2010 DE DAKBEGROENER. Het actuele dakbegroeningsmagazine

Editie 1/2010

DE DAKBEGROENER Het actuele dakbegroeningsmagazine

Pagina 2 . Editie 1/2010 DE DAKBEGROENER Het actuele dakbegroeningsmagazine Uitgegeven door

THEMA

Omslagfoto: Ronald McDonald Kindervallei Valkenburg aan de Geul Optigroen systeemoplossingen: Dakpark Bouwjaar: 2007 Dakoppervlak: 1.556 m² Opdrachtgever: Janssen de Jong Infra in onderaanneming van Smeets Bouw Maastricht Ontwerper: Hundertwasser Partnerbedrijf: Jonkers daktuinen bv

Pagina 4–9 HOOFDTHEMA – Duurzame combinatie van groendaken en zonne-energie ProJECTPRESENTATIE

Impressum DE DAKBEGROENER Het actuele dakbegroeningsmagazine Uitgever: DUITSLAND Optigroen international AG Am Birkenstock 19 72505 Krauchenwies Telefoon +49 (0) 7576 / 772-0 Fax +49 (0) 7576 / 772-299 [email protected] www.optigruen.de NEDERLAND Optigroen Dak- en Gevelbegroeiing Nijverheidsweg Noord 60.85 3812 PM AMERSFOORT Telefoon +31 (0) 33 / 463 56 81 Fax +31 (0) 33 / 463 56 82 www.optigroen.nl [email protected] Oplage: 5.500; 2e jaargang Verschijning: Tweemaal per jaar Redactie: Dr. Gunter Mann Optigroen international AG Samenstelling: einmaleins - Büro für Gestaltung www.einmaleins.net

Pagina 10–13 Architectuur & dakbegroening

RECHT EN RICHTLIJN

§ Pagina 14 EU-commissie tegen CE-markering van drainage-elementen voor dakbegroeiingen

In het kort

Pagina 15 Image-film voor dakbegroeiing, Duits-Nederlandse prijs voor de economie, Groendak subsidie in Nederland

SCHADEGEVAL DEEL 3

Pagina 16–19 Onvoldoende verzorging en mogelijke gevolgen daarvan

Pagina 3 . Editie 1/2010

EDITORIAL: Nu zal het blijken …

Beste lezers, De crisis als een kans zien… zo gaat dat ook in de groendakbranche. De bedrijven schuiven dichter naar elkaar toe en zoeken daarbij samenwerking en gemeenschappelijke doelen om krachten te bundelen en effectiever in te zetten. Toch worden er ook nieuwe markten aangeboord en worden bekende standpunten meer commercieel „verpakt“ en opnieuw op de markt gebracht – maar misschien is de tijd daar nu pas rijp voor. Hierbij gaat het vooral om de markt voor zonne-energie en om „duurzaam bouwen“. Dakbegroeiing maakte altijd al meer of minder deel uit van deze twee gebieden, maar het grote belang ervan wordt nu wel meer erkend dan ooit. Bij „Hoofdthema“ treft u een bijdrage aan over de combinatie van zonne-energie en dakbegroeiing. Interessant is ook de actuele ontwikkeling rondom de CE-markering van drainageplaten op daken – op dit vlak heeft de Nederlandse overheid een ommezwaai gemaakt. Nadere informatie daarover vindt u in het onderdeel „Recht & Richtlijn“. Veel plezier bij het lezen en succes met uw groendakactiviteiten! Met hartelijke groet,

D r. G u n t e r M a n n


HOOFDTHEMA: Duurzame combinatie van groendaken en zonne-energie D r. G u n t e r M a n n

1 De markt: zonne-energie en dakbegroeiing Vorig jaar werd er in Duitsland ongeveer acht miljoen vierkante meter dakoppervlak beplant. In vergelijking daarmee waren er ongeveer twee keer zoveel daken die met een installatie voor zonne-energie werden uitgerust. En deze trend zal voortduren omdat tot het jaar 2020 zeven procent van de stroom vanuit installaties voor zonne-energie moet komen (momenteel is dat minder dan één procent). Deze aantallen laten het mogelijke conflict duidelijker zien dat zich met betrekking tot benutbare dakoppervlakken kan voordoen. Maar gelukkig sluit het een het ander niet uit en combinatieoplossingen van zonne-energie en groendak zijn nu al op vele plaatsen vanzelfsprekend.

2

Voordelige combinatie De combinatie van zonne-energie en dakbegroeiing brengt voor investeerders veel voordelen met zich mee: Groter rendement van de installatie voor zonne-energie dankzij het koelvermogen van de dakbegroeiing. De effectiviteit van de zonnepanelen is afhankelijk van de bedrijfstemperatuur daarvan en temperaturen hoger dan 25 °C leiden tot een opbrengstvermindering (-0,5 % per °C). De aangetoonde koeling door verdamping van

de begroeiing verhoogt het rendement van de installatie voor zonne-energie met 5 %. Dakbegroeiing beschermt de dakbedekking en verlengt de levensduur daarvan Daardoor wordt een lange storingsvrije werking van de installatie voor zonne-energie mogelijk gemaakt. Ook biedt de groendakopbouw bescherming bij de noodzakelijke onderhoudsbeurten van de installaties voor zonne-energie. Geballaste systemen Bij zonnepaneelstandaarden die door het gewicht van de begroeiingsopbouw in positie worden gehouden, is niet een ingreep in de dakconstructie en in de isolatie noodzakelijk en zijn er geen zware specifieke ballastmaatregelen nodig. Brandveilig door dakbegroeiing De groendakopbouw voorkomt als „harde dakbedekking“ een mogelijke verspreiding van brand. Retentie van regenwater Extensivieve begroeiingen bufferen afhankelijk van de locatie daarvan 50 - 70 % van de jaarlijkse neerslag. Milieuvoorschriften en image-reclame Er wordt niet alleen aan de eisen van de bouwcompensatiemaatregel voldaan, maar er wordt ook in het kader van toekomstgerichte, duurzame constructies een positief imago opgebouwd. (lees verder op pag. 6)

Pagina 5 . Editie 1/2010 Afb 1

Afb 2

A f b 1 + 2 Te g e n s t e l l i n g m e t e n z o n d e r g r o e n d a k

Combinatie van zonnepanelen met dakbegroeiing. Geballast systeem ”SolarGroendak“.

-10°

+30°

Zonnepanelen zonder dakbegroeiing.

- Hoge verdamping en koeling - Hoge waterbuffering en vertraging

-30°

+80°

- Weinig verdamping - Geen waterbuffering en vertraging

50-70 %

5% 30-50 % 95 %

- Het groendak verlengt de levensduur van de dakbedekking en vermindert het vermogensverlies van de zonnepanelen - Geballaste systemen, dus geen dakdoordringing - Het groendak zorgt voor biodiversiteit, verbetert het binnen klimaat en buffert water - Vertraag de verspreiding van brand

- Wind, hagel en UV-stralen verouderen de dakbedekking - Vermogensverlies versnelt door hogere temperaturen onder de zonnepanelen - Geen biodiversiteit, verbetering binnenklimaat en waterbuffering


3 Geballast systeem: het SolarGroendak Geballaste zonnepanelen hebben zoals hierboven aangegeven het doorslaggevende voordeel dat er niet in de materialen van gebouwen hoeft te worden ingegrepen. De dakbedekking wordt niet doorbroken en er hoeven dus ook geen kostbare en schadegevoelige werkzaamheden te worden uitgevoerd. De systeemoplossing „SolarGroendak“ van het in heel Europa actieve bedrijf Optigrün international AG is een speciaal ontwikkeld systeem dat de standaard („Sun Root“) van de zonnepanelen met het gewicht van de groendakopbouw op een vaste positie fixeert. Het systeem is zodanig ontworpen dat rijen modules zo dicht mogelijk bij elkaar kunnen staan waardoor ook een hoog rendement op een kleine ruimte mogelijk is, terwijl daarbij toch een zo groot mogelijk gedeelte van het dakoppervlak kan worden beplant – om die reden loopt de vegetatie ook onder de modules door. Het SolarGroendak onderscheidt zich door perfect op elkaar afgestemde componenten: - Bodemlaag: wortelwerende dakisolatie - Optigroen beschermings- en absorptievlies RMS 500 - Optigroen solar-standaard „Sun Root“ - Optigroen capillair vlies type 600 K - Optigroen extensief substraat type M, inbouwhoogte conform eis en berekening - Sedum-gras-kruiden-vegetatie

Het bijzondere aan dit systeem is dat de solarstandaard „Sun Root“ als multifunctionele component zowel de drainagefunctie als de bevestiging voor de zonnepanelen regelt en dat deze in één werkstap snel en eenvoudig kan worden geplaatst. De „Sun Root“ is licht en toch door zijn „wortelachtige“ vorm zodanig verstijfd dat deze extreem stabiel is en geen dwarsverbindingen nodig heeft. Verder is de „Sun Root“ zodanig ontworpen dat deze het van een module afdruipende hemelwater door middel van een capillair vlies onder de modules „trekt“ en overtollig water kan bufferen. Daarmee is dan enerzijds de watervoorziening van de onder de zonnepanelen aanwezige vegetatie en anderzijds een hoge regenwaterretentie gewaarborgd. De systeemoplossing „SolarGroendak“ is beveiligd tegen windbelasting en ligt vast. Er kunnen zonnepanelen met hoogtematen van 100 cm en 120 cm worden geïnstalleerd*. De hellingshoek van de „Sun Root“ is 30°, wat overeenkomt met de optimale hoek voor maximale stroomopbrengst bij installaties voor zonne-energie, maar deze kan enigszins worden veranderd. Deze goed doordachte systeemoplossing wordt gecompleteerd met geprefabriceerde kabelgoten en de geïntegreerde valbeveiliging „Sun Root“.

* Grotere modules zijn ook mogelijk, in combinatie met een andere systeemoplossing van Optigroen.


2

4 5 3

1

2

3

6

1 3

4

5

7

1 Groendakopbouw (Optigroen systeemoplossing) Schichthöhe in Abhängigkeit der Laaghoogte afhankelijk van de windzone (windzone, gebouwhoogte, landschapscategorie, afstand ten opzichte van de rand, drooggewicht van het substraat, modulegrootte) volgens de gegevens van Optigroen. 2 Bevestiging van zonnepanelen Standaard hellingshoek van de „Sun Root“: 30°. Flexibele aanpassing is mogelijk.

3 Productoplossing „Sun Root“ Door „wortelverstijvingen“ gestabiliseerd drainage-element. Begroeiing zorgt voor ballast tegen kantelen door windbelasting. Stabiele standaard van de zonnepanelen. 4 Optigroen zuig- en capillairvlies 600 K Hemelwater wordt door middel van het zuig- en capillairvlies 600 K onder de modules geleid (ook bij een „tegenovergesteld“ afschot tot 5%). Watervoorziening van de vegetatie en koeling door verdamping.

5 ondom drainageribben Doorlopende oppervlakdrainage onder de „Sun Root“. 6 Grindstrook Vóór de zonnepanelen. Om schaduwen door planten te vermijden. 7 Vóór de zonnepanelen. Om schaduwen door planten te vermijden. Dakisolatie (wortelwerend volgens de Europese norm EN 13948). Optigroen beschermings- en absorptievlies type RMS 500.

Afb 3 Principedetail en voordelen van de Optigroen-systeem oplossing „SolarGroendak“


Installatie van productoplossing “Sun Root” Van stap tot stap

1

Voor het aanbrengen van de het Optigroen ”SolarGroendak“ wordt altijd een verlegplan gemaakt. De eerste ”Sun Root“ standaard wordt conform het verlegplan geplaatst.

2

3

De overige ”Sun Root“ standaards worden geplaatst.

De zonnepanelenrail worden aan de ”Sun Root“ standaard gemonteerd, de zonnepanelenrail is standaard voor alle type zonnepanelen.

[b]

[a]

[c] 4

Vervolgens word het Optigroen Zuig- en Capillairvlies aangebracht tussen de ”Sun Root“ standaards.

5

Op het Optigroen Zuig- en Capillairvlies komt het Optigroen Extensief Substraat type E (b), de vegetatie (sedum vegetatiematten, stekjes of plugjes) (c).

6

Nadat de dakbegroeiing is aangebracht kunnen de zonnepanelen verder geïnstalleerd worden.


4 Aanbevelingen bij het ontwerp en de uitvoering Bij de combinatie van zonne-energie en groendak dienen alle relevante deskundigen Constructeur, dakdekker Optigroen-partner en installateur voor zonne-energie al in de ontwerpfase te worden betrokken. De dakbedekking moet in overeenstemming met de vereiste kwaliteit van gebruik worden ontworpen en dient wortelwerend te zijn conform EN 13948. De Optigroen-partner verzorgt de plaatsing van het „SolarGroendak“, met inbegrip van de geleiderails van de zonnepanelen. De Installateur voor zonne-energie monteert de modules en voert de elektrowerkzaamheden uit. Zowel in de ontwerpfase als in de uitvoeringsen onderhoudsfase dient erop te worden toegezien dat de zonnepanelen niet in de schaduw van planten komen. Dat houdt in: er moeten evt. grindstroken vóór de modules worden ontworpen en gebouwd en verder dient er bij regelmatig uit te voeren activiteiten voor verzorging en onderhoud op te worden gelet dat te hoog groeiende planten worden verwijderd. Afhankelijk van het gewenste rendement, de situering van het gebouw (hoogte, ligging, windzone) en de eisen van het bebouwingsplan kan de combinatie van zonne-energie en groendak met behulp van de toepassingstechniek van Optigroen worden ontworpen en aanbesteed. De technici van Optigroen stellen met in achtneming van de beveiliging tegen windbelasting en maximale belastingen een voorstel op voor plaatsing van zonnepanelen en de bijbehorende

groendakopbouw. Checklists die helpen bij het ontwerp kunnen worden aangevraagd en staan ook online ter beschikking. Informatiebronnen - Optigroen ontwerpdocument - Ontwerphulpmiddel systeemoplossing „SolarGroendak“ - www.optigroen.nl


ProJECTPRESENTATIE 1 Architectuur & dakbegroeiing Woonhuis L, Ertingen

De kwaliteit van de kavel heeft een sterke relatie met de ligging en de grote ervan. Het concept reageert op deze situatie: het biedt uitzichten op het landschap, maar ook introverte binnenplaatsen. Daarmee wordt huis L een karakteristiek, zelfststandig gestructureerd en vanuit de ruimtelijke omgeving afgeleid, ambivalent type huis. Aan de opdrachtgevers is een open interpreteerbare ruimtelijke structuur aangeboden, een soort matrix. Men beleeft de continuïteit van de ruimte Afb 1

door middel van doorkijkjes die voortdurend veranderen, binnen- en buitenafwerkingen met verspringende niveaus. Elk gebied heeft een binnenplaats die beschermt tegen inkijk en tegen het weer. De grote, beweegbare poortpanelen maken een variabele privésfeer en een aan de stand van de zon aangepaste afscherming mogelijk. Het lichtgrijze, wit geschilderde minerale sierpleister reflecteert in de loop van de perioden van het jaar en de tijden van de dag het hele kleurenspectrum van warm tot koud en brengt de ruimte in steeds weer nieuwe stemmingen. De dakoppervlakken zijn extensief met een sedumkruiden-vegetatie beplant die de natuur van de omringende weide op indrukwekkende wijze opneemt. www.titusbernhardarchitekten.com Bouwjaar: 2004-2008 Opdrachtgever: Familie L, Ertingen Ontwerper: Architekten Titus Bernhard, Augsburg Uitvoering van dakafdichting/dakbegroeiing: Schwarz Flachdach GmbH, Schwarzenberg Optigroen-partnerbedrijf APP Garten- und Landschaftsbau GmbH, Unlingen Oppervlakte van het dak: 500 m² Dakafdichting: 2 lagen bitumen volledig verkleefd Groendakopbouw: Optigroen-systeemoplossing „natuurdak“

F o t o : C h r i s t i a n R i c h t e r s , M ü n s t e r, voor Titus Bernhard Architekten

Pagina 11 . Editie 1/2010 A f b . 22

Foto‘s: Optigroen

Afb 3


ProJECTPRESENTATIE 2 Architectuur & dakbegroeiing Appartementen De Stadhouder

Waar vroeger de Volvo-garage stond op de hoek van de Koning Stadhouderlaan / Europaweg in Apeldoorn is het nieuwe wooncomplex De Stadhouder verrezen. Drie unieke woongebouwen met 90 huurappartementen en daaronder een parkeergarage. Architect Rijnboutt Van der Vossen Rijnboutt BV ontwierp De Stadhouder als de nieuwe stadspoort voor Apeldoorn. De voorbijganger zal na het passeren van het gebouw beseffen dat hij dicht Afb. 1

bij het hart van Apeldoorn is. Door op de locatie meerdere bouwvolumes met verschillende hoogten in de bocht van de Europaweg te plaatsen ontstaat er een dynamisch beeld. De gevels zijn gemaakt van licht glanzende, paarsblauwe baksteen die De Stadhouder een chique uitstraling geeft. Voor de architect was het belangrijk om een hoge kwaliteit van openbare ruimte te bieden, daarom is er een stadsbalkon ontworpen op de half verdiepte parkeergarage. Bouwjaar: 2009 Ontwikkelaar: BEMOG Projectontwikkeling Zwolle Architect: Rijnboutt Van der Vossen Rijnboutt BV Optigroen partner: ISS Landscaping Services, Harderwijk Dakoppervlakte: 1500 m2 Dakbegroeiingsopbouw Optigroen systeemoplossing Daktuin: Beschermdoek, drainageplaat FKD 60 met lava, filtervlies, 25 cm grassubstraat, graszoden, beregeningsinstallatie Optigroen systeemoplossing Verkeersdak: Glijfolie, drainageplaat FKD 10, Draaglaag split 10 cm, Cunetlaag Split 5 cm, tegels met natuurstenen toplaag. Bijzonderheden: chique uitstraling bij huurappartementen door RVS verlichting, natuurstenen bestratingen.

Pagina 13 . Editie 1/2010 Afb 2

Foto‘s: Optigroen

Afb 3


RECHT EN RICHTLIJN

EU-commissie tegen CE-markering van drainage-elementen voor dakbegroeiingen F a c h v e r e i n i g u n g B a u w e r k s b e g r ü n u n g e . V. ( F B B )

Terugblik Sinds omstreeks eind 2006 moest de groendakbranche in met name Nederland en Duitsland zich bezighouden met een thema waarover heftig gediscussieerd werd, namelijk: of de bij dakbegroeiingen gebruikte kunststoffen drainageelementen van een CE-markering moeten worden voorzien. In voorbarige publicaties werd toen een CE-markering voor kunststoffen drainageelementen vereist, en wel onafhankelijk van de soort toepassing. Deze eis werd ondersteund met de Europese norm EN 13252: „Geotextiel en aan geotextiel verwante producten“. Deze norm trachtte een fabrikant van met een vlies uitgeruste noppenbanen in Nederland zo uit te leggen dat ook drainage-elementen in dakbegroeiingen hieronder zouden moeten vallen. Dit standpunt ontwikkelde zich in korte tijd van een discussie, eerst in Nederland en daarna ook in Duitsland, tot een geschil met inbegrip van bedreiging met boetes, voorlopige beschikkingen en gerechtelijke procedures.. Actuele stand van zaken: geen CE-markering De discussie is nu opgelost. In een schriftelijke standpuntbepaling van het Europese normalisatie-instituut te Brussel, dat voor alle Europese normen verantwoordelijk is, wordt gesteld dat de Europese norm EN 13252 niet betrekking heeft op dakbegroeiingen en dat er daarom geen basis voor een CE-markering bestaat. Er wordt vastgesteld dat EN 13252 niet de toepassing „dakbegroeiing“ omvat en dat een CE-markering van drainagematten en drainage-elementen die alleen voor gebruik in dakbegroeiingen geschikt zijn niet noodzakelijk is. In aanvulling hierop maakte de EU-commissie duidelijk dat geotextiel en aan geotextiel verwante producten die van materialen worden vervaardigd die niet in de norm EN 13252 zijn vermeld momenteel ook niet van een CE-markering moeten worden voorzien. Een CE-markering van

noppenbanen van bijv. polystyrol is en was dus nooit toegestaan. Het Europese normalisatie-instituut volgde hiermee ook de argumentatie dat dakbegroeiingen niet drainageconstructies zijn, maar in de regel worden aangebracht om water vast te houden. Bovendien moeten drainage-elementen op daken onder een bovenbelasting functioneren, worden ze niet op trek belast en moeten ze hun drainagevermogen op ongeveer 2% leveren. Als consequentie hiervan heeft medio januari 2010 ook het vrom de beschikkingen waarmee met dwangsommen werd gedreigd voor het geval dat drainage-elementen voor dakbegroeiingen niet van een CE-markering zouden worden voorzien zonder meer teruggetrokken. Informatiebronnen - EN 13252 „Geotextiel en aan geotextiel verwante producten – Vereiste eigenschappen voor toepassing in drainagesystemen“ - www.fbb.de

Voor kunststofdrainages geldt momenteel niet een verplichte CE-markering


In het kort

Image-film voor dakbegroeiing in 8 talen op „Youtube“

Duits-Nederlandse prijs voor de Groendak subsidie in Nederland economie

Het dak met andere ogen bekijken of meer willen weten – die gevoelens kunnen opkomen bij wie de ongeveer vier minuten durende image-film van Optigrün international AG ziet. Deze film is in 8 talen beschikbaar. Optigroen stelt zichzelf, zijn netwerk van partners en vooral veel mooie referentieobjecten voor en laat ook zien, hoe een groendak ontstaat en welke systeem- en productoplossingen daarvoor nodig zijn. Het Optigroen-samenwerkingsverband beplant jaarlijks wereldwijd, met Europa als zwaartepunt, ongeveer 2 miljoen vierkante meter dakoppervlak en is daarmee een van de firma‘s die marktleiders zijn in de dakbegroeiingsbranche. Overigens kan de imagefilm niet alleen via „Youtube“, maar ook op de volgende internetadressen worden bekeken:

Multi Development Germany heeft bij de Duits-Nederlandse prijs voor de economie 2009 61 andere deelnemers achter zich gelaten. De Duits-Nederlandse Kamer van Koophandel maakte de winnaar op 6 oktober 2009 in Amsterdam bekend. Een van de vijf hoogst geëindigde ondernemingen en daarom ook bij de bijeenkomst voor de winnaars aanwezig was Optigrün international AG met directeur Uwe Harzmann (links op de foto). De prijs voor de economie is een onderscheiding voor ondernemingen die in het grensoverschrijdend zakendoen bijzondere prestaties leveren. Selectiecriteria bij de onderscheiding zijn prestaties die een Duits-Nederlandse samenhang hebben en die bovendien o.a. bijzonder innovatief zijn en een uitstekend zakelijk resultaat opleveren. Optigroen is sinds ongeveer 10 jaar actief in Nederland en behoort tot de marktleiders in de dakbegroeiingsbranche. www.dnhk.org

www.optigroen.nl

Door de verstedelijking is er steeds vaker een probleem met water. Vooral tijdens en na piekbuien is er sprake van grote overlast, onderlopen kelders, putten met ondercapaciteit en daken die het water niet meer aankunnen. Daarnaast is er sprake van terugdringen van de natuur. Doordat groendaken een belangrijke bijdragen leveren bij de oplossing van deze problemen besluiten steeds meer gemeentes subsidie te verstrekken op groendaken. Rotterdam: 30 €/m² Groningen: 25 €/m² Den Haag: 25 €/m² Utrecht: 25 €/m² Harderwijk: afhankelijk van object Tilburg: afhankelijk van object Deze voorbeelden zullen in de toekomst door nog meer gemeenten worden gevolgd. Zie voor meer informatie …

www.groenedaken.net


Schadegeval deel 3: Onvoldoende verzorging en mogelijke gevolgen daarvan D r. G u n t e r M a n n

Wanneer de verzorging onvoldoende is of zelfs helemaal niet plaatsheeft, worden de effecten daarvan duidelijk zichtbaar: de dakbegroeiing komt niet overeen met wat de opdrachtgever en de ontwerper zich daarbij hebben voorgesteld, de afwatering functioneert niet of groendakmateriaal waait van het dak af. Zelfs bij de beste groendakopbouw kan een van de beschreven (schade) gevallen optreden als de verzorging en het onderhoud niet vakkundig zijn uitgevoerd.

1

Ontbrekend onderhoud Onder „onderhoud“ dienen de controles van de technische voorzieningen (bijv. dakafvoeren) en de aansluitingen van de dakisolatie te worden verstaan. Een onderhoudsbeurt moet onafhankelijk van het type dak (beplant en onbeplant) plaatshebben. Als dat niet wordt gedaan, kunnen zich de volgende gevaren voordoen: • Er komen bladeren in de dakafvoeren Als het overtollige water niet kan wegvloeien, hoopt het op en dan bestaat de mogelijkheid dat de berekende maximale dakbelasting wordt overschreden, wat tot instorten van het dak kan leiden. • Wortels aan de randen en in opgaande bouwelementen Dit betreft vooral beplante daken. Zonder regelmatige controle kunnen plantenwortels ondichtheden in de gevoelige gebieden van de aan- en afsluitingen veroorzaken, vooral wanneer er tekortkomingen in ontwerp en uitvoering zijn.

2 Ontbrekend opleveringsonderhoud Er bestaan enkele potentiële schadebeelden die door ontbrekend of tekortschieten in Het eerste jaar na oplevering kunnen worden veroorzaakt: • Ontbrekende dekking van de vegetatie Naarmate het substraat langere tijd niet door een gesloten vegetatiedek wordt beschermd, kan dat enerzijds leiden tot > wegwaaien door de wind van materialen en anderzijds tot > substraatverschuivingen bij steile daken • Er komen bladeren en lichte bouwmaterialen in de dakafvoeren Bladeren in het gebied van de inspectiekoker moeten worden verwijderd. Opdrijven lichte materialen van het substraat worden veroorzaakt door onvoldoende drainage of door een vernauwing aan de dakafvoer. Zelfs vakkundige verzorging kan deze ontwerp- of systeemfout niet corrigeren, maar kan er dan alleen voor zorgen dat het vegetatiedek zo snel mogelijk wordt gesloten en dat opdrijven daardoor voorkomen wordt. • Ongewenste vegetatieontwikkeling, o.a. begroeiing met klaver Het ontstaan van ongewenste vreemde begroeiing zoals bijvoorbeeld klaver kan niet worden voorkomen, maar wel de dominante verspreiding daarvan, op voorwaarde dat er vroegtijdig passende maatregelen worden getroffen • Het ontstaan van wortelstokvormende plantensoorten (bijv. kweekgras) die gevaarlijk kunnen worden voor de dakisolatie Vele dakisolaties zijn niet wortelstokvast ten aanzien van kweekgras, zodat door vroegtijdige bestrijding grotere schade wordt voorkomen. (lees verder op pag. 19)


Foto 1 Waterstuwing Bladeren bij de dakafvoer kunnen de oorzaak van waterstuwing zijn

Foto 2 Wegwaaien door de wind Wegwaaien door de wind bij een niet gesloten vegetatiedek

F o t o 3 Erosie van substraat Erosie van substraat bij steile daken vanwege ontbrekende vegetatie


Foto 4 Ongewenste vreemde begroeiing Wortelstokvormende planten (hier: kweekgras) kunnen gevaarlijk worden voor de dakbedekking

Foto 5 Klaver Klaver moet al in het beginstadium worden behandeld, anders kan deze dominant worden

Foto 6 Dood hout Hout kan, als het afgestorven is, een brandbeveiligingsprobleem vormen Foto`s: Optigroen


3

Ontbrekend onderhoud tijdens groeifase en voor instandhouding Wanneer na beëindiging van het opleveringsonderhoud een dekkingsgraad van ten minste 60 % bij vlakke daken en van 95 % bij steile daken is bereikt, is het gevaar van wegwaaien door de wind, substraatverschuivingen en van opdrijven van lichte bouwmaterialen in dakafvoeren voor een belangrijk deel weggenomen. Toch is er zonder verdere verzorging wel kans op schade: • Er komen bladeren in de dakafvoeren Zie verder bij „Ontbrekend onderhoud“ • Ongewenste vegetatieontwikkeling, o.a. begroeiing met klaver Zie verder bij „Ontbrekend opleveringsonderhoud“ • Het ontstaan van wortelstokvormende plantensoorten Zie verder bij „Ontbrekend opleveringsonderhoud“ • Wortels aan de randen en in opgaande bouwelementen Zie verder bij „Ontbrekend onderhoud“ • Verhoogde brandlast bij afgestorven hout Ook al gelden beplante daken in principe als „harde dakbedekking“, toch moeten brandbare plantendelen worden verwijderd om een mogelijke verspreiding van brand te voorkomen. • Toename van het oppervlaktegewicht door ophoping van afgestorven organische substantie Afgestorven plantenmateriaal moet worden afgevoerd omdat anders het gewicht van de beplanting toeneemt met de humuslaag die zich dan vormt.

4

Preventieve maatregelen Reeds in de aanbestedingsfase dient erop te worden toegezien dat ten minste het onderhoud voon het eerste jaar gedetailleerd is beschreven en dat dit ook vakkundig wordt uitgevoerd. Het is ideaal en daarom ook aan te bevelen om hierbij bovendien reeds het daaropvolgende onderhoud tijdens de groeifase en het onderhoud voor instandhouding in de aanbesteding te integreren en direct voor een periode van tien jaar te gunnen.

Conclusie Er zijn enkele schadebeelden die met vakkundige verzorging en onderhoud kunnen worden vermeden. Evenals elk ander type dak moeten ook beplante daken regelmatig en vakkundig worden verzorgd. Daarmee worden de vele positieve functies van beplante daken duurzaam gewaarborgd. Het opleveringsonderhoud is in het bijzonder van belang.

Aanbevolen literatuur - FLL, FBB, BGL, ZVDH: Hinweise zur Pflege und Wartung begrünter Dächer. [Aanwijzingen voor de verzorging en het onderhoud van beplante daken] – Uitg.: FLL, Bonn

Systeemoplossing “Retentiedak” Meandersysteem met hoge waterretentie

nd op a t s e h onz work! c o z e B t at c e y t i h arc .09.2010 Aho 15. - 16

> Vermindering piekaf voer met meer dan 80 % > Waterbuffer in de meanderplaat van 32 l/m 2 > Extra waterbuffering in het Optigroen-substraat

NEDERLAND/BELGIë Optigroen Dak- en Gevelbegroeiing Nijverheidsweg Noord 60.85 3812 PM AMERSFOORT Telefoon +31 (0) 33 /463 56 81 Fax +31 (0) 33 /463 56 82 [email protected]

www.optigroen.nl www.optigroen.be

2010 DE DAKBEGROENER. Het actuele dakbegroeningsmagazine

Recommend Documents