowel de interne als de externe activiteiten mits ondersteuning van een professionele kracht gedragen door de vrijwilligers zelf. Dit ging over het geven van vorming, dragen van bestaande en ontwikkelen van nieuwe activiteiten in de buurtwerking in Antwerpen Noord of Dam-Schijnpoort tot diverse activiteiten in de wijk. Door mensen aan te spreken op hun competenties en hen de mogelijkheid te bieden om er ook iets mee te doen en ze verder te ontplooien merken we dat hun zelfbeeld positiever wordt en hun zelfredzaamheid verhoogt. Dit zorgt ervoor dat mensen er in slagen om zelf een activiteit of een actie ter realiseren. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Individuele gesprekken met vrijwilligers.
vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket Taal*ooR vrijwilligers individueel ondersteunen (feedback geven over culturele achtergrond deelnemers) en opvolgen i.f.v. hun takenpakket Leerondersteuning vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. de Opsinjoren Lentepoets vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket in de boekhouding telefonische contacten met vrijwil vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket contact vrijwilligers Vrijwilligers aanspreken deelname feest + activiteiten Groot Samenlevingsopbouwvrijwilligersfeest met alle steunpunten
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
120
120
15
200
200
40
200
200
40
18
18
12
150
150
15
20
20
2
80
80
15
40
40
30
67
huisbezoeken bij bewoners sociale woningen twee netenstraat Dam
individuele gesprekken met bezoekers buurthuiskar huisbezoeken bij bewoners lange slachterijstr, weilandstr, korte slachterijstraat en korte lobroekstraat
onderzoek naar de behoeften van de bewoners op vlak van buurtgericht werken en naar de knelpunten die ze ervaren bij het wonen in een sociale woning i.f.v. permanente bewonersondersteuning in de sociale huisvesting het verkennen van een bepaald deel van de wijk, met als aanleiding rekrutering voor de lentepoets
huisbezoeken bewoners lange lobroekstraat
het organiseren van een groot buurtfeest in de straat i.s.m. de buurtbewoners contact bewoners v/d burendag promoten deelname aan burendag individuele gesprekken n.a.v. onderzoek rond wonen op de bezoekers rijdend huis privé markt mensen rekruteren en informeren voor buurtwerk en buurtschatten telefonische contacten met info geven over het diverse bezoekers activiteitenaanbod van het buurtwerk contacten in centrum i.f.v. registratie verkiezingen gemeenteraad contacten in centrum promoten iftar contacten in centrum promoten Lichtfeest Oude Badhuis individuele gesprekken i.f.v. samenwerking buurtwerk en deelnemers jongerenwerking buurtschatten (subproject trapveldje) individuele gesprekken met ondersteunen van mensen met een buutschatters idee dat het samenleven in de buurt verhoogt en koppelen aan andere mensen, instanties Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
50
50
40
250
250
20
40
40
40
20
20
20
35 60
35 60
35 60
80
80
20
50
50
40
30 20 15
30 20 15
30 20 5
40
40
12
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
vrijwilligersteam schijnpoort werkgroep buurtfeest werkgroep trapveldje
werkgroep winterbarbeque werkgroep lentepoetsbrunch werkgroep extra animatieaanbod
plannen, voorbereiden en evalueren van de activiteiten voorbereiden van het buurtfeest in de lange lobroekstraat realiseren van een trapveldje in de lange lobroekstraat, samen met bewoners en jongeren ondersteunen van de groep van de marbaixstraat i.f.v. winterbbq afspraken maken en voorbereiden brunch extra animatie op het trapveldje op poten zetten
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
11
110
15
5
50
15
7
40
10
1
3
3
2
6
3
3
9
3
68
werkgroep leerrijke uitstappen ondersteunen van een zelfstandig groepje buurthuisbezoekers die voor de buurt leerrijke uitstappen willen organiseren werkgroep verruiming de Pakistaanse zelforganisatie Pakistaanse zelforganisatie meer betrekken bij de buurt en hun sociaal netwerk veergroten werkgroep voorbereiding uitzoeken welk soort van activiteiten dam activiteiten en ondersteuning belangrijk is voor de bewoners van de sociale huisvestingsblokken werkgroep Nti Raymi de Equadoriaanse zelforganisatie hun netwerk vergroten en meer op de buurt betrekken, i.s.m. Divers!City werkgroep verzelfstandiging het verhogen van de competentie buurtwerk van de buurtbewoners om meer zelfstandig activiteiten op te zetten Nieuwjaarsreceptie CdW Voorbereiding receptie met het hele centrum Offerfeest Voorbereiding feest met S.O.S. Vrijwilligersoverleg overleg met de vrijwilligers van de drie Buurtwerken i.f.v. vrijwilligerstaken en vorming Centrumraad vrijwilligers ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket Voorbereiding Valentijnsbrunch vrijwilligers ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket Voorbereiding Uitstap Federaal Uitstap bespreken + Parlement dagprogramma bespreken
1
6
6
5
15
3
3
9
3
2
12
6
3
30
10
3
30
10
3 6
18 54
6 16
5
12
12
3
4
4
2
3
3
Voorbereiding Taal*ooR-uitstap Museumuitstap plannen Voorbereiding tentoonstelling Museumbezoek voorbereiden met Etnografisch museum allochtone vrouwen
1 1
4 5
4 5
Gelegenheidscomité Twinkelend Noord
Bazaar-voorbereiding met vrijwilligers
3
6
6
Etno-overleg
Voorbereiding Bazaar multicultureel-feest St.Jansplein voorbereiding operette-vorming i.f.v. het beter uitoefenen van de vrijwilligerstaak voorbereiding deelname digitale week Antwerpen (s)chat planning/afstemming
10
150
20
3 1
12 12
4 12
3
21
10
4
12
3
3
6
2
6
48
12
5
35
6
Witwe-project vorming hygiëne vrijwilligers overleg digipolis overleg computer en internetcursussen overleg cursus digitale fotografie overleg lentepoets
planning/afstemming
voorbereiding deelname Lentepoets overleg Taal*ooR (op steunpunt afstemming niveau) Contacten Marokkaanse Federatie
Kennismaking met elkaars huistaakbegeleidingsaanbod
1
3
3
Pakistaanse maaltijd
grote buurtwerkactiviteit met als doel het omgaan met diversiteit te bevorderen en het sociaal netwerk te variëren
1
70
70
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
69
uitbreiding lentepoets
grote buurtactiviteit met als doel de leefbaarheid van de wijk vergroten buurthuiskaravaan buurtactiviteit met als doel het netwerk te vergroten en het omgaan met diversiteit te verhogen koerfeest dam grote buurtactiviteit met als doel de leefbaarheid van de wijk vergroten en het omgaan met diversiteit verhogen buurtfeest idem lentepoetsbrunch idem lentepoets CDW poetsen +ontmoeting tussen de bewoners Buurtpicknick idem Pakistaanse maaltijd Taal*ooR Muziek in de wijk groepsbezoeken met Taal*ooRgroepen aan Muziek in de wijk buurtbarbecue idem Pakistaanse maaltijd opening trapveldje idem koerfeest dam permanenties schijnpoort ontmoeting tussen diverse groepen bewoners organiseren, via een gemeenschappelijke interesse of een gemeenschappelijk belang permanenties CDW onthaal en ontmoeting voor een divers publiek uit de wijk bal van de vrijwilliger happening voor vrijwilligers snack schijnpoort idem bingonamiddag idem valentijnkwis schijnpoort idem nieuwjaarsreceptie schijnpoort idem nieuwjaarsreceptie W VdSplein opendeur Centrum de Wijk en wijkontmoeting sinterklaasfeest resultaat van buurtschatten in het buurtwerk: competenties van bewoners vergroten om zelf activiteiten en/of projecten in hun buurt te realiseren die de leefbaarheid verhogen of het samenleven aangenamer maken kerstwandelzoektocht idem sinterklaasfeest wereldsnack idem sinterklaasfeest activiteiten in buurtwerk buurtwerkactiviteiten die de schijnpoort die grotendeels competenties van bewoners willen zelfstandig worden vergroten om zelfstandig georganiseerd (vb carnavalbal) activiteiten en projecten in hun buurt te realiseren, die de leefbaarheid verhogen zelfstandige clubactiviteiten in mensen en groepen realiseren CDW eigen programma met beperkte ondersteuning Land in de kijker mensen stellen hun land van herkomst voor ondersteunt door beeldend materiaal, maaltijd en drank
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
1
30
30
25
125
20
1
120
120
1 1 1
100 60 150
100 60 150
1 3
20 60
20 45
1 2 100
60 50 450
60 30 40
180
3900
250
1 48 1 1 1 1
120 500 20 15 50 250
120 60 20 15 50 250
1
120
120
1 6 16
15 60 420
15 15 70
80
3500
120
3
180
80
70
Vettige Swa en Pat Patat Turkse bewonersgroep
Turkse happening in Dienstencentrum offerfeest
iftar creaworkshops
computercursussen CDW computerbegeleiding schijnpoort politieke vorming Taal*ooR
Turkse Bewonersgroep Vorming EIK Stemcaravan
•
animatieactiviteit op binnenkoer, werkers bieden buurtmaaltijd aan Turkse bewoners samenbrengen i.f.v. eigen agenda en i.f.v. toeleiding naar andere activiteiten Dienstencentrum De Meermin in contact brengen met Turkse Cultuur en Turkse bewoners Turkse, Marokkaanse en Pakistaanse gemeenschappen bieden offerfeest aan op Stuivenbergplein Iftar op binnenkoer CDW sociaal netwerk vergroten, via een leuke insteek en gezamenlijke interesse leren diverse mensen elkaar kennen computervaardigheden vergroten i.f.v. participatiekansen verhogen computervaardigheden vergroten i.f.v. verhogen van de participatiekansen voorbereiden op de gemeenteraadsverkiezingen conversatie en ontmoeting in diversiteit met Nederlandse taal als medium informatie en vormingsavonden over diverse themata infosessie voorbereiden elektronische identiteitskaart informeren/registreren allochtonen v/d gemeenteraadsverkiezingen
1
150
150
8
160
40
1
50
50
1
300
300
1 10
120 50
120 7
30
150
45
10
40
15
1
15
15
180
6300
280
4
96
80
1
12
12
2
20
20
Een versterkte vrijwilligersploeg runt de cafetaria als laagdrempelig ontmoetingsaanbod met een intercultureel gebruikerspubliek.
Er werden nieuwe vrijwilligers aangetrokken om de cafetaria open te houden. Zij vormen een diverse vrijwilligersgroep (zwak/sterk, allochtoon/autochtoon). Zij komen samen in een regelmatig overleg. Op die manier leert een diverse groep mensen elkaar kennen, leren ze van elkaar en is er een grotere onderlinge solidariteit. De goede stemming en de diversiteit bij de vrijwilligers zorgt voor een betere sfeer en dat maakt de cafetaria aantrekkelijker als laagdrempelig en divers ontmoetingsaanbod in de wijk, voor een grotere groep mensen. Door de verruiming van de groep, meer overleg en de soepelheid van de vrijwilligers is de groep versterkt maar niet zelfstandig. Professionele ondersteuning blijft hier wel nodig. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
vrijwilligersteam schijnpoort Vrijwilligersoverleg
plannen, voorbereiden en evalueren van de activiteiten overleg met de vrijwilligers van de drie Buurtwerken i.f.v. vrijwilligerstaken en vorming
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
11
110
15
6
54
16
71
permanenties schijnpoort
permanenties CDW
ontmoeting tussen diverse groepen bewoners organiseren, via een gemeenschappelijke interesse of een gemeenschappelijk belang onthaal en ontmoeting voor een divers publiek uit de wijk
100
450
40
180
3900
250
b) terugkoppeling naar de projectdoelen Er werden voor het buurtwerk 2 centrale doelen gesteld. •
We werken aan een sterkere sturing en activering die uitgaat van bewoners zelf, in het organiseren van activiteiten, buurtacties en wijkcampagnes.
Uit de resultaten blijkt dat de mensen sterker in hun schoenen staan, zelfstandiger zijn , waardoor ze in staat zijn zelf mee te bepalen en te sturen. Ze organiseren (soms met beperkte steun van een werker) activiteiten en acties waardoor ze trotser op zichzelf zijn en hun talenten aanspreken (ook zwakkere groepen). We hebben echter geleerd dat echte zelfstandigheid op een zeker niveau stopt. De rol van de professionele kracht is ondersteunend en faciliterend, in mindere mate organiserend. •
We creëren een actiecentrum op wijkniveau waar buurtbewoners en organisaties terecht kunnen voor ondersteuning bij het uitwerken van acties of activiteiten en waar vraag en aanbod geschakeld worden.
Dit actiecentrum is in volle ontwikkeling. Mensen worden aangesproken op hun competenties en dit wordt dan gekoppeld aan wat anderen kunnen inbrengen. De werking wordt (o.a. ook door de samenwerking met verschillende partners) steeds duidelijker voor gebruikers en vrijwilligers. In de wijk wordt de werking bekender als een organisatie waar je terecht kunt om ideeën uit te werken en uit te voeren, in de wijken zijn daar al zichtbare resultaten van. We hebben een begin gemaakt, maar moeten op deze lijn doorgaan.
B) Buurtwerk Borgerhout Noord Samenlevingsopbouw Borgerhout Borgerhout Noord is een dichtbevolkt gebied met een hoge kansarmoede graad: hoge werkloosheidsgraad, relatief hoog aandeel OCMW-cliënteel,… De bevolkingssamenstelling is multicultureel: in de actiebuurten is er een aanwezigheid van 62% bewoners van allochtone afkomst. Hierbij is de grootste groep bewoners van Marokkaanse afkomst. De wijk is ook zeer divers op sociaal vlak die vaak – maar niet uitsluitend - ook etnisch gekleurd is. Er is een kloof tussen diverse groepen. De diversiteit is moeizaam hanteerbaar. Er is geen sprake van een intercultureel samenleven in de wijk: de groepen leven naast elkaar. Er zijn weinig ontmoetingsplaatsen waar de diverse bevolkingsgroepen in interactie met elkaar treden. Er zijn vooral (ontmoetings)plaatsen die specifieke groepen aanspreken. Het Buurtwerk De Drei Pleintjes wordt als ontmoetingsplaats ervaren voor autochtonen. In praktijk bereikt de meer interne werking vooral autochtonen met uitzondering van de activiteit Taal*ooR. Via deze activiteit worden allochtonen ook toe geleid naar andere activiteiten en vrijwilligerswerk maar beperkt. De werking wordt gedragen en vormgegeven door autochtone bewoners. De externe werking van Samenlevingsopbouw Borgerhout Noord in de vorm van acties ter verbetering van de leefbaarheid o.m. Barbecue Terloplein, Bloembakkenactie, project Faraomieren en Sorteerstraat Groeningerplein bereikt heel wat Marokkaanse bewoners. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen We bespreken de acties en activiteiten van de werkdoelen en evalueren hun bijdrage tot de realisatie van het werkdoel.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
72
•
We zorgen dat we zichtbaar aanwezig zijn in de wijk. We besteden hierbij bijzondere aandacht aan onze communicatie & PR.
We zijn zichtbaarder in de wijk door promotiemateriaal te verspreiden in de wijk, expliciete vermelding in publicaties en standjes van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad op buurtactiviteiten. Onze zichtbaarheid is hierdoor toegenomen. Meer bewoners zijn daardoor op de hoogte van ons aanbod en maken er gebruik van. De wisseling van de werkers was wel negatief voor de herkenbaarheid. •
Er is een voldoende ruim aanbod van zowel interne als externe activiteiten om de verschillende functies van het buurtwerk (onthaal, ontmoeting, animatie, hulpverlening, vorming en gemeenschapsontwikkeling) te realiseren; er worden hiervoor regelmatig nieuwe initiatieven geïntroduceerd.
Omwille van de beperkingen van de huidige infrastructuur is het interne aanbod klassiek gebleven. De nieuwe accenten zijn een vernieuwing van Taal*ooR en er is maandelijks een cultuurcafé georganiseerd (i.s.m. Recht-Op). Extern hebben we een ruim aanbod ontwikkeld met activiteiten die inspelen op de leefbaarheid van de wijk. We ontwikkelden zowel activiteiten die probleemgericht waren als animatieve en positieve activiteiten. Intern was het publiek beperkt maar reeds diverser dan voorheen. Extern daarentegen bereikten we een ruim en zeer divers publiek. Maatschappelijk achtergestelden werden geactiveerd en hun netwerken werden uitgebreid. Diverse bewoners zijn met elkaar in contact gekomen en bewoners signaleren ons knelpunten in de wijk.
Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
indiv. gesprekken tijdens permanentie
Aantal verschillende
opvangen signalen over wat leeft in de wijk; bij vrijwilligers en bij individuele bewoners (bezoekers) indiv. gesprekken voor en tijdens ondersteuning koks en helpers rond buurtmaaltijd buurtmaaltijd
350
350
52
186
186
16
indiv. contacten voor organisatie bewoners motiveren tot participatie bloembakactie en werkafspraken
36
36
28
indiv. gesprekken: rekrutering ontspanningsweekend
60
60
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
werkgroep permanenten
werkgroep buurtmaaltijd
werkgroep Bloembakactie
info-uitwisseling, ondersteuning & vorming rond onthaal en permanentie info-uitwisseling, ondersteuning & vorming rond koken en buurtmaaltijd coördinatie diverse bewonersgroepen m.b.t. bloembakactie
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
9
81
11
5
42
9
2
16
8
73
werkgroep vuurfeest werkgroep vrijwilligers BBQ werkgroep partners BBQ werkgroep uitstappen vorming vrijwilligers toneel
voorbereiding vuurfeest voorbereiding BBQ / Pleinfeest voorbereiding BBQ / Pleinfeest voorbereiding uitstappen vorming over vrijwilligerswerk, onthaal, "roddelen". repetities
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
2 2 2 8 3
16 13 14 24 30
9 7 7 3 14
10
100
10
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Toneel
3 voorstellingen
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
3
Aantal verschillende 300
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
buurtmaaltijd pannenkoekennamiddag vrijdagavondcafé Bloembakactie lente & winter Vuurfeest BBQ / Pleinfeest Uitstap Brussel & Tongeren Cultuurcafé
ontmoeting, netwerkvorming, info over werking & gezonde voeding ontmoeting, netwerkvorming, info over werking ontmoeting, netwerkvorming, groen in de wijk / sociale netwerken ontmoeting, netwerkvorming, ontmoeting, netwerkvorming, animatie, samenwerking partners ontmoeting, netwerkvorming, cultuurparticipatie. ontmoeting, cultuurparticipatie.
Aantal verschillende
40
920
35
10
195
47
40 2
1173 97
63 73
1 1
143 623
143 623
2
75
55
5
105
32
Naam van de vrijwilligersgroep
Doel van de vrijwilligersgroep
werkgroep permanenten
9
9
5
8
2
8
werkgroep vuurfeest
info-uitwisseling, ondersteuning & vorming rond onthaal en permanentie info-uitwisseling, ondersteuning & vorming rond koken en buurtmaaltijd coördinatie diverse bewonersgroepen m.b.t. bloembakactie voorbereiding vuurfeest
2
8
werkgroep vrijwilligers BBQ
voorbereiding BBQ / Pleinfeest
2
7
werkgroep uitstappen
voorbereiding uitstappen
8
3
werkgroep buurtmaaltijd werkgroep Bloembakactie
•
300
ad hoc aantal
regelmatige vrijwilligers aantal
Er is een goede samenwerking met andere diensten en actoren in de wijk op het vlak van opzetten van animatieactiviteiten (Pleinfeest, BB, cultuurcafé, …) en op het vlak van vorming.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
74
Er is samengewerkt met een diverse groep aan verenigingen en organisaties: bewonersgroepen, Rataplan, Vormingplus, Recht-Op, straathoekwerk en andere actoren. Door de verschillende vormen van samenwerking zijn we gekend bij actoren. Ze willen graag samenwerken en erkennen ons in het bereik van maatschappelijk achtergestelde groepen en diverse groepen. Ze beschouwen ons als kenners van de wijk op het vlak van de leefbaarheid en de bewonersparticipatie. Ook bewonersgroepen doen regelmatig een beroep op onze deskundigheid. Wegens een gebrek aan belangstelling is de vorming niet doorgegaan. Partner
Privaat
Openbaar doel van de samenwerking
aantal contacten
aantal aanwezigen van de doelgroep tijdens contact
lokaal
Recht-Op
x
cultuurcafé
5
x
Rataplan/Roma
x
toeleiding/toneel
10
x
bewonersgroepen
x
8
koor Waelrant
x
bloembakactie, barbecue toneel
3
x
x
x
district
x
sub, potgrond
5
x
dienstencentrum Drossaert
x
toeleiding, buurtmaaltijd
6
x
buurtactiviteiten
8
moskee, zelforganisaties •
x
x
x
De Buurthuisraad is een goed functionerend instrument dat bewoners de kans geeft om actief de activiteiten te plannen en te sturen
Er is een maandelijkse buurthuisraad die een intensieve voorbereiding en actieve rekrutering vraagt. De buurthuisraad zorgt ervoor dat bewoners de kans krijgen om actief de activiteiten mee te plannen en te sturen. De buurthuisraad is een goed draaiend orgaan binnen de werking. De betrokkenheid op activiteiten en de wijk is groot, er zijn veel vrijwilligers, het is een sterk netwerk en beslissingen van de buurthuisraad worden aanvaard omwille van het democratisch karakter. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Buurthuisraad
•
participatie bewoners activiteitenplanning
11
Aantal verschillende 121
13
Dossier Hulpverlening: Kritisch volgen van functioneren experiment individuele hulpverlening in Borgerhout.
Er is deelgenomen aan het netwerkoverleg. Op hulpvragen die binnenkomen in de werking worden beantwoord, daarover wordt er samengewerkt met het straathoekwerk. De kennis van de eigen hulpverlening met maatschappelijk achtergestelden wordt ingebracht in het overleg. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal Deelnemers contacten
75
Tot
individuele hulpverlening
•
hulpverlening en doorverwijzing
Aantal verschillende
185
185
63
We zorgen voor een groter, goed gelegen, mooi, functioneel en goed toegankelijk nieuw gebouw, met een aanbod dat een diverse groep bewoners aanspreekt. De renovatie wordt uitgevoerd samen met bewoners tijdens werkweekends.
Er zijn gesprekken gestart met de vzw Drei Pleintjes om de samenwerking in het nieuwe gebouw te bespreken. Er zijn werkweekends doorgegaan en we hebben andere buurtwerken bezocht om ons te laten inspireren. Dit heeft ervoor gezorgd dat de positie van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad in Borgerhout ten opzichten van de vzw Drei Pleintjes duidelijker geworden is, ook de plaats van de professionele krachten is daarbinnen uitgeklaard. Veel bewoners zijn betrokken bij het nieuwe gebouw. •
De bewonersraad is een goed functionerend instrument om problemen in de wijk aan te pakken en acties op te zetten om de leefbaarheid in de wijk te verhogen.
De bewonersraad gaat maandelijks door en mensen worden ruim uitgenodigd. Vergaderingen worden grondig voorbereid en de bewonersraad is de drijvende kracht achter verschillende acties in de wijk. De bewonersraad is een goed draaiend netwerk tussen actieve bewoners en een plek waar signalen worden gehoord, gebundeld en opgenomen. Er zijn met acties van de bewonersraad ook positieve resultaten geboekt, op die manier krijgen bewoners vat op hun leefomgeving en hebben de acties ook positieve gevolgen voor de leefbaarheid in de wijk. De bewonersraad is bekend bij andere actoren en het beleid. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Bewonersraad
•
bespreking stappen, acties,…
6
Aantal verschillende 78
Er is een goede samenwerking met andere diensten en actoren in de wijk op het vlak van aanpak van problemen in de wijk (dossiers Bewonersraad, …). Dit zorgt voor erkenning als belangrijke actor in de wijk.
De communicatiedeskundige van het stedelijk wijkoverleg is aanwezig op de bewonersraad. Er is een nauwe samenwerking tussen buurtregie, district, de wijkcoördinator, de milieudienst, dienst verkeer, milieupolitie en de verkeerspolitie. Door deze samenwerking rond specifieke acties wordt Samenlevingsopbouw ook gevraagd om steun en advies in andere situaties zoals het bemiddelen bij conflicten tussen bewoners van het sorteerstraatje en op het niveau van het district is er een goede samenwerking met het beleid. Dit zorgt ervoor dat problemen van bewoners au sérieux genomen worden en opgepakt worden. •
Verbreding en verruiming van de werking
Er zijn specifieke initiatieven opgezet om Marokkaanse bewoners beter te betrekken en Taal*ooR werd vernieuwd zodat er een ruimer bereik kwam van nieuwkomers. Door deze activiteiten zijn er effectief meer Marokkaanse bewoners betrokken bij de voorbereiding van buurtinitiatieven. Marokkaanse bewoners vinden nu ook hun weg naar het buurtwerk met vragen of engageren zicht als vrijwilliger. Taal*ooR zorgt tevens voor doorstroming van nieuwkomers naar andere activiteiten van het buurtwerk, ze engageren zich als vrijwilliger. De taalvaardigheid en het netwerk van nieuwkomers in vergroot.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
76
28
Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
individuele gesprekken
individuele gesprekken met bewoners/winkeliers + moskee Bilal individuele gesprekken met bewoners/winkeliers + moskee Bilal Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal verschillende
informeren & motiveren voor registratie verkiezingen, in moskees en op markten en pleinen en BBQ info over komende ondergronds sorteerstraat Groeningerplein
167
167
156
19
19
19
info,uitnodiging & participatie opening ondergronds sorteerstraatje
14
14
14
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
El Wafa
info & motiveren registratie verkiezingen / stemsysteem info over verkiezingssysteem + stimuleren om te gaan stemmen info over werking & problemen ondergronds sorteerstraat
Info & vorming allochtonengroep Info & vorming allochtonengroep Partner
Privaat
moskee, zelforganisaties
x
Openbaar doel van de samenwerking
buurtactiviteiten
aantal contacten
8
Aantal verschillende
2
43
39
1
18
18
14
14
14
aantal aanwezigen van de doelgroep tijdens contact x
lokaal
x
b) terugkoppeling naar de projectdoelen Er werd voor het buurtwerk als centraal doel gesteld : De reguliere werking van Samenlevingsopbouw Borgerhout Noord die uitgebouwd wordt vanuit de lokalen van De Drei Pleintjes – Wijnegemstraat is een werking die buurtbewoners bereikt van Marokkaanse en Belgische afkomst. De werking stimuleert ontmoeting, dialoog en interactie tussen de buurtbewoners van diverse afkomst. De initiatieven die werden opgezet in de wijk rond animatie en leefbaarheid werden gedragen door een gemengde groep bewoners. Deze initiatieven hebben de leefbaarheid verhoogd. De activiteiten die werden opgezet in de lokalen van de standplaats, bereiken een beperkte gemengde groep. Marokkaanse buurtbewoners komen binnen met hulpvragen doch geraken niet betrokken op de andere interne activiteiten wegens o.a. de grote drempel van het activiteitenlokaal met toog. Dit Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
77
probleem wordt aangepakt door de uitbouw van een nieuwe infrastructuur. Vanuit Taal*ooR worden nieuwkomers en allochtonen bereikt dit heeft de ontmoeting en de dialoog gestimuleerd. Zij geraken sporadisch betrokken bij de werking vnl. bij uitstappen. Twee onder hen zijn vrijwilliger geworden. Bewoners werden geactiveerd en betrokken op de leefbaarheid van de buurt. Competenties van maatschappelijk achtergestelden werden verhoogd.
C) Buurtwerk Borgerhout Zuid Samenlevingsopbouw Borgerhout
In de wijk Borgerhout Zuid is er een tekort aan ontmoetingsplaatsen voor kansengroepen waar gewerkt wordt aan hun integratie/emancipatie/participatie en leefomgeving. Er is een tekort aan ontmoetingsplaatsen waar interculturele (etnische en socio-culturele) contacten in een positieve sfeer kunnen verlopen en er is in de wijk te weinig kennis van de kansengroepen in de wijk. Bijgevolg is het aanbod in de wijk niet aan hen aangepast. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen •
Activiteiten (eenmalig of langlopend) voor vermenging van doelgroepen en verknoping van deelwerkingen.
We hebben verschillende vormingsactiviteiten opgezet in de werking: computer, Taal*ooR, naaien en occasionele vorming. Naast de vorming zijn er ook éénmalige verknopingsactiviteiten opgezet zoals valentijn en couscous met de buren. In de dagdagelijkse werking wordt er permanent aandacht besteed aan het mengen van de verschillende groepen zoals bij de pauzes van de vorming. In dit kader organiseerden we ook uitstappen en werkgroepen ter voorbereiding van feesten. Deze activiteiten zorgden voor meer vermenging van hoofdzakelijk Belgische en Marokkaanse doelgroepen. De ontmoeting is vrijblijvend op basis van gemeenschappelijke interesses. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
poëzie voor valentijn couscous en tajine met de buren
•
ontmoeting vrouwen uit verschillende culturen ontmoeting en cultuuruitwisseling
Aantal verschillende
1
20
20
1
40
40
Ontmoetingsmomenten kwalitatief uitbouwen door planning extra activiteiten.
We hebben de ontmoetingsmomenten kwalitatief uitgebouwd door extra activiteiten te koppelen aan de permanentiemomenten zoals haak- en brei, Taal*ooR, gsm-cursus,… En door de uitbouw van een themagerichte werking tijdens de ontmoeting van Marokkaanse vrouwen. Dit zorgde voor meer wisselwerking tussen de vorming en de vaste ontmoetingsmomenten in de buurtwerking. Een meer gevarieerde groep nam deel aan de ontmoetingsmomenten en de activiteiten van de buurtwerking werden beter bekend. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
permanentie buurthuis haak en breigroep
open ontmoeting uitwisseling haak- en
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
200 11
Aantal verschillende 1400 200
50 40
78
buurtmaaltijd en animatieve kleine feesten (Mosselfestijn, sinterklaasbrunch bingo
•
breitechnieken gezellig samen eten
18
540
40
ontmoeting
20
240
20
Oplossingsgericht werking met doelgroepen.
De Marokkaanse vrouwengroep in de werking gaf zelf het probleem aan van de onderwijsachterstand van Marokkaanse kinderen. Ze hebben daar rond een project rond huiswerkbegeleiding en onderwijs opgezet. De school, de Marokkaanse moeders, de gezinsbond en vrijwilligers werkten daarvoor samen. Verder is er ook meegewerkt aan de vorming rond verkiezingen (mensen informeren over mogelijkheden om te stemmen), is de tekst van Borgerhoudt van Mensen (over goed politiek bestuur) besproken in verschillende groepen en is er gewerkt rond het compostpark. Door deze activiteiten zijn doelgroepen geïnformeerd en staan ze sterker. De onderwijsachterstand van Marokkaanse kinderen is aangepakt. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
werkgroep compostpark
afstemmen permanentie en onderhoud binnentuin
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal verschillende
10
60
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
werkgroep huistaakbegeleiding coördinatieoverleg en vrijwilligersbijeenkomst
•
6
Aantal verschillende
7
35
10
Aandacht voor kansarme en nieuwkomers doelgroepen via specifieke activiteiten en individuele opvolging.
Er zijn extra allochtone groepen bereikt via Taal*ooR en de etnisch gemengde naaiklassen. Er is specifiek aandacht besteed aan kansarmen en allochtonen bij de start van de cursus internet. Op die manier zijn er kansarmen en nieuwkomers bereikt. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
intakegesprekken Taal*ooR Individuele gesprekken individuele intake gesprekken
taalniveau en interesses peilen hulpverlening en toeleiding activiteiten inschrijving cursussen (computer, naailessen, koken, gezondheid)
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
40 45
40 45
40 35
246
246
230
79
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
uitstappen Marokkaanse vrouwen en hun kinderen
ontspanning
vormingsbijeenkomsten Marokkaanse vrouwen
info en maatschappelijke oriëntatie
•
Aantal verschillende
220
220
52
7
100
30
Aandacht voor de vrijwilligersgroep (verzelfstandiging van sommige activiteiten/ uitbouw vrijwilligersgroep/ individuele aandacht vrijwilligers).
Activiteiten zoals kleine feesten en buurtmaaltijd worden zelfstandig en/of met meer betrokkenheid van de vrijwilligers opgenomen. Er is een vrijwilligerscontract opgemaakt en het talentenblad wordt bij vrijwilligers individueel besproken. We hebben extra aandacht besteed aan de vorming voor vrijwilligers. Hierdoor worden de meeste activiteiten zelfstandig door vrijwilligers opgenomen. Sterkere vrijwilligers leren maatschappelijk achtergestelde groepen kennen, er ontstaan wisselwerkingen en tussen sommigen ontstaan er onderlinge hulprelaties. Dit heeft gezorgd voor een zeer sterke vrijwilligersgroep die actief is op verschillende facetten van de werking. De zelfstandigheid is echter slechts mogelijk door groepsmatige en individueel sterke ondersteuning en motivatie van een professionele kracht. Soort individuele contacten Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Aantal verschillende
Individuele gesprekken met vrijwilligers individueel ondersteunen en vrijwilligers. opvolgen i.f.v. hun takenpakket
60
60
50
individuele gesprekken met contracten vrijwilligers opmaken/takenpakketten/vormingsbehoeftes
20
20
20
gesprek doelgroep/vrijwilligers
20
20
8
Naam van de werk - kerngroep
conflictbemiddeling
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
vrijwilligersteam
afstemmen permanenties/activiteiten + probleembespreking overleg vrijwilligers naaiklassen afspraken en programma + toonmoment overleg vrijwilligers computer afspraken en programma en taakverdeling overleg vrijwilligers Taal*ooR evaluatie en planning
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
10
100
10
1
5
5
2
22
11
1
10
10
80
overleg vrijwilligers vrouwenwerking
stand van zaken en planning
8
35
7
planningsdag buurtwerking
evaluatie en planning, verknoping en samenwerking info nieuwe reglementering vrijwilligerswerk + contract
1
20
20
1
30
30
infovoormiddag vrijwilligers
Naam van de vrijwilligersgroep
Doel van de vrijwilligersgroep
Onthaalvrijwilligers
permanentie
8
kookgroep
bereiden buurtmaaltijd
10
Vrijwillige lesgevers
occasionele cursussen (gsm, … )
naaicursus
geven naailes + co-begeleiding
5
computercursus
geven computerles = cobegeleiding begeleiden conversatie Nederlands
12
Taal*ooR kerngroep Marokkaanse vrouwen compostvrijwilligers busvrijwilligers
uitwerken programma + permanenties openhouden compostpark en onderhoud binnentuin bussen van het buurtkrantje
feestvrijwilligers
allerlei taken bij feesten
•
ad hoc aantal
regelmatige vrijwilligers aantal
2
12 8 6 12? 80
Inhoudelijk uitbouwen van het vormingsaanbod + verknoping met het geheel van de buurtwerking.
We hebben het vormingsaanbod kwalitatiever uitgebouwd in samenwerking met andere partners en Samenlevingsopbouw Antwerpen stad, dit door de vrijwilligers die les geven beter te ondersteunen met vorming en coaching. Hierdoor worden de competenties van maatschappelijk achtergestelden verhoogd.. En zijn de competenties van vrijwilligers verhoogd, zowel op inhoudelijk vlak als in het omgaan met diversiteit. Er is ook meer doorstroming tussen de vorming en de andere buurtwerkactiviteiten. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Taal*ooR
conversatiegroepen nederlandstaligen nederlandslerenden computercursus basiscursus pc en internet /word naailessen basiscursus naaitechnieken gezondheid en relax kennismakingsreeks alternatieve gezondheid EHBO-reeks kennismakingsreeks EHBO kookgroep uitwisseling van gerechten bezoek digipolis kennismaking digipolis deelname digitale dag kennismaking met ons computeraanbod via chatsessies tentoonstelling Marokko, levend kennismaking met levende erfgoed Marokkaanse cultuur
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
60
360
60
96 60 3
608 180 40
60 30 30
3 3 1 1
40 12 20 20
14 7 20 20
1
15
15
81
uitstap Afrikaans museum Nijmegen
studie-uitstap Nijmegen
info: diëten en toch lekker eten bewuster omspringen met voeding Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
1
25
25
3
35
15
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
filmnamiddag info vakantieaanbod politieke vorming bezoek kringloopwinkel bezoek tentoonstelling immigratie bezoek ckg bezoek dar essalam sensla roze huis/toleda deelname verkiezingen
•
solidariteit met armen in Marokko info en maatschappelijke oriëntatie info en maatschappelijke oriëntatie info diensten uit de buurt info en maatschappelijke oriëntatie kennismaking kennismaking kennismaking diversiteit info over de verschillende politieke partijen
Aantal verschillende
1 2
10 30
10 20
3
25
10
1 1
15 15
15 15
2 1 1 1
35 15 10 15
20 15 10 15
Betrekken en toeleiden van doelpubliek bij activiteiten en initiatieven in de buurt.
Er zijn werkgroepen opgezet in functie van het Koxpleinfeest, het Lentefeest, de deelname aan de burendag,… Hiervoor werden vrijwilligers gerekruteerd bij verschillende activiteiten. Bewoners werden toegeleid naar verschillende andere activiteiten in de wijk zoals de Roma, Atlas, het district, SVV,… Nieuwe diensten in de wijk werden bekend gemaakt via de buurtkrant en er werd een folder opgemaakt rond het sportaanbod voor vrouwen. Op deze manier werden doelgroepen en cursisten ingeschakeld in een ruimer kader en verruimde dat hun netwerken. De bereikte bewoners werden geïnformeerd over de activiteiten en diensten in de buurt en ze leerden ze beter kennen. De folder zorgde ervoor dat er nieuwe vrouwen bereikt werden. Deze werkwijze zorgt ervoor dat een groot deel van de doelgroep van de buurtwerking zich inzet bij feesten en initiatieven in de buurt. De betere bekendheid van diensten heeft ervoor gezorgd dat meer buurtbewoners er gebruik van maken. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
werkgroep lentefeest werkgroep koxpleinfeest werkgroep volksspelen
afspraken voor lentefeest afspraken koxpleinfeest afspraken volksspelen koxpleinfeest werkgroep 10+1 jaar buurtwerk uitwerken verjaardagsfeest buurtwerk buurtraad link buurtwerking en activiteiten in de buurt Naam van de
Doel van de open doelgroep
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal
Aantal verschillende
1 1 1
6 6 8
6 6 8
4
30
8
3
15
8
Deelnemers
82
open doelgroep bijeenkomst
bijeenkomst
bijeenkomsten Tot
Aantal verschillende
bezoek kringloopwinkel bezoek tentoonstelling immigratie
info diensten uit de buurt info en maatschappelijke oriëntatie
1 1
15 15
15 15
bezoek ckg bezoek dar essalam sensla
kennismaking kennismaking kennismaking
2 1 1
35 15 10
20 15 10
b) terugkoppeling naar de projectdoelen De centrale doelen voor het buurtwerk waren: • • •
De buurtwerking is een ontmoetingsplaats voor kansengroepen waar gewerkt wordt aan hun integratie/emancipatie/participatie en leefomgeving De buurtwerking is tevens een plek waar interculturele contacten (etnisch/socio-cultureel) in een positieve sfeer kunnen verlopen. Wij ontwikkelen onze kennis van kansengroepen in de wijk en zetten deze kennis en contacten in om het eigen aanbod en het aanbod van andere actoren in de wijk aan hen aan te passen.
Kansengroepen worden bereikt via de permanentie en het laagdrempelig vormingsaanbod. Zij leren hun weg vinden in de buurtwerking en knopen contacten aan met andere deelnemers. De buurtwerking is op alle vlakken een ontmoetingsplaats voor diverse groepen. Dit gebeurt zowel via gestructureerde activiteiten zoals Taal*ooR of computerles., maar ook via het dagdagelijks ‘bij elkaar’ over de ‘buurthuisvloer’ komen. Het aanbod in de buurtwerking wordt actief bijgesteld volgens de vraag van de doelgroepen.
D) Buurtwerk Deurne Noord Samenlevingsopbouw Deurne Er is een toename van allochtonen en kansarmen in de wijk Deurne Noord, dit brengt spanningen met zich mee in de wijk. Bewoners maken minder deel uit van netwerken (parochie, verenigingen,…), waardoor de sociale cohesie tussen bewoners vermindert. Er is een dalend vertrouwen in de politiek en bestuurlijke overheid. Bewoners ervaren een toenemende verloedering en een toename van de onveiligheidsgevoelens. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen We bespreken de acties en activiteiten van de werkdoelen en evalueren naar hun bijdrage tot de realisatie van het werkdoel.
• Participatie en inspraak verhogen (emancipatie verhogen).Bezoekers, vrijwilligers, deelnemers de werking (de buurt) mee vorm laten geven. Ze versterken in de formulering van hun wensen en verwachtingen in relatie met andere mensen en groepen. Er zijn verschillende structuren opgezet binnen de buurtwerking zodat vrijwilligers de werking mee kunnen vormgeven. De buurthuisraad is omgevormd tot een vrijwilligersraad, er is een plangroep gestart die het cultuuraanbod mee vorm geeft, er is een maandelijkse kookvergadering en er lopen evaluatie en planningsvergaderingen met de computervrijwilligers. Hiermee is de betrokkenheid van de vrijwilligers bij de organisatie verhoogd en de groepsdynamiek gestegen. De maandelijkse kookvergaderingen moeten echter teveel steunen op een te kleine groep mensen. De participatie is zeker verhoogd. Een voorbeeld hiervan is dat nu de mensen (buurthuisbezoekers, vrijwilligers) opmerkingen bewaren om voor te leggen op een vrijwilligersraad. Moeilijkheid hier is wel Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
83
dat er daardoor vaak langer wordt stilgestaan bij problemen en wrijvingen en dat het positieve uit het oog verloren wordt. In de werking zijn er verschillende vrijwilligersgroepen actief. Op de vrijwilligersraad zouden deze verschillende groepen vertegenwoordigt moeten worden. Nu is dit nog niet het geval. De lesgevers van de computergroep en de Nederlandse lessen zijn niet aanwezig. Waardoor er bij hen nog een zeer eenzijdige participatie blijft. De link met de totale werking verloopt daardoor nog moeilijk of wordt niet gemaakt of gevoeld. Door bezoekers, vrijwilligers actief te laten participeren in tot het tot stand komen van het cultuurprogramma krijgen we dit veel beter en sneller uitgewerkt. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Aantal verschillende
Individuele gesprekken met vrijwilligers.
vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket
320
320
45
individuele gesprekken met buurthuisbezoekers
individuele hulpvragen beluisteren / oplossen of doorverwijzen
270
320
242
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
toogvrijwilligers
afspraken maken over het houden van de toog kookploegvergadering voorbereiding van de maaltijden crea-vergadering planning opmaken van de creaactiviteiten cultuurgroepke planning van de cultuuractiviteiten en uitstappen vergadering met lesgevers afspraken maken en lesplanning computer overlopen met de lesgevers computer vergadering lesgevers fotografie afspraken maken en planning overlopen van de lessen digitale fotografie Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal verschillende
1
5
5
9 3
63 45
15 15
2
13
7
3
22
8
4
12
3
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Vrijwilligersraad
2 maandelijkse bijeenkomsten met vrijwilligers en sympathisanten waar er inspraak is en informatie gegevens wordt
Naam van de vrijwilligersgroep
Doel van de vrijwilligersgroep
toogvrijwilligers
organisatie van de toog/bediening
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
5
ad hoc aantal
Aantal verschillende 106
32
regelmatige vrijwilligers aantal 2
4
84
kookploeg
plannen van de kookagenda
Vrijwillige lesgevers computer
planning en organisatie van het geven van computerlessen planning en organisatie van het geven van fotografielessen planning en organisatie van het geven van franse lessen planning en organisatie van het geven van Nederlandse lessen planning en organisatie van het geven van Taal*oor planning van de uitstappen en het cultuurprogramma
vrijwilligers lesgevers fotografie lesgevers Frans lesgevers Nederlands vrijwilligers Taal*oor plangroep cultuur
9
12 10 2 1 2
2
3 7
• Groepsbinding verhogen. Momenten organiseren waarop zowel in huis als buitenshuis ontmoeting ontstaat tussen diverse groepen en binnen de groep onderling. Er zijn vaste ontmoetingsmomenten in de werking. Aan de ontmoetingsmomenten zijn andere activiteiten gekoppeld zoals crea, smul en buurtmaaltijd. Met de vrijwilligers van het buurtwerk zijn er grotere activiteiten opgezet i.s.m. de opbouwwerkprojecten zoals het pottenkijkersfeest. In samenwerking met Talent Op Wieltjes deden vrijwilligers van het buurtwerk vrijwilligerswerk op activiteiten van andere actoren in de wijk zoals de kunstroute van het cultureel centrum in het Rivierenhof en de rommelmarkt op het Bisthoveplein van wijkwerking en de buurtregisseur. Er zijn vormingscursussen georganiseerd. De computercursussen hebben vanaf 2006 een cyclisch verloop. De deelnemers volgen ABC, vervolg ABC, internet en Word achter elkaar. De cursussen digitale fotografie lopen trimestrieel zodat steeds nieuwe mensen kunnen instappen. Er werden cultuuruitstappen georganiseerd. Elke derde donderdag van de maand hebben we een uitstap gepland in Antwerpen. Zo kunnen we de eigen stad beter leren kennen. Deze uitstappen vallen op een donderdag waarop ook Taal*oor gegeven wordt. Bedoeling is om met de deelnemers van Taal*oor ook deel te nemen aan deze uitstappen. De ontmoetingsmomenten op dinsdag en woensdag draaien goed. Door deel te nemen aan activiteiten van andere organisaties verruimen de eigen vrijwilligers hun netwerk en zijn ze meer ingebed in de wijk dan aan een bepaalde werking. De lesgevers geven aan dat ze het leuk vinden om langer les te geven aan een zelfde groep. Lesgevers leren hun cursisten beter kennen. Cursisten leren elkaar beter kennen en leren de buurtwerking beter kennen. Het is organisatorisch eenvoudiger maar er kunnen minder flexibel nieuwe mensen ingeschreven worden. De groepsmix van autochtonen en allochtonen bij de uitstappen lukt nog niet. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
nieuwjaarsreceptie Buurtmaaltijden smul CREA bingo/quiz
cultuuruitstapjes
start van het nieuwe jaar, drink voor de buurt maaltijden bereid door vrijwilligers op donderdag zoet hapje op woensdag bereid door vrijwilligers knutsel en teken activiteit op dinsdag namiddag animatie tijdens openingen op woensdag georganiseerd door de doelgroep cultuuruitstappen, theatervoorstellingen, …
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
1
22
22
43
1075
32
44
528
46
38
570
35
4
60
20
9
180
25
85
cultuur en uitstapjes voor jonge aanbod van cultuur toegankelijk gezinnen en kinderen maken voor jonge gezinnen met kinderen daguitstap daguitstappen met de buurthuisbezoekers afsluitdag werkjaar afsluitactiviteit van het werkjaar in juni Iftar vastefeest als kennismaking lentepoets buurtopkuis, verdeling van broodjes een al de helpers
6
120
25
3
65
42
1
35
35
1 1
11 120
11 120
• Transparantie verhogen. Duidelijk maken wie we zijn, waarvoor we staan, voor wie we er zijn. Het aanbod duidelijk maken en de mogelijkheden tot deelname verduidelijken en stimuleren. De communicatie tijdig inplannen en afstemmen op de doelgroep. Een overzichtelijke planning uitwerken. Maandelijks is er een programmablaadje gemaakt. De aankondigingen van de activiteiten zijn zowel intern als extern overzichtelijker gebeurd. En er is meer regelmaat in de activiteiten gestoken. Enerzijds is de werking transparanter geworden. Zo hebben we een duidelijk jaarprogramma, met tijdig aangekondigde activiteiten. Anderzijds door de personeelsuitbreiding in de tweede helft van het jaar hebben we een herverdeling van taken moeten doorvoeren waardoor het voor vrijwilligers en bezoekers niet altijd duidelijk was bij wie ze waarvoor terecht konden. Deze duidelijkheid moeten we zo snel mogelijk terug herstellen, dit wordt ervaren als een belangrijke houvast. Door deze onduidelijkheid en het soms toch nog dubbel plannen van activiteiten ontstaan er wrijvingen die de groepsbinding niet ten goede komen en waardoor er veel tijd en energie moet gestoken worden deze terug recht te zetten en te herstellen. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
buurtkrant
overlopen van de buurtkrant en nalezen van de teksten
2
Aantal verschillende 2
1
• Vorming Vorming op een efficiënte manier organiseren op maat van de verschillende doelgroepen in de wijk, voor de buurt, door en voor vrijwilligers en in samenwerking met bestaande vormingsinstellingen. Er werden verschillende soorten vorming georganiseerd: computercursussen, Nederlands, Taal*ooR, digitale fotografie, gezond koken, wenskaartjes maken, adresetiketten maken, acces voor lesgevers, EHBO-gevaren in de keuken voor de kookploeg en de buurt. De vraag naar computercursussen blijft relatief hoog. De vraag is hoger dan het aanbod. De cursus gezond koken heeft geleid tot een verhoogde aandacht voor gezonde maaltijden tijdens de buurtmaaltijd. Door de grote diversiteit van cursussen bereiken we een diverse groep. Bij de deelnemers van de computerlessen zien we een verschuiving van mensen van buiten de wijk. Veel inschrijvingen komen er na verspreiding van publicaties van digipolis waarop ons computeraanbod vermeldt wordt. De doorstroming van de lessen is verhoogd door het roterend systeem van lesgeven. Nieuwe lesgevers computer volgden de estafette opleiding bij digipolis. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal Deelnemers contacten
86
Tot
individuele gesprekken met cursisten inschrijvingen van cursisten
Naam van de werk - kerngroep
horen hoe de cursussen lopen, vragen beantwoorden van de mensen het inschrijven van cursisten telefonisch of face-to-face Doel van de werk - kerngroep
Aantal verschillende
105
95
70
140
140
140
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Taal*oor digitale fotografie cursus ABC cursus vervolg ABC cursus internet cursus word cursus grime workshop papier maché Franse conversatie Nederlandse lessen
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Nederlandse conversatietraining voor anderstaligen hoe digitaal foto's verwerken en bewerken beginnerscursus voor computeranalfabeten vervolg cursus, gebruik van de verkenner begincursus internet en e-mail begincursus word
franse conversatielessen gegeven door een vrijwilliger Nederlandse lessen voor anderstaligen Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal verschillende
28
271
27
50
400
80
20
160
32
25 25 2 5 23
200 200
40 40
230
10
100
1100
14
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
workshop EHBO veiligheid in de keuken workshop wenskaartjes maken het maken van wenskaartjes workshop adresetiketten maken het maken van adresetiketten gezond koken vorming rond hoe gezond koken
1 1 1 2
Aantal verschillende 6 7 6 24
6 7 6 12
b) terugkoppeling naar de projectdoelen Het algemene doel werd als volgt geformuleerd: De basiswerking van Deurne Noord vergroot de informele en formele netwerken van een diverse groep bewoners met bijzondere aandacht voor maatschappelijk kwetsbaren. Zij stimuleert ontmoeting en dialoog in diversiteit. Bewoners worden aangesproken op hun mogelijkheden en kwaliteiten (talenten). Vanuit hun talenten wordt getracht bewoners te stimuleren en te activeren om zo meer kansen te creëren. De participatie van bewoners (maatschappelijk kwetsbaren) aan de samenleving wordt verhoogd. De informele en formele en informele netwerken van een diverse groep bewoners is verhoogd. Maatschappelijk kwetsbaren komen aanbod in de werking maar dat zorgt soms voor spanningen en conflicten die de nodige zorg en aandacht vragen. Dit stimuleert echter wel de ontmoeting en de Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
87
dialoog in diversiteit. In samenwerking met het project Lokaal Onthaal Nieuwkomers (LON- Talent Op Wieltjes) worden bewoners systematisch aangesproken op hun talenten en zo gestimuleerd en geactiveerd. Op die manier wordt de participatie van bewoners aan de samenleving verhoogd.
E) Buurtwerk Deurne Zuid Samenlevingsopbouw Deurne
Deurne is een groot district. Er is een grote afstand tussen de bewoners en het beleid. Dit vertaalt zich politiek, in de districtsraad heeft het Vlaams Belang de meerderheid. Er is met andere woorden een minder democratisch draagvlak aanwezig. Bewoners gedragen zich enkel als cliënt en worden ook op die manier aangesproken. Het zijn ‘misnoegde burgers’. Deurne zuid is een wijk met relatief veel bejaarden tav het stedelijke gemiddelde. Zij voelen zich bedreigd door de instroom van jonge allochtonen. Er is nood aan ontmoetingsmogelijkheden voor kansengroepen en aan positieve ontmoeting tussen mensen met verschillende achtergronden. Tot slot is er nood aan een laagdrempelig onthaaltraject voor multi-problem gezinnen. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen Opmerking; de werkdoelen werden nagestreefd in samenwerking met het opbouwwerk in het project Talent Op Wieltjes) en het algemeen welzijnswerk (Metropool) in het onthaal/hulpverleningsproject ModeM. • We beogen een goede beeldvorming van de werking in de wijk zowel naar een diversiteit van bewoners als naar partners en beleid. We hebben de vinger aan de pols wat de leefbaarheid van de wijk betreft. Om dit werkdoel te bereiken werd een brede waaier aan activiteiten opgezet. Er is een gedifferentieerd PR-plan uitgewerkt om diverse doelgroepen te bereiken: advertenties, publicaties, activiteitenblad, buurtkrant, huisbezoeken, PR-stand, PowerPoint, uitlokken van persaandacht, aandacht voor huisstijl. De werking hield de vinger aan de pols bij de bewoners door huisbezoeken, aanwezigheid op ontmoetingsplekken in de wijk en contacten met sleutelfiguren. De afstemming met partners en het beleid gebeurde door de aanwezigheid op buurtactiviteiten van partners, de deelname aan overleg, contacten met districtsbestuur, deelname aan de cultuurraad van Deurne, … PR-activiteiten bleken de gewenste respons op te leveren. Veel signalen van bewoners en partners kwamen bij de werking terecht. De activiteiten van de geïntegreerde basiswerking zijn gekend bij veel bewoners uit de buurt, én bij een divers publiek. Deze diversiteit slaat op leeftijd, klasse, etnie en geslacht. We worden aangesproken op wat er leeft in de wijk. De afstemming met andere partners blijft een pijnpunt in de wijk. Zowel stedelijke als particuliere diensten en projecten worden ingezet vanuit de eigen doelstellingen die moeten gehaald worden. Praktijkwerkers vinden elkaar wel op het veld en trekken volop de kaart van samenwerking, het ontbreekt echter aan een inclusief beleid op hoger niveau. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
huisbezoek huisbezoek
opvolging bezoekers buurthuis informeren i.f.v. projecten
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
50 15
Aantal verschillende 50 15
88
25 8
•
We willen een kwaliteitsvol onthaal zowel naar efficiëntie als naar sfeer.
Om dit te bereiken is er een permanentie buurtrol opgemaakt voor de professionele krachten. Voor de vrijwilligers is er een vorming doorgegaan voor onthaalvrijwilligers, is er aandacht besteed aan kleine hulpvragen, hebben we gezorgd voor een sfeervolle inrichting van de onthaalruimte en voor ruime openingsuren. We organiseerden ontmoetingsactiviteiten in de onthaalruimte. Om ook bewoners goed te kunnen onthalen op andere activiteiten in de wijk maakten we een interactieve PR-stand die makkelijk te vervoeren is. Het aantal deelnemers aan de werking groeit. Bewoners gebruiken het onthaal om op de hoogte te zijn van activiteiten in de wijk. Deelnemers geven aan in gesprekken dat ze de positieve sfeer waarderen. Bewoners van diverse afkomst leren elkaar informeel kennen en geven aan dat ze daar buiten de werking weinig kansen toe hebben. Bewoners die voor het eerst kennismaken met de basiswerking voelen zich goed onthaald. Bewoners die gebruik maken van de basiswerking krijgen op een efficiënte manier de nodige informatie over de werking en over activiteiten van partners in de wijk. • We willen een diversiteit van bewoners bereiken via ontmoetings- en animatieactiviteiten in samenwerking met partners. Het aanbod wordt door vrijwilligers gedragen in samenwerking met het opbouwwerk in het project Talent Op Wieltjes. In dit kader organiseerden we zelf de ontmoetingsactiviteiten, de wekelijkse kookactiviteiten, een trimestriële feestactiviteit, de jaarlijkse gezinsvakantie, gezamenlijke activiteiten voor de deelnemers aan de vorming en maandelijkse cultuuruitstappen. We organiseerden samen met partners: het feest naar aanleiding van de lentepoets, verdeelpunt van bloemen voor Opsinjoren, Taal*ooR in het dienstencentrum, een picknick en een gezinssportdag met KIDS, verwenmomenten in de stedelijke openbare bibliotheek, activiteiten in dienstencentra in het kader van ‘Villa Cabral’, activiteiten in het kader van buurt aan de beurt, activiteiten bij het jaarlijks feest van ontmoetingscentrum den Tip, toer door Deurne met welzijnsoverleg (een rondgang langs laagdrempelige ontmoetingsplekken in Deurne) en Iftar met Sensla (Marokkaanse zelforganisatie). Deelnemers aan de werking bouwen op een informele manier nieuwe netwerken uit. Voor bewoners uit maatschappelijk achtergestelde groepen zijn deze activiteiten belangrijk als opstap naar activering, als mogelijkheid om steunende netwerken te verwerven en omwille van de veilige ruimte die ze bieden. De diversiteit werkt in de ontmoeting die aangeboden wordt maar niet opgedrongen. De werking ademt de sfeer van vrijwilligerswerk uit en werkt activering in de hand. Een grote diversiteit van bewoners neemt deel aan eigen ontmoetingsactiviteiten en aan activiteiten van partners. Deze diversiteit slaat op leeftijd, klasse, etnie en geslacht. Vrijwilligers nemen verregaande verantwoordelijkheid op in het organiseren van het aanbod. De participatie situeert zich op verschillende niveaus: het uivoerende, het plannen en evalueren, de besluitvorming. We moeten echter wel opletten dat de werking geen slachtoffer wordt van het eigen succes. Er is een positieve, dynamische sfeer wat mensen aanzet tot meer initiatief. Dit moet echter nog beheersbaar blijven. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Aantal verschillende
Lentepoets
voorbereiding Lentepoets
2
36
20
cursistendag
voorbereiding cursistendag
1
5
5
afsluitfeest
voorbereiding afsluitfeest
2
28
15
kerstfeest
voorbereiding kerstfeest
3
42
15
kookploeg toogploeg
planning buurtmaaltijd, feestjes,… planning en evaluatie toog
4 3
18 20
6 9
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal Deelnemers bijeenkomsten
89
Tot
gezinsvakantie gezinsuitstap villa Cabral fakkeltocht praatgroep pannenkoeken buurtmaaltijd
vakantie ontmoeting culturele uitwisseling ontmoeting
Aantal verschillende
3 2 2 1 10 10 7
240 50 120 80 100 100 350
80 40 70 80 15 20 60
• We willen een diversiteit van bewoners bereiken via een laagdrempelig, gedifferentieerd vormingsaanbod in samenwerking met partners. Het aanbod wordt door vrijwilligers gedragen in samenwerking met het opbouwwerk in het project Talent Op Wieltjes. Het reguliere vormingsaanbod wordt beïnvloed in het bereik van maatschappelijk kwetsbare groepen. Er werden diverse cursussen georganiseerd door vrijwilligers: computercursussen i.s.m. Digipolis, taallessen Engels en Spaans, Nederlandse conversatie als aanvulling op het reguliere aanbod, Nederlandse lessen als opstap naar het reguliere aanbod en voor deelnemers die ‘uitgeleerd zijn’ in dit aanbod i.s.m. Open School, Huis van het Nederlands en CVO (één cursus door Open school), GSM initiatie, EHBO, crea, bloemschikken, turnen, theoretische autorijlessen, infomomenten over verkiezingen, Europa en Gelijke kansen gesprekken (door Vormingplus ) en Taal*ooR, een wekelijks gespreksmiddag in het Nederlands waar allochtonen de taal oefenen en andere bewoners mee komen praten. Het aanbod spreekt mensen aan op gezamenlijke interesse en doorbreekt op die manier de klassieke groepen van gelijkgezinden . De werking stimuleert ‘levenslang leren’. De samenwerking met professionele partners in het vormingswerk geeft een interessante kruisbestuiving tussen het professionele en het vrijwilligerscircuit. Een grote diversiteit van bewoners neemt deel aan het vormingsaanbod. Deze diversiteit slaat op leeftijd, klasse, etnie en geslacht. Zij bouwen op een informele manier nieuwe netwerken uit. Vrijwilligers nemen verregaande verantwoordelijkheid op in het organiseren van het aanbod. De participatie situeert zich op verschillende niveaus: het uitvoerende, het plannen en evalueren en de besluitvorming. De toegankelijkheid van het professionele aanbod voor kansen groepen wordt verhoogd en er is een wederzijdse versterking door de afstemming met het aanvullende vrijwilligersaanbod. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
lesgeversvergadering computerploeg EHBO opvoedingsondersteuning taalles computer bloemschikken crea theoretische autorijlessen
planning en evaluatie lesgevers planning en evaluatie computerles cursus EHBO voor vrijwilligers informatiesessies opvoedingsondersteuning conversatie Spaans, Engels, Frans, Nederlands cursussen computer cursus bloemschikken cursus crea cursus autorijlessen
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
3 3 1 2
20 11 15 22
10 4 15 22
140
4120
78
200 10 10 8
10100 250 70 60
65 25 10 8
90
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Taal*ooR bezoek parlement gsm-initiatie vorming over de verkiezingen
open conversatiemomenten
40 1 4 1
Aantal verschillende 320 54 18 40
15 54 20 40
• We willen aanspreekpunt en motor zijn van vrijwilligerswerk. We willen kansarme bewoners activeren vanuit een recht op participatie aan het maatschappelijke leven. We doen dit in samenwerking met het opbouwwerk in het project Talent Op Wieltjes. Het volledige ontmoetingsaanbod en vormingsaanbod werd door vrijwilligers verzorgd. Bijkomende taken werden door vrijwilligers opgenomen : onthaal en toog, PR, klussen, bussen, plooien van folders, inrichting onthaal. De buurtwerker zorgt voor het ‘managen’ van de vrijwilligers. We organiseerden vrijwilligersraden waar nieuwe initiatieven besproken werden, activiteiten geëvalueerd werden en waar vormingsvragen aan bod kwamen. Praktische afspraken worden gemaakt in regelmatig werkoverleg met vrijwilligers, in groep of individueel. Er werden op regelmatige basis ‘beloningsfeestjes’ georganiseerd voor vrijwilligers. Het buurtwerk werkte nauw samen met Talent Op Wieltjes. Talent Op Wieltjes schakelde vrijwilligers naar bestaande organisaties of verenigingen in Deurne op langdurige basis of voor éénmalige activiteiten, individueel of in groep. Kwetsbare vrijwilligers werden dikwijls ingezet in buurtwerkactiviteiten. Voor hen zijn extra ondersteuningsactiviteiten nodig. Waar Talent Op Wieltjes bewoners stimuleert en ondersteunt om nieuw initiatieven te ontwikkelen, nam het buurtwerk hierbij andere taken op, zoals koken voor mensen van begeleid wonen, sessies over opvoedingsondersteuning, inrichten van een speelstraat. Buurtwerk kende en gebruikte de database voor vrijwilligers en organisaties van Talent Op Wieltjes en deed intakegesprekken met potentiële vrijwilligers. Vrijwilligers kregen vorming op maat. Hiervoor werd samengewerkt met Talent Geeft Vorming (TGV) een stedelijk project van samenlevingsopbouw Deurne in samenwerking met vormingspartners. Deelnemers aan de werking werden voortdurend aangesproken om zich in te zetten. We trekken ook de wijk in om bewoners ‘warm’ te maken voor vrijwilligerswerk en nieuwe initiatieven uit te lokken. Het resultaat is dat de beeldvorming van de werking verruimd is. Naast aanspreekpunt voor multiproblem gezinnen met hulpvragen en ontmoetings- en vormingswerking in diversiteit zijn we een broeinest voor vrijwilligerswerk. De werking is gekend als aanspreekpunt voor vrijwilligerswerk. Individuele bewoners vinden de weg of worden verwezen door partners. Maatschappelijk kwetsbare bewoners nemen vrijwilligerstaken op en bewoners ontwikkelen nieuwe vrijwilligersinitiatieven. Er is echter te weinig aanbod voor de inzet van maatschappelijk kwetsbare vrijwilligers. Buurtwerk speelt hier een belangrijke rol. Om het recht op deelname aan het maatschappelijke leven voor deze groepen te vrijwaren zal er meer beïnvloedend moeten gewerkt worden naar andere actoren in de wijk.
Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Individuele gesprekken met vrijwilligers Naam van de
vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket Doel van de werk - kerngroep
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal
60
Aantal verschillende 60
Deelnemers
91
30
werk - kerngroep
bijeenkomsten Tot
plooi-vouw-busploeg vrijwilligersraad
planning en evaluatie plooi-vouw-bus planning en evaluatie buurtwerk
Naam van de vrijwilligersgroep
Doel van de vrijwilligersgroep
Onthaalvrijwilligers
PR
Toogvrijwilligers Lesgevers
cursus geven
opbouw/afbraak/decoratie
2 2 ad hoc aantal
Aantal verschillende 25 65
regelmatige vrijwilligers aantal 0
3
4
6
0
19
10
12
kookvrijwilligers
6
8
plooi-vouw-busploeg
5
10
• We willen empowerend werken met mensen in multi-problem situaties en hen schakelen naar de achterliggende hulpverlening in samenwerking met Metropool in het ModeM-project. We werken daarvoor een kwaliteitsvol onthaal uit, betrekken cliënten van ModeM in de activiteiten van de basiswerking en werken met hen activeringstrajecten uit. In dit kader werden de onthaalpermanenties opgezet. Op de onthaalpermanenties werd het afsprakenboek van de ModeM hulpverleners beheerd, worden kleine hulpvragen opgevangen en geregistreerd. Deelnemers aan de basiswerking werden toegeleid naar ModeM. We delen de zorg voor de ModeM-cliënten. Hulpvragers kunnen ook op andere momenten dan de permanentiemomenten van ModeM in de werking terecht. We voorzien activiteiten op maat van ModeM zoals de jaarlijkse gezinsvakantie, uitstappen en feesten. ModeM cliënten worden ingezet en ondersteund om actief deel te nemen aan Talent Op Wieltjes. We namen actief deel aan het welzijnsoverleg Deurne waar een 40-tal diensten 2 maal per jaar samenkomen. Cliënten van ModeM werden zo ook vlotter geschakeld naar het werkingsaanbod en activiteiten van partners. Door de inzet van hulpverleners in de basiswerking, kan buurt- en opbouwwerk zijn rol ten volle opnemen. Tegelijk zorgt ModeM ervoor dat de werking aanspreekpunt is voor hulpvragen wat ook extra druk geeft. Door de samenwerking over sectoren heen (Samenlevingsopbouw en Metropool) slaagt ModeM er in mensen in multi-problem situaties die dikwijls als de ‘drop-outs’ binnen de hulpverlening benoemd worden te schakelen naar de reguliere hulpverlening. • We willen maatschappelijk kwetsbare bewoners toeleiden naar het bestaande cultuuraanbod en we willen het cultuuraanbod verruimen via sociaal-artistieke projecten die we opzetten met bewoners om de participatie aan cultuur te verhogen. We organiseerden maandelijks een culturele uitstap of activiteit met financiële ondersteuning van cultuurparticipatie. We zetten het sociaal-artistieke project GeKunst op in samenwerking met het district Deurne, het OCMW Antwerpen, OCMW Arena, met Vormingplus en de winkeliersbond. Het project ontstond vanuit interesse en talenten van een aantal bewoners. Deelnemers van begeleid wonen, OCMW , werkwinkel en buurtwerk vormden een groep die creatief aan de slag wilden in een leegstaande oude cinema (Capri) in de winkelstraat. De deelnemers konden proeven van een aantal technieken die hen aangeleerd werden door amateur-kunstenaars. Onder sociaal-artistieke begeleiding gingen ze zelf aan de slag. Hun kunstwerken werden tentoongesteld op de kunstroute van het cultuurcentrum in Rivierenhof Deurne en tijdens de feestelijke vernissage in de Capri als afsluiting van het project. Bewoners kregen een plastiek eitje dat ze zelf artistiek konden bewerken en dat verwerkt werd tot een buurtkunstwerk. De eitjes werden verspreid via verenigingen en door de winkeliers. De sociaal-artistieke projecten hebben een grote uitstraling in de wijk en zorgen voor een positieve dynamiek. Deelnemers worden geprikkeld om verder iets te doen met hun talenten. Ze ontwikkelen Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
92
15 40
nieuwe netwerken. Maatschappelijk kwetsbare bewoners nemen deel aan de cultuuruitstappen. De samenwerking met partners in de sociaal-artistieke praktijk biedt hen kansen om hun werking te laten beïnvloeden door de impulsen die vanuit de wijk komen. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
GeKUNsT
sociaal-artistiek project
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
17
Aantal verschillende 150
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
GeKUNsT optredens ontbijtfilm theater,musical tentoonstelling
toonmoment
15
4 1 4 3 4
Aantal verschillende 120 20 20 90 60
b) terugkoppeling naar de projectdoelen We willen het sociaal kapitaal in de wijk activeren en benutten. We focussen daarvoor op potenties en competenties vanuit het recht op deelname aan het maatschappelijke leven. We experimenteren met nieuwe vormen van sociale verbondenheid in diversiteit. We spreken mensen eerder individueel aan op basis van gezamenlijke interesses om bestaande groepen te overstijgen. We schakelen mensen in multi-problem situaties naar regulier hulpverlening vanuit het recht op maatschappelijke dienstverlening. De basiswerking van Deurne Zuid heeft de informele en formele netwerken van een diverse groep bewoners vergroot. We hadden daarvoor bijzondere aandacht voor maatschappelijke kwetsbaren. We stimuleerden ontmoeting en dialoog in diversiteit. Bewoners werden aangesproken op hun mogelijkheden om zich in te zetten als vrijwilliger en om kansen te creëren in de wijk. De participatie van maatschappelijk kwetsbaren aan de samenleving werd verhoogd in het bijzonder op het vlak van maatschappelijke dienstverlening.
F) Buurtwerk Kiel Samenlevingsopbouw Kiel
Het Kiel is een wijk van uitersten. Op vele vlakken bestaan er verschillen tussen de wijk en de gemiddelden voor Antwerpen stad. Er wonen in de wijk meer jongeren, maar ook meer ouderen dan gemiddeld in de stad. 1 op 4 inwoners huurt een sociale woning. Het gaat dan voornamelijk over appartementen in blokken of hoogbouw. De sociale huisvesting heeft dan ook een grote impact op de wijk. Het Kiel is een duidelijk voorbeeld van een gesegregeerde omgeving. Zowel de etnische achtergrond als de sociale klasse zorgen voor breuklijnen. Voor een aantal bevolkingsgroepen bestaat er een intern draagvlak om het sociale isolement te doorbreken. Voor veel bewoners is het echter ‘ieder voor zich’. Vooral de Marokkaanse gemeenschap is verdeeld en daardoor moeilijk te mobiliseren. De aanwezige organisaties in de wijk zijn in vele gevallen enkel gericht op een specifiek segment van de bevolking. Ontmoeting met anderen en het nastreven van de maatschappelijke mix staat bij de Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
93
120 20 10 60 20
meeste organisaties niet op het programma. De segregatie uit zich ook binnen publieke ontmoetingsruimten: pleinen, lokalen worden geclaimd door bepaalde groepen. a)acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen •
De buurtwerking is een werking waarin een diversiteit aan buurtbewoners (waaronder maatschappelijk kwetsbaren) zich herkennen. De werking is ingebed in de wijk, is laagdrempelig en toegankelijk. Dit wordt zowel waargemaakt in de bestaande werking in buurtwerk De Tiret en zaal Crescendo als in de nieuwe locatie NOVA.
We hebben ervoor gezorgd dat de lokalen van buurtwerk De Tiret en zaal Crescendo aan buurtbewoners en buurtorganisaties goedkoop verhuurd werden. We stelden het buurwerk en de Crescendo open in het kader van Buurt-in-zicht en voor stedelijke partners en diensten. De organisaties/verenigingen: OKIDO-mobiel, Black Rebels, VIVA en Afribel zijn mee naar NOVA verhuisd. We hebben bezoekers, vrijwilligers en partners geïnformeerd en warm gemaakt voor de verhuis, door actief deel te nemen aan de opendeurdag, individuele babbels met bezoekers, vrijwilligers en verantwoordelijken van verenigingen. Door de besprekingen in de NOVA kerngroep (met partners) en door de vrijwilligersraad actief te betrekken bij de conceptvorming hebben we de laagdrempeligheid en de toegankelijkheid van de interne werking en uitbating bewaakt. Hierbij is ook aandacht besteed aan de functie en het uitzicht van het onthaal in NOVA. Bij de aankondiging van het aanbod, de bewegwijzering en de invulling van het bib-punt is er speciale aandacht uitgegaan naar niet-Nederlandstaligen, bezoekers en vrijwilligers van het vorige buurthuis,…Het vroegere buurtwerk is uitgebouwd/omgevormd tot een NOVA-bar. Vrijwilligers hadden hierin een doorslaggevende stem en de openingsuren van het buurtwerk zijn overgenomen in de NOVA-bar. Vrijwilligers zijn betrokken door bvb. de zorg voor de planten door een vrijwilligster in het gebouw. Door de verhuur van lokalen heeft het buurtwerk een positief imago voor individuen en verenigingen in de wijk. We zijn tegemoetgekomen aan werkelijke noden in de wijk. Het NOVA gebouw biedt echter niet dezelfde mogelijkheid. De lokalen zijn enkel te huren door organisaties, verenigingen en diensten. Individuele wijkbewoners geven aan dat er nood is aan neutrale en goedkope infrastructuur om te huren. De overgang naar NOVA is praktisch gerealiseerd. Voor de verenigingen is de overstap niet enkel positief. De hoge huurprijzen, het ontbreken van extra inkomsten op drankverbruik en het verlies van ‘eigenheid’ zijn minpunten. De overgang naar het nieuwe gebouw was voor een aantal mensen een verademing om eindelijk een definitieve stek te hebben. Mensen hebben hun bezorgdheden kunnen uiten en werden ‘gerustgesteld’. De NOVA-kerngroep had een hoog vergaderritme en draaide slecht. De verschillen en de nood aan afstemming werd duidelijker. Omdat niet alle verschillen even makkelijk overbrugbaar bleken is de afstand tussen de verschillende organisaties groter geworden. Een voorbeeld hiervan is dat het BAR-T project vanuit buurt- en opbouwwerk door de andere partners afgeblazen werd en gerecupereerd door een nieuwe invulling te geven aan het oorspronkelijke idee. Dit zorgde voor wrevels bij de professionele krachten. Desondanks is de inspraak van bewoners toch gerealiseerd kunnen worden, alhoewel de marges door het samenwerking (noden en vragen van andere partners) strikter zijn dan in het vroegere buurtwerk. Voordeel is dat in de nieuwe NOVAstructuur de aandacht voor kansengroepen en diversiteit ingebakken zit door de missie, achtergrond en visie van de partners (Recht-Op, buurtsport en Samenlevingsopbouw). De onthaalruimte is echter een te open ruimte waarbij verschillende drempels moeten worden ‘overwonnen’. Het constant mee opvolgen van de onthaalbediende is hierbij cruciaal. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Aantal verschillende
ploegje planten
opvolging en verzorging van planten bij de verhuis
4
12
3
Werkgroep BarT
voorbereiding samenwerking sociaalartistiek project
4
21
6
Naam van de
Doel van de open doelgroep
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal
Deelnemers
94
open doelgroep bijeenkomst
bijeenkomst
bijeenkomsten Tot
Kerstbuffet Buurthuispermanenties
•
Ontmoeting, kerst vieren Ontmoeting, ontspanning, informatie, doorverwijzing
1 120
Aantal verschillende
25 2400
25 100
Het buurtwerk geeft het vrijwilligerswerk een centrale plaats in de dagdagelijkse werking. Werving,inwerking,ondersteuning en erkenning zijn hierbij de kernwoorden.
Om dit te realiseren is er een maandelijkse vrijwilligersraad en zijn er individuele gesprekken ter ondersteuning van vrijwilligers. Er is aandacht voor de werving via de buurtkrant, Kielse Klanken Krant, website, individuele babbels. We hebben individueel voor elke vrijwilliger aandacht besteed aan het statuut van de vrijwilliger en de verzekering. Vrijwilligers van Taal*ooR zijn ondersteund door vorming. Tot slot zijn de vrijwilligers in de watten gelegd door een vrijwilligersfeest, -uitstap en – receptie. Op deze manier hebben vrijwilligers inbreng in de planning en evaluatie van activiteiten. De helft van alle activiteiten in NOVA worden voor een belangrijk deel door de vrijwilligers gedragen. Vrijwilligers hebben nood aan ‘een luisterend oor’. Door de werving komen er spontane aanbiedingen van mensen die zich willen inzetten. De methodische ondersteuning van vrijwilligers verhoogd de kwaliteit van de werking en mensen voelen zich erkend en gewaardeerd. Het is ook voor beleidsmakers ondertussen duidelijk dat dit centrum enorme mogelijkheden in zich draagt qua engagementen van bewoners. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal contacten
Deelnemers
Tot
Aantal verschillende
Individuele gesprekken met BH - vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket vrijwilligers
169
102
27
vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket
43
43
15
32
22
6
Individuele gesprekken met Taal*ooR vrijwilligers
Individuele (extra) ondersteuning Intensievere begeleiding en opvolging vrijwilligers van vrijwilligers Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Vrijwilligersgroep Taal*ooR Vrijwilligersgroep Buurtwerk
Afspraken i.v.m. Taal*ooR
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
evaluatie, planning en voorbereiding van activiteiten buurtwerk
4 10
Aantal verschillende
19 110
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Vrijwilligersreceptie
receptie
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
16 16
2
Aantal verschillende
40
21
95
Taal*ooR vorming bij het Huis van het Nederlands
vorming
Naam van de vrijwilligersgroep
Doel van de vrijwilligersgroep
Taal*ooR vrijwilligers
Begeleiden van Taal*ooR
Vrijwilligers Buurtwerk
opvolgen permanentiemomenten buurthuis, planning activiteiten
•
1
ad hoc aantal
6
6
regelmatige vrijwilligers aantal
7
9
10
16
De omwonenden zijn op de hoogte van de nieuwe functie van de NOVA
Omwonenden zijn op de hoogte gebracht van de nieuwe functie van NOVA door een infovergadering, een opendeurdag, een winterwensenfeest, publicaties in KKK en buurtkrant en door individuele babbels. Op die verschillende wijzen werden weerstanden geuit (bvb. over het verdwijnen van de bibliotheek) en er zijn daarop antwoorden gekomen van het beleid en partners. NOVA is intussen wel bekend bij een heleboel buurtbewoners. Door de brede waaier aan organisaties en activiteiten (cultuur, sport, school, sociaal) is het niet makkelijk om een helder beeld te geven van NOVA. Er zijn bewoners die nog een (te) eenzijdig beeld hebben over de werking. Het aantrekken van mensen van niet-Belgische origine wekt bezorgdheid op bij een aantal buurtbewoners. •
Tijdens de vaste permanentiemomenten zijn er extra inspanningen gedaan om mensen van verschillende groepen met elkaar in contact te brengen.
Hiervoor is specifiek aandacht geweest door een Afrikaanse buurtmaaltijd in het kader van AVEproject Afribel en de buurtmaaltijd in samenwerking met Open School. Door een nieuwe infrastructuur moeten mensen niet meer noodgedwongen in hetzelfde lokaal pauzeren, wachten, voorbij elkaar komen. Er is dus meer nood aan specifieke activiteiten om mensen samen te brengen. Mensen samenbrengen in één ruimte was geen garantie voor daadwerkelijk contact. Soms bevestigde het contact zelfs de negatieve beeldvorming. Met de Afrikaanse buurtmaaltijd is dat echter wel gelukt maar dat was te beperkt in opzet. •
Het buurtwerk heeft een actieve rol in de PR en de communicatie van de NOVA. Daarnaast beschikt het buurtwerk over eigen communicatiekanalen
Het buurtwerk heeft een eigen buurtkrant behouden, er is een koffiebabbel doorgegaan in De Pyramide (i.k.v. Brede School), de website van Samenlevingsopbouw en Nova-Kiel en er was de deelname aan de redactie van Kielse Klanken Krant. In de wijk wordt de eenvoudige aanpak van de buurtkrant geapprecieerd, mensen vragen er echt naar. We moeten nog nader bekijken hoe de verhouding is met Kielse Klanken. De buurtkrant verschijnt tweemaandelijks, KKK driemaandelijks. We hebben weinig zicht op het effect van de andere publicaties. We stellen ook vast dat de Kielse klanken, bedoeld als uithangbord voor het ruimere Nova-overleg, nog niet door alle partners als gedegen instrument wordt gehanteerd. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Koffiebabbel Piramide •
Info en toeleiding
3
Aantal verschillende
70
32
Het buurtwerk heeft deelnemers actief toegeleid naar de verschillende NOVA- partners. Zowel naar de kernpartners als naar het Nova- platform. Ruimer stimuleert en activeert het buurtwerk bezoekers en wijkbewoners om deel te nemen aan activiteiten en initiatieven op stedelijk, Vlaams en provinciaal niveau.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
96
Hiervoor zijn individuele gesprekken gebeurd met vrijwilligers en bezoekers. We hebben aandacht besteed aan constante bekendmaking van activiteiten van verschillende partners. We hebben deelgenomen aan verschillende activiteiten van andere actoren in de wijk zoals de wandeltochten van vakantiegenoegens, de tweedehandsbeurs van de gezinsbond, het cultuurcafé, de activiteiten van buurtsport, de info voor de ‘laatstejaars’ van Open school, de kom uit uw Kot en stem-actie en het operette bezoek Roma. We leiden mensen toe naar de Boekenkaravaan, het vrijwilligersfeest van Samenlevingsopbouw en Antwerpen aan het woord. Bij een aantal samenwerkingen heeft dit gezorgd voor een geslaagde effectieve toeleiding van deelnemers. Andere samenwerkingen waren eerder service gericht i.f.v. aankopen. De ‘laatstejaars’ van Open school zijn goed doorgestroomd naar Taal*ooR, minder naar de activiteiten van de andere NOVA kernpartners en het platform. In de individuele gesprekken hebben mensen een antwoord gekregen op hun vraag en zijn doorverwezen. Sommige mensen vinden echter nog steeds niet zelfstandig de weg naar andere activiteiten (waar ze nood aan hebben). Vanuit het buurtwerk moeten we samen deze stap zetten of moeten mensen constant gestimuleerd worden om deze stap te zetten. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal contacten
Deelnemers
Tot
Individuele gesprekken met BH- Toeleiding, doorverwijzing,… bezoekers,Taal*ooRdeelnemers,…in functie van andere activiteiten Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
375
Aantal verschillende
375
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Voorbereiding Operettebezoek Vorming voor deelnemers 'De Lustige Weduwe' (Roma)
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
1
Aantal verschillende
10
Leesbevordering i.s.m. Leesweb
Wandeltochten
10
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Slotfeest Boekenkaravaan theaterbezoek 'De Lustige Weduwe'
92
Aantal verschillende
1 1
70 10
60 10
deelname aan uitstappen Vakantiegenoegens
2
15
10
met Taal*ooR naar de zoo Vrijwilligersfeest RISO
uitstap
1 1
20 15
20 15
Stille Mars Tweedehandsbeurs
signaal geven
1 2
18 150
18 150
Open School (laatste jaar) Kom uit uw kot
Info en toeleiding
1 1
5 150
5 150
bijwonen van operette-voorstelling in Roma
stedelijke samenkomst van RISOvrijwilligers 11 03 06
i.s.m. Gezinsbond: beurs voor 2° hands kinderkleding, speelgoed
Stemkaravaan in functie van gemeenteraadsverkiezingen
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
97
Antwerpen aan ‘t Woord
•
Voorbereiding Stadsgesprek over 'Plekken van ontmoeting'
2
25
25
Het buurtwerk is één van de voortrekkers van het NOVA- platform
Om dit waar te maken volgden we de vergadering van de NOVA brunch en de vergaderingen van ‘klein Nova’- overleg. Dit heeft ervoor gezorgd dat we vaste partner zijn, ook in de voorbereiding van de vergaderingen. Het sociaal-cultureel verenigingsleven heeft op die manier een soort waakhondfunctie opgenomen door kritisch te kijken naar inspanning van professionele diensten en organisaties (zowel stedelijk als nietstedelijk). •
Het buurtwerk leidt allochtone verenigingen toe naar het NOVA- overlegplatform en stimuleert hen om zich actiever op te stellen in de buurt.
De vereniging Afribel en Samenlevingsopbouw werkten daarvoor nauw samen aan het project AVEKiel. De buurtwerker nam de coaching op van het project. Afribel neemt ook deel aan de NOVAbrunch en het ‘klein’ NOVA overleg. De vzw Madrassa Arahma stelde zich voor op de Nova-brunch, de organisatie Imzorne nam deel aan de opkuisactie van Opsinjoren. En de vereniging ADAV kreeg ondersteuning bij hun aanvraag bij de Koning Boudewijnstichting. Op die manier heeft de vereniging Afribel een actieve inbreng in NOVA. Andere activiteiten waren tot nu toe éénmalig of beperkt. De activiteiten zorgden er echter wel voor dat de allochtone gemeenschap op het voorplan werd geplaatst. Dit zorgde er ook voor dat Marokkaanse mannen bereikt werden bij de opkuisacties in de buurt. Door tijdsgebrek en personeelswissels bleef de professionele ondersteuning daarna te beperkt zodat het geen bestendiging kreeg. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal contacten
Deelnemers
Tot
Aantal verschillende
individuele contacten met verantwoordelijken van vzw's
activering van Marokkaanse verenigingen
98
60
11
coaching AVE-Kiel
gesprekken met projectverantwoordelijke AVE-Kiel in functie van realisatie projectdoelstellingen
14
14
14
leden van ADAV
ondersteuning werking vzw & toeleiding naar Buurtwerk
7
7
4
Turkse moskee
info en werving actie registratie als kiezers & Taal*ooR
4
4
4
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Stuurgroep AVE-Kiel
opvolging planning van de projectactiviteiten
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
10
Aantal verschillende
65
8
Aantal Deelnemers bijeenkomsten
98
Tot
Kennismaking Imzourne Iftar- vastenverbreking
•
info en kennismaking
Aantal verschillende
1 1
Buurtbewoners komen naar El Fathmoskee om samen de Iftar te beleven
6 25
6 25
Het buurtwerk zet activiteiten en samenwerkingsverbanden op om ontmoeting in diversiteit te realiseren.
Als vaste activiteit gebeurde dit door Taal*ooR (gespreksgroepjes Nederlands) en door verschillende sportieve activiteiten zoals het damesturnen, de oriëntaalse dans en de netbaltraining. Verder waren er ook nog de concertavonden van Muziek in de wijk, het vrouwenfeest en offerfeest in samenwerking met het inloopteam en Open School, de Iftar-vastenverbreking op uitnodiging van El Fath-moskee. Het project AVE-Kiel werd in dit kader opgezet samen met Afribel en in dat kader had de vrouwendag, het vertelevenement en de dag van de verlichting plaats. Alle activiteiten met uitzondering van de netbaltraining zorgden voor ontmoeting in diversiteit en waren geslaagde activiteiten. We moeten er wel aandacht aan besteden dat activiteiten niet te éénmalig zijn of dat ze zich beperken in publiek (bvb. enkel Afrikanen en Belgen bij een activiteit van Afribel en geen Marokkaanse mensen). De samenwerking werd in dit kader als heel positief geëvalueerd. Bij het werken in diversiteit kunnen onbedoelde neveneffecten ontstaan zoals bevestiging van verschillen. Dit proberen we zoveel mogelijk te ondervangen. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal contacten
Deelnemers
Tot
contacten deelnemers winterwensenfeest, LINKS Naam van de werk - kerngroep
gearrangeerde ontmoetingen via fotoportretten
Doel van de werk - kerngroep
Aantal verschillende
10
10
10
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Aantal verschillende
Werkgroep Muziek in de Wijk
planning, uitvoering en evaluatie van 4 concertavonden in juli
3
40
15
werkgroep LINKS
voorbereiding LINKS voor op Winterwensenfeest
5
10
3
Taal*ooR Nederlandse conversatie
Ontmoeting tussen buurtbewoners van Belgische en niet-Belgische afkomst + Nederlands oefenen
42
1025
91
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Vrouwenfeest AVE-kiel Vertelavond AVE-Kiel
Ontmoeting, ontspanning en informatie Buurtbewoners vertellen Kielse verhalen
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
1 1
Aantal verschillende
200 75
200 75
99
Kookateliers AVE-Kiel
Ontmoeting tussen wijkbewoners : kookinitiatie en samen eten
1
25
25
Dag Van de Verlichting AVEKiel
Verhalen uit religieuze en filosofische denkrichtingen
1
60
60
Muziek in de Wijk
4 concertavonden op het Alfons De Cockplein
4
2300
800
Vrouwenfeest '07
Ontmoeting, ontspanning,…(i.s.m. Open school, Inloopteam,..)
1
200
200
Koken met Taal*ooR Offerfeest i.s.m. Inloopteam
Ontmoeting met Taal*ooR
1 2
30 165
30 102
•
Ontmoeting, feesten
Het buurtwerk geeft positieve impulsen aan het samenleven in de buurt, het Alfons De Cockplein in het bijzonder.
Om dit werkdoel te realiseren hebben we ingespeeld op kansen die zich voordeden. Zo was er een opkuisactie in samenwerking met vzw El Fath op het Alfons De Cockplein, de concertavonden van Muziek in de wijk, de samenwerking met ‘buurt aan de beurt’ in Waarlooshof, de bemiddeling tussen bewoners in de Braemblokken en de enquête in het kader van de omgevingsanalyse. De inspanningen om met Muziek in de Wijk het Alfons De Cockplein een positieve stimulans te geven loont op langere termijn. De werking is bekend bij jongeren en organisaties en zorgt voor goodwill. Andere activiteiten gaven een positieve impuls maar zijn beperkter qua blijvend effect. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal contacten
Deelnemers
Tot
Enquête
•
in functie van omgevingsanalyse
13
Aantal verschillende
13
13
Het buurtwerk legt de link tussen mensen en organisaties met verschillende competenties en signalen en leerbehoeftes uit de buurt
In dit kader hadden de professionele werkers hiervoor permanent aandacht in hun contacten met buurtbewoners. Zo werden een aantal individuele competenties aan het bestaande aanbod gelinkt. Verder werd er meegewerkt aan het project Down-Town, zijn er contacten met buurttoezicht, ging de inzamelactie zwempakken door en was er de ondersteuning van OKIDO, kinderopvang in NOVA. Door deze acties zijn er linken gelegd tussen mensen en organisaties met verschillende competenties uit de buurt. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal contacten
Deelnemers
Tot
gezinsbond Naam van de werk - kerngroep
verzamelen uitleenzwempakken
1
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
1
1
100
Tot
werkgroep openstadionfonds
•
voorbereiding Downtownproject
3
Aantal verschillende
9
3
Het buurtwerk gaat in op individuele hulpvragen en legt de focus op kwalitatieve doorverwijzing
In het kader hiervan is geëxperimenteerd met het in kaart brengen van persoonlijke netwerken van hulpbehoevende vrijwilligers en is er actief doorverwezen naar Recht-Op en OCMW. Het in kaart brengen van de persoonlijke netwerken vroeg veel personeelstijd en bracht niet de gewenste resultaten op. De andere doorverwijzingen waren geslaagd. b) terugkoppeling naar de projectdoelen Het buurtwerk is een knooppunt in de wijk met als sleutelwoorden: openheid, gedragenheid, contactmogelijkheid met aandacht voor zwakkere groepen. We houden de vinger aan de pols in de omgeving waar we werken. De deelnemers maken op een respectvolle manier gebruik van het buurtwerk. De maatschappelijk kwetsbare groepen herkennen zich in het aanbod van het buurt- en opbouwwerk. Deelnemers van het buurtwerk gaan op een positieve manier om met de diversiteit binnen de werking. Bewoners van Marokkaanse afkomst participeren aan de (buurt)activiteiten. De draagkracht van de Marokkaanse gemeenschap en het verenigingsleven is versterkt. Het buurtwerk heeft zich ingebed in de nieuwe NOVA-structuur en respecteert hierbij de insteek van de andere partners. •
Ten aanzien van interne werking
Algemeen kunnen we stellen dat in de 1° jaarhelft het steunpunt erin slaagde om een knooppunt te realiseren in de wijk, met een duidelijk accent op zwakkere groepen. In het complex De Bosschaertstraat 7 deelden we de huisvesting met Schoolbrug en Buurtbeheerbedrijf Manus. Daarnaast hadden we een beheersopdracht i.v.m. zaal Crescendo, waardoor we een service-functie hadden naar bewoners en organisaties in de wijk. Ook de aanwezigheid van Open School met Nederlandse Taallessen opende heel wat perspectieven naar ondersteuning (kinderopvang, ontmoeting, feesten…) Het accent qua inzet van onze instrumenten lag iets meer op opvang van (hulp)vragen, receptief werken (zaalverhuur), doorverwijzing i.v.m. tewerkstelling (Manus). De beheerstaken vergden wel veel personeelsinzet, maar de return in termen van waardering voor de buurtgerichtheid was dit waard. Met de intrek in het Nova-gebouw samen met de andere partners (CC De Kern, Bib-punt, Buurtsport, Recht-Op vzw) kende de werking een nieuw ‘nulpunt’. Ook al werden de vaste ontmoetingsmomenten van het Buurtwerk overgenomen en zou je op het eerste zicht van een verderzetting van de werking kunnen spreken, toch is er een duidelijk accentverschil. De praktijk van de Nova-werking verwijst veel meer dan in het verleden naar het concept van een sociaal-cultureel centrum. We herkennen immers elementen van: -
-
-
Educatie: mensen komen naar de Nova om iets bij te leren, zowel formeel als informeel. Het gaat dan om taallessen, bijeenkomsten van Taal*ooR, workshops computer en cursussen TaiChi/yoga/Oriëntaalse dans als duidelijke vormingsmomenten. Maar daarnaast kunnen wijkbewoners ook kranten en tijdschriften raadplegen en werken met 4 beschikbare p.c.’s in de onthaalruimte. Recreatie/animatie: de Nova-bar ontwikkelt zich tot een ontmoetingsplek, maar dan anders dan een klassiek café, al was het maar dat de ruimte én de keuken voornamelijk door vrijwilligers van Samenlevingsopbouw worden getrokken en uitgebaat Daarnaast heeft het aanbod van Buurtsport een uitgesproken recreatief karakter. Cultuur: de duidelijke inbreng van de beheerder van het gebouw, CC De Kern, in de programmatie zorgt ervoor dat het gebouw ten dele de sfeer uitstraalt van een wijkgericht cultuurcentrum. Ook de interesse en inspanningen van het Middelheimmuseum vormen
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
101
-
terzake een meerwaarde. Nova ontwikkelt zich tot een trefcentrum van waaruit culturele impulsen worden gegeven. Het team drukt regelmatig de bezorgdheid uit om de kansarme en eerder volkse doelgroepen de gepaste aandacht te geven. Welzijn/ activering van burgers: per definitie het terrein waarop we met Samenlevingsopbouw een bijdrage willen leveren. Laagdrempeligheid, contactmogelijkheid met aandacht voor zwakkere groepen en het bieden van kansen om zelf verantwoordelijkheid te dragen in het gebouw maken dat deze activering kansen krijgt.
De praktijk van Nova bevindt zich dus op het kruispunt, of de doorsnede, van deze vier sectoren. Als lokaal steunpunt van Samenlevingsopbouw zijn we volop mee aan het werken aan dit dynamisch proces (zie verder onder ‘structuren’) In de De Bosschaertstraat (eerste jaarhelft) was de bestaande werking vrij stabiel en was er, mede door de nadrukkelijke vraag van onze organisatie, tijd en ruimte gemaakt voor een omgevingsanalyse. Zowel kwantitatief (gegevens van Databank Sociale Planning) als kwalitatief (interviews met bevoorrechte getuigen) gingen we op onderzoek uit. Onze medewerker van Marokkaanse afkomst had dan weer veelvuldig contact met de Marokkaanse doelgroep. Op die manier konden we in meer dan voldoende mate een vinger aan de pols houden in onze wijk. In de tweede jaarhelft ging veel energie naar het samenkomen en –wonen onder één dak van de verschillende Nova-partners. We planden wel een wijkgerichte bevraging, geïnspireerd op het project ‘Buurtschatten’, maar de uitvoering liet op zich wachten tot februari 2007. •
Ten aanzien van bewoners
Diversiteit is een feit, ook en vooral in de werking van het steunpunt Kiel. In 2006 waren er een aantal krachtige realisaties terzake, vooral in de vrouwenwerking. Een steeds steviger wordend samenwerkingsverband tussen ons steunpunt, het Inloopteam Zuidrand (opvoedingsondersteuning) en Open School (Nederlandse Taalles) legde een goede basis voor diverse feesten (Vrouwenfeest, Offerfeest, Suikerfeest). Telkens stonden deze bijeenkomsten garant voor een portie puur plezier, maar met een duidelijke ondertoon van geïnspireerde interculturaliteit. Een prettig neveneffect van deze evenementen is dat er een evidentie is gegroeid in de werking (bezoekers en vrijwilligers) t.a.v. diversiteit. Er is wel degelijk wederzijds respect gegroeid. Bij wijze van voorbeeld: de in beginsel misschien weinig verdraagzame vrijwilliger apprecieert de inspanning van vrouwen van niet-Belgische afkomst om Nederlands te leren. De allochtone cursist respecteert de eigenheid/ eigenzinnigheid van de Vlaamse toogvrijwilliger tijdens pauzemomenten. Gedurende 2006 konden we voor de contacten met de Marokkaanse mannen en verenigingsleven rekenen op de inzet van een werker van die afkomst, jammer genoeg slechts een zestal maanden. Dit resulteerde in enkele opmerkelijke acties, zoals een vrij spectaculaire opkuisactie op de SintBernardsesteenweg. Ook het element van kleur in het team creëerde op zich al respect en openheid voor diversiteit van bezoekers en vrijwilligers. Maar in de tweede jaarhelft, na de intrek in het nieuwe Nova-gebouw en het weggaan van de Marokkaanse medewerker, is deze lijn zo goed als stilgevallen. Gelukkig zijn er nog de collega’s van ‘Mankracht en Zonen’ (De Acht vzw) en Samen op Straat van onze eigen organisatie. Zij kunnen ongetwijfeld terzake zeer zinvol werk verrichten, bij voorkeur met inzet van onze werkkracht(en) het komende werkjaar Wat bereik van maatschappelijk kwetsbare groepen betreft: ook hier is algemeen de evaluatie dat in de eerste jaarhelft (periode De Bosschaertstraat) de Belgische kansarme bewoner meer de weg vond naar het aanbod dan in de nieuwe infrastructuur. Een voortdurend aandachtspunt in de nieuwe Nova is dan ook het evenwicht in bereik tussen kansarme, volkse en middenklassenbewoners •
Ten aanzien van structuren
Als algemeen doel wilden we het buurtwerk laten inbedden in de nieuwe Nova-structuur met respect voor de insteek van de andere partners (cultuur en sport). We zagen in de tweede jaarhelft echter een moeizaam proces van naar elkaar toe groeien en tegelijk een stijgende profileringsdrang. Op het eerste zicht wat contradictorisch, maar aan de andere kant wellicht onvermijdelijk: iedere partner heeft tenslotte zijn eigen missie, visie, doelen en te behalen resultaten. De afgelopen maanden waren er enkele ‘grensconflicten’ of werden op zijn minst de grenzen afgetast.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
102
Meer ten gronde kunnen we verwijzen naar de veranderde situatie doordat in het collegebesluit van maart ’06 het Cultuurcentrum De Kern als beheerder van het gebouw werd aangesteld. Waar voorheen in de besprekingen het samenwerkingsverband meer het karakter van gelijkwaardigheid had, komen we nu stilaan in een situatie waarbij Nova evolueert naar een bijhuis van CC De Kern, met onder dit dak een aantal ‘bevoorrechte’ gebruikers: Samenlevingsopbouw, Buurtsport en RechtOp. De vraag dient gesteld of er in de nabije toekomst nog veel energie en tijd moet gaan om de oorspronkelijke verwachtingen (met name gelijkwaardigheid in partnerschap) in te lossen. Niettemin moet het buurtwerk zich terdege realiseren dat een expliciete verwachting is dat de informele ontmoetingsmomenten in de Nova-bar op een kwalitatieve manier ingevuld worden. En dit onderscheidt ons van de andere partners, die eerder aanbodsgericht werken (voorstellingen, cursussen, tentoonstelling).
G) Buurtwerk Berchem Samenlevingsopbouw Berchem In de wijk Oud-Berchem is er veel vereenzaming. Er zijn veel alleenstaande buurtbewoners die een heel beperkt netwerk hebben. Dit is vaak in combinatie met of als gevolg van verscheidene persoonlijke problematieken op sociaal, financieel, familiaal, juridisch, psychologisch/psychiatrisch,… vlak. De ernst van de problematieken neemt toe. Een groep bewoners in de wijk leeft van beperkt inkomen. In de wijk wonen mensen van diverse origine. Het is soms moeilijk samenleven met de buren – in een straat – op een plein. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen •
Het buurtwerk biedt voor een grotere groep mensen een plaats waar mensen mekaar kunnen ontmoeten. Er nemen meer mensen deel aan activiteiten en er komen meer mensen eten.
Om dit werkdoel te realiseren heeft het buurtwerk ruime openingsuren. Die van maandag tot donderdag wordt ’s middags eveneens een verse maaltijd aan lage prijs voorzien. In dit kader werd de crea-club hervormd naar een langdurige workshop en werd er een vormingsreeks opgestart rond dieren in huis en in de stad. De groep vaste buurthuisbezoekers (=mensen die minstens één keer per week langskomen) is uitgebreid. Er komt dagelijks een grote groep mensen eten. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Individuele gesprekken met vrijwilligers.
vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
72
Aantal verschillende 72
103
40
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Crea-club-activiteiten
Kaarsenmakerij (Huis)dieren in de stad •
Verruiming van buurtwerkaanbod om nieuwe mensen te betrekken en om het reeds gekend publiek te laten kennis maken met andere soort activiteit, initiatie en vervolmaking in het kaarsen maken reeks infomomenten rond huisdieren
Aantal verschillende
4
16
7
9
74
21
4
48
21
Er nemen meer mensen deel aan activiteiten.
Om dit werkdoel te realiseren werden aantrekkelijke activiteiten uitgewerkt zoals feesten, de barbecue, theatervoorstellingen, daguitstappen en een weekend uitstap. De crea-club is hervormd naar een langdurige workshop onder professionele begeleiding (kaarsenmakerij). Buurtbewoners worden op de hoogte gebracht van activiteiten in Posthof via de buurtwerkzending. Dit zijn strooibiljetten met de aankondigingen die op naam gebust worden naar een hele ruime adressenlijst. Daarnaast worden buurtwerkbezoekers extra aangesproken als ze in het buurtwerk zijn. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Voorstellingen in het CC Berchem
Kansengroepen op een betaalbare manier aan zo veel mogelijk verschillende culturele activiteiten laten deelnemen Voorstellingen via partners b.v. Kansengroepen op een betaalbare OCMW manier aan zo veel mogelijk verschillende culturele activiteiten laten deelnemen Uitstappen Kansengroepen op een betaalbare manier aan zo veel mogelijk verschillende culturele activiteiten laten deelnemen Weekend Nieuwjaarsfeest Nieuwjaarsreceptie Posthof BBQ Feest van Ateljee Compostee Volksspelen animatie tijdens de feestperiode om vooral de buurthuisbezoekers zonder sociaal netwerk te bereiken Sportieve activiteiten bv Verruiming van buurtwerkaanbod om minigolf, wandeling nieuwe mensen te betrekken en om het reeds gekend publiek te laten kennis maken met andere soort activiteit,
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
9
86
21
7
51
16
39
1 1 1 1 1 3
17 78 110 170 35 31
17 78 110 170 35 15
4
42
23
104
Info over elektronische identiteitskaart
informatie over de toepassingen van de nieuwe elektronische IK
1
6
6
Energie-info
informatie over zuinig energieverbruik in kader van de Welzijnszorgactie educatieve uitstap vanuit de Taal*ooR-groep maar opgezet i.s.m. buurtwerkster - enkel voor vrouwen Feest om de vrijwilligers te bedanken voor hun inzet.
1
12
12
1
59
59
1
33
33
Bezoek aan MIAT
Vrijwilligersfeest
•
Er is een grotere diversiteit binnen de bereikte groep.
In dit kader werd Taal*ooR (conversatiegroep Nederlands) georganiseerd voor vrouwen. Naast de conversatiemomenten worden ook vorming en uitstappen georganiseerd. De uitstappen richtten zich naar vrouwen van Marokkaanse en Turkse origine die zelden op eigen initiatief weg (kunnen/mogen). De uitstappen werden aangepast aan hun mogelijkheden. Door deze uitstappen geraken de deelneemsters meer betrokken op hun omgeving. Het enthousiasme om op stap te gaan bij de deelneemsters is erg groot, met verschillende vragen en voorstellen tot gevolg. In dit kader wordt er ook nauw samengewerkt met het opbouwwerkproject, de buurtdienst en het arbeidszorgproject. Er is een grote diversiteit aan mensen die over de vloer komen is toegenomen. Die diversiteit slaat op maatschappelijke kwetsbaarheid, interesses, leeftijd, etnische origine,… Ook mensen met een zware problematiek worden mee opgenomen in de werking. •
Buurthuisbezoekers en buurtbewoners worden betrokken en krijgen inspraak bij de planning en organisatie van buurtwerkactiviteiten. Vrijwilligers zijn sterker en er is een grotere en diverse aanwezigheid op de buurtraad.
De buurtraad is een belangrijk kanaal. Het is een inspraakorgaan van het buurtwerk waarop iedereen is uitgenodigd (via de buurtwerkzending en affiche). Voorstellen en suggesties kunnen op de buurtraad ingebracht worden. De aanwezig buurtwerkbezoekers gaven aan te merken dat er rekening gehouden werd met hun voorstellen; Er werken nieuwe accenten in de activiteiten voorgesteld zoals zwemmen en petanque. Er namen enkele nieuwe mensen deel aan de buurtraad. De buurtraad wordt eveneens als infokanaal gebruikt voor nieuws uit de verschillende projecten die ook in het geïntegreerd wijkcentrum lopen. Niettegenstaande merken we een duidelijk afnemende belangstelling voor deze formule van inspraak. Buurtwerkbezoekers blijven echter wel betrokken op de werking door de buurtwerkster rechtstreeks aan te spreken met voorstellen en ideeën. Er moet nagedacht worden over een nieuwe aanpak voor inspraak.
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Toogvrijwilligers Kookvrijwilligers Busvrijwilligers Vrijwilligers van Ateljee Compostee Crea-vrijwilligers
Aantal verschillende
Werkvergadering i,v,m, het werk in de cafetaria Werkvergadering i,v,m, het koken op maandag Werkvergadering i,v,m, het bussen van de buurthuiszending Werkvergadering i,v,m, het compostparkje
3
17
8
3
16
8
2
11
13
5
4
4
Evaluatie en voorbereiding van de crea-club-activiteiten
6
17
3
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
105
Naam van de vrijwilligersgroep
Doel van de vrijwilligersgroep
Toogvrijwilligers
Openhouden van de toog in het buurthuis tijdens de openingsuren 9 uur - 17 uur van maandag tot en met donderdag Koken van drie-gangen-menu op maandag voor de buurthuisbezoekers De buurthuiszending met aankondiging van Posthof-activiteiten bussen bij ruim 400 adressen in Berchem Openhouden van het composthoekje driemaal per week Voorbereiden en mee begeleiden van de crea-activiteiten Ondersteuning bij algemene taken : vuilbakken buiten zetten, administratie klasseren, klusjes opknappen
Kookvrijwilligers Busvrijwilligers
Ateljee Compostee vrijwilligers Crea-vrijwilligers Buurtwerkvrijwilligers
•
ad hoc aantal
regelmatige vrijwilligers aantal 11
7
8
6
9
8
4
3
3
2
7
4
De bewonersinbreng en –participatie van buurtbewoners in Oud-Berchem is vergroot met een betere en positievere omgang met de buren tot gevolg.
Hiervoor ondersteunden we de bewonersgroep in de Maatschappijstraat. De bewoners zijn erg gemotiveerd om regelmatig feesten of andere activiteiten op te zetten in hun straat. Ze geven duidelijk aan dat het leuk is om hun buren beter te leren kennen en ze werkten samen met opsinjoren en de inspraakdeskundige van het wijkkantoor.
Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Huisbezoeken Individuele gesprekken met bewoners Naam van de werk - kerngroep
opstarten van bewonersgroep en activiteiten in Maatschappijstraat ter voorbereiding van de verschillende activiteiten in de Maatschappijstraat Doel van de werk - kerngroep
Aantal verschillende
35
75
75
13
37
9
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Bewonersvergadering Maatschappijstraat
Voorbereiding van de verschillende straatactiviteiten in 2006
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
5
Aantal verschillende 46
106
15
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Buurtontbijt en aanplanting geveltuinen in Maatschappijstraat Straatfeest in Maatschappijstraat
Aantal verschillende
Eerste activiteit om bewoners te activeren
1
28
28
Tweede activiteit om bewoners te activeren
1
75
75
b) terugkoppeling naar de projectdoelen Het buurtwerk organiseert ontmoetingsmogelijkheden in de wijk Oud-Berchem voor diverse buurtbewoners met nadruk op kansengroepen. Er is duidelijk een groter bereik in aantal en diversiteit : - stijgend aantal bezoekers in het buurthuis en het sociaal restaurant. - stijgende aantal deelnemers aan de verschillende buurtwerkactiviteiten - grotere diversiteit van autochtone bezoekers : mensen met zware persoonlijke problematieken met dikwijls ‘anders’ gedrag zijn welkom en worden aanvaard. - deelnemers van andere projecten nemen ook hoe langer hoe meer deel aan de verschillende buurtwerkactiviteiten De huisregels zijn een gedragscode over hoe de buurthuisbezoekers zich dienen te gedragen in het buurtwerk of op activiteiten georganiseerd door het buurtwerk. Hierbij ligt de nadruk op respect voor anderen. Ze hangen uit in het buurtwerk en zijn zo voor iedereen duidelijk. Er kan ook naar verwezen worden. De etnische diversiteit wordt nog niet voldoende bereikt. Historisch gegroeid : aparte integratiewerking in het buurtcentrum specifiek voor die doelgroep. Het buurtwerk richtte zich op autochtone buurtbewoners met aandacht voor de meest zwakken. Er was geen traditie van ‘gemengde’ activiteiten.
H) Project 28: Diversifeit Team Borgerhout
Eén op vier bewoners van Antwerpen is allochtoon of van vreemde origine. In Oud Borgerhout Noord is 1 op 2 bewoners van vreemde origine, voornamelijk Marokkaanse afkomst. Het gaat om zo’n 7400 bewoners. In de statistisch omschreven buurten Sint-Jan en Sint-Anna ligt dit aandeel nog hoger. Hier is ongeveer 62 % van allochtone afkomst of in totale cijfers: zo’n 4925 bewoners, wonende in deze twee wijken, zijn allochtoon. Hiervan zijn zo’n 2990 bewoners nieuwe Belgen. Dit wil zeggen dat zij de Belgische nationaliteit hebben aangevraagd en gekregen. Binnen de geregistreerde vreemdelingen (niet-Belgische nationaliteit) van buiten de EU zijn bewoners met de Marokkaanse nationaliteit (71.6 % Oud Borgerhout Noord) het sterkst vertegenwoordigd. Zo’n 11.5 % (Oud Borgerhout Noord) komt uit andere streken van Afrika. Verder is de wijk onder meer gekenmerkt door een lage werkzaamheidgraad (47 % t.o.v. 58 % Stad) , hoge werkloosheidsdruk ( 41,2% voor niet-EU'ers) en een relatief hoog aandeel OCMW-cliënteel (3.9 t.o. 2.6 stad). Vele bewoners van allochtone afkomst zijn maatschappelijk kwetsbare bewoners. De werking van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad in Borgerhout Noord moet dan ook open en toegankelijk zijn voor deze bevolkingsgroep. In Oud Borgerhout Noord is El Wafa, een Marokkaanse zelforganisatie, actief en 2 moskeeën. Zij richten zich vooral op de eigen gemeenschap. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
107
De werking van Samenlevingsopbouw Borgerhout Noord bevindt zich in de lokalen van vzw De Drei Pleintjes. Het Buurtwerk De Drei Pleintjes wordt als ontmoetingsplaats ervaren als een plaats voor autochtonen. Het oorspronkelijk buurtwerk is door de vzw uitgebouwd en draagt nog steeds sterk de stempel van deze vzw. De nieuwe infrastructuur in de Wijnegemstraat is een kans om de werking van buurt- en opbouwwerk Borgerhout Noord enerzijds en de werking van de vzw anderzijds elk een eigen gezicht te geven. Diversifeit werkt hieraan. Het project startte in september 2006 a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen •
Het team heeft meerdere contacten gelegd met informele netwerken en losse bewoners in de wijk binnen de Marokkaanse gemeenschap maar ook binnen de autochtone gemeenschap.
We organiseerden een ontspanningsweekend voor een erg diverse groep bewoners. De contacten die we hiervoor legden, worden in het vervolg van het project verder gebruikt •
Binnen de bestaande werking is de aandacht voor gemengde activiteiten verhoogd en voor activiteiten die de Marokkaanse bevolking beogen als doelgroep
In 2006 gebeurde hiervoor voornamelijk voorbereidend werk. We nemen dit punt mee naar 2007. •
Er is een band opgebouwd met organisaties en actieve bewoners uit de Marokkaanse gemeenschap.
In 2006 gebeurde hiervoor voornamelijk voorbereidend werk. We nemen dit punt mee naar 2007. •
Er is ruimte gecreëerd binnen de bestaande werking voor de betrokkenheid van Marokkaanse bewoners op de werking.
We werkten in het najaar een toneelproject uit in samenwerking met Rataplan. We leidden bewoners toe naar het project. De groep toneelspelers, maar ook de groep decorbouwers werd zo een erg diverse groep. Tijdens de uitwerking van het toneelproject stond Samenlevingsopbouw Antwerpen stad in voor de ondersteuning van de meest kwetsbare deelnemers en bemiddelden wij tussen de artistiek begeleiders en deze deelnemers. We werkten eveneens actief mee aan de bekendmaking van de voorstelling. Hiervoor organiseerden we onder anderen een fakkeltocht met buurtbewoners om het gedragenheid in de buurt te bevorderen. Vrijwilligers uit het buurthuis en de ruimere werking stonden tijdens de voorstellingen in voor de vestiaire en dergelijke. Er werden drie uitverkochte voorstellingen gespeeld. •
Het team bouwt een visie uit rond intercultureel werken.
In 2006 gebeurde hiervoor voornamelijk voorbereidend werk. We nemen dit punt mee naar 2007. b) terugkoppeling naar projectdoelen Het toneelproject was een eerste wervende activiteit in het project. Het werken aan de projectdoelen start in 2007.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
108
I)
Bijdrage tot operationele doelstelling 3.1
Alle buurtwerken bereiken op een actieve manier een grote groep maatschappelijk kwetsbare bewoners en werken daarmee actief aan het verhogen van hun participatie. Maatschappelijk kwetsbare groepen worden actief opgezocht via huisbezoeken, straatcontacten, aangepaste activiteiten (bvb. aandacht voor de prijs), samenwerking met andere diensten,… In de meeste buurtwerken weerspiegelen vrijwilligers en bezoekers de diversiteit in de wijk. In locaties waar het buurtwerk uitgebouwd in hetzelfde gebouw als andere partners bewaken we vanuit Samenlevingsopbouw sterk de toegankelijkheid voor maatschappelijk kwetsbare bewoners en de diversiteit. De infrastructuur van het buurtwerk biedt echter niet steeds de mogelijkheden om toegankelijk en aangepast te zijn aan de grote diversiteit aan bewoners in de wijk. In drie wijken was dat de aanzet om te zoeken naar een nieuwe en meer aangepaste infrastructuur. Daarnaast zijn in alle wijken succesvolle inspanningen gedaan om activiteiten te stimuleren en te organiseren op diverse locaties in de wijk, door in te spelen op bestaande activiteiten van andere actoren en door samen te werken met andere actoren en diensten in de wijk. Op deze manier kan er beter ingespeeld worden op de uiteenlopende behoeften van wijkbewoners. De werking van het buurtwerk moet daarom veel ruimer gezien worden dan een interne werking, maar als een motor voor ontmoeting in diversiteit in de wijk. De diversiteit in alle werkingen wordt bewaakt door vraaggericht te werken, in te spelen op de competenties van buurtbewoners, de diversiteit in de vrijwilligersploegen te stimuleren, actief te ondersteunen en door inspraakmomenten (individueel en in groep). Het concept van de werkingen zorgt ervoor dat de ontmoeting tussen gelijk en niet-gelijkgezinden op een spontane en informele manier ontstaat. Deze spontane ontmoeting wordt aangevuld door activiteiten zoals vorming, Taal*ooR, organisatie van feesten die mensen uit verschillende groepen samenbrengen rond een gezamenlijke interesse of belang. Op die manier wordt de onderlinge dialoog actiever gestimuleerd. Zowel buurtbewoners als huidige bezoekers worden overal en permanent gestimuleerd om zich te engageren in de eigen werking en de werking van andere organisaties. We maken dat engagement mogelijk door de vrijwilligersactiviteiten aan te passen aan de diverse capaciteiten van de potentiële vrijwilligers. Vrijwilligers worden actief gestimuleerd en ondersteund om het grootste stuk van de werking op zich te nemen. Door een diverse groep vrijwilligers mee te laten beslissen en te betrekken in de uitbouw van activiteiten moeten ze onderling onderhandelen over de verschillen in belangen om tot een aangepast aanbod te komen. Vrijwilligers doorlopen in dit kader ook duidelijk een leerproces.
Operationele doelstelling 3.2 A) Project 11: Talent Op Wieltjes Samenlevingsopbouw Deurne
Deurne is een groot district. Er is een grote afstand tussen de bewoners en het beleid. Dit vertaalt zich politiek, in de districtsraad heeft het Vlaams Belang de meerderheid. Er is met andere woorden een minder democratisch draagvlak aanwezig. Bewoners gedragen zich enkel als cliënt en worden ook op die manier aangesproken. Het zijn ‘misnoegde burgers’. Bewoners beschikken zelf over de nodige competenties om bij te dragen aan de samenleving maar vinden daarvoor geen gepaste kanalen en de bestaande kanalen blijken niet geschikt. Het project Talent Op Wieltjes wil hier op inspelen door bewoners te stimuleren om zich als vrijwilliger te engageren. Bewoners met interesse voor vrijwilligerswerk worden geschakeld naar organisaties of diensten in de wijk die vrijwilligers zoeken. Het overgrote deel van de kandidaat vrijwilligers uit de kansengroepen raakt niet aan de slag binnen de non-profitorganisaties. Zij kunnen enkel ingeschakeld worden binnen de steunpunten van Samenlevingsopbouw. Voor hen moeten nieuwe pistes ontwikkeld worden om hen als vrijwilliger te kunnen in schakelen. Samen met hen willen we opkomen voor het recht op vrijwilligerswerk, het recht op maatschappelijke deelname.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
109
a)acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen Algemene opmerking: Talent Op Wieltjes is een project dat in tandem met het buurtwerk uitgevoerd wordt. De opbouwwerktijd is beperkt (één halftijdse) De grootste tijdsinvestering is gegaan naar het opzetten van het sociaal-artistiek project GeKUNsT in samenwerking met het district Deurne, het OCMW Antwerpen, OCMW Arena, met Vormingplus en de winkeliersbond. Het project ontstond vanuit interesse en talenten van een aantal bewoners. Deelnemers van Begeleid wonen, OCMW , werkwinkel en buurtwerk vormden een groep die creatief aan de slag wilde in een leegstaande oude cinema in de winkelstraat ter beschikking gesteld door het ziekenhuis Middelares. De deelnemers konden proeven van een aantal technieken die hen aangeleerd werden door amateur kunstenaars. Onder sociaal-artistieke begeleiding gingen ze zelf aan de slag. Hun kunstwerken werden tentoongesteld op de kunstroute van het cultuurcentrum in Rivierenhof Deurne en tijdens de feestelijke vernissage in de Capri als afsluiting van het project. Bewoners kregen een plastiek eitje dat ze zelf artistiek konden bewerken en dat verwerkt werd tot een buurtkunstwerk. De eitjes werden verspreid via verenigingen en door de winkeliers.
•
Er zijn meer diensten en organisaties die een beroep doen op vrijwilligers uit de wijk. Ook vrijwilligers uit maatschappelijk achtergestelde groepen kunnen bij die organisaties terecht als vrijwilliger.
Hiervoor zijn de geplande acties en projecten van gast- en zendorganisaties en stedelijke diensten geïnventariseerd. Kandidaat vrijwilligers werden naar deze organisaties geschakeld. In samenwerking met die diensten en de kandidaat-vrijwilligers zijn specifieke activiteiten opgezet. Vrijwilligers uit de kansen groepen zijn makkelijker te engageren voor kortlopende opdrachten. Zij gaven ook aan die opdrachten liever in groep uit te voeren. Hiervoor werden een aantal pistes uitgewerkt o Naar aanleiding van de grote vraag naar occasionele vrijwilligers werd een kook- en busploeg samengesteld met vrijwilligers uit maatschappelijk achtergestelde groepen. o Er is een kookproject opgestart in samenwerking met het Fonds Begeleid Wonen. Een vrijwilliger van Talent Op Wieltjes gaf een vormingsreeks op maat voor een tiental cliënten van begeleid wonen. o Door extra begeleiding ondersteuning en duo-werking werden vrijwilligers uit kansengroepen ingeschakeld in het buurtwerk. o Deelname aan de Kunstroute opgezet door het cultuurcentrum via het project GeKUNsT o Praktische opdrachten voor activiteiten van stedelijke diensten Op deze wijze konden moeilijk schakelbare vrijwilligers op een veilige manier in een andere organisatie aan de slag en namen zij tevens deel aan de activiteiten en initiatieven van het culturele leven en verenigingsleven in hun wijk. Door het kookproject kon een vrijwilliger zijn talenten maatschappelijk inzetten en leerde de cliëntgroep van begeleid wonen elkaar en het wijkcentrum beter kennen. Deelnemers worden geprikkeld om verder iets te doen met hun talenten. Ze ontwikkelen nieuwe netwerken. Via het project GeKUNsT werd cultuur als hefboom gebruikt naar maatschappelijke deelname. Er werd gewerkt aan positieve beeldvorming en empowerment van de doelgroepvrijwilligers. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal contacten
Deelnemers
Tot
Intake gesprek vrijwilliger opvolggesprekken met doorverwijzing
intake
nazorg werving
oude vrijwilligers in buurtwerk ondersteunen
opvolggesprekken met doorverwijzing
werving VW aan stempellokaal
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
52 24
52 24
52 24
12 1
12 20
12 20
110
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Zilvermuseum Gezinsbond CC t Pleintje Busploeg Plooiploeg Kookproject
Groepsactiviteit TOW
GeKUNsT
•
Aantal verschillende
Vrijwilliger= begeleider kookproject begeleid wonen
1 1 1 10 10 10 12
5 5 10 80 80 80 120
5 5 10 8 8 8 10
Bijeenkomst deelnemers (sociaal + artistiek)
15
180
12
Groepsactiviteit TOW Groepsactiviteit TOW Groepsactiviteit TOW Groepsactiviteit TOW Groepsactiviteit TOW
De sterktes en competenties van bewoners in de wijk worden benut waardoor ze zelfstandig initiatieven ontwikkelen.
Hiervoor werd een goede vragenlijst opgemaakt om mensen te bevragen op hun talenten en werd de abcd-methode aan de plaatselijke situatie in Deurne Zuid aangepast. In het kader hiervan was ook een activiteit gepland om een promotieactie op te zetten rond vrijwilligerswerk. Dit wilden we doen door de vitrines te benutten van het wijkcentrum en de leegstaand vitrines van de winkelpanden op de Herentalsebaan. Het idee van de vitrines is benut in het sociaal-artistiek project GeKUNsT. De Kookgroep van Begeleid Wonen is een nieuw project dat op initiatief van een buurtbewoners georganiseerd werd. Talent Op Wieltjes heeft de contacten gelegd en de opstart begeleid.
•
Verhoogde wederzijdse kennis, vertrouwen en samenwerking tussen vrijwilligers, stedelijke diensten en non-profitorganisaties.
In dit kader liep het sociaal-artistiek project GeKUNsT en werd het district Deurne gestimuleerd om een feest op te zetten voor de vrijwilligers van het district. Dit feest werd samen met hen voorbereid. Opsinjorengroepen, bewonersgroepen en de eigen vrijwilligersgroepen werden bevraagd. We organiseerden ervaringsuitwisseling en onderlinge kennismaking tussen deze groepen. Samenwerken geeft zicht op mekaars competenties en werking. Het vrijwilligersfeest versterkt de onderlinge band tussen de verschillende vrijwilligerswerkingen in de wijk en het districtsbestuur wordt zich meer bewust van het maatschappelijk belang van de vele vrijwilligers in de wijk. De appreciatie voor vrijwilligers werd in de verf gezet en de vele vrijwilligers krijgen een gezicht . Het district engageerde zich om dit vrijwilligersfeest jaarlijks te herhalen. De contacten tussen de bewonersgroepen hebben ervoor gezorgd dat ze onderling ervaring en materiaal uitwisselen en dat ze hun planningen op elkaar afstemmen. Via GeKUNsT werd er gewerkt aan positieve beeldvorming van doelgroepvrijwilligers citaat van Gerd Coucke maatschappelijk werkster OCMW ARENA over het project GeKUNsT: “Het project en de eindproducten vormen een fantastische creatie. Je ziet dat de deelnemers een heel proces hebben afgelegd, ze zijn werkelijk open gebloeid. Het heeft ook in ons team een echte dynamiek gebracht. Het project biedt ons handvaten om op een andere manier met klanten om te gaan. Het vormt een uitdaging om naast het financiële, rond andere domeinen met klanten te werken. Het groeiende zelfvertrouwen via groepsvorming blijkt een erg goede manier te zijn om mensen uit een impasse te halen. De netwerkvorming, de groepsvorming, het geloof in elkaar, de verbondenheid, samen een doel bereiken; maar meest van al het feit dat het gelukt is en dat we ermee naar buiten Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
111
kunnen komen, zijn voor mij de hoogtepunten uit het project. Als sociaal centrum hebben we onze kop uit gestoken en dat mag gezien worden. Het eind van dit verhaal geeft een positief en voldaan gevoel. Om in één woord samen te vatten: een RIJK project.” Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Vrijwilligersfeest Vrijwilligersfeest District Vrijwilligersraad Opsinjorengroepen
•
Aantal verschillende
1 1 3 1
30 15 90 20
Zichtbaar maken van positieve acties in de wijk zowel naar bewoners als naar beleid.
In dit kader liep het sociaal-artistieke project GeKUNsT. Op de onthaalavond voor nieuwe bewoners van het district deden we een promotieactie met als motto: Deurne – sterk in vrijwilligerswerk. Dit verhoogde de naambekendheid van het project Talent Op Wieltjes, zowel naar bewoners als naar stedelijke diensten. •
De passieve klachtenstroom is gedaald.
De vrijwilligers worden bijeen gebracht in een vrijwilligersraad die één keer per trimester samenkomt. De agenda van deze vergadering is geëvolueerd van een klachtenbank en vraag naar activiteiten naar een actieve participatie van bewoners in het opzetten van nieuwe initiatieven
•
Er zijn sterkere netwerken tussen de vrijwilligers.
In dit kader liep het project GeKUNsT, het vrijwilligersfeest en de bevraging van de opsinjorengroepen en bewonersgroepen. b) terugkoppeling naar de projectdoelen Het menselijk kapitaal uit de wijk wordt meer benut. Ook kandidaat-vrijwilligers uit maatschappelijk achtergestelde groepen kunnen ingeschakeld worden binnen het vrijwilligerswerk. Meer bewoners van de wijk Deurne zijn aangesproken op hun talenten en ze ontwikkelden hiermee initiatieven in de wijk. De bewoners waarmee gewerkt is binnen het project, nemen meer verantwoordelijkheid op bij het tot stand brengen van veranderingen in de wijk. De lokale partners zijn bereid hun ‘vermogen’ te koppelen aan de inzet van bewoners om problemen op te lossen en de overheid erkent het burgerinitiatief als onderdeel van beleidsvoering en ondersteunt het waar nodig. De overheid participeert dus aan de burgerinitiatieven. De initiatieven van bewoners zijn gekoppeld aan andere sociale bewegingen (diensten, organisaties en verenigingen) in de wijk en de stad. Het menselijk kapitaal is door het project Talent Op Wieltjes meer benut. Ook kandidaat-vrijwilligers uit maatschappelijke achtergestelde groepen hebben hun competenties kunnen inzetten en verder ontwikkelen. Het is nog steeds niet eenvoudig om deze groepen in te zetten binnen andere organisaties. Dit is wel gelukt binnen het project GeKUNsT en specifieke projectjes zoals de kook- en busploeg. Zelfs het inschakelen van deze vrijwilligers in de eigen werking vergt een intensieve begeleiding. Vooral veel (ex-)psychiatrische patiënten doen een beroep op Talent Op Wieltjes, om via vrijwilligerswerk zich opnieuw in de samenleving te integreren. Vooral deze kandidaat vrijwilligers zijn moeilijk schakelbaar zonder intensieve begeleiding. Het verder uitdenken van nieuwe pistes, afstemming met de psychiatrie en aangepaste vormen van vrijwilligerswerk blijven hier nodig. Nieuwe pistes zoals het project ‘GeKUNsT’ moeten hier rond uitgewerkt worden. De kansengroepen ontberen niet alleen het recht op betaald werk, zelfs het recht op onbetaald werk blijft voor velen onrealiseerbaar. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
112
30 15 30 20
Bewoners hebben slechts beperkt eigen initiatieven uitgewerkt omdat er te weinig tijd was om dat professioneel te ondersteunen. Er zijn echter wel een heleboel organisaties die hun ‘vermogen’ gekoppeld hebben aan de inzet van bewoners. Dit vermogen situeerde zich vooral op het vlak van mogelijkheden bieden aan kansengroepen om hun talenten in te zetten en te ontwikkelen. De lokale overheid erkende het initiatief van bewoners en zette eerste stappen om die te ondersteunen. B) Project 12: Buurtschatten Samenlevingsopbouw Antwerpen Noord Antwerpen Noord wordt gekenmerkt door een concentratie van grootstedelijke problemen die ervoor zorgt dat de verzuring de dagelijkse realiteit van bewoners sterk bepaalt. Mensen zijn hun greep verloren op hoe dingen lopen in de samenleving. De economische conjunctuur, de kennismaatschappij, het ondoorzichtige politieke bedrijf zorgen bij velen voor onbehagen met als gevolg een pessimistisch toekomstbeeld. Ook de internationale spanningen zijn geen ‘ver-van-mijnbedshow’ meer. Er is onbegrip tussen autochtonen, allochtonen en nieuwkomers, botsingen tussen waarden en normenpatronen o.m. zichtbaar in het gebruik van de publieke ruimte, armoede, enzovoort. Hierdoor ontstaan er verschillende breuklijnen tussen bevolkingsgroepen: tussen arm en rijk, tussen autochtoon en allochtoon. Zowel individuele bewoners, als bewonersgroepen als de overheid reageren op dit negatieve gevoel: • Mensen voelen zich onveilig, hebben weinig vertrouwen in zichzelf en de overheid en trekken zich terug op zichzelf. • De overheid legt de nadruk op herwaardering van de wijk, de aanpak van de armoedeproblematiek blijft achter. • Er is bij bewonersgroepen een gebrek aan perspectief. • Er treed een participatie moeheid op! Het samen met bewoners, organisaties, overheidsdiensten etc iets doen voor de wijk wordt moeilijk. a)acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen Opmerking: Deze werkdoelen werden nagestreefd in nauwe samenwerking met het buurtwerk in Antwerpen Noord. •
Bewoners werken zelfstandig initiatieven uit die het goed samenleven in de wijk bevorderen.
Hiervoor werden competenties opgespoord tijdens wijkevenementen en door individuele gesprekken. Talenten die zo opgespoord werden, zonder een eigen projectidee werden bemiddeld naar vrijwilligerswerk in de wijk. Ter promotie van het ‘nemen van initiatief’, vrijwilligerswerk en iets doen met je talenten werden competenties uit de wijk ingeschakeld. Talenten rond fotografie werkten mee aan het fotoproject, ‘vrijwilligers in de vitrine’ en de website van buurtschatten. Bewoners brachten verschillende projecten aan die ze mits ondersteuning ook uitwerkten in de wijk. De bewonersprojecten waren: o Het bootproject. Op initiatief van een bewoner werd in samenwerking met CDO Noord, De overstap en Evensstichting een project opgezet om met jongeren met leermoeilijkheden gedurende één week te gaan zeilen en te werken aan sociale vaardigheden en een mogelijke oriëntatie naar de nautische sector. Er zijn 2 proefvaarten doorgegaan, er is een vzw opgericht en er is een boot aangekocht. o Numidia, Marokkaanse mannenkookgroep. Op initiatief van een groep bewoners in precair verblijf in samenwerking met het project Samen op Straat werd een kookgroep opgezet om de vrijwilligers hun talenten te laten inzetten en hun sociaal netwerk uit te breiden. Minimum twee keer per week hadden ze een kookactiviteit voor een organisatie of een feest. o Kinderwerking ’t Faboert. Op initiatief van een bewoner werd in samenwerking met CM en KIDS een vakantieweek opgezet in de wijk. o Berberproject Op initiatief van een bewoner werd een project opgezet om kinderen beter bekend te maken met de Berbercultuur en taal.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
113
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Bezoek van opbouwwerkers uit Den Haag aan Antwerpen. Op initiatief van twee bewoners kregen opbouwwerkers uit Den Haag een rondleiding in de wijk Antwerpen Noord. Voedselbedeling Faboert Een bewoner wou het initiatief nemen om een voedselbedeling op te zetten in de wijk. Hij nam zelf de beslissing om het project stop te zetten omdat de administratieve rompslomp voor dit initiatief te groot was. Filmhuis – De Klappei Een bewoner nam het initiatief om de buurt nauwer te betrekken op de lokale filmzaal, het gebouw van het filmhuis in orde te brengen, mooi te maken en de programmatie te verbeteren. Intussen zijn er extra vrijwilligers uit de buurt mee ingeschakeld in dat project. Activiteiten op het De Coninckplein Bewoners die reeds actief waren op het De Coninckplein namen het initiatief om de activiteiten van hun pleingroep uit te breiden en nieuwe bewoners te betrekken. De Opsinjoren activiteiten werden uitgebreid met nieuwe straten en nieuwe vrijwilligers. De pleingroep beschikt over een uitgebreidere vrijwilligersgroep o.a. voor administratieve zaken. Marbaixstraat Twee bewoners uit de Marbaixstraat namen het initiatief voor een straatfeest en werkten met een kerngroep van bewoners in samenwerking met Opsinjoren en KIDS een straatfeest uit om de contacten tussen de buren te verbeteren. Uit deze activiteit groeide een bewonersgroep die op regelmatige basis activiteiten organiseren in de Marbaixstraat. Voetbalveldje Lange Lobroekstraat Bewoners van de wijk Schijnpoort namen het initiatief om samen met Opsinjoren, het district Antwerpen, het Slachthuis en KIDS een voetbalruimte te creëren voor de jongeren van Schijnpoort. Een grote groep jongeren en kinderen maakt daar gebruik van. Computerhoekje buurtwerk Dam/Schijnpoort Buurtbewoners namen het initiatief om een computerhoekje te installeren in de buurtwerking. Dit initiatief liep echter niet door een gebrek aan interesse vanuit de buurt. Buurtactiviteiten Pakistaanse zelforganisatie Op initiatief van een Pakistaanse zelforganisatie werden activiteiten georganiseerd in samenwerking met het buurtwerk zodat de Pakistaanse vrijwilligers van de organisatie in contact kwamen met niet-Pakistaanse mensen. Zo was er een offerfeest, een buurtfeest, buurtuitstappen,… Markt Damplein Een cafébaas van het betreffende plein nam het initiatief om een wekelijkse of maandelijkse markt te laten doorgaan op het Damplein. Dit zit nog in opstartfase. Pannenkoekenfeest – jonge gezinnen uit de wijk Een bewoonster nam het initiatief om jonge gezinnen uit de wijk samen te brengen voor een pannenkoekenfeest in de wijk. Collectief voor instrumentenbouw. Een bewoner nam het initiatief om andere instrumentenbouwers uit de wijk samen te brengen in samenwerking met muziekschool Ward De Beer uit Borgerhout. Ze proberen een polyvalente werkplaats uit te bouwen. Fotoproject tegen racisme Een bewoner nam het initiatief om een fototentoonstelling op te zetten tegen het oprukkend racisme en onverdraagzaamheid.
De competentiebenadering via ABCD en de eigen variant die we hier gaandeweg ontwikkelen, geeft aan dat we resultaten boeken op vlak van activering van bewoners tot een sterkere eigen inzet in de verbetering van de eigen situatie en van de omgeving. Waar we nog niet in gelukt zijn is het creëren van een dragend platform van bewoners dat Buurtschatten ook stuurt. Tijdens het najaar 2006 startten we met de uitwerking van de campagne “Buurtschatten”. Deze campagne willen we baseren op een campagnefonds dat gestuurd wordt door de wijk zelf. De invloed van Buurtschatten op de geformuleerde problematiek van verzuring en beperkte zelfwerkzaamheid
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
114
van bewoners, zal zichtbaar worden als Buurtschatten ook een deel word van het imago van de Wijk. De Campagne Buurtschatten moet dan ook een aspect van externe uitstraling hebben.
Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten Tot
huisbezoeken
telefonisch contact
contact via mail
contact in wijkcentrum
uitbreiding actie Lentepoets naar zijstraten De Coninckplein en werving voor 'Buurtschatten' activeren nieuwe bewoners voor bewonersbijeenkomst 'Buurtschatten' ondersteuning vrijwilligers die actie lentepoets coördineren op De Coninckplein en omgeving / doorgeven informatie over werving / bijkomende regelingen met nieuwe deelnemers activeren nieuwe bewoners voor bewonersbijeenkomst 'Buurtschatten' uitwerken subproject 'Karate-aanbod voor jongeren uit de buurt met nieuwe vrijwillige lesgever nieuw geworven bewoners schakelen naar organisaties waarbinnen ze vrijwilligerswerk willen doen buurtscholen sensibiliseren om een bijdrage te leveren tot het Winterfeest op het plein ondersteuning vrijwilligers die actie lentepoets coördineren op De Coninckplein en omgeving / doorgeven informatie over werving / bijkomende regelingen met nieuwe deelnemers activeren nieuwe bewoners voor bewonersbijeenkomst 'Buurtschatten' vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. de lentepoets (kan ook schriftelijk, per mail) activeren nieuwe bewoners voor bewonersbijeenkomst 'Buurtschatten' Individuele ondersteuning aan vrijwilliger en initiatiefnemer van het bootproject Bezoekers Centrum De Wijk verder helpen met een hulpverleningsvraag Als ex-buurtwerker volg ik nog een aantal zaken verder op Bevraging in het kader van de registratie van buurtschatten vrijwilligers individueel ondersteunen en opvolgen i.f.v. hun takenpakket (cafétaria, buurtmaaltijd, boekhouding, toeleiding naar activiteiten van centrum de wijk mogelijkheden bespreken om talentendag voor jongeren te organiseren (buurtschatster) afronding van Najbaro project bij gebrek aan middelen en infrastructuur maken van een fotoarchief i.f.v. de fotorubriek op de website
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
51
Aantal verschillende 92
92
4
4
20
15
57
15
15 1
4
3
3
3
35
2
2
20
15
35
35
35
28
28
14
30
20
25
25
1
18
18
18
27
27
10
13
13
13
160
160
14
2
2
1
1
2
2
25
25
5
115
contact op locatie
Naam van de werk - kerngroep
afspraken i.v.m. website onderhoud Bewoners die interesse tonen voor een bepaalde vrijwilligerstaak bevragen en koppelen aan een bepaalde organisatie in het kader van Talent Op Wieltjes. Individuele ondersteuning aan vrijwilliger en initiatiefnemer van de kinderwerking in Tulpstraat Bewoner die idee heeft en hierover een eerste gesprek heeft Bewoners die deelnemen aan een subproject buurtschatten en waarmee je gesprek hebt mogelijkheden onderzoeken om een muziekinstrumentenbouwatelier op te richten (buurtschatter) bekendmaking van foto-etalageproject + activeren tot deelname (i.s.m. medewerkster winkelcentramanagement brengen van foto naar de buurtwinkels + publicieitsmateriaal + ophalen van de foto na het project vrijwillige fotografen contacteren en afspreken om foto's van vrijwilligers te maken afspraken met de etalagisten + afgeven van de foto Doel van de werk - kerngroep
6 36
12 36
2 36
12
12
4
21
21
21
40
40
40
6
6
1
1
111
100
3
37
37
16
13
4
2
10
5
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
sensibiliseringsbijeenkomst ' nieuwe bewoners samenbrengen die iets Buurtschatten' De Coninckplein willen ondernemen in de buurt, zij het via het en omgeving opzetten van een project, hun competenties willen inzetten in een bestaand netwerk, vrijwilligerswerk willen doen, de bewonersgroep rond het De Coninckplein zelf willen versterken met een competentie Buurtaanbod karate voor nieuwe vrijwillige lesgever ondersteunen bij jongeren uitwerken buurtgericht aanbod schakel-overleg bewonersgroep ' De Coninckplein' Werkgroep kinderwerking Faboert Werkgroep bezoek opbouwwerkers Den Haag Werkgroep Spel-O-Theek
Werkgroep vrijwilligers Lentepoets Werkgroep Numidia
Aantal verschillende
1
10
2
1
overleg tussen organisatie en nieuwe vrijwilliger over inschakelmogelijkheden activiteiten opzetten op en in de omgeving van het De Coninckplein, bewonersbelangen behartigen Uitwerken van een kinderwerking in de Tulpstraat met vrijwilligers als subproject binnen buurtschatten Samenwerking met Frank Hosteaux voor bezoek opbouwwerkers Den Haag
3
3
3
2
8
8
3
21
8
2
8
6
Uitwerken van een Spel-O-Theek binnen Centrum De Wijk als subproject binnen buurtschatten Propercoaches samenbrengen ter voorbereiding van de Lentepoets
3
24
8
2
18
9
Ondersteunen van een groep Marokkaanse koks die in de buurt gaan koken als subproject binnen buurtschatten
7
28
4
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
116
10
Werkgroep Berberproject
Werkgroep Hoger Wal VZW
Werkgroep De Klappei werkgroep spoorwegemplacement Bewonersgroep De Bilzen
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Ondersteunen van vrijwilligers die Berberlessen aan kinderen willen geven als subproject binnen buurtschatten Ondersteunen van vrijwilligers van het bootproject als subproject binnen buurtschatten Ondersteunen van filmhuis 'De Klappei' als subproject binnen buurtschatten opvolging van park spoor-noord + free clinic + stuivenbergsite
5
25
6
9
54
7
5
16
4
4
24
6
infoavond met Maarten Loopmans over de historiek, de evolutie en de vooruitzichten van de buurt bekeken door de ogen van de sociaal geograaf + netwerken
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
1
Buurt aan de beurt acties
Kerkasiel Cirkelen burendag Numidia
Speelstraat CM - Faboert
Kar buurtschatten t Winkelend Noord Barbecue Trapstraat
Lentepoets Rommelmarkt Seefhoek Sinterklaasfeest Seefhoek open nieuwjaarsreceptie W Vandersteenplein Bal van de vrijwilliger Kerstfeest Seefhoek Buurtmaaltijd Bingo
verfraaiing van de buurt en afsluitende ontmoetingsgelegenheid voor buurtbewoners Subproject Buurtschatten Numidia werkt mee aan de buurt aan de beurt acties in Antwerpen Noord (ze verzorgen het eten) Subproject Buurtschatten Numidia werkt mee aan kerkasiel (ze verzorgen het eten) Buurtschatten zoekt nieuwe buurtschatters tijdens de burendag Subproject Buurtschatten Numidia doet mee aan verschillende buurtactiviteiten (ze verzorgen het eten) 5 dagen speelstraat in de Tulpstraat, samenwerking subproject kinderwerking Faboert en CM Buurtschatten zoekt nieuwe buurtschatters in de wijk bekendmaking van buurtschatten + sprokkelen van voorstellen bekendmaking van buurtschatten + talentenjacht + prioriteitenstelling a.h.v. cirkelmethode poetsen + ontmoeting tussen de bewoners van de omgeving Gasstraat rommelmarkt + cafétaria in de Gasstraat en omgeving sinterklaasfeest voor senioren met sintbezoek en gezellig samenzijn voorstelling buurtwerk en project Buurtschatten i.k.v. week van de vrijwilliger valorisering vrijwilligerswerk kerstfeest Seefhoek met diner en gezellig samenzijn wekelijkse activiteit op dinsdag tweewekelijkse activiteit
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
35
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
uitgebreide actie Lentepoets
35
1
Aantal verschillende 120 120
5
150
100
1
35
35
1
10
10
4
150
150
5
300
60
4
50
40
1
32
32
1
75
75
1
200
200
1
160
160
1
30
30
1
250
250
1
120
120
1
30
30
48 25
1140 875
30 35
117
Permanentiemomenten in het buurthuis
maandag, dinsdag, woensdag en donderdag
200
2400
40
2de handswinkel Offerfeest
maandag, dinsdag, woensdag en donderdag Turkse, Marokkaanse en Pakistaanse Moskeevereniging bieden een offerfeest aan Turkse en Marokkaanse groepen bieden Iftar aan in CDW
200 1
1200 300
80 300
1
120
120
Iftar
Naam van de vrijwilligersgroep
Doel van de vrijwilligersgroep
Buurtschattenvrijwilligers
vrijwilligersteam Seefhoek
Per subproject zijn er aantal vrijwilligers die we ondersteunen Vanuit Talent Op Wieltjes zijn er aantal vrijwilligers die we inzetten in centrum de wijk praktische organisatie van buurtwerk Seefhoek
buurtraad Seefhoek
beheer van buurthuis Seefhoek
buurtgroep Seefhoek
organisatie van buurtactiviteit (lentepoets)
werkgroep stadsvernieuwing zonder sociale verdringing (Antwerpen aan het woord)
voorbereiding van het stadsgesprek
Talent Op Wieltjesvrijwilligers
ad hoc aantal
regelmatige vrijwilligers aantal 40
15
20
10 12 5
10 7
werkgroep website buurtschatten verzorgen en updaten van de website buurtschatten •
2
Bewoners zien de overheid niet als enige verbeteraar van de wijk, maar ondernemen zelf stappen. Bewoners verwezenlijken ‘verschillende projecten’ met als uitgangspunt hun eigen voorstellen en ideeën.
Hiervoor werden de bewonersprojecten gestimuleerd en ondersteund (zie boven). De rol van de opbouwwerker veranderde van een organiserende leidinggevende rol naar een ondersteunende, katalyserende rol. Door de bewonersprojecten is de onderhandelingspositie van bewoners versterkt bij beleidscontacten. • De positieve beeldvorming van bewoners over elkaar is versterkt en dit bevordert het samenleven tussen groepen. Hiervoor werden de bewonersprojecten gestimuleerd en ondersteund (zie boven). Het buurtwerk voerde hiervoor activiteiten uit in het kader van Buurtschatten. Mensen of groepen gaan in overleg met elkaar en bedenken een gezamenlijke oplossing. De bewonersprojecten zijn heel gevarieerd : o Het gaat om onderlinge steun tussen twee of meerdere bewoners ( boodschappen; computerles); o om ontmoeting en onderlinge kennismaking (land in de kijker) o om een project in samenwerking tussen een bewoner en organisaties (bootproject); o om sociale actie die bewoners willen voeren (tegen wildplassen op het plein); o om het realiseren van een nieuwe wijkvoorziening (buurtatelier; pleingroep);… De eigenwaarde van bewoners die initiatieven nemen, stijgt – ze spreken fier en voldaan over hun project of activiteit. Tijdens activiteiten is er een grote openheid en samenwerking tussen de vaak erg diverse deelnemers. Er is een begin gemaakt van buurtactivering, maar dit moet verder ontwikkeld worden. Naarmate meer bewoners (samen) initiatieven nemen verwachten we dat mensen meer eigenwaarde ervaren en ook een sterkere waardering hebben voor anderen Buurtschatten heeft echter nog te weinig bekendheid en effect binnen de wijk; de wijk is dan ook heel versnipperd en ontzettend divers en gevarieerd waardoor belangen en probleemterreinen vaak ook ver uit mekaar liggen. Voor meer verbindend effect (samen leven) is wellicht een doorgedreven campagne nodig. Deze wordt sedert najaar 2006 voorbereid onder de titel: “Een idee? We doen er samen wat mee!” Aandachtspunt (en uitdaging) is hoe de competentiebenadering ook kan ontwikkeld worden voor de Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
118
maatschappelijke participatie van kansengroepen. Uit de huidige resultaten (projecten en activiteiten) stellen we vast dat mensen in staat zijn om in een erg diverse setting samen te ondernemen en elkaar te ondersteunen. •
De verhouding tussen lokale actoren (partners) en bewoners is veranderd. De eerste zijn katalysator, de tweede aandrager en realisator.
Hiervoor werd in de bewonersprojecten extra aandacht besteed aan de samenwerking met diensten en organisaties. Het concept tot realisatie werd vaak door bewoners aangegeven Lokale actoren werden op hun mogelijke bijdrage of dienstverlening rechtstreeks door bewoners aangesproken. Hiervoor speelden we ook in op voorstellen van organisaties zoals de speelotheek van Samik en brachten we hier rond bewoners samen. De verhouding katalysator-aandrager geldt voornamelijk voor het opbouwwerk; binnen de context van de deelprojecten en de activiteiten worden ook lokale actoren vanuit die rol benaderd. Partner
Privaat Openbaar doel van de samenwerking
Vormingplus
x
opsinjoren
x
stedelijk project 'Mijn buurt, propere buurt'
x
Impulsproject Permeke
x
Buurtregie Atheneumbuurt
x
bedrijfseenheid veiligheid
x
Free Clinic, Drugactiveringsteam, Progress Low
x
organisaties die vrijwilligers nodig hebben organisaties die meewerken aan subprojecten
x
x
x
x
De Elegast De Overstap
aantal aantal lokaal stad contacten aanwezigen van de doelgroep tijdens contact opzetten bewonerswerking 5 x rond 'propere straten op De Coninckplein en omgeving afstemming rond activering 12 x bewoners rond leefbaarheidinitiatieven bewonersactivering rond 5 x leefbaarheid, methodiekuitwisseling ineenschuiven 10 x sensibiliseringscampagnes naar bewoners in eenzelfde territorium afstemmen 10 x sensibiliseringscampagnes naar bewoners in eenzelfde territorium informatie inwinnen over 10 x stedelijke beleidsintenties Atheneumbuurt afstemming 4 x belangenbehartiging bewoners Organisaties bevragen en koppelen aan de geschikte vrijwilliger opvolging inbreng in subproject buurtschatten
23
40
x
Voorbereidingen bootproject
x
Voorbereidingen bootproject
Spel-O-Theek
x
Bad van Marie
x
Evens Stichting
x
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
x
x
15
x
x
3
1
x
3
1
x
Uitwerken Spel-O-Theek
3
6
x
Samenwerking Talent Op Wieltjes Hoger Wal
2
2
x
4
1
x
119
Overstap
x
proefvaart Hoger Wal
3
4
x
CDO
x
vaart Hoger wal
3
8
x
CDO Noord
x
Voorbereidingen bootproject
5
3
x
VZW Hoger Wal
x
9
1
x
CM
x
realisatie en verzelfstandiging, Bootproject Speelstraat Tulpstraat
8
12
x
Faboert
x
Uitwerken kinderwerking
6
6
x
Antwerpen aan het woord
x
1
6 (AntwNoord)
x
Antwerpen aan het woord
x
1
20 (AntwNoord)
x
Antwerpen aan het woord Winkelcentrum management
x
stadsgesprek stadsontwikkeling en sociale verdringing stadsgesprek n.a.v. de moorden op Luna en Oulemata salongesprekken i.f.v. programma 2007 e.v. foto- en etalageproject: "vrijwilligers in de vitrine"
x
Burenoverleg Permeke x
x
Bewonersgroep Noord x zegt Nee Bewonersgroep De Bilzen
x
Buurtgroep Richardstraat en omgeving Buurtregie Antwerpen Noord
x
x
Dienstencentrum Essenhof
x
Dienstencentrum x Essenhof en Ward De Beer (muziekacademie)
x
Sint-Aloysius
x
10
x
3
x
3
15
ondersteuning van visietekst telefonisch rond Stuivenbergziekenhuis + schriftelijk ondersteuning van visietekst telefonisch rond Stuivenbergziekenhuis + schriftelijk buurt aan de beurtactie in de 3 omgeving van dienstencentrum Essenhof samenwerking rond 2 lentepoets uitzoeken of samenwerking mogelijk is i.f.v. muziekatelier
x
x
x
x
1
x
2
x
samenwerking rond inhuldiging van project John Martin samenwerking rond beheersplan Spoor Noord
1
x
x
planningsuitwisseling
1
x
lentepoets, subsidie voor project vrijwilligers in de vitrine
6
info + brainstorming traject gemeenschapsvorming
1
x x
x
Planningscel - Spoor Noord
x
Wijkwerking Opsinjoren
x
dienst cultuur - district
x
samenwerking muziekatelier
Stadskantoor - mijn buurt - propere buurt
Cultuurcentra/traject gemeenschapsvorming
Informatie uitwisseling + mogelijkheden tot samenwerking ondersteuning van visietekst rond Stuivenbergziekenhuis
1
x
2
6
x x
subsidie projecten
1
x
Nova
x
toeleiding Buurtwerk
4
x
brandpunt 23
x
medewerking fotoproject
2
x
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
120
•
Tijdens het werkjaar 2005-2006 krijgt één deelproject of het project in het geheel minstens één ondersteunende kwalificatie van het stadsbestuur of het district of andere overheid.
De ondersteunende kwalificaties die de bewonersprojecten kregen zijn: bezoeken en ondersteuning van het beleid (schepen Grootjans, schepen Van Campenhout, schepen Pauwels, districtsschepen Stallaert, provinciebestuur en schepen Bungeneers). Via enkele deelprojecten die sterk in kijker kwamen (bootproject; fotoproject) konden we ook de bredere visie en aanpak van Buurtschatten bekend maken bij de stedelijke- en districtsoverheid. Deze erkenning en kwalificaties zijn echter fragmentarisch en vluchtig. Buurtschatten zal pas effect hebben op de wijk en op het beleid als Buurtschatten een herkenbaar aspect wordt van de wijk. Via de campagne Buurtschatten (in voorbereiding) willen we die trend aanzwengelen. Het was echter verrassend dat een sectorvreemde schepen tijdens een speech, het burgerinitiatief via buurtschatten sterk ondersteunde.
Oplossingsactor
Privaat Openbaar doel van het beleidscontact
Schepen Pauwels
x
Kabinet Pauwels
x
Schepen Pauwels
x
Schepen Grootjans Schepen Van Campenhout Schepen Pairon Kabinet Voorhamme
x
wijkforum Stuivenbergziekenhuis
x
adviesgroep Stuivenbergziekenhuis
x
werkgroep bespreking BPA Noord Oost
x
wijkforum Antwerpen Noord BPA Noord-Oost
x
wijkforum aanpak sluikstort en sorteerstraatjes wijkforum cameratoezicht
x
x
wijkforum free clinic
x
Kabinet Voorhamme
x
aantal aantal lokaal stad beleidscontacten aanwezigen van de doelgroep tijdens contact informatie inwinnen 1 x over stedelijke beleidsintenties Atheneumbuurt R4R Antwerpen 3 8 x 1
x
premie op actie Buurtschatten Hoger Wal vzw
2
1
x
x
Hoger Wal vzw
1
1
x
x
premie op actie Buurtschatten financiering Speel-Otheek informatie + vragen + netwerking
1
x
1
x
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
x
1
35
x
1
30
x
1
15
x
1
12
x
informatie + vragen + netwerking
1
25
x
informatie + vragen + netwerking informatie + vragen + netwerking op de beleidsagenda plaatsen van behoefte aan deeltijds kunstonderwijs +
1
40
x
1
45
x
1
3
x
informatiebijeenkomst + visieontwikkeling vanuit de buurt informatiebijeenkomst + aanbrengen van voorstellen vanuit de buurt informatie + vragen + netwerking
121
opportuniteit van opleidingsgebouw democratische partijen, lijsttrekkers + voorzitster OCMW
x
bespreken mogelijkheden van Stuivenbergziekenhuis
1
schriftelijk
x
Jan Somers, Paula De Brie, Eva Wuyts
x
steun voor visie Stuivenberg ZH
1
face to face
x
schepen Van Campenhout Kabinet Chantal Pauwels: Erik Lauriks
x
steun voor bootproject
1
1
x
x
verzetten Bazaar naar andere datum
3
schriftelijk
x
Kabinet Luc Bugeneers via winkelcentramanagement
x
vraag prijsuitreiking van etalagewedstrijd + speech over vrijwilligerswerk
1
telefonisch
x
•
Er is een methodiek uitgewerkt en de finaliteit van het project is duidelijk
Het registratiesysteem is op punt gesteld. We gebruiken de talentenformulieren, vragenlijsten (met zowel een luik buurtschatten als een luik Talent Op Wieltjes), cirkels met probleemkant en oplossingskant, draairad (Twinkelend Noord), de kar als promotiestand, … Er zijn toetsingcriteria opgemaakt voor buurtschattenprojecten. De conceptnota doe-huis is uitgeschreven en er is een samenwerking uitgewerkt met de Evensstichting. We ontwikkelen een eigen variant op de ABCD methodiek. De aanpak binnen Buurtschatten stoelt echter vaak op improvisatie van het moment. We missen reflectie en theoretisering van de aanpak, maar ook van specifieke opdrachten die we binnen Buurtschatten willen realiseren, zoals het betrekken van kansengroepen en zoals de vraag of de competentiebenadering ook kan ingeschakeld worden in de aanpak van grondrechten voor welbepaalde groepen. Een actieonderzoek om methodiek te ontwikkelen vanuit deelname aan de praktijk zou een waardevolle toevoeging zijn. Het idee om een toolkit voor de ondersteuning van vrijwilligers binnen organisaties te ontwikkelen hebben we laten varen omdat de ondersteuning in grote mate afhangt van de organisatie en de specifieke vrijwilligerstaken De communicatie en het PR-plan is niet volledig uitgewerkt, maar heeft wel het idee om een campagne te voeren opgeleverd. Voor de uitvoering van de campagne wordt wél een PR en communicatieplan uitgewerkt, samen met een groep trekkende bewoners. Deze groep bewoners is een afspiegeling van de samenstelling van de bevolking in de wijk (jongeren, ouderen allochtonen, autochtonen, nieuwkomers) en kan de voorbode zijn voor het realiseren van een groep “moving spirits” die op termijn Buurtschatten mee ontwikkelen en sturen. b) terugkoppeling naar de projectdoelen De projectdoelen werden geformuleerd op het vlak van de bewoners, het beleid en de structuren. Op het vlak van de bewoners krijgen bewoners opnieuw greep op hun directe omgeving. Ze leren op een andere manier naar elkaar kijken en hebben aandacht voor elkaars capaciteiten en mogelijkheden. Op die manier zetten 3500 bewoners zich in, in de wijk, deze groep bestaat zowel uit draagkrachtige bewoners als bewoners die in maatschappelijke achterstelling leven. Het project buurtschatten wordt mee vormgegeven door een kerngroep van trekkers en vrijwilligers. Het beleid ondersteunt permanent burgerzin op het niveau van de wijken en de stad en ze ondersteunen gecoördineerde acties. Het wijkcentrum is een plaats in de wijk waar mensen terecht kunnen met hun vragen, subsidie vraagstukken,… De andere ontmoetingsplekken in de wijk nemen een deel van de taken van het wijkcentrum/ buurtwerk over.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
122
Bewoners die instappen in buurtschatten projecten krijgen meer greep op hun directe omgeving en kijken op een andere manier naar zichzelf en andere bewoners. Het project buurtschatten is echter nog te veel een project van de organisatie zelf. We vinden het essentieel dat buurtbewoners betrokken zijn bij het concept en de uitbouw van het project. De organisatie van een sturend groepje gangmakers (moving spirits) als uitdragers van het project en als partner in het ‘doe-huis’ zien we dan ook als essentieel. Of ook aanverwante sectoren deel uitmaken van de sturende groep moeten we nog bekijken. Tot nog toe kwamen er vooral projecten en activiteiten tot stand vanuit de talenten en voorstellen van individuele bewoners. Nu willen we uitzoeken welke talenten en vaardigheden we kunnen mobiliseren bij verbanden of groepen, zowel bij bestaande verbanden (bv. cliënteel ModeM; doelgroep Nova;…) als bij nieuwe verbanden (bv. ‘agora space’ voetballers) om projecten uit te werken en om uit te zoeken hoe de competentiebenadering ook kan ingezet worden in de activering van kansengroepen. We bespreken deze optie ook op de stuurgroep wijkgericht werken (CAW – Samenlevingsopbouw – De 8). We willen nog meer het vermogen en het specialisme van andere organisaties en diensten betrekken bij de deelprojecten. Dat impliceert wel dat de andere organisaties en diensten gevoeliger moeten worden voor onze manier van werken: van onderuit, op basis van de talenten en vaardigheden van bewoners. Koppeling en samenwerking van bewoners met diensten /organisaties is van essentieel belang bij het concept buurtschatten. Wanneer een samenwerking met bewoners en bewonersgroepen eindigt omdat de activiteit of het project ten einde is merken we dat het contact verwatert. Toch kan het zijn dat de bewoners nog ondersteuningsvragen hebben of opnieuw willen geactiveerd worden wanneer een wederkerende activiteit (bv. lentepoets of eindejaarsfeest) er opnieuw aankomt. Onder druk van het lopende werk komt het er dan niet van om contact op te nemen. Dat vinden we jammer, ook voor ons imago. Daarom willen we een systeem bedenken om de relatie met vroegere verbanden te blijven onderhouden.(creëren en onderhouden van een achterban).
C) Project 13: Nieuw* in Deurne, Lokaal Onthaal Nieuwkomers Dit project is een samenwerking met De Acht Samenlevingsopbouw Deurne In de wijken Kronenburg, Ten Eekhove en Conforta is er een grote toestroom van nieuwkomers, (gemiddeld 2500 à 4000 nieuwe gezinnen in geheel Deurne per 6 maanden). Dat brengt spanningen met zich mee in de wijk : gevestigde bewoners wijten de neergang van de wijk aan onder meer de nieuwkomers. Veel nieuwkomers hebben weinig of éénzijdige contacten. Ze geven aan dat ze nood hebben aan een divers sociaal netwerk,omdat je door een sociaal netwerk makkelijker nieuwe mensen, diensten, structuren binnen de Belgische samenleving leert kennen. Het officiële onthaalbeleid heeft een aantal beperkingen: er zijn nieuwkomers die buiten het officiële onthaalbeleid vallen, het onthaalbeleid in Antwerpen/Vlaanderen biedt een (primair) traject aan op professioneel en educatief vlak maar kan momenteel slechts een beperkt aanbod uitbouwen op het sociale vlak (wegens gebrek aan middelen). Nieuwkomers hebben een gebrek aan correcte informatie. Dit heeft in veel gevallen tot gevolg dat die nieuwkomers in ernstige achterstellingsituaties terecht komen. a)acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen Dit is een gezamenlijk project van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad en De Acht vzw. Een aantal werkdoelen kaderen in de strategische en operationele doelen van De Acht vzw. Dit project kadert voor De Acht vzw onder strategische doelstelling 4: De Acht wil bereiken dat er een aanbod is op het vlak van (juridische) hulpverlening, onthaal, ontmoeting, vorming, informatie en het recht op welzijn, gezondheidszorg, onderdak, voeding, onderwijs en juridische bijstand (ondersteuning) in Antwerpen gerealiseerd wordt voor mensen met een precair en zonder wettig verblijf. •
De sociale contacten van nieuwkomers zijn toegenomen
Om de sociale contacten van nieuwkomers te stimuleren gebruikten we vrijwilligerswerk als middel binnen Talent Op Wieltjes interim. Nieuwkomers werden zowel ingeschakeld om occasionele taken (in groep) bij verschillende organisaties in de buurt te doen, als om individueel binnen een organisatie aan de slag te gaan. Er zijn mensen individueel bemiddeld naar vrijwilligerswerk. Wat hierbij opvalt is dat de meerderheid van die vrijwilligers doorgestuurd zijn door een andere dienst: arbeidsbegeleidster Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
123
van het OCMW, de psychiatrie, PINA en Sité (Nederlandse les). Anderen kwamen met ons in contact via de Antwerpenaar, onze folder in het districtshuis en de website. De vrijwilligers werden bemiddeld naar kind en gezin, rust en verzorgingstehuis de pelikaan, dienst voor begeleid zelfstandig wonen, basisschool De Bever, wijkcentrum ’t Pleintje, de sociale kruidenier, SOS Hamin, Basisschool Axioma. We organiseerden koffie-uurtjes voor ouders in samenwerking met de stedelijke basisscholen: Het Gryspeertje en De Kriebel. Uit de samenwerking met verschillende organisaties in de wijk ontstond een nieuw project rond vorming en inschakeling van nieuwkomers om zelf kookworkshops te geven. Dit werd opgezet samen met Vorming + en het luik Talent Geeft Vorming van het project Uitbouw geïntegreerde buurtwerking. We zetten Taal*ooR (conversatiegroepen Nederlands) op binnen buurtwerk De Lakbors. En we stimuleerden nieuwkomers om deel te nemen aan activiteiten van het buurt- en opbouwwerk in de wijk. Zo zijn er nieuwkomers die meegingen op uitstappen met het buurtwerk, die deelnamen aan het afsluitfeest, die de permanentie doen in het buurtwerk, die meehielpen op de feesten van het project uitbouw geïntegreerde wijkwerking. De vrijwilligerstaken bieden mogelijkheden om sociale contacten uit te breiden en een basis om een sociaal netwerk uit te bouwen. Nieuwkomers komen zo niet enkel in contact met andere bewoners/vrijwilligers maar ook met organisaties en diensten die ze vooraf niet kenden. Door zich te verplaatsen naar activiteiten leren ze zo ook de wijk beter kennen en de wijk leert hen beter kennen. De intensiteit van de sociale contacten varieerde heel erg, we kunnen verschillende vormen onderscheiden: o in dezelfde kamer zijn als iemand, o dag zeggen tegen elkaar, o praten met elkaar, o elkaar herkennen, o elkaar groeten in een andere setting, o elkaars naam kennen, o adressen en telefoonnummers uitwisselen, o samen iets doen buiten de georganiseerde activiteiten, o elkaar bellen en helpen bij een probleem, o rechtstreeks met elkaar spreken bij een conflict Door onze activiteiten merken we dat mensen de eerste stappen wel halen, maar vaak niet de laatste twee stappen. Als nieuwkomers bvb. een probleem hebben, een brief niet kunnen lezen,… dan komen ze eerder naar de werkers en gaan ze niet spontaan naar de andere vrijwilligers. Als er banden groeien om samen af te spreken, buiten onze activiteiten om, dan gebeurt dit vaak tussen nieuwkomers onderling (bvb. verschillende Afrikaanse vrouwen). We merkten echter dat deze intensiteit van contact (een sociaal netwerk waarop je kan terugvallen), slechts kunt stimuleren maar niet maken voor mensen. Een aantal factoren bepaalden echter wel de mate van intensiteit. De factoren die ons opvielen zijn: o een reden hebben om elkaar aan te spreken (bvb. door les te geven moet je spreken met je cursisten) o elkaar herhaaldelijk zien, o de ‘openheid’ aan beide zijden om nieuwe mensen te leren kennen, o ‘durven’ praten met onbekenden (ongeacht in welke taal), o elkaar Herkennen in bepaalde rollen: zelfde etnische origine, zelfde leeftijd, kinderen hebben, een zelfde probleem ervaren. o bepaalde zaken zijn heel verbindend zoals ‘een schattige dochter die bij iedereen spontaan op de schoot gaat zitten Ook voor de deelnemers van Taal*ooR was Nederlands conversatie effectief om sociale contacten uit te breiden. Door het herhaaldelijk samenkomen ontstaan er ook nauwere banden. We merken dit doordat mensen ook buiten Taal*ooR afspreken om kaas te proeven, op uitstap te gaan,… De herhaaldelijke contacten tussen nieuwkomers en de vrijwilligers van het buurt- en opbouwwerk zorgden ervoor dat er wederzijdse betrokkenheid ontstond en dat mensen bvb. op een vrijwilligersraad voor elkaar opkwamen en dat nieuwkomers ook ingeschakeld werden in dagdagelijkse activiteiten van het buurtwerk, zoals de Franse les.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
124
Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact Aantal Deelnemers contacten
Tot
Aantal verschillende
Gesprekken op oudercontact Inventariseren talenten en Kriebel informatienoden
1
7
7
mensen aanspreken in SOS Inventariseren talenten en Hamin informatienoden
1
5
5
36
36
12
2
20
20
1
35
35
18
360
250
8
8
8
1
84
84
Individueel gesprek bemiddeling vrijwilliger vast vrijwilligerswerk Onthaalavond district
Mensen toeleiden naar vrijwilligerswerk in de wijk, van hun interesse mensen aanspreken om zicht te krijgen op hun talenten Inschrijvingsdag Nederlandse zicht krijgen op de noden en het les gepaste aanbod rond Nederlands en zicht krijgen op talenten Belronde met mensen uit de Vragen of ze zin/tijd hebben om database van Talent Op vrijwilligerswerk te doen, Wieltjes individuele ondersteuning Individueel gesprek ondersteunen vrijwilliger voorbereiding workshop Huisbezoeken bij Romafamilies
relatie opbouwen Romavrijwilligers, zicht krijgen op hun talenten en betrekken bij project
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Uitvoeren opdrachten Talent Vrijwilligerswerk gaan doen Op Wieltjes in een andere organisatie om talenten in te zetten en de organisatie beter te leren kennen. Taal*ooR conversatiegroep met Nederlands en anderstaligen mensen opleiden om zelf vorming Workshop kookworkshop geven te geven Partner
Privaat Openbaar doel van de samenwerking
Gezinsbond Deurne Zuid
X
Zilvermuseum Deurne
24
Aantal verschillende
173
51
37
185
45
2
18
10
aantal aantal lokaal contacten aanwezigen van de doelgroep tijdens contact gastorganisatie 5 10 X vrijwilligers
X
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
gastorganisatie vrijwilligers
10
25
X
125
CC Deurne vzw Hayat
X X
Wijkwerking stad Antwerpen Villa Cabral - lokale werking 11.11.11
X X
gastorganisatie vrijwilligers gastorganisatie vrijwilligers gastorganisatie vrijwilligers
6
34
X
2
3
X
7
10
X
gastorganisatie vrijwilligers
4
12
X
consultatiebureau kind en gezin
X
gastorganisatie vrijwilligers
3
3
X
RVT de pelikaan
X
gastorganisatie vrijwilligers gastorganisatie vrijwilligers
4
2
X
4
1
X
gastorganisatie vrijwilligers
1
1
Begeleid Zelfstandig wonen
X
Sociale kruidenier rolwagenstraat
X
Stedelijke bibliotheek Te Couwelaer
X
gastorganisatie vrijwilligers
6
10
X
Stedelijke muziekschool Jozef Van Poppel
X
gastorganisatie vrijwilligers
4
12
X
team sociale en culturele participatie PINA
X
8
2
lesgeefster sociale stage Sité
X
8
2
projectverantwoordelijke wijkwerking, project allochtone vrijwilligers
X
8
2
kwaliteitsmedewerker huis van het Nederlands
X
samenwerking rond vrijwilligerswerk voor kansengroepen samenwerking rond vrijwilligerswerk voor kansengroepen samenwerking rond vrijwilligerswerk voor kansengroepen samenwerking rond vrijwilligerswerk voor kansengroepen overleg rond lokaal onthaal overleg rond lokaal onthaal
8
2
doorverwijzen mensen doorverwijzen
4
X
4
X
doorverwijzen
20
X
onderzoek rond methode
6
Bond zonder Naam
X
Protestants Sociaal Centrum
X
CVO Deurne
X
Pam/basiseducatie
X
Sociale centra OCMW Vlaams Minderheden Centrum
X X
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
8 8
0
126
•
Nieuwkomers zijn groepsmatig geïnformeerd.
De initiatieven die we hiervoor namen waren: het in kaart brengen van de verschillende thema’s waarrond mensen vragen stellen, het inventariseren van de diensten en organisaties die over correcte info beschikken. Deze diensten hebben we opgenomen in de thema’s van Taal*ooR en in de bezoeken die we organiseerden met WWW-Deurne (informatieve onderdeel van het project LON – Wie, Wat, Waar in Deurne). We organiseerden informatiemomenten en bezoeken aan diensten in het Nederlands en in andere talen. Ook in de koffie-uurtjes in de basisscholen werd het informatieve ingebracht en met WWW-Deurne zetten we vorming op binnen SOS Hamin (voedselbedeling in de wijk) en voor Roma-ouders van een basisschool (i.s.m. met één Roma-vader). Ook binnen Talent Op Wieltjes Interim besteedden we ook steeds aandacht aan de informatie over de organisatie waar vrijwilligers aan de slag gaan. Door een brede waaier aan initiatieven op te zetten om vrijwilligers groepsmatig te informeren merkten we dat we geen niet-bestaande groepen samen krijgen rond een thema. Informatie kon enkel gegeven worden als het binnen gebracht werd in een bestaande formele groep (zoals Taal*ooR, Nederlandse les,…) als bij informele groepen (zoals de wachtenden bij de voedselbedeling). De sociale netwerken tussen de mensen in Deurne Noord die een gezamenlijke taal spreken of uit het zelfde land komen zijn zwak en niet groot genoeg om ‘via via’ een groep samen te brengen, behalve bij Roma. Buiten de Roma zijn er weinig grote groepen mensen van één etnische origine. Het is ook niet omdat sommige mensen op één bepaalde locatie ‘dagelijks’ komen zoals de basisschool, dat ze er ook vertrouwen in hebben of dat ze zich er ook thuis voelen. De stap naar kinderen afzetten in de school en een koffieuurtje bleek voor veel ouders toch wel een grote stap en niet steeds omwille van tijdsgebrek. De koppeling thema in Taal*ooR (Nederlandse conversatie), bezoek van Taal*ooR, informatie geven en vrijwilligerswerk gaan doen bleek een sterke combinatie te zijn. Taal is een goede insteek en je gaat van oefenen, over een vrijblijvend bezoek tot echt uitproberen (toepassen van de informatie). Daarnaast moeten we ook wel vermeden dat het preventief informeren van nieuwkomers heel moeilijk blijft. Nieuwkomers willen meer informatie over iets als er zich een probleem voordoet in hun persoonlijke situatie en dan willen ze een antwoord op maat omdat de algemene regels niet voldoende antwoorden geven. Veel diensten hebben echter ook een heel beperkt aanbod naar nieuwkomers. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Voorbereiding theatertekst Zicht krijgen op de problemen 'Illegal beauty' van mensen zonder papieren en hun relatie met Belgische mensen Naam van de open doelgroep bijeenkomst
1
Aantal verschillende 12
12
Doel van de open doelgroep Aantal Deelnemers bijeenkomst bijeenkomsten Tot
Koffie-uurtjes in de scholen Kennismaking ouders en zicht krijgen op hun noden aan informatie en hun talenten Romafeest in basisschool Informatie rond schoolreglement en Kriebel Roma vertrouwd maken met de school. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
7
Aantal verschillende 52
1
22
20
20
127
Infomoment voor Spaanstalige Marokkaanse mensen in basisschool St. Godelieve Infomoment dringende medische zorgen SOS Hamin
Informatie over het schoolreglement - in eigen taal
2
6
5
Mensen zonder papieren info geven over dringende medische zorgen - in eigen taal Informatie over het schoolreglement - in eigen taal
1
13
13
2
6
5
1
13
13
2
20
20
2
18
18
1
7
7
1
3
3
1
2
2
1
25
25
1
5
5
Infomoment voor Spaanstalige Marokkaanse mensen in basisschool St. Godelieve Infomoment dringende Mensen zonder papieren info geven medische zorgen SOS Hamin over dringende medische zorgen - in eigen taal Bezoek jeugddienst Kennismaking met de werking van de jeugddienst voor nietNederlandstaligen, in Nederlands Bezoek ziekenhuis Kennismaking met de werking van een ziekenhuis voor nietNederlandstaligen,in Nederlands Infomoment KIDS Kennismaking met de werking van een kinder- en jongerenwerking voor niet-Nederlandstaligen, in Nederlands Infomoment CLB Kennismaking met de werking van een CLB, in Nederlands Infomoment zwembad Bezoek zwembad voor nietNederlandstalige vrouwen Infomoment kerkasiel Mensen zonder papieren uitleg geven over de acties van kerkasiel en wat ze ermee willen bereiken Bezoek Aquatopia Kennismaking met vrijetijdsmogelijkheden met cultuurparticipatie in Nederlands Partner
Privaat Openbaar doel van de samenwerking
De Acht
aantal lokaal aanwezigen van de doelgroep tijdens contact samenwerkingsconvenant dagelijks ? project
X
vluchtelingenteam De X 8
aantal contacten
stedelijk basisschool De kriebel
X
stedelijke basisschool De Bever
X
samenwerking rond specifieke acties, o.a. kerkasiel contact ouders/school verbeteren, contact ouders, inschakelen vrijwilligers, infomomenten opzetten idem
vrije basisschool St. Godelieve en Immaculata
X
idem
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
30
15
30
25
X
5
/
X
20
10
X
128
stedelijke basisschool 't Gryspeertje SOS Hamin, voedselbedeling
•
X
X
idem
10
15
X
contact mensen zonder papieren, info en vrijwilligerstraject met hen opzetten
5
20
X
Nieuwkomers zijn betrokken bij de uitwerking van de experimenten
Binnen Talent Op Wieltjes interim werden nieuwkomers bij een aantal opdrachten van gastorganisaties mee betrokken bij de uitwerking zoals de kookworkshops en het verwenmoment in de stedelijke bibliotheek. Er is een vrijwilligersraad opgericht voor de vrijwilligers van Talent Op Wieltjes en de vrijwilligers van buurt- en opbouwwerk. In de vrijwilligersraad zitten nieuwkomers samen met Belgische vrijwilligers. Ze geven daar hun mening over de activiteiten en ze werken mee activiteiten uit. Om nieuwkomers te ondersteunen en hun draagkracht te vergroten organiseerden we een vorming rond het geven van een kookworkshop en wierven we mensen actief voor een fietscursus. De link tussen Talent Op Wieltjes en vorming was een positieve ervaring die we verder willen zetten met andere capaciteiten/of talenten in het komende werkjaar. We merkten echter wel dat langduriger en/of intensievere engagementen veel moeilijker verlopen voor nieuwkomers. Het effectief meewerken op een bepaalde activiteit is voor hen veel makkelijker dan het deelnemen aan een vergadering. En hun persoonlijke situatie zorgt voor veel verschuivingen in hun agenda. Naam van de vrijwilligersgroep
Doel van de vrijwilligersgroep
Permanente vrijwilligers Talent Op Wieltjes
permanent vrijwilligerswerk doen binnen een andere organisatie
Groep occasionele vrijwilligers
groep vrijwilligers die regelmatig meewerken op activiteiten, naargelang hun interesse en tijd.
Partner
Privaat Openbaar doel van de samenwerking
Levanto
X
•
fietscursus vrijwilligers
ad hoc regelmatige aantal vrijwilligers aantal 6 51
aantal aantal lokaal contacten aanwezigen van de doelgroep tijdens contact 5 10 X
Belgische bewoners en allochtone oudkomers zijn ondersteund in hun contacten met nieuwkomers.
Zowel binnen Talent Op Wieltjes interim, als op de koffie-uurtjes, als op Taal*ooR als door de deelname van nieuwkomers aan activiteiten van buurt- en opbouwwerk besteedden we aandacht aan Belgische bewoners en allochtone oudkomers. We kozen er bewust voor de meeste activiteiten van Talent Op Wieltjes interim ook Belgische bewoners en oudkomers in te schakelen. De vrijwilligersraad was een goed kanaal om misverstanden te bespreken en samen naar oplossingen te zoeken. Door samen te werken bouwden mensen contacten uit met nieuwkomers maar stootten ze ook op problemen die besproken moesten worden (bvb. het tempo van werken, ‘werk zien’, vlot in de omgang zijn,…). Voor gastorganisaties en hun vrijwilligersploegen was het vaak de eerste keer dat ze in contact kwamen met nieuwkomers in een niet hulpvragende rol. Door een zorgvuldige intake en begeleiding probeerden we samen met organisaties te bekijken in welke mate ze hun vrijwilligerstaken Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
129
konden aanpassen aan de mogelijkheden en beperkingen van nieuwkomers. Ondanks de zorg bleef het voor een aantal organisaties heel moeilijk om individuele nieuwkomers op een permanente basis in te schakelen in hun werking (onoverkomelijke problemen bleken bvb. het gebruik van alcohol in de cafetaria van een RVT voor een moslimvrijwilliger met beperkte kennis van het Nederlands die graag met bejaarden wou werken, maar geen enkele taak kon opnemen waarin hij met bejaarden moest praten.). Door het contact met nieuwkomers werden een aantal organisaties zich beter bewust van de problemen van mensen in een precair verblijf en namen ze de verdediging van die groep op binnen hun eigen koepel bvb. de bibliotheek van Deurne ging in protest toen ze de richtlijn kregen om geen boeken meer uit te lenen aan mensen zonder identiteitskaart. •
Er is een goede structuur in de wijk Deurne Noord waardoor nieuwkomers permanent geïnformeerd worden en ondersteund worden in de uitbouw van een sociaal netwerk.
De werking van Talent Op Wieltjes houdt in dat er samenwerking is met verschillende diensten in de wijk. Specifiek rond nieuwkomers brachten we de organisaties samen die geconfronteerd worden met problemen met Roma, omdat zij dat zelf als prioritair aangaven. Dit netwerk is nog maar in zijn beginschoenen en moet verder uitgebouwd worden met een zekere regelmaat en een duidelijk programma. Doordat we echter nieuwkomers steeds verbonden aan bestaande diensten en organisaties merken we dat zij gevoeliger geworden zijn voor de problematiek van nieuwkomers en de belangen van nieuwkomers gaan verdedigen binnen hun organisatie en zoeken naar manieren om hun activiteiten aan te passen aan nieuwkomers. Er wordt gezocht naar werkvormen om Talent Op Wieltjes interim over te nemen binnen de basiswerking in Deurne Noord en daarbinnen de aandacht voor nieuwkomers te behouden. •
Er is een methodiek uitgetest en beschreven rond het lokaal onthalen van nieuwkomers in Deurne Noord.
De experimenten zijn opgezet, en er werd in het najaar 2006 gestart met het uitschrijven van de resultaten. In het voorjaar 2007 zal er een uitgeschreven methodiek ‘Lokaal Onthaal Nieuwkomers’ bestaan. In de loop van 2006 werkten we mee aan twee onderzoeken van het Vlaams Minderheden Centrum. Eén van de onderzoeken ‘Is niet iedereen actief dan?’ resulteerde in een studiedag en een publicatie waarop en waarin het project uitgebreid besproken werd. b)terugkoppeling naar de projectdoelen Inhoudelijke doelstelling: Nieuwkomers worden goed onthaald in de wijk Deurne Noord. Een goed onthaal zorgt er voor dat: De informatiekloof voor mensen met papieren of in procedure wordt gedicht, Dat nieuwkomers (ook mensen zonder wettig verblijf) een divers sociaal netwerk hebben uitgebouwd. Structurele doelstelling: Er is een goede structuur in de wijk Deurne Noord waardoor nieuwkomers permanent geïnformeerd worden en ondersteund worden in de uitbouw van een sociaal netwerk. Methodische doelstelling: Er is een methodiek uitgetest en beschreven rond het lokaal onthalen van nieuwkomers in Deurne Noord. We hebben hoofdzakelijk aan de inhoudelijke doelstelling gewerkt binnen Deurne Noord. We hebben zoveel mogelijk nieuwkomers proberen te bereiken en hen kansen aangeboden om een sociaal netwerk uit te bouwen. Anderzijds hebben we werkwijzen gezocht om hen te informeren. We hebben gezocht op groepsmatige werkwijzen maar die bleken toch nog heel moeilijk We merken dat nieuwkomers door dit onthaal sterker worden. Maar om telkens de nieuwe mensen te onthalen en bij te blijven merken we dat het lokaal onthaal permanent noodzakelijk is. Van de nieuwkomers die wij bereikten is een grote groep reeds vertrokken, een aantal daarvan naar andere wijken (andere, betere woningen) maar een aantal zijn ook vertrokken naar andere landen. Intussen Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
130
zijn er al een heleboel nieuwe mensen bijgekomen. Een aantal nieuwkomers die we bereikten woonden niet in de wijk maar vonden Deurne een interessant gebied om een sociaal netwerk uit te bouwen. We merken dat nieuwkomers er minder een probleem van maken om langere afstanden af te leggen voor bvb. een bepaalde activiteit. Het is voor hen wel heel belangrijk dat plaatsen te bereiken zijn met het openbaar vervoer. De structurele doelstelling binnen Deurne Noord is nog een belangrijk aandachtspunt waar we nog werk van moeten maken. Aan de methodische doelstelling wordt er volop gewerkt. D) Project 7: Geïntegreerde Wijkwerking: luik vorming Samenlevingsopbouw Deurne
Vormingsinstellingen, culturele centra, dienstencentra… bereiken in hun vormingsaanbod beperkt of helemaal geen specifieke doelgroepen zoals allochtonen en kansarmen Belgen. Vorming volgen of iets bijleren is een middel om het informele ontmoeten te stimuleren en om mogelijkheden te scheppen zodat mensen vrijblijvende netwerken kunnen uitbouwen. Door iets bij te leren dat in het dagdagelijks leven nuttig en bruikbaar is, vergroten de kansen op deelname aan de maatschappij. Vorming zorgt ervoor dat mensen meer zelfvertrouwen krijgen en hun zelfredzaamheid wordt gestimuleerd. In de wijk Kronenburg is er weinig openbare ruimte. Vele mensen hebben ook geen of een heel klein tuintje. Zowel Belgen als allochtonen of nieuwkomers hebben dikwijls een negatief beeld van elkaar. Dit wordt gevoed door negatieve ervaringen in de dagelijkse praktijk of steunt dikwijls op vooroordelen. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen De werkdoelen in functie van een geïntegreerde basiswerking in de wijk werden als volgt geformuleerd • Het beleid investeert in een gepaste infrastructuur in de wijk Deurne Noord. Deze infrastructuur biedt mogelijkheden om een geïntegreerde basiswerking uit te bouwen in de wijk. Om dit doel te realiseren hebben we hoofdzakelijk gezocht naar geschikte leegstaande panden. Intussen is er een geschikt pand gevonden en is het dossier voor de aankoop overgedragen aan Vespa. Het gebouw in de Ten Eeckhovelei is aangekocht door de stad om er met Samenlevingsopbouw een geïntegreerde basiswerking uit te bouwen. Buurtbewoners hebben zelf sterke signalen gegeven rond de beperkingen van de huidig infrastructuur (bvb. op de beleidstoer van samenlevingsopbouw) Buurtbewoners zijn nog niet betrokken geweest met de invulling van het nieuwe gebouw. Met de signalen van de bewoners uit de buurt (nood aan ontmoetingsplaats, te klein huis op dit moment, …) hebben we ingeschat dat dit een geschikt pand is. Het wordt de uitdaging om bewoners te betrekken bij het gebouw in 2007 en om mee inhoud te geven aan de activiteiten van het buurt- en opbouwwerk. De vzw ’t Pleintje van Deurne Zuid was een belangrijke partner in het geheel. De denkgroep van de Lakbors en de raad van beheer van ’t pleintje gaan samen een groep vormen om het gebouw in de Ten Eeckhovelei te beheren. • Er is een duidelijk neergeschreven visie over waarom er in een basiswerking met de functie “vorming” gewerkt wordt. Om dit doel te bereiken rond vorming is er een stuurgroep opgericht met volgende deelnemers: cultuurcentrum Deurne, cultuurbeleidscel stad Antwerpen, stafmedewerker gemeenschapsvorming cultuurcentra Antwerpen, Vormingplus, culturele antenne Deurne , stedelijk wijkoverleg en coördinatoren van de steunpunten van samenlevingsopbouw. De grote lijnen van het project ‘ vorming in de basiswerking’ werd besproken en opgevolgd. Op deze stuurgroep. De volgende thema’s stonden daarin centraal : Werken met vrijwilligers die vorming geven, vorming en netwerken tussen mensen, toegankelijkheid van vormingsinstellingen of culturele centra voor specifieke groepen. Er is een werktekst opgemaakt van de besprekingen in de stuurgroep met voorbeelden vanuit de projecten pottentuin en De Kip of het ei. Deze moet enkel nog herwerkt worden om ze bruikbaar te maken voor een breder publiek.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
131
Als opvolging van het project zijn een aantal gesprekken met vormingsplus gestart rond het opzetten van een nieuw experiment in verband met vorming van vrijwilligers en dit op Antwerps niveau. Dit resulteerde in het opmaken van een dossier voor min. Keulen ‘ Managers van diversiteit ‘. Het is een samenwerkingsproject met vormingplus, culturele centra, huis van Nederlands en samenlevingsopbouw. Het project TGV is inmiddels goed gekeurd. Via het project TGV (talent geeft vorming) kan de inhoud van de werktekst ook concreet gemaakt worden in de steunpunten van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad. De deelnemers aan de stuurgroep vorming worden nu ook betrokken bij het nieuwe project TGV. De werkdoelen in functie van het plaatselijke experiment rond het inzetten van vorming in een geïntegreerde basiswerking werden als volgt geformuleerd: Kip of het ei • Er zijn vier buurtbewoners opgeleid door Vormingplus tot “ tuincoaches” die infosessies “groenten kweken” geven aan andere geïnteresseerde bewoners. Om dit doel te realiseren werden er voorbereidingssessies opgezet met Vormingplus. Er zijn vier tuincoaches die de vorming gevolgd hebben. Zij hebben samen een kaft gemaakt over groenten kweken. Zij hebben deze vorming twee keer in groep gebracht en gaven advies tijdens de permanentiemomenten in de tuin. Door het organiseren van deze infosessie kregen de tuincoaches vertrouwen in hun kunnen en hebben ze alle inhoudelijke kennis die ze bezaten ook gestructureerd in een map, zodat ze een overzicht hadden van wat ze wilden vertellen. Ze zijn allemaal zo vol van het groenten kweken dat ze er over zouden kunnen blijven vertellen. Door het afbakenen van de inhoud hebben zij een mooi en duidelijk verhaal kunnen brengen. De micro, de slides en de kaft gaven een extra elan aan de infosessie en de belangstelling van de deelnemers gaf hen een zeer goed gevoel. De tuincoaches werden op die manier een aanspreekpunt zodat mensen hen informeel om raad kunnen vragen tijdens de permanenties. Je merkt toch dat het goed is om mensen te begeleiden in het overbrengen van kennis. Voor Vormingplus was het ook een leerschool om met talenten van mensen aan de slag te gaan en deze om te zetten in een infosessie. Het is een vorm van train de trainer. Mensen die iets kennen, ergens goed in zijn, geven dit door aan andere mensen. Vormingplus heeft een kader ontwikkeld om van mensen met een talent workshopgevers te maken. In 2007 willen we dit herhalen. De expertise van dit experiment wordt meegenomen en verder uitgebreid in het TGV-project. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact Aantal Deelnemers contacten
Tot
Huisbezoeken Gesprekken met vrijwilligers Naam van de werk - kerngroep
contact workshopgever Opvolging tuincoaches
2 1
Infosessie PottenThuis
2 6
1 1
Doel van de werk - kerngroep Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Vorming Tuincoaches
Aantal verschillende
Opleiding i.s.m. Vormingplus van de tuincoaches Opstart mensen Pottenthuis
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
4
20
5
3
90
30
132
• Er is een Pottentuin waar mensen met gezamenlijke interesse ‘groenten kweken’ op een spontane manier met elkaar in contact komen – ook met diegenen waarmee men anders niet zo gemakkelijk contact legt - zodat zij hun diversiteit aan relaties uitbreiden. Om de spontane contacten uit te breiden waren er de permanenties in de tuin en waren er de vergaderingen van de groep ‘vrienden van de pottentuin’. Er werd samen met bewoners een heel programma Kip of het Ei opgemaakt en bekend gemaakt in de wijk. De bewoners organiseerden verschillende feesten zoals de barbecue en het openings- en slotfeest. Er werden allerhande werkgroepen in en rond de tuin opgestart. Er gingen twee sociaal-artistieke projecten door. In het kakelsalon werden verhalen van in en rond de tuin verzameld en artistiek bewerkt door een schrijfster/illustratrice en er is een fototentoonstelling uitwerkt rond het Deurnes huisdier. De deelnemende tuiniers en dierenverzorgers zijn een diverse groep van allochtone deelnemers, jonge moeders met kinderen, een vrouw van het dienstencentrum, mensen die in armoede leven en tieners (10 en 13 jaar). Hiernaast hebben we ook de deelnemers via de kinderwerking. We kunnen stellen dat zowel mensen van allochtone als Belgische afkomst werden betrokken. Bovendien zijn zo goed als alle leeftijdsgroepen vertegenwoordigd (jongeren worden via hun ouders mee met de tuin betrokken, senioren, jonge mama’s). Onder de tuiniers onderscheiden we ook volkse mensen, mensen in armoede, mensen in een precair verblijf en meer welvarende buurtbewoners. De mensen in een precair verblijf en allochtonen namen onder andere deel dankzij de samenwerking met het project Lokaal Onthaal Nieuwkomers van De Acht en Samenlevingsopbouw. Een grote groep bewoners startten met Pottenthuis. Deze mensen kregen een infosessie van de tuincoaches. Tijdens de infosessie werden de zelf opgestelde mappen uitgedeeld en mensen kregen een bak met hun eigen voorkeurzaden mee naar huis. Enkele deelnemers werden enthousiast en vroegen ook een bak in de tuin aan. De tuin is voor deze diverse groep de ontmoetingsplek bij uitstek. Mensen leren elkaar op een zeer informele manier kennen. Door een gezamenlijke interesse “hoe groeien onze groenten” en “hoe is het met onze dieren” wordt kennis doorgegeven, telefoonnummers uitgewisseld en andere hulp aan elkaar geboden. Mensen leren van elkaar doordat ze samen bezig zijn en elkaar ontmoeten in de tuin. Conflicten worden uitgesproken en bemiddeld. De aanwezigheid van een onafhankelijke organisatie als “huisbewaarder” is belangrijk omdat er anders toch weer gesloten groepen komen. De vrienden van de pottentuin kwamen maandelijks bijeen. Deze klankbordgroep was zeer belangrijk om de betrokkenheid op de tuin hoog te houden, om activiteiten te plannen en om het kader en het overzicht van het project te blijven bewaken. Dankzij deze groep werd de achterban van de tuin en de sociale contacten die de tuin met zich mee brengt en afspraken/problemen geformaliseerd. De permanenties werden vlot ingevuld en de dieren werden verzorgd. Belangrijk is dat de openheid van de tuin bewaard wordt. Mensen eisten soms twee bakken en onderhielden bakken zogezegd voor anderen terwijl het eigenlijk hun bakken waren. Het buurt- en opbouwwerk had hier de taak om er voor te zorgen dat de tuin niet in handen kwam van 4 mensen maar dat iedereen kans kreeg op een bak. Gedurende de hele periode zijn er enkele nieuwe mensen bijgekomen die vaak via mondelinge communicatie het project leerden kennen. We hadden een supervrijwilliger die er alle dagen op bijna elk tijdstip in de tuin was die zorgde dat alles vlot liep. Iemand die praktische dingen opneemt is zeer welkom en zorgt bij de projectverantwoordelijken dat er meer ruimte komt om de informele contacten tussen en met de mensen te verzorgen. Er heerste af en toe wel conflicten tussen mensen die hun bak niet onderhielden en anderen die er heel fanatiek mee bezig waren. Tot deze twee uiterste groepen behoorden zowel allochtonen en autochtonen als jong en oud als arm en rijker. Sommige fanatiekere groentekwekers hadden het moeilijk om hun ergernis op een redelijke manier te uiten tegenover de andere partij. Ook hier zijn bemiddelingsgesprekken nodig geweest. De komst van de dieren brachten gezelligheid mee maar zorgden ook voor spanningen: kinderen uit de buurt die konijnen wilde aaien versus tuinders die schrik hadden voor beschadiging van hun bak door die kinderen of die vonden dat de kinderen te hardhandig omgingen met de dieren. Konijnen onderling die steeds vochten zodat ze uit elkaar gezet moesten worden, de eieren van de kippen die steeds verdwenen. De aanwezigheid van kinderen in een tuin met vooral volwassenen gaf af en toe conflicten maar deze konden via regelgeving en gesprekken met mensen uitgepraat worden. Elke maand van april – oktober gingen er twee à vier activiteiten door. Het project kreeg daardoor uitstraling over heel Deurne. De vrijwilligers gaven hun talent door aan anderen. En er is een samenwerking met verschillende actoren van de buurt uitgebouwd. Dankzij dit programma werden nieuwe mensen bereikt los van de mensen van de tuin. De ene cursus ging al wat beter dan de Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
133
andere. We bereikten verschillende mensen uit de buurt. Het train the trainerprincipe werd door Vormingplus ook toegepast voor vrijwilligers van het project Lokaal Onthaal Nieuwkomers om kookworkshops te geven. De fototentoonstelling is opgestart met vrijwilligers van de fotografiegroep van buurtwerk De Lakbors in De Meyerstraat, de Ten Nessestraat. Via een paar adressen en verdere mondeling doorverwijzingen kwamen we aan een groot adressenbestand waar we fotografen naar toe konden sturen. Ook hier werd een zeer divers publiek mee bereikt. Enkele talenten uit de wijk (tuinarchitect, grimespecialist, houtbewerker, kooktalenten, en buiten de wijk (compostmeester) hebben hun kennis doorgegeven aan andere buurtbewoners tijdens georganiseerde cursusmomenten. Ook hier werden zowel allochtonen als autochtonen bereikt. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact Aantal Deelnemers contacten
Tot
Huisbezoeken Gesprekken met vrijwilligers Gesprekken met vrijwilligers Gesprekken met vrijwilligers Gesprekken met vrijwilligers Gesprekken met vrijwilligers Gesprekken met vrijwilligers Gesprekken met vrijwilligers Naam van de werk - kerngroep
werving Pottentuin voorbereiding BBQ voorbereiding Feest Opening voorbereiding Feest Afsluit Afstemming Tuinders Afstemming Handige Harry's Afstemming Fotoclub Vormingsactiviteiten ind.
Aantal verschillende
6
6 2 1 1 1 1 1 8
6 8 10 4 10 30 10
6 4 4 0 4 30 5
Doel van de werk - kerngroep Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Vrienden van de Pottentuin Tuincoaches Handige Harry's Workshops
denkgroep project
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal verschillende
10 5 5
workshops in kader van programma KOE
300 20 30 18
88
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Uitstap Zoo Openingsfeest Afsluitfeest BBQ Uitstap Kinderboerderij Gezonde voeding Naam van de vrijwilligersgroep
ontmoeting toonmoment + ontmoeting toonmoment + ontmoeting ontmoeting ontmoeting vorming + ontmoeting Doel van de vrijwilligersgroep
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
30 4 6 38
1 1 1 1 1 4 ad hoc
Aantal verschillende 78 300 300 73 18 55
78 275 150 15 7 7
regelmatige
134
aantal
vrijwilligers aantal 10 20
Vrienden van de Pottentuin
denkgroep project
Handige Harry's
onderhoud tuin
2
4
Tuinders
onderhoud tuin
1
0
Permanentieverantwoordelijken openhouden tuin
3
6
Fotoclub
4
0
fototentoonstelling opzetten
Tuincoaches
opleiden, info verstrekken, …
Feestcomité
Organiseren openings- + afsluitfeest
Partner
Privaat
Openbaar doel van de samenwerking
District Deurne
X
Wotepa
X
Stadsbeest
X
Jeugddienst Deurne CC
X
School De Bever Manus
Ondersteuning + samenwerking project Samenwerking Project
aantal contacten
0
4
15
15
aantal lokaal stad Vlaams aanwezigen van de doelgroep tijdens contact 0 X
5
0
X
Samenwerking Project + geven van workshops Samenwerking Project
4
4
X
4
0
X
X
Samenwerking Project
10
0
X
X
Samenwerking Project
5
0
X
X
Samenwerking Project
9
1
X
De 8
X
Samenwerking Project
15
0
X
Frans Druyts
X
7
8
X
OCMW
X
Samenwerking Project + geven van workshops Samenwerking Project
50
0
X
Kribbe
X
Samenwerking Project
15
0
X
KIDS
X
Samenwerking Project
7
0
X
Wijkwerking
X
Samenwerking Project
8
0
X
Kinderboerderij Deurne
X
Samenwerking Project
9
25
X
Kinderboerderij Wilrijk
X
Samenwerking Project
3
0
Vorming +
X
Samenwerking Project
6
5
X
EHA
X
Samenwerking Project
2
0
X
De 100 van Sam
X
Ondersteuning + samenwerking project tuin geven van workshops geven van workshops + aanleg tuin Kakelsalon Openingsfeest interviews
2
0
5 10
0 60
X X
6
10
X
10 2
30 300
X X
Peter Bauwens Chino Manzano
X X
Bart De Bakker (tuinarchitect)
X
Barbara Rottiers Eva D' Hondt
X X
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
X
X
135
Evi
X
geven van workshops
6
20
X
• Het Cultuurcentrum is meer bekend bij de buurtbewoners. Via de fototentoonstelling ‘Het Deurnese dier’ en het slotfeest in cultuurcentrum RIX werden veel mensen die nog niet in het cultuurcentrum geweest waren over de streep gehaald om toch in de Rix te komen. De mensen wier huisdier gefotografeerd was, konden immers gratis een foto afhalen in het cultuurcentrum. Door de cursus papier maché, georganiseerd door cultuurcentrum Deurne in het buurthuis te laten plaatsvinden hebben er vier van de vijftien deelnemers kennis gemaakt met het cultuurcentrum Deurne die daarvoor nog geen cursussen van het cultuurcentrum gevolgd hadden. Tevens de andere deelnemers kwamen zo in contact met het buurt- en opbouwwerk. Oplossingsactor
Privaat
CC Deurne
Openbaar
X
X Cultuurraad Deurne
doel van het aantal aantal lokaa beleidscontact beleidscontacte aanwezigen l n van de doelgroep tijdens contact Beïnvloeden 10 0 X van laagdrempelig cultuuraanbod (workshops organiseren in buurthuis) Ondersteune 2 0 n project
• Het dienstencentrum Kronenburg is toegankelijker en meer aangepast aan de behoeften en interesses voor bewoners. De pottentuin ligt naast het dienstencentrum. Door de organisatie van het openingsfeest, de infosessies van pottenthuis, de vergaderingen van de vrienden van de pottentuin, de tuinpermanenties en de barbecue probeerden we de link met het dienstencentrum te versterken. Bewoners van het dienstencentrum die zelf geen tuintje hebben, kwamen geregeld eens een kijkje nemen en een praatje maken met de tuiniers. Het hoofd van het dienstencentrum Kronenburg geeft aan dat vele bezoekers en bewoners van het dienstencentrum heel begaan zijn met de tuin. Het project heeft ook dankbaar gebruik gemaakt van de logistiek van het dienstencentrum. Het potentieel dat er ligt om de pottentuin nauwer aan te sluiten aan het dienstencentrum is groot en zou een uitdaging kunnen zijn voor de toekomst. Oplossingsactor Privaat Openbaar
OCMW Antwerpen DC Kronenburg
X
doel van het beleidscontact
aantal aantal lokaal beleidscontacten aanwezigen van de doelgroep tijdens contact Drempelverlagend 10 0 X werken voor buurtbewoners
• Deelnemers aan het buurtwerk- en opbouwwerk krijgen meer zelfvertrouwen en worden meer zelfredzaam.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
136
De vrienden van de pottentuin bestaat uit mensen die een bak hebben in de tuin, die mee klussen voor de tuin, de dieren verzorgen of die thuis groenten kweken bij pottenthuis. Maandelijks ging de vergadering door. Er werden praktische dingen afgesproken inzake de tuin, het programma van de kip of het ei werd voorbereid en feesten werden besproken en gepland. Mensen participeerden in alle facetten aan de pottentuin. Mensen planden mee aan de concrete uitwerking van het project. Door talenten en competenties van buurtbewoners in te zetten ten dienste van andere buurtbewoners kregen deze buurtbewoners erkenning en een “nuttig en goed gevoel”. Hierdoor werden deelnemers aan het buurtwerk- en opbouwwerk zelfzekerder en zelfredzamer. Dit merkten we aan de manier waarop ze taken opnamen voor en na het project. b) terugkoppeling naar de projectdoelen De projectdoelen werden als volgt geformuleerd op het vlak van de geïntegreerde basiswerking, Talent Geeft Vorming en het proefproject Kip of het ei: Geïntegreerde basiswerking Er is een geïntegreerde basiswerking in Deurne Noord met een betere infrastructuur. En er is een duidelijk neergeschreven visie over waarom we vorming als functie gebruiken in de basiswerking. Talent Geeft Vorming Het bestaande vormingsaanbod van het buurt- en opbouwwerk is geëvalueerd en kwalitatief aangepast. Het bestaande vormingsaanbod van het buurt- en opbouwwerk is uitgebreid en vernieuwd. De professionele vormingsinstellingen werken samen met het buurt- en opbouwwerk. De vormingsinstellingen zetten capaciteiten van bewoners in bij het aanbieden van cursussen. En talenten en competenties van buurtbewoners worden ingezet ten dienste van andere buurtbewoners. Dit project activeert verschillende partners met een vormende taak Kip of het ei Vormingsinstellingen ondersteunen bewoners om hun capaciteiten, talenten, competenties ten dienste van andere buurtbewoners in te zetten. Dit project draagt bij tot het versterken van het sociaal weefsel in de wijk en het verhogen van participatie aan het sociaal- culturele aanbod in de wijk. Er is meer groen in de wijk semi-openbaar gemaakt. Er is een draagvlak bij bewoners en zij zijn betrokken bij de basiswerking om te werken aan kansarmoede en sociale uitsluiting door een divers aanbod voor een verscheiden publiek aan te bieden met mogelijkheden tot informele contacten. We kunnen de resultaten als volgt evalueren: Via het nieuwe pand kunnen we een geïntegreerde werking uitbouwen met aangepaste infrastructuur. Via de werktekst vorming en het project TGV kunnen we met alle steunpunten van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad bekijken wat vorming als functie betekent in een basiswerking en dit deels met experimenten verder uit te bouwen. We focussen ons in dit nieuwe project op het doorgeven van talenten en capaciteiten van mensen ondersteund door de professionele organisaties zoals vormingplus, digipolis, huis van het Nederlands, … Via de activiteiten, benoemd in vorige punten blijkt dat de pottentuin een experimenteerruimte is waar mensen kunnen contacten leggen met andere mensen van allerlei pluimage. Een stukje groen open gesteld wordt naar de buurt, waar deelnemers andere organisaties uit de buurt leren kennen en waar talenten kunnen ingezet worden. Er is een basis gelegd om een draagvlak te creëren om te werken aan kansarmoede en sociale uitsluiting door mensen met elkaar in contact te laten komen met elkaar, maar natuurlijk is dit niet iets voor vandaag op morgen en brengt dit de nodige tijd met zich mee .
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
137
E) Project 14: Feestend Comité Samenlevingsopbouw Borgerhout ’t Feestend Comité ontstond een viertal jaren geleden op initiatief van het opbouwwerkproject Mankracht en Zonen. Het samenwerkingsverband tussen enkele buurtorganisaties en bewoners wilde vooral de gespannen verhouding tussen de verschillende gebruikers van het Koxplein aanpakken. Oorzaak van de problemen op het plein waren groepjes jongeren. Met activiteiten op het Koxplein wilde men het ruime buurtpubliek bereiken. De voorbereiding ervan moest gebeuren door een gemengde buurtgroepwerking. Op die manier werd de problematiek en de gekozen oplossingen gedragen door verschillende groepen. a) Acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen We bespreken de acties en activiteiten per werkdoel en evalueren naar hun bijdrage tot de realisatie van ervan. • Het Koxpleinfeest realiseert een positieve samenwerking tussen verschillende actoren, tussen allochtone en autochtone groepen in de buurt, tussen kinderen, jongeren en volwassenen. Het feest is een positief ontmoetingsmoment, het plein is een ontmoetingsplaats voor alle buurtbewoners. Aan de voorbereiding van het feest werkten volgenden mee: buurtbewoners (algemene organisatie), Buurtwerking De Shelter met de groep vanuit het Buurthuis (Volksspelen) en de Marokkaanse vrouwenwerking (deel kinderanimatie + internationaal restaurant), de ROMA (muziekprogramma), Opbouwwerkproject Mankracht en Zonen (voorbereiding + coördinatie kinderanimatie), Nibras (Marokkaanse zelforganisatie; algemene organisatie), middenstand op het plein (Amigo + Koxvrienden; drank en eetkraam), Dienstencentrum Den Bleek (kraam op de dag zelf + beperkte opvolging organisatie), Buurtregie (algemene organisatie + technische ondersteuning). In kader van Kinderanimatie hielpen: Pleinanimatie, Kwibus, 8 jongeren van het plein en leden van de vrouwenwerking. Tijdens het feest waren ook Buurtsport met info over aanbod en de Stemcaravan aanwezig. De openheid van diensten en organisaties in de buurt is groot om mee te werken aan buurtinitiatieven waar een beter samenleven centraal staat en de verschillende groepen bewoners geëngageerd zijn. De initiatieven die de voorbije jaren werden opgezet vanuit ’t Feestend comité hebben er voor gezorgd dat buurtorganisaties en -bewoners elkaar (beter) leerden kennen. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Gesprekken met allochtone bewoners tijdens marktbezoeken Gesprekken met kandidaten voor de benoeming 'Jonge Held'
Naam van de werk - kerngroep
Motiveren van allochtone Antwerpse bewoners om gebruik te maken van hun stemrecht voor de gemeenteraadsverkiezingen door zich te laten registreren. Voorbereiden van filmopnamen met Jonge Helden, gesprekken voorbereid, hen geïnformeerd over de bedoeling en aanpak van het project, over de agenda, …
Doel van de werk - kerngroep
40
40
40
7
7
7
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
Aantal verschillende
138
t Feestend comité
Werkgroep Kinderanimatie Koxpleinfeest
Maandelijkse vergaderingen met buurtbewoners en buurtorganisaties in het kader van het opzetten van activiteiten die het samenleven bevorderen. Extra aandacht gaat naar de relatie tussen jonge en oudere bewoners. Aan de vergadering nemen de verschillende groepen bewoners uit de buurt deel (allochtoon, autochtoon, jong, oud, kansarm, kansrijk, …) . Belangrijkste activiteit: Koxpleinfeest. Uitwerken van een aanbod voor de kinderanimatie op het Koxpleinfeest. Samenbrengen van jongeren + jeugdorganisaties + bewoners met diverse achtergrond (netwerking).
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
9
64
13
3
18
12
Aantal bijeenkomst
Deelnemers Tot
Koxpleinfeest 2006 op 1 juli
Buurtfeest opzetten waaraan een diverse groep buurtorganisaties en buurtbewoners meewerken. Door de actieve samenwerking leren ze elkaar kennen en groeien er nieuwe samenwerkingsverbanden (netwerking) Een ruime en diverse groep buurtbewoners bezoekt het feest en ontmoet er andere buurtbewoners
1
Aantal verschillende
400
400
• Er is extra aandacht voor de relatie tussen jong en oud in de buurt Met de actie ‘Jonge Helden’ was het de bedoeling om buurtkinderen en –jongeren in een positief daglicht te stellen ten aanzien van de rest van de buurt. Tegelijkertijd konden de ‘Jonge Helden’ een voorbeeldfunctie hebben naar hun leeftijdsgenoten. De actie werd uitgewerkt in samenwerking met scholen en jeugdorganisaties. Het kwam uitgebreid aan bod tijdens het Koxpleinfeest. Het stelde jongeren in een positief daglicht. Er was eveneens een werkgroep kinderanimatie die voor een belangrijk deel bestond uit ‘jongeren van het plein’. Jongeren namen tijdens het feest duidelijk verantwoordelijkheden op, ze waren geëngageerd als vrijwilligers. Er werden acht ‘Jonge Helden’ uitgekozen en dit in overleg met ’t Feestend comité, de scholen en enkele jeugdwerkers. In het kader van de bekendmaking naar de buurt, werd een film en een krant gemaakt rond de acht ‘Jonge Helden’. De krant werd verdeeld op het Koxpleinfeest, in de scholen die meewerkten aan het project en bij de diensten in de buurt. Het project werd erg enthousiast onthaald bij de scholen, kinderen en ouders. Er was een positieve samenwerking. Tijdens het Koxpleinfeest was er veel interesse voor de film. Via de pers, tijdens het feest en via de verspreide publicatie over de Jonge Helden hoorden volwassenen en ouderen positieve verhalen over de jongeren uit hun buurt. Met de film en publicatie is achteraf niet voldoende gewerkt naar de niet bereikte doelgroepen, bewoners op het feest. • Een multicultureel zelfstandig draaiend buurtnetwerk , bestaande uit buurtbewoners en buurtorganisaties, zet een aantal buurtinitiatieven op in het kader van een beter samenleven. Leden van de basiswerkingen van buurtwerking De Shelter (bereiken kansarme groepen bewoners) maken deel uit van het buurtnetwerk. Om aan deze doelstelling te werken werden bijeenkomsten van de werkgroep ’t Feestend comité samengeroepen. Het gaat om een gemengd samengestelde vrijwilligersgroep van 10 enthousiast personen. De groep neemt de algemene organisatie op zich, maar telt niet voldoende sterke vrijwilligers die de initiatieven en de samenwerking in de buurt kunnen realiseren. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
139
Naam van de vrijwilligersgroep
Doel van de vrijwilligersgroep
t Feestend Comité
Opzetten buurtactiviteiten
ad hoc aantal
regelmatige vrijwilligers aantal
60
10
Na afloop van het pleinfeest organiseerde we een brunchmaaltijd voor alle medewerkers. De bedoeling is de diverse groep vrijwilligers die aan het Koxpleinfeest meewerkten de kans te geven om mee de evaluatie te maken, voorstellen te doen naar het volgende feest, zich te engageren bij de organisatie ervan, elkaar te ontmoeten en contacten uit te bouwen (netwerking). Bijzonder was dat de Marokkaanse vrouwengroep van Buurtwerking De Shelter, aanwezig was op een gemengde bijeenkomst. Er werd door de deelnemers actief mee gediscussieerd. Het feest werd positief geëvalueerd; aandachtspunt blijft: nog meer groepen uit de buurt op het feest betrekken. Het feest is belangrijk voor de buurt omdat bewoners met een verschillende culturele achtergrond er aan samenwerken en er elkaar ontmoeten. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal bijeenkomsten
Deelnemers
Tot
Vrijwilligersbrunch 12/11
De diverse groep vrijwilligers die aan het Koxpleinfeest meewerkten de kans geven elkaar te ontmoeten en contacten uit te bouwen.(netwerking), evalueren van het Koxpleinfeest 2006, lijnen uittekenen van het volgende feest.
Aantal verschill ende
1
35
35
• Het gesprek tussen moslims en niet-moslims voeren, gemeenschappen dichter bij elkaar brengen We organiseerde een tafelgesprek over burgerschap gevolgd door een Verbrekingsmaaltijd. In 2006 werd voor de derde keer dit initiatief opgezet. Er was een voordracht rond burgerschap, voorbereid door de Marokkaanse organisaties. Achteraf was er een tafelgesprek rond het thema. De opbouwwerker zorgde samen met de verantwoordelijke van de Marokkaanse zelforganisatie Nibras voor de coördinatie. Verschillende organisatie werkten mee: Nibras, Tawasuul, Het Gezin, Buurtwerking De Shelter, IMS-Borgerhout, KTA-Bvorgerhout. Twee Marokkaanse buurtorganisaties (Safina en El Wafa) verleende hun medewerking niet meer. Dit had vooral te maken met weggevallen ondersteuning. Voor het eerst zaten er twee niet moslim organisaties bij de voorbereiding van het ontmoetingsmoment (IMS-Borgerhout en Buurtwerking De Shelter). De voorbereiding liep echter erg moeilijk, hetgeen niet in het voordeel van de inhoudelijke en praktische voorbereiding was. Op de verbrekingsmaaltijd waren er echter positieve contacten tussen de aanwezige moslims en nietmoslims. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Werkgroep Iftar
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Samenwerking realiseren tussen de verschillen buurtorganisaties met moslim leden. Een groot ontmoetingsmoment realiseren tijdens de Ramadanperiode waarbij er een positieve culturele uitwisseling is tussen de aanwezigen van verschillende afkomst. Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
3
Aantal verschillende
15
8
Aantal Deelnemers bijeenkomsten
140
Tot
Een tafelgesprek over burgerschap gevolgd door een Verbrekingsmaaltijd (7/10)
Een ruime groep bewoners wisselen van gedachten over bugerschap. Niet moslims en moslims ontmoeten elkaar en leren elkaar beter kennen. Moslim(organisatie)s profileren zich op een positieve wijze in de buurt
1
Aantal verschillende
55
55
• Initiatieven van bewoners op straatniveau zijn ondersteund. Er groeiden nieuwe netwerkjes. In het kader van de jaarlijkse Lentepoets werden een aantal straten ondersteund. De initiatiefnemers van vorige jaren werden extra gecontacteerd of ze opnieuw zouden meedoen (Winterstraat, Betogingstraat, Oedenkovenstraat, Sergeyselstraat, VanderMeydenstraat, Bleekhofstraat). Twee straten werden door de opbouwwerker op gang getrokken (langstraat, ’s Herenstraat). In anderen werd gezocht naar mogelijke initiatiefnemers. In twee straten die de opbouwwerker op gang trok werd gezamenlijk gestart (met een tasje koffie en koffiekoek) en gepoetst. In de Langstraat was de actie een succes. Een gemengde groep van bewoners poetste mee. In de ’s Herenstraat werd sporadisch gepoetst. Er was een samenwerking met het bewonerscomité ‘De Lange Vandaelen’ in het kader van een rommelmarkt in de Langstraat en het Wijkcentrum de Shelter. Er werd samen promotie gemaakt en de afsluiting gebeurde gezamenlijk. De opbouwwerker verzorgde samen met vrijwilligers het verdeelpunt voor de buurt. Belangrijk is dat voor de eerste keer de plaatselijk KAV bereid werd gevonden om hun Bloembakkenactie te laten doorgaan op het Koxplein (vroeger steeds in het Wijkcentrum). Op het plein vond je eveneens het Verdeelpunt en de verkoop van bloembakken door een project met tewerkstellingsproject van illegalen van Bond zonder Naam. Soort individuele contacten Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Individuele gesprekken met straatvrijwilligers
Individuele gesprekken met straatvrijwilligers
Straatvrijwilligers informeren, betrekken, ondersteunen en motiveren voor ruimere buurtacties zoals de Burendag, de Lentepoets of voor activiteiten op buurtniveau zoals het Koxpleinfeest, het project Jonge Helden of voor initiatieven van Buurtwerking De Shelter (buurtkrantje, Lentefeest, ..) Concrete ondersteuningsvragen van straatvrijwilligers in verband met de Lentepoets(organisatorisch), subsidieperikelen, ontmoetingsplaatsen, organisatie rommelmarkt...
Huisbezoeken bij bewoners van de Langstraat in functie van de lentepoets
Mensen motiveren om mee te werken aan de Lentepoets in de straat/ kennismaken met de bewoners van de Langstraat/actieve bewoners opsporen die later als contactpersoon, als straatvrijwilliger willen fungeren Huisbezoeken bij Mensen motiveren om mee te werken aan de bewoners van de 's Lentepoets in de straat/ kennismaken met de Herenstraat in functie van bewoners van de Langstraat/actieve bewoners de lentepoets opsporen die later als contactpersoon, als straatvrijwilliger willen fungeren
Aantal verschillende
50
50
15
10
9
4
45
45
45
20
20
20
In samenwerking met de Buurtwerking zetten we een actie op in de Sergeyselstraat rond de Burendag. Elke bewoner werd individueel uitgenodigd. De dag zelf was geen succes. Het slechte Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
141
weer speelde daar een belangrijke rol in. Blijft ook het feit dat de straat die een doorgangsfunctie heeft (openbaar vervoer, auto’s) zich toch moeilijk leent voor dit soort initiatieven. Dit merkten we ook bij de kerstactie. Weinig bewoners werkten er aan mee. De workshop kerstkransen maken was wel een redelijk succes. De buurtwerking functioneerde als verdeelpunt van het promotiemateriaal voor de Burendag. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Burendag op 30/5 in de Sergeyselstraat Workshop kerstkransen 10/12
Buren ontmoeten elkaar, buren leren de Buurtwerking kennen Buren ontmoeten elkaar, buren leren de Buurtwerking kennen
Aantal verschillende
1
15
15
1
16
16
b) terugkoppeling naar de projectdoelen •
Het Koxplein is een aangename plek waar mensen ongeacht hun leeftijd, sociaal-economische situatie, etnische afkomst samen kunnen vertoeven
Met het project werkte men specifiek aan de jongerenproblematiek op het Koxplein. ’t Feestend Comité vormde één projectonderdeel en bracht ouders van jongeren, andere bewoners en buurtorganisaties samen rond het thema. Bedoeling was te responsabiliseren en solidariseren. Het Koxpleinfeest verliep de laatste twee jaren in een erg positieve sfeer. Erg belangrijk was dat de groep 10-14 jarige zelf betrokken raakte bij de organisatie. De Belgische groep bezoekers van de buurtwerking zet zich opnieuw actief in tijdens het Koxpleinfeest (relatie jong –oud speelde hier vooral). •
Buurtbewoners en –groepen, zelforganisaties, sport- en vrije tijdsclubs, socio-culturele organisaties en diensten vormen samen een netwerk dat de solidariteit tussen de diverse groepen verhoogt.
Een zelfstandig draaiend Buurtnetwerk hebben we niet gerealiseerd. Het opzet om partners te vinden die samen onder andere het Koxpleinfeest organiseren en de verantwoordelijkheid delen, is niet volledig gerealiseerd. De opbouwwerker blijft centraal in de organisatie, de buurtwerking neemt een belangrijk deel op wat betreft concrete initiatieven en het engageren van vrijwilligers. Er werden verschillende pogingen gedaan om de groep uit te breiden (actieve oproep tijdens brunchmaaltijd voor vrijwilligers, samenkomst van actieve bewoners uit de buurt onder andere met als agendapunt het Koxpleinfeest, uitgebreide bezoekronde bij jeugd -, sport - en andere organisaties in de buurt, …), had weinig resultaten. Bewoners die op straatniveau actief zijn leggen daar hun prioriteit, de buurtorganisaties draaien op vrijwilligers en ondervinden zelf een tekort aan werkkrachten en/of hebben een overdrukke agenda. Iedereen wil zich graag inzetten maar beperkt. Hetzelfde geldt voor de leden van ’t feestend comité; men wil zich beperkt inzetten en niet de verantwoordelijkheid dragen voor het initiatief. Partners in de buurt ( ROMA, Buurtregie, Nibras, Dienstencentrum) zijn bereid om bepaalde onderdelen te blijven opnemen maar zien zich niet als trekkende kracht functioneren. F) Bijdrage van het Buurtwerk Door de vraaggerichte, diverse programmatie komt er een divers publiek naar de activiteiten en wordt het informeel netwerk verruimd en gevarieerd. Door het koppelen aan andere actoren in functie van activiteiten worden de formele netwerken uitgebreid.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
142
G) Project 23: Buurtverhalen Samenlevingsopbouw Oud-Berchem Dit sociaal-artistiek project verbindt mensen rond gemeenschappelijke interessen om samen aan een productie te werken. In de productie staan steeds thema’s uit de buurt centraal. De productiegroepjes (dans, muziek, vertellen, creatief) creëren een divers samengesteld netwerk. Dat ook na afloop van de productie mensen samenhoudt. H) Bijdrage tot operationele doelstelling 3.2 Samen met anderen aan de slag gaan – ieder volgens zijn/haar competenties, hetzelfde doel willen realiseren - zorgt voor groepsvorming en netwerkvorming. Dit resulteert dan weer in meer zelfvertrouwen en een versterkte positie van de mensen uit kwetsbare groepen. Mensen krijgen meer greep op zichzelf én hun omgeving. De sociaal-artistieke methodiek is een goede hefboom voor maatschappelijke deelname van kwetsbare groepen. Deze piste moet verder worden uitgewerkt. Het zorgt bovendien voor positieve beeldvorming en empowerment van de doelgroepvrijwilligers. De netwerken van nieuwkomers zijn versterkt door mee te draaien als vrijwilliger bij verschillende organisaties uit de buurt. Ze komen niet enkel in contact met bewoners/vrijwilligers, maar ook met organisaties en diensten die ze vooraf niet kenden. Taal*ooR was voor de deelnemende nieuwkomers erg effectief om hun sociale contacten uit te breiden. Nieuwkomers binnen Talent Op Wieltjes interim kregen vorming om hun draagkracht te versterken. Met succes. Organisaties en diensten waar nieuwkomers vrijwilligerswerk deden, werden gevoeliger voor hun problematiek. Jongeren die in het verleden op het Koxplein overlast bezorgden, namen verantwoordelijkheid op binnen de actie ‘Jonge Helden’. Op die manier fungeerden ze als voorbeeld voor hun leeftijdsgenoten. Inzet van vrijwilligers in andere organisaties is echter niet eenvoudig en vergt veel tijd en moeite. Aansturing door bewoners van het project buurtschatten is (nog) niet gelukt. Met het oog op de grote buurtschatten-campagne is er wel al een groep trekkende buurtbewoners samengebracht. Op dit moment is buurtschatten nog te veel een organisatieproject. Sommige ondersteuningsvragen van bewoners kunnen – o.a. omwille van werkdruk – niet beantwoord worden. Dat is slecht voor het imago. Er wordt oplossing gezocht. De intensiteit van de sociale contacten bij nieuwkomers kan nog altijd beter. Elkaar bellen en helpen bij een probleem of mekaar rechtstreeks aanspreken bij een conflict, is nog te hoog gegrepen. Niet-bestaande groepen mensen krijg je niet samen om bijvoorbeeld te informeren rond een bepaald thema. Preventief informeren van nieuwkomers blijft heel moeilijk. Zij willen pas informatie als het probleem zich stelt en dan wil men een antwoord op maat.
Operationele doelstelling 3.3 A) Project 15: Mankracht en Zonen Samenlevingsopbouw Borgerhout
Mankracht en Zonen is een project van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad en de8 vzw, het Antwerps Minderhedencentrum. In 2001 ontstond het project vanuit ernstige problemen op het Koxplein in Borgerhout. Marokkaanse kinderen, van 8 tot 14 jaar, vielen er voorbijgangers lastig. Ze pakten boodschappentassen af en gooiden met kastanjes en stenen. In de statistieken viel het aantal auto-inbraken door minderjarigen op. Na de eerste contacten bleek dat de meeste kinderen opgroeiden in een kansarm milieu. Een brede en integrale aanpak drong zich op. Mankracht en Zonen zocht oplossingen voor deze kinderen. Het doel was hen een zinvolle vrijetijdsbesteding te bieden, door hen onder te brengen in sport- en vrijetijdsclubs. Het project responsabiliseerde hiervoor de hele allochtone buurtgemeenschap en zette vaders en gezinnen van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
143
de kinderen centraal. Deze buurtgerichte aanpak onderscheidt Mankracht en Zonen van gelijkaardige initiatieven. Het intensieve welzijnsluik maakt de methodiek bijzonder geschikt voor kinderen uit kansarme gezinnen. Het project heeft als algemeen principe: het kind benaderen vanuit zijn omgeving. In het project onderscheiden we vier sporen. Een eerste spoor omvat de allochtone gemeenschap: zelforganisaties, moskee en bewoners. Een tweede spoor betrekt de ouders bij het project. In Borgerhout werkt Mankracht en Zonen nauw samen met de vaders. Ten derde krijgen de kinderen een volwaardige plaats in het project. Zij worden toegeleid naar sportof vrijetijdsclubs van hun keuze. Het vierde spoor richt zich op iedereen met een vrijetijdsaanbod in de buurt. Vanzelfsprekend staan de vier sporen niet los van elkaar. Ze beïnvloeden elkaar voortdurend. Samenlevingsopbouw en de8 bundelden in deze samenwerking hun expertise om allochtone kinderen en hun gezinnen nieuwe kansen te geven. Voor dit project werkten steeds gemiddeld twee voltijdse werknemers en een halftijdse coördinator. In Borgerhout liep het project vijf jaar. Mankracht en Zonen kan er resultaten voorleggen op meerdere niveaus: de buurt, de ouders, de kinderen, het vrijetijdsaanbod en het beleid. het beleid Het structurele beleidswerk is aanwezig in de vier sporen van het project. Aandacht voor allochtone kansarmoede in de buurt. Globaal heeft het beleid meer aandacht voor de armoede in de buurt rond het Koxplein. Beleidsmakers weten nu dat de overlast op het Koxplein slechts het topje van de ijsberg was. Eronder schuilde een complexe problematiek, geworteld in de kansarmoede van allochtone gezinnen. Om de overlastproblemen werkelijk op te lossen, was een langdurig en integraal project nodig. de buurt Het Koxplein is weer een aangename plek om te wonen. De overlast is verminderd. Mensen ontmoeten elkaar op het plein. Het lokale netwerk blijft bestaan. Het netwerk rondom het Koxplein blijft verder leven, ook als het project stopt. Mensen hebben elkaar gevonden en houden contact. Het netwerk blijft bovendien aanspreekbaar over het gedrag van kinderen in de buurt. Wanneer er onrust dreigt, geven bewoners signalen aan elkaar door en kunnen de juiste mensen oproepen tot kalmte. De projectgroep biedt een meerwaarde. De buurt is een groep sociaal-geëngageerde en ervaren allochtone burgers rijker. Hun aanwezigheid blijft een meerwaarde voor de buurt. de vaders en de gezinnen Ouders vinden clubsport zinvol. De ouders begrijpen dat sport in clubverband zin heeft. Ze zien het niet langer als tijdverlies. Mankracht en Zonen overtuigde hen ervan dat sport werkt als een antibioticum tegen slecht gedrag op straat. De vaders voelen zich sterker betrokken bij de samenleving. Ze hebben actie ondernomen en zo verandering teweeggebracht. Dat was een nieuwe ervaring voor hen. Voordien voelden de ouders zich machteloos tegenover alles wat hen overkwam. Ongetwijfeld heeft dit een positieve weerslag op hun opvoeding en op de waarden die ze hun kinderen meegeven. De levensomstandigheden van de gezinnen zijn verbeterd. Het project heeft beperkte maar reële verbeteringen gerealiseerd in de situatie van de gezinnen. De vaders hebben weer aansluiting gevonden bij de maatschappij. Ze kennen hun rechten beter. Vaders voelen zich niet meer geïsoleerd in hun situatie. De vadergroep haalt op dit vlak opmerkelijke resultaten. Vaders durven in groep gevoelige thema’s bespreken, zoals het gedrag van hun kinderen op straat. Door dergelijke taboes te doorbreken, weten de vaders dat andere gezinnen met gelijkaardige problemen worstelen. Het project introduceerde sport als een gemeenschappelijk en niet-geladen thema voor vaders en zonen. Vaders hebben waardering voor sport en de zonen zijn er actief mee bezig. Dat is belangrijk, want de leefwerelden van allochtone vaders en zonen liggen ver uit elkaar. Naast het generatieverschil moeten ze ook een culturele kloof overbruggen, waardoor ze weinig interesses of gespreksonderwerpen delen.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
144
Is de relatie tussen vaders en kinderen verbeterd? Deze vraag is niet eenvoudig te beantwoorden. Het project spreekt de vaders nooit aan op hun positie in het gezin, wél op het gedrag van hun kinderen op straat. En daar is verandering ingetreden. Vroeger was de eerste reactie steeds: “Dat waren andermans kinderen.” Of ze schoven alle schuld op de maatschappij. Nu voelen de vaders zich verantwoordelijk voor het gedrag van de kinderen op straat. Ze nemen daar een rol in op. de kinderen 60% van de kinderen in clubs blijft. De toeleiding van de kinderen naar bestaande clubs is succesvol. Meer dan de helft van de kinderen die Mankracht en Zonen in een club inschrijft, blijft er permanent sporten. Zulk een hoog percentage haal je enkel dankzij een goede opvolging. In totaal sporten meer dan 60 kinderen in clubverband, dankzij de inzet van het project. Aangepast aanbod vangt doelgroepkinderen op. Het bijkomende aanbod aan voetbaltraining vormt een aanvulling op de reeds bestaande clubs. Het biedt een oplossing voor jongens die absoluut willen voetballen, maar ook voor hen die niet op hun plaats zitten in een gewone club. Halen de kinderen die sporten betere schoolresultaten? Dat blijft onduidelijk, onder meer omwille van de diversiteit onder de jongens. Sommigen deden het voordien al goed op school. De meeste jongens halen echter nog altijd zwakke resultaten. Wel heeft dit project het contact tussen de vaders en de school verbeterd. sport- en vrijetijdsactoren Groter aanbod. Beleid en actoren gaan na hoe ze het vrijetijdsaanbod in Borgerhout kunnen vergroten. Pleinontwikkeling rekent nu het Koxplein binnen hun werkgebied, waardoor er op het plein animatie wordt georganiseerd. Buurtsport neemt de individuele toeleiding van kinderen naar clubs op zich, zodat het project deze activiteit kan afbouwen. In Borgerhout loopt nu ook overleg tussen +14jarigen en het jeugdwerkaanbod. Laagdrempeliger aanbod. Meer mensen kennen en gebruiken de speelpleintickets en de grabbelpas. De zaalvoetbalclub biedt laagdrempelig recreatief voetbal aan. Op bovenlokaal niveau denkt men erover na om in de sporthallen uren te reserveren voor buurtinitiatieven. Witte clubs tellen allochtone leden. Diverse clubs hebben hun drempels naar allochtone kinderen verlaagd. Sommige clubs tellen nu voor het eerst allochtone leden. Dit betekent een grote stap, voor de clubs, maar ook voor de Belgische kinderen die er sporten en zeker ook voor de allochtone kinderen. Zij komen in het dagelijkse leven weinig in contact met autochtone Belgen. Allochtone armoede Mankracht en Zonen legde de schrijnende armoede van allochtone gezinnen bloot. Samenlevingsopbouw neemt dit thema op in het vervolgproject Allochtone en autochtone armoede. Allochtonen die in armoede leven, worstelen met dezelfde problemen als autochtonen: huisvesting, werk, onderwijs, opvoeding, gezondheid, justitie... Ze botsen echter op bijkomende problemen zoals taal, racisme en culturele verschillen. Het vervolgproject gebeurt in samenwerking met de onderzoeksgroep OASeS van de Universiteit Antwerpen. Zij meten en verklaren generatiearmoede bij allochtonen.
B) Project 16: Samen op Straat Team Samen op Straat
Het project Samen op Straat is actief in 3 wijken: Antwerpen Noord, Zurenborg en Hoboken. Een klein aantal minderjarigen pleegt “als misdrijf omschreven” feiten temidden van een stadsbuurt met onvoldoende sociale correctie op dit gedrag. De omwonenden hebben nood aan meer sociale cohesie en openbare veiligheid. Het vrije tijdsaanbod biedt te weinig alternatieven voor verveling en deviant gedrag. Op deze problematieken werkt Samen op Straat in. De opbouwwerkers van Samen op Straat bouwen een netwerk van vaders in de buurt, die een vertrouwensband met jongeren opbouwen. De ouders worden zo ondersteund in hun ouderrol. Het Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
145
netwerk is zichtbaar aanwezig in de omgeving en bij andere buurtbewoners. De ouders zetten samen met de jongeren vrije tijdsactiviteiten op of leiden hen toe naar bestaande activiteiten. Dit maakt dat de jongeren en de buurtbewoners meer respect hebben voor de omgeving en voor elkaar. Het gevolg is dat jongeren meer deelnemen aan het bestaande vrije tijdsaanbod en dat de overlast op de pleinen vermindert. Samen op Straat heeft een signaalfunctie ten aanzien van de doelgroepregie van de stad: men neemt deel aan de overlegmomenten en geeft de nodige informatie om het werk van doelgroepregie meer richting te geven. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen •
Versterking van de vrijwilligersgroep via ontmoeting, vorming en hulpverlening
Het versterken van de vrijwilligersgroep, het vrijwilligersoverleg en ontmoetingen zijn belangrijke stappen om het vertrouwen van de doelgroep te winnen. Op het overleg worden de acties en activiteiten samen met de vrijwilligers gepland. Ontmoetingsactiviteiten zijn zowel intergenerationele activiteiten, waarin het contact tussen de vaders en de jongeren centraal staat, als interculturele activiteiten waarin de vrijwilligersploeg contacten legt met andere groepen of Belgische groepen ontvangt. Gezien de nood aan laagdrempelige hulpverlening, houden wij ruimte voor deze vragen zowel van deelnemers, als van vrijwilligers. Via deze weg houden we eveneens de vinger aan de pols bij de doelgroep. Vormingsactiviteiten komen regelmatig voort uit problematieken die via hulpvragen naar boven kwamen. Specifiek op vraag van de deelnemers wordt naschoolse begeleiding georganiseerd voor de jongeren. Het gaat om vrijwilligers die individuele huiswerkbegeleiding geven of lessen overhoren. Omwille van onder andere de taal- en scholingsverschil tussen eerste en tweede generatie is het niet altijd eenvoudig om als ouder de jongeren te ondersteunen bij het maken van huiswerk. De extra ondersteuning is echter erg belangrijk gezien heel wat jongeren een achterstand hebben op school. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
vrijwilligersoverleg Hoboken vrijwilligersoverleg Antwerpen N Mannenkookploeg vrijwilligers voetbalploeg
Soort individuele contacten
Aantal verschillende
ondersteuning van de vrijwilligers in het project
28
224
8
ondersteuning van de vrijwilligers in het project
31
248
8
voorbereiding van de kookactiviteit organisatie voetbalactiviteiten, ondersteuning contact met jongeren
7 36
21 252
3 7
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
individuele inschrijving individuele gesprekken Hoboken individuele gesprekken Antw-N
Aantal verschille nde
registratie stemrecht voor verkiezingen Informatie verstrekken, betrekken bij activiteiten
15 96
60 1920
60 20
Informatie verstrekken, betrekken bij activiteiten
144
3458
24
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
146
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal bijeenkomst
Deelnemers Tot
permanenties Hoboken
Naam van de
96
Doel van de werk - kerngroep
werk - kerngroep
Aantal bijeenkomsten
Aantal verschillen de
1920
Deelnemers Tot
Samedi samen
huiswerkbegeleiding
20
7
Aantal verschillende
84
12
• uitbouw van activiteitenaanbod naar jongeren, ouders en buurtbewoners Het activiteitenaanbod omvat zowel sport-, vorming- , culturele en ontmoetingsactiviteiten. Samen op Straat organiseert sportactiviteiten met als doel de groepsvorming te versterken, sociale vaardigheden te ontwikkelen en contacten te stimuleren tussen de ouders en de jongeren. Twee maal per week huurt het project een sportzaal in de buurt, waar de jongeren zich kunnen uitleven in voetbal en andere sporten. Het aanbod vult een nood in. De jongeren vinden zeer moeilijk aansluiting bij reguliere clubs. De redenen hiervoor zijn verschillend: voor sommigen is het lidgeld te hoog, clubs of andere initiatieven leggen een te hoog niveau voor, een moeilijke bereikbaarheid, de jongeren vinden moeilijk aansluiting bij de groep, … Via de deelname van de projectleden aan initiatieven van anderen wordt ongedwongen en stap voor stap gewerkt aan toeleiding tot reguliere initiatieven. Onder culturele en vormingsactiviteiten worden filmvertoningen, debatavonden, infomomenten, lezingen en dergelijken verstaan. De onderwerpen zijn maatschappelijk gericht en worden aangedragen door de ouders of de jongeren. Vaak wordt er ingespeeld op gebeurtenissen of problematieken in de wijk. Het vormingsaspect bevindt zich op twee sporen. Voor debatanten, sprekers en geïnteresseerden is het een nieuwe kenni.s.m.aking met allochtonen buurtbewoners. Voor de projectleden draagt het bij tot de persoonlijke ontwikkelingen. De uitstappen staan voornamelijk in het teken van groepsvorming en bonding tussen de ouders en de jongeren. Samen met de jongeren en de ouders worden ideeën uitgewerkt. Telkens gaan we een stapje verder. We beginnen bijvoorbeeld met een dagactiviteit, een volgende keer gaan we een buiten Antwerpen, vervolgens organiseren we een weekend. Het idee is om op termijn ook vakanties te organiseren. Bijvoorbeeld een uitwisseling of inlevingsreis naar Marokko. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
sportactiviteiten Antw-N
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
laagdrempelig sportaanbod
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
45
Aantal verschillende
1125
25
Aantal Deelnemers bijeenkomsten
147
Tot
filmvertoningen vormingsavonden
Naam van de werk - kerngroep
educatie rond identiteitsvorming en culturele achtergrond educatie rond identiteitsvorming en culturele achtergrond
Doel van de werk - kerngroep
Aantal verschillende
10
395
20
10
228
21
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
uitstap
educatie rond identiteitsvorming en culturele achtergrond sportactiviteiten Hoboken sportactiviteit voor groepsvorming
Aantal verschillende
14
544
49
47
705
15
• ondersteuning van moskeeverenigingen en samenwerking opzetten Zowel in Hoboken, als in Antwerpen Noord is er een nauwe samenwerking met de plaatselijke moskeeverenigingen. Het project werd er voorgesteld, waardoor vele van de vrijwilligers en deelnemers uit de moskeevereniging komen. Bij acties en activiteiten worden deze telkens ook in de moskee voorgesteld. • meewerken aan wijkfeesten en bredere activiteiten met een stedelijke aanpak en bestendigen van samenwerking met lokale diensten en partners Linken leggen door deel te nemen aan buurtinitiatieven of met het aanbod van andere actoren voor jongeren en voor wijkbewoners draagt bij tot de doelen die we onszelf stellen. Hoewel in vele buurten in Antwerpen een duidelijke culturele mix van bewoners is, zijn contacten over de gemeenschappen heen beperkt. Samen op Straat wil actief bijdragen aan het samenleven in de buurt en zet zich daarom graag in voor initiatieven. Jongeren en ouders leren zo ook het reguliere aanbod beter kennen en appreciëren. Het project stoelt voor een belangrijk deel op de samenwerking met de lokale partners. Partner
Privaat
Openbaar doel van de samenwerking
WTM gemeenschappen-overleg
x x
interne en externe partners
aantal contacten
aantal aanwezigen van de doelgroep tijdens contact
lokaal
stad
2 8
0 2
x x
x
inleefreis Maroc voorbereiding Bazaar feest (AntwN) methodiek SOS
10
0
x
dienstencentrum Kleine Heide
x
samenwerking
3
0
x
pleinontwikkeling Hoboken
x
evaluatie sport in Hoboken
1
0
werkgroep gemeenteraadverkiezingen
x
samenwerking
2
0
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
x x
148
Project Samedi samen
x
samenwerking huiswerkbegeleiding
3
0
debat jeugdwerkloosheid
x
samenwerking en uitvoering
5
0
buurt aan de beurt moskeeverenigingen wijkoverleg Hoboken Altox
x x x x
samenwerking samenwerking samenwerking samenwerking
4 6 3 7
0 3 0 0
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
x x x x x x
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
offerfeest kookactiviteiten Iftarfeest deelname aan activiteiten van derden Bazaar feest
culturele animatie koken voor derden culturele animatie toeleiding, ervaringsuitwisseling en kennismaking
Aantal verschillende
1 7 1 41
600 21 1100 246
600 3 1100 6
1
1100
1100
• zoeken naar een laagdrempelige ontmoetingsruimte in Antwerpen Noord In Antwerpen Noord werkten we aan een laagdrempelige ontmoetingsruimten voor de vrijwilligers en de jonge deelnemers aan het project. Het biedt hen erkenning en vormt een plek waar de ontmoeting tussen de vrijwilligers en de jongeren spontaan en informeel kan groeien. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
opknap kelder
creatie van een ontmoetingsruimte
10
Aantal verschillende
70
7
b) terugkoppeling naar de projectdoelen • Kanalen in de buurt creëren om onveiligheidsgevoelens te uitten We werken hieraan in het vrijwilligersoverleg en door met het project zowel interculturele activiteiten uit te werken, als mee te werken aan buurtinitiatieven. Ook tijdens de debatavond, al dan niet gekoppeld aan een filmvertoning, staat dit centraal. • Objectieve info aan de buurt over onveiligheid en feiten, vorming en gespreksavonden met betrokkenen in de buurten We merkten dat de filmavonden gevolgd door een debat hiervoor een goed werkend instrument zijn. In 2006 gingen we zo onder andere met de jongeren in gesprek met de lokale politie. Hetgeen het begrip aan beide kanten bevorderen. • Vader en jongerengroep wordt versterkt in bewustzijn over problematiek, vormingsaanbod vertrekkende vanuit de leefwereld van beide groepen Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
149
• Positieve identiteitsontwikkeling, eigen plaats in de samenleving, opkomen voor de eigen belangen via verschillende kanalen (maatschappij,wijkniveau, politiek…..) Beide projectdoelen zijn nauw met elkaar verbonden. Het werken aan de identiteitsvorming van de jongeren en de vadergroep is een aandachtspunt in iedere activiteit die wordt opgezet. Een sleutelmoment hiervoor in 2006 was de uitstap naar Gembloux. Met zowel vrijwilligers, jongeren, als buurtbewoners gingen we de site en het museum bezoeken. Voor de vrijwilligers en de jongeren betekende de uitstap een belangrijk stap in de bewustwording over hun achtergrond. Buurtbewoners leerden een hele – tot dan toe onbekende – geschiedenis kennen. • Doelgroep heeft inspraak in het programma en de visie van het project Het programma van het project wordt volledig in samenspraak met de vrijwilligers uitgewerkt. Zij vormen eveneens de spreekbuis van het project naar de pers toe. Besturing van programma en visie wordt op het vrijwilligersoverleg besproken. • Van onderuit fora creëren om problemen structureel aan te pakken en signalen te geven naar beleid (congressen, pers, ondersteuning klachten) In het project verzamelen we signalen van de vrijwilligers en de jongeren en koppelen we deze terug naar beleid. In 2006 werden we zo uitgenodigd op het Stadhuis voor een onderhoud met Burgemeester Janssens. Vijftien vaders gingen mee om hun bekommernissen over te brengen. Ook op het debat rond Jeugdwerkloosheid, georganiseerd in samenwerking met het Project Mankracht en Zonen, voerden de vaders het woord vanuit Samen op Straat.
C) Project 17: Buurtbetrokkenheid Gezonde Buurt Actie Samenlevingsopbouw Kiel
De parking van voetbalclub Germinal Beerschot Antwerpen is een knooppunt in de wijk Kiel. Deze openbare ruimte biedt vele kansen voor ontspanning, ontmoeting en vrije tijdsbeleving. Maar het vormt ook een licht ontvlambaar risico tot conflict. Bepaalde deelgroepen claimen de parking of tonen onvoldoende respect. Deelgroepjes allochtonen jongeren (Marokkanen, Turken, ex-Joegoslaven) zijn nadrukkelijk aanwezig op het speelplein. In het stadion, dus bij wedstrijden, ziet men ze nauwelijks. Sommige groepen autochtonen stellen zich vijandig op. Diverse omwonenden - in het bijzonder weerbare autochtonen - stellen luidop vragen bij het gedrag van deze uiteenlopende groepen. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen
• Jongeren (kinderen en adolescenten) zijn betrokken bij de invulling van activiteiten op het plein. Kinderen hebben de weg gevonden naar het GBA terrein. Een goede promotie via flyers, intensieve contacten met organisaties en scholen, mond aan mond reclame en gerichte werving op straat, hebben hier voor gezorgd. De aantrekkelijke activiteiten en de goede begeleiding zorgden voor waardering en goede publiciteit. Er was (bij goed weer) een goede diversiteit aan deelnemers. Zo bracht een voetbaltornooi in mei 2006 166 deelnemers naar GBA met verschillende ploegjes uit scholen, pleinen, jeugdwerkingen, enz. Barre weersomstandigheden verminderden de aantrekkingskracht van het terrein en het aanbod. Het noodonderkomen in de turnzaal kon in de ergste gevallen een alternatief bieden, maar leidde bij sommige groepen (> 15 kinderen) tot probleemgedrag. Kinderen met meerdere alternatieve zinvolle vrijetijdsbestedingsmogelijkheden blijven weg in de winter en bij slecht weer. De populairste activiteit die maandelijks terugkeert is het inline-skaten met rollerhockey onder leiding van Buurtsport. Bij goed weer haalden we tot 99 deelnemers.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
150
De aansluiting met tieners en + 14-jarigen is niet gelukt. De tieners van KIDS-Tumajo maakten ons duidelijk dat het niet ‘cool’ is op GBA, o.a. omdat dat met de kleine kinderen wordt geassocieerd. Adolescenten werden gecontacteerd op straat en in vzw-clubs, maar dat leverde geen betrokkenheid op. Via de jeugddiensten en het andere jeugdwerk, alsook via contacten op GBA of via andere animatoren meldden nieuwe kandidaat-monitoren zich. Voor de meeste monitoren is de forfaitaire onkostenvergoeding de noodzakelijke stimulans om zich in te zetten. Doordat ook onervaren kandidaten zich mogen inschakelen bereiken we doelgroepjongeren uit de buurt. Het is daarbij wel noodzakelijk een doorgedreven vorming in te bouwen om kwalitatieve begeleiding te garanderen. Dit realiseerden we door coaching op het terrein, uitvoerige voor- en nabesprekingen, specifieke vormingsavonden. De goed functionerende monitoren zorgen voor goede betrokkenheid van zich goed amuserende kinderen. Die hebben gaandeweg geleerd samen te spelen en zich ook onderling redelijk goed te gedragen, zelfs als de monitoren er op andere dagen niet zijn. GBA blijkt toegankelijk voor diverse gebruikers. Er heerst een positieve sfeer en er is weinig vandalisme. We hebben een sfeer helpen installeren waarbij het vanzelfsprekend is dat monitoren en andere volwassenen zich inlaten met het samen spelen van kinderen en de goede gang van zaken op GBA. Reacties van zorgzame weerbare volwassenen worden intussen over het algemeen gerespecteerd en gewaardeerd. Dus de doelgroepen hebben over ’t algemeen mee de kennis, attitude en vaardigheden verworven om de problematiek van uitsluiting, conflicten, wangedrag of vandalisme op GBA te voorkomen of op te lossen. • Gebruikers kennen het reglement en leven het na. Het reglement is er en is raadpleegbaar via de infoborden van de stad. De bekendmaking gebeurde via stedelijke folders. Het opbouwwerk en partnerorganisaties zorgden voor bijkomende communicatie met omwonenden en gebruikers. We kunnen stellen dat het reglement gekend is en nageleefd wordt. Door toedoen van het animatieaanbod is de gewenste sociale omgang geïnstalleerd. Er is intussen ‘spontaan’ afkeurende sociale druk op de overtreders van het reglement. Er is ad hoc gecorrigeerd op (racistische) opmerkingen bij bepaalde betrokkenen. Soms worden we nog wel geconfronteerd met (argeloze) parkeerders op de parking. • Buurtbewoners zijn betrokken bij de invulling van activiteiten op en de zorg voor het plein. Diverse buurtbewoners zijn individueel of als groep betrokken bij het terrein en de activiteiten op GBA. Het is echter nog niet altijd een vast of structureel engagement. Er zijn geen bewoners opgenomen in de bijeenkomsten van de contactgroep. Er zijn ook geen vooruitzichten op een of andere soort afvaardiging ter vervanging van het opbouwwerk bij het einde van het project. Het stedelijk wijkoverleg positioneert zich uitdrukkelijk op de communicatie met de burger, maar onderneemt geen stappen naar de omwonenden of gebruikers van GBA op dit moment. Voor de overname van het animatieaanbod wordt er gekeken naar het project Downtown van Germinal Beerschot. • Er is structureel overleg met betrokkenen. De contactgroep komt op regelmatige basis bijeen. De contactgroep komt ongeveer een keer per trimester samen. Daarin zitten wel geen bewoners of gebruikers afgevaardigd. De stedelijke overheid voorziet enkel directe betrokkenheid van organisaties en diensten. Het stedelijk wijkoverleg stelt zichzelf tot taak de communicatie met de burger te verzorgen, maar dit is niet het zelfde als het garanderen van ‘daadwerkelijke’ betrokkenheid. Als de omwonenden en gebruikers het niet nodig vinden of niet bereid zijn zich te organiseren (met steun va het opbouwwerk) om het beheer en het (activiteiten)aanbod op GBA te beïnvloeden zal het opbouwwerk afzien van verdere doelstellingen op het vlak van buurtbetrokkenheid of het vinden van een ’bewonersbelangenbehartiger’ in de contactgroep. Er blijft ook een structureel animatieaanbod van Pleinontwikkeling op maandag en dinsdag na schooltijd. En ook via deze contacten worden belangen van gebruikers meegenomen. •
Er is een structureel animatieaanbod voor kinderen. De monitorenwerking is goed uitgebouwd en overgedragen.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
151
Er is een structureel animatieaanbod voor kinderen op maandag en dinsdag na schooltijd vanuit Pleinontwikkeling. Pleinontwikkeling rekent het niet tot haar prioriteiten om meer animatieaanbod op GBA voor haar rekening te nemen. Tot eind 2007 is er op initiatief van het opbouwwerk een structureel animatieaanbod voor kinderen op woensdagnamiddag via de subsidiëring van het District Antwerpen. Het organiseren van animatie na 2007 is nog niet structureel verzekerd. Er is een goed uitgebouwde monitorenwerking. Ze is evenmin verzekerd na 2007. We onderzoeken of omwonenden en gebruikers het voldoende belangrijk vinden om zich in te zetten voor het verzekeren van de voortzetting van de monitorenwerking, en het zoeken van een gepaste organisatievorm of partnerorganisatie. b) terugkoppeling naar de projectdoelen De concrete gang van zaken op GBA beantwoord aan de verwachtingen. Er is een respectvolle sfeer en onderlinge omgang. Er is weinig vandalisme. Er is een sterke deelname aan het activiteitenaanbod van kinderen en kleuters. Er is een goede ploeg adolescenten actief als monitor. Er zijn geregeld volwassen individuen of kleine groepjes die op eigen kracht weerbaar en zorgzaam omgaan met (eigen) kinderen en overige (volwassen) gebruikers, alsook respect hebben voor de materiele omgeving. Deze effecten zijn indicatoren voor de behaalde doelstellingen. Er zijn echter nog vaak te weinig volwassenen aanwezig om dit resultaat te behouden. Zeker in de winterperiode en bij slecht weer is dit een probleem. Het is nog geen uitgemaakte zaak of GBA verder kan teren op de door het opbouwwerk – en partners – geïnitieerde omgangsvormen. Afgaand op de impact die de monitoren wekelijks realiseren zou het verworven voorbeeldige gedrag snel in de verdrukking (kunnen) komen indien zij zouden wegvallen. Omwonenden en volwassen gebruikers hebben respect voor de materiele omgeving, o.a. voor netheid en speelgoed. Maar het leidt nog niet tot effectvolle draagkrachtige interventies op het terrein, noch bij de verantwoordelijke diensten. Daarvoor is het bestaande communicatiekanaal te hoogdrempelig en de reactie op dergelijke signalen te laks. Als er voldoende betrokkenen gemotiveerd zijn om hun schouders onder GBA te steken zal het opbouwwerk in 2007 nog werk maken van het bepleiten en uitbouwen van een effectief communicatieen onderhandelingforum voor bewoners en stadskantoor of andere beleidsvoerders. En dit steeds met de focus op de zorg voor de leefbaarheid van GBA, bij voorkeur via de positieve insteek van het (extra) animatieaanbod en de bijhorende monitorenwerking.
D) Project 30: Hoge Weg Team Borgerhout
Via bezoekers van ’Buurtwerking De Shelter’ kregen we melding van een probleem in een sociale woningblok op de Hoge Weg met betrekking tot het gebruik van de tuin en een achterliggende groene zone. Het betreft een conflict tussen bewoners. De tuin zelf sluit aan op de woningen van de bewoners van het gelijkvloers. Hij wordt echter gebruikt door de 20 gezinnen van de sociale woningblok en door buurtkinderen (tuin is niet afgesloten van de straat, het slot van het hek wordt steeds geforceerd). Een verantwoordelijke van de ABC sociale woningmaatschappij legde ons, onafhankelijk van het vorige, de vraag voor of we bereid zijn om met de bewoners van de vernoemde blok, een inspraakprocedure te doorlopen met betrekking tot het herinrichten van de tuin en het gebruik ervan. Belangrijk; hij wil van de bewoners een engagement rond onderhoud en het opnemen van verantwoordelijkheid. Een belangrijk deel van de Borgerhoutse bevolking is onder de 18 jaar. Er wonen met andere woorden veel gezinnen met kinderen. Toch merken we weinig (groene) speelruimte. Bij de stad/het district Borgerhout willen we het open stellen van een groene ruimte ter discussie stellen. Deze groene ruimte ligt aan de Beukenstraat en grenst ook aan de tuin van de hoger genoemde Sociale woningblok.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
152
a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen •
De bewoners van de ABC sociale woningblok op de Hoge Weg hebben een gezamenlijk plan uitgewerkt met betrekking tot de inrichting van de buitenruimte en het gebruik ervan. Een aantal bewoners engageren zich in het kader van onderhoud en toezicht..
Bewoners werden geïnformeerd over het initiatief van de woningmaatschappij en de samenwerking met Samenlevingsopbouw Antwerpen stad. Tussen 11 en 30 november werd elke bewoner van het woningblok bevraagd rond de inrichting van de tuin en het gebruik er van. Er was ook ruimte om zich uit te spreken over andere problemen in het woningblok, over mogelijke engagementen. De resultaten van de bevraging werden verwerkt en voorgesteld aan de bewoners op 18 januari. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten Tot
Huisbezoeken bij bewoners van de Hoge Weg 24-26
•
Uitgebreide bevraging rond het gebruik van de gemeenschappelijke tuin van het woningblok in functie van een heraanleg van de tuin, het maken van afspraken.
21
Aantal verschillende
21
19
De gemeenschappelijk tuin van de ABC woningblok op de Hoge Weg is opnieuw ingericht. Er is rekening gehouden met de wensen van de verschillende groepen bewoners (kinderen, volwassenen, ouderen). De woningmaatschappij heeft duidelijke afspraken gemaakt met de bewoners. Bewoners die engagementen opnemen weten hoe ze ondersteund worden door de woningmaatschappij.
Met de vertegenwoordiger van de woningmaatschappij (ABC cvba) werd er een afsprakennota opgesteld waarin de wederzijdse engagementen staan vernoemd. Er werd een fasering afgesproken. In overleg met de vertegenwoordiger van de woningmaatschappij werd een vragenlijst uitgewerkt. De verwerkte gegevens werden samen doorgenomen en op basis daarvan werd een concrete manier van werken afgesproken. Er werd een eerste bewonersvergadering voorbereid. •
De bewoners van de Beukenstraat en de bewoners van de Hoge Weg hebben zich uitgesproken over het toekennen van een nieuwe functie aan de parkzone die grenst aan de tuin van de sociale woningblok en aan de Beukenstraat. Bij een akkoord hebben ze meegewerkt aan het uittekenen van een nieuw plan voor het parkje. Een aantal engageren zich in het kader van onderhoud en toezicht.
Nog geen acties ondernomen tussen september en december. Gewacht werd op het nieuwe districtcollege. •
Er is een plan van inrichting voor de parkzone aan de Beukenstraat. In dat plan wordt rekening gehouden met de noden van de verschillende groepen bewoners. Er is een duidelijke afspraak tussen bewoners en stad met betrekking tot onderhoud en toezicht.
Het idee van het opnieuw openstellen van de groene zone voor buurtbewoners werd aangekaart bij Buurtregie en de coördinator van het Stedelijk Wijkoverleg. Na onderzoek bleek dat de groene zone onder toezicht van het district Borgerhout staat. Besloten werd voor concrete stappen te wachten op het nieuwe districtscollege dat aantrad op 1 januari. Het nieuwe districtscollege (al vroeger gekend) werd al wel benaderd, bedoeling was om het project een plaats te geven in het nieuwe bestuursakkoord. Vanuit de woningmaatschappij ABC cvba en Samenlevingsopbouw Antwerpen stad – Borgerhout vertrok een schrijven naar de toekomstige schepenen en districtscoördinator. Er kwam een positieve reactie.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
153
b) terugkoppeling naar werkdoelen •
De bewoners van de ABC sociale woningblok op de Hoge Weg hebben een gezamenlijk plan uitgewerkt met betrekking tot de inrichting van de buitenruimte en het gebruik ervan. Een aantal bewoners engageren zich in het kader van onderhoud en toezicht.
Er is een eerste stap gezet in het betrekken van bewoners bij de nieuwe aanleg en het gebruik van de tuin. Er was een grote interesse, veel ideeën maar ook grote bezorgdheden. 19 van de 20 gezinnen hebben zich duidelijk uitgesproken.
•
De gemeenschappelijk tuin van de ABC woningblok op de Hoge Weg is opnieuw ingericht. Er is rekening gehouden met de wensen van de verschillende groepen bewoners (kinderen, volwassenen, ouderen). De woningmaatschappij heeft duidelijke afspraken gemaakt met de bewoners. Bewoners die engagementen opnemen weten hoe ze ondersteund worden door de woningmaatschappij.
De contacten met de woningmaatschappij verliepen vlot, er is goed samengewerkt. Het is voor de woningmaatschappij erg belangrijk dat de bewoners zich betrokken voelen bij het project. Ze verwachten dat bewoners verantwoordelijkheden gaan opnemen bij de nieuwe aanleg en achteraf ook bij het toezien op het gebruik. Er moet in de volgende maanden zeker gewerkt worden aan een duidelijke afsprakennota tussen bewoners en woningmaatschappij, de verwachtingen zijn aan beide zijden groot. •
De bewoners van de Beukenstraat en de bewoners van de Hoge Weg hebben zich uitgesproken over het toekennen van een nieuwe functie aan de parkzone die grenst aan de tuin van de sociale woningblok en aan de Beukenstraat. Bij een akkoord hebben ze meegewerkt aan het uittekenen van een nieuw plan voor het parkje. Een aantal engageren zich in het kader van onderhoud en toezicht.
Nog geen stappen gezet. •
Er is een plan van inrichting voor de parkzone aan de Beukenstraat. In dat plan wordt rekening gehouden met de noden van de verschillende groepen bewoners. Er is een duidelijke afspraak tussen bewoners en stad met betrekking tot onderhoud en toezicht.
De contacten met het toekomstige districtscollege verliepen in een positieve sfeer. Ook de betrokken diensten zijn enthousiast. De bewoners zullen reeds in een eerste fase gehoord worden. Hun bezorgdheden en ideeën worden meegenomen bij de uitwerking van een mogelijk plan. E) Project 18: Bleekhofbuurt Samenlevingsopbouw Borgerhout
Binnen Borgerhout Zuid kenmerkt de Bleekhofbuurt zich niet alleen door een grote diversiteit aan bewoners, maar ook door een vermenging van de functies wonen en werken: de aanwezigheid van kleine bedrijfjes, blinde muren, verkrotte panden, kwartierverhuur met groot verloop e.d. Bewoners formuleerden er klachten over zwerfvuil en verwaarlozing van de buurt. Bijkomend probleem is dat de verschillende bevolkingssegmenten er weinig contact hebben met elkaar. Op vraag van de bewoners en buurtregie (stad) werd vorig werkjaar een kort lopend project opgestart. Er werd een bewonersgroep opgestart, die heeft deelgenomen aan de lentepoets van Opsinjoren. AG VESPA (autonoom gemeentebedrijf voor vastgoed en stadsprojecten van de stad Antwerpen) zal dit jaar een aantal verkrotte panden aan de achterkant van de Kringwinkel afbreken en woningen bouwen.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
154
Het project wilde samen met bewoners en in samenwerking met belangrijke partners (privé en publiek) een aantal concrete problemen in de wijk aanpakken. Dankzij het project heeft de wijk extra aandacht gekregen bij het district en het beleid, een aantal bewoners zijn geactiveerd. Door het wegvallen van belangrijke ondersteuning, de eerder kleine inzet bij bewoners en de beperkte opbouwwerktijd werd het project vroegtijdig afgesloten. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen • Uitbreiding van de actieve bewonersgroep tot +/- 70 mensen Bewoners in de buurt werden geïnformeerd en een 70-tal waren betrokken bij de Lentepoetsactie in 2005. Er werden nieuwe contacten gelegd tussen bewoners en buurtorganisaties. Voor concrete acties was er duidelijk interesse. Voor het bijwonen van bijeenkomsten en het op langere termijn uitwerken van een ruimer plan en acties was er niet voldoende interesse en vrije tijd bij bewoners. Na september zijn de bijeenkomsten stil gevallen (opbouwwerker was toen erg actief binnen ander project waardoor er beperkte tijd kon geïnvesteerd worden in de Bleekhofbuurt). Er waren enkel nog individuele contacten met en tussen bewoners. De sterkere bewoners in de buurt zijn vooral jonge mensen die pas een huis hebben gekocht, kleine kinderen hebben, … De oudere bewoners willen meedraaien bij concrete acties maar spelen geen trekkende rol (twee actieve personen vielen ook nog eens uit wegens ziekte). De buurtorganisatie Safina stopte zijn samenwerking aan verschillende projecten in de buurt wegens het wegvallen van subsidies en ondersteuning. Dit werkdoel werd niet gehaald. • Met bewoners en i.s.m. buurtregie (stad) een aantal acties opzetten die de leefbaarheid verhogen. In 2006 kozen we er voor om opnieuw de lentepoets de promoten bij bewoners, een aantal initiatieven op te volgen op beleidsvlak (sorteerstraatje, samenwerking buurtbeheerbedrijf, verbouwingen kringwinkel, ..) en dit in verdere samenwerking met de buurtregisseur. De Lentepoets ging in 2006 niet door. We konden niet meer rekenen op de trekkers die in 2005 de Lentepoets hadden aangezwengeld. Dit omwille van ziekte, verbouwingen in huis, baby, … . De bewoners van de Van der Meydenstraat die in 2005 met een divers samengestelde groep van meer dan 20 mensen actief waren, konden daarom niet worden geactiveerd. Tijdens het partneroverleg, dat plaats heeft in het kader van Integrale Veiligheid, werd het sluikstortprobleem regelmatig op tafel gelegd. De bekommernissen werden ook doorgegeven aan de werkgroep ‘sorteerstraatjes’ die binnen de stad actief is. Binnen de kringwinkel werd de mogelijkheid nagegaan of er bij de verbouwingen plaats was voor een sorteerstraat. • Nieuwkomers en zwakkere bewoners bereiken en betrekken. Door de vroegtijdige afronding van het project en het wegvallen van een aantal belangrijke actieve buurtbewoners, hebben we dit werkdoel niet kunnen realiseren. b) terugkoppeling naar de projectdoelen Na september 2005 zijn de bewonersbijeenkomsten als structuur stil gevallen. Er waren enkel nog doelgerichte contacten met en tussen bewoners. De sterkere bewoners in de buurt zijn vooral jonge mensen die pas een huis hebben gekocht, kleine kinderen hebben, … De oudere bewoners willen meedraaien bij concrete acties maar spelen geen trekkende rol. De buurtorganisatie Safina stopte zijn samenwerking aan verschillende projecten in de buurt wegens het wegvallen van subsidies en ondersteuning. Ook de buurtregie en De 8 stapten op eigen initiatief uit het project. Acties op straatniveau zijn in de toekomst zeker haalbaar in twee van de 5 straten, maar niet op projectmatige basis. De Bleekhofstraat blijft een erg anonieme straat: veel bedrijven, twee grote appartementsblokken, veel leegstand. Hetzelfde geldt voor de Marinisstraat. Het stukje Kroonstraat
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
155
kenmerkt zich dan weer door veel (tijdelijke) studiobewoning en een drukke doorgangstraat. Voor de laatste twee straten zien we wel betrokkenheid van bewoners bij buurtacties.
F) Project 19: Faraomieren Samenlevingsopbouw Borgerhout In de stad Antwerpen is de faraomier zich meer en meer aan het verspreiden. In Borgerhout teistert dit ongedierte onder meer de Borsbeekstraat, Gijselstraat, Rechtestraat en Florastraat. Dit ongedierte kan alleen verdelgd worden indien alle bewoners in het afgebakend domein binnen het bouwblok een gezamenlijke verdelgingsactie laat uitvoeren door een erkende firma. De dieren voeden zich met voedsel (brood, vlees en suiker). Zij kunnen door verpakking heen en dringen in koffiezetapparaten, strijkijzers, waterkokers,…Het ongedierte heeft een effect op het welzijn van het wonen, op de gezondheid van de bewoner (stress e.d.) en op de verlaging van de waarde van de woning. Bewoners kunnen echter elkaar niet verplichten om mee te werken. Zij hebben geen juridische recht. Dit maakt het organiseren van een verdelging door bewoners zonder ondersteuning zeer moeilijk tot onmogelijk. Vele bewoners kunnen de onkosten tevens niet betalen. Dit is voor hen een rede om te weigeren deel te nemen. Met dit project bieden we ondersteuning in het organiseren van de verdeling door bewoners en zoeken we mee naar een structurele oplossing voor het probleem. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen •
Bewoners werken samen met de stad rond de aanpak van de verdelging
Bewoners zetten zich actief in bij huisbezoeken, verspreiding informatie, openstellen van hun huis voor plaatsbezoek firma’s,… Ook de stad voert mee acties uit die bewoners suggereren: infomoment voor bewoners, … Vanuit de stad gingen de medewerkers van de milieudienst soepel in op alle voorstellen omdat zij samenlevingsopbouw / bewonersraad als de deskundigen op het werkveld zien. Bewoners voelen zich hierdoor erkend in hun probleem en serieus genomen. Dit maakt dat men zeer vlot mee werkt aan het proefproject: 100 % van de bewoners biedt zijn medewerking voor de aanpak van de verdelging. Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Aantal verschillende
individuele gesprekken met vrijwilligers
individueel ondersteunen en instructies geven rond afleggen huisbezoeken
5
5
5
Huisbezoeken Faraomieren
communicatie binnen proefproject: informatie, sensibilisering, medewerking,…
172
172
58
Oplossingsactor
Privaat Openbaar doel van het beleidscontact
aantal aantal lokaal beleidscontacten aanwezigen van de doelgroep tijdens contact
Werkgroep Faraomieren
x
verloop, evaluatie,
4
Gesprek schepen leefmilieu
x
bezorgdheden overbrengen
1
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
x
stad
x
2
x
156
•
Bewoners informeren en sensibiliseren elkaar rond de aanpak van de verdeling
Via huisbezoeken, artikels in de buurtkrant, een stand vuurfeest en de bespreking van het stappenplan op de bewonersraad informeren en sensibiliseren buurtbewoners elkaar. De taboesfeer wordt doorbroken, mensen durven met elkaar in gesprek gaan over het probleem. Bewoners van getroffen huizen nodigen anderen uit om de mieren te aanschouwen, zo worden ook twijfelaars overhaalt om mee te stappen in de collectieve verdelging. Hoe meer het probleem bespreekbaar werd in de buurt, hoe meer mensen uit ook verder gelegen straten melding maakten van de mieren. Naam van de
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Buurtfeest HTL
sensibilisering
TOTAAL
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal verschillende
1
100
100
1
100
100
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Infomoment Faraomieren vuurfeest TOTAAL
•
informatie aanpak verdelging sensibilisering FM
Aantal verschillende
1 1 4
23 150 180
23 150 180
Bewoners evalueren de aanpak van de verdelging en formuleren adviezen
Ook met betrekking tot dit werkdoel vormden de huisbezoeken en de besprekingen op de bewonersraad voor een belangrijke aanzet. De eigenlijke evaluatie van de verdelging kan echter pas in 2007 gebeuren. Hiervoor wordt een grondige bevraging van de buurtbewoners georganiseerd. •
Bewoners zien bewonersraad als een orgaan in de buurt die wijkproblemen aanpakt
De bewonersraad vormde een belangrijke peiler in het project. Tijdens huisbezoeken werd ook steeds melding gemaakt van de raad. Bewoners die deelnemen aan de bewonersraad gebruiken dit kanaal voor de melding van allerlei problemen (andere ongedierte, overlast door duiven, gebrek aan oversteekplaatsen, kapotte speeltuigen, …) in de wijk. Samenlevingsopbouw Borgerhout neemt hierin een activerende en ondersteunende rol aan. Bewoners maken echter nog niet zelf de koppeling naar de bewonersraad, de tussenpersoon van de opbouwwerker blijft belangrijk. Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Bewonersraad
bespreking stappen, acties,…
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
6
Aantal verschillende
78
28
157
b) terugkoppeling naar de projectdoelen •
De goedkeuring door de stad Antwerpen van een experiment rond de collectieve verdelging van de Faraomieren in de betreffende woonblok in Borgerhout, uitgevoerd door een erkende firma. De kosten van deze actie moet opgenomen worden door de stad.
Stad keurde een experiment rond de collectieve verdelging van de Faraomieren in het betreffende woonblok in Borgerhout goed. Dit experiment loopt momenteel en wordt uitgevoerd door een erkende firma. De kosten worden gedragen door de stad. •
De stad Antwerpen schept een juridisch kader tot garantie van deelname van bewoners / eigenaars van (on)bewoonde panden die weigeren mee te werken.
Door de afspraak een gezamenlijke evaluatie op te maken met een voorstel tot reglement is de kans meer dan reëel dat het schepencollege/gemeenteraad zich positief uitspreekt over een juridisch kader. De acties en activiteiten uit het afgelopen werkjaar hebben hiervoor een belangrijk deel van het voorbereidende kader gecreëerd. •
De stad Antwerpen keurt een structurele aanpak goed rond de bestrijding van de haarden van Faraomieren waarbij zij de coördinerende functie opneemt.
Dit projectdoel is nauw verbonden met het eerste. Aangezien de verdelging plaats vind onder leiding van de stad kunnen we spreken van een coördinerende functie. Met betrekking tot de structurele aanpak rond de bestrijding van de haarden zal in 2007 bij de afronding van het project verder gewerkt worden.
G) Project 20: Inter Ferry Boats Samenlevingsopbouw Borgerhout
Aan de Buurtspoorweglei is een bedrijf ‘Inter Ferry Boats’ gelegen. Dit bedrijf blijkt na controle in overtreding te zijn met de milieuwetgeving. Hierdoor is het momenteel een gevaar voor veiligheid en gezondheid van de buurt en de omwonenden: de hoeveelheden stoffen zijn groot, de stoffen zijn giftig of licht ontvlambaar, er zijn op de site geen brandbestrijdingsmiddelen aanwezig zodat bij brand het bedrijf niet zelf kan tussenkomen, er worden geen afstandsregels gerespecteerd tussen de verschillende soorten producten (alles staat bij elkaar), er is geen inkuiping voorzien voor de containers, het domein is permanent toegankelijk voor onbevoegden. Kinderen spelen er in het weekend, mensen laten er hun hond uit, bovendien is er aanzienlijke overlast door af en aanrijdende vrachtwagens die hierbij met hun lading woonblokken passeren hetgeen zorgt voor drukte en hinder op de weg. Het werd tevens vastgesteld dat de vrachtwagens op de openbare weg i.p.v. op terreinen van het bedrijf wachten om ontladen te worden, met alle risico’s die zulks meebrengt. Via dit opbouwwerkproject activeren en ondersteunen we bewoners om het bedrijf te verdrijven uit de buurt of zich aan te passen aan de milieuwetgeving. a) acties en activiteiten gekoppeld aan de werkdoelen • Bewoners evalueren de aanpak en formuleren bijsturingen, bezwaren, … We organiseerden een werkgroep ter voorbereiding van de bewonersvergadering van de stad Antwerpen en het gesprek met het kabinet. Ook tijdens de bewonersraad/buurtcomité en binnen vzw Drei Pleintjes werden besprekingen gehouden. We organiseerden infomomenten over het Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen. Dit maakte dat bewoners met elkaar in gesprek gingen en samen tot een standpunt rond bedrijf en verkeerssituatie uitschreven, afspraken rond woordvoerderschap e.d., de opmaak van bezwaarschrift voor Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen, … De standpunten en het bezwaarschrift droegen er eveneens toe bij dat stad, district en betrokken diensten de bewoners als volwaardige gesprekspartner leerden zien.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
158
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Bewonersraad werkgroep IFB
bespreking stappen, acties,… in kaart brengen van alle stappen, stand van zaken voorbereiding standpunt bespreking Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen bespreking Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen voorbereiding gesprek kabinet
werkgroep IFB Buurtcomité De Drei Pleintjes werkgroep IFB
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot Aantal verschillende
6 1
78 2
28 2
1 1
8 11
8 11
1
18
18
1
5
5
• Bewoners informeren elkaar rond problematiek en aanpak en sensibiliseren de buurt De werkgroep, de buurtkrant en een aantal buurtgerichte acties speelden hierin de hoofdrol. De werkgroep bereidde de stand van zaken voor om te brengen tijdens de bewonersraad en het buurtcomité. In de buurtkrant en de nieuwsbrief werd systematisch aandacht besteedt aan de stand van zaken in het dossier. Maar ook tijdens grotere activiteiten, zoals het Vuurfeest en Kerstfeest, werd een standje uitgebouwd door de werkgroep met achtergrondinformatie over het bedrijf en de doelen van de bewoners.
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Buurtfeest HTL
sensibilisering
1
Aantal verschillende
100
100
Het engagement van bewoners was erg groot: ze busten flyers met de oproep voor de vergadering met de stad, bewoners namen contact op met de leden van het buurtcomité of met de werking van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad wanneer er nieuws verscheen in de krant. Ze namen ook zelf initiatieven: zo schreven ze een artikel in de nieuwsbrief, maakten een powerpoint-presentatie en presenteerden deze tijdens de bewonersraad, … Enkele bewoners engageerden zich ook om naar infomomenten van het Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen te gaan om nadien mee andere bewoners te kunnen inlichten. Anderzijds merkten we dat bewoners die we aanspraken op evenementen of met andere activiteiten van het buurtwerk op de hoogte waren van de stand van zaken. • Bewoners zien de bewonersraad als een orgaan in de buurt die dit wijkprobleem aanpak: Bewoners beïnvloeden stad / beleid om stappen te zetten De bewoners namen de contacten met de stad, het kabinet en de verkeerspolitie op. Zij waren dan ook met een delegatie aanwezig op het gesprek met het kabinet Leefmilieu. Na dit gesprek werd het probleem van de verkeerssituatie en het dossier rond het bedrijf van elkaar losgekoppeld. Dit resulteerde in een bijsturing van het voorstel rond de verkeerssituatie en een akkoord tussen stad en bedrijf rond de aanwezige producten op de site. Er werd iemand aangesteld als aanspreekpunt binnen bedrijf voor opmerkingen van de bewoners. Bewoners legden nadien eigen contacten i.f.v. project en verhogen hierdoor de druk op het bedrijf. De gemeenteraad besloot een oplegging van de havencodex voor het bedrijf. Waardoor het bedrijf moet voldoen aan milieunormen en verplicht werd het overzetten van de producten te verplaatsen. Er is een oplossing in de maak rond het vrachtverkeer. We kunnen stellen dat de bewoners de stad/het beleid beïnvloedden om stappen te zetten.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
159
• Stad, district en diensten (milieu-inspectie en buurtregisseur) zien bewoners als het orgaan dat actief werkt rond dit wijkprobleem. Zij zien hen als gesprekspartner in dit dossier. Het kabinet en het wijkkantoor informeerden ons regelmatig met de bedoeling om deze informatie tijdens de bewonersraad/buurtcomité te bespreken. We werden ook gevraagd om een officieel standpunt in te nemen. Het feit dat het buurtcomité en de bewonersraad de krachten bundelden, maakte dat zij geloofwaardig waren als gesprekspartner. De boodschappen en standpunten die naar buiten werden gebracht waren gezamenlijk, gedragen en geargumenteerd. Er werd niet op de persoon of bedrijf gespeeld maar op de bal of problematiek. b) terugkoppeling naar de projectdoelen
•
Oplegging van milieuvergunning klasse 1 of 2 door parket met oplegging van maatregelen rond veiligheid en overlast en controle hiervan of wegtrekking van bedrijf naar haven en een herbestemming van het terrein door overheid of NMBS.
Het concrete probleem werd opgelost in Borgerhout. De havencodex werd opgelegd aan het bedrijf door de stad Antwerpen. Hierdoor moet het voldoen aan alle maatregelen in de milieuwetgeving: inkuiping, afstandsregels, evacuatieplan,… Voor het bedrijf heeft dit hetzelfde resultaat als de oplegging door het parket. Er wordt geen precedent gecreëerd waar het beleid of andere bewoners op kan terugvallen. Er werd een akkoord tussen stad en bedrijf rond giftige en gevaarlijke stoffen gesloten: deze stoffen worden niet meer verhandeld op het bedrijfsterrein. De milieuambtenaar controleert dit wekelijks los van het akkoord. De oplossing rond het vrachtverkeer ligt op tafel maar kan pas ingevoerd worden indien het bedrijf zijn inrit veranderd. Hier bestaat een akkoord over tussen stad en bedrijf. De dienst mobiliteit en het district volgen dit op. Het ruimtelijk structuurplan Antwerpen schrijft het gebied in als groene zone, als verbinding tussen Spoor Noord en het Rivierenhof. Zij geeft hiermee binnen de toekomstkrijtlijnen voor de stad Antwerpen een andere invulling aan het gebied. Het bedrijf weet dat zij hierdoor op termijn weg moet. De NMBS weet dat zij op het terrein - bij het wegtrekken van IFB - geen eigen bedrijvigheid meer kan ontplooien of niet kan verhuren aan een ander bedrijf. Het district ijvert mee voor het wegtrekken van het bedrijf. Dit staat vermeld in haar bestuursakkoord. H) Bijdrage van het Buurtwerk Het buurtwerk fungeert als oefenruimte om te leren omgaan met tegenstellingen of verschillende belangen. Diverse vrijwilligers met verschillende belangen onderhandelen over het gebruik en het aanbod van de buurtwerking.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
160
I)
Bijdrage tot operationele doelstelling 3.3
Om mensen rond “bemiddelen” en “onderhandelen” samen te brengen, wordt er een breed vrijetijds aanbod uitgewerkt. Zeker bij intergenerationele projecten heeft dit veel succes. De vrije tijdsactiviteiten zorgen voor groepsvorming en voor bonding tussen ouderen en jongeren. Het project Mankracht en Zonen is met succes afgerond in Borgerhout Zuid. Er is een sterk netwerk van bewoners gevormd rond het Koxplein. Dit netwerk is blijvend aanspreekbaar voor problemen die zich op het plein voordoen. Bewoners voelen zich sterker om in het geval van een conflict, tussen beiden te komen. In alle projecten zijn er stevige vrijwilligersnetwerken waarbinnen bewoners ondersteund worden om met tegengestelde belangen in hun omgeving om te gaan. De vrijwilligersnetwerken worden ruimer in gezet dan enkel voor het project. Hierdoor vergroten de contactmogelijkheden voor bewoners in de buurt. Deelnemers aan de project worden op deze manier uitgedaagd om zich in te zetten voor de ruimer leefbaarheid in de buurt. Signalen van de deelnemers worden gebundeld en doorgegeven aan het beleid. We slagen erin om mensen te betrekken rond heel concrete acties in de directe leefomgeving. Bewoners zetten zich mee actief in om de problemen aan te pakken, zelf voorstellen te formuleren, mee werken aan oplossingen, … Hierdoor nemen zijn een rol op in het verhogen van de leefbaarheid. De samenwerking met externe diensten werkt ook goed n.a.v. concrete acties. Signalen van de deelnemers worden gebundeld en doorgegeven aan het beleid. Gereorganiseerde bewoners worden een erkende gesprekspartners in de wijken. Op de parking van de GBA blijkt het echter moeilijk om de omwonenden te betrekken op het plein. Het is onduidelijk of de projecten kunnen worden verder gezet op de moment dat de inzet van buurten opbouwwerk wegvalt. Een bewonersgroep samenbrengen en ondersteunen gedurende de looptijd van een project – of n.a.v. concrete acties – lukt. Maar als het project stopt, valt de groep vaak uit elkaar.
Operationele doelstelling 3.4 A) Project 22: Divers!City Dit project is een samenwerkingsproject met De Acht Team Samenleven
De instroom van nieuwe groepen maakt dat in Antwerpen inmiddels 150 nationaliteit rijk is. De nood aan gemeenschapsvorming blijkt uit de ondersteuningsvragen voor oprichting van socio-culturele verenigingen (formeel en informele groepen). De verenigingen willen activiteiten opzetten rond de eigen identiteit of problematieken. Ze willen zich kenbaar maken aan de Antwerpse samenlevingen en aan andere groepen. De ondersteuningscapaciteit van de erkende Landelijke Federaties t.a.v. de nieuwe groepen is beperkt. Er is in de stad nood aan ondersteuning bij de organisatieontwikkeling van (nieuwe) allochtone verenigingen. Een sec categoriale gemeenschapsvorming op basis van homogeniteit, staat haaks op de diversiteit, ook binnen de allochtone “gemeenschappen”. Er is nood aan stimuli van initiatieven die op de diversiteit zijn gericht. Geen enkele instantie treedt op als belangenverdediger van niet-gefedereerde verenigingen. Divers!City werkt aan de oplossing van deze problematieken. a) acties en activiteiten gekoppeld aan werkdoelen • Data: groepen en organisaties van etnisch-culturele minderheden, en in het bijzonder van nieuwkomers, zijn versterkt bij hun groeps- en organisatievorming. Er is een vruchtbare samenwerking met een aantal landelijke verenigingen.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
161
Met het DATA-luik helpen we nieuwe verenigingen uit de startblokken. Meer nog, soms helpen we mensen om een vaag idee om te zetten in een prille vereniging. Dat lukt enkel mits intensieve opvolging en ondersteuning. Momenteel kunnen mensen hiervoor nergens anders terecht. De federaties kunnen deze intensieve begeleiding niet geven. Deels omdat ze overbevraagd zijn en te weinig structurele middelen ontvangen, deels omdat ook de federaties jong zijn en lerende. Prille verenigingen worstelen bovendien nog met hun identiteit en zijn niet geneigd om zich meteen bij een federatie aan te sluiten. Divers!City vult daarom een duidelijke leemte in. Eens verenigingen stabiel zijn, stellen we hen voor zich aan te sluiten bij een federatie. Het blijft moeilijk om te beslissen welke vereniging beter thuis hoort bij een landelijke vereniging dan bij Divers!City. Onze ondersteuning kan erg intensief zijn en geeft verenigingen een ferme duw in de rug. Aansluiting bij een federatie betekent meestal terugvallen op een minder intensieve ondersteuning. Om hieraan te werken zetten we onderstaande activiteiten op. We maakten een nieuwe folder en stellen een promotieplan op om actief op zoek te gaan naar nieuwe groepen. Nieuwe groepen van etnisch-culturele minderheden vinden zo gemakkelijker de weg naar Divers!City en worden versterkt. In het DATA-luik ondersteunen we de technische aspecten van het verenigen: vzw-statuten, financiën en belastingen. Een aantal nieuwe verenigingen is sterk genoeg om deel te nemen aan activiteiten binnen het DATE-luik van Divers!City (zie verder). Groepen en organisaties van etnisch-culturele minderheden en in het bijzonder van nieuwkomers, zijn versterkt bij het regelen van administratie en financiën. We bieden eveneens ondersteuning bij de praktische aspecten van het verenigen: zalen of lokalen zoeken, een haalbare jaarplanning maken. Een aantal nieuwe verenigingen is sterk genoeg om deel te nemen aan activiteiten binnen het DATE-luik van Divers!City. Groepen en organisaties van etnischculturele minderheden, en in het bijzonder van nieuwkomers, zijn versterkt bij het plannen en organiseren van activiteiten. We informeren stabiele verenigingen over en in contact brengen met landelijke verenigingen. Dankzij onze tussenkomst sloten enkele nieuwe verenigingen zich aan bij Internationaal Comité/platform Russischsprekenden. Er is nu regelmatig overleg met deze landelijke vereniging. Er is een vruchtbare samenwerking met een landelijke vereniging Internationaal Comité/platform Russischsprekenden, een federatie die niet religieus of etnisch gekleurd is. Het ondersteuningsteam van de Integratiedienst (ID) en Divers!City stellen een samenwerkingsovereenkomst op. Er is een betere afstemming tussen de rol die ID enerzijds en Divers!City anderzijds opnemen in de ondersteuning van allochtone verenigingen. Nieuwe en nietgefedereerde groepen worden via ID doorverwezen naar Divers!City. Het aanbod van ID heeft een duidelijke plaats in de ondersteuning van Divers!City.
Soort individuele contacten
Doel van het individueel contact
Aantal Deelnemers contacten
Tot
Statuten praktische ondersteuning algemeen informatie geven Erkennings-, act- of projectdossier ID Lokaal / zaal financiën
Opstellen of wijzingen van statuten van allochtone groep praktische ondersteuning geven (wat niet in andere categorieën zit) algemene info aan groepen geven ondersteuning bij dossier voor ID zoeken naar lokaal of zaal voor activiteit ondersteuning bij in orde brengen van financiën van vereniging
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschill ende
42
24
37 19
26 17
18 16
11 13
13
9
162
ontmoeting / samenwerking stimuleren
ondersteuning bij groepen of organisaties die een gezamenlijke activiteit willen organiseren (wat niet in de andere categorieën zit)
13
11
subsidies
ondersteuning bij het zoeken naar subsidies (andere dan bij DIA)
13
10
Inhoudelijke ondersteuning algemeen
allerlei inhoudelijke ondersteuning aan verenigingen (wat niet in de andere categorieën zit) ondersteuning bij de administratie van verenigingen (niet financieel)
8
8
7
5
Bemiddeling
bemiddelen bij een conflict waar een allochtone vereniging bij betrokken is
5
5
Vorming Maak jezelf bekend
Opvolging van verenigingen na onze vorming Maak jezelf bekend
2
2
hulp bij administratie
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal bijeenkomsten
ontmoeting / samenwerking stimuleren
Allerlei bijeenkomsten van meerdere allochtone en/of autochtone verenigingen of diensten die een gezamenlijke activiteit willen organiseren (wat niet in de andere categorieën zit)
19
Inhoudelijke ondersteuning algemeen
Allerlei bijeenkomsten waarbij Divers!City inhoudelijke ondersteuning geeft omtrent het verenigen (wat niet in de andere categorieën zit)
14
vergadering bijwonen
Divers!City gaat samen met een allochtone vereniging naar een vergadering, ter ondersteuning van die vereniging
13
op zoek naar samenwerking Allerlei bijeenkomsten waarbij Divers!City autochtone verenigingen met allochtonen ondersteunt bij het samenwerken of contact leggen met allochtone verenigingen
8
Ondersteuning van project
Vergaderingen ter ondersteuning van een vereniging die een project bij DIA heeft
3
praktische ondersteuning
Vergadering in groep waarbij Divers!City praktische ondersteuning biedt
3
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal bijeenkomst
Deelnemers
Tot
Vorming "Maak jezelf bekend"
Divers!City organiseert vorming voor sleutelfiguren van allochtone verenigingen over hoe verenigingen zichzelf kunnen bekendmaken aan de buitenwereld (met folder, verschillende communicatiemiddelen,…). Met concrete
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
1
Aantal verschillen de
21
163
tips.
•
Date: het aantal samenwerkingsverbanden tussen nieuwe allochtone verenigingen (= starters) en andere verenigingen, diensten, organisaties is toegenomen. Het sociaal-culturele middenveld is bereid tot partnerschap met nieuwe en gevestigde allochtone verenigingen. Beleidsparticipatie: nieuwe groepen spelen een rol in de beleidsbeslissingen op vlak van diversiteit in de stad. Stedelijke structuren voor ondersteuning en participatie van allochtone verenigingen zijn beter afgestemd op de noden van deze groepen.
Het DATE-luik ondersteunt verenigingen die willen samenwerken en die een bijkomende rol willen opnemen in de samenleving. Zo kunnen ze meer bereiken en vinden ze kanalen om op te komen voor hun belangen en voor de belangen van hun achterban. Deze processen brengen ook mensen van verschillende etnische herkomst in contact met elkaar. Verenigingen werken via DATE aan reële diversiteit. Het onderdeel beleidsparticipatie had binnen de8 het aparte statuut van projectvoorbereiding, binnen de context van Divers!City. Het thema beleidsbeïnvloeding werd niet alleen opgenomen door de medewerkers van de8, maar ook door de medewerkers van Samenlevingsopbouw. Vanuit de ervaring van het werkjaar 2005-2006 besloten we dat deze benadering onvoldoende beantwoorden aan een reële vraag vanuit de verenigingen. Uiteindelijk schreven we in het najaar van 2006 binnen de8 een bijgestuurd project ‘Beleidsbeïnvloeding’ uit. De activiteiten binnen beleidsbeïnvloeding vertrekken meer vanuit de realiteit van verenigingen zelf en stimuleren vooral netwerkvorming, als basisvoorwaarde voor beleidsgericht werken. De lopende samenwerkingsverbanden zijn verder opgevolgd. Het gaat om: Iday (internationale Dag Afrikaanse Jongeren), Talentendag, Mano Mundo, K. Museum Midden-Afrika, Borgerhoudt van Mensen / El Wafa, KAV. Er zijn 4 nieuwe samenwerkingen/ontmoetingen opgestart. Met het project boden we eveneens ondersteuning aan de groep die de Witte Mars uitwerkte, we boden inhoudelijke ondersteuning aan de vrouwendag (= workshop Maniok en Patatten), werkten aan ontmoetingen rond Krugerplein en zetelden in de stuurgroep Toledo (project Roze Huis). Het aantal samenwerkingsverbanden tussen nieuwe allochtone verenigingen (= starters) en andere verenigingen, diensten, organisaties is toegenomen. Divers!City investeert verder in partnerschappen tussen het sociaal-culturele middenveld en nieuwe en gevestigde allochtone verenigingen. Via vormingen en actie brachten we het thema van de gemeenteraadsverkiezingen dichterbij de allochtone verenigingen en hun achterban. Hiervoor namen we deel aan de actieweek registratie verkiezingen (= stemkaravaan). We boden ondersteuning aan verenigingen die rond verkiezingen werken (m.b.v. subsidies van Gelijke Kansen). Het aantal registraties voor de verkiezingen was ontgoochelend laag. Toch scoorde Antwerpen relatief beter dan de andere grote steden, o.a. dankzij onze acties. Divers!City ondersteunde verenigingen om via Antwerpen aan ‘t Woord (AaW) hun mening over beleidsrelevante thema’s te laten horen en zo te participeren in de democratie. Divers!City heeft na een grondige evaluatie beslist om niet meer in de kerngroep van Antwerpen aan ‘t Woord te zetelen. Divers!City investeerde veel energie in het interculturaliseren van het overlegplatform AaW. Tijdens de stadsgesprekken hebben allochtone verenigingen inderdaad hun mening laten horen. Vorming en ondersteuning leiden allochtone verenigingen toe naar kanalen van beleidsparticipatie, waarlangs zij hun belangen verdedigen. Deze acties zijn nog niet gerealiseerd. We zijn nog bezig met de voorbereidende werken: verenigingen bewuster maken van hun identiteit, sterker en mondiger maken.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
164
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Workshop Vrouwendag
Bijeenkomsten met Afrikaanse vrouwenverenigingen en theatergroep Sering ter voorbereiding van de workshop 'Maniok en Patatten' op de vrouwendag
20
ontmoeting / samenwerking stimuleren
Allerlei bijeenkomsten van meerdere allochtone en/of autochtone verenigingen of diensten die een gezamenlijke activiteit willen organiseren (wat niet in de andere categorieën zit) Bijeenkomsten met Afrikaanse verenigingen en andere partners die de acties in het kader van Iday organiseren Bijeenkomsten van de groep allochtone en autochtone vertegenwoordigers die de witte mars voorbereidden Bijeenkomsten met allochtone verenigingen, ter voorbereiding van deelname aan de stadsgesprekken van AaW Vergaderingen van de kerngroep die de jaarlijkse Afrikadag in het KMMA organiseren
19
Talentendag op zoek naar samenwerking met allochtonen
Vergaderingen van de partners in de talentendag Allerlei bijeenkomsten waarbij Divers!City autochtone verenigingen ondersteunt bij het samenwerken of contact leggen met allochtone verenigingen
9 8
Inhoudelijke ondersteuning verkiezingen
Vergaderingen met allochtone verenigingen ter ondersteuning van activiteiten in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen Vergaderingen in het kader van de gesprekken tussen allochtone en autochtone bewoners van het Krugerplein Vergaderingen met KAV en ev. andere partners om de interculturele werking van KAV te bespreken
7
Internationale dag Afrik jongeren (Iday) Ondersteuning witte mars
Antwerpen aan ‘t Woord
K. Museum Midden-Afrika
Krugerplein
KAV Borgerhoudt van Mensen
Naam van de werk - kerngroep
Aantal bijeenkomsten
17
16
11
11
6
4
Vergaderingen met El Wafa en Borgerhoudt van mensen, om de samenwerking te bevorderen
Doel van de werk - kerngroep
2
Aantal bijeenkomsten
Deelnemers
Tot
Aantal verschille nde
Vorming voor sleutelfiguren over registratie van nietBelgen voor verkiezingen
Divers!City geeft een vorming over de registratie van niet-Belgen voor sleutelfiguren van allochtone verenigingen, zodat zij de info kunnen doorgeven.
1
11
Vorming over registratie van niet-Belgen voor de verkiezingen aan organisaties
Divers!City geeft een vorming over de registratie van niet-Belgen aan organisaties
4
5
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
165
Vorming over gemeenteraadsverkiezingen voor sleutelfiguren Vorming over gemeenteraadsverkiezingen bij organisaties Vorming of debat in kader van gemeenteraadsverkiezingen
Divers!City organiseert vorming over gemeenteraadsverkiezingen (gegeven door Vormingplus) voor sleutelfiguren van allochtone verenigingen, zodat zij de info kunnen doorgeven. Divers!City geeft zelf een vorming over gemeenteraadsverkiezingen aan organisaties
2
5
2
2
Allochtone verenigingen organiseren vorming of debat, met ondersteuning van Divers!City en met subsidies van Gelijke Kansen (Vlaamse overheid)
8
8
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal bijeenkomsten
KAV-Kleurrijk
KAV-Kleurrijk, de werking van KAV voor vrouwen in gemengde huwelijken, organiseert samen met VOEM een themadag
1
Krugerplein
twee gespreksavonden met allochtone en autochtone bewoners van het Krugerplein
2
Ondersteuning witte mars
Manifestaties en andere bijzondere gebeurtenissen in het kader van de moorden op Luna en Oulemata
5
Talentendag
Meerdere evenementen in het kader van de Afrikaanse Talentendag: meerdaags voetbaltornooi, meerdaagse zangwedstrijd voor kinderen en optredens van Afrikaanse jongerengroepen
11
Toledo
Ontmoetingsdag tussen holebi's en moslims als afsluiting van het Toledo-Project
1
Workshop Vrouwendag "Maniok en Patatten"
Voor de workshop werd verschillende keren gerepeteerd, Divers!City was hierbij aanwezig + eigenlijke presentatie op vrouwendag zelf
8
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Antwerpen aan ‘t Woord
Allochtone verenigingen hebben input op twee Stadsgesprekken in 2006: "Plekken in de stad waar we elkaar kunnen ontmoeten" en "Antwerpen, verdraagzaam, respectvol, open, geweldloos."
Actieweek registratie verkiezingen (stemkaravaan)
Een actieweek stimuleert niet-Belgen om zich te registreren voor de gemeenteraadsverkiezingen. De actieweek duurt 10 dagen. Klassieke middenveldorganisaties + allochtone verenigingen + DIA nemen de organisatie op zich, er zijn perscontacten.
Verkiezingsdebat Borgerhoudt van Mensen
Borgerhoudt van Mensen stelde in samenwerking met EL Wafa een memorandum op en legt dit voor in een verkiezingsdebat
1
Internationale dag Afrik jongeren (Iday) K. Museum Midden-Afrika TOTAAL
Fototentoonstelling, theater en debat in het kader van Iday
3
Aantal bijeenkomsten
2
10
Twee tentoonstellingen en Afrikadag in het KMMA
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
3 19
166
•
T.a.v. de problematiek: Data: er is bruikbare informatie beschikbaar voor allochtone groepen over allerlei logistieke aangelegenheden die van pas komen bij hun organisatievorming en functioneren. Date: er is bruikbare informatie beschikbaar voor allochtone verenigingen en andere instanties die partnerships willen aangaan om sociaal-culturele activiteiten op te zetten voor allochtone verenigingen en andere instanties die willen samenwerken in het kader van netwerkvorming en beleidsparticipatie
Het verzamelen van informatie en het opstellen van methodieken is een permanent proces, dat nog niet beëindigd is. Het stappenplan ‘analyseren signaleren’ wordt gevolgd. We actualiseren onze informatie die beschikbaar is voor allochtone groepen, met speciale aandacht voor: het zalenaanbod, vrijwilligerswetgeving, vzw-wetgeving en subsidiëringskanalen. Er is bruikbare informatie beschikbaar voor allochtone groepen over allerlei logistieke aangelegenheden die van pas komen bij hun organisatievorming en functioneren. De manier van werken van Antwerpen aan ‘t Woord is uitgeschreven. We zoeken in de literatuur bestaande instrumenten en methodieken en toetsen die aan onze manier van werken. Op basis van het bestaande materiaal werken we volgend werkjaar een korte communicatieleidraad uit. We zetten een stappenplan op om de gezamenlijke problemen die allochtone groepen en verenigingen ervaren te inventariseren. Dit wordt van in het begin afgetoetst met de landelijke verenigingen Het ruwe stappenplan is opgezet, de gesprekken met de federaties zijn gepland in december 2006, januari en februari 2007. Inventariseren is de eerste stap in het proces van analyseren - signaleren. b) terugkoppeling naar de projectdoelen Het project Divers!City bouwt aan een sterk allochtoon middenveld door samenwerking, ontmoeting en participatie te stimuleren. D!C is actief op drie assen: • Interne versterking of het versterken van het interne functioneren van een organisatie. (Data) Nieuwe groepen vinden de weg naar een ‘structuur’ die hen ondersteunt bij de organisatievorming en het opzetten van activiteiten. In de loop van het project bekijken we of we deze structuur elders onderbrengen, of binnen (een van) onze eigen organisaties behouden. • Sociale zelfversterking of het stimuleren van ontmoeting, netwerkvorming en beleidsparticipatie. (Date) Allochtone groepen kunnen dankzij Divers!City contact leggen met andere groepen: als een eenmalige ontmoeting, onder de vorm van duurzame samenwerking, als beleidsparticipatie. Wanneer een allochtone groep contacten legt met politieke actoren en zo inspraak krijgt in beleidsbeslissingen, spreken we van beleidsparticipatie. • Analyseren, signaleren en beleidsaanbevelingen doorgeven Divers!City voert een analyse uit van de pijnpunten in het allochtone verenigingsleven. D!C werkt oplossingen en beleidsaanbevelingen uit. Via de geschikte kanalen signaleert D!C de problemen en aanbevelingen aan het beleid. Om strategische redenen gebeurt dit in samenwerking met andere actoren. De activiteiten van 2006 liggen volledig in het verlengde van de doelen 1 (DATA) en 2 (DATE). De activiteiten ter voorbereiding van het derde doel (analyseren en signaleren) kregen een volwaardige plaats in het najaar van 2006. We maakten een stappenplan op voor de systematische inventarisatie van de problemen waarop het allochtone verenigingsleven botst. We willen hier niet overhaast te werk gaan, maar eerst een breed overzicht verwerven in de problemen en mogelijke oplossingen. Bovendien gaan we niet soloslim spelen, maar op strategische wijze samenwerken met Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
167
partners. De eerste gesprekken met de landelijke verenigingen en andere actoren (Minderhedenforum, FOV) vonden plaats in de december 2006. Uiteindelijk plannen we om in het najaar van 2007 beleidsaanbevelingen klaar te hebben.
B) Project 23: Buurtverhalen Dit project is een samenwerking met Posthof vzw Samenlevingsopbouw Berchem Mensen met een verschillende sociale en culture achtergrond ontmoeten elkaar niet spontaan in Berchem. Er is een groot verschil in leefwereld en beleving. Wij spelen hierop in en organiseren ontmoeting waarbij we niet focussen op de verschillen, maar wel op het gemeenschappelijke. Het project creëert meer openheid, doordat deelnemers elkaars leefwereld en achtergrond beter leren kennen. Op die manier kunnen mensen stilaan meer respect en verdraagzaamheid voor elkaar opbrengen en vermindert het wantrouwen. Door de sociale mix worden de netwerken uitgebreid. Voor kansengroepen betekent dit vaak een eerste opstap. a) acties en activiteiten gekoppeld aan de werkdoelen •
Buurtbewoners kennen het aanbod en staan er voor open
Het buurtverhalen project bestaat uit een aantal eenmalige activiteiten en een aantal productiegroepjes die geregeld samenkomen. De combinatie van éénmalige activiteiten en workshops (gemiddeld een 7-tal bijeenkomsten) zijn een goede methodiek. Op die manier kunnen we inspelen op diverse interesses vanuit de doelgroep en kunnen buurtbewoners op verschillende momenten en manieren aanpikken bij het project. Laagdrempeligheid (ondermeer gratis + geen voorkennis vereist) is een voorwaarde om kansengroepen te bereiken en een brede instap mogelijk te maken. Bij de uitbouw van het aanbod houden we rekening met een aantal voorwaarden. Zo blijft de productiegroep ‘Posthof danst’ enkel open voor vrouwen en respecteren we het gegeven dat veel islamitische vrouwen niet gefotografeerd of gefilmd willen worden en evenmin op een podium willen staan. We ontwikkelen andere manieren om hen te betrekken bij de eindhappening: kostumering, decor, wereldbuffet. Met de eenmalige activiteiten bereikten we een zeer ruim en heterogeen publiek. Mensen kunnen elkaar op een ongedwongen manier ontmoeten en kennismaken met het aanbod van project en buurtwerk Posthof. Het aanbod van het buurtverhalenproject is dan ook ruim verspreid en gekend in de buurt. Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Bijeenkomsten
Deelnemers
Tot
Sprokkelmomenten in verhalentent
Verhalen van OCMW doelgroep sprokkelen ter rekrutering en als basismateriaal voor vertelvoorstellingen/eindproducten (vb. boekjes met citaten) Voor het OCMW publiek
Vertelvoorstelling 'Jos, Jef…' Vertelvoorstelling 'Blauwe Voor het OCMW publiek …' Vrouwenfeest Bekendmaking van aanbod + rekrutering Berchem zingt Open aanbod voor de ruime Berchemse bevolking Totaalspektakel 'OEIST?' De productiegroepen tonen hun artistieke creatie + presentatie van de buurtfilm 'OEIST?' TOTAAL
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
Aantal verschillende
4
30
2
126
2
70
1 1
30 180
1
450
11
0
886
168
Naam van de open doelgroep bijeenkomst
Doel van de open doelgroep bijeenkomst
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Multicultureel koken Bezoek aan Fort van Breendonk spelenderwijs Uitstap MIAT-Gent
vormingssessie en uitwisseling rond koken informatief
1 1
27 48
vormingssessie rond 'spelen en opvoeding' informatief : museum voor industriële archeologie en textiel
1 1
20 56
TOTAAL •
Aantal verschillende
4
0
151
De deelnemers leren elkaars leefwereld en achtergrond kennen. Ze hebben een ‘ander’ en ‘beter’ zicht op de leefwereld van de medebewoners en van de buurt waarin ze leven. De deelnemers laten stereotypen en vooroordelen achter zich.
Het dagelijks leven vormt het uitgangspunt van de diverse activiteiten en productiegroepen die we opzetten. Er worden diverse ervaringen en belevenissen uitgewisseld. Op een ongedwongen manier leren mensen elkaar beter kennen. De meest uiteenlopende vaardigheden worden ontwikkeld en vormen de basis voor het creatieve en artistieke proces waarmee ze aan de slag gaan. Deze creaties worden dan in diverse toonmomenten gepresenteerd aan de buurt, wat bijdraagt tot een betere en positievere beeldvorming over de ander en de buurt waarin we leven. Terwijl de deelnemers aanvankelijk vooral vertrokken vanuit het beeld dat men had over de andere, zien we dat dit nu is bijgestuurd. Buurtbewoners hebben de kans gehad om elkaar te ontmoeten en de ‘ander’ beter te leren kennen in een ongedwongen en warme sfeer. •
Nieuwe deelnemers die voordien haast geen sociale contacten hadden breiden hun netwerken uit.
De éénmalige activiteiten worden benut om ons jaarlijks aanbod bij het ruime Berchemse publiek bekend te maken. Hier zien we steeds een mooie mix van sterkere en zwakkere buurtbewoners die op een aangename manier elkaar ontmoeten. Vaak wordt hier de eerste stap gezet naar één of andere workshop uit ons aanbod. Hier wordt intensiever en ook over een langere periode samengewerkt, waardoor mensen de kans krijgen om duurzamer contacten op te bouwen. Dit betekent voor de vaak geïsoleerde buurtbewoners een opstap naar het opnieuw wat structuur in hun leven brengen en het opbouwen van meer zelfvertrouwen waardoor nieuwe contacten gemakkelijker gelegd worden. Van april tot december 2006 werken we in onze buurtfilm rond het thema ontmoeten. In de film volgden we de 3 hoofdfiguren en willen we hen, maar vooral ook hun sociale omgeving in beeld brengen. Door ondermeer het belang van ontmoetingsplekken- en gelegenheden aan te tonen wordt het positieve effect van ons project extra belicht. Voor de uitwerking van de buurtfilm werden drie productiegroepjes opgestart: Posthof danst, Posthof zingt en hét Atelier. De deelnemers van de zeer divers samengestelde groepen leren elkaar beter kennen. De groepjes doen appèl op de krachten, mogelijkheden en talenten van deelnemers. We trachten de mogelijkheden die in de groep aanwezig zijn zoveel mogelijk aan te spreken. Elk talent, hoe klein ook, wordt gezien en opgewaardeerd en krijgt een plek. De deelnemers krijgen op die manier respect en zelfwaardering. Doordat de groepen zo divers samengesteld zijn is het ook een laboratorium waarin de deelnemers kunnen oefenen in het elkaar beter leren kennen en waarderen. Voor velen onder hen is het vaak een eerste stap naar een (her)activering: ze komen (terug) onder de mensen, het brengt wat structuur in hun leven, ze krijgen erkenning en ondersteuning van de groep. In een veilige en opbouwende sfeer wordt het mogelijk grenzen te verleggen zowel op sociaal, persoonlijk als artistiek vlak. De deelnemers zijn actief betrokken in alle fasen van het artistiek proces en leren samenwerken. Het is voor de deelnemers een extra motivatie om naar een eindproduct toe te werken. Vaak is het de eerste keer dat ze op zo’n publieke wijze respect krijgen.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
169
Naam van de werk - kerngroep
Doel van de werk - kerngroep
Aantal Deelnemers bijeenkomsten Tot
Posthof danst Posthof zingt Vertelgroep / Het atelier Taal*ooR
productiegroep die werkt aan een artistiek eindproduct productiegroep die werkt aan een artistiek eindproduct productiegroep die werkt aan een artistiek eindproduct wekelijkse buurtbabbel tussen allochtone en autochtone buurtbewoners
TOTAAL
•
Aantal verschillende
19
209
34
21
229
30
32
337
37
775
101
35 107
De publieke ruimten waar niet georganiseerde ontmoeting plaats vindt, zijn bij de bewoners gekend als mogelijkheden om contact te leggen
De deelnemers kennen deze ontmoetingsplekken via de regelmatige optredens en sprokkelmomenten op zoek naar verhalen. We bereiken zo ook nieuwe bewoners, die we via de optredens en sprokkelmomenten toegeleid. Ook de werkers leerden zo andere ontmoetingsplekken beter leren kennen in de wijk zoals frituur Guy, café de Kater, de cafetaria van het RVT. Dit zijn belangrijke buurtplekken waar wij de doelgroep op een vrijblijvende manier bereiken en beter leren kennen. Met een voorbeeld: In de buurtfilm ‘OEIST?’ volgt de camera Rita, één van de centrale figuren die werkt in de verpleegafdeling voor mensen met een fysieke beperking binnen het RVT). Op die manier wordt het RVT dat een open huis is waar er plek is voor ontmoeting in beeld gebracht. •
Organisaties en plekken in de wijk zijn onder buurtbewoners gekend als plekken waar ontmoeting en contacten mogelijk zijn.
We waren regelmatig aanwezig op deze plekken zowel voor het sprokkelen van verhalen, als het werven en mensen. Met een aantal actoren uit de buurt werd een gelegenheids- of meer structurele samenwerking opgezet. Positief is ook de intense samenwerking met ontmoetingsplekken uit de buurt -die frequent bezocht worden door ons doelpubliek en waar we de hartslag van de wijk voelen- zoals de cafetaria van het RVT, frituur Guy en café de kater. Met het totaalspektakel ‘’OEIST?’ werd het jaar afgesloten in het cultuurcentrum van Berchem. Heel wat buurtbewoners die nog nooit een stap in het cultuurcentrum gezet hadden, kwamen die dag over het eerst over de vloer. b) terugkoppeling naar de projectdoelen •
Buurtbewoners leren elkaar beter kennen en kunnen beter omgaan met diversiteit. Er zijn contactmogelijkheden waar buurtbewoners op kunnen inspelen
Er namen heel wat mensen deel aan de diverse activiteiten en workshops die dit werkjaar plaatsvonden We bereikten verschillende doelgroepen waaronder zeker ook de beoogde kansengroepen. Terwijl we in 2005 focusten op verschillende generaties (jong en oud) lag de focus in het voorbije werkjaar op de sociale mix. Meer bewoners van allochtone afkomst en ook sociaal kwetsbare buurtbewoners vonden hun weg naar ons project. •
Buurtbewoners leggen contacten met elkaar binnen een aantal publieke ruimten
Voor mensen uit de kansengroepen betekent deelnemen vaak een eerste opstap. Zij komen buiten en krijgen door in een workshop in te stappen opnieuw wat structuur in hun leven (opstaan en op tijd komen, opnieuw een korte termijn doel). Ze leren andere mensen kennen en breiden hun contacten uit. In de workshops krijgen ze respect en waardering voor wat ze doen en kunnen. Door een creatieve en artistieke aanpak worden deelnemers niet gewezen op hun problemen…maar positief
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
170
benaderd en gewezen op wat ze wel kunnen. Een creatieve benadering fungeert op die manier als motor tot sociale verandering. Ook wij als werkers leren de wijk beter kennen. Wij hebben belangrijke ontmoetingsgelegenheden leren kennen en de doelgroepen hier naartoe geleid. De sociale rol van frituur Guy, café de kater en de cafetaria van het RVT hebben we leren kennen. Het zijn plekken waar we’ regelmatig aanwezig zijn om te rekruteren maar ook om de voeling met de wijk en wat er leeft te houden. •
De sociale cohesie in de wijk is versterkt.
Het project levert een actieve bijdrage aan een positieve beeldvorming van de bewoners over de wijk. De workshops werken met materiaal dat we vergaren in de buurt en dat de bewoners zelf aandragen. Dit materiaal wordt creatief bewerkt en op een positieve manier teruggegeven aan de buurt. De publieksmomenten dragen hiertoe bij. C) Tweedelijnsproject Sociaal Artistieke projecten Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Het sociaal-artistiek tweedelijns project had een aantal pistes. Een eerste piste is een visieontwikkeling rond sociaal-artistieke projecten binnen Samenlevingsopbouw Antwerpen stad. Welke klemtonen leggen we, hoe verhouden we ons ten opzicht van andere? Hiervoor werd een visietekst geschreven, die het kader vormt voor het uitwerken van sociaal-artistieke projecten binnen onze organisatie. Daarnaast werd een draaiboek ontwikkeld, dat in drie hoofdstukken – voorbereidende fase, uitvoerende fase en evaluatie – het verloop van een sociaal-artistiek project weergeeft. Het geheel vormt een stappenplan dat als leidraad dient voor het opstarten van een sociaal-artistiek project. Achteraan werd een overzicht opgenomen van de gebruikte literatuur. Met het draaiboek willen we een houvast creëren voor de opstart van sociaal-artistieke projecten binnen onze organisatie. We wilden buurt- en opbouwwerkers de tools in handen geven om een sociaal-artistiek project op te starten. Sociaal-artistiek werk is een methodiek die kan ingezet worden naargelang de doelstellingen en de effecten die men met het project wil bereiken. Sociaal-artistiek werk is in. Vele organisaties experimenteren ermee. Langzaamaan resulteert de hype in het besef dat mits het juiste kader, de effecten verbluffend zijn. We wilden hier geen blinde ode schrijven voor de opstart van een sociaalartistiek project, maar handvaten aanreiken en de krijtlijnen weergeven. De visietekst en het draaiboek kwamen voor een belangrijk deel tot stand dankzij de werkgroep sociaal-artistieke projecten die in van september 2005 tot juni 2006 geregeld samenkwam. Zowel de visietekst, als het draaiboek zijn op te vragen op het secretariaat. Een derde luik richtte zich op beleidsbeïnvloeding, met name de sociaal-artistieke projecten binnen onze organisatie op de kaart zetten binnen de betrokken instanties, onder andere OCMW-Antwerpen, Kunst & Democratie, … D) Bijdrage van het Buurtwerk Door samen te werken met de dienstencentra: uitwisseling, doorverwijzing, toeleiden proberen we bij die infrastructuren de aandacht voor kwetsbare groepen op de agenda te zetten. E) Project Uitbouw Geïntegreerde Wijkwerking, luik vorming In het luik vorming wordt nauw samengewerkt met vormingsinstellingen, cultureel centrum Deurne en de plaatselijke OCMW instellingen. In de samenwerking zorgen we actief voor het uitwerken van delen van het project bij de partners. Hierdoor wordt een eerste drempel naar toegankelijkheid weg genomen. In het deelproject ‘De kip of het Ei’ stond een nauwe samenwerking met Dienstencentrum Kronenburg centraal. In 2007 wordt gezocht naar overdraagbaarheid van dit deelproject naar het dienstencentrum.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
171
F) Bijdrage tot operationele doelstelling 3.4 Divers!City versterkt groepen en organisatie van etnisch-culturele minderheden en in het bijzonder van nieuwkomers, bij het plannen en organiseren van activiteiten. Er werd nauw samengewerkt met Antwerpen aan ‘t Woord om de ondersteunde verenigingen te laten participeren. Divers!City bouwt aan een stek allochtoon middenveld door samenwerking, ontmoeting en participatie te stimuleren. Nieuwe groepen vinden hun weg naar de structuur die hen ondersteuning biedt bij de organisatievorming en het opzetten van activiteiten. Het beleidsbeïnvloedend werken door het signaleren van problemen waarop het allochtone verenigingsleven botst zit in een voorbereidende fase. We bereiken een grote diversiteit aan deelnemers in het buurtverhalen project en de sociaal-artistieke projecten. Het buurtverhalen project en de sociaal-artistieke projecten werken succesvol aan de toegankelijkheid van OCMW dienstencentra en betrokken culturele centra, in tegenstelling tot de samenwerking met OCMW sociale centra. Deze verloopt eerder moeizaam. Het werken aan toegankelijkheid in OCMW dienstencentra en de betrokken culturele centra blijft echter steken op een sterke samenwerking en geen structurele samenwerking. Samenlevingsopbouw is een onmisbare partner, waardoor overdragen moeilijk wordt.
Operationele doelstelling 3.5 A) Project 24: projectvoorbereiding Beweging Maken Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Met het project ‘beweging maken’ stelden we ons tot doel om meer verbindingen tussen de steunpunten te leggen, onze expertise meer te benutten en uit te breiden, meer draagkracht te verwerven als organisatie, onze achterban nog sterker te maken en beter te vertegenwoordigen. Vanuit de projectvoorbereiding bleek dat we met een eerste lijn s opbouwwerkproject onvoldoende een meerwaarde konden beteken binnen het Antwerpse middenveld. Daarom werd er geopteerd om geen project op te starten, maar om operationele doelstelling 3.5. te behalen via tweedelijnsacties. Op deze manier willen we met Samenlevingsopbouw Antwerpen stad erkend worden als middenveld organisatie. Vanuit de verschillende werkgroepen en via overkoepelende activiteiten willen we de vrijwilligers van alle werkingen meer met elkaar in contact brengen. Acties in dit kader: - Beleidstour: politici, ambtenaren, … werden rondgeleid langsheen de projecten van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad. - Feest van de vrijwilliger: … aantal vrijwilligers werden getrakteerd op een daguitstap (stadswandeling, maaltijd en muziekoptreden). - Organisatie van de stille mars van 26 mei: met verschillende organisaties uit het middenveld organiseerden we 26 mei een stille mars ter nagedachtenis aan de slachtoffers van H. Vanthemsche. We zorgden er hoofdzakelijk voor dat Marokkaanse, Afrikaanse en Turkse jongeren dit evenement in goede banen leidde. - Er werd een organisatienota geschreven over vrijwilligerswerk binnen Samenlevingsopbouw Antwerpen stad. Deze werd uitgedeeld aan alle vrijwilligers. We activeren met Samenlevingsopbouw Antwerpen stad 1290 vrijwilligers en 4385 actieve bewoners.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
172
B) Acties: Taal*ooR en de Taal*ooR koffer Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Taal*ooR wordt met succes georganiseerd in de acht wijken waar Samenlevingsopbouw Antwerpen stad actief is. De bijeenkomsten worden op maat van de deelnemers en de wijk georganiseerd. In 2006 kwam tweemaandelijks een werkgroep samen waarin de Taal*ooR begeleiders van iedere wijk zetelen. De werkgroep omvat twee luiken. Een eerste luik is ervaringsuitwisseling. Ideeën met betrekking tot aanpak allerhande worden met de groep besproken. Het tweede luik is een open discussie over een ervaren knelpunt in één of meerdere wijken. Een aantal van deze knelpunten hielden verband met het gebrek aan ondersteuning van Taal*ooR begeleiders en vrijwilligers. Om deze reden vroegen we bijkomende subsidies aan voor de ontwikkeling van een materialenkoffer. De koffer bevat allerlei materiaal om tijdens Taal*ooR met aan de slag te gaan, onder meer een verklarend en een beeldwoordenboek, een atlas, … Een deel van het materiaal is dan ook specifiek gericht op de ondersteuning in het leren van het Nederlands. Een groot deel van het materiaal is echter spelmateriaal waarmee we het sociale aspect binnen Taal*ooR willen ondersteunen. De koffers werden ontwikkeld in 2006 en zijn vanaf 2007 gebruiksklaar in de verschillende wijken.
C) Bijdrage van het Buurtwerk De vrijwilligers in de buurtwerken nemen deel aan wijkoverstijgende vorming of initiatieven, zoals vrijwilligersuitstap en vorming voor vrijwilligers. D) Bijdrage van de projecten In de projecten Buurtschatten en Lokaal Onthaal Nieuwkomers staat eveneens het werken aan solidariteit en de creatie van een vrijwilligersnetwerk centraal. Buurtschatten gaat actief op zoek naar geëngageerde buurtbewoners die rond een bepaalde competentie de handen uit de mouwen wil steken ten behoeve van de buurt. Lokaal Onthaal Nieuwkomers stimuleert haar deelnemers tot vrijwilligerswerk als opstap naar integratie in de samenleving en de ontwikkeling van een sociaal netwerk. E) Bijdrage tot operationele doelstelling 3.5 Samenlevingsopbouw beschikt over een ruime, geëngageerde vrijwilligersploeg (1290). De tweedelijnsacties sluiten nauw aan bij het collectief belang van de achterban van de organisatie (4385). We bieden een kwaliteitsvolle ondersteuning aan de vrijwilligers. Het is echter een groeiend proces, waarbij we aan het begin staan. De tweedelijnsacties zijn nog te beperkt in aantal om de brug tussen de steunpunten ook in de hoofden van de vrijwilligers gerealiseerd te hebben.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
173
3.3.3. Bijdrage tot de strategische doelstelling 3 We slagen er in om mensen uit de doelgroepen (levend in armoede, van verschillende etnische afkomst) te schakelen als vrijwilliger. Hierdoor versterken ze hun competenties om met diversiteit om te gaan, om te onderhandelen én om samen te werken. Het buurtwerk heeft een labofunctie. Dit is onze meerwaarde tav andere ontmoetingsplekken is het inschakelen van buurtbewoners als vrijwilliger. We behandelen hen niet enkel als deelnemer, maar zeker als mede uitvoerder én beheerder. We bereiken de diversiteit, we mixen groepen, we activeren hen. Onze positie is sterk omdat we de enige actor zijn die deze combinatie maakt. De toegenomen beleidsaandacht tav sociale cohesie is mee onze verdienste. We moeten echter aandacht hebben voor de link met de leefomgeving en de andere actoren en structuren in de wijk. De relatie tussen de buurtwerken en de leefomgeving is soms precair. We zien een duidelijke verhoging van de participatie aan onze werking, maar het is niet eenvoudig om de link met het verhogen van de participatie aan de samenleving te leggen. Mensen gaan – door samen te werken en projecten te realiseren – met elkaar in overleg en bedenken gezamenlijke oplossingen voor problemen. Er is een kader waarbinnen men kan onderhandelen. In activiteiten van Talent Op Wieltjes interim was er een goede mix tussen nieuwkomers, oudkomers en Belgische bewoners. Door samen te werken werden de onderlinge contacten versterkt, maar kon er ook over bepaalde problemen/conflicten gesproken worden. Het volgen van vorming zorgt ervoor dat kwetsbare groepen meer zelfvertrouwen krijgen, hun zelfredzaamheid wordt gestimuleerd waardoor hun kansen op deelname aan de maatschappij vergroten. Het beleidsbeïnvloedend werken of het structureel verankeren van resultaten is een aandachtspunt. We moeten de afstemming met andere wijkgerichte actoren meer kracht bij zetten. We moeten het lange termijn perspectief in het oog houden. In de projecten rond leefbaarheid zien we een directe verhoging van de kwaliteit van de leefomgeving. Het samenleven verloopt minder conflictueus omdat spanningen op een positieve manier aangepakt worden. Buurtbewoners leren onderhandelen. De participatie van Marokkaanse jongeren, vaders en andere kwetsbare bewoners is verhoogd doordat ze zelf een actieve rol opnemen in hun leefomgeving. Sterkere bewoners én de overheid verwachten vaak dat de groepen die gezien worden als probleemdragers een actieve rol opnemen als overlast bestrijder. Maar tegelijkertijd komen die zelfde groepen aankloppen met hun achterstellingproblemen. Ook rond deze problematiek moeten wij een overheid en sterkere bewoners overtuigen om deze problematiek serieus te nemen. Op het actieniveau zijn de samenwerkingsverbanden met de externe infrastructuren van derden succesvol. Op actieniveau worden we gezien als een actor die op vlak van diversiteit iets te bieden heeft. Leden van de verenigingen leren met diversiteit in de leefomgeving om te gaan door de verschillende samenwerkingsverbanden (met andere verenigingen, met administratie). Leden van de verenigingen leren onderhandelen (o.a. over statuten). De beïnvloeding van de externe infrastructuren op het beleidsniveau lukt vele minder. We komen met het project Divers!City op het terrein van de federaties. De ondersteuning van de verenigingen is eigenlijk een decretale opdracht van de federaties. We beschikken over een grote, divers samengestelde achterban. De solidariteit tussen de vrijwilligers neemt toe, het ‘hokjes-denken’ neemt af. De diversiteit op onze activiteiten is aanvaard bij de achterban. We worden door andere actoren en beleid gezien als middenveldorganisatie met een achterban die te mobiliseren is én op cruciale momenten een rol speelt. In de komende periode is het echter een aandachtspunt om meer geschikte competenties te ontwikkelen om projectoverstijgend de solidariteit tussen diverse groepen die we bereiken, te structureren.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
174
3.3.4. Bijdrage tot de missie We werken in de wijken waar armoede problemen en samenleven elkaar versterken. Daar werken we aan de solidariteit tussen de verschillende achtergestelde groepen. We werken echter minder aan de solidariteit tussen sterkere en achtergestelde groepen. Samenvattend kunnen we stellen dat we erin geslaagd zijn om een stempel te drukken op het beleid rond sociale cohesie.
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
175
4. BOORDTABELLEN 4.1.
Tijdsinvestering
4.1.1. Personeelsoverzicht Werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling : 1) voor alle organisaties
Wonen uitvoerend personeel
aantal ingezette VTeq voor dit werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling decretaal personeel: 2,25 ander personeel: 2,25 totaal 4,50 Percentage van totale tijdsinvestering (inhoudelijke werking) van de organisatie hiervoor: 12,06299564 2) alleen voor de instituten
staf
aantal ingezette VTeq voor dit werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling decretaal personeel: 0,4 ander personeel: 0,3 totaal 0,7 Percentage van totale tijdsinvestering (inhoudelijke werking) van de organisatie hiervoor: 30,43478261 Werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling : 1) voor alle organisaties
Maatschappelijke dienstverlening uitvoerend personeel
aantal ingezette VTeq voor dit werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling decretaal personeel: 2,62 ander personeel: 0,03 totaal 2,65 Percentage van totale tijdsinvestering (inhoudelijke werking) van de organisatie hiervoor: 7,103764101 2) alleen voor de instituten
staf
aantal ingezette VTeq voor dit werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling decretaal personeel: 0,3 ander personeel: 0,3 totaal 0,6 Percentage van totale tijdsinvestering (inhoudelijke werking) van de organisatie hiervoor: 26,08695652
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
176
Werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling : 1) voor alle organisaties
Samenleven uitvoerend personeel
aantal ingezette VTeq voor dit werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling decretaal personeel: 14,92 ander personeel: 15,23 totaal 30,15 Percentage van totale tijdsinvestering (inhoudelijke werking) van de organisatie hiervoor: 80,83324025 2) alleen voor de instituten
staf
aantal ingezette VTeq voor dit werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling decretaal personeel: 0,5 ander personeel: 0,5 totaal 1 Percentage van totale tijdsinvestering (inhoudelijke werking) van de organisatie hiervoor: 43,47826087 Werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling : 1) voor alle organisaties
uitvoerend personeel
aantal ingezette VTeq voor dit werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling decretaal personeel: 0,00 ander personeel: 0,00 totaal 0,00 Percentage van totale tijdsinvestering (inhoudelijke werking) van de organisatie hiervoor: 0 2) alleen voor de instituten
staf
aantal ingezette VTeq voor dit werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling decretaal personeel: ander personeel: totaal 0 Percentage van totale tijdsinvestering (inhoudelijke werking) van de organisatie hiervoor: 0
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
177
4.1.2. Staf Werktijd stafmedewerkers: alleen voor de instituten aantal ingezette VTeq voor thematische werking decretaal personeel: 1,5 ander personeel: 0,8 totaal 2,3 aantal ingezette VTeq voor generieke werking decretaal personeel: 1 ander personeel: 0,4 totaal 1,4 aantal ingezette VTeq voor VTO decretaal personeel: ander personeel: totaal
4.2.
0,4 0,4 0,8
Locaties
BOORDTABEL WERKINGSGEBIED Aantal werkingen per schaalniveau en bewonersaantal Werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling :
<1000 □
wijk – buurt
□ □
stad gemeente regio
□
provincie
□
Vlaams TOTAAL
2
10005000 1
Wonen
bewonersaantal 50001000010000 50000
□ □
stad gemeente regio
□
provincie
TOTAAL 3 1 0 0 1
2
<1000 wijk – buurt
>100000
1
1
0
0
Werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling :
□
50000100000
10005000
bewonersaantal 50001000010000 50000 2 2
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
0
2
50000100000
>100000
1 5
MD
TOTAAL 4 2 2 0 0
178
□
Vlaams
1
TOTAAL
0
0
2
2
0
Werkdomein of enkelvoudige strategische doelstelling :
<1000 □
wijk – buurt
□ □
stad gemeente regio
□
provincie
□
Vlaams
Samenleven
bewonersaantal 50001000010000 50000 12 9
50000100000
>100000 TOTAAL 23 4 4 0 0
TOTAAL
4.3.
10005000 2
3
1 7
0
2
12
9
0
4
0 27
Doelgroepenbereik
4.3.1. Strategische doelstelling 1
aantal deelnemer s aantal verschillen de deelnemer s
Informatie - Vorming aantal activiteiten
aantal activiteiten
Verkenning – Planning Organisatie aantal deelnemer s aantal verschillen de deelnemer s
Functie Formule
Individueel Contact
1 862
2 203
1 309
Werk - Kerngroep
111
1 065
372
73
1 117
280
Open doelgroep Bijeenkomst
145
1 909
687
67
910
541
4.3.2. Strategische doelstelling 2
aantal deelnemer s aantal verschillen de deelnemer s
Informatie - Vorming aantal activiteiten
aantal activiteiten
Verkenning – Planning Organisatie aantal deelnemer s aantal verschillen de deelnemer s
Functie Formule
Individueel Contact
788
788
214
Werk - Kerngroep
23
166
77
5
47
32
Open doelgroep Bijeenkomst
12
381
381
141
719
541
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
179
4.3.3. Strategische doelstelling 3
Individueel Contact
7 499
12 872
4 023
Werk - Kerngroep
784
4 204
1 002
1 326
Open doelgroep Bijeenkomst
2 155
42 676
12 731
535
4.4.
aantal deelnemer s aantal verschillen de deelnemer s
Informatie - Vorming aantal activiteiten
aantal activiteiten
Verkenning – Planning Organisatie aantal deelnemer s aantal verschillen de deelnemer s
Functie Formule
23 461 13 265
1 532 3 268
Oplossingsactoren
4.4.1. Oplossingsactoren Strategische doelstelling 1 lokaal regionaal Vlaams federaal
privaat 11 0 0 0
openbaar 12 13 1 0
Strategische doelstelling 2 lokaal regionaal Vlaams federaal
privaat 1 1 1 1
openbaar 1 6 4 2
Strategische doelstelling 3 lokaal stad Vlaams federaal
privaat 4 1 0 0
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
openbaar 27 30 0 0
180
4.4.2. Beleidscontacten Strategische doelstelling 1 lokaal stad Vlaams federaal
privaat 52 0 0 0
openbaar 22 28 0 0
Strategische doelstelling 2 lokaal stad Vlaams federaal
privaat 4 1 1 0
openbaar 4 18 7 2
Strategische doelstelling 3
lokaal stad Vlaams federaal
privaat 16 2 0 0
Samenlevingsopbouw Antwerpen stad Jaarverslag 2006
openbaar 142 55 0 0
181