2012 Een nieuwe jas 810 Kuifmakaken Koud bloed

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:29

Pagina 1

Vrienden nieuws 2/2012

Een nieuwe jas

810

Kuifmakaken

16

Koud bloed

20

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:29

Pagina 2

E

V

E

N

B

I

J

P

R

A

T

E

N

Francois langoer - foto: Peter van Norde

Beste Vriendinnen en Vrienden van Blijdorp, Wanneer u dit leest hebben we het eerste hoogtepunt van dit jaar alweer achter de rug: de opening van het vernieuwde Aziëhuis en het slaan van de eerst paal voor ons jubileumgeschenk ‘Amazonica’. Daarmee zijn we een beetje gestart met ons jubileumjaar… Zoals ik op de Algemene Ledenvergadering heb aangegeven belooft het een spannend jaar te worden. Wij hopen natuurlijk dat u massaal mee gaat doen. In dit nummer verder allerlei weetjes over onze geliefde Diergaarde. Hoe zat het ook al weer met de gorilla´s? Wat is er allemaal in Azië veranderd? U leest er alles over in uw lijfblad. Ook op reisgebeid is de vereniging actief. We zijn koud bekomen van het bezoek aan Keulen en de meerdaagse reis naar de prachtige Franse tuinen, of er staan alweer twee reizen op stapel. Bent u geïnteresseerd? Schrijf u dan snel in, want vol=vol! Peter heeft trouwens een spannende jubileumreis in gedachten. In dit nummer een sneak preview! I

N

H

O

U

Vrienden nieuws

D

Over reizen gesproken. Heeft u plannen om het Midden-Amerikaanse Belize te bezoeken? Lees dan het verslag van het bezoek aan de dierentuin. Redacteur Gerda Nijssen bezocht de Paramaribo Zoo. Onze leden komen echt overal!

2/2012

Veel plezier in onze Diergaarde! Even bijpraten

2

Nieuws uit Blijdorp

3

Verslag Algemene Ledenvergadering 2012

8

Botanisch Blijdorp: Een nieuwe jas 10 Weekendexcursie Colchester Zoo

12

Lijn 13: Veranderen als levensstijl

13

En hoe gaat het nu met de gorilla’s? 14 Drukte rondom de kuifmakaken

16

Ingezonden: Let’s ruil!

16

Belize zoo

18

Zomerexcursie naar Gaia Zoo

19

Koud Bloed: Moerasschildpadden

20

Een bijzondere donatie

22

Sneak preview jubileumreis

22

Mutaties in de Diergaarde eerste kwartaal 2012

23

Agenda, Colofon Schenkingen en legaten

24

2 | Vriendennieuws 2 | 2012

Marcel Kreuger, voorzitter.

BEZOEK OOK ONZE VRIENDENSHOP IN DE RIVIÈRAHAL

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:30

Pagina 3

Blijdorp

N

I

E

U

W

S

Tekst: Gerda Nijssen Jonge leeuwen - foto: Joost Hubeek

De grootste lievelingen voor ons vrienden zijn natuurlijk nog steeds de leeuwenwelpen. Hun kapriolen zorgen voor veel blije gezichten. Maar naast dit wonder van blijdschap gebeurt er nog veel meer in onze tuin.

Op de foto was nog meer te zien. Verzorgers en dierenarts zagen tot hun blijde verrassing een baby in wording. Dus let u op! In mei/juni kunnen we een baby poedoe verwachten. Dat is lang geleden.

Zuid-Amerika De nandoes waren ziek. Ze hadden de ziekte aspergillose. Behandeling met geneesmiddel trisporal hielp gelukkig. Tijdens hun behandeling werden ze achter de schermen binnen gehouden. Dat beviel ze niet erg. Dus u begrijpt hoe blij ze waren toen ze, genezen van hun vervelende kwaal, weer lekker terug konden naar hun wei. Kent u het gezicht van koeien die na de lange wintermaanden weer naar buiten mogen? Zulke bokkensprongen maakten ook de nandoes, maar dan wel op twee poten. De ziekte had dan ook wel een paar maandjes geduurd. De buurvrouw van de nandoes, de jonge poedoe, liep mank. Voor de zekerheid is ze ingesloten en kwam de dierenarts langs. Deze heeft begin februari röntgenfoto’s gemaakt. Wat bleek, er was een gewrichtsontsteking te zien. Het hoefje van de poedoe is gekapt en daarmee bleek de kreupelheid gelukkig verholpen.

Dierverblijven - Paramaribo Zoo

In april was ik in Suriname en natuurlijk heb ik de gelegenheid aangegrepen om de dierentuin van Paramaribo te bezoeken. Hoe staat het daar? Dankzij de benefietavonden van Artis en Blijdorp zijn er twee verblijven recentelijk bijgebouwd. Er zijn

twee eilanden gecreëerd voor kwata apen. De eilandjes zijn niet erg groot, maar er staan mooie hoge bomen op en daartussen touwen. Dus er is voldoende te klimmen en klauteren. Twee groepen van elk ongeveer acht à tien dieren lijken het prima naar hun zin te hebben. Naast één van de eilanden is een anaconda verblijf gebouwd, ook met ondersteuning van Artis en Blijdorp. Een goed verzorgd, ruim verblijf met een stuk of vier anaconda’s. De herten en ezels hebben dankzij de kinderdirecteur Luka Brinkman een nieuw verblijf gekregen. Gepland staat een nieuw verblijf voor de otters. Dat is wel hard nodig, de otters zitten nu in een piepklein verblijf met een mininiem badje. Met twee slagen zijn ze van links naar rechts. De verzorgers wachten sinds enige tijd op een bijdrage van de overheid die eraan zou moeten komen. De drie leeuwen die lang aldaar huisden zijn overleden. Gelukkig maar, ze hadden een vreselijk hok. Goed verzorgd is een informatiehut over zeeschildpadden en iets verderop staat een houten gebouw voor educatieve doeleinden. Alles ziet er spik en span uit. Verspreid door de tuin staan op het oog nieuwe informatieborden, bijvoorbeeld over de drie lagen van het tropisch regenwoud. Ik denk dat veel kinderen uit Paramaribo pas als ze volwassen 3 | Vriendennieuws 2 | 2012

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:30

Pagina 4

Kwatta eiland - Paramaribo Zoo

zijn ooit in het regenwoud komen. De trips daarnaar toe zijn voor ons toeristen te betalen, maar niet voor de lokale bewoners. De verblijven van Paramaribo Zoo zijn niet allemaal even diervriendelijk maar je ziet dat men doet wat men kan met de schaarse middelen die ze hebben. En met onze hulp wordt het ook daar steeds beter voor de dieren.

Vogelnieuws In de trekvogelvolière waren de lepelaars dit jaar wel erg vroeg met hun broedsels begonnen. Begin februari kwamen er vijf kuikens uit het ei gekropen. Toen was de kans op een elfstedentocht nog erg groot. Dus zijn ze naar binnen gehaald. In de Rivièrahal konden we ze zien opgroeien. Twee van hen liepen een infectie op en hebben het niet gered. Met de overige drie gaat het voorspoedig. Ze gaan niet terug naar de kolonie. Ze mogen zich presenteren tijdens de vrije vluchtvoorstellingen. Ze zijn immers al handtam. Voor zover bekend zijn er niet veel vliegshows met lepelaars op het programma. Gaat dat zien. Het flamingo perk is onder handen genomen. De kanten en de walpartij zijn opgeknapt. Voor het oog van de SBS6 camera’s mochten de vogels na een lange periode in hun winterverblijf eind februari weer 4 | Vriendennieuws 2 | 2012

naar buiten. Dat gaf een mooi spektakel van vrolijke roze verenpracht en kibbelend gesnater. Gaat deze renovatie beurt eindelijk voor jongen zorgen? We mogen het hopen. SBS6 heeft een paar uitzendingen over Blijdorp gemaakt, bij uitzending gemist nog terug te zien. De vliegkooi in het Aziëmoeras is na een grondige renovatie weer open. De grote punt in het dak is er uit en de hoogten van de zijkanten zijn verdubbeld van 4 naar 8 meter. Zo hebben de vogels meer gelegenheid om hun vleugels uit te slaan. Het ziet er allemaal weer spik en span uit; een lust voor het oog! Ze kunnen gelijk aan de slag met het bouwen van nieuwe nesten. In Bass Rock doen de vogels het broedseizoen weer eer aan. Bij de eidereenden, alken en papagaaiduikers hebben ze niet stil gezeten. Vele eieren zijn of worden nog uitgebroed. Het is een beetje speuren naar het jonge grut, vooral naar de kuikens van de papagaaiduikers. Wist u dat? Drieteenmeeuwen smeren hun veren in met een olieachtige stof uit hun stuitklieren. Dit maakt de veren waterafstotend. Dat wist u waarschijnlijk al. Maar biologen hebben verder ontdekt dat de olie nog meer functies heeft. De afscheiding van mannetjes ruikt anders dan die van vrouwtjes. Dit maakt geslachtsherkenning mogelijk. Verder geeft het geurenspec-

trum aan welk percentage van de genen van een mannetje heterozygoot is. Oftewel: van hoeveel genen ze twee verschillende varianten hebben in plaats van twee kopieën. Mannetjes met een grote verscheidenheid aan genen zijn namelijk sterker, leven langer en zorgen voor gezonde nakomelingen. Vrouwtjes gebruiken hun geurvermogen om een goede partner te kiezen.

Lange reigernek Alle zoogdieren, van mensen tot giraffen, hebben zeven nekwervels. Dit geldt niet voor alle gewervelden. Bij vogels varieert het aantal van 10 tot 25 nekwervels. Reigersoorten hebben rond de twintig nekwervels. Vooral de zesde nekwervel is bijzonder. Deze zorgt ervoor dat reigers de kenmerkende s-bocht kunnen maken met hun hals. Ze zitten graag in bomen. Daar is het veiliger om te broeden. Ze broeden bij elkaar in kolonies. Maar ook om te slapen of te rusten zoeken ze bomen op, zoals goed te zien is bij de pelikanenvijver. Een kolonie dichtbij Rotterdam is te vinden in de Vlietlanden. Vissennieuws De ruiten van het Oceanium zijn van acryl en moeten om de zoveel tijd gepolijst worden. Een duiker gaat met het polijsten aan de slag en een verzorger gaat mee het

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:30

Pagina 5

N

I

E

U

W

S

noeg. Maar voor ons als bezoekers blijft het leuk om levende haaieneieren te zien. Daarom zijn er altijd drie eieren in verschillende stadia te zien in het publiekslaboratorium. Nadat ze uitgekomen zijn, gaan ze op reis naar andere dierentuinen. In ruil kregen wij een kathaai van drie weken oud. Deze kwam samen met de octopussen uit Croissic. Binnenkort voor ons in het Oceanium te bewonderen. Ook nieuw zijn de tarpons. Met vijf stuks kwamen ze uit Wenen. De tarpons zijn circa 40 centimer lang. Ze gaan de andere zes grotere soortgenoten in het haaienbassin vergezellen. Het aquarium in de Zee van Cortez is gerenoveerd. Er is een dikkere bodemlaag aangebracht. Verder is de ruimte onder de afvoerbuis dichtgemaakt. Dit bood namelijk een prettig holletje voor de kettingmurene. Deze liet zich daardoor niet meer zien. Deze murene is kleiner en slanker dan de groene murene. Verder is deze soort wit met zwarte ringen (als een ketting dus). We gaan hem nu eindelijk echt zien in de Zee van Cortez.

Moeraswallaby - foto: Peter van Norde

water in om nieuwsgierige en enkele agressieve pottenkijkers op afstand te houden. Om de anderhalf uur ruilen de duiker en verzorger met andere collega’s. De verzorger moet met stok in de aanslag dan dus een tijd onder water bivakkeren, dat is wel een beetje saai. Maar daar hebben ze wat op gevonden. Allereerst kwamen de verpleegsterhaaien bij de voeten van de verzorger liggen. Toen hebben ze de haaien trucjes geleerd. Ze reageren namelijk op de stok. Stok omhoog, dan komt ook de haai omhoog en van beneden naar boven en vice versa. De tunnel is gekit, maar het polijsten is nog lang niet klaar. Dat kan wel tot het eind van het jaar

duren. Er wordt namelijk per dag slechts 2m² ruit gedaan. De schuld van dit alles ligt zonder twijfel voor een deel bij de schildpadden. Zij schuren hun huid aan de wand. Dat kan zijn omdat hun schild stukje bij stukje loslaat (het schild groeit niet mee). Of omdat ze jeuk hebben. Parasieten vestigen zich in de naden van hun schild, daar hebben ze last van. Zo ontstaan kleine krasjes en krijgen wij slechter zicht op dat wat zich daarbinnen afspeelt. De eieren van de pijlstaartroggen zijn cadeau gedaan aan Sealife in Scheveningen. Wij hebben er genoeg van en zij zijn er blij mee. Ook hondshaaien hebben we ge-

Olivia Kleine panda Olivia heeft een partner. Olivia had geen makkelijke start. Haar moeder stierf vlak na haar geboorte aan een longontsteking. Dus werd zij met de hand groot gebracht. Eerst met de fles en daarna met voedzame papjes (maizena). Begin maart kon ze zelf de eerste happen naar binnen krijgen. Perry, hij komt uit Aquazoo in Leeuwarden, is slechts een maand ouder dan Olivia, maar al een beer van een vent. Hij is als partner voor haar uitgekozen. De bruidssuite is in orde gemaakt. Alle struiken op het eiland zijn gesnoeid en de werphokken, zij heeft de keuze uit twee verblijfjes, zijn vernieuwd. En … alle muizen zijn weggevangen. De kennismaking verliep voorspoedig. Nu maar hopen dat het echt helemaal klikt tussen die twee en dat we weer kleine, kleine panda’s in de bomen zien klauteren. Bij de kangeroes is het goed kijken geblazen! Bij beide soorten, die we in Blijdorp huisvesten, zitten kleintjes in de buidels. Bij de moeraswallabies en de zandwallabies komen de jongen als embryo ter wereld. De draagtijd is erg kort. In de buidel groeien ze verder, daar zien wij lange tijd niets van. Totdat ze hun kopjes uit de buidel gaan steken, dan zijn ze dus al een paar maanden oud. 5 | Vriendennieuws

2 | 2012

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:30

Pagina 6

Insectenweekend Op 14 april en 15 april werden insecten en andere dieren zonder ruggengraat flink in het zonnetje gezet. Het publiek kon kennis maken met tal van ongewervelde dieren zoals kevers, miljoenpoten, bidsprinkhanen, wantsen en wandelende takken en bladeren. Eén stand stond helemaal in het teken van het houden en kweken van reuzenkevers en het was mogelijk om van héél dichtbij kennis te maken met vogelspinnen.

Jonge penseelzwijntjes - foto: Rob Doolaard

Bij de penseelzwijnen heeft vader Roy weer voor nakomelingen gezorgd. Net als veel zwijntjes hebben ze bij geboorte strepen op de flanken. Moeder Lange Poten, wie dat verzonnen heeft, werd ongeveer 12 jaar geleden in Blijdorp geboren. Blijkbaar viel ze op door, jawel, lange poten. Zij bracht in de koude februari maand twee biggen ter wereld. Lekker onder de warmtelampen lukte het zogen prima. De ver-

zorgers hielden hun hart vast, want in de zomer beviel Lange Poten buiten op het perk van jongen, maar die stierven kort na hun geboorte. Vader Roy is ook bij ons geboren, hij is vier jaar jonger. In 1995 kreeg Blijdorp een mannetje en twee vrouwtjes uit Duitsland. Dit trio heeft al voor veel biggetjes gezorgd die op hun beurt weer uitgezwermd zijn over Europa.

Douanita gaat op reis Olifant Douanita verliet begin mei de Diergaarde samen met haar dochter Tonya. Ze verhuisden naar de dierentuin van Praag, waar een nieuw ruim verblijf op hen wachtte. Zij krijgen hier gezelschap van een aantal andere olifanten: twee oudere exemplaren en een groepje jongere olifanten. De reden voor het vertrek is dat Douanita zich in de Blijdorp-groep erg dominant gedroeg en regelmatig ruzie zocht met olifant Irma. Daarom lijkt dit een goede oplossing voor haarzelf en de olifantengroep. Douanita heeft een bijzondere voorgeschiedenis. In 1988 ontdekt een douane-

Sommigen van u herinneren zich Douanita nog als jong olifantje. Mw. Arita Febus-Olijrhook stuurde ons deze foto. Op de foto loopt Douanita met twee verzorgers door de tuin. Zij dacht dat dat toen nodig was om haar te laten wennen aan publiek, een soort van inburgering. Het jongetje links op de foto met blauwe jas is haar zoon Arjan, nu 35 jaar oud.

6 | Vriendennieuws 2 | 2012

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:30

Pagina 7

ambtenaar in de Rotterdamse haven iets bijzonders. In een container aan boord van de Naumburg, een Oost-Duits schip, treft hij een jong olifantje aan van maximaal twee jaar oud. Het dier, afkomstig uit Vietnam, is erg mager en sterk verwaarloosd. Bovendien blijken de papieren niet in orde. Het jonge olifantje wordt opgevangen in Diergaarde Blijdorp en krijgt de passende naam Douanita. Ze wordt goed opgenomen in de Blijdorp-kudde en krijgt drie jongen, waarvan Throng Nhi (geboren in 2003) en Tonya (2009) nog in leven zijn.

Oranje bladaap geboren Op 11 april, vlak voor Koninginnedag, bracht de zwarte François-langoer Nanpi een knaloranje jong ter wereld. Hoe kan dat? Het antwoord is simpel: deze bijzondere, bladetende apensoort brengt altijd oranje jongen ter wereld. In 1992 ontving Blijdorp vanuit de dierentuin van Sjanghai twee paartjes van deze apen. Tot dan was deze apensoort in Europa pas één keer eerder te zien geweest

N

I

E

U

W

S

Wat deze geboorte extra bijzonder maakt is het feit, dat moeder Nanpi zelf in Blijdorp geboren is: zij is namelijk de Europese primeur van 1997! Binnen Europa zijn ze alleen in een viertal Britse dierentuinen aanwezig, waaronder Belfast, de plek waar vader André ter wereld kwam. De mooie apengroep heeft in Blijdorp – heel toepasselijk - zijn eigen, ruime onderkomen aan de rand van de Chinese sfeertuin, waar ze zowel binnen als buiten meestal goed te zien zijn.

François-langoeren - foto: Peter van Norde

(in een Duitse dierentuin). Doordat het dominante mannetje helaas onvruchtbaar bleek te zijn, duurde het tot 1997 voordat het eerste jong ter wereld kwam en dat was dus tegelijk een Europese primeur. Sindsdien zijn in Blijdorp al vaker van deze langoertjes geboren, maar elke geboorte blijft even welkom.

De jongste oranje telg valt in elk geval erg op tussen al zijn zwarte soortgenoten! François-langoeren horen van nature thuis in de tropische wouden in het zuidoosten van China en het aangrenzende Vietnam. Helaas worden ze daar flink bejaagd en bovendien verdwijnt steeds meer van het biotoop door toedoen van de mens. Het aantal François-langoeren in het wild is de afgelopen decennia dan ook stevig verminderd van ca. 5.000 in 1983 naar hooguit 2.000 nu. De diersoort wordt dan ook beschouwd als ernstig bedreigd in haar voortbestaan.

Met dank aan onderzoek gepubliceerd in het blad Vogels van Vogelbescherming Nederland en de maandelijkse uitgave van de vrijwilligers van Blijdorp.

V

R

www.vriendenvanblijdorp.nl

U kunt deze bon besteden bij de Vriendenwinkel in Diergaarde Blijdorp.

Cadeaubon € 5,- (vijf euro) uitgegeven aan

I

E

N

D

E

N

Ontvang een cadeaubon van 5 euro voor de Vriendenwinkel in Blijdorp als u zorgt voor een nieuw lid van onze vereniging. Bedankt voor uw hulp Blijdorp nog mooier te maken!! handtekening

inschrijfnummer

Geldig tot 1 jaar na uitgifte. Niet inwisselbaar voor geld.

naam plaats datum

7 | Vriendennieuws

2 | 2012

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:31

Pagina 8

Tekst: Angeline Peters en Alex Schouten Fotografie: Alex Schouten, Koos van Leeuwen en Fred van Tiel

ALGEMENE LEDENVERGADERING 2012 De 49ste algemene ledenvergadering van de Vrienden was heel ontspannen en humorvol. Kwam het door de groei van het ledenaantal (+ 3 %), door de geslaagde meerdaagse reis naar Polen, de vooruitzichten van het jubileumjaar, dat de contributie NIET verhoogd wordt of door de ‘one-men-talkshow’ van de directeur van Blijdorp? Geen idee, maar het was absoluut geen straf om de vergadering bij te wonen! Iedereen kijkt inmiddels reikhalzend uit naar de plannen voor ons jubileumjaar en zowel door Peter Biesta (reizen), Marianne Nichting (promotieteam) als Marcel Kreuger (voorzitter) werd een vooruitblik naar 2013 gegeven.

EERSTE PAAL AMAZONICA De slappe Rotterdamse bodemopbouw heeft één groot voordeel: er moet altijd een eerste paal worden geslagen als je een nieuw verblijf wilt bouwen! En dus kreeg na de Algemene Ledenvergadering een aantal Vrienden en Marc Damen, de directeur van Blijdorp, de eer om de eerste paal voor Amazonica, onze jubileumgift, met vereende krachten een stukje de grond in te jassen. De aannemer had voor het slaan van de eerste paal speciaal een ‘handmatige’ heistelling opgebouwd. De komende weken zullen nog vele heipalen volgen…. De totale (bouw-)kosten worden geschat op 2 miljoen, waarvan de Vrienden de helft bijdragen! Dan staat er over een klein jaar een prachtige, energiezuinige dome van 2400 m2 met heeelll veeeellll planten en vlinders. Symbolisch zijn na het slaan van de eerste heipaal een aantal koolwitjes losgelaten, maar de meeste vlinders vonden het op zaterdag 12 mei toch wat koud en vlogen niet erg ver. Ze zijn na hun crash-landing door Laurens Jan Nederlof (dé vlinderspecialist in Blijdorp) opgepakt en liefdevol op takjes van een struik neergezet!

8 | Vriendennieuws 2 | 2012

Het jublieumjaar begint overigens al in 2012, want het laatste nummer van Vriendennieuws van 2012, dat in december op uw deurmat ploft, zal al in het teken staan van ons 50-jarig bestaan. Marcel deed op de ALV een oproep aan alle leden om uw herinnering aan 50 jaar Vrienden van Blijdorp in woord en beeld op te sturen, zodat we het in ons verenigingsblad kunnen gebruiken. Verder gaat 2013 een heel (in-)spannend jaar worden door ons fantastisch geschenk (Amazonica) aan de Diergaarde, een speciale vriendendag, Vrienden-vlaggen in en om de tuin, een verre buitenlandse jubileumreis (California Dream), een jubileumprentenboek i.s.m. Lemniscaat, de uitgeverij die in 2013 ook vijftig jaar bestaat, speciale edities van Vriendennieuws, enzovoorts, enzovoorts!

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:31

Pagina 9

V

R

I

E

N

D

E

N

OPENING BINNENBOCHT Het Aziëhuis was tot voor kort ’s zomers niet echt spannend om te bezoeken: behalve de indrukwekkende Komo viel er binnen weinig te beleven. Met de recente verbouwing van het Aziëhuis is het nu veel leuker geworden om door het gebouw te lopen. Voor de verbouwing van de ‘binnenbocht’ hebben de Vrienden als ‘tussendoortje’ een bedrag van € 100.000,- geschonken aan de Diergaarde. In de binnenbocht zijn nu verblijven van de krokodilstaarthagedis, de schuttersvissen, vleesetende planten en de Indiase brilslang gerealiseerd. Voor de verbouwing van de buitenbocht (met onder andere een verblijf voor de Komodo-varanen) zoekt de Diergaarde zelf het sponsorgeld bij elkaar. De openingsceremonie van de binnenbocht was een fluitje van een cent: het doek voor de ruit van het verblijf van de Indiase bril(cobra)slang werd door Marcel en Marc verwijderd. Wij konden de brilslang bewonderen en de brilslang kon ons bewonderen. Als toegift vertelde Henk Zwartepoorte over de gift van € 7.500,- die de Vrienden doen voor een natuurbehoudsproject voor waterschildpadden in Vietnam. De Vrienden mochten na afloop via de dienstroute naar de Toko TjikTjak lopen, zodat ze meteen een kijkje konden nemen in de nieuwe stal van de Indische antilopen.

THEE-CEREMONIE De geslaagde dag werd in stijl afgesloten met een thee-ceremonie bij de vernieuwde Toko TjikTjak. Na nog een laatste (korte) toespraak van M&M was het genieten van een kopje jasmijn-thee en spekkoek in het heerlijke Rotterdamse Voorjaarszonnetje. Zo, weer een leuk stukje Blijdorp erbij en de bouw van een nog veel leuker en groter stuk Blijdorp in gang gezet! 9 | Vriendennieuws

1 | 2012

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:31

Pagina 10

Tekst en foto’s: Monique van Leeuwen-Maat

< Chinese tuin > Geurtjes

EEN NIEUWE JAS Af en toe merk ik het wel degelijk: ik word oud. Ik heb het allemaal zien aanleggen en bouwen: de Chinatuin, het moerasbos, de Maleise bosrand. Wat was het mooi en wat was het anders, dit nieuwe biotoop. In vergelijking met de oude verblijven ging er een wereld open. Wat prachtig om de dieren zó in hun natuurlijke omgeving te zien! Inmiddels is Azië, het eerste continent uit het Masterplan van Diergaarde Blijdorp, al aan een opknapbeurt toe. Dat is nodig, na 20 jaar…. Voordat Blijdorp aan de facelift van Azië begon, is er eerst gekeken naar de sterke en zwakke punten in dit stukje Diergaarde. Dat betrof niet alleen de staat van de gebouwen en paden maar ook de zichtbaarheid van dieren en de conditie van de beplanting. Er is al het nodige veranderd. De vlonders in de Maleise bosrand zijn vervangen, het flamingoperk en de uilenvolière kregen een opknapbeurt. Het moerasbos en de grote vliegvolière worden op dit moment onder handen genomen. Ook de route is aangepast. Waren er eerst een aantal hoofdroutes waar het publiek via zijroutes van kon afwijken, nu is er een zogenaamde Ikearoute die de bezoeker door het hele continent Azië voert. Door deze nieuwe route is de Chinatuin als het ware ontsloten. Dit fraaie stukje tuin lag eerst nogal verstopt. Dat was jammer, want de Chinatuin is een prachtige, sfeervolle tuin met botanische hoogstandjes, zoals vrouwenschoentjes en Pleione (aardorchideeën) en bijzondere Primula’s. De botanisten zijn dan ook zeer verheugd dat veel meer bezoekers de Chinatuin kunnen bewonderen, dan heb je eer van je werk.

Keuzes maken De beplanting in Azië is volledig onder de loep genomen. Welke planten doen het goed in dit continent? Welke staan weg te kwijnen? Door de strenge vorstperiode in 10 | Vriendennieuws 2 | 2012

februari heeft een groot deel van de bamboe een enorme klap gekregen. Boven de grond stierf alles af en stonden er maanden lang alleen maar bruine staken met verdord, bruin blad. Geen mooi gezicht. En het is nog de vraag of de bamboe zich overal zal herstellen. Daarom is besloten de bamboe in de bamboevallei, die loopt van Taman Indah naar de tijgerkreek, helemaal te vervangen. Er is een bedrijf ingeschakeld dat gespecialiseerd is in bamboe,. Zij gaan de grond verbeteren en nieuwe soorten aanplanten, die beter bestand zijn tegen ons klimaat. Sommige bamboesoorten zijn enorme woekeraars. Daarom worden er speciale, rubberen matten ingegraven om te voorkomen dat ze te veel gaan woekeren en zo andere soorten verdringen. De grote vliegkooi, die helemaal wordt gerenoveerd, krijgt een meer exotische uitstraling door de aanplant van exotische soorten. Het is een uitdaging om de beplanting in deze volière goed te houden. Met zoveel vogels dicht op elkaar krijg je de nodige vogelpoep. Met name de mest van viseters is erg slecht voor de planten. De beplanting rond Toko TjikTjak is aangepast. De bol-catalpa’s die daar het terras sierden, zijn verplaatst naar de vliegshow Zij hebben plaats gemaakt voor planten met een meer exotische uitstraling zoals Camelia’s en Houttunia’s.

Ik verheug me op het nieuwe moerasbos. Er komt een zogenaamde ‘mister’ bij de ingang, waardoor de beplanting regelmatig in nevelen gehuld zal zijn. Jaren geleden hebben we dat gezien in een prachtige dierentuin in Doué la Fontaine (Frankrijk). Even kregen we de ervaring van wandelen in een tropisch bos; bijna sprookjesachtig om zo door de mist te ‘waden’.

Nieuwe mogelijkheden In het Aziëhuis gaat veel veranderen. Nu loopt het publiek meestal door een leeg huis. De dieren die de stallen bewonen zijn overdag immers bijna altijd buiten. De nachtverblijven zullen daarom achter de schermen komen. Voor de schermen komen dan Aziatische reptielen. Onder andere de Komodovaranen krijgen er een nieuw verblijf. De aquaria en terraria bieden de mogelijkheid om ook niet-winterharde planten te tonen. De bekerplanten (Nepenthes) worden tentoongesteld in een plantenbak achter het aquarium van de schuttersvissen. Nu hangen ze nog in Taman Indah, waar ze het heel zwaar hebben. De luchtvochtigheid is te laag en de ammoniak in de urine van de dikhuiden doen de planten geen goed. Om nog maar te zwijgen over het vele stof in Taman Indah, afkomstig uit het hooi. De luchtvochtigheid in het aquarium zal zeker lekker hoog zijn. Dat hebben deze tropische planten nodig. Bekerplanten zijn carnivoren. Met hun nectar lokken zij insecten die in de beker kruipen. De wanden van de beker zijn erg glad, waardoor de insecten naar beneden vallen. Onder in de beker is een poeltje van vloeistof waarin de insecten verteerd worden.

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:31

Pagina 11

Primula B

O

T

A

N

I

S

C

H

Wie niet van geurtjes houd…. Door alle werkzaamheden hebben de bomen en struiken in het Azië continent het zwaar. Wortels worden beschadigd door graafwerkzaamheden waardoor de plant minder voedsel kan opnemen. Reden om de planten die veel te lijden hebben eens extra te verwennen. Met name de kastanjes aan het ‘Kastanjelaantje’, het pad langs de Mongoolse steppen naar Toko TjikTjak, hadden een oppepper nodig. De grond rond hun wortels is losgemaakt, zodat ze wat meer zuurstof krijgen. Ook is er mest gegeven. Maar de kastanjes hebben nog een speciaal ingrediënt gekregen. Tegelijk met de mest kregen de kastanjes knoflook toegediend. De kastanjes in Nederland staan onder zware druk. Ze worden bedreigd door de kastanjebloedingsziekte. Deze ziekte wordt veroorzaakt door een bacterie. Bomen die gaan

B

L

I

J

D

O

R

P

bloeden krijgen bruine vlekken op de stam. Na verloop van tijd sterft de bast af en kan uiteindelijk de hele boom afsterven. Tot nu toe is er nog geen remedie tegen deze ziekte gevonden. De kastanjes worden ook massaal bezocht door de mineermot, die zich een weg vreet door de bladeren waardoor deze helemaal bruin worden en de bomen al zeer vroeg in herfsttooi lijken te komen. De mineermot zorgt dat de boom ernstig verzwakt, en dan kan de boom de gevreesde kastanjebloedingsziekte krijgen. Reeds 75% van de kastanjebomen in Nederland is aangetast! De knoflook zou ervoor zorgen dat de luizen die de ziekte overbrengen, de bomen links laten liggen. Dus als u in Blijdorp loopt en een sterke knoflooklucht ruikt, kan dat wel eens heel goed afkomstig zijn van de kastanjebomen. Bedenk u dan dat dit parfum niet is bedoeld om u weg te

jagen, maar om de luizen op afstand te houden. Op het moment dat dit Vriendennieuws bij u in de bus valt, begin juni, is er veel moois te bewonderen in het Azië continent: bij de pelikanen is de Primula japonica in bloei en in de China tuin bloeit de koekoeksbloem (Lychnis yunnanensis) met zuurstokroze bloemen. Ook de aardorchideeën (Pleione, vrouwenschoen) tonen hun fraaie bloemen. In het voorjaar moet u de Chinese tuin beslist bezoeken, dan dragen de bomen fraaie bloesems. Maandenlang is er gewerkt in dit gedeelte van Blijdorp. Sommige stukken waren tijdelijk afgesloten, het was rommelig en onrustig. Maar we krijgen er weer veel moois voor terug. Als het klaar is, kan Azië weer jaren mee. En ik? Ik koop gewoon een nieuwe jas en ga genieten in de Diergaarde!

Met dank aan Juul van Dam en Melitta van Bracht (Diergaarde Blijdorp) 11 | Vriendennieuws

2 | 2012

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:32

Pagina 12

WEEKENDEXCURSIE COLCHESTER ZOO De zoofavoriet van Oost-Engeland Dit jaar organiseert de Vereniging Vrienden van Blijdorp wel een hele bijzondere weekendexcursie! We rijden nauwelijks met de bus…Hoe kan dat? Wij gaan varen naar Engeland! Op minder dan een uur rijden van Harwich bevindt zich net buiten Colchester op zoogebied één van de toppers van Engeland.

Tekst en foto’s: Pieter Biesta

Colchester Zoo Colchester zoo is bijzonder! Deze, bij de Britten immens populaire zoo, is één van de leading zoos in Engeland en ontvangt meer dan 750.000 bezoekers per jaar. Een tuin die je haat of liefhebt! Ja, de tuin is allesbehalve saai… De tuin is 24 ha. groot en volledig in privébezit van de familie Tropeano. De afgelopen 20 jaar hebben zij 30 miljoen euro geïnvesteerd met een eigen visie, maar zonder masterplan. Colchester Zoo is een intensieve beleving. Stampvol en alles schreeuwt om aandacht. Er is geprobeerd maximaal te presenteren op minimaal grondoppervlak. Colchester Zoo is één en al verrassing. Waar vind je een Orang-oetanhal gebouwd om een kerkruïne en bereikbaar via een tunnel onder een weg en een 24 meter lange glazen onderwatertunnel door het zeeleeuwenverblijf ‘Playa Patagonia’? Alleen in Colchester Zoo! Na deze enerverende beleving van het begin kunt u tussen de ‘Kingdom of the Wild’ en ‘Edge of Africa’, twee grote Afrikaanse savannes waaronder één voor Afrikaanse olifanten, weer een beetje tot rust komen. Nog meer rust? Bewonder dan de Britse natuur vanaf het pas aangelegde wandelgebied langs een droge rivierbedding. Colchester zoo… Een fascinerende chaos! Door haar bizarre bouw met extreem veel houtwerk en glas is er een uitmuntend zicht op de dieren en als bijkomend voordeel, de bezoekersgalerijen zijn veelal overdekt. Ook met wat minder -Engelsweer kunt u droog veel dieren spotten. Voor een uitgebreide indruk kijk op www.colchester-zoo.com 12 | Vriendennieuws

2 | 2012

Voor de Vrienden en Vriendinnen die iets minder goed uit de voeten kunnen: Colchester Zoo is niet echt vriendelijk voor mindervaliden. Er is zeker hoogteverschil, maar meer nog, is het de aard van de paden die het rijden met rolstoel of rollator niet tot een pretje maken. Ons dagprogramma is net zo bijzonder als de dierentuin zelf. Een lunch of diner hebben wij in een dierentuin zelf al eerder gehad. Maar wat dacht u van ontbijten in Colchester Zoo? Dat is precies wat directeur Anthony Tropeano ons aanbiedt. Voor de Vrienden gaat de tuin om 07.30 uur i.p.v. 09.30 uur open voor een warm Engels ontbijt gevolgd door een rondleiding door een tuin zonder publiek! Het reisprogramma: Vrijdagavond 31 augustus 2012 op eigen gelegenheid tussen 18.45 uur en 21.45 uur melden bij de terminal van de StenaLine te Hoek van Holland. NS station voor de deur! Vertrek om 22.30 uur met de nachtboot. Zaterdag 1 september 2012 aankomst om 06.30 uur. In Harwich staat een Engelse bus voor ons klaar voor de hele dag. 07.00 uur vertrek naar Colchester Zoo. Wij worden daar opgewacht met een Engels ontbijt gevolgd door een rondleiding. Om 14.30 uur rijdt de bus naar het oude centrum van Colchester om voor liefhebbers een combi

zoo/stad te maken. 18.00 uur vertrek uit de zoo. Via het centrum van Colchester rijden we naar Tendring voor ons diner om 19.00 uur. Aansluitend om 21.00 uur verder naar Harwich en om 23.15 uur vertrek naar Hoek van Holland. Zondag 2 september 2012 om 07.45 uur aankomst in Hoek van Holland. Kosten € 160 gebaseerd op een arrangement in een 2-persoonshut. Niet-leden betalen € 165. Voor een 1-persoonshut geldt een toeslag van € 15. U betaalt dan € 175. In de reissom zijn inbegrepen: De overtocht met StenaLine Hoek van Holland-Harwich met hutaccommodatie v.v; Engelse charterbus met chauffeur op zaterdag 1 september; Toegang Colchester zoo; Engels ontbijt in Colchester Zoo gevolgd door een rondleiding; Diner in de ‘Fat Goose’ een restaurant in Tendring tussen Colchester en Harwich; fooi voor de (Engelse) chauffeur. Aanmelden voor deze reis Het verschuldigde bedrag dient u over te maken naar girorekening 20.71.059 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp, te Honselersdijk o.v.v. ‘Colchester’ + uw telefoonnummer. Bent u alleenreizend en wilt u de 1-persoonshuttoeslag vermijden, dan kunt u dat met de code “Ind” kenbaar maken. De reiscoördinator zal dan kijken of een hutdeling mogelijk is. De overschrijvingen dienen uiterlijk 16 juli 2012 te zijn ontvangen. Enkele weken voor vertrek ontvangt u een brief of mail met de laatste gegevens. Het is niet mogelijk het betaalde bedrag te restitueren voor afmeldingen die na 16 juli worden ontvangen. Eventuele restituties vinden plaats onder inhouding van €5 administratiekosten. Als de reis is volgeboekt, wordt wel het gehele bedrag teruggestort. Wat is verder van belang Voor deze reis dient u te beschikken over een geldig paspoort of een geldige Europese ID- kaart. Het minimum aantal deelnemers is 35. Voor meer informatie over deze reis kunt u zich wenden tot Peter Biesta (zie colofon).

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:32

Pagina 13

Lijn 13 VERANDEREN ALS LEVENSSTIJL

Was ik een maand niet in de dierentuin geweest, had ik bijna een routekaart nodig. Natuurlijk staan er meer borden dan ooit, maar er worden ook meer dieren verplaatst dan ooit. Loop ik eerst zonder nadenken naar de onagers dan is daar nu weer een verbouwing. Was ik eindelijk aan de stank van de vleermuizen gewend, wordt daar alles weer verbouwd. Wat dat betreft is Blijdorp een echt stukje Rotterdam. Weet je dat ik de afgelopen vijftien jaar niet naar Blijdorp heb kunnen gaan zonder dat ik onderweg opgebroken straten en bouwplaatsen ben tegengekomen? Dan weer de Schieweg, de bouw van de E-lijn en het station Statenweg, daarna weer de Schiekade of de Goudsesingel; het houdt nooit op. In de diergaarde is het net zo. In de negentiger jaren (van de vorige eeuw) werd het Oceanium gebouwd. In het begin van deze eeuw bouwden we het IJsberenverblijf. Opvolgend werd het pad naar de ‘oude tuin’ volgebouwd met Vriendengeschenken. En daarna zijn we weer aan het renoveren geslagen. Mijn laatste rondje door de tuin -voor ik dit schreef- voerde me langs de nieuwe agapornissenkooi en het zojuist verbouwde restaurant in de Lotusserre. Daarna passeerde ik het inmiddels oude vertrouwde Taman Indah. Aan de andere kant is zojuist het neushoornverblijf grondig aangepast. Het manoelkattenverblijf ziet er nog een beetje troosteloos uit. Daarna passeer ik de Steppe die grondig worden aangepast. Dan kunnen de verplaatste onagers en kamelen weer terug. Ik negeer de in aanbouw zijnde vliegkooi, het bijna gereed gekomen moerasgebied en loop het zojuist mooi verbeterde Aziëgedeelte binnen (bijna vanzelf dankzij het Ikea-pad). Binnen het Aziëhuis wordt volop gewerkt. Je vindt er de schuttersvisjes in een prachtig nieuw aquarium en de kroko-

dilstaarthagedis (hoeveel punten is dat woord met Scrabbel) ook in een nieuwe bak. Zelf ben ik blij met het nieuwe terrarium voor cobra’s dat (bijna) klaar is. Hoewel ik niet weet waarom deze dieren in de collectie zijn opgenomen. Ze zijn op Sri Lanka net zo zeldzaam als ratten, duiven en meeuwen hier. Zelf ben ik gefascineerd door reptielen en hoop maar dat de bezoekers de ‘brilslang’ leren waarderen. Het ziet er naar uit dat deze verbeteringsgolf nog even aanhoudt. Je hoort mij ook niet zeggen dat het niet nodig is. Maar toch wil ik wel weer een tijdje gewoon hetzelfde tegenkomen. Gewoon een gevoel van herkenning in plaats van ‘hé, weer wat nieuws.’ Mensen die moeite hebben met veranderingen kunnen van dieren wat leren. Voor de dieren maakt het allemaal niet uit, die houden nooit vast aan het oude. Dieren leven in het nu. Als de habitat maar aan de eisen voldoet dan schikken zij zich moeiteloos. Even snuffelen, hier en daar een plasje en het is weer jouw verblijf. Mensen maken het zichzelf vaak onnodig moeilijk. Het altijd vergelijken met wat je had. Het ervan uitgaan dat je bepaalde dingen en soms zelfs mensen in je (werk)omgeving nodig hebt, beperkt je vaak. Het maakt angstig voor veranderingen. Mensen zijn in veranderende omgevingen vaak te kieskeurig. Van dieren kun je dan weer leren dat dieren, die geen voedselspecialisten zijn en die in meerdere klimaatzones leven, veel minder moeite hebben met aanpassen en overleven. Dus vanaf nu concentreer ik me op wat er nieuw is of wat er nog steeds is en niet op wat er verandert.

13 | Vriendennieuws 2 | 2012

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:32

Pagina 14

EN HOE GAAT HET NU MET.. de gorilla’s! Twee jaar geleden stond het laatste nieuwsoverzicht over de gorillagroep van Blijdorp in het Vriendennieuws. Hier volgen een kleine terugblik hoe het toen ging met de gorilla’s, hoe het nu is en een blik naar de toekomst. Tekst: Trix Vermeulen Foto’s: Koos Net

ziekmakende bacteriën, wat er weer voor zorgde dat de bacteriën gemakkelijk verder het lichaam in drongen. Nadat haar jong was overleden, heeft Tamani een paar dagen zitten huilen. Bij een gorilla gaat dit niet net als bij ons gepaard met tranen, maar jammeren en roepen deed ze wel. Na een paar dagen heeft ze haar normale leven weer opgepakt. Tamani staat net onder Aya in de rangorde. Dit geeft nog wel eens frictie tussen de dames, want Tamani zou graag een trede stijgen. Een gorilla met een jong stijgt in aanzien in de groep en soms ook in de rangorde. Als Tamani een jong zou hebben en Aya niet, dan zou Tamani Aya voorbij willen streven in de orde. Maar tot op heden had Aya ook steeds een jong op het moment dat Tamani dat had. Hierdoor is de rangorde gelijk gebleven. Tamani slijmt graag bij Bokito. Dit houdt in dat ze steeds naar hem toe gaat om zich aan hem aan te bieden. Misschien zorgt dit voor meer bescherming van de grote leider en heeft dat weer een goede invloed op haar positie in de groep. Daarnaast houdt Tamani ontzettend van eten. Ze houdt zo van eten, dat ze het eten nog uit de monden van haar jongen pakt. Als de gorilla’s eten krijgen, dan zijn de lekkerste hapjes voor Bokito. Na Bokito is Aya aan de beurt, want zij is het alfavrouwtje. Tamani zou zichzelf graag op deze tweede plaats zien, zodat ze meer en lekkerder kan eten. Voor de verzorgers is dus de schone taak weggelegd om te zorgen dat alle dieren (ook de laagste in rang) wat van het favoriete voedsel (o.a. komkommer, tomaat, venkel, witlof en andijvie) krijgen.

Gorilla Aya + jong

Hoe ziet de groep er nu uit? Aan het hoofd staat de zilverrug Bokito. Aya is het alfavrouwtje. Zij is de kleindochter van Annet, de oudste van het stel. Aya is moeder van Adira en Ayba. Dan is er nog Tamani, de moeder van Thirza en Tuena. De inmiddels gelukkig niet meer vreemde eend in de bijt is Nasibu. 14 | Vriendennieuws

2 | 2012

Tamani Eerst maar een droevig stukje. In de zomer van 2011 beviel Tamani van haar dochter Tamu. Nog geen half jaar later overleed Tamu aan de gevolgen van een buikvliesontsteking, zo bleek achteraf. Het buikvlies is als het ware een beschermlaag van de buik. Deze was poreus geworden door de

Nasibu Het gaat hartstikke goed met de kleine Nasibu. Deze jonge gorillaman kwam een paar jaar geleden in Blijdorp. Hij woonde in Frankfurt, maar omdat hij niet geaccepteerd werd door zijn stiefvader, werd het verzoek aan Blijdorp gedaan om hem in deze groep te introduceren. De introductie van Nasibu verliep niet vlekkeloos. Voor Nasibu was het een zware opgave. Om het met cijfers te zeggen: Nasibu kwam als kleine aap met een gewicht van 14 kilo in een groep terecht met een leider van zo’n 180 kilo en volwassen

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:32

Pagina 15

Jonge Gorilla

dames van wel 90 kilo. Je moet het maar aandurven! Toch had Nasibu de meeste last van Thomas. Hij zat de kleine Nasibu vaak dwars en pestte er flink op los. Hierop gilde Nasibu het uit en kreeg daarom op zijn kop van Bokito, die zich irriteerde aan het geschreeuw. Het gepest ging zo ver, dat Nasibu tijdelijk van de groep afgehaald moest worden. Nu had Blijdorp al de mogelijkheid van de stamboekhouder van de gorilla’s gekregen om Thomas elders te plaatsen. Dit was het juiste moment. Thomas verhuisde naar Valencia en Blijdorp kon opnieuw starten met het introduceren van Nasibu. In het begin betekende dat dat Nasibu ‘s nachts nog van de groep gescheiden werd. Later accepteerde zowel de groep als Nasibu zelf niet meer dat ze uit elkaar werden gehaald. Daarom gingen de schuiven in de verblijven constant open. Het was nog best een tijd spannend, maar inmiddels kan gezegd worden dat de introductie prima geslaagd is. Werd Nasibu in het begin veelvuldig gecorrigeerd door Bokito, nu spelen ze vaak samen. Zilverrug Bokito heeft zich opnieuw laten zien als een sociaal leider. En Nasibu heeft de harten van iedereen gestolen. Bij hem is het glas altijd half vol. Hoe hard hij soms ook op zijn donder kreeg, even later ging hij de groep weer met net zoveel enthousiasme tegemoet. Nasibu heeft een guitige blik, hij is vrolijk en altijd bezig. Hij rent en rolt als geen ander het verblijf door, een lust voor het oog!

tact met de dieren, want elke vorm van contact betekent een interruptie van hun groepsgebeuren. ’s Ochtends worden de apen allemaal even apart gezet. Ze krijgen dan allemaal een flesje melk te drinken door de tralies. Hier kunnen eventueel ook medicijnen in gedaan worden. Dat moet een geweldig gezicht zijn, de kolossale Bokito met een flesje! Ook krijgen ze wat fruit en primatenbrokken. Dit is het moment dat ze allemaal even rustig kunnen eten zonder dat het eten afgepakt kan worden. Na het eten doen de gorilla’s vaak een tukje. De verzorgers kunnen dan de verblijven schoonmaken en eten neerleggen. Daarna worden de gorilla’s weer bij elkaar gezet om de rest van de dag met elkaar door te brengen. Ook ’s nachts zijn ze samen. Ze slapen vaak in kooi 1, ook wel de ‘chillkooi’ genoemd. Bokito ligt meestal op de grond, de andere apen op een platje.

Zilverrug In een groep gorilla’s kan er altijd maar één de zilverrug zijn. Toen Dango nog in Blijdorp woonde, was Bokito de lange, slungelige puber. Maar na het vertrek van Dango, groeide Bokito uit tot een zilverrug van formaat. Fred Rueb vertelde een mooie anekdote die hij weer van primatoloog Jan van Hooff hoorde. In een Duitse dierentuin woonde een mannetjes orang oetan. Dit mannetje stond aan het hoofd van de groep, maar hij ontwikkelde niet de wangkwabben die karakteristiek zijn voor deze leiders. Totdat op een dag de hoofdverzorger van de orang oetans met pensioen ging. Het mannetje kreeg nu wel zijn

kwabben. Dit laat meteen zien wie hij als leider zag.

Witneusmeerkatten In de zomer van 2010 kwamen de witneusmeerkatten op het gorilla-eiland. Ze kregen eerst een klein verblijf op het eiland met een doorgang waar alleen de witneuzen doorheen kunnen. Zo konden ze zelf bepalen wanneer ze naar de gorilla’s gingen. Ook deze introductie is al met al prima verlopen. De zorg was eerst dat de gorilla’s de witneusmeerkatten achterna zouden zitten, maar dit keerde snel om. De gorilla’s hadden eerder last van de witneuzen, omdat deze het leuk vonden om af en toe tegen de ruggen van de gorilla’s op te springen. Bokito had hier op een keer genoeg van en haalde uit naar een van de witneusvrouwtjes, tenminste, dat is het vermoeden. Bij een gorillavrouw doet zo’n knauw weinig, maar de witneusmeerkat moest gehecht worden. Verder zijn er geen incidenten geweest. Er is inmiddels een jong geboren bij de meerkatten. Nog meer leven in het gorillaverblijf dus!

Groot nieuws Het leukste nieuws als slot: Tamani is zwanger! Eind januari werd een dekking van Bokito en Tamani gezien. Eind maart is een zwangerschapstest gedaan en deze was positief. Stel dat Tamani inderdaad eind januari al in verwachting is geraakt, dan kan haar jong in oktober geboren worden. Dat is toch zeker weer een bezoek aan de Diergaarde waard!

Met dank aan Fred Rueb (Diergaarde Blijdorp)

Dat de succesvolle introductie van Nasibu heel bijzonder is, blijkt ook uit het feit dat medewerkers van Blijdorp een lezing gaan geven aan buitenlandse collega’s over deze introductie. In Blijdorp zit de gorillagroep verreweg het grootste gedeelte van de dag samen. De verzorgers hebben zo min mogelijk con-

Gorilla Bokito

15 | Vriendennieuws

2 | 2012

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:32

Pagina 16

Tekst: Puzzel, hoofd kuifmakaak Kuifmakaken - foto: Alex Schouten > Verbouwing vlonder - foto: Louis Jacobs

DRUKTE RONDOM DE KUIFMAKAKEN September 2011 Jeetje, wat is daar nu weer aan de hand? Dames, ik had het toch al tegen jullie gezegd. Binnenkort gaan ze ook bij ons beginnen. Het klopt dus toch wat ze zeggen, de hele Diergaarde gaat op de schop! Ze zijn hiernaast al een jaar bezig bij die rare harige paarden met die bulten op hun rug en nu komen ze hier de boel verbouwen! Ohhh, dat valt mee, ze komen gelukkig niet naar ons, maar gaan eerst naar de buren, die rare langbenige vogels, die juffers en witnekken. Dat gebeurt vaker, elke keer als het kouder wordt gaan die softies naar hun “winterstalling”. Lachen, zie ze nu eens achter elkaar aan rennen. Nou, ik garandeer je, die verzorgers, die weten wat ze moeten doen, die kan je niet foppen.... Zo, die zitten stevig vast, geen ontkomen meer aan. Maar goh, ze zijn wel vroeg met het ophokken dit jaar. Het is nog helemaal niet koud! Of zal er meer aan de hand zijn? Ben benieuwd. Ik ga alles vanaf ons eiland in het moerasgebied maar goed in de gaten houden de komende tijd…… Oktober 2011 Nou zeg, nu zijn ze ook al in die gazen gevangenis hiernaast bezig. Opeens zijn al die fladderaars daar verdwenen. Ik hoorde de verzorgers praten over de winteropvang, maar ik vertrouw dat niet zo. Het is nog lang geen winter! Of zou Pelleboer weer een lange winter vol ijs en sneeuw voorspeld hebben? Krijg nou de &%@#&&%@. Ze zijn die gazen gevangenis inmiddels echt aan het slopen. Ik hoorde al dat er heel wat in de Diergaarde op zijn kop gaat, maar dit is toch te gek. Tsjonge, ik ben benieuwd of en wanneer 16 | Vriendennieuws 2 | 2012

wij die gevleugelde vrienden terug gaan zien...... Aanpassingen in verband met de Ikea-route noemen ze dat, maar het lijkt meer op de Plundra: die grote opruiming bij Ikea!!! Nou, als ze maar van ons eiland af blijven!!! November 2011 Hè??? Hé, hallo, wat zijn jullie nou weer aan het doen. Ben je nieuw hier of zo! Zo moeilijk is het niet: eerst ons een licht ontbijtje voor zetten, dan het eiland in orde maken en dan die schuif openzetten, ja, je hoort het goed DIE SCHUIF VAN DE TUNNEL NAAR HET EILAND OPEN ZETTEN. Hoe denk je anders dat wij op het eiland komen. Een stukje zwemmen of zo? Ja, lekker met dat schrikdraad. Ah, nee hè, we gaan echt niet naar buiten vandaag! Wat is er toch aan de hand hier? Ik ook altijd met mijn grote mond, ik had gewoon niets moeten zeggen toen die drijfsijzen uit de gazen gevangenis weggehaald werden. Ook wij zitten nu al dagen binnen opgesloten. Ze zijn zomaar begonnen met alle vlonders rond ons eiland te slopen. Dit kan toch niet waar zijn! Wij zijn hartstikke zeldzaam, je kunt ons toch niet zo maar op straat zetten? Ik ken de verhalen van mijn overoverovergrootvader heus wel. Die leefde nog lekker in de jungle van Indonesië. Sulawesi om precies te zijn. Ik hoorde dat mijn ‘wilde’ achterachterachterneven en nichten het daar steeds moeilijker krijgen. Habitatverlies noemen ze dat: het kaalkappen van bos voor de aanleg van wegen, akkers enzo. Nou vraag ik je, dat zal ons hier toch niet gebeuren? Wij hebben ook rechten! Ik ben al veel langer inwoner van Rotjeknor!

December 2011 Hummm, zou mijn protest toch gewerkt hebben? Volgens mij zijn ze weer bezig met nieuwe planken zodat de bezoekers geen natte voeten krijgen als ze naar ons komen kijken. Toch balen, dat we nog steeds niet naar buiten mogen. Wàt is dat nou! Hé, dat ze zijn ons eiland aan het vertimmeren! Hebben jullie nog niet genoeg gesloopt? Hé, nu staat er opeens een nieuw afdakje op ons eiland. Dat komt wel goed uit, want zeg nou zelf, het regent hier al-tijd. Oké, als echte regenwoudbewoner zijn we wel wat gewend, maar die temperatuur hè, die nekt je. En kijk, er zijn ook wat nieuwe boomstammen neergelegd en touwen opgehangen. Dat wordt ravottuh met mijn dames!!!!! Half februari 2012 Waren ze eindelijk klaar met die vlonders en zat ik me al helemaal te verheugen weer naar buiten te gaan. En wat denk je? Het vriest dat het kraakt en de elfstedenkoorts is uitgebroken. Dat we nu binnen moeten blijven is dan logisch, ik wil niet eens naar buiten met dit weer. Kan me wel voorstellen dat die stoere bouwvakkers ook bij de kachel gaan zitten bij -15. Maar zodra de zon weer schijnt wil ik echt weer met mijn harem naar buiten Eind februari 2012 Zou het vandaag dan eindelijk gaan gebeuren? Het lijkt wel lente, al heb ik het hier nog nooit zo kaal gezien....... Whow, nee, echt, het is niet waar! Jaaaaaaaa, we mogen naar buiten! Wie het laatst via de tunnel op het eiland is, is een aap! Goh, wat heb ik dat gemist, de wind in mijn haar, het zand onder mijn voeten, maakt

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:32

RET palen - foto: Louis Jacobs

Pagina 17

Nieuw verblijf - foto: Alex Schouten

mij niet uit dat het nog winter is. Ik ga wel lekker rennen, springen en dollen met mijn dames. Dan wordt je vanzelf warm van! Jeetje, het ziet er echt anders uit! Die vlonders lopen helemaal in lijn met die Ikea-route, zodat bezoekers niet verdwalen en vanzelf aaalllleeeessss zien. Hoe dom kan je zijn……. Maart 2012 Gaaf joh, vanaf dit puntje heb je harstikke goed zicht op die bouwlui. Volgens mij gaan ze die gazen gevangenis toch niet slopen, dan hadden ze dat heel anders aan moeten pakken. Hè, wat is dat nou, heb ik wat gemist. Komt lijn 13 hier voortaan langs? Ja echt, ze zijn met RET palen bezig, je weet wel die palen waar de bovenleiding van de tram aan vast zit. Nou vraag ik je... Oh, kosten besparing, zeg je. Ja, daar kan ik me iets bij voorstellen. Het zou toch zonde zijn die palen weg te gooien terwijl ze hier er zulke leuke dingen mee kunnen

Kuifmakaken - foto: Peter van Norde

doen. Ik snap het alleen niet zo goed. Waarom ga je eerst alles slopen en dan weer opbouwen. Oh, was de con-struc-tie niet goed, moeilijk woord zeg. Het gaas liep te veel in een punt omhoog waardoor die fladderaars zich klemvlogen. Tsja, die zijn natuurlijk niet zo intelligent als wij primaten, al zeg ik het zelf. Dat zou ons natuurlijk nooooooit gebeuren…... Pfff, ik hoorde net dat het nog tot begin van de zomer gaat duren voordat ze helemaal met die vliegkooi klaar zijn.

die Aziatische kleinklauwwaterratten zaten, vertimmerd voor een nieuw pad. Nou, benieuwd wanneer dat gaat gebeuren. Oh, dat valt mee, het moet in mei klaar zijn. Tsja, als dat net zo gaat als vroeguh, dan zijn ze nog wel even bezig. Of hebben ze ein-de-lijk door hoe ze zo’n verbouwing aan moeten pakken. Het is toch wat. Nou, ik ga er wel vanuit dat de bezoekers in de tussentijd langs ons kunnen blijven lopen. Want zeg nou zelf, zonder bezoekers was het afgelopen maanden toch wel saai. Voor die bezoekers hebben ze nog een verrassing in petto. Ik zag dat ze mistmachines verstopt hebben tussen het bamboe bij de entree van het gebied. Dat maakt het lekker spanneeeend…… Nou, ik kan niet wachten tot het hele moerasgebied af is!!!!! En dan zal ik stinkend goed mijn best doen om ein-de-lijk eens kleine kuifmaakjes te maken………

April 2012 Wat?!!?!?! zijn zelfs wij nog niet uit de rommel. Wat moeten ze bij ons dan wel niet zo nodig nog doen? Oh, ze willen dat de bezoekers niet zo ver meer hoeven te lopen om een kijkje te nemen in ons binnenhok. Als we een keer binnen zitten, kunnen ze direct vanaf het eiland naar ons komen gluren als we lekker binnen zitten. Daarvoor wordt het stekkie, waar vroeger

Met dank aan Louis Jacobs en René Reussen (Diergaarde Blijdorp) V

LETS RUIL! Sinds ik zonder betaald werk zit, is mijn inkomen aanmerkelijk lager. Hierdoor kan ik minder bijdragen aan de Vrienden van Blijdorp. Maar: ik heb meer tijd. Die kan ik steken in onder andere vrijwilligerswerk voor het LETS-Paradijs aan de Paradijslaan in Crooswijk. Dat is een ruilwinkel. Klanten kunnen klusjes doen voor andere klanten, bijvoorbeeld heg snoeien, broek korter maken en krijgen daar punten voor. Maar klanten kunnen ook spulletjes die ze over hebben naar de winkel brengen. Wanneer andere klanten die willen kopen, vindt er een transactie in punten plaats. Ik koop voor de punten die ik heb spulletjes, waarvan ik vermoed dat ze op de zootjesmarkt goede kans maken te worden

R

I

E

N

D

E

N

verkocht. De LETS-klant die bijvoorbeeld het Koala-handboek naar de winkel bracht, heeft er punten voor gekregen. Ik heb het boek voor puntjes gekocht, meegenomen naar de lezing en aan Koos gegeven. Die heeft het voor geld verkocht, wat ten goede komt aan de de Verenigingskas. Om nu weer puntjes te verdienen wit ik een keukentje bij een andere LETS-klant. Om die manier kan ik met een smalle beurs toch bijdragen aan het spekken van de Verenigingskas. En daarmee aan Amazonica. Wie geïnteresseerd is in dit systeem, is welkom bij de LETS-winkels en -kringen. Kijk op http://www.lets-rotterdam.nl of voor de rest van Nederland, http://www.letscontact.nl. Bijkomend voordeel: door hierover te praten bij het ruilen, interesseer ik mensen voor de Vrienden. Ik heb altijd een paar folders in m’n tas om leden te maken. M. Berkelaar

17 | Vriendennieuws 2 | 2012

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:32

Pagina 18

vooral bedoeld om schooljeugd bewust te maken van de natuurlijke rijkdom van het land, een besef dat nog lang niet bij iedereen in Belize aanwezig is.

BELIZE ZOO “ALS JE TOCH IN DE BUURT BENT,....” Tekst en foto’s: Pim Janssen

Insectenspray Na 8,5 uur vliegen naar Atlanta (GA), een overnachting aldaar, een vlucht van 2,5 uur naar Belize City en een taxi rit van ruim 45 minuten sta je voor de ingang van Belize Zoo. Als je je voor de goede orde even bij het loket meldt, betaal je de toegangsprijs van 15 Bz$ (ca. 5€) p.p. en mag je de dierentuin binnen. Koop meteen een flesje insectenspray in het winkeltje; je hebt het hard nodig! Veel verschil tussen binnen en buiten is er nauwelijks, je staat in de Jungle van Belize. Binnen zijn kooien met dieren, buiten de dierentuin niet. Meteen krijg je een boa constrictor omgehangen door een erg vriendelijke vrijwilligster, die uitleg geeft hoe Belize Zoo ontstaan is. Nadat in 1983 de opnames van de documentaire “Path of the Raingods” van Richard Foster over wilde dieren in de Midden-Amerikaanse Jungle klaar waren bleef het productieteam zitten met een groot aantal ‘niet-meer-zo-wilde’ dieren. Ze terug de natuur in zetten was niet meer mogelijk, de ‘acteurs’ en ‘actrices’ waren te veel aan mensen gewend geraakt. Dierentrainster Sharon Matola, verantwoordelijk voor alle dieren tijdens de 18 | Vriendennieuws

2 | 2012

productie , besloot ter plekke Belize Zoo te stichten. Vergeet terwijl je luistert niet de insectenspray te gebruiken. Educatief opvangcentrum Op ruim 11,5 ha savanne/jungle worden enkel inheemse diersoorten getoond. En geen enkel dier in deze dierentuin is in het wild gevangen. De meeste exemplaren zijn in beslag genomen ‘illegale’ huisdieren, vaak met lichte beschadigingen. Sommige dieren zijn door de douane onderschept en weer andere door particulieren afgegeven nadat ze tot inzicht gekomen waren dat volwassen apen eigenlijk helemaal geen leuke huisdieren zijn. De dierentuin is klein opgezet maar door de vele kronkelige paadjes kan er makkelijk 2 tot 3 uur rondslenteren. Je moet wel regelmatig de insectenspray gebruiken. De dieren zien er goed en levendig uit maar wij moesten wel wennen aan het primitief ogende tralie- en kooiwerk. Alle bijschriften zijn handgeschilderd, humoristisch en veelal met een belerend vingertje opgesteld. De dierentuin is dan ook

Ster-acteur De absolute ster van de dierentuin is ‘Junior’. Deze prachtige Jaguar heeft een van de grootste verblijven middenin de dierentuin. Hij laat zich graag zien en is zeer fotogeniek. Rondom het verblijf van Junior zijn altijd verzorgers aanwezig, en op verzoek en bijbetaling van enkele tientjes Belizedollars, mag je in een kooitje in het verblijf van Junior zodat je ‘m kan aaien en op snorhaar-afstand kan fotograferen. Wij hebben deze show aan ons voorbij laten gaan, we vonden dit iets teveel van het goede. Verspreid over de dierentuin zijn mooie uitzichtspunten gebouwd, alles in dezelfde stijl, met natuurlijke materialen. Er zijn niet veel plaatsen om even lekker te zitten, maar daar waar ze zijn zit je lekker in de schaduw. Vergeet tijdens zo’n pauze overigens niet de insectenspray te gebruiken. Cruiseschepen Erg indrukwekkend zijn de harpijen, twee enorme roofvogels, nu nog los van elkaar in verschillende kooien, maar over een tijdje bij elkaar om een fokprogramma mee op te zetten. Vanaf een verhoging die voor de kooien gebouwd is sta je oog-inoog met deze fantastische arenden. Door de kleine opzet en de lekker rommelige indeling heb je vaak het idee helemaal alleen in de dierentuin rond te zwerven. Als je pech hebt zijn er net enkele cruiseschepen in Belize City aangekomen en moet je de dierentuin delen met hordes andere toeristen. Maar al met al, als je toch in de buurt bent en je voldoende insectenspray gebruikt, is Belize Zoo absoluut de moeite van het bezoeken waard. Meer info: www.belizezoo.org

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:32

Pagina 19

Tekst en foto’s: Pieter Biesta

V

R

I

E

N

D

E

N

ZOMEREXCURSIE GAIAZOO. GENIETEN VAN BUITENLAND IN EIGEN LAND…WE GAAN NAAR… ZUID-LIMBURG… Op zaterdag 21 juli 2012 organiseert de Vereniging Vrienden van Blijdorp de zomerexcursie naar GaiaZoo te Kerkrade. U kunt hier weer aan deelnemen.

De volgende punten zijn voor u van belang Vertrek: 8.00 uur vanaf het metrostation Capelsebrug op de grens van Rotterdam en Capelle a/d IJssel. U kunt hier ook gratis parkeren. Aankomsttijd in Kerkrade ca. 11.30 uur. Geplande aankomsttijd in Rotterdam ca. 21.30 uur. Kosten voor leden bedragen: € 52,50 Niet leden betalen € 55. Gaat u ook mee met de meerdaagsereis naar Frankrijk, dan graag een aparte overschrijving om verwarring te voorkomen…

In de reissom zijn inbegrepen: de busreis Rotterdam – Kerkrade v.v; toegang tot de dierentuin met een rondleiding; koffie met Limburgse vlaai bij AC restaurant Weert op de heenweg; een 3-gangen diner op de terugweg inclusief één drankje in restaurant Antoine te Soerendonk; fooi voor de chauffeur. GaiaZoo Werd pas in 2006 geopend. Natuurlijk bezochten de Vrienden al in het openingsjaar ‘GaiaPark’. Nu zeven jaar later gaan we weer genieten van GaiaZoo in het Limburgse heuvelland. De mooie ligging en bovenal de spectaculaire entree geven een gevoel van een buitenlandse tuin. Eénmaal binnen zijn duidelijk de mooie stijl en ruime verblijven van Apenheul herkenbaar. GaiaZoo is een grote tuin met hoofdzakelijk grote zoogdieren. Er zijn vier routes opgenomen, elk met een eigen thema: ‘Limburg’, centraal gelegen in de tuin met vakwerkhuisjes, inheemse dieren, kinderboerderij en boomgaard. Vanuit Limburg beginnen alle andere routes; ‘Rainforest’, een route met veel primaten. In ‘Amazonia’ is duidelijk Apenheul herkenbaar. Helemaal top in het Congo gedeelte, het gorillaverblijf; ‘Taiga’, Meer dan alleen taiga. Ook muskusossen van de toendra en Przewalskipaarden van de steppe zijn te zien in dit grootste wandelgebied; ‘Savanna’, een prachtig aangelegd stukje Afrika met giraffen, neushoorns en …leeuwen om zo maar enkele zoofavorieten te noemen.

Aanmelden voor deze reis Het verschuldigde bedrag dient u over te maken naar girorekening 20.71.059 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp te Honselersdijk onder vermelding van ‘Gaia’ + uw (06) telefoonnummer. De overschrijvingen dienen uiterlijk 7 juli 2012 te zijn ontvangen. U ontvangt geen verdere bescheiden of mededelingen, tenzij de bus vol is. Hiervan krijgt u dan zo snel mogelijk bericht en het volledige bedrag wordt teruggestort. Het is niet mogelijk het betaalde bedrag te restitueren voor afmeldingen die na 7 juli worden ontvangen. Eventuele restituties vinden plaats onder inhouding van € 2,50 administratiekosten.

Na dit alles is het bijzonder goed vertoeven op het terras van ‘Plateau van Gaia’ met bijvoorbeeld een stuk Limburgse vlaai. GaiaZoo is rolstoeltoegankelijk. Houd wel rekening met het heuvelachtige landschap en de natuurlijke paden. Bij de kassa is overigens een ‘rolstoelvriendelijke’ route verkrijgbaar. Iets minder goed ter been is op zich niet echt een probleem. 19 | Vriendennieuws

2 | 2012

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:32

Pagina 20

Mauremys annamensis - Rdam Zoo Tekst: Danique Noordman (met medewerking van Jan Breedijk)

MOERASSCHILDPADDEN Ook dit jaar was er weer een leerling uit mijn klas enthousiast om een stuk te schrijven in ons blad. Danique Noordman wilde wel een werkstuk maken over moerasschildpadden. Natuurlijk zou het teveel worden om alle Blijdorpse moerasschildpadden hier te beschrijven, dus heeft zij een keuze gemaakt uit de aanwezige soorten. Samen met haar vriendin Lara is zij met mij richting Henk Zwartepoorte getrokken om informatie in te winnen over deze dieren.

Moerasschildpadden in het kort Moerasschildpadden behoren tot de oudste diersoorten op de aarde. Ze leven hier al 17 miljoen jaar. Dat kun je zien aan hun traagheid, die je ook kunt zien als voorzichtigheid. En je ziet het aan hun sterke pantser, dat hen beschermt tegen gevaar als de moerasschildpadden op het land aan het wandelen zijn. Want ook al is het een zeer vraatzuchtig nachtdier, hij houdt toch wel van warme zonnestralen en lange wandelingen overdag op de grasrijke oevers van de vijvers en moerassen. Hun pantser beschermt ze dan, doordat ze hun kop, staart en poten kunnen intrekken. Maar als ze op tijd het water in kunnen, gaan ze het water in. Dan, als het gevaar weg is gaan ze weer zeer voorzichtig terug de oever op. Af en toe, als de schildpad moe wordt, neemt hij een lange pauze. Dan gaat hij zwemmen aan het oppervlak van de vijver. Moerasschildpadden 20 | Vriendennieuws

2 | 2012

kunnen wel een paar uur onderwater blijven, want ze halen ook zuurstof uit het water. Toch komen ze af en toe aan het oppervlak en ademen dan door de neusholten. In het voorjaar proberen de mannetjes een vrouwtje te vinden en te veroveren. Het mannetje stoot, schuift en bijt het vrouwtje om te laten merken dat hij haar wel ziet zitten. Tenslotte geeft het vrouwtje toe, en gaat op zijn aanzoek in. Als het vrouwtje eitjes gaat leggen maakt ze de grond vochtig met een vloeistof die ze uit bepaalde klieren afscheidt en graaft een klein holletje. Daarna legt ze tussen de 2 en 20 eieren (sommige grote soorten wel tot 30 a 40) en bedekt die met aarde en gaat weer weg, want de ouders kijken niet meer naar de jongen om. De eieren komen aan het eind van de zomer uit. De moerasschildpadjes breken de eierschillen open

met een hoornachtig kammetje in hun bek. De schildpadjes hebben nog een week pantser en wegen slechts 5 à 6 gram. Ze hebben zelfs na een jaar maar een gewicht van 90 gram en een lengte van 7 cm. Als de schildpadjes dus uit hun ei zijn, kruipen ze naar de dichtstbijzijnde vijver toe. Ze kunnen al meteen voor zichzelf zorgen. De jongen leren vlug hoe ze moeten zwemmen, zich verstoppen en vooral hoe ze een prooi kunnen grijpen. Moerasschildpadden kunnen doorsnee veertig jaar oud worden, maar enkele bereiken de honderd jaar. De moerasschildpadden hebben een grote levenskracht. Ze overleven bij zeer lege temperaturen, bij gevaar en tijdens koude jaargetijden. Ze verstoppen ze zich gewoon in hun schild.

Voedsel De Moerasschildpad is een alleseter. Hij eet voor 50% groente en fruit en 50% dierlijk voedsel. Dit kan zijn: zoetwatervis, vlees (dode knaagdieren, blikvoer voor katten, mager rundvlees in gevangenschap), regenwormen, weekdieren, insecten en kleine kreeftachtigen. Maar de dieren hebben in gevangenschap meer nodig. Dieren die meestal mager vlees en/of het com-

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:32

Pagina 21

merciële ‘volledige’ moerasschildpaddenvoer krijgen zullen te weinig vitamine A krijgen en dat veroorzaakt o.a. oogontsteking. Als ze te weinig calcium, vitamine D3 of UV- licht krijgen, kunnen ze weke schilden of vergroeiingen krijgen.

E O L B

Cuora trifasciata - Rdam Zoo

Kweken in Blijdorp Blijdorp had ongeveer 33 soorten moerasschildpadden, maar dit is nu teruggebracht naar 20 soorten. In Blijdorp wordt met diverse moerasschildpadden al heel lang gekweekt. Van de slangenhalsschildpadden zijn vroeger ongeveer 115 jongen geboren en weer dood gegaan aan bacteriën en schimmelinfecties. Maar gelukkig zijn er later wel weer zo’n 125 jongen geboren die wel grootgebracht konden worden, omdat er nu veel meer verstand is van de verzorging. Zij leven nu bijna allemaal in andere dierentuinen. De jongen worden niet, net als de Vietnamese soort, terug gestuurd naar hun leefomgeving, omdat dat nog te gevaarlijk is. Dieren zouden zo weer gevangen worden voor de consumptie, omdat er nog geen veilige gebieden voor hen zijn. Van deze soort zijn er waarschijnlijk nog maar zo’n 100 in het wild. Ze zijn dus erg zeldzaam. Dat komt doordat de Chinezen denken dat je ouder wordt als je ze eet. Maar omdat ze heel duur zijn, eten alleen de rijke Chinezen ze. Er zijn alleen steeds meer Chinezen die rijk genoeg zijn om ze te kopen. De botten, eieren en huid worden gebruikt voor geneesmiddelen. Toen de slangenhalsschildpadden op waren in China gingen ze handelen met andere landen en werden ze binnen gesmokkeld van daaruit.

Zelf moerasschildpadden hebben Lang niet alle moerasschildpadden kunnen gehouden worden als huisdier, doordat ze bijvoorbeeld zeldzaam en beschermd zijn of een complexe levenswijze hebben. Vaak sterft het diertje al in het eerste jaar in gevangenschap, terwijl ze eigenlijk in het wild tientallen jaren oud kunnen worden. Dat komt meestal doordat ze niet goed verzorgd worden. Ze krijgen vaak niet het goede voedsel te eten of ze staan op de verkeerde plek, op de tocht bijvoorbeeld. Vaak denken mensen ook niet na als ze een moerasschildpadje kopen. Ze denken dat hij klein blijft, maar dat is niet zo. Ze kunnen best groot worden en dan doen mensen ze weer weg. Ook denken ze vaak niet na over de verzorging of over de leefruimte voor zo’n diertje. Het is vaak te klein. Dus moet je goed nadenken voor je een moerasschildpad koopt. Vele roodwang-, geelwang- en landkaartschildpadden hebben zo hun weg gevonden naar de vijver bij het restaurant van de Rivièrahal, maar dit kan niet de bedoeling zijn. Blijdorp vangt deze dieren ook verder niet op, de vijver zit al overvol. Schildpadjes zijn schattig om te zien, maar bedenk dat de verzorging van een schildpad meer werk met zich meebrengt dan van een goudvis, dat het diertje geen 5 cm blijft en dat hij makkelijk een half mensenleven meegaat.

De Vietnamese moerasschildpadden kunnen wel terug, want Blijdorp helpt, mede door een bijdrage van de Vrienden van Blijdorp, aan het beschermen van het gebied in centraal Vietnam waar deze schildpadden thuishoren. Er is wel een probleem met de Vietnamese moeras-

Wist u dat er ook een schildpad in het wild leeft in Nederland. Het gaat om de Europese moerasschildpad. Deze dieren komen nog hier en daar voor in Zuid-Limburg. Hij is de afgelopen 100 jaar maar enkele keren gezien en men denkt dat hij afgedwaald is vanuit het zuiden.

D U O

Verder is er de Nieuw-Guinese tweeklauwschildpad. Deze soort heeft, net als de weekschildpadden, geen hoornplaten maar een plat en glad schild. Deze soort komt bijna nooit boven water en is dus helemaal op het zwemmen gebouwd. Het buik- en rugschild zijn vergroeid en ze hebben goed ontwikkelde zwemvliezen. Ze zijn roeispaanachtig afgeplat en zijn platter dan die van de meeste andere zwemmende schildpadden. De kleur van de huid is zwart en het schild is grijsbruin tot zwart, de buik is rose achtig wit. De mannetjes zijn kleiner dan de vrouwtjes. De bek is snavelvormig en ze hebben uitpuilende ogen. Ze heten zo om dat aan iedere poot 2 tenen zichtbaar zijn.

K

Dan is er ook nog de Arrauschildpad. De kleur van het schild is grijsgroen tot zwart. Eigenlijk hangt het er een beetje vanaf welke algen er op groeien. Bij de jongen is de rand van het schild meestal lichter. De huid is meestal wit tot grijs. Oudere Arrauschildpadden hoeven meestal niet meer bang te zijn voor vijanden. Dat komt doordat ze erg groot worden. De vrouwtjes worden 80 tot 90 cm en 45 kilo zwaar en de mannetjes worden 40 tot 50 cm lang.

D

Soorten Je hebt heel veel verschillende soorten moerasschildpadden. Ik bespreek hier een aantal van de soorten die in Blijdorp te vinden zijn. Je hebt bijvoorbeeld de McCords slangenhalsschildpad. Het ronde schild heeft de kleur lichtbruin, de huid is donker grijs en hij heeft een bruine tot gele onderzijde. Op de nek, die erg lang is, zitten veel uitsteekseltjes. Het schild steekt duidelijk uit over de poten en kop, de kop en lange nek worden bij bedreiging onder de rand van het schild gevouwen. De maximale schildlengte is ongeveer 21cm. De vrouwtjes worden groter dan de mannetjes, maar de mannetjes hebben een langere en dikkere staart.

schildpadden. Ze zijn namelijk vroeger in het wild gaan paren met andere schildpadden en nu weet men niet meer zeker van alle dieren of ze kruisingen of zuiver zijn. In Blijdorp is het van 16 jonge dieren wel zeker dat ze van de zuivere soort zijn en die kunnen naar Vietnam. Ooit dacht men zelfs dat de Vietnamese moerasschildpad al was uitgestorven. Er waren alleen schilden van het dier op de markt, in het wild was hij niet waargenomen. Maar men kwam er achter dat een aantal dieren in Centraal-Vietnam, een gebied vol mijnen uit de Vietnamoorlog, nog leefde.

Foto’s en informatie: Henk Zwartepoorte (Diergaarde Bljdorp) 21 | Vriendennieuws 2 | 2012

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:32

Pagina 22

NU OOK EEN VRIENDENWINKEL OP INTERNET! Om een leuk cadeautje te kopen bij de Vriendenwinkel hoeft u voortaan uw huis niet meer uit. Via de webshop op onze website

www.vriendenvanblijdorp.nl uw favoriete knuffel thuis laten bezorgen. Betalen gaat eenvoudig via Ideal en UPS brengt het pakje gewoon bij u thuis.

I EW SN EAK PREV JUBILEUMREIS 2013 Volgend jaar bestaat onze vereniging 50 jaar! Dit gaan we vieren met o.a. een spectaculaire jubileumreis. Het reisteam is al in een heel vergevorderd stadium voor een spectaculaire dierentuinreis naar Californië in de Verenigde Staten! De basis gaat een 14-daagse vlieg/selfdrive reis worden waarin we, op de vliegdagen en één dag na, elke dag een dierentuin kunnen bezoeken. We starten ons USA-zoo avontuur in San Francisco en eindigen deze in Hollywood. De eerste week is het meest divers met verschillende hotellocaties. De tweede week wordt intens genieten van de zootoppers van Zuid-Californië met nauwelijks reizen en slechts één verplaatsing van San Diego naar Hollywood. Voor wie nog niet genoeg gezien heeft bestaat de mogelijkheid om op de terugreis een stopover te maken in Atlanta voor nog twee zootoppers. Qua prijs moet u denken aan € 2.100 (14 dagen) tot € 2.300 (16 dagen). De reisperiode in 2013 wordt vermoedelijk eind mei begin juni. En leuk om te weten…Tijdens de hele reis rijden wij minder dan tijdens de 5-daagse dierentuinreis naar Frankrijk dit jaar!

22 | Vriendennieuws

2 | 2012

Foto: Rob Doolaard

VRIENDEN KRIJGEN DONATIE VAN FILMDISTRIBUTEUR Onze vereniging heeft een donatie van ongeveer 1750 euro gekregen van filmdistributeur Entertainment One Benelux. De distributeur heeft het geld geschonken als alternatief voor een eerder door hen bedachte actie. Als verwijzing naar een gebeurtenis in de film Man on a ledge die zij promoten, wilden ze het geld in briefjes van vijf van een dak bij het Schouwburgplein gooien. Dit ging na overleg niet door, waarna de Entertainment One Benelux besloot het geld aan het goede doel te geven. En dat is dus onze vereniging geworden. Daar zijn wij hen uiteraard dankbaar voor! Het geld is, onder toeziend oog van een wallaby, overhandigd aan onze penningmeester Arie Bos. De film Man on a ledge komt binnenkort uit op DVD en Blue-ray. Kijk op www.manonaledge.nl

vn2_12:Opmaak 1

M

U

21-5-2012

16:32

T

T

A

Pagina 23

I

E

S

EERSTE KWARTAAL 2012

In deze rubriek vindt u een selectie uit de mutatielijst van de Diergaarde. Er kan tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnen dieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermen bevinden. Waar bekend wordt aangegeven of het een mannetje (het eerste cijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer) betreft, of dat het geslacht nog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0 Leeuw = Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje.

Geboren 10 feb/0.0.1 Kirk’s dikdik, 20 feb/0.0.2 penseelzwijn, 21 feb/0.1.0 Mhorr gazelle, 21 en 22 feb/0.0.2 maraboe, 5 mrt/1.0.0 Java banteng (foto).

Gestorven Gestorven 5 jan/0.1.0 Afrikaanse sporenschildpad (22 jaar), 17 feb/0.1.0 witkuifgaai (6 jaar), 21 mrt/1.0.0 grote textor wever (12 jaar), 22 mrt/0.1.0 Europese wolf (6 jaar), 27 mrt/1.0.0 roestkat (7 jaar). Gearriveerd Gearriveerd 21 feb/1.0.0 rode panda (uit Aqua Zoo, Leeuwarden), 9 mrt/1.1.0 hyacinthara (uit Artis).

mrt/0.0.7 kleine zilverreiger (naar Parc Zoologique de Tregomeur, Frankrijk), 28 mrt/0.0.6 kleine zilverreiger (naar Zamosc Zoo, Polen), 28 mrt/4.0.0 klipdas (naar Zamosc Zoo, Polen), 29 mrt/1.0.0 Mhorr gazelle (naar Tabernas Zoo, Spanje), 29 mrt/1.1.0 McCord’s slangenhalsschildpad (naar Bristol), 30 mrt/0.1.0 Californische zeeleeuw (naar Welsh Mountain Zoo, UK).

Verzonden 11 jan/3.3.0 zwartlkop ibis (naar Pilzen, Tsjechië), 11 jan/1.0.0 dwergnijlpaard (naar Pilzen, Tsjechië), 11 jan/1.3.0 pinchéaap (naar Wonderland, Ter Apel), 15 jan/0.0.14 zwartlkop ibis (naar Blacksmith’s Cottage Nursery, UK), 15 jan/0.0.6 kleine zilverreiger (naar Blacksmith’s Cottage Nursery, UK), 19 jan – 29 mrt/0.0.10 stralenschildpad (naar diverse tuinen), 1 feb/1.0.0 sneeuwuil (naar Wonderland, Ter Apel), 29 feb/0.1.0 Chapman zebra (naar Barcelona), 8 mrt/0.1.0 Kirk’s dikdik (naar Gaia Zoo), 9 mrt/11.0.0 roodoorbuulbuul (naar Artis), 9 mrt/1.1.0 Barbours shamalijster (naar Artis), 10 mrt/1.1.0 Timorpython (naar London), 15 mrt/4.5.0 Molonettispreeuw (naar Antwerpen), 23 mrt/1.6.1 zwarte ibis (naar Parc Zoologique de Tregomeur, Frankrijk)(foto), 23

Zwarte ibis - foto: Peter van Norde

Banteng - foto: Peter van Norde

23 | Vriendennieuws 2 | 2012

vn2_12:Opmaak 1

21-5-2012

16:33

Pagina 24

c

o

l

o

f

o

n

34e jaargang, nummer 2, oplage: 6500

Denkt u na over een periodieke schenking aan onze vereniging?

Vereniging Vrienden van Blijdorp Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar.

Kijk op www.schenkservice.nl en zoek op Vrienden van Blijdorp Alvast hartelijk dank!

a

g

e

n

d

De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: “Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde Blijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt € 41,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. Bovendien worden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen. Secretariaat: Koos van Leeuwen, Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam - Telefoon 010-4676637 Email: [email protected] ING Bank nr: 13 57 803 IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03 BIC nummer: INGBNL2A

a

Reizen: Peter Biesta, Dijkstraat 7-B, 2675 AT Honselersdijk Telefoon: 06-48808538 Email: [email protected] Promotieteam: Marianne Nichting, Email: [email protected] Redactie-adres Vriendennieuws: Marcel Kreuger, hoofdredacteur Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam Email: [email protected]

TWITTER @BLIJDORPVRIEND 21 juli 2012 Zomerexcursie naar Gaia Zoo, zie pag. 19 31 augustus – 2 september 2012 Weekendexcursie naar Colchester Zoo, zie pag. 12

Redactie-medewerkers: Jan Breedijk, Monique van Leeuwen-Maat, Angeline Peters, Alex Schouten, Gerda Nijssen Theo van de Velde, Trix Vermeulen Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam Vrienden van Blijdorp op Internet: Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nl Samenstelling Verenigingsbestuur: Voorzitter Marcel Kreuger Secretaris Koos van Leeuwen Tweede secretaris Sylvia Visser-Noordijk Penningmeester / Vice-voorzitter Arie Bos Leden Peter Biesta - Reizen Marianne Nichting - Promotieteam Bart Noordegraaf - Ext. comm. / PR ISSN: 1568-3400

a

d

r

e

s

B

l

i

j

d

o

r

p

Diergaarde Blijdorp, Blijdorplaan 8, Rotterdam Bezoekersinformatie: 010 - 443 14 95 Postadres: Postbus 532, 3000 AM Rotterdam Openingstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend! Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uur

Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen de mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te weigeren. Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naam van de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve van activiteiten zonder winstoogmerk van de Vereniging Vrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anders wordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomen in het fotoarchief van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en aldus niet geretourneerd.