Actuele tendensen in de

Student: Edith Depuydt Promotor: Ann Dewilde Academiejaar: 2008-2009 Bachelor in het sociaal werk: Sociaal-cultureel werk

Actuele tendensen in de muziekbeleving van jongeren.

Student: Edith depuydt Promotor: Ann Dewilde Academiejaar:2008 - 2009 Bachelor in sociaal werk: Sociaal-cultureel werk

Actuele tendensen in de muziekbeleving van jongeren.

DANKWOORD Ik wil graag nog even de mensen bedanken die een steun waren gedurende mijn stage en in de periode waarin ik mijn afstudeerproject schreef. In eerste plaats mijn ouders die me altijd door dik en dun hebben gesteund. Ann Dewilde, mijn promotor. Mijn huisgenoten: Bart, Souad, Indi, Jimmy en Dieter. Mijn vrienden die de tijd hebben genomen om mijn afstudeerproject te overlezen: Frédéric Iterbeke, Charlotte Dekock en Rayenco Leue. De medestudenten tijdens de supervisiemomenten: Eva, Raf en Samia. Alle mensen bij Wisper vzw met in het bijzonder: Gert De Coster en Steve Maes, mijn stagebegeleiders. Maar ook Charlotte Michils en Sophie Van Hoecke, Lieselotte Mombaerts en medestagiaire Ingeborg Martens Alle mensen die ik vergeet.

1

INHOUDSOPGAVE INLEIDING.................................................................................................................................................. 3 SITUERING ................................................................................................................................................ 3 PROBLEEMANALYSE.................................................................................................................................. 3 1

STAGEVOORSTELLING WISPER VZW ........................................................................................ 5 1.1 INLEIDING ..................................................................................................................................... 5 1.2 HISTORIEK .................................................................................................................................... 5 1.3 VISIE ............................................................................................................................................ 5 1.3.1 kunst- en cultuureducatie...................................................................................................... 5 1.3.2 De drie basisoriëntaties......................................................................................................... 6 1.3.3 Leerprocessen volgens vier strategieën .............................................................................. 6 1.4 DOELGROEP ................................................................................................................................. 7 1.5 MISSIE.......................................................................................................................................... 7 1.6 STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN. ............................................................................................... 8 1.7 W ERKING ..................................................................................................................................... 8 1.8 HET OPEN AANBOD MUZIEK .......................................................................................................... 9 1.9 RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET OPEN AANBOD ......................................................................10 1.10 CONCLUSIE ..................................................................................................................................12

2

JONGEREN, CULTUUR EN MUZIEK ............................................................................................14 2.1 INLEIDING ....................................................................................................................................14 2.2 HET VERVAGEN VAN DE GRENZEN TUSSEN HIGH EN LOW CULTURE ..............................................14 2.2.1 Inleiding .................................................................................................................................14 2.2.2 De twee polen .......................................................................................................................14 2.2.3 Hoge en lage popmuziek? ...................................................................................................15 2.2.4 subtiele verschillen met grote implicaties ...........................................................................17 2.2.5 Conclusies.............................................................................................................................18 2.3 MY DIGITAL YOUTH ......................................................................................................................19 2.3.1 Inleiding .................................................................................................................................19 2.3.2 Nieuwe media zijn ‘in’?.........................................................................................................19 2.3.3 Bedroom culture ...................................................................................................................20 2.3.4 Netwerken van slaapkamers ...............................................................................................21 2.3.5 Interview Bedroom Research ..............................................................................................22 2.3.6 Muziekforums........................................................................................................................28 2.3.7 Interview met Bram Hagers, oprichter van C.E.L.L............................................................29 2.3.8 Conclusies.............................................................................................................................33 2.4 DE WAARNEMING VAN MUZIEK .....................................................................................................34 2.4.1 Inleiding .................................................................................................................................34 2.4.2 Drie zintuigen ........................................................................................................................34 2.4.3 geschreven tekst versus beeld en klank.............................................................................35 2.4.4 muziek versus lawaai. ..........................................................................................................35 2.4.5 “Loudness war” .....................................................................................................................37 2.4.6 conclusies..............................................................................................................................39

3

DEEL 3: PRAKTIJK EN REFLECTIE.............................................................................................41 3.1 INLEIDING ....................................................................................................................................41 3.2 INTERVIEW GERT DECOSTER ......................................................................................................42 3.2.1 Inleiding .................................................................................................................................42 3.2.2 Interview ................................................................................................................................42 3.2.3 Conclusie...............................................................................................................................44 3.3 DE SWOT ..................................................................................................................................45 3.3.1 Inleiding .................................................................................................................................45 3.3.2 Het proces van inventariseren en analyseren. ...................................................................45 3.3.3 De SWOT analyse................................................................................................................46 3.3.3.1 3.3.3.2 3.3.3.3 3.3.3.4

Sterktes....................................................................................................................................... 46 Zwaktes ...................................................................................................................................... 47 Kansen........................................................................................................................................ 48 Bedreigingen: ............................................................................................................................. 49

2 3.3.3.5

3.3.4

Acties .......................................................................................................................................... 50

Bedenkingen bij de SWOT-analyse ....................................................................................51

3.3.4.1 3.3.4.2 3.3.4.3 3.3.4.4

Sterktes....................................................................................................................................... 51 Zwakten: ..................................................................................................................................... 52 Kansen........................................................................................................................................ 52 Bedreigingen .............................................................................................................................. 53

3.4 PROJECT “CHECK ONE TWO”........................................................................................................54 3.4.1 Inleiding .................................................................................................................................54 3.4.2 Waarom project ”Check one two”........................................................................................55 3.4.3 Project “Check One Two”: inhoudelijk.................................................................................55 3.4.4 Subsidiebron: Alles Kan .......................................................................................................56 3.4.5 Doelstellingen van project: “Check One Two” ....................................................................56 3.4.6 Waarom past dit binnen de algemene + strategische doelstellingen van Wisper vzw?..57 3.4.7 Conclusie...............................................................................................................................57 3.5 PROJECT: REMEMBER THE NINETIES? .........................................................................................58 3.5.1 Inleiding .................................................................................................................................58 3.5.2 Waarom?...............................................................................................................................58 3.5.3 Wat? ......................................................................................................................................58 3.5.4 Conclusie...............................................................................................................................59 4

EINDCONCLUSIES..........................................................................................................................60

BIBLIOGRAFIE.........................................................................................................................................62 REFERENTIES NAAR MUZIEK..............................................................................................................63 BIJLAGEN.................................................................................................................................................64 ERRATA ..................................................................................................................................................109

3

INLEIDING

S IT UER ING Ik liep in het najaar van 2008 stage bij Wisper vzw. Dit is een gespecialiseerde landelijke vormingsinstelling. Er worden cursussen en workshops aangeboden in zes kunstdisciplines: dans, literatuur, beeldende kunsten, audiovisuele kunsten, theater en muziek. De organisatie heeft twee zetels, een in Leuven en een in Gent. Een groot deel van de activiteiten vinden in deze twee steden plaats, maar Wisper vzw biedt ook cursussen aan op andere plaatsen in Vlaanderen, al dan niet in samenwerking met culturele centra, het onderwijs, e.a., soms ook in het buitenland. Wisper vzw zal ik vanaf nu Wisper noemen in de tekst. Mijn hoofdactiviteiten in de organisatie draaiden vooral rond de discipline muziek. Ik werkte samen met Gert Decoster, inhoudelijk verantwoordelijke voor de kunstdiscipline muziek van Wisper in Gent. Hij was kortgeleden aangenomen bij Wisper. Gert werd geselecteerd om zijn vertrouwdheid met de methode van actieve kunsteducatie, maar grotendeels ook om zijn kennis rond digitale muziektoepassingen en nieuwe muziek. Zelf ben ik ook gepassioneerd door elektronische muziek en actief als homeproducer. In mei 2008 richtte ik samen met enkele vrienden/producers een netlabel1 op. We hebben op korte tijd al enige lokale bekendheid verworven in de experimentele elektronische underground. Mijn gelopen stage en deze thesis liggen dus in het verlengde van mijn interesses.

P ROBLEEM AN AL YSE Elektronische muziek vormt bij Wisper een volstrekt nieuw luik binnen de discipline muziek. De nood om kennis rond elektronische muziek uit te breiden werd binnen Wisper al enkele jaren aangevoeld. Er kwam echter steeds meer vraag naar cursussen rond digitale muziektoepassingen. Die zijn er nu dus. Momenteel nog niet zoveel, maar er wordt voorzichtig aan een uitgebreider aanbod gebouwd rond dit thema. Er wordt nauwkeurig uitgezocht hoe dit nieuwe luik kan aansluiten bij het bestaande muziekeducatieve aanbod, zonder aan eigenheid te moeten inboeten. In het eerste seizoen dat Gert Decoster aan de programmatie meewerkte, was het afwachten hoe het publiek van Wisper zou reageren op een nieuwigheid als “spelen, opnemen en bewerken met de computer”. Er waren voldoende inschrijvingen om de weekendworkshop te laten doorgaan. Tegen mijn verwachtingen in, trok de workshop een heel divers publiek. Qua leeftijd en geslacht was de opkomst allesbehalve stereotiep voor een cursus elektronische muziek. Veel vrouwen, veel mensen van boven de dertig. Op het eerste zicht weinig nieuw publiek, maar vooral creatievellingen die al eerder een cursus volgden bij Wisper vzw. De smaakmaker “elektronische muziek”, een cursus van drie dagen, werd als opvolger georganiseerd in de hoop het betrekkelijke succes van de eerste workshops te kunnen herhalen. Het tegendeel gebeurde en er kwamen niet genoeg inschrijvingen om de cursus te laten doorgaan. De heterogeniteit van het publiek van de eerste cursus was op het eer1

Een netlabel, ook wel online label, weblabel of mp3-label genoemd, verspreidt digitale muziek (hoofdzakelijk in MP3- en OGG-indeling) via het Internet.

4

ste gezicht een positief verschijnsel. Jammer genoeg had dit publiek (blijkbaar) genoeg aan deze proever om hun nieuwsgierigheid rond het thema elektronische muziek, te voeden. Er bleek geen echte binding te zijn. Waar zit dan wel het publiek dat meer dan een vluchtige nieuwsgierigheid bezit en hoe kan het beter worden bereikt? Ik vind het belangrijk dat een beeld werd gevormd van de jonge doelgroep die Wisper kan bereiken via dit nieuwe luik. Elektronische muziek is immers (momenteel nog) vooral muziek voor en door jeugd. Wil men een jong nichepubliek aantrekken voor deze cursussen, dan zal men daar rekening mee moeten houden. Voor dit afstudeerproject onderzoek ik enkele actuele tendensen in de muziekbeleving van jongeren, om te weten te komen hoe Wisper een jong nichepubliek kan aantrekken voor het nieuwe luik rond elektronische muziek. Tijdens mijn stageperiode bij Wisper maakte ik een inventaris van het omringende aanbod van muziekeducatie in en rond Gent en een SWOT-analyse rond de discipline muziek van Wisper. Verder werkte ik samen met Gert aan de ontwikkeling van de eerste workshop rond elektronische muziek. Deze praktijkervaringen gaven me een goed inzicht in het aanbod van Wisper qua muziekeducatie en de doelgroep die men daarmee bereikt. Dit afstudeerproject bestaat uit een theoretisch en een praktisch luik, waarvan het theoretische in twee delen besproken wordt. Het eerste deel van het theoretische luik is een voorstelling van mijn stageplaats. In dit deel ben ik ook iets dieper ingegaan op het open aanbod muziek en de recente veranderingen hierin. In het tweede theoretische deel werkte ik de theorie uit rond mijn verworven inzichten in verband met de muziekbeleving van jongeren. Om een jonge doelgroep optimaal te kunnen bereiken, is het cruciaal om inzicht te krijgen in hoe die groep omgaat met muziek en cultuur. Ik heb hiervoor inspiratie geput uit werken rond jeugdcultuur, en daarbij aansluitend jeugdsubcultuur en popcultuur. Daarnaast wordt hetzelfde thema belicht in een zintuiglijke en zelfs sonologische context, zonder daarbij het sociale aspect al te veel uit het oog te verliezen. Mijn gekozen thema heeft de eigenschap dat het moeilijk is er een objectieve studie rond te doen. De aangeraakte thema’s en de invulling ervan, zijn dan ook sterk gekleurd door mijn eigen voorkennis, ervaring, en smaak. Het derde deel bestaat uit een weergave van mijn praktijk. Zowel het proces en de resultaten van mijn praktische werk zitten hierin vervat.

5

1

STAGEVOORSTELLING WISPER VZW

1.1

I NLEID ING

Met dit afstudeerproject wil ik de uitdaging aangaan enkele aanbevelingen te formuleren voor Wisper. Daarom vind ik het belangrijk om enig inzicht te tonen in Wisper als organisatie. De historiek van Wisper, de visie en missie van de organisatie, en haar huidige doelgroep. Ik bespreek kort de strategische doelstellingen die zijn opgenomen in het beleidsplan 2006-2009. Het “reguliere” muziekeducatieve aanbod van Wisper wordt uitgebreid besproken, om daarna enkele recente ontwikkelingen in dat aanbod te duiden.

1.2

HIST ORIEK

Wisper ontstond in 1982 en heeft dus al een lange weg afgelegd. Gedurende de voorbije kwarteeuw heeft de organisatie zich door de vele decretale veranderingen geworsteld. Als eerste was er een samenwerkingsverband met de Muziekactief vzw uit Peer, dat tot stand kwam door het nieuwe decreet volksontwikkeling van 1995. Op deze manier behaalden de beide organisaties elk 1500 uren vorming. In 2000 besliste muziekactief vzw om in het muziekdecreet te stappen. Op dat moment bereikt Wisper vzw zelfstandig al zo’n 3000 uren vorming. Op 4 april 2003 komt er een nieuw decreet betreffende sociaal – cultureel volwassenenwerk. Wisper wordt hier weerhouden als landelijk gespecialiseerde vormingsinstelling. Dit decreet zet hen ertoe aan op zoek te gaan naar nieuwe partners. Die vinden ze in ICVA. Deze organisatie voor theater en vorming oriënteerde zich eveneens naar het sociaalcultureel werk maar werd in de periode 1995 opgenomen bij amateurkunsten. Op 24 juni 2004 is de fusie een feit. De organisatie zou Wisper vzw gaan heten, en zetels werden in Gent en Leuven gevestigd.

1.3

1.3.1

V IS IE

kunst- en cultuureducatie

Voor Wisper bevat het pakket cultuureducatie naast kunsteducatie ook nog erfgoed – en media – educatie. Zij doen dikwijls projecten, soms in samenwerking met andere organisaties. Voorbeelden hiervan zijn: projecten rond filmdocumentaire, internationale projecten. Kunsteducatie wordt echter wel als de kerntaak gezien. Wisper verstaat onder “kunsteducatie” alle vormen van leren waarbij kunst of kunstzinnige middelen worden ingezet. Dus zowel pure cursussen rond één van de zes kunstdisciplines zoals muziek of audiovisuele kunsten, als sociaalartistieke projecten waarbij de disciplines eerder als middel worden aangewend.

6

•

Educatief versus productief

Als we het over educatie hebben, gaat het om alle leerprocessen met mensen binnen de kunstbeoefening waarbij de leerprocessen en niet het afgewerkte product centraal staan. Het eindproduct wordt dan ook bekeken als een onderdeel van het leerproces.

•

Educatief versus recreatief

Educatief werken vereist het werken met duidelijke doelstelling of leerdoelen en het streven naar een gefaseerd en gestructureerd leerproces. Deze elementen zijn geen onderdeel van het recreatief werken. Hierin ligt ook grotendeels het verschil met amateurkunsten.

1.3.2

De drie basisoriëntaties

•

Kunstgerichte kunsteducatie: hier beperkt Wisper zich tot het geven van cursussen binnen de zes kunstdisciplines.

•

Persoonsgerichte kunsteducatie: Wisper vzw richt zich eveneens op leerprocessen binnen de individuele persoon. Deze processen vinden wel plaats in groep, maar liggen bij ieder individu anders. De docenten richten er zich dan ook op dat ieder individu op zijn eigen tempo kan leren.

•

Maatschappelijk gerichte kunsteducatie: hier gaat het vooral om sociaal artistieke samenwerkingsverbanden.

Deze drie basisoriëntaties situeren zich op het niveau van kennis, attitudes en vaardigheden.

1.3.3

Leerprocessen volgens vier strategieën

•

Actief: zelf experimenteren en oefenen

•

Receptief: kijken of luisteren naar professionele kunstproducten

•

Reflectief: het beschouwen van kunstproducten

•

Productief: zelf een kunstproduct bedenken, maken en tonen.

7

1.4

D OELGROEP

Elke volwassene in Vlaanderen die levenslang en levensbreed wil leren en die dus investeert in de eigen culturele loopbaan of kunstzinnige levensloop behoord tot de doelgroep van Wisper. Enkele jaren geleden was de gemiddelde leeftijd 32 jaar. Hoewel er een inhaalbeweging aan de gang is van cursisten uit de leeftijdscategorieën 40’ers, 50’ers en 60’ers, blijft het publiek van Wisper redelijk jong. Een derde van het publiek situeert zich tussen de 18 en 25 jaar. Dat Leuven, waar de organisatie het grootste deel van haar werking voltrekt, een studentenstad is heeft daar veel mee te maken. Maar ook in Gent is het aanbod steeds verder aan het uitgroeien, en ook daar is de groep studenten zeker niet te verwaarlozen. Het is bovendien een ander soort stad met een ander soort studenten. Het is een opvallend ruimdenkende en progressief linkse stad. Veel studenten kiezen voor Gent om haar rijke cultureel leven. Gesubsidieerde cultuur doet het er goed, maar ook alternatieve bronnen van cultuur zijn er in grote mate aanwezig. De ‘underground’ scenes tieren welig in Gent. Ze zijn alleszins opvallend aanwezig in vergelijking met Leuven, waar ze quasi onbestaand lijken. Er bestaat dus zeker een mogelijkheid de doelgroep jongeren in Gent nog te vergroten. De disciplines theater en dans zijn door de fusie met ICVA in Gent sneller uitgegroeid in Gent en kennen dus een groter bereik dan bijvoorbeeld de discipline muziek. Het is ook moeilijk te zeggen wat het percentage 18 tot 25 jarigen is voor de discipline muziek alleen. We kennen alleen een globaal cijfer, voor alle disciplines, voor Gent én Leuven. Wetende dat het percentage jongeren voor de discipline dans, enorm is (veel groter dan een derde!) ga ik er vanuit dat dit cijfer voor muziek wat lager zal liggen dan een derde.

1.5

M ISSIE

•

Wisper vzw wil de mensen op een actieve manier aan kunstbeschouwing, kunstbeleving en kunstbeoefening laten doen, aan de hand van een educatief object.

•

Wisper vzw staat voor het levenslang en levensbreed leren van elke volwassene in Vlaanderen.

•

Wisper vzw wenst een samenwerking met andere actoren in het intersectoriële veld van de kunst- en cultuureducatie in Vlaanderen. Dat kan het sociaal-cultureel volwassenenwerk, betekenen, maar ook de kunsten, het onderwijs, het jeugdwerk, ...

•

Wisper vzw biedt een verantwoord, innoverend en samenhangend vormingsaanbod aan om de educatieve opdracht te vervullen. Naast dit alles wil Wisper vzw zich ook engageren als partner in relevante kunsteducatieve samenwerkingsprojecten met alle genoemde andere actoren.

•

Wisper streeft naar kwaliteit en garandeert een democratische werking in al haar geledingen.

8

1.6

S T R AT EGISC HE

DOELST ELLINGE N .

•

Wisper vergroot de werking via eigen open cursussen in Gent: Ik moest onder andere onderzoeken in welke mate het nodig was nog meer nieuwe muziekcursussen te programmeren.

•

Wisper consolideert en verbetert de werking via de eigen open cursussen in Leuven

•

Wisper integreert het aanbod in beide centra en vervolledigt het met een landelijk aanbod.

•

Wisper bouwt een duurzame samenwerking uit met de volkshogescholen

•

Wisper werkt samen met de cultuurcentra, zelf aanbieden van projecten en programma gericht naar de cultuurcentra

•

Ingaan op vragen. Samenwerkingsprojecten met een meerwaarde krijgen voorrang. (op vlak van inhoud, profilering van de organisatie, financieel of doelgroep: bijzondere doelgroepen!)

•

Wisper krimpt en vernieuwt de werking voor het onderwijs

•

Wisper heeft elk jaar een aantal waardevolle projecten in samenwerking met andere actoren in de kunsteducatie: musea, bedrijven, amateurskunsten, jeugdwerk, …

•

Wisper profileert zich als een gespecialiseerde vormingsorganisatie voor kunsteducatie

•

Wisper maakt van de fusie met ICVA een performante nieuwe organisatie

•

Wisper beheerst de werkdruk van de medewerkers

•

Wisper verbetert het gastdocentenbeleid

•

Wisper overleeft financieel: o.a. we proberen de subsidie-inkomsten te vergroten door meer gebruik te maken van projectsubsidies.

•

Wisper vind nieuwe infrastructuur in Leuven en gent

•

Wisper investeert in kwaliteitszorg.

(De Braeckeleer, 2006, p. 51)

1.7

W ERKING

Het vormingspakket bevat een zestal verschillende soorten cursussen: de eigen open cursussen, de cursussen voor volkshogescholen, cursussen voor culturele centra, onderwijsinstellingen en andere organisaties zoals sociaal-culturele verenigingen en verenigingen voor amateurkunsten. Het grootste onderdeel van Wisper vzw zijn de eigen open cursussen, of het open aanbod. Iedere persoon boven 18 jaar mag zich hiervoor inschrijven. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de waaier aan reguliere cursussen die Wisper vzw aanbiedt via haar open aanbod.

9

Eigen cursussen met open inschrijvingen Inhoud

Muziek – dans – theater – beeldende kunsten - audiovisuele kunsten - literatuur

niveau

Kennismaking – verdieping – specialisatie – productie

formule

Korte formules – middellange formules – jaarreeksen opleiding Workshops – reeksen – weken - weekends Niet – residentieel of residentieel

plaats

Gent – Leuven – Vlaanderen – buitenland ( Frankrijk)

tijdstip

Voorjaar – zomer - najaar

1.8

H ET

OPEN AANBO D MUZ IEK

Het oorspronkelijke muziekeducatieve aanbod bestaat uit drie grote pijlers: percussie, zang en instrumenten. Er zijn verschillende formules met uiteenlopende moeilijkheidsgraden. Wanneer cursussen met een bepaald thema goed lopen worden er specialisaties georganiseerd voor zij die meer uitdaging nodig hebben. Er wordt ook geregeld een gastdocent uitgenodigd. Er is een structuur terug te vinden in het aanbod maar daarvan wordt ook afgeweken, het is geen strakke structuur zoals die van een muziekacademie. De interesse en motivatie van de stafmedewerkers samen met de vraag van cursisten, bepalen welke zaken aan bod komen en in welke formule. Het aanbod wordt op een spontane manier gestuurd en aangepast waar nodig. Onderaan de piramide van ieder hoofdthema staan “de proevers”. Een nieuw thema wordt voorgesteld aan de hand van een proever. Soms is dat een dag -of weekendworkshop, ook wel smaakmakers genoemd. Soms organiseert men meteen een korte reeks of initiatie. Het succes van deze proevers bepaalt doorgaans het al dan niet vervolgen van cursussen rond hetzelfde thema. Er wordt vanuit gegaan dat enkele beginners uit de proeversreeks na verloop van tijd willen doorgroeien naar een hoger niveau, of de uitdaging van samenspel of specialisatie zullen willen aangaan. Een overzicht van de cursussen muziek bij Wisper:

•

Instrumentenlessen: accordeon, didgeridoo, gitaar, mondharmonica, …

•

Percussie: djembé, stokken en stem, wereldpercussie

10

•

Zang: a capella beginners, Scandinavische liederen, natuurstem, zangproject kitsch, Finse folk, swing, Arabische zang, gospel en soul

•

Samenspelcursussen: jamgroep, blues en jazz, folk, wereldmuziek, muziekproevers ( beginners) muzikale coaching.

•

Muziekproevers: noten en akkoorden voor beginners, samen muziek maken, muziek voor kinderen: zingen spelen en maken.

In de wereld van de a capella staat Wisper hoog aangeschreven. De inhoudelijke verantwoordelijke voor de discipline muziek bij Wisper Leuven is Bart Callebaut. Hij draait al mee in Wisper sinds de beginjaren en heeft een grote passie voor zang. Ook in de folkwereld is Wisper als organisatie populair en bekend. ( Vb. boombals, folkroddels.be etc.) Met de cursussen conga was Wisper (tot voor kort) een unicum in Vlaanderen, de belangstelling was dus groot. Ook andere originele buitenbeentjes zoals de cursussen mondharmonica lopen zeer goed.

1.9

R ECENT E

ONT WIKKEL INGE N IN HET OPEN AANBO D

Eerst geef ik kort de stand van zaken weer voor Gent in het voorjaar 2008:

•

Instrumentenlessen: accordeon, didgeridoo, gitaar, mondharmonica.

•

Percussie: Proeven van percussie

•

Nieuwe muziekproevers: proeven van elektronische muziek, spelen, opnemen en bewerken met de computer, noten en akkoorden voor beginners, samen muziek maken, liedjes schrijven voor beginners

•

Zang: A capella beginners, natuurstem

Zoals je ziet, zijn er heel wat overlappingen uit het “oorspronkelijke” aanbod, omdat het grootste deel nog door Bart Callebaut werd geprogrammeerd. Voor het beleidsplan 2006-2009 werd gevraagd aan de inhoudelijk verantwoordelijken van elke kunstdiscipline bij Wisper, om een korte SWOT-analyse te maken van hun discipline. In het onderdeel ‘zwaktes’ van de SWOT rond muziek, stond er: “We hebben te weinig knowhow in huis over toepassingen van muziek met de computer.” (Callebaut, 2006, Bijlage 6) Op dat moment was er nog weinig aanbod in Gent rond muziek. Er werden heel voorzichtig wel enkele proevers aangeboden. Een aangepast aanbod voor Gent en het Gentse publiek was er niet. Dat veranderde in 2008 toen men op zoek ging naar een me-

11

dewerker voor de tak muziek in Gent. Het was Gert Decoster de job kreeg Hij was enerzijds geselecteerd om zijn kennis van diverse digitale muziektoepassing en anderzijds ook zijn kennis van de educatieve methode die Wisper hanteert. In het eerste seizoen dat hij programmeerde, was het afwachten hoe het publiek zou reageren op een nieuwigheid als “spelen, opnemen en bewerken met de computer”. Inschrijvingen waren er, mits enige extra promotie, genoeg om de weekendworkshop te laten doorgaan. Het was een uitdaging om de methode van actieve kunsteducatie te koppelen aan het gebruiken van software. Uit een evaluatie van dat weekend bleek dat de deelnemers tevreden waren over zowel docent als inhoud van de cursus. Enkele deelnemers gaven wel aan teleurgesteld te zijn over het gebruikte programma Garageband. Dat is software die standaard aanwezig is in elke computer van het merk Apple. Door pcgebruikers werd aangegeven dat het niet interessant was, omdat dit programma niet compatibel was met hun computer thuis. De nadruk van het weekend lag op ‘proeven van’ en het creatieve gedrag stond bovendien voorop. Welke software gebruikt werd, was in eerste instantie bijzaak, omdat er van de filosofie werd uitgegaan dat creativiteit en creatief gedrag los kan staan van de daartoe gebruikte middelen. Ook had men de gezonde redenering eerst het succes van de formule te willen afwachten voor men zou investeren in dure (professionele) muzieksoftware. Mond aan mond reclame is voor Wisper altijd de voornaamste en sterkste bron van promotie geweest. Het gevaar was dat deelnemers die met Garageband hadden gewerkt tijdens deze afwachtingperiode antireclame over het elektronische muziekluik van Wisper zouden verspreiden. Na deze eerste evaluatie, werd beslist op termijn licenties aan te kopen voor professionele software. Ik hield tijdens mijn stage een korte navraag op het elektronische muziekforum www.electrobel.be om te helpen in de moeilijke keuze welke software aan te kopen. (zie bijlage1) Na een lang afwegen van pro’s en contra’s heeft Gert gekozen voor Cubase. De nieuwe software zal voor de eerste maal gebruikt worden in maart, via een gloednieuwe proever.( zie bijlage 2). De nadruk zal dit maal meer liggen op het aanleren van het programma zelf. In de titel van de workshop wordt het gebruikte programma vermeld, iets wat voordien vermeden werd omdat men niet wilde vervallen in techniciteiten. Daarin is Wisper behoorlijk uniek, en het is een eigenschap van die men ten allen prijze wil bewaken. Voor het thema elektronische muziek kan men echter moeilijk volwaardig bijleren zonder een portie techniek onder de knie te krijgen. Dat is ook wat de meeste mensen die zich ervoor inschrijven verwachten, misschien naast een leuke interactieve cursus. De tweestrijd die ik beschrijf is vergelijkbaar met die in het luik audiovisuele kunsten. Ook daar moet de docent het vaak individuele karakter van de nieuwe media zien te rijmen met het de groepsdynamiek die steeds veel aandacht hoort te krijgen bij Wisper. Ook daar koos men ervoor, de gebruikte software te vermelden in de titel van de cursus. Bijvoorbeeld “Photoshop initiatie” in de plaats van “Fotobewerking met de computer”. Want de cursisten willen niet zomaar foto’s bewerken, ze hebben thuis bijvoorbeeld Photoshop en willen specifiek dat programma leren hanteren. Voor de nieuwe workshop Cubase wordt het afwachten of men een groep geïnteresseerden zal vinden. Welk publiek er nu op af zal komen, staat nog geheel vrij. Zal men putten uit het bestaande ledenbestand van Wisper, of komt het tot een daadwerkelijke publieksuitbreiding Ik vermeldde al in de inleiding dat deze weekendworkshop een erg heterogene en allesbehalve stereotiepe groep had aangetrokken. Ik zei ook al eerder dat de ferventste fans van elektronische muziek, jonge mensen zijn. Ook het werken met digitale toepassingen vind deze leeftijdsgroep vanzelfsprekend. Op dat vlak leren ze snel, maar vooral graag. Ik vind het uitzonderlijk dat Wisper vzw erin slaagt een groep ruimdenkende mensen te bereiken, die niet binnen dat plaatje valt. Het zegt volgens mij erg veel over de binding die sommige cursisten hebben met Wisper. De heterogeniteit van dergelijke groepen heeft ze-

12

ker ook haar waarde en kan een erg boeiende dynamiek teweeg brengen gedurende de cursus. Toch is er volgens mij een belangrijk potentieel publiek dat totnogtoe niet of niet voldoende bereikt wordt, namelijk de echte enthousiastelingen van elektronische muziek. Ik vermeldde al eerder dat a capella cursussen van Wisper vzw naam en faam hebben gekregen in de a capella wereld. Om echte binding te creëren, zal men voor het nieuwe luik elektronische muziek tevens moeten trachten een nieuw nichepubliek aan te trekken! Er wordt komend voorjaar, naast de workshop Cubase, opnieuw een weekendworkshop “Soundscapes2 met de computer” aangeboden. Die zal gelijkaardig zijn aan het eerste experiment in Gent vorig voorjaar. Er wordt voor deze workshop opnieuw gewerkt met het programma ‘garageband’. De tekst in de folder die deze cursus beschrijft, mikt ook duidelijk op een ander publiek. “Muziek maken met de computer wordt vaak beschouwd als duur, koel en puur technisch. Welnu, dit weekend gaan we het tegendeel bewijzen.” (zie bijlage 1) Veel jongeren beschouwen ‘computermuziek’ helemaal niet als koel en puur technisch. Het lijkt alsof deze tekst zich eerder richt op een ouder publiek met een grote nieuwsgierigheid en zin voor creativiteit, maar een- op zich- matige interesse in elektronische muziek zelf. Ik vind het een goed idee dat de workshop “soundscapes met de computer” ditmaal in Leuven wordt aangeboden, en de initiatie Cubase in Gent. In Leuven organiseert ‘Het Depot’ immers al softwarecursussen (o.a. Cubase) die erg veel jongeren aanspreken. Wisper heeft een ander publiek in Leuven. In Gent is alles nog mogelijk.

1.10

CONCL US IE

Wisper heeft al een hele geschiedenis achter zich. De organisatie is ontstaan in 1982 en heeft zich al door heel wat decretale veranderingen gesparteld. In 2004 ging Wisper een fusie aan met ICVA, en zo voldeden ze aan de voorwaarden om binnen het decreet te passen van 4 april 2003, betreffende het sociaal-cultureel volwassenenwerk. Wisper kreeg een vestiging in Gent en in Leuven. Wisper doet aan actieve kunsteducatie. Onder “kunsteducatie” verstaat men alle vormen van leren waarbij kunst of kunstzinnige middelen worden ingezet. Dus zowel pure cursussen rond één van de zes kunstdisciplines zoals muziek of audiovisuele kunsten, als sociaal artistieke projecten waarbij de disciplines eerder als middel worden aangewend. Het is het leerproces eerder dan het afgewerkte product, dat centraal staat bij Wisper. Men werkt met duidelijke leerdoelen in een gefaseerd proces. De volgende drie basisoriëntaties bij Wisper situeren zich op het niveau van kennis, houding en vaardigheid. Kunstgerichte kunsteducatie, persoonsgerichte kunsteducatie, maatschappelijk gerichte kunsteducatie. Dat via de volgende vier leerstrategieën: actief, receptief, reflectief en productief. De doelgroep van Wisper is elke volwassene in Vlaanderen die levenslang en levensbreed wil leren en die dus investeert in de eigen culturele loopbaan of kunstzinnige levensloop. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 32 en een derde bevind zich in de leeftijdscategorie tussen 18 en 25. Ik merkte daarbij op dat dit een globaal cijfer is voor zowel Gent als Leuven en voor alle kunstdisciplines. Het bereik in Leuven is groter dan in Gent en een discipline zoals dans heeft een heel groot percentage 18 tot 25-jarigen. Dit doet mij vermoeden dat het percentage 18-25 jarigen voor de discipline muziek in Gent kleiner is dan een derde. Het grote aantal jonge deelnemers heeft ongetwijfeld ook te maken met het feit dat Wisper in twee studentensteden gevestigd is. Er moet wel steeds rekening gehouden 2

is gevormd naar analogie met 'landschap' (in het Engels landscape). Als zodanig duidt het op de akoestische omgeving van de mens, bestaande uit geluiden van de natuurkrachten, de dieren en de mens. Dit is het domein van de 'akoestische ecologie'.

In de filmzalen is dergelijk soundscape verbonden met het beeld, maar er zijn ook puur auditieve soundscapes

13

worden met de eigenheid van de twee steden. Gent is een progressief linkse stad met een groot cultureel leven, en een florerend alternatief cultuurcircuit. Qua aanbod zal daar ook rekening mee moeten worden gehouden. Het open aanbod muziek bestaat uit drie grote pijlers: zang, percussie en instrumenten. Die kunnen elk gaan van een proever (initiatie) tot specialisaties of mogelijkheden tot samenspel. Een volstrekt nieuw luik binnen het open aanbod muziek is elektronische muziek. Vorig voorjaar werd een weekendworkshop georganiseerd met de naam “soundscapes met de computer”. Dat was qua opkomst een redelijk succes. Men was tevreden, maar de enige duidelijke kritiek van de deelnemers, was dat de gebruikte software niet aan de verwachtingen voldeed. De groep was erg heterogeen en allesbehalve stereotiep voor een elektronische muziekcursus. Dat is volgens mij een aanwijzing dat er bij Wisper nog geen nichepubliek is voor dit nieuwe luik. Na deze eerste smaakmaker vorig voorjaar besliste Gert Decoster – de nieuwe stafmedewerker voor muziek in Gent- om licenties te kopen voor professionele muzieksoftware. Na een hele periode van onderzoek en beraadslaging is het uiteindelijk Cubase geworden. Met de nieuwe software wordt voor de eerste maal een workshop gegeven in het komende voorjaar. De nadruk zal iets meer liggen op het aanleren van het programma, boven het pure experiment. De workshop “soundscapes met de computer” gaat ook opnieuw door, maar dan in Leuven. De profilering van deze workshop is mijns inziens, minder op jonge mensen gericht. Ik dat het een slimme zet is om dit thema voor te stellen in Leuven in de plaats van in Gent. “Het Depot” voorziet al cursussen Cubase in Leuven waarop heel wat jongeren afkomen.

14

2

JONGEREN, CULTUUR EN MUZIEK 2.1

INLE ID ING

In dit deel tracht ik enkele onderwerpen aan te raken die volgens mij sterk meespelen in de muziekbeleving van jongeren. Ik probeer een beter beeld te krijgen op hoe jongeren omgaan met cultuur en muziek. Ik bekeek het woord cultuur oorspronkelijk in de enge 3 zin van het woord. Het ging me eerst vooral om enkele kunstuitingen van jongeren (aansluitend bij het thema kunsteducatie en muziek). Al snel bleek echter dat die enge manier van kijken op alle vlakken tekort schiet. Ik werd in mijn studie rond jongeren en cultuur meermaals geconfronteerd met de noodzaak cultuur in haar bredere4 betekenis te bekijken, mede omdat de enge visie en brede visie vandaag meer dan ooit door elkaar lopen. En hoewel ik de nadruk duidelijk op muziek heb gelegd is het niet mogelijk deze los te koppelen van andere cultuurvormen. Ik leg ook eerder de nadruk op elektronische muziek. Dat kwam aan de ene kant spontaan omdat ik meer kennis van zake heb in deze regionen. Aan de andere kant kreeg elektronische muziek bewust meer aandacht, omdat het kan helpen een kader te scheppen om een jong nichepubliek te bereiken voor de cursussen in het nieuwe luik rond elektronische muziek. Om deze tekst bruikbaar te maken heb ik van iedere muzikale referentie of elk muzikaal voorbeeld die ik hanteer, chronologisch een internetlink geplaatst in de bibliografie.

2.2

2.2.1

H ET

VERVAGE N V AN DE GRE NZE N T USSE N HIG H E N LO W C ULT URE

Inleiding

In de klassieke polaire kijk op high en low culture, ook wel elitaire en populaire cultuur genoemd, zal men volgende kunstvormen tot de elitaire vormen rekenen: Klassieke muziek, soms jazz, theater, beeldende kunst, etc. Tot de “lage” of populaire vormen van cultuur zal men popmuziek/ amusementsmuziek, televisieshows, sportwedstrijden, etc.

2.2.2

De twee polen

In een onderzoek naar de verklaring voor de verschillen in deelname aan elitaire en populaire cultuur werd in 2001 vastgesteld door de onderzoekers dat elitaire cultuur jongeren vooral overkomt. Je krijgt het mee van thuis uit of op school. De jongeren bleken wel bewust tijd en geld vrij te maken voor wat men in het onderzoek beschrijft als populaire cultuur. (Voorpostel, Van der Lippe, 1998) In dit onderzoek gaat men uit van een enigszins verouderd beeld van cultuur. Men spreekt in termen van onverenigbare tegenstellingen tussen hoge en lage cultuur. Jonge mensen denken niet meer zo polair na over cultuur. Ik denk dat veel jonge mensen de klassieke hoge cultuur opvatten als “oudercultuur” of “schoolse cultuur”. Die elitaire bijklank die klassieke hoge cultuurvormen hebben wordt als negatief ervaren. Zelfs al hebben zij van thuis uit te horen gekregen dat je af en toe naar 3

4

kunstuitingen of voor kunst en wetenschap, inclusief literatuur, muziek, architectuur, en dergelijke.

alles wat door de samenleving wordt voortgebracht'. 'Cultuur' wordt dan tegenover 'natuur' gesteld.

15

een goed theaterstuk hoort te gaan, verkiezen velen televisie of internet als bron van entertainment. Hoog- of laag opgeleid, men wil entertained worden, en liefst zo goedkoop mogelijk. Daar maakt men ook geen geheim meer van. De schone schijn van weleer raakt steeds verder op de achtergrond. “Omdat het zo hoort” of “omdat het goed staat” zijn steeds minder doorwegende argumenten om consumptieve keuzes te maken, of het nu over cultuur gaat of andere zaken. Goedkope warenhuizen als Aldi krijgen toch ook mensen vanuit verschillende sociale klassen over de vloer, in tegenstelling tot enkele decennia geleden? “Qua kunst en cultuur hebben jongeren veeleer een mainstream dan een avant-garde smaak. Ze gaan op zoek naar culturele producten met een hoge herkenbaarheid. Thema’s en vormen die aansluiten bij hun leefwereld. Bekende Vlamingen ook.” (Devos, 2007, p 58) Dat geldt trouwens niet alleen voor jongeren, mainstream is nu eenmaal mainstream: letterlijk vertaald: de voornamelijke stroming. De mainstream verandert mee met de smaak van de meeste mensen, logisch dus dat procentueel de meeste mensen daarvan houden. Tot in de jaren zestig was er misschien nog een consensus mogelijk onder de belijders van de toenmalige hoge cultuur over wat de inhoud ervan moest zijn. In het heden is de invloed van ‘high society’ zo klein, dat men zich het recht niet meer neemt om voor de “massa” te bepalen wat goede of slechte smaak is. Als ik dan toch een groep moet aanduiden met een duidelijke invloed op de smaak van de massa kijk ik eerder in de richting van Hollywood. Lokaler, zijn het inderdaad de bekende Vlamingen maar ook mediamakers achter de schermen die een invloed hebben op de smaak van hun publiek. Anderzijds passen zij zich net zo aan om de ‘massa’ te behagen en voldoende kijkcijfers te behalen. Het is dus een minder eenzijdig proces (de hogere klasse die zijn smaak opdringt aan de lagere klassen) De consument én producent zijn tegelijk willoze marionetten en machtige koningen geworden. De vroegere scherpe tegenstellingen tussen cultuuruitingen zijn vervaagd, en de legitiem beschouwde cultuur is gaandeweg steeds meer genres gaan omvatten. De voorbije veertig jaar hebben film, fotografie, strip, street-art, grafisch ontwerp én (bepaalde vormen van) popmuziek onmiskenbaar aan prestige gewonnen. Er wordt ook geen kwalitatief onderscheid meer gemaakt tussen toegepaste kunsten en andere. Het ingeburgerd raken van de nieuwe media zorgde voor de opwaardering van audiovisuele kunsten en grafisch ontwerp. Moderne beeldende kunst wemelt tegenwoordig met invloeden uit street-art, manga en andere popfenomenen. Het is eigenlijk de zoveelste face lift van de popart zoals ze ons voor het eerst werd voorgesteld in de jaren zestig. Mede onder invloed van de street-art en graffiti is er de laatste jaren opnieuw een verschuiving naar meer figuratieve beeldende kunst op te merken.

2.2.3

Hoge en lage popmuziek?

Om opnieuw de brug naar de muziek maken wil ik het nog even hebben over street-art. De naam zegt het zelf, afkomstig uit Amerikaanse getto’s, werd het tot 20 jaar geleden nog beschouwd als een product van “low culture”, en werd zelfs meestal in verband gebracht met vandalisme. Later werd het geherdefinieerd als protestkunst, maar het is en blijft kunst die oorspronkelijk afkomstig is uit de laagste regionen van de Amerikaanse samenleving. Nu is deze kunstvorm niet meer weg te denken uit het hedendaagse kunstlandschap. De analogie met de muziek is snel gemaakt. Ook als muziekgenre is hiphop alomtegenwoordig. Het heeft een gelijkaardige opwaardering gekregen als graffitikunst, hoewel het voor discussie openstaat of het nu gaat om een opwaardering of juist een devaluatie. De geschiedenis heeft alleszins bewezen dat hiphop als genre zoveel potentieel had dat het zich anno 2008 in ontelbare gedaanten aan ons voordoet. Van hyperpopulaire pimprapper “50cent” over de maatschappijkritische rijmen van “Jurrasic 5” tot de vocaalloze abstracte hip-

16

hop van “prefuse 73” Allemaal hiphop, zoveel is duidelijk. Maar is het allemaal populaire cultuur in de traditionele zin van het woord? Iets gelijkaardigs deed zich voor bij house en techno. Genres die ontstonden in de voornamelijk zwarte en homoseksuele discotheken van Chicago als ontsnappingsstrategie in een harde wereld van discriminatie. Door de technologische veranderingen gebeurde het onvermijdelijke, en house en techno veroverden heel de wereld, met als gevolg het ontstaan van talrijke subgenres. We zijn nu 20 jaar later en tientallen elektronische muziekgenres (met eigen subgenres) verder. Sommige van deze genres waren een langer leven beschoren dan andere, maar elk hadden ze hun invloed. ”DJ Music”, zoals Ulf Poschardt alle elektronische muziek noemt in DJ culture, “refers directly to the earlier works of pop-musicians. And the methods of construction, the authorial sense, of DJ music are so progressive that it can put itself at the end of the 20th-century avant-gardes. But all the difficult matters have now moved from the elite circle of galleries and universities, symposia and academic bookshelves and into pop charts. The most complicated verbal experiments, the wildest experiments with montages and collages, the most difficult semiotic fractures and shifts have become common property.” (Poschardt, 1995, p. 282) De avant-gardes vandaag baseren zich grotendeels op een ondertussen al erg rijke popgeschiedenis, waardoor ze zichzelf meteen ook een plaats in diezelfde popgeschiedenis toeeigenen. Er is zeker nog een link tussen sociale klasse en opleidingsniveau enerzijds en muzieksmaak anderzijds, maar de oude regels gelden minder. Hoog- of laagopgeleid, de meeste jongeren luisteren naar een bepaalde soort ‘popmuziek’. Een groot deel jongeren luistert naar verschillende genres. Een kleine groep heeft dit zelfs moeiteloos gecombineerd met niet-popmuziek zoals wereldmuziek, jazz of klassiek. Ik bekijk popmuziek in de breedst mogelijke zin, nl. muziek als product van popcultuur: Dus alle soorten rock, alle soorten hiphop en alle soorten elektronische muziek vallen hieronder. Om bepaalde muziekgenres te plaatsen zullen veel jongeren sneller grijpen naar termen als alternatief en commercieel of underground en mainstream. Deze houden ook nog enig normatief onderscheid in zich maar in tegenstelling tot bij termen als “hoge” of “lage” cultuur valt de duidelijke hiërarchie weg. Lang niet alle underground is avant-garde, en sommige “alternatieve” muziek is erg commercieel. Iedere diepere reflectie over deze termen leidt met andere woorden tot de conclusie dat ook zij tekort schieten om de huidige diversiteit te kunnen vatten. Om een eerder boutadisch voorbeeld aan te rijken, vergelijk ik de moderne elektronische schlagers van Laura Lynn met de avant-gardistische elektronica van Aphex Twin. Ze hebben beiden hun wortels in de early house van het einde van de jaren tachtig. De muziek op zich heeft nog weinig met elkaar gemeen en beide artiesten putten inspiratie uit totaal andere genres (niet bij voorbaat andere elektronische genres!) De vergelijking lijkt daarom nogal ver gegrepen. Toch kan je, door simpelweg terug te gaan in de geschiedenis van elektronische muziek nog heel wat gemeenschappelijke kenmerken vinden. Anderzijds hoef je hier geen kenner te zijn om de verschillen op te merken. Aphex Twin en Laura Lynn hebben een totaal ander (onder andere muzikaal) referentiekader. Traditioneel zal de schlager eerder een laagopgeleid publiek aantrekken (=low culture?) en de experimentele ‘avant-garde’ zal (in welke vorm dan ook) eerder een hoogopgeleid publiek aantrekken. (=high culture?) Nogmaals, ik heb met opzet twee uitersten gekozen om mijn punt duidelijk te maken. Maar tussen Aphex Twin en Laura Lynn zit nog een hele wereld.

17

2.2.4

subtiele verschillen met grote implicaties

Er bestaat een enorme diversiteit in elektronische muziek, maar gezien haar redelijk recente oorsprong zijn de soms subtiele verschillen moeilijk op te merken voor ongetrainde oren. Om een voorbeeld te geven: Er bestaat goatrance (ook wel psytrance genoemd) en eurotrance. Eurotrance is erg populaire muziek. Representatieve artiesten van dit genre zoals Milc Inc. of DJ Tiësto verschijnen regelmatig op radio en televisie en krijgen Vorst Nationaal uitverkocht. Goa-trance (of psytrance) daarentegen, is een psychedelische “underground” variant van trance, door westerse hippies in India op gang getrokken. De muzikale verschillen zijn zo subtiel (vb. gebruik van een ander soort van synthesizer, gebruik van vocalen of net niet) dat ze voor niet-ingewijden vaak totaal onmerkbaar zijn. Dit heeft een belediging van beide strekkingen tot gevolg. De aanhanger van eurotrance wil niet vergeleken worden met “die hippies van de goa”, als ze er al van gehoord hebben. Een goa-aanhanger wil niet dat hun muziek wordt vergeleken met “commerciële massamuziek”. Zij kunnen zich absoluut niet identificeren met deze, an se, soms echt zeer gelijkaardige muziek. Het is interessant om te zien hoe in landen als Mexico goatrance dan weer een razend populair genre is. Je hoort het daar op de radio, op televisie, in de supermarkt, kortom overal. Artiesten uit de Gentse goa-scene worden uitgenodigd op Mexicaanse talkshows en worden er als ware supersterren behandeld. Momenteel kennen die jongeren in België zelf een minder overweldigend succes. Maar ook in België groeit de goa-scene elk jaar, dus niets zegt dat deze muziek hier voor eeuwig en altijd in een undergroundsfeer zal blijven. Moest goa-trance in België ooit even succesvol worden als in Mexico, zullen de oorspronkelijke aanhangers van het genre hoogstwaarschijnlijk weer iets nieuws uitvinden of overschakelen op een ander genre om zichzelf niet tot de mainstream te hoeven rekenen. Zelfs al zou de muziek op zich niet beter of slechter worden. Nog een goed voorbeeld van muziek met op zich zeer geringe/subtiele muzikale verschillen - voor een buitenstaander- maar wel een groot verschil in publiek, is de elektronische hardcore. De metal hardcore die zijn wortels heeft in punk laat ik buiten beschouwing. Er zijn twee grote stromingen in terug te vinden. Enerzijds heb je de gabber hardcore als meest bekende (en meest geproblematiseerde) van de twee subculturen. De muziek is snel en heeft een immer dreunende 4/4-beat. Gabbers hebben nog een aantal duidelijke stijlkenmerken, zoals trainingspakken en kaalgeschoren hoofden. Als ze dansen op hun muziek gaan ze hakken. Het is een subcultuur wier publiek bestaat uit voornamelijk rechtse tot extreem rechtse jongeren uit meestal lagere sociale klassen. Daarnaast bestaat er ook ‘tekno’. De muziek is voor een buitenstaander identiek. Een ingewijde weet dat er meer plaats is voor “breaks” tussen de 4/4 –beats in en dat er meer invloeden inzitten van hiphop, breakcore, etc. Maar ik blijf erbij, wanneer men deze twee muziekstijlen analyseert, kan men niet anders dan concluderen dat de verschillen op zich soms echt miniem zijn. De grootste verschillen zitten in het publiek zelf! Aanhangers van tekno zijn vaak studenten, of hoger opgeleiden. Sommigen onder de teknofans zijn wel zelfverklaard “marginaal” omdat men zich wil afzetten tegen de gevestigde orde. Het merendeel van de aanhangers van tekno is eerder links getint tot extreem links. Tekno wordt vaak gespeeld op zogenaamde free-parties, niet zelden in kraakpanden. Uniforme stijlkenmerken zijn er niet echt terug te vinden, er zijn eerder stijlkenmerken uit allerlei andere stijlen terug te vinden. Tenslotte geef ik nog een laatste voorbeeld: In Groot-Brittannië was “nu skool breaks” enkele jaren geleden nog een erg populair dansmuziekgenre. Qua stijl is deze muziek maar moeilijk te onderscheiden van drum ‘n bass. Het is een subgenre met minieme verschillen van het “moedergenre”. Het verschil in publiek tussen die “nu skool breaks” en “drum and bass” was er wél. Het waren twee onverenigbare scenes, vanwege de grote verschillen in sociale achtergronden, waarden,

18

normen, attituden. Drum ‘n bass staat in London bekend als dé “rudeboy-cultuur” bij uitstek. Een echte machocultuur dus, die jongeren aantrok uit voornamelijk zwarte arbeidersgezinnen, meestal lager opgeleid. De “nu skool breaks” als genre en cultuur is er waarschijnlijk gekomen als tegenreactie op het machogehalte van de “rudeboys” in drum ‘n bass. De sfeer was er vrouwvriendelijker. Het publiek bestond uit voornamelijk blanke hoger opgeleide (ook oudere) jongeren met een betere opleiding en vaak ook beter betaalde banen. In België heeft Nu skool breaks als genre nooit een dergelijke populariteit gekend. De drum ‘n bass scene in België is dan ook als dag en nacht met die van Groot-Brittannië. Ook bij ons zijn er vooral jongens terug te vinden op dergelijke evenementen, maar eerder jongens uit de middenklasse. Vaak studenten of scholieren uit het ASO. Agressieve “rudeboys” zijn het zeker niet. De manier waarop een onderscheid gemaakt wordt tussen “goede en slechte smaak” is dus sterk plaats -en tijdsgebonden en is nooit waardevrij! Jongeren associëren de waarden en normen van de cultuur die rond een bepaald muziekgenre hangen met de kwaliteit van de muziek zelf. Passen die normen en waarden in hun eerder verworven wereldbeeld, dan is de kans groter dat ze de muziek zullen omarmen. Deze normen en waarden zijn in de moderne “subcultuur” geen allesoverkoepelende waardestelsels zoals bij vroegere subculturen wel het geval is/was. Jongeren vandaag bekennen niet graag kleur, maar als je doorvraagt kan je wel te weten komen of ze zich eerder links of rechts positioneren. Het is dus niet gezegd dat de jongeren binnen een bepaalde groep hun gemeenschappelijkheden wel altijd goed beseffen of ze dit zullen te kennen geven in interviews en enquêtes. Daarvoor is hun drang naar authenticiteit te groot! Ik ga dus niet volledig akkoord met de stelling uit Ambrassadeurs 2: “subculturen zijn niet in de eerste plaats gebaseerd op een gemeenschappelijke filosofie of waardestelsel. Kledij en muziekvoorkeur bepalen grotendeels het verschil. “ (Devos, F, 2004, pag. 56)

2.2.5

Conclusies

Jonge mensen denken minder polair na over cultuur. De elitaire bijklank die klassieke hoge cultuurvormen hebben, worden door hen als erg negatief ervaren. Jongeren geven zonder moeite toe, graag entertained te worden, en liefst zo goedkoop mogelijk. De schone schijn valt grotendeels weg. Qua kunst en cultuur hebben jongeren veeleer een mainstream dan een avant-garde smaak. Een echte culturele elite die haar smaak opdringt aan “lagere” klassen is er niet meer of ze heeft nauwelijks nog een invloed. Amerikaanse celebrities en bekende Vlamingen hebben een grotere invloed, maar worden tegelijk zelf sterk beïnvloed door de massa. De vroegere scherpe tegenstellingen tussen cultuuruitingen zijn vervaagd, en de legitiem beschouwde cultuur is gaandeweg steeds meer genres gaan omvatten. Street-culturen zoals hiphop en techno zijn ontstaan als eerder “low culture”-uitingen, maar zodanig verspreid geraakt dat ze twintig jaar later zowel mainstream als alternatief kunnen zijn, zowel underground als commercieel, zowel high als low én alles ertussenin. Ze kunnen zich in vele gedaanten aan ons voordoen maar verwaarloosbaar zijn ze zeker niet. Moderne avant-garde muziek refereert dikwijls direct naar eerdere popgeschiedenis, wat ze meteen ook zelf tot popmuziek maakt. Al deze evoluties maken het gebruik van de juiste terminologie erg moeilijk. High, low, commercieel, alternatief, mainstream, underground, avant-garde. Al deze woorden hebben een steeds lossere betekenis en kunnen alleen erg subjectief worden gebruikt. De manier waarop een onderscheid gemaakt wordt tussen “goede en slechte smaak” is sterk plaats -en tijdsgebonden en is nooit waardevrij! Zo kan in twee aangrenzende landen het publiek van een bepaald muziekgenre, uit totaal verschillende sociale klassen bestaan.

19

Kledij - en muzieksmaak worden in jongerensubculturen dus nog steeds voor het grootste deel - zij het vaak onbewust- beïnvloed door sociale achtergrond, politiek- en filosofische kaders, waarden en normen. Men hecht er wel een minder nadrukkelijk belang aan, en men bekent niet graag kleur, waardoor het op eerste zicht lijkt alsof jongeren zich vooral via gedeelde smaak groeperen.

2.3 2.3.1

MY

D IGIT AL YO UT H

Inleiding

Nieuwe media en nieuwe muziek. Het zijn twee zaken die in een adem kunnen worden vernoemd. Wisper gaf al enkele jaren geleden aan, dat men moeite wil doen om de boot niet te missen op vlak van digitale muziektoepassingen. Die zijn immers niet meer weg te denken uit de hedendaagse muziek. De digitale revolutie gaat uiteraard verder dan alleen de muziek. Het culturele leven van veel jongeren draait ook grotendeels rond hun computer, of lijkt het alleen maar zo?

2.3.2

Nieuwe media zijn ‘in’?

Filesharing, streamen, leechen, gaming, netlabelism, bloggen.Het is maar een kleine greep uit de multimediale woordenschat die jongeren gebruiken. “Nieuwe media zijn ‘in’ staat geschreven in het beleidsplan 2006-2008 van Wisper vzw. Het ‘in’ zijn van iets wijst op een trend, een grillig modeverschijnsel, zoals vorig jaar broeken met smalle pijpen ‘in’ waren, maar deze winter weer ‘uit’. Het slaat terug op de bovenste laag van het drie lagen model van Sikkema (1995, p.3) Dat model gaat ervan uit dat sommige ontwikkelingen bij jongeren heel traag gaan en andere juist heel snel. “Op de basislaag vinden we eigenschappen van jongeren die zijn aangeboren. Die gedurende hun leven niet of nauwelijks veranderen. Op de middenlaag fundamentele en duurzame kenmerken zoals waarden, normen, attitudes, preferenties. Ze veranderen wel maar meestal langzaam. Op de bovenlaag de snelle ontwikkelingen: de modes, de rages, de trends, de hypes. Deze lagen functioneren niet los van elkaar, er is wederzijdse beïnvloeding” Sikkema (1995) vermeldt daarbij dat het wijs is om in campagnes zo min mogelijk op te gaan in trends. Mijn vraag daarbij is hoe je op voorhand kan inschatten of iets een voorbijgaande trend is of een cultureel fenomeen met een duurzame waarde? De technologie staat niet stil, integendeel, ze staat erom bekend razend snel te gaan, en in contante beweging te zijn. Internettoepassingen die enkele jaren terug als de nieuwste trends verschenen in de media hebben nu al hun gevestigde plaats veroverd in het leven van heel wat jonge mensen. Denk maar aan Youtube, MSN, etc. Ze bleken zelfs zo populair dat ze – althans voor een bepaalde leeftijdsgroep - de televisie, hét medium de 20ste eeuw, voorbijstak. Jongeren tussen 15 en 25 geven het internet aan als meest onmisbare medium (Van Den Bergh, 2004) Jongeren zijn de deskundigen bij uitstek in de toepassing van nieuwe technologieën. “Als early adopters pikken jongeren nieuwe technologieën het snelst op. Dat gebeurde bij de radio, jongeren waren de eerste grote televisiefans, hetzelfde doet zich nu voor bij digitale technologieën. 15-tot 25 jarigen groeien op in een digitale omgeving. Cyberspace is of wordt voor hen even natuurlijk als boeken, films en televisie voor de vorige generaties. Dat kunst en cultuur een plaats hebben binnen die informatiesamenleving vinden ze heel ge-

20

woon. Internet is dus veel meer dan een communicatiekanaal, het is ook een middel en een platform voor kunstproductie dat gemaakt lijkt voor jongeren. Zo zijn er zuivere vormen van digitale jeugdculturen ontstaan (hackers, cyberpunks, gamers, computernerds, ...) Maar is er evenzeer een digitale invloed op andere jeugdculturen. Housers, ravers en gabbers zoeken elkaar op in chatrooms, via nieuwsgroepen en e-mail. Ze wisselen online samples en zelfgemaakte audiomixes uit, ze houden mekaar op de hoogte van aankomende events.” (Devos, 2004, p.84) Bovendien blijkt uit cijfers van “Belgium internet Mapping” dat de Belgen het net vooral gebruiken om informatie op te zoeken over lopende events. Op nummer twee komt muziek. Wetende dat de ferventste internetgebruikers de 15 – 25 jarigen zijn, zeggen deze cijfers heel wat. Events en muziek, dus... Dan moeten muziekevents wel heel hoog scoren, denk ik dan.

2.3.3

Bedroom culture

Jongeren en hun slaapkamer. Het is meer dan een plaats om te slapen alleen. Het is een centrale plek van waaruit zij hun leven (en identiteit ) op een veilige manier vorm kunnen geven. Er wordt naar muziek geluisterd, er worden dvd’s bekeken, vrienden uitgenodigd, er wordt naar hartenlust gechat, gesurft, gegamed. “The teenage bedroom is an essential site of cultural consumption and is a site that has been revisited in more recent times to explore its continued influence and importance (Lincoln, 2004-2005, p027) Het woord “bedroom culture” werd voor het eerst gebruikt door Angela McRobbie in “Girls and subcultures” (1978) om een van de eerste subculturele studies (CCCS) allertijden te bekritiseren. Er werd gezocht naar een plausibele verklaring voor het grotendeels (zeker toen) ontbreken van meisjes in jeugdsubculturen. Dat bracht haar tot het introduceren van de term “teenage girl’s bedroom culture.” “The teenage girls’ bedroom was seen as the ideal location to live out their social and cultural lives for a number of reasons. Firstly it was a space within the domestic sphere of the home, where young women would have domestic responsibilities. Young men traditionally didn’t have such responsibility hence their inhabiting the social sphere.” (Mc Robbie,1991) Een moderne kijk op het fenomeen leidde tot de conclusie dat slaapkamercultuur voor zowel jongens als meisjes een feit is, en dat jeugd een fase is die tot een stuk in de 20-er jaren kan worden doorgetrokken. “Such private spaces are not just limited to use by teenage girls only. This is a space that is regularly engaged with both teenage girls and teenage boys and often used well into their twenties as a ‘hub’ of their social and cultural life. “(Lincoln, 2004, p 027) De computer heeft in de moderne jongerenslaapkamer de hoofdrol opgeëist. De laptop of PC stelt hen in staat hun sociale en culturele leven verder te zetten en zelfs uit te breiden vanuit in de geborgenheid van hun eigen slaapkamer. Het culturele leven dat men in de slaapkamer leidt staat altijd onder directe invloed van het leven dat in de buitenwereld wordt geleid, en vice versa. “The private sphere of the bedroom should not be considered in isolation from one another, through ‘zones’ of activity. The public and private are constantly overlapping, crossing over, merging and engaging.” (Lincoln, 2004, p.027) De cultuurconsumptieve keuzes die jongeren maken worden dus sterk bepaald door wat er buiten de slaapkamer gebeurt, bv. welke muziek legt men op, welke films, welke chatroom interesseert hen, ... Ook een groot deel cultuurproductie gebeurt voor jongeren vandaag eveneens in deze privéruimte. Ook weer sterk beïnvloed door wat er zich in de publieke ruimte afspeelt. Bv. grijpen naar een gitaar of aan de slag gaan met muzieksoftware, gedichten schrijven of een blog beginnen, of beiden!

21

Niet alleen de private en publieke ruimte vloeien dooreen; ook de grenzen tussen cultuurconsumptie en cultuurproductie vervagen! Dat valt nog het beste te merken aan de manier waarop jongeren met muziek omgaan. Door de komst van mp3, luisteren zij nog zelden naar volledige albums. Ze ‘zappen’ van nummer naar nummer, soms van de ene stijl over naar een totaal andere stijl. Zo wordt een geïndividualiseerd album samengesteld. De jonge muziekconsument voelt zich met andere woorden in totale controle over wat hij of zij wanneer wenst te horen. “Technologies such as the IPod, in a way, are opening up possibilities for the users to be the ‘producers’ of their own soundtrack.” (De Nora, 2000) In a way, want verder gaat het ook niet. Dit is nog steeds niet meer dan een keurig samenstellen van nummers die op dat moment aanspreken. Heel gelijkaardig met de “mixtapes” die jongeren vroeger op hun cassettebandopnemer maakten, maar dan veel gemakkelijker en flexibeler. In dat opzicht gaat een DJ veel verder in het verenigen van het consumptie– en productieaspect van muziek. Hij gaat op een doordachte manier, met grote aandacht voor de muzikale structuur van een plaat, collages maken van twee verschillende platen. Zo wordt uit twee bestaande entiteiten een volstrekt nieuw geheel geconstrueerd. “the first and most fundamental form of deejaying is the mixing of two records to effect the creation of a third thing”, net zoals schrijvers teksten kunnen mixen en filosofen ideeën en theorieën tot een nieuwe vormen. De remix gaat nog een stuk verder; daarbij gaat het er niet alleen om twee nummers feilloos in elkaar te laten overvloeien. Het gaat er meestal om een oudere plaat in een nieuw jasje te steken. “It can make an old (brilliant) idea contemporary. In most cases the remix is prompted by love for the original, along with the belief that this original creation can and should be reconsidered, varied and enriched” (Poschardt, 1995, p 32-33) DJ en producer: twee verschillende disciplines die - toch als het over hiphop of techno ging - tot diep in de jaren ‘90 meestal nog in een adem vernoemd werden. Er was ook nog nauwelijks een onderscheid. Een hiphopcrew had een DJ, die beats producete en een MC (of meerdere) die rapte. Die nummers werden dan, vaak in eigen beheer, op vinyl geperst om ze terug te kunnen mixen op concerten (de dubbelrol van de DJ) Nieuwe technologieën, en dan vooral het internet en muzieksoftware, democratiseerden het hele proces. Ze brachten de mogelijkheid om te producen de slaapkamers binnen van jongeren die er anders misschien nooit waren opgekomen om muziek te producen. In het predigitale tijdperk moest je al weten dat je talent en toekomst in de muziekwereld had, eer je de investering in het dure analoge productiemateriaal zou doen. Nu kan je gewoon een demoversie van gelijk welke muzieksoftware downloaden, aan de slag gaan en dan pas beslissen om het programma aan te kopen. De producer is dus niet meer bij voorbaat een DJ. Deze ontwikkelingen brachten de eigenheid van zowel de producer als de DJ opnieuw sterk naar voren.

2.3.4

Netwerken van slaapkamers

Lincoln onderzoekt ook het fenomeen van de bedroom producer. Ze wijst erop dat de privacy van de slaapkamer de producer de vrijheid geeft om de creativiteit de vrije loop te laten, om in hun eigen muzikale wereld te reizen, te schrijven, componeren. Er ontstaat tijdens het producen een gelijkaardig gevoel van “detachement” en escapisme van de buitenwereld als gamers ervaren tijdens het spelen van computergames. Een belangrijke ontwikkeling in de wereld van de bedroom producer is volgens Lincoln het hele netwerk dat errond ontstaan is. “ One of the most significant developments for the bedroom producers is the ‘networked aspect of bedroom spaces, allowing use of the internet as an increasingly essential tool not only in terms of listening to music, researching different genres and influences, but also the production, distribution and marketing of the music as well. Online sites such as myspace.com have opened up new arenas for young budding musicians and

22

bands in as much as they have a free distribution tool and a space through which to get their music heard, anonymously if they choose.” (Lincoln, 2005, p029) Maar er is meer dan Myspace. Netlabels lijken tegenwoordig als paddenstoelen uit de grond te schieten. Het zijn muzieklabels die hun distributie beperken tot digitale distributie. Ze bieden hun muziek aan via internet, en niet op media als Cd’s of Vinyl. Ze worden soms ook wel online labels, weblabels of mp3-labels genoemd. Netlabels werken verder vaak wel als een traditioneel platenlabel, maar er zijn er ook heel wat die hun muziek gratis aanbieden. Vaak wordt voor de muziek en open licentie gekozen (zoals creative commons license). Zo worden de auteursrechten voor de artiest behouden.

2.3.5

Interview Bedroom Research

Ik sprak met Nicolas Verhaeghe aka TEP van een Frans netlabel met de welluidende naam “Bedroom Research”. Een geprezen label in de experimentele elektronica wereld, toch kiezen zij ervoor alles gratis aan te bieden, onder het motto “Free Is Priceless”

( Bedroom Research logo) What is Bedroom research? It’s a netlabel that started around 2002. At its origins, the members were Subjex, Deework, and a musical encyclopedia called Fletch. It also became a structure that has been organizing concerts, but recently it went back to its original function, netlabel. We release our own music (since we are all artist/producers) and other carefully selected artists. You could also say we are an electronic music collective. Can you explain the difference with networking sites like Myspace, or sharing sites like Soulseek? The main differences are: the sharing ”modality”, and the commercial side.

23

Soulseek is a private way of sharing files, where users are meant to understand the law… And it’s not self-oriented at all. MySpace is a public space, managed by a company; it’s a window for yourself. Its political meaning is absolutely different: it has meters everywhere (friends meter, profile views meter), it is competitive. So it’s commercial, even if it looks like a sharing project, it is not. To exaggerate a bit, it’s Marxism compared to capitalism! Why the name bedroom research? There are two reasons. The 1st one: it’s a geek thing. It’s all about computers: making music on a computer, listening on a computer, sharing on a computer. And personal computers are usually found in bedrooms, for young people at least. The 2nd reason is a kind of (half-confessed) elitism: caring about the quality of the music. Even if the criterions are kind of blurred. (Obviously there is an underlying technical matter) It is the central question in the collective’s discussion. What is good music? There is a database online where you can search for every possible kind of netlabels. the concept exists for plenty of music genres (amongst which alternative rock and acid jazz) but most of them where electronic though. Why do you think that is? I think our netlabel, and its name, could be a caricature but also the answer. I think it’s a matter of tools. In the history of electronic music, computers started replacing hardware in the 90’s. As the Internet actually started to spread at the same time, it is quite logical that the people who use a computer for making music are also the ones who know the best how to broadcast/distribute their music. For example, there are still many people who make a “demo” the “old” way: making 500 cd’s and trying to send it to labels, concert places, sell them in concerts… And I really think you’ll find much less electronic music using that means of communication. When reading on the phenomenon of ‘bedroom culture’ I noticed they mentioned “blurring boundaries between consumption and production of music for young people”. Can you agree with that? Absolutely, looking at my own experience and the other members of bedroom research, this is absolutely right, in many ways. First, but this is minor to me, the act of plundering, which is common in electronic music, recycling. But there’s something bigger than that. As evidence, there’s a phenomenon Andy Warhol did anticipate, with his famous words about short-time fame for everybody. I can’t quote it in English though but I guess you know it. In the future everyone will be famous for 15 minutes? Ét voila, (lacht) Anyway, I think “bedroom culture” is not an isolated example. The rising of reality shows, for example in France: “secret story”, “star academy” (every country must have its own ones), and the success of it, are not a coincidence.

24

To me, this is the consequence of mass-media culture, and the way politics evolved: as long as humanity isn’t an entity anymore (as it could be considered before), but an amount of individuals, what is the only possible way out but being “famous”? I mean, there is no common project anymore, only individual projects.

(TEP (right) performing with Orange Zebre (left): live at Pilotti Festival, 2006)

Do you think there are there any other shifts in how young people consume and/or listen to music compared to, say 20 years ago? 20 years ago, “pop culture” already existed since a couple of decades, so I suppose the movement of “blurring boundaries” had already started. On the contrary, yes, I think the way young people listen to music changed a lot: for example, the concept of “album” seems to disappear. In the past, you bought an “album” and often listened to the full album. Now, with the QUANTITY, the amount, and moreover with networks such as MySpace or Deezer, you listen to tracks, you zap easily. And I forget a very important point: it’s not necessary to BUY the music anymore. You can (seemingly) listen to anything you want without spending any money. So I think people (can) listen to MUCH MORE music than 20 years ago, in terms of quantity. Do you think their ears tolerate more? Or is it the other way around? Tricky question!

25

First, on a technical side, there is something which is noticed by (some) mastering engineers: “loudness5 war” is a sonic and psycho-acoustic disaster: in terms of dynamics, there is no more space available in the air, and it’s much more aggressive. Which means, many records are tiring for the ears, even if the technical possibilities are much bigger than, let’s say 20 or 30 years ago? This could be explained by the rising of cheap audio systems, to me. The tracks must sound LOUD even on your mobile phone (and to impress people) Also, there’s the mp3 debate. Mp3 can sound as great as it can sound bad. I don’t know if people “tolerate” more or less, but I don’t think it’s the majority that is are aware of these technical problems. There’s a real lack in “compression education” to me. But it seems that a 64kb/s mp3 doesn’t prevent people to listen to it. Secondly, In a MUSICAL way, I really don’t know. One could imagine that quantity could make people less “patient” towards music, as they can change easily (click-click). At the same time, they can reach ANY kind of music, as it doesn’t “cost” anything but time, why not take the time? Theodor Adorno, way before Warhol, felt that the emergence of industrialization of in culture was somehow initiating cultural impoverishment. And he guessed it at the very beginning of musical industry!! Think about it: In which way has the industry had an effect on the inflow of norms and normative values; for example one of its main consequences: beat in pop music, like techno or hiphop? Does Bedroom Research have any contact with other netlabels? Is there a community amongst netlabels? I think there is a real community, e.g. Cannibal Caniche in France, Belgium and Switzerland. Bedroom Research communicates with some other netlabels, but not in an “exhaustive way”. A few ones: Ego Twister, Upitup, and now Proot and Acroplane. I have the impression Bedroom Research is a bit of an exception: it is half-oriented towards ‘real’ labels. The ½ official “boss”, Subjex, says he finds more quality in labels. Is there a community around Bedroom Research itself then? Yep, a lot of local friends, and our fellow country Belgium. And other netlabels. Do you have any idea who listens to Bedroom Research artists? What ages, socialeconomic regions, etc... Hard to say, I think it is very various. Age, probably 18-35. Especially western countries and Japan. I guess probably mostly “educated people”, although that is just an assumption.

5

Luidheid of loudness is een grootheid die op een objectieve manier het subjectief beleefde geluidsniveau weergeeft. De luidheid wordt bepaald voor een persoon met gemiddeld gehoor. Als eenheid wordt de phon gebruikt.

26

In October some friends/homeproducers started the first netlabel in Ghent and after that it didn’t take long before Bug Klinik (a ‘real’ label) got a little brother called Bugweb. So the concept is getting much better known. What do you think of that? That’s what I said in the previous question, I think it is a phenomenon that is getting bigger and bigger. And the reason must be also that the records sell less and less. At the moment of its origins, there were not so many netlabels, so I think it was quite well “spread”… Now it is more blended I suppose.

Does the hi-tech loving teenager or 20-something still want to come out of his/her bedroom to learn to play or produce music? as I teach, I can tell you the enquiry, at least in my region, is very poor compared to the amount of people who use these technologies. Which must mean people learn a lot by themselves? That is quite easy now with software like Fruity Loops, Reason or Live. Where do you teach? I teach private lessons, linked to people’s jobs. I work for a training company, not a school (I used to though). It’s in people’s job time and is payed by their company. If it’s quite easy to learn by them selves: why do they want lessons? I should have said “some people learn a lot by themselves” When I was working for the school, (which was in people’s free time), there were 2 types of learners: some of them didn’t have a clue of how all this was working and wanted to start from the beginning. The other ones were people having some knowledge in it, had already started to compose, but wanted to evolve and go a bit quicker, or had issues to transmit their ideas to the computer. I have to add: at least 80% of the people I was teaching were making hip-hop or rap! So do you reckon there is still any need (or a crowd) for music education on music software? Difficult question, but I’ll try to answer: I think it really depends on the musical “style”, and the lifestyle that corresponds to it. I mean, there’s a real difference between the people who make hip hop, the ones who make booty stuff/ techno etc and the people who make strange underground idm (also known as experimental elektronica) ; In terms of “alchemy”, or at least, melting... I think the LESS individualist crowd is the people in hip hop culture. For example, they often play music together, because the style expects it of them: some people making the background music, some others singing, some are rapping… And sometimes they’re accompanied with dancers and stuff. It IS more of a group activity. In MY background, people rather make electronic music on their own, most of the time. And, as I said previously, when I was teaching people “fresh out from their bedrooms”, it was indeed mostly hip hop music makers.

27

I don’t know how a school could convince people if they feel they can do their stuff by themselves. You know, it’s a bit like dance: there are very few “dance music”-dance lessons, and I suppose the reason is that we mostly dance alone on “dance music”. Basically, I think the need is really different for each group of people or rather each musical style. And I suppose that, if you focus on the “wrong” group or the wrong style, there won’t be much feedback.

What is you’re explanation for the fact that home producing is mostly a men’s affair? What is your explanation for the fact that music, except singing, harp and piano, is still mostly a men’s affair? Don’t know (hesitates) …It must mean that home producing has something to do with lawn mowers and football … Do you think that will change? I hope so. At the same time, if there were more women behind their computer screens, that would mean I would see less women in the streets. Oh no. (laughs) Thank you very much for this interview! You’re welcome!

28

2.3.6

Muziekforums

Naast de gemeenschappen die spontaan ontstaan tussen en rond netlabels zijn er ook ontelbare online muziekgemeenschappen. Ze zijn in het bijzonder opgericht voor muzikanten, producers, of muziekfans, en bestaan voor diverse genres. Ik ga hier verder in op enkele interessante muziekforums

•

www.electrobel.be = Hét Belgische elektronische muziekforum

Electrobel heeft als doel om artiesten zonder platencontract, en hobbyproducers hun muziek te helpen verspreiden over het land, over het internet. Je kunt er eigen muziek uploaden, anderen hun muziek downloaden, je kan er commentaar en feedback geven en krijgen, je kan er ook muziek in het algemeen discussiëren en je kennis delen met anderen. Verder wordt er informatie uitgedeeld over nieuwe platen, over concerten, tips over techniek, informatie over workshops, en dat allemaal gratis. Het is ooit begonnen als een gemakkelijke manier om eigen muziek te delen, maar is uitgegroeid tot een gigantisch platform voor de underground gemeenschap (als de optelsom van alle undergroundgemeenschappen: house, elektro, goa, trance, d’nb, breakcore, hiphop, breakbeat, cyberfolk, postrock, elektro-accoustisch, ...) Niet alleen homeproducers, muzikanten en DJ’s, maar ook organisatoren van concerten en feesten, labels, platenwinkels,... kortom iedereen die iets aan de interactie met de elektronische muziekwereld kan hebben, heeft er baat bij een account te hebben. Gelijk wat je doet met of rond elektronische muziek, deze site hou je dus maar beter in het oog. Electrobel ontstond in Belgie 2003.In minder dan drie jaar tijd is het uitgegroeid tot een van de belangrijkste muziekgemeenschappen van het land. Ondertussen heeft electrobel er al enkele internationale broertjes op na gehouden. Electrobel France, Eectrobel.UK, Eectrobel.Netherlands, Electrobel. Italy.

•

www.homerecording.be = Een Nederlandstalig portaal voor alles wat te maken heeft met thuisopnames.

Homerecording.be werd opgestart voor muzikanten die zelf knallende opnamen willen produceren. Dit initiatief gaat uit van én is bedoelt voor doe-het-zelf muzikanten in Vlaanderen en Nederland. Hier willen ze informatie uitwisselen, een discussieforum bieden, links en downloads verspreiden en nieuws verzamelen. De registratie is eveneens gratis. Men spits zich minder toe op elektronische muziek, maar homerecording gebeurt vandaag wel grotendeels digitaal. Er is een speciaal forumonderdeel dat zich toelegt op opleidingen, workshops, demonstraties, voordrachten en andere events. Organisaties maken er hun educatieve projecten en

29

andere events bekend. Er is ook mogelijkheid om als muzikant te vragen naar opleidingen in de buurt.

•

www.vlaamserap.be = een site voor Vlaamse Hiphop

•

www.bliip.be = Een Belgische muzieksite voor de elektronische underground.

•

www.C.E.L.L..be = Een Vlaamse muzieksite voor de elektronische underground

2.3.7

Interview met Bram Hagers, oprichter van C.E.L.L

Wie ben je? Wat is je naam, leeftijd, occupatie? Ik ben Bram Hagers, een 27 jarige Bruggeling die bij de dienst helpdesk werkt van de Vlaamse Landmaatschappij in Brugge. Op het forum sta ik bekend als Brambo Vertel iets over C.E.L.L. ? C.E.L.L. staat voor ‘Come Early Leave Late.’ Een internet platform bedoeld voor muziekfanaten van alle leeftijden die de voorliefde voor de ietwat ongekende elektronische muzieksoorten gemeen hebben. Hoe ben je erbij gekomen om deze site op te richten? Het verhaal van C.E.L.L. is eigenlijk ietwat lang en kent ups en downs. De naam Come Early Leave Late was eigenlijk een ludieke oproep voor een verjaardagsfeest die ik gaf voor mijn 20e verjaardag. Dat was een feest dat ik alleen georganiseerd heb, later zijn er nog een paar vrienden bij gekomen en hebben we nog een drietal feestjes gegeven. Ik was toen al actief op het internet en had ook een gelijknamige “blog”. Daar postte ik iedere week een tekstje over de feestjes die het volgende weekend eraan kwamen. Ook postte ik geregeld links naar dj- en livesets die ik vond tijdens mijn surf-sessies en die ik persoonlijk goed vond. Jammer genoeg hebben ik en me vrienden dat project stopgezet in, ik denk 2003. Dit jaar, 2008, heb ik terug een site gestart met dezelfde naam. Om een lang verhaal kort te maken het is gewoon zo gegroeid. Is het forum gericht op een bepaalde groep? Mensen die de voorliefde delen voor de ietwat ongekende elektronische muziek soorten. Genres die eerder de experimentele toer opgaan. Dus niet het klassieke house, techno & trance gebeuren.

30

Zoja: Trekt C.E.L.L. ook effectief het beoogde publiek? Ik meen van wel ja. Kan je een gemiddeld profiel van de C.E.L.L-bezoeker opmaken? (betreffende leeftijd, geslacht, socio-culturele achtergrond) Voornamelijk mannelijk publiek tussen de 18 en 35 jaar, uit alle lagen van de maatschappij. Uit alle lagen van de maatschappij? Wat doet je dat vermoeden? Wel, er zijn zeker allerlei mensen met verschillende achtergronden aanwezig. Misschien wel net iets meer uit de ‘middenklasse’, maar ik hou er niet van om een groep zo in te delen. Enig idee waarom er minder vrouwen op C.E.L.L terug te vinden zijn? Ik heb het gevoel dat een passie, soms mag je wel spreken over een obsessie, voor muziek meer voorkomt bij mannen dan bij vrouwen. Het forumtopic “what are you listening to” krijgt dagelijks nieuwe reacties. Daaruit blijkt dat de jongeren op dit forum lang niet alleen in elektronische muziek geïnteresseerd zijn. Ik zag op een enkele pagina volgende namen staan: motorhead (rock), Johny Cash (country), Wu-tang Clan (hiphop), Venetian Snares (avant-garde breakcore) Dat zijn heel wat stijlen dooreen. Denk je dat een dergelijke eclectische smaak typisch is voor het publiek van C.E.L.L.? Zeker! Verandering van spijs doet eten! Ik denk dat er wel velen van die mening zijn. Ik zelf kan ook wel zo goed als alles smaken. Elke dag naar dezelfde soort muziek luisteren, verveelt al snel. Is de jeugd die zich virtueel naar C.E.L.L. beweegt volgens jou ook geïnteresseerd in gesubsidieerde cultuur (cultuurhuizen, tentoonstellingen, musea, kunsteducatie, litteratuur etc.) Zoja: participeren ze hierin actief? Goede vraag, zo goed ken ik de leden niet om hier een duidelijk antwoord op te geven. Ik denk dat het ietwat ouder publiek wel openstaat voor gesubsidieerde cultuur. Ik merk ook dat sommige mensen actief zijn in gesubsidieerde cultuur. Soit, moeilijke vraag waar ik jammer genoeg geen goed antwoord op kan geven. Ik merk wel dat er een paar boekenlezers tussen zitten conform de “what are you reading”topic. Als er een topic geopend wordt over tentoonstellingen of musea krijgt die ook wel wat aandacht. Naast de gewone party agenda hebben we namelijk ook een kleine agenda voor andere evenementen en die bijft gelukkig ook niet leeg. Participeren ze op een andere manier aan cultuur? Niet-gesubsidieerde cultuur? Zeker! Sommigen organiseren eigen evenementen. Feestjes, concertjes zelfs filmavonden heb ik al de revue zien passeren. Er heerst wel een DIY mentaliteit, wat ik zeer tof vind!

31

Je bent zelf ook homeproducer. Denk je dat C.E.L.L. jongeren aanzet tot creatief gedrag? Ik denk van wel, er zitten veel producers op het forum. Paar grote namen, paar kleine namen en ook een pak bedroomproducers. X-Sample, een forum van één van mijn moderaters, namelijk DCDent, heeft onlangs ook een onderdeel gekregen bij ons. Daar kan men soft- en hardware bespreken en produce-technieken uitwisselen. Denk je dat het gros van de homeproducers ook wel eens uit zijn kamer zou willen komen om zich bij te scholen? Ik denk dat er daar zeker animo voor is. Sommige mensen hebben het idee al eens opgeworpen maar logistiek, tijd en geld durven wel eens roet in het eten te gooien. Is er volgens jou voldoende aanbod qua kunsteducatie rond digitale muziektoepassingen? In sommige streken wel in andere niet. Hier in West-Vlaanderen bijvoorbeeld is het aanbod magertjes. In Aalst, Leuven en Antwerpen is het aanbod al stukken beter. Ik heb gezien dat Poppunt reclame maakte op C.E.L.L. voor “Play & Produce”; een evenement met diverse workshops voor DJ’s en producers. Daar kwamen verschillende goede reacties op. Blijkbaar was men in dit geval gediend met de informatie. Maar wat zijn de criteria volgens jou om iets af te doen als “spam”? Moeilijke vraag, ik ga meestal op het gevoel af. Ik durf ook wel eens te missen in mijn keuzes om iets al dan niet spam te noemen. Ik denk vooral wanneer het me oninteressante reclame lijkt voor de leden. Als er geen reactie komt, gooi ik het er soms af na een periode afwachten. Soms geven enkele leden wel reacties, of stellen ze bijkomende vragen die niet meer worden beantwoord. Dat kan ook een reden zijn om iets als spam te bestempelen. Het heeft weinig zin als je geen interactie krijgt. Ik hoorde dat “Play en Produce” helemaal was uitverkocht. Waaraan is dat overdonderende succes te wijten denk je? Goede promo, goede affiche en de knowhow van Poppunt zelf! Ze draaien nu toch ook al een tijdje mee! Waarom ben je er naartoe geweest? Om bij te leren! ( lacht) Kan je even kort samenvatten wat je daar hebt gedaan? Ik heb voornamelijk geluisterd naar de sprekers die er kwamen. Heb ook vlug even rondgeneusd op de beurs. Jammer genoeg waren er wel een paar dingen op het zelfde moment bezig dus heb ik niet alles gezien wat ik wou zien. Wat was er positief? Wat was er minder? Het aanbod was groot, misschien wel te groot. Less is more! Misschien waren minder sprekers en meer tijd voor de sprekers wel beter geweest. Ook had men misschien wat meer de klemtoon moeten leggen op ‘wat’ in plaats van op het ‘wie’. Men pakte namelijk meer uit met de namen van de sprekers dan met de inhoud van de lezingen. Ik vond ook

32

dat het evenement een ietwat commercieel karakter had maar om eerlijk te zijn stoorde dit zeker niet. Over de rest kan ik niet veel kwijt omdat ik het niet bijgewoond heb. Maar het aanbod was zeker ruim. Van beginners tot gevorderden; je kon er zeker iets bijleren! Zoals ik gedaan heb, ik heb er me geen seconde verveeld! Waren er veel mensen van het forum aanwezig? Jammer genoeg heb ik maar twee mensen van het forum op het event ontmoet. Er was zoveel volk dat ik er misschien wel enkele ben mislopen. Ik weet wel dat er iemand van het forum optrad op dit event. (Kristof Lauwers met zijn noise project) Ik denk dat het geringe bezoekersaantal voornamelijk kwam door de “affiche”. De meeste sprekers waren namelijk meer namen uit de ietwat commerciëlere elektronische muziekstromingen. Dat spreekt, denk ik, de meeste mensen op het forum minder aan. Men durft wel eens wat puristische trekjes te vertonen op C.E.L.L. Ik maak er me zelf ook wel eens schuldig aan, laat dat duidelijk zijn! ( lacht) Bedankt voor dit interview! Graag gedaan, succes met de thesis!

33

2.3.8

Conclusies

Wisper wil in geen geval de boot missen in de digitale revolutie. Daartoe worden constant stappen ondernomen. Het is geen goed idee al teveel in te spelen op trends. Die zijn veel te grillig om een blijvende waarde te hebben. Het woord trendy heeft bijgevolg een lege bijklank. Maar het is niet altijd mogelijk op voorhand in te schatten of iets een voorbijgaande trend is of een cultureel fenomeen met een duurzame waarde. Nieuwe technologieën worden ontwikkeld in een sneltempo. Enkele van die nieuwe technologieën hebben nu al hun blijvende waarde bewezen in cultuurfenomenen die verder gaan dan het materiële, en dus veel verder gaan dan trends. Jongeren zijn early adopters en kunnen het best van al met nieuwe media zoals het internet omgaan. Internet is in de leeftijdsgroep van 15 tot 25 het populairste medium, voor televisie dus! Jongeren gaan er heel natuurlijk mee om, en vinden het normaal dat alles een plaats heeft op internet, ook kunst en cultuur. De favoriete onderwerpen die men zoekt op internet zijn muziek en evenementen. Muziekevenementen moeten bijgevolg ook erg goed scoren. Cyberspace is naast een communicatiemiddel voor jongeren ook een ideaal middel en platform voor allerlei kunstuitingen. Er vormen zich online gemeenschappen die elkaar erin ondersteunen. De slaapkamers of later ‘koten’ van jongeren zijn dé veilige havens van waaruit heel wat cultuurconsumptie- en productie uitgaat. Daar vloeien digitale ruimte en fysieke ruimte moeiteloos door elkaar, ze staan in directe invloed van elkaar. Ook productie en consumptie van muziek vloeien steeds meer door elkaar. De meeste jongeren luisteren niet meer naar volledige albums, maar zappen steeds van stijl naar stijl door zélf eigen playlists samen te stellen. De DJ ‘produceert’ letterlijk met twee geconsumeerde entiteiten een nieuwe. De DJ en producer kregen – o.a. door het beschikbaar worden van goedkope muzieksoftware én uiteraard het internet elk opnieuw hun eigen rol en status. De manier waarop muziek wordt geconsumeerd veranderd zienderogen. Netlabels zijn aan een opgang bezig. Het zijn online labels die hun muziek via digitale – meestal mp3-formaat aanbieden. Vaak bieden zij hun muziek gratis aan. De artiesten werken meestal via een creative commons license. Netlabels zijn ontstaan bij kleine elektronische muzieklabels. Dat is logisch als je bedenkt dat de computer zowel hun communicatiemiddel, als hun middel tot kunstproductie is (muziekinstrument in dit geval). Bedroom producers en andere muziekliefhebbers hebben contact met elkaar via allerlei online gemeenschappen of fora die allerlei handige dingen uitwisselen. Informatie, feedback, tips, samples, etc. Ze zijn een waardevol promotool voor evenementen en workshops.

34

2.4 2.4.1

DE

WAAR NE MING V AN MUZ IEK

Inleiding

De waarneming staat aan het begin van de beleving. Mensen worden in het dagelijkse leven voortdurend omringd door allerlei prikkels. De prikkels worden door onze zintuigen opgevangen. Het zenuwstelsel zorgt ervoor dat deze prikkels vervolgens bij onze hersenen terecht komen. De hersenen merken de prikkels op en nemen het waar. Dit proces noem ik dus de ‘waarneming’. Als de prikkels zijn waargenomen volgt een tweede stap. Dit proces is de ‘begripsbepaling’. Elke waarneming krijgt ook een betekenis. Welk begrip we aan deze betekenis geven, wordt door twee dingen bepaald. Namelijk: Het geheel waarin zich de informatie voordoet (de context). Herinneringen van ervaringen van eerdere waarnemingen (het geheugen). ‘Waarneming’ en ‘begripsbepaling’ vormen uiteindelijk een geheel dat ik de beleving noem. Als er verschillende prikkels tegelijk worden verwerkt, noem ik de betekenis die ze krijgen, en de prikkels zelf: de totaalbeleving.

2.4.2

Drie zintuigen

We hebben vijf zintuigen die elk hun belang hebben. Voor de beleving van muziek zijn er slechts drie van belang. Nu “zie” ik u denken, we hoeven muziek toch alleen maar te horen. Uiteraard is het gehoor het meest vanzelfsprekende. We kunnen muziek echter ook voelen. Bastrillingen zijn letterlijk voelbaar op je trommelvliezen, doorheen je hele lichaam, en zelfs tot in je ingewanden. Ook doven kunnen een avond dansen in een discotheek, club of op een fuif. Ze voelen het ritme en de bas; wat genoeg kan zijn om het zogenaamde trance-effect te krijgen. Een repetitief ritme en een zware bas zijn sensaties die voor veel jongeren een rustgevend en tegelijk een stimulerend gevoel geven. Zware bassen zijn dan ook niet weg te denken uit hedendaagse muziek. Vaak is er niks meer te horen dan een ritme en een baslijn, in sommige genres aangevuld met andere elementen als zang, raps, enz. Deze ontwikkeling is in Westerse muziek betrekkelijk nieuw en hangt nauw samen met de opkomst van allerlei “dancefloor-cultures” (hiphop en techno met haar vele varianten) De vaak anonieme status van de DJ of elektronische muziekproducer zorgde voor een grotere nadruk op zowel het gevoel als gehoor. Dit boven het zicht; dat in de meeste andere popmuziek veel meer aandacht vraagt én krijgt! Wat er te zien is, speelt voor veel jongeren in grote mate in hun totaalbeleving van de muziek. Het belang van een professioneel uitziende videoclip met een sexy popster in de hoofdrol bewijst al decennia zijn impact in verkoopscijfers. Het zien, heeft al eeuwenlang de bovenhand in de westerse cultuur. Het luisteren, komt niet alleen voor veel jongeren op de tweede plaats, het is hen zo aangeleerd door voorgaande generaties. Het is niet zo dat deze evolutie begon met de komst van de televisie. De causale wetenschappen stoelen volledig op de cultuur van het zien. We geloven alleen wat we met onze eigen ogen kunnen “zien”, niet wat we kunnen horen. Zelfs wetenschappers die zich toeleggen op de studie van de klank zoals accoustici, hebben de gewoonte om alles in grafieken, tabellen en andere visuele hulpmiddelen uit te drukken. Ook onze taal staat bol van de uitdrukkingen en woorden die het zicht verheerlijken. “een andere kijk op”, “je blik richten”, “over het hoofd zien”, “ik heb er geen zicht op”, “jezelf verkijken op iets”, “we zien wel”, “je ogen sluiten voor”, “op het eerste gezicht”, “het schijnt zo te zijn”, “blinde vlek”, Ook woorden als ontzag, gezag, aanzien, doorzien, bezien, overzien, beogen, ooggetuige, verschijnsel, beschouwen, aanschouwen, oogopslag, ogenschijnlijk, wereldbeeld, inbeelden, verbeelden, denkbeeldig, inzicht, opmerken, aanblikken, etc. Het is teveel om op te noemen. Als we zaken onder woorden moeten brengen die te maken hebben met horen of luisteren dan “blijkt” al snel dat we ons moeten behelpen met woorden die eigenlijk doelen op het zien.

35

Taal is altijd een symbolische uitdrukking van wat leeft in een cultuur. De nadruk op het visuele is overduidelijk in de onze. De popart van de jaren ‘60 maakte ons voor het eerst duidelijk hoe belangrijk de verpakking was in het totale plaatje. Het ontstaan van massaproductie en de daarmee gepaard gaande reclame bracht ons geliefkoosde zintuig nog meer “in de kijker.” De komst van de televisie was niet de oorzaak van die visuele dominantie, maar gaf wel een enorme boost aan deze tendens die al eeuwen aanwezig was. Het succes van dit medium kan er wel deels mee worden verklaard. Er is steeds geluid en beeld tegelijk aanwezig, maar toch ga je televisie “kijken”. Bij het televisiekijken wordt sowieso al een begeleidend horen verondersteld. Zelfs in de tijd van de stomme film merkte men al snel dat de beelden moesten worden begeleid en versterkt door (meestal piano-) muziek. Het een interessant experiment de ogen te sluiten tijdens het zappen op televisie. Zo kan je erg geconcentreerd luisteren naar zaken die we normaal vooral met de ogen waarnemen. Muziek, een talkshowhost, flitsende jingles6, de lachband, het applaus, een dichtslaande deur, de ruis van de wind, luide machines... Het belang van luisteren wordt pas echt duidelijk als je een film eerst beluistert zonder beeld om daarna vergelijkend, dezelfde film te bekijken zonder klank. Het valt op hoe de klanken zonder beelden enerzijds bevreemdend werken, maar anderzijds weet je wel meestal erg goed welk gevoel men wil opwekken bij de “kijker”. Het oor is veel eerder dan het zicht gericht op emotie. Wanneer je een film bekijkt zonder de klank lijkt alles vlak. Zelfs al kijk je geconcentreerd naar een spectaculaire achtervolgingscene, zonder de spannende muziek is er nog weinig spannends aan. De klankband is dus een veel doorslaggevender aspect in de totale beleving dan er aandacht aan wordt geschonken. Het hoorbare wordt te vaak achteruit geschoven als een bijkomstigheid. Geluiden dringen nochtans zo diep door dat het me duidelijk lijkt dat het auditieve aspect minstens evenveel aandacht verdient dan het visuele.

2.4.3

geschreven tekst versus beeld en klank.

Jongeren prefereren sterke beeldtaal – begeleid door (of zelfs onder leiding van) klank!boven tekst. Ze nemen zich niet snel de moeite iets te lezen, omdat ze op school al zoveel worden of werden verplicht om te lezen. Sterke beelden echter overspoelen, en zeker met de juiste klanken of muziek erbij, wordt het een totaalbelevenis die op verschillende manieren tegelijk het geheugen binnendringen. Door het lezen zullen misschien de details beter worden onthouden, maar het blijkt veel moeilijker jongeren tot lezen aan te zetten dan ze uit te nodigen hun aanwezige visuele geletterdheid te gebruiken. ( Devos, 2004, p 45) liefst niet teveel geschreven woorden dus, en des te meer beeld (en klank!)

2.4.4

muziek versus lawaai.

“Zet dat lawaai af!”: een opmerking die wel erg populair lijkt bij ouders als hun tiener of adolescente kinderen hun muziek te luid spelen. Is dat een bewijs van het bestaan van een generatieconflict? Hebben zij dan geen gelijkaardige opmerkingen gekregen van hun ouders toen ze naar hun eerste elpee van de Rolling Stones wilden luisteren? Of is het nu gewoon echt lawaai?

6

is een kort muziekje ter bevordering van de herkenbaarheid van een bepaald radioprogramma, zender, of dj en de vlotheid van presentatie van een programma,

36

Sinds het begin van de industrialisatie en zeker vanaf de tweede industrialisatiegolf tot nu is er een opmerkelijke toename van lawaai in de wereld. Verstedelijkte gebieden - zoals je ongeveer heel Vlaanderen kan noemen - zijn een bron van oorverdovend lawaai. Alleen zijn we er zo gewend aan geraakt dat we het nauwelijks nog horen. Het constante kabaal is iets dat bij het leven hoort, denken we. Volgens Joachim-Ernst Berendt gaat het om akoestisch afval die de lucht vervuilt. (Berendt, 1989, p 212) Hoorbaar vuilnis dat ieder hoekje van de stad vult. Volgens hem is dit nog een duidelijk teken van visuele dominantie in onze cultuur. Zichtbaar vuilnis mag niet zomaar in de stad of in huis blijven slingeren, maar dat constant lawaai ons omringt, lijkt (sommigen onder) ons minder te deren. Er wordt alleszins veel minder rekening mee gehouden. Ik zit nu in een ruimte zonder muziek. Ik ben zelf muisstil, op het geluid van mijn typende vingers en mijn ademhaling na. Maar als ik luister naar de “stilte”, merk ik meteen dat er auto’s en pratende mensen passeren op straat. Allerlei slecht gesmeerde studentenfietsen maken elk hun unieke geluid als ze voorbij trappen. Ik hoor de laptop ook zoemen, maar dat merk ik nu pas op. De stereo-installatie staat er dood bij. Ik had hem nog speciaal uitgezet, maar aangezien hij nog stroom krijgt gaat ook deze machine rustig door met zoemen. De gaskachel piept en fluit en geeft af en toe een luide knal. Intussen hoor ik in de verte ook een autoalarm, dat mijns inziens weinig effect kan gehad hebben, aangezien het ding minimaal vijf minuten aan een stuk door alarmeerde. Amerikaanse accoustici schatten dat de lawaaiberg in de meeste Amerikaanse steden gemiddeld een halve tot een hele decibel per jaar groeit. Dat is waarschijnlijk ondertussen zelfs al veel meer geworden. Er is een exponentiële groei van technologische vernieuwingen aan de gang, er zijn dus nog zoveel meer van die lawaaierige toestellen in de wereld. Over het verontrustende fenomeen van de “loudness war” in de muziekindustrie heb ik het later nog. Een ding is zeker: er is constant lawaai. Het zijn de onaangename bijwerkingen van alle technologische remedies van onze tijd, maar we moeten ermee omgaan, willens nillens. En hoe gaan jonge muzikanten en muziekfanaten ermee om? Net zoals met andere vervuiling: we recycleren het! Jongeren geboren in de jaren ’80, groeiden op te midden van al dit hoogtechnologische en industriële geluid. Het logische gevolg daarvan was dat zij hun oren anders moesten leren gebruiken. Ze moesten al het lawaai dat hun hele leven al had omringd een plaats kunnen geven. Het is een verklaring voor het ontstaan van industrieel klinkende muziek in allerlei vormen. Bijna alle muziek is tegenwoordig “elektronische muziek.” Zelfs in rock en pop zijn er nog weinig succesvolle bands of artiesten die geen elektronische elementen gebruiken. Verder zijn er heel wat succesvolle rockbands die zo onnatuurlijk (digitaal) zijn opgenomen en gemasterd7 (zie 4.5) dat ze bijgevolg ook volstrekt elektronisch klinken. Stukjes pure noise 8worden niet meer geweerd in popsongs. Radiojingles en de klankband van reclames op MTV zijn ook vaak korte stukjes “studionoise”: gewoon wat ruis, of flitsende futuristische geluiden. De muziek scheurt, ruist, piept en kraakt, en niet alleen meer de experimentele avant-gardemuziek! Jonge mensen kunnen dat soort geluiden over het algemeen beter plaatsen, want ze zijn er – nog meer dan vorige generaties- middenin opgegroeid. Ook “8-bit” geluiden zijn alomtegenwoordig in hedendaagse popmuziek. “8-bit muziek” of “chiptune” klinkt als de Atari’s, Game Boys en andere spelcomputers waarmee we ons als 7

Mastering is het (tegenwoordig vaak digitaal) afwerken van een (geluids)mix naar een constante totaalklank. Hierbij wordt de verhouding tussen alle frequenties beluisterd en zichtbaar gemaakt en wordt er met diverse tools, (zoals een equalizer), hardware en software, kleine klankcorrecties gedaan. 8

Noise is een kunstmuziekstroming die uitstekend wordt gekenschetst door de Engelse naam: noise betekent ruis. Het is vaak moeilijk te beluisteren muziek waarbij wordt gezondigd tegen alle regels die traditioneel in de muziek gelden. Veel geluiden van niet-muzikale bronnen worden gebruikt in noise-muziek

37

kind – vaak tot grote frustratie van onze ouders - uren hebben uitgeleefd. 8-bit bestaat nu in pure vorm als jongerensubcultuur: Micromusic is een internationale 8-bit online gemeenschap en netlabel, van jongeren die muziek maken door het manipuleren van game boys of andere oude computerspellen. Maar de Game Boy heeft zijn sporen ook nagelaten in commerciëlere muziekgenres. Dit soort “speelgoed”geluidjes zijn tegenwoordig terug te vinden in heel wat R ’n B, hiphop, electro, rock, etc. Ik denk dat jongeren nostalgisch zijn naar hun kindertijd, toen de technologie nog iets minder ver stond. Men leerde als kind luisteren naar deze eigenlijk verarmde geluiden, en linkt deze geluiden nu met spelen, en kinderlijk plezier. Al blijft het een zeer subjectief gegeven, kan ik toch zonder schroom zeggen dat er een grote uitbreiding is geweest van wat men algemeen aanvaardt als muziek, in plaats van lawaai. Dat muziek steeds sneller, harder en luider gaat kan ook in deze context worden verklaard. Sneller en harder: zowel het levenstempo als het productieproces gaat steeds sneller. Verder is het ook typerend voor jeugd om nood te hebben aan muziek die hard, snel en agressief klinkt. Deels omdat ze daar hun buitensporige energie mee kwijt kunnen, en anderzijds omdat ze zich daarmee kunnen onderscheiden van de vorige generaties. Nu we ongeveer een halve eeuw popmuziek verder zijn is het logisch dat de “rock ’n roll” van de eerste jeugdgeneratie klinkt als rustige muziek in vergelijking met “speedcore9”, om maar iets te noemen. Generatie na generatie moest immers weer iets harder en sneller vinden om de vorige te kunnen choqueren, of zich op zijn minst te onderscheiden. Maar de muziek wordt ook steeds luider en minder dynamisch; daarover meer in de volgende paragraaf over “loudness war”

2.4.5

“Loudness war”

In het Amerikaanse muziekblad Rolling Stone verscheen eind december een interessant artikel getiteld: “The Death of High Fidelity.” In het artikel wordt de manier van opnemen besproken van de huidige cd’s die op de markt verschijnen. En, daarmee samenhangend, de geluidskwaliteit van die cd's. Daarmee is het niet al te best gesteld. Er spelen twee belangrijke factoren mee in de mastering van de huidige commerciële uitgaven: de strijd om de luidste cd en het optimaliseren van een cd voor de weergave op MP3 spelers en aanverwanten. Het optimaal weergeven van een album via de iPod vraagt namelijk om een andere mastering dan voor een uitgave op compact disc. Is dat dan niet hetzelfde?, zult u zich misschien afvragen. Tot op heden wordt muziek op de iPod (en aanverwanten) door gebruikers voornamelijk in het MP310 of AAC 11 formaat opgeslagen. Beide formaten zijn zogenoemde 'lossy' formaten: bij het comprimeren gaat daadwerkelijk informatie verloren. En eenmaal verloren informatie is niet meer terug te halen. Het gevolg van deze wijze van compressie: het verlies 9

een muziekgenre, gekarakteriseerd als een zeer snelle variant van terrorcore met veel industriële geluiden. Het aantal beats per minute (BPM) is extreem hoog en varieert van ongeveer 250 tot 1000. Korte stukken Speedcore worden soms in hardcore gebruikt als tussenstuk. 10

MPEG-1 Layer 3 is een manier om geluid te comprimeren en is dus een broncodering-techniek. De veel gebruikte afkorting is MP3. Dit is een MPEG (Motion Picture Experts Group) standaard uit 1992, waarvan implementaties bestaan sinds 1994. 11

Advanced Audio Coding (AAC) is een MPEG-4 tegenhanger geworden van het populaire MP3 audio-formaat. Anders dan MP3 ondersteunt AAC multi-kanaals audio tot maximaal 48 full frequency channels. Een 192 kbps MP3 geluidsfragment zal ongeveer dezelfde kwaliteit hebben als een 128 kbps AAC bestand, waarbij het AAC bestand kleiner in omvang zal zijn en dus een efficiëntere datacompressie (40% kleiner) en een betere geluidskwaliteit heeft dan MP3.

38

aan dynamiek, het verlies van hoge tonen en een véél 'vlakker' geluid. Hoe hoger de compressie - de lage kbps waarden - hoe groter het verlies. Nu zal de gemiddelde jongere zich daar niet druk over maken, op zijn/haar MP3 speler met standaard oordopjes zal het verschil nauwelijks waarneembaar zijn. Maar voor consumenten met een goede audioinstallatie is dat onverteerbaar. Nu lijkt de oplossing eenvoudig: gewoon geen MP3 of AAC files gebruiken op die installaties. Maar daar komt de mastering van moderne cd's om de hoek kijken. Daar wordt namelijk steeds vaker rekening gehouden met het steeds populairder worden van de 'MP3-speler'. Tekortkomingen in de MP3 worden op voorhand gecompenseerd, met als gevolg dat die compensatie voor weergave via niet-MP3 spelers afbreuk doet aan de uiteindelijke weergavekwaliteit. Ik probeer het fenomeen van de loudness war op een heldere manier uit te leggen zonder al te veel techniciteit of jargon te vervallen. Luidheid of loudness is een grootheid die op een objectieve manier het subjectief beleefde geluidsniveau weergeeft. De luidheid wordt bepaald voor een persoon met gemiddeld gehoor. Platenmaatschappijen maken cd’s tegenwoordig zo luid mogelijk om de aandacht van de luisteraar te krijgen. Door middel van de ‘dynamic range compression’ techniek wordt ervoor gezorgd dat het verschil tussen de zachte en harde klanken in een muziekstuk kleiner wordt. Echte dynamiek, (het verschil tussen de hardste en de zachtste passage op een cd) gaat daarmee verloren. Als je de dynamiek constant maakt gaat het voor het brein na een tijd monotoon klinken. Een groot verlies voor de serieuze muziekliefhebber, aangezien akoestische details en dynamiek voor een grotere muzikale beleving zorgen. De meeste luisteraars zullen dit niet echt bewust horen, vaak zullen ze wel de drang voelen om te ‘skippen’ naar een volgend nummer. Dat noemt men ook wel eens “luistermoeheid.” (Vos, 2008) Onderstaande figuur toont de vermindering in dynamiek aan, door de jaren heen. Op de geluidgolf van een popsong in ’83 staat de muziek stiller, maar kan je zeer goed de hoge en lage pieken onderscheiden. Dat zorgt voor intensiteit en een mooie dynamiek in muziek. Een gemiddelde commerciële muziekproductie ziet er tegenwoordig volledig vlak uit. Wat wil zeggen dat alle volumes zo hoog mogelijk gepusht zijn, maar dat er geen enkele ‘ruimte’ in de productie zit. Na verloop van tijd heeft dat een zeer enerverend effect, zelfs al is de muziek zélf (de compositie van het nummer, de muzikanten, …) erg kwalitatief. De productie staat zo luid dat er geen plaats meer is voor pieken in de golf. De dynamiek gaat verloren en de muziek boort zich op agressieve wijze ‘als één blok’ in je trommelvliezen.

www.whitwell.ndo.co.uk

39

Een vriend/student producer getuigt: “Ik had onlangs een interessant gesprek gehad met een collega over luidheid, en de perceptie ervan, en het dilemma dat je enerzijds hard wilt, maar dat dit tegelijk doofheid oplevert. Ik zit zelf met dat dilemma. Ik ben jong en ga graag uit. Ik hou van zware bassen die tot diep in mijn hersenen meetrillen, maar anderzijds weet ik dat het de muziek minder dynamiek geeft en het mijn gevoelige oren doof maakt. Ik vroeg me plots af : zou je geluid zo kunnen laten klinken dat het harder lijkt dan het is? Waar zit de perceptie van luidheid eigenlijk? Het is duidelijk dat het niet alleen aan volume of geluidsdruk ligt. Ik heb het ooit uitgetest op een feest dat we zelf gaven. De muziek die we speelden had ik voorbewerkt. Ik bereikte exact wat ik wilde: Het geluid klonk open en transparant. Er was ‘ruimte’. Het klonk onschadelijk, eigenlijk een beetje te goed. Op de dansvloer maten we 96 tot 102 dBA, ruim boven de norm, absoluut schadelijk op de langere duur, maar de mensen kwamen klagen dat het zo zacht stond! We hebben aan de klagers laten zien dat we op 102 dBA zaten en ze dan gevraagd waarom ze het dan toch te zacht vonden. Ze zeiden: "We kunnen elkaar op de dansvloer op een meter afstand nog gewoon verstaan!" Een aspect van luidheid is dus het blokkeren van spraak. We hebben de tonen rond 300Hz harder gezet, en zo de spraak gemaskeerd. Pratende mensen gingen dichter bij elkaar staan, en de klagers waren erg tevreden. Op de meter lazen we nog steeds 102 dBA, wat de verbazing van de klagers wekte. "Maar wat hebben jullie dan veranderd?" Het geheim was dat we de lage tonen niet zo hard hadden gezet, maar niet iedereen was tevreden. "De openheid is weg, en ik heb nog niet het gevoel dat het harder staat, want ik voel de muziek niet." zei hij, op zijn borstkas kloppend. We hebben er laag in gedraaid, en dat hielp. Perceptie van luidheid zit dus ook in de borstkas: We willen de bassen voelen!” (David Vermandele, 2008)

2.4.6

conclusies.

In de muziekbeleving van jongeren zijn er drie zintuigen van belang. Op de eerste plaats komt uiteraard het gehoor. We luisteren naar muziek. Wat we kunnen zien heeft traditioneel ook een grote impact op de totaalbeleving, vooral sinds het ontstaan van popmuziek wordt hier buitensporige aandacht aan gegeven. Onder invloed van de vaak anonieme status van de DJ of elektronische muziekproducer verschoof de nadruk voor een groot deel jongeren van het zien als tweede belangrijkste zintuiglijke ervaring, naar het voelen. Basfrequenties en ritmes staan voorop. Het zicht wordt in de westerse wereld al eeuwen als het “hoogste” zintuig beschouwd. Het hoorbare wordt minder serieus genomen dan het zichtbare of er wordt alleszins veel minder aandacht aan geschonken, met alle gevolgen van dien. Jongeren die opgroeiden met enkele uren per dag televisie zijn minder geïnteresseerd in het lezen van teksten, maar visueel geletterd zijn ze wel. De postindustriële wereld is een bron van geluidsvervuiling, lawaai. Jongeren zijn middenin al deze hoogtechnologische geluiden opgegroeid. Ze hebben hun gehoor er bijgevolg aan aangepast. Jongeren recycleren het lawaai dat hen dagelijks omringt tot muziek. De grenzen van wat muziek wordt genoemd in tegenstelling tot lawaai zijn verschoven. De muziek gaat steeds harder, sneller en luider. Dat heeft iets te maken met de neiging van jongeren om zich te willen afzetten tegen vorige generaties met snellere of hardere muziek. Dat de eerste jeugdmuziek minder hard klinkt dan die van nu hoeft dus niet te verwonderen. Dat ze steeds luider klinkt en minder dynamisch heeft te maken met het bijzonder verontrustende fenomeen van de “loudness war”. Commerciële muziekproducties worden steeds

40

luider gemaakt, wat een groot verlies aan dynamiek in de muziek tot gevolg heeft. De muziek boort zich op een ietwat enerverende wijze in je trommelvliezen. Dit zal voor een leek misschien niet meteen opvallen, maar ‘luistermoeheid’ het uit zich wel in de neiging constant te ‘zappen’ tussen nummers.

41

3

DEEL 3: PRAKTIJK EN REFLECTIE

3.1

I NLEID ING

Tijdens mijn stage bij Wisper vzw ben ik ingeschakeld in een onderdeel van de werking die men kwaliteitszorg zou kunnen noemen. (De Braeckeleer, 2006) Er werd me gevraagd te onderzoeken wat er leefde in en rond Gent op vlak van muziekeducatie, om van daaruit een analyse te maken van ons eigen open aanbod van muziek in Gent. Wisper vzw zat op dat moment in een overgangsperiode. Ik kwam terug als tweede jaarstagiaire in een periode waarin Wisper heel wat nieuw personeel had aangenomen. Al deze nieuwe mensen moesten- net als ik- nog hun weg zoeken in het reilen en zeilen van de organisatie. Ik werkte nauw samen met Gert Decoster bij het ontwikkelen van het nieuwe luik in het open aanbod rond elektronische muziek. Dat was een boeiend proces, maar het was voor ons beiden een zoektocht. Ik zag in dat het voor Gert heel belangrijk was, zeker in deze fase, dat hij zijn eigen ding kon doen. Ik ben in de mate van het mogelijke een steun geweest, en heb geholpen enkele knopen door te hakken. Mijn bijdrage lag verder vooral in het helpen ontwikkelen van een toekomstvisie rond muziekeducatie voor Wisper. Het heeft ook een hele tijd geduurd vooraleer ik mijn eigen plaats in de organisatie had gevonden. Dat kwam door inter-persoonlijke omstandigheden, de aard van het werk, maar ook de drukke agenda’s van het personeel en een zekere onwennigheid van mijn begeleider. Er was, zoals ik eerder vermeldde, nog een grote onzekerheid over welke kant men wilde opgaan met het educatieve luik “muziek” in Gent. Het aanstellen van een nieuwe hoofdverantwoordelijke betekent in ieder geval een nieuwe invalshoek voor het werk. Het werk dat Gert te doen stond moest kunnen verderbouwen en aansluiten bij wat Bart Callebaut al was begonnen. Het is belangrijk dat er een eenheid zit in wat Wisper vzw aanbiedt. Er werd echter niet verwacht van Gert dat hij zich als een tweede Bart zou profileren. Het was wel degelijk de bedoeling dat Gert zijn eigen visie, voorkeuren en authenticiteit zou laten doorschemeren in de programmatie. Hieronder is een interview met Gert Decoster weergegeven, ter verduidelijking van zijn rol en visie. Ik geef nadien ook nog een beschrijving van mijn persoonlijke proces, van dagelijkse praktijk tot het werk dat u nu kan leest. Verder geef ik nog enkele praktijkideeën mee.

42

3.2 3.2.1

I NT ERVIEW G ERT D ECOST ER Inleiding

Ik werkte tijdens mijn stage nauw samen met Gert Decoster. Aan het eind van mijn stage nam ik een interview met hem af. Ik achtte het nodig om zijn rol binnen Wisper en zijn visie op muziekeducatie scherper te stellen. (11/03/08)

3.2.2

Interview

Ik heb eens horen vallen in de wandelgangen dat er gedurende een korte periode wel een andere inhoudelijke verantwoordelijke was voor het luik muziek in Gent. Dat was een tijdje voor jouw komst. Waarom zocht men iemand nieuw? Men was twee jaar geleden of een jaar geleden op zoek naar een muziekverantwoordelijke. Dat is eerst Joris geworden. Uiteindelijk had Joris niet genoeg tijd om zijn taken bij Wisper te volbrengen wegens verantwoordelijkheden buiten Wisper en ben ik het geworden die zijn taak heeft overgenomen. Waarom men een verantwoordelijke voor muziek heeft gezocht speciaal voor Gent heeft te maken met landelijke spreiding. Het hele verhaal gaat als volgt: Wisper werd gevraagd om samen te smelten met ICVA hier in Gent. ICVA was enkel actief rond theater en woord, als ik me niet vergis. Dat wilde zeggen dat Wisper haar landelijk aanbod wou vergroten. Ik heb het hier dus over het open aanbod. Een groter aanbod, betekent vergroting op alle vlakken. Ook een vergroting van het aantal deelnemers, dus ook een grotere nood aan opvolging. Bart mijn collega in Leuven, kon dat niet allemaal alleen meer opvolgen. Vandaar dat Wisper mij aannam, voorlopig nog in opleiding, maar op termijn ook zelfstandiger en zelfstandiger, zodanig dat we op termijn als tandem kunnen opereren, zowel rond het Leuvense als in het Gentse. Wat is jouw achtergrond met betrekking tot studies en werkervaring? Ik heb aan het muziekconservatorium gestudeerd. Mijn brede opleiding was muziekproductie, die studies zijn vooral gericht is op het technische aspect in de studio, en het technische aspect van voorbereiden en afwerken van opnames. Dat is dus een muzikale opleiding. Qua werkervaringen betreft het freelancewerk als technieker en/of muzikant enerzijds, en anderzijds verschillende interims in het onderwijs. Die samensmelting was erg welkom om hier te kunnen beginnen bij Wisper. Wat was je ervaring in het onderwijs? Ik gaf muzikale opvoeding in een middelbare school. Welke meerwaarde kan je bieden voor Wisper gent? Ik meen mij te herinneren toen ik de SWOT-analyse van Bart las over muziek, dat een van de zwaktes was dat Wisper geen kennis had van elektronische apparatuur en meer bepaald computers om muziek mee te maken. Daar kwam meer en meer vraag naar dus ging men specifiek naar iemand op zoek die daar iets vanaf wist. Dat is nu net een deel van

43

mijn vooropleiding geweest. Ik ben er dus vrij zeker van dat ik een sterk aandeel zal hebben in het aanbod rond elektronische muziek en uiteraard in de opvolging er rond. En daar ben je al volop mee bezig trouwens. Ja, samen met jou hé, waarvoor dank trouwens! (lacht) Staan jouw inhoudelijke keuzes helemaal los van die van Bart in Leuven? Het is maar sinds enkele weken dat ik stilletjes aan een eigen pad begin te vinden in die inhoudelijke invulling. Ik heb nog veel te leren van Bart qua werkervaring. Wat ik wel fijn vind is dat Bart in mijn ogen er ook op let dat ik mijn eigen inhoudelijk aanbod kan kleuren. We hebben onlangs nog een vergadering gehad. De belangrijkste vraag die daarin aanbod kwam was: “wat wil jij doen?” Dat is eerst confronterend, maar wel de juiste vraag om te stellen van zijn kant. Hij wil er dus over waken dat ik op termijn echt mijn eigen zin kan doen op inhoudelijk vlak. Dus ja ik ben onafhankelijk in mijn keuzes. Maar tevens ook neen, want ik heb nog veel te leren en ik krijg soms raad en voortstellen van Bart waar ik ook rekening mee houd. Denk je dat er nood aan is aan een gemeenschappelijke visie voor Leuven en Gent qua aanbod muziek? Amai, goede vraag. Ik denk in zekere zin wel. Je kan een visie bouwen die het geheel van Wisper bewaakt. Daar geloof ik in. Als we zouden ophouden met elkaar te communiceren, of als er geen gemeenschappelijk antwoord meer zou zijn op de vraag “wat is Wisper?” dan zouden Gent en Leuven uit elkaar groeien. Dat kan zeker de bedoeling niet zijn. Maar wanneer ik denk aan het open aanbod, ligt het anders. De steden zijn anders, het omringende aanbod is anders, het publiek is anders. Het is dus niet onwaarschijnlijk dat er twee verschillende visies leven bovenop dezelfde grote onderstroom. Dat zich dat uit in het aanbod is dan ook wenselijk. Om een voorbeeld te geven- Bart is bezield van zingen en a capella, ik ben bezield van experimentele elektronische muziek a la John Cage. Dat staat nu nog in de startblokken, maar ik denk dat ik hier wel mijn stokpaardje van kan maken, net zoals Bart dat in Leuven de laatste 15 jaar voor a capella heeft gedaan. Ik denk dat het een organisch proces is dat zich stap per stap ontwikkelt, zonder dat het hoeft te betekenen dat we totaal uit elkaar groeien qua visie. Uit de cijfers is gebleken dat er de voorbije twee jaar 15 cursussen zijn afgelast in Gent, op een totaal van 42 cursussen. Er zijn er dus heel wat opgestart, maar ook een groot deel afgelast. Ja, het is misschien wel interessant om daar nog een ander cijfer naast te plaatsen en dat is het aantal deelnemers. Ik spreek alleen maar over Gent. Echt representatief kan je cijfers niet noemen, want we kunnen slechts drie jaar teruggaan. Per jaar zijn het aantal deelnemers wel telkens gestegen. Van ongeveer 80 naar 120. Het aantal cursussen die zijn doorgegaan stijgt mee, dus dat is allemaal positief. Als je daarnaast nog eens vergelijkt hoeveel cursussen er zijn geprogrammeerd in het totaal, zie je dat die groei iets te sterk is. Men heeft dus willen rekening houden met het stijgende aantal deelnemers maar men is een tikkeltje overenthousiast geweest. Dat verklaart waarom er zoveel cursussen zijn afgelast. We hebben binnenkort een vergadering. Ik denk dat dit een van de grootste werkpunten zal zijn. Het aanbod realistisch aanpassen aan het groeicijfer dus. Dat wil volgens mij concreet zeggen dat we volgend jaar kwantitatief hetzelfde moeten programmeren. Dan zal het misschien wel weer kloppen.

44

Welke vernieuwingen zijn er al doorgevoerd, ten opzichte van voor jouw komst? Wel, dat is op zich tot nu toe nog niet zo spectaculair geweest. Het najaar was eigenlijk nog geprogrammeerd door Bart. Hij wist wel al dat hij er een collega zou bij krijgen. Anders had hij het nooit zo vol gepropt, bij wijze van spreken. Het aanbod van het voorjaar van dit jaar is deels geprogrammeerd door Bart en deels geprogrammeerd door mij. Het enige waar ik mezelf echt kan in terugvinden, zijn de twee weekends muziek met de computer. Die zouden er nooit gekomen zijn, was ik hier niet geweest. En de cursus “liedjes schrijven”? Ja, dat is waar, dat was ik even vergeten. Het is alleen nog de vraag in hoeverre dat deze cursus kan doorgaan. Bart heeft een gesprek gehad met vzw Noisegate. Zij houden zich bezig met popmuziekeducatie. Zij hebben ook al enkele keren songwriting georganiseerd. Er is altijd vraag naar dergelijke cursussen, maar als het erop aankomt, komen er altijd maar 6 of 7 deelnemers. Dus dan is het de vraag of we beter kunnen gaan samenwerken met andere organisaties voor dit onderwerp om aan voldoende inschrijvingen te komen? Moeten we de formule aanpassen? Dat valt nog uit te zoeken in de toekomst. Bedankt voor dit interview Dat is graag gedaan, jij ook bedankt voor alle medewerking het afgelopen seizoen! Ook graag gedaan!

3.2.3

Conclusie

Er werd al een tijd gezocht naar een nieuwe stafmedewerker voor de discipline muziek van Wisper Gent. Men ging bewust op zoek naar een jonge muziekdocent die kennis had van de didactische principes en ook goed overweg kon met digitale muziektoepassingen. Gert Decoster paste perfect in dat profiel door zijn conservatoriumstudies ‘muziekproductie’ en zijn werkachtergrond in het onderwijs. Hij is verantwoordelijk voor enkele nieuwe thema’s in het open aanbod muziek, waaronder het totaal nieuwe luik rond elektronische muziek. Hij had op het moment van het interview al enkele eigen toevoegingen gedaan aan het aanbod, maar het grootste deel van de cursussen werden dat seizoen nog geprogrammeerd door Bart Callebaut. Het was nog zoeken op welke manier Gert, in de volgende seizoenen zijn eigen aanbod zou vormgeven. Er is nood aan een overkoepelende visie die in grote lijnen overeenstemt met die van Bart en Wisper. Maar de persoonlijke voorkeur en authenticiteit van Gert mag gerust in zijn programmatie vervat zitten, liefst zelfs. Gert gaf in dit interview aan gepassioneerd te zijn door experimentele elektronische muziek. Daar wil hij dan ook graag zijn stokpaardje van maken de komende jaren. Het was onder andere naar aanleiding van dit interview dat ik het idee kreeg voor mijn onderzoeksvraag. Hoe kan Wisper vzw een nieuw (jong) nichepubliek aantrekken voor het nieuwe luik rond elektronische muziek?

45

3.3 3.3.1

DE SWOT Inleiding

De hoofdbrok van mijn takenpakket bij Wisper bestond uit het inventariseren van het muziekeducatieve aanbod in en rond Gent. (zie bijlage 3) Ik onderzocht het omringende aanbod om van daaruit een SWOT-analyse te maken voor het muziekeducatieve aanbod van Wisper Gent. Dat deed ik als hulpmiddel ter ontwikkeling van een toekomstvisie voor Gert Decoster en Bart Callebaut, en dit in het kader van kwaliteitszorg ( zie 1.6 strategische doelstellingen) Ik onderzocht het toenmalige aanbod van muziek en maakte er een kritische analyse van. In dat proces heb ik mij ook een scherper beeld kunnen vormen van wat de huidige doelgroep is en hoe we die doelgroep mogelijks kunnen uitbreiden. Ik voelde toen al aan dat er een belangrijke doelgroep nog niet bereikt werd, maar het duurde nog even voor ik van dit onderwerp mijn prioriteit maakte. Alvorens het resultaat van mijn SWOT-analyse weer te geven kan ik best even wat tekst en uiteg geven bij het proces dat ik heb doorlopen.

3.3.2

Het proces van inventariseren en analyseren.

De eerste weken van mijn stage in 2008, was ik eerder overijverig maar onzeker over mijn werk. Dat sloeg nadien, gedurende een korte periode, over in een zekere verveling. Mijn initiële enthousiasme maakte beetje bij beetje plaats voor het besef dat deze studie een nogal droge bezigheid was. Ik had enerzijds het gevoel dat ik niet genoeg tijd had om de analyse op een correcte manier te doen, en anderzijds raakte ik gefrustreerd over het feit dat ik quasi enkel bureauwerk kon doen. Ik had ook het gevoel dat er van mij werd verwacht dat ik een hele thesis zou schrijven over enkel deze SWOT- analyse. Wanneer ik terugkijk naar de situatie moet ik toegeven dat het muren waren die ik zelf had opgetrokken. Het was zeker een richting die werd aangegeven, de nadruk kwam telkens weer op die SWOT–analyse te liggen. De keuze bleef echter de mijne. Ik denk dat ik teveel bezig was de verwachtingen van anderen in te lossen, waardoor ik mezelf de tijd niet gaf om zelfstandig na te denken over mijn proces. Waar wilde ik zelf naartoe? Wat vond ik zelf belangrijk? Ik weet nog dat ik er wel over sprak in de supervisie maar dat het een tijd heeft geduurd eer ik er iets over durfde te zeggen op mijn stage zelf. Naar aanleiding van een supervisiegesprek heb ik toch het initiatief genomen om een gesprek te voeren met mijn stagebegeleiders. Het begrip dat ik van hen kreeg, deed me beseffen dat ik best wat zelfzekerder mocht zijn. Ik was veel kwalitatiever aan het werk, dan ik zelf dacht. Ik begon toen ook in te zien dat mijn werk bijna ten einde was en moedeloosheid zou me niet helpen om de laatste loodjes te leggen. Vanaf dat moment ben ik wat minder hard voor mezelf geworden, en begon ik me ook meer te vermaken tijdens mijn stage. Ik kreeg vooral veel voldoening uit de vlotte omgang met mijn collega’s bij Wisper. Mijn stage was uiteindelijk erg leerrijk. Ik heb een groot inzicht gekregen in de sociaal-culturele sector, met de fraaie en de minder fraaie kantjes ervan. Om de praktijkervaringen die ik had opgedaan op mijn stage te verwerken in een thesis waar ook ikzelf plezier aan zou beleven, was nog een andere klus. Ik wist nog steeds niet goed hoe ik mijn praktijk zou doen aansluiten bij een onderwerp dat me echt persoonlijk boeide. Daarover heb ik lange tijd mijn hoofd gebroken. Ik heb gemerkt dat ik er bijzonder veel belang aan hecht, me persoonlijk betrokken te voelen bij wat ik doe. Ik kan gerust taken uitvoeren omdat men mij vraagt om ze te doen. Als ik er zelf ook het nut van inzie, heb ook meestal de neiging om mijn volledige inzet daarin te geven. Maar als ik te lang doe wat

46

van mij wordt gevraagd, zonder een behoorlijke intrinsieke motivatie, kan ik bijna niet anders dan op een gegeven moment blokkeren. Ik had blijkbaar een zekere afstand van mijn stage-ervaring nodig om mijn onderzoeksvraag te kunnen afbakenen. Ik heb lang gezocht naar een raakpunt om mijn persoonlijke passie- elektronische muziek- te kunnen koppelen aan de realiteit van mijn stageplaats enerzijds, en het sociale aspect ervan anderzijds. Ik wilde iets schrijven dat me persoonlijk boeide en tegelijk relevant is voor Wisper en het SCW. De toenmalige SWOT-analyse was een eerste aanzet om te beginnen nadenken over de doelgroep die Wisper bereikt. Ik vond het ook interessant om mee te denken met Gert Decoster en Charlotte Michils (die instaat voor promotie en externe communicatie) over hoe we effectieve doelgroepuitbreiding konden bereiken voor de cursussen muziek. Welke doelgroep was er? Welke doelgroep wilde men bereiken? Welke middelen er konden worden ingezet? Ik vermeldde al eerder dat in Gent de discipline “muziek” nog in haar startblokken stond. Voor theater en dans had Wisper in Gent al veel sneller naambekendheid en een heuse reputatie. Maar in de Gentse muziekwereld hoorde je de naam Wisper nog te weinig vallen, zeker in de elektronische muziekwereld.

3.3.3

3.3.3.1

De SWOT analyse

Sterktes

Qua product:

•

A capella heeft enkele kwalitatieve docenten en een goede doorstroom ( twee niveau’s)

•

Congalessen zijn vrij uniek in Vlaanderen.

•

gitaarcursussen en mondharmonicacursussen lopen snel vol.

•

Stemwerk vanuit beweging is uniek.

•

Groepsdynamiek in muziekcursussen is grote sterkte!

•

De methode IS uniek!

•

Cursussen bij Wisper zijn een belevenis, niet schools.

Qua doelgroep: •

Wisper heeft een groot aanzien in de a capella wereld

•

Grote namen doen het goed!

•

Mond aan mond reclame werkt bij goede docenten ( gitaar, mondharmonica, a capella)

•

Groepscohesie is sterk afhankelijk van goede docenten ( vb. Jasper voor gitaar!)

47

Qua organisatie: •

Groot lokaal voor a capella

•

tonnen

•

conga’s

•

laptops

Qua innovatie:

•

Invulling van de cursus elektronische muziek is nieuw en totaal uniek: Het gaat om een actieve en groepsgerichte manier van werken.

•

MySpace ter promotie van de “jongere” muziekcursussen!

•

Laptops en USB-keyboard

•

Nieuwe stafmedewerker muziek Gent heeft kennis elektronische en nieuwe muziek

3.3.3.2

Zwaktes

Qua product: •

Instrumentenlessen in groep heeft nadelen, soms mist men persoonlijke feedback.

•

Jamgroepen worden alleen nog maar aangeboden in beginnerreeks (proeven van samenspel en samen muziek maken, voorbereiden en spelen) omdat ze in Gent nog geen traditie kennen. Deze beginnerscursussen raken nog moeilijk vol. Dat is jammer, want zo is er ook nog geen publiek voor een vervolgreeks in samenspel. Met beginners kan je nog moeilijk naar buiten trekken voor toonmomenten, die wel een ideaal uithangbord zouden zijn voor andere muziekcursussen van Wisper (stoet van de vieze gasten, Gentse feesten, …)

•

Didgeridoo
didgeridoo is originieel maar past niet echt in de rest van het aanbod. Het heeft maar drie inschrijvingen!

Qua doelgroep: •

Wisper in Gent heeft voor muziek nog te weinig naambekendheid.

•

Er mogen gerust meer jongeren afkomen op de muziekcursussen!

•

Cliché-turbotaalgebruik vermijden op site, brochures, posters, mails, (vb.“knotsgek”)

•

Simpele en duidelijke titels werken het best!

•

Gert is nieuw en heeft nog weinig zicht op en voeling met de deelnemers.

•

Muziekcursussen Wisper Gent. Het is nu nog moeilijk om in te schatten waar er vraag naar is.

48

Qua organisatie: •

Software voor muziek moet professioneler worden op termijn

•

Als het spoor van elektronische muziek nog verder zou uitgroeien, wordt het moeilijk om gastdocenten “garageband” te vinden.

•

Garageband is een programma dat niet compatibel is met PC.

•

Sommige nieuwe cursussen hebben veel extra reclame nodig. Zijn investeringen in extra reclame nodig of kunnen we die cursussen beter schrappen en investeren in andere cursussen?

•

Geluidsoverlast in het lokaal van de Spitaalpoortstraat voor conga.

•

Welke gastdocenten zijn echt kwalitatief voor Wisper?

•

Gert en Bart moeten samen nog een visie vormen voor de toekomst: voor zowel het open aanbod als het ander gesloten aanbod. Onder andere aan de hand van deze SWOT-analyse.

•

In 2006 werden er twee cursussen stokkenpercussie in 1 seizoen gepland. De een begon al begin februari en de andere pas in april. Bij deze laatste waren er teveel inschrijvingen en die in februari heeft men moeten aflassen. ( betekend dit dat er sprake was van een verkeerde timing? Of heeft het meer te maken met het feit dat alles nog nieuw is: en moeten we erop letten dat we niet teveel programmeren?

3.3.3.3

Kansen

Qua product:

•

Drumstel tegen 2009

•

Meer concentratie op popinstrumenten in de toekomst?

•

Hiphop project met verschillende disciplines dooreen.

•

Verhalen vertellen via percussie

•

Boomwhackers? Een nieuw instrument. Het is goedkoop en leuk om in groep te doen!

•

Songwriting verder uitbreiden! Er is een zekere vraag naar. Jason Dousselaere (van de Violent Husbands) verder opleiden.

•

Klankinstallaties bouwen? Misschien in samenwerking met beeld?

•

Cursus eigen instrumenten bouwen. Kleine instrumentjes bouwen. Elektronisch of akoestisch. Uit bestaande voorwerpen?

•

Experimentele elektronische muziek verbreden (in samenwerking met vzw Aifoon?) (zie inventaris bijlage 3)

49

Qua doelgroep:

•

Digitale brochures worden naar alle koren regio Gent gestuurd om a capella in Gent aan te prijzen.

•

Myspace gebruiken! Ook wanneer de stagiaire er niet meer is. Denk eraan, aan 100 vrienden heb je niks op MySpace! Het hoeft echt niet lang te duren (5minuten op een dag kan veel opleveren.)

•

Goede contacten en samenwerkingen Cultuurcentra, vorming+-centra

•

Open jams op de Gentse feesten

Qua organisatie:

•

Plannen om op termijn licenties te kopen voor muzieksoftware( is een KANS!)

•

Kansen tot samenwerking en uitwisseling met De Centrale rond het thema diversiteit.

•

Kansen tot samenwerking met vzw Tini muzikantencafé. Ze geven jamsessies , vooral Oosters geïnspireerd en hebben ook banden met De Centrale via gemeenschappelijke docent.

•

Met Kinky Star hebben we goed contact. Zij geven individuele alternatieve instrumentenlessen” op maat” Er wordt vooral geconcentreerd op popinstrumenten. Ook lessen turntablism zijn mogelijk. Qua aanbod een bedreiging maar aangezien ze alleen individuele lessen geven, is het eerder complementair met Wisper.

•

Binnenkort gesprek met VLAMO

•

Bas-boot: Is er mogelijkheid om conga in een lokaal van de Bas-boot te doen?

•

Backstage: samenwerken wat betreft overlappingen in het aanbod? Gesprek volgt.

•

Samenwerking met Matrix (Waarschijnlijk vooral Leuven) gesprek volgt.

•

Stadslabo JES? Muziekworkshops voor jeugdanimatoren? Gesprek volgt/

•

Vzw Achttien: samenwerking aanbod cajon, rap/hiphop ( +18?) gesprek

•

Samenwerking DJ Bigband?

3.3.3.4

Bedreigingen:

•

MySpace en Facebook zijn twee nieuwe promotiemogelijkheden. Dit online netwerken heeft de mogelijkheid in zich heel wat op te leveren. Maar veel hangt af van eigen input. Een niet-gebruikte of niet-geüpdate MySpace kan ook antireclame zijn.

•

Bo Spaenc: Bekende naam trekt veel volk, maar deze is te duur voor Wisper:

•

DKO’s ( Deeltijds kunstonderwijs/ muziekscholen) bieden instrumentenlessen en mogelijkheid tot samenspel, maar wel klassieke instrumenten. Wisper moet een tegenhanger vormen door net niet-klassieke instrumenten en muziekvormen aan te bieden. Reclame maken op DKO’s ligt moeilijk.

50

•

Waarom kiezen veel mensen sneller voor DKO? veel goedkoper! ( misschien wel doorwegend argument in tijden van economische crisis) je krijgt een “diploma” wanneer je het traject hebt doorgelopen. Het is gericht op het leren van een vaardigheid, minder gericht op creatie en recreatie; in de muziekschool is het heel duidelijk wat je juist allemaal zal leren, het geeft dus minder risico, zowel financieel als inhoudelijk (neoconservatieve stroming, mensen grijpen terug naar het bekende en “ouderwets maar oerdegelijke”?)

•

Koren zijn een bedreiging voor a capella

•

De Centrale brengt ook alternatieve instrumentenlessen (weinig overlapping behalve accordeon) aan een zeer lage prijs …

•

Backstage geeft djembé-lessen. Dit kan een bedreiging worden.

•

Vzw achttien doet ook wereldpercussie (cajon, derbouka) voor -18 en +18

•

BAS-boot is voor percussie in Gent een gevestigde waarde. Niet teveel in hun vaarwater komen. Afspraken hier rond zijn gemaakt met Bart, enkele jaren terug. Deze afspraken kunnen in de context van het congagebruik en wederzijdse promotie hernieuwd worden.

•

vzw Kassoemai idem: in verband met aanbod wereldpercussie

3.3.3.5

Acties

•

Gert en Bart moeten samen nog een visie vormen voor de toekomst: voor zowel het open aanbod als het gesloten aanbod. Onder andere aan de hand van deze SWOT en een interview.

•

Sommige nieuwe cursussen hebben veel extra reclame nodig. Zijn die investering nodig of schrappen en investeren in andere cursussen?

•

Doelgroep leren kennen en op gepaste manier reclame maken in Gent.

•

Vooraleer dure software kan worden aangekocht moet eerst worden bewezen dat er een publiek voor is, dat is heel logisch, maar hopelijk verlies je het beoogde publiek niet in deze periode van afwachten (door mond aan mond antireclame)

•

Er moet goed worden nagedacht over de formule en timing van een cursus. Lange reeksen in een discipline worden soms afgelast terwijl een weekend in eenzelfde discipline overvol kan geraken (ligt aan een verkeerde formule)

51

3.3.4

Bedenkingen bij de SWOT-analyse

Enkele zaken die ik eind februari 2008 in deze SWOT-analyse schreef, zijn nu enigszins gedateerd. Dat wil zeggen dat er heel wat vooruitgang geboekt is. Verder zijn er ook enkele zaken die ik met mijn nieuwe kennis van zaken kan aanvullen of net schrappen.

3.3.4.1

Sterktes

Geschrapt: •

MySpace ter promotie van de “jongere” muziekcursussen. Door ondermatig gebruik, geen sterkte

Aanvullingen: •

Grote namen doen het goed, ook bij jongeren! Dat geldt dus ook voor elektronische muziek dus MAAR door de enorme diversiteit aan elektronische genres baken je door een beroemdheid meteen je doelgroep af naar bepaalde subcultuur. Bv. een bekende houseproducer uitnodigen als docent zal als gevolg hebben dat heel wat housefanaten Wisper leren kennen. Je cursus vol krijgen zal geen probleem zijn. Maar iemand uit de underground zal eerder thuisblijven, nét door de bekendheid. Nodig je echter een grote naam uit de experimentele scene uit, dan zal dat volgens mij ook werken, mits je op een aangepaste manier op de juiste plaatsen adverteert. Dat wil zeggen dat je op de juiste muziekforums moet informeren, en als het kan ook op de juiste concerten of fuiven flyeren of posters hangen. Een grote naam kan wel een goede manier zijn om heel gericht je publiek uit te breiden. Je kunt bijvoorbeeld om de zoveel maanden een workshop met een grote naam organiseren uit een ander muziekgenre: zo breid je telkens het ‘klantenbestand’ binnen de “elektronische muziekwereld” uit en creëer je binding met de jongeren die erop afkomen. Niet met de bedoeling ‘trendy’ te zijn, wel om ervoor te zorgen dat Wisper iets te betekenen heeft in die wereld.

•

Experimentele elektronica is een eerder individualistisch muziekgenre. Het wordt een grotere uitdaging hiervoor een trouw nichepubliek samen te krijgen dan voor pakweg a capella. Anderzijds brengt deze themakeuze Gert Decoster’s authenticiteit en originaliteit sterk naar voor. Ik acht het belangrijk dat je meent wat je doet, dat je jezelf als programmator of docent met lijf en leden kan scharen achter je aanbod. Die echtheid of authenticiteit vinden jongeren erg belangrijk.

•

Cubase licenties zijn intussen aangekocht!

•

Invulling van de cursus elektronische muziek is nieuw en totaal uniek
actieve en groepsgerichte manier van werken. Het zal een blijvende uitdaging zijn het actieve, interactieve en groepsgerichte te combineren met het aanleren van een programma. De methode is wat Wisper onderscheid dat mag dus niet volledig op de achtergrond komen te staan.

52

3.3.4.2

Zwakten:

Geschrapt •

Muziek software moet professioneler worden op termijn: dit is intussen niet meer relevant!

Aanvullingen •

Sommige nieuwe cursussen hebben veel extra reclame nodig. Zijn deze investeringen nodig? Ik ben ondertussen van mening dat de nodige stappen moeten ondernomen worden om aan effectieve publieksuitbreiding te doen voor de totaal nieuwe luiken in het open aanbod. Mond aan mond reclame is een grote troef van Wisper, het is een bijzonder sterk gegeven; maar blijft veelal in dezelfde cirkels rondgaan (folk, a capella, percussie) Wil men daarbuiten treden, kan extra reclame zijn nut hebben. Probeer het eerst zoveel mogelijk online: het is gratis, heeft een groot bereik, en je kan erg specifiek je doelgroep(en) ‘selecteren’

3.3.4.3

Kansen

Geschrapt: •

Plannen om op termijn licenties te kopen muzieksoftware- niet meer relevant

•

Boomwhackers zijn goedkoop, actief en leuk maar misschien te kinderachtig?

Aanvullingen •

Experimentele elektronische muziek verbreden

•

Het multimediale project met de kunstzinnige titel: Einstürzende Neubauten. – is een ambitieus project! Men zet het experiment voorop, maar werkt naar een productie toe. Goed voor hun reputatie ten opzichte van de kunstenwereld. De titel refereert naar een legendarische Duitse industrial groep, zo baken je al grotendeels je doelgroep af. Wil men alleen ingewijden aantrekken?

•

Specialisaties aanbieden voor homeproducers.

•

Namedropping: niet om de commerciële toer op te gaan, maar om aan ‘klantenbinding’ te doen. Zoek ‘lokale’ bekendheden in verschillende genres die graag hun medewerking verlenen.

•

Promotie op muziekforums is gratis en zeer direct. Je spreekt een groep jonge mensen aan in hun eigen leefwereld. Iedere muziekcursus die Wisper organiseert kan je promoten op het meest geschikte portaal.

•

Tip: organiseer een wedstrijd voor homeproducers ( vb. remixwedstrijd, of liedjes schijven rond een bepaald thema) Promoot het op Electrobel, MySpace, e.a. De winnaar krijgt een gratis cursus bij Wisper? Ik heb gemerkt dat wedstrijden een effectief middel zijn om aan naambekendheid te raken. De jongeren reageren er vaak op in groten getale. Dat soort dingen spreekt hen aan omdat het hen een nieuwe uitdaging geeft om te musiceren, kans om hun skills tentoon te spreiden en misschien zelfs wat naambekendheid zal opleveren!

•

Hiphop als middel tot inclusief werken en ter uitbreiding van de doelgroep. Hiphop project: met verschillende disciplines dooreen. (Zie 3.4 project‘Check One Two’)

53

•

Het thema “de jaren ’90” als middel tot inclusief werken met twintigers. (zie 3.5: project. Remember the nineties?)

•

Wisper staat in de zoekmachine van Poppunt. Deze zoekmachine is er om op een gepersonaliseerde manier, kunsteducatie op te zoeken; per regio en per thema. De recente veranderingen in het aanbod zijn nog niet aangevuld. Je kunt er namelijk ook zoeken naar cursussen of workshops in verband met muzieksoftware (in Gent of Leuven) Alleen de graffiti Jeugddienst en een privé-instituut (een muziekwinkel) staan er voor regio Gent vermeld. Laten aanvullen dus!

3.3.4.4

Bedreigingen

Aanvullingen •

Experimentele elektronica zit eerder in een ‘avant-garde’ context, er is zeker en vast een publiek voor zulke projecten! Het is EXCLUSIEF: dat kan je zowel in de melioratieve als in pejoratieve context zien.

Positief: er wordt bij Wisper belang aan gehecht, serieus genomen te worden in de kunstenwereld, via ambitieuze experimentele projecten zoals “Einstürzende Neubauten” kunnen ze die doelstellingen ongetwijfeld bereiken. Ik geloof ook dat dit soort projecten ‘exclusief’ bij Wisper mogelijk zijn. Negatief: de nadruk op experiment en het avant-gardistische interesseert ‘de gewone man’, en zeker ‘de gewone jongere’, minder. Is men er wel in geïnteresseerd, dan kan het nog steeds afschrikken. ( Heb ik wel genoeg talent? Kunde? Kennis van zaken? Kunstzinnige visie?) De drempel om zich voor iets dergelijks in te schrijven ligt met andere woorden redelijk hoog. •

Experimentele elektronica is, zoals ik eerder vermeldde, bovendien een eerder individualistisch muziekgenre. De vraag blijft of het publiek groot genoeg is voor groepslessen rond dit thema.

•

DKO’s beginnen ook meer “alternatieve” muziekcursussen te organiseren, en komen dus iets meer op het terrein van Wisper

•

Hiphop project of andere niet doen als het niet in de interesse van de docenten ligt: bewaak authenticiteit.

•

Namedropping: kan duur worden

•

Promo via forums is meer dan informatie ter beschikking stellen. Het veronderstelt interactie. Alleen zo is het mogelijk om die ‘binding’ waarover ik het had te creëren. Doe je geen moeite om te interageren dan komt het eerder antipathiek over, en bovendien zal men het sneller afdoen als “spam”

•

Noisegate heeft plannen om iets in Gent te beginnen. Noisegate heeft al een behoorlijke naam binnen het elektronicawereldje. Mits goede afspraken, en eventuele samenwerking kan dit ook een kans worden!

•

Er is gekozen voor een iets meer technische benadering voor de toekomstige cursus rond Cubase: er is een grote kans dat dit de verwachtingen van veel (zeker de jongere) cursisten meer zal invullen. Toch kan het een bedreiging zijn, dat de eigenheid van Wisper er enigszins mee in het gedrang komt. Blijven onderscheiden van andere muziekeducatieve organisaties dus

54

3.4

P ROJECT “ CHECK

3.4.1

O NE T WO ”

Inleiding

Ik bracht het idee om iets rond hiphop te doen al aan in mijn eerste versie van de SWOTanalyse rond muziekeducatie van Wisper. Dit idee groeide verder naar aanleiding van het lezen van het beleidsplan 2006-2008. Daarin staat verschillende keren in vermeld dat Wisper enkele waardvolle projecten wil aangaan met andere actoren in het sociaal- cultureel werk, waaronder het jeugdwerk. Verder staat er ook geschreven dat men streeft naar de optimale cultuurparticipatie van ‘bijzondere doelgroepen’, die normaal in mindere mate participeren aan de gesubsidieerde cultuuractiviteiten. Een deel van de werking van Wisper, legt zich toe op het organiseren van cursussen via de volkshogescholen of vorming+. Deze cursussen trekken traditioneel wel een ander publiek dan het reguliere open aanbod van Wisper. Het is dus een afgestemd aanbod voor een aparte ‘bijzondere’ doelgroep. Er is dus sprake van twee discours: de cursussen voor de ‘normale’ doelgroep, en die voor een ‘bijzondere’ doelgroep. Er worden ook werklozenkortingen gegeven voor de cursussen in open aanbod, maar uit de cijfers blijkt dat ook die niet voldoende zijn om werklozen en laaggeschoolden voldoende in de normale werking van Wisper te betrekken. Het is dus niet alleen uit financiële overwegingen dat deze groep in mindere mate participeert. In dit denkproces wilde ik de onderzoeksvraag van mijn thesis (‘hoe kan Wisper een nieuw (jong) nichepubliek bereiken voor haar nieuwe luik rond elektronische muziek?’ ) koppelen aan deze leemte. Ik werkte daartoe een project uit dat een aanzet kan zijn om de twee discours – m.a.w. die van de ‘normale’ doelgroep en de ‘bijzondere’ doelgroep – meer op elkaar te betrekken. En dat via jeugd en elektronische muziek, met name hiphop. . Het gaat om een interdisciplinair hiphopproject in samenwerking met vzw Habbekrats. Het was pas later- tijdens mijn literatuurstudie rond jeugdcultuur- dat ik werd geconfronteerd met de kritiek dat het niet meer origineel is om hiphop af te doen als dé jeugdcultuur van vandaag (Ambrassadeurs 2, 2007) Het zoveelste hiphop project wordt volgens sommigen afgezaagd. Welnu, dat is een waardevolle kritiek die zeker de moeite was eens te vermelden. Er zijn dus ook stemmen tegen. Wil dat nu zeggen dat het SCW zich beter volledig afzijdig houdt van het genre? Is het omdat het niet meer nieuw is dat het niet meer aanspreekt? Enkele redenen om wél nog iets rond hiphop te doen: •

Hiphop is nog steeds één van de populairste muziekgenres vandaag, dat wil zeggen dat het een erg groot bereik heeft. Bovendien, ik herhaal: “jongeren hebben veeleer een mainstream dan een avant-garde smaak” (Devos, 2007, p.58) Het is niet omdat het experimenteel en innoverend is dat het per se jongeren zal aanspreken. Hiphop kan trouwens zowél mainstream als avant-garde zijn. Dat brengt me bij mijn volgende argument.

•

Hiphop kan inclusief werken: door haar vele verschijningsvormen trekt hiphop (onder de grote noemer) mensen aan uit alle verschillende sociale lagen: hiervoor verwijs ik naar (2.2.3 Hoge en lage popmuziek)

55

•

Hiphop is “groeps”muziek in tegenstelling tot individualistischer muziekgenres zoals experimentele elektronica. (Zie 2.3.3 ‘bedroom culture’ interview TEP: “I think the LESS individualist crowd are the people in hip hop culture. For example, they often play music together, because the style expects it of them: some people making the background music, some others singing, some are rapping… And sometimes they’re accompanied with dancers and stuff. It IS more of a group activity.”)

•

Hiphop is interdisciplinair: dit sluit aan bij het vorige argument.

3.4.2

Waarom project ”Check one two”

We willen een zeer laagdrempelig initiatief vormen dat ook toegankelijk is voor mensen die we normaal niet gemakkelijk bereiken via de gewone activiteiten van Wisper vzw. We willen een zo divers mogelijk publiek aantrekken maar merken dat jonge laaggeschoolden en jonge allochtonen niet afkomen op het klassieke aanbod. Via dit project willen we aantonen dat kunst en creativiteit niet saai of elitair hoeft te zijn. We willen jongeren via dit project warm maken om ten volle hun creativiteit te gebruiken. We willen via dit project de jongeren aanzetten tot artistieke expressie. Het interdisciplinaire karakter van hiphop verleent zich ertoe de jongeren te laten proeven van verschillende kunstvormen. We willen jongeren uit verschillende lagen van de samenleving samenbrengen. Dat doen we door nauw samen te werken met vzw Habbekrats die specifiek met jeugdwelzijnswerk bezig zijn. We gaan met een groep deelnemers (die we via de gewone werking van Wisper vzw hebben bereikt) de workshop uitvoeren in de Fabriek van vzw Habbekrats. Zo zijn we meteen op locatie. We kunnen daar de jongeren van De Fabriek zelf de keuze laten om al dan niet te participeren.

3.4.3

Project “Check One Two”: inhoudelijk

“Check One Two” wordt een interdisciplinaire artistieke weekendworkshop voor jongeren in Gent. We onderzoeken op een speelse manier de vele facetten die hiphop te bieden heeft. We werken samen met vzw Habbekrats, Graffiti jeugddienst, …

•

Muziek
De deelnemers leren beats maken met een sequencer, beatboxen, turntablism, etc.

•

Litteratuur
De deelnemers leren gevoelens en ideeën omzetten in “ryhmes”. We krijgen een inleiding over “spoken word” en gaan daarna zelf aan de slag.

•

Beeld
De deelnemers leren de basis van graffiti.

•

Dans
De deelnemers krijgen een basis breakdance onder de knie.

56

Docenten uit de verschillende disciplines zijn elk experts in hun deelgebied.

•

DJ grasshopper
turntablism

•

One Cell (Beat Drunx )
producen van beats met een sequencer + beatboxen

•

Rubski ( Beat drunx)
rhymes schrijven.

•

Bwone ( señor artkor )
street art, graffiti

•

Karim Kalongi
Break-dance

3.4.4

Subsidiebron: Alles Kan

Voorwaarden: Het moet gaan om een project: afgebakend in tijd met fasering Het moet doorgaan in Gent en vooral op Gentse jeugd gericht zijn Ze geven de voorkeur aan interdisciplinaire projecten Ze geven voorkeur aan projecten die groepsgericht zijn. Het mag niet behoren tot de normale werking van de organisatie. Het moet zich situeren binnen de vrije tijd van jongeren.

3.4.5

Doelstellingen van project: “Check One Two”

De jongeren leren kunst in verschillende vormen kennen via hiphop. De jongeren leren kunst appreciëren. De jongeren vinden een creatieve uitlaatklep. De jongeren vinden nieuwe manieren om zich uit te drukken. De jongeren leren bij over zichzelf. Jongeren uit verschillende lagen van de maatschappij werken samen aan een product. De jongeren vermaken zich. De jongeren leren Wisper kennen. Er worden duurzame samenwerkingen met actoren uit het jeugdwerk gelegd.

57

3.4.6

Waarom past dit binnen de algemene + strategische doelstellingen van Wisper vzw?

De jongeren leren kunst in verschillende vormen kennen via hiphop.
Kennis over kunst De jongeren leren kunst appreciëren.
Appreciatie van kunst De jongeren vinden een creatieve uitlaatklep.
Vaardigheden van creatief gedrag De jongeren vinden nieuwe manieren om zich uit te drukken.
Vaardigheden van creatief gedrag, het maken van kunst. De jongeren leren bij over zichzelf. (wat ze graag doen, wat ze goed kunnen, etc.)
Kennis over zichzelf Jongeren uit verschillende lagen van de maatschappij werken samen
houdingen tegenover maatschappelijke groepen en thema’s, vaardigheden in het maatschappelijk functioneren. De jongeren vermaken zich -> appreciatie van kunst, attitudes ten aanzien van zichzelf, de anderen, etc. De jongeren leren Wisper kennen
Wisper heeft elk jaar een aantal waardevolle projecten in samenwerking met andere actoren in de kunsteducatie: musea, bedrijven, amateurskunsten, jeugdwerk, … Er worden duurzame samenwerkingen met actoren uit het jeugdwerk gelegd. Vzw Jong, Graffiti Jeugddienst, Etc.
Wisper heeft elk jaar een aantal waardevolle projecten in samenwerking met andere actoren in de kunsteducatie: musea, bedrijven, amateurskunsten, jeugdwerk Wisper overleeft financieel: o.a. we proberen de subsidie-inkomsten te vergroten door meer gebruik te maken van projectsubsidies. Optimale cultuurparticipatie van bijzondere doelgroepen, die normaal in mindere mate participeren aan de gesubsidieerde cultuuractiviteiten. Uitbreiding van doelgroep Wisper

3.4.7

Conclusie

Via een laagdrempelig, interdisciplinair project rond hiphop kan het mogelijk zijn jongeren uit verschillende lagen van de maatschappij te laten samenwerken aan een gemeenschappelijk product. Hiphop heeft immers de eigenschap, dat het (in tegenstelling tot veel andere elektronische muziek), “groepsmuziek” is. Het is een genre dat zo wijd verspreid is geraakt dat het in ontelbare verschijningsvormen voorkomt en zowel voor hoog- als laaggeschoold aantrekkelijk kan zijn. Het heeft het potentieel inclusief te werken. Via dit project in samenwerking met het jeugdwelzijnswerk zou Wisper vzw de doelgroep of toekomstige doelgroep kunnen verbreden. In de samenstelling van de deelnemersgroep voor deze activiteit wordt bewust gekozen voor een evenwicht tussen jonge mensen die we wel al bereiken via de normale wegen en een groep jongeren die Wisper in haar normale werking weinig of niet bereikt.

58

3.5 3.5.1

P ROJECT : R EME MBER

T HE NINET IES ?

Inleiding

Tijdens mijn literatuuronderzoek rond jeugd en cultuur heb ik erg veel nagedacht over hoe muziek jongeren van mijn generatie kan binden. We leven in zo’n eclectische tijd dat het soms moeilijk is om de twenty-somethings van nu nog te zien als een generatie of als groep. En zijn zoveel verschillende mogelijkheden op vlak van smaken, voorkeuren, levensstijlen, etc. dat het een hele uitdaging vormt om de gemeenschappelijkheden te vinden. We weten ondertussen ook al dat jonge mensen duidelijk te kennen geven dat ze graag entertained worden. Ze noemen het ook graag “entertained worden”, en minder snel “aan cultuur doen”, want die elitaire bijklank vinden ze niet zo aantrekkelijk. Ik zocht een entertainend bindingsmiddel voor een groot aantal jongeren van mijn generatie, en vond het in de ‘foute’ muziek van de jaren negentig.

3.5.2

Waarom?

Jonge twintigers hebben de hits van de “nineties” in hun collectief geheugen gegrift staan. Het doet hun denken aan hun kindertijd, en brengt nostalgische gevoelens op. Bovendien wordt er door jongeren vaak naar gerefereerd als “fout”. Wat is nu “fout”? Niet het tegengestelde van juist, of toch? Als ik dat begrip in mijn eigen woorden moet uitdrukken dan wordt “fout” eerder het tegengestelde van ‘cultureel aanvaardbaar’. Er wordt in zekere zin mee gelachen. Het is iets tussen volstrekt kitch en gewoon leuk en grappig. Milc Inc. en Pat Crimson, dé Belgische dancesensaties van de jaren ’90, krijgen net nu – iets meer dan tien jaar na hun grootste succesjaren - opnieuw Vorst Nationaal uitverkocht. Een groot deel van het publiek echter, is géén echte fan. Ze komen erop af om het ‘foute’ gehalte van deze muziek te vieren. Jongeren worden graag entertained zoals ik al eerder in dit schrijven vermeldde. Een beetje zoals ze graag naar reality TV a la “Temptation Island” kijken, en tegelijk perfect beseffen hoe “fout” het is. Ze geven er immers geen zier om dat het niet ‘cultureel aanvaardbaar’ is. Ook op feestjes en fuiven waar verschillende ‘smaakgroepen’ van jonge mensen aanwezig zijn met de meest uiteenlopende smaken, krijg je moeilijk iedereen op de dansvloer. De een wil techno, de ander wil harde rock, de ander alleen maar R ’n B... Wanneer er echter een oude ‘foute’ hit van de jaren negentig begint te spelen, kan je meteen zien dat bijna iedereen zich samen naar de dansvloer begeeft, ongeacht hun echte smaak. Je zou dus kunnen zeggen dat jaren ‘90 hits inclusief werken.

3.5.3

Wat?

Ik zou het leuk vinden mocht daar iets ludieks mee gedaan worden. Stel: Een workshop “remix of cover je favoriete nineties hit.” De deelnemers hebben andere muzikale referenties en kunnen hun hoogstpersoonlijke smaak kwijt in de uitwerking van hun cover of remix. Bv. een metalcover van de Spice Girls, een jungle mash-up van Get Ready, een folk versie van 2 Unlimited, een bossa nova versie van Nirvana, noem maar op.

59

3.5.4

Conclusie

Om verschillende smaakgroepen van jonge twintigers samen te motiveren om aan een gemeenschappelijk cultureel product te werken kan het interessant zijn iets rond het thema de jaren ’90 te doen. Veel jongeren die opgegroeid zijn in de jaren ’90 hebben de “foute” hits immers in hun geheugen gegrift staan, onafhankelijk van welke smaak of muziekvoorkeur ze nu hebben. Het kan dus inclusief werken.

60

4

EINDCONCLUSIES

Ik heb enkele actuele tendensen onderzocht in de muziekbeleving van jongeren, om te weten te komen hoe Wisper een nieuw, (jong) nichepubliek kan aantrekken voor het nieuwe luik rond elektronische muziek. Het komende voorjaar gaat een eerste workshop rond de muzieksoftware Cubase bij Wisper Gent. Het leek me belangrijk dat een beeld wordt gevormd van de (nieuwe) doelgroep die men kan bereiken via dit nieuwe luik. De ferventste fans van elektronische muziek zijn jongeren. Ik deel enkele inzichten in hoe zij muziek beleven. Een eerste opmerking daarbij was dat muziek en cultuur nooit los staan van elkaar. De scheiding tussen hoge en lage cultuur is voor jongeren minder voelbaar. Ze denken er veel minder polair over na dan voorgaande generaties. Jongeren houden niet van de elitaire bijklank die de klassieke hoge cultuurbeleiding heeft. Ze willen entertainment. Street cultures zoals hiphop en techno zijn ontstaan als eerder “low culture”-uitingen, maar zodanig verspreid geraakt dat ze twintig jaar later zowel mainstream als alternatief kunnen zijn, zowel underground als commercieel, zowel high als low én alles ertussenin. Moderne avant-garde muziek refereert dikwijls direct naar eerdere popgeschiedenis, wat ze meteen ook zelf een soort van popmuziek maakt. Hedendaagse commerciële popproducties bezitten vaak elementen die vijf a tien jaar geleden nog als moeilijk of avant-garde werden beschouwd. Al deze evoluties maken het gebruik van de juiste terminologie erg moeilijk. High, low, commercieel, alternatief, mainstream, underground, avant-garde. Iedereen heeft zowat zijn eigen invulling van deze termen. Gebruik ze dus niet teveel in je profilering. Jongeren groeperen zich nog steeds – misschien deels onbewust - op basis van gemeenschappelijke waarden en normen, sociale achtergrond, en filosofische/politieke kaders. Maar jongeren vandaag bekennen niet graag kleur, dat zou immers afdoen aan hun authenticiteit! Daarom lijken ze zich vooral te groeperen op basis van gedeelde smaak of levensstijl. Het zal dan ook gemakkelijker zijn hen daarop aan te spreken. Om een jong publiek aan te trekken voor elektronische muziekcursussen is het aangewezen om in “smaak”groepen te werken. Stem je promotie af op specifieke muziekforums, wees aanwezig op de juiste concerten, evenementen en fuiven. Nodig grote namen uit. Niet met als doel trendy of commercieel te zijn, eerder als bindingsmiddel. Jongeren hebben veeleer een mainstream smaak dan een avant-garde smaak (daar komen die moeilijke scheidingslijnen weer!) Wil je iets doen rond experimentele elektronische muziek, dan wordt het dus een grotere uitdaging om een nichepubliek samen te krijgen. Maar onmogelijk is het zeker niet! Er is een groep jongeren die daar gepassioneerd mee bezig is, en in Gent is die groep veel groter dan in de rest van Vlaanderen. Schrik er niet voor terug om Wisper kenbaar te maken in die wereld! Jongeren uit de experimentele muziek scene, zijn wel vaak doe-het-zelvers of DIY-ers. Ze gaan eerder in de veiligheid van hun slaapkamer aan de slag als homeproducer. Om hen te betrekken geef je best mogelijkheden tot specialisaties, dingen die ze moeilijker thuis kunnen leren. (vb. masteren, circircuitbending, zelf instrumenten bouwen) Ik zou weer aanraden om interactief aanwezig te zijn op de juiste muziekforums, evenementen en concerten. Uitpakken met een grote naam uit de scene werkt ook! Wil men net géén dergelijke afbakening van de doelgroep, dan is het best om alleen de inhoud van de lessen te vermelden in je tekst. Zoals nu met de cursus elektronische muziek: initiatie Cubase. (Inter)actief op internet aanwezig zijn op alle plaatsen waar elektronische muziekfanaten te vinden zijn, blijft een belangrijk gegeven om ze te bereiken. De digitale wereld en de fysieke wereld vloeien voor jongeren immers door elkaar. Wil je een groot bereik met diverse 'smaakgroepen', is het best op zoek te gaan naar de gemeenschappelijk-

61

heden van jongeren. Zo kan je misschien zelfs groepen uit totaal verschillende lagen van de samenleving samen krijgen. Ik reik de jaren negentig en hiphop aan als thema's die het potentieel hebben, inclusief te werken. Verder gaf ik het idee mee om een wedstrijd te organiseren. Je zou dit kunnen promoten op Electrobel, MySpace, etc. (vb. remixwedstrijd/ een nummer schrijven rond een thema…) Zo kunnen jonge bedroom producers kun vaardigheden te tonen, hun eigen smaak en authenticiteit kwijt, én zelf schitteren. Tegelijk kan het ook Wisper wat naambekendheid opleveren in die wereld! Geef een gratis specialisatiecursus (rond elektronische muziek) weg aan de winnaar.

62

BIBLIOGRAFIE Berendt, J-E. (1989). Ons Derde Oor, Gravenhage, East-West Publications De Braeckeleer, J.(2006). Beleidsplan Wisper vzw 2006-2008, Leuven, Wisper vzw De Nora, T. (2000) Music and everyday life Cambridge: Cambridge, University Press Devos, F.(2004), Ambrassadeurs,, Brussel, CultuurNet Vlaanderen, CJP, CANON cultuurcel Lincoln, S. (2004-2005). “Beyond Bedrooms”, In: Talkie Walkie, Leuven, Acco, p. 027 Mc Robbie, A.,Garber J. (1978) .Girls and subcultures Mc Robbie, A. (1991) feminism and youth culture from Jackie to Just seventeen Macmillan Press: London Poschardt, U. (1995). The DJ Culture, copyright 1998, Hamburg, Rogner & Bernhard GmbH & Co. Verlags KG Sikkema, P, interview (1995), in : Verkennend onderzoek doelgroep jongeren Voorpostel, M., Van Der Lippe T. (1998) Een verklaring voor verschillen in deelname aan elitaire en populaire cultuur, Utrecht, ICS Universiteit Utrecht Vos, S. (2008) (http://www.hifi.nl/artikel/1922/%60De_dood_van_HiFi%60.html) Van Den Bergh, J. (2004), insites consulting in: VAN POPPEL A., Wie wordt er geloofd, tijdnet

63

REFERENTIES NAAR MUZIEK (chronologisch in de tekst) 50 Cent http://www.myspace.com/50cent Jurassic 5 http://www.myspace.com/jurassic5 Prefuse 73 http://www.myspace.com/prefusion1973 Laura Lynn http://www.lauralynn.be/ http://www.youtube.com/watch?v=1HDnnp05Vwg Aphex Twin http://en.wikipedia.org/wiki/Richard_D_James http://www.myspace.com/aphextwins777 http://www.youtube.com/watch?v=tatccHVfuhA&feature=related http://www.youtube.com/watch?v=MdZs5PVcwBs&feature=related voorbeeld van psytrance/goa : Digicult http://www.myspace.com/digicult voorbeeld van eurotrance : DJ Tiësto http://www.myspace.com/worldwidemusic2005 voorbeeld van Gabber hardcore http://nl.wikipedia.org/wiki/Gabber_(persoon) http://www.youtube.com/watch?v=XmdwtrPKd4w http://www.youtube.com/watch?v=r-Qx4aw1ZSw voorbeeld van hardcore/tekno http://nl.wikipedia.org/wiki/Tekno_(muziekstijl) http://www.youtube.com/watch?v=lpxxmnzembk&feature=related John Cage http://www.youtube.com/watch?v=NLOWy3ys8Ag

64

BIJLAGEN Bijlage1: navraag muzieksoftware Electrobel Bijlage 2: overzicht open aanbod Wisper muziek najaar 2009 Bijlage 3: inventaris muziekeducatie in en rond Gent 2008 Bijlage 4: project “Check One Two”: subsidiedossier - Alles Kan Bijlage 5: swot-analyse muziek beleidsplan 2006-2009

65

BIJLAGE 1

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78

BIJLAGE 2

79

80

81

82

83

84

85

86

BIJLAGE 3

Inventaris muzieducatie in en rond Gent (2008) In de formele sector In de kunstensector - kunstencentra/muziekcentra – - muziekensembles/ koren

In de niet-formele educatie - lokaal cultuurbeleid - sociaal-cultureel werk

In de informele context ( privé) Overkoepelend Kunstplatforms – samenwerkingen met educatie mogelijk - Los van educatie

Koren -----------------------------------------------------------------------------------------

IN

DE FOR MELE SECT OR :

DKO’ S


officieel gesubsidieerd onderwijsnet In de richting muziek kunnen kinderen vanaf het 2de jaar en volwassenen reeds van het eerste jaar starten met een instrument. Zowel klassieke muziek als jazz en lichte muziek: Algemene Muzikale Vorming - AMV = Notenleer “Instrument”-les = piano, saxen, klarinet, viool, zang, (bas)gitaar, kopers, accordeon, harp, houtblazers,... Algemene Muziekcultuur - AMC = Beschouwende kijk op de bouwstenen van de muziek Begeleidingspraktijk = voor gitaar, accordeon, piano: er wordt gewerkt met improvisatie, met akkoorden, begeleidingen, compositie Samenspel/Instrumentaal Ensemble / Koor = De mogelijkheden om met andere muzikanten samen te spelen zijn zeer uitgebreid. Andere: Geschiedenis, AMT (Harmonieleer), Hafabra Dirigentenopleiding.

• Muziekacademie van het gemeenschapsonderwijs Gent Gent – Evergem – Drongen Hoofdafdeling Gent Poel 17, 9000 Gent Tel 09.225.04.79 Fax 09.233.54.03

87

Bijafdeling Evergem Hofbilkstraat 21, 9940 Evergem Tel 09.253.57.26 Bijafdeling Drongen Groene Wandeling 80, 9031 Drongen Tel 09.227.84.56

• Academie voor podiumkunsten Gent – deeltijds kunstonderwijs http://www.apkgent.be/ Hoofdschool: Tweebruggenstraat, 59 Gent 9000 Tel. 09 230 38 83 Fax 09 239 90 93 Afdelingen: Sint-Amandsberg Schoolstraat 27 Tel. 09 228 46 61 & Sint-Denijs-Westrem Kerkdreef 9 Tel 09 222 11 17 & Oostakker Gentstraat 212 Tel 09 255 17 67

- Stedelijke Academie muziek-woord-dans “Emiel Hullebroeck” Hoofdschool: Braemkasteelstraat 26 9050 GENTBRUGGE Tel. 09-230.21.21 Bijafdelingen Gent 9000: Coupure Rechts 54

Ottogracht Kunstencampus 4 Bijafdeling Mariakerke 9030: Trekweg 1

IN

DE K UNST ENSECT OR

Kunstencentra / muziekcentra:

88

• De centrale : Oa: muziekcursussen 2007 - 2008 Diotonische accordeon, baglama (saz), darbouka & bendir, oed en viool. Reeks II start in de week van 21 januari 2008) (16 lessen) De darboukacursussen voor Kids lopen over een volledig schooljaar (31 lessen – geen inschrijving meer mogelijk) Het inschrijvingsgeld voor accordeon, baglama, darboeka, bendir, oed en viool bedraagt 70,00 euro per cursusreeks. Mensen die leven van een vervangingsinkomen en -26 jarigen betalen de helft van de prijs (35,00 euro). Kleuters (- 6 j) betalen 30,00 euro per reeks. Het is niet nodig om zelf over een instrument te beschikken. Ze staan gratis ter beschikking (instrumenten van De Centrale ofwel via de lesgever) en kunnen ook gebruikt worden om te oefenen in De centrale.

• backstage : http://www.backstage-gent.be/ St-Pietersnieuwstraat 128 -9000 Gent Oa cursussen muziek :

- jongerenmusical - koor 18+ musical en popsongs , geen partituren - djembé – voor beginners en gevorderden … sessies van 1,5 u.

• Bluenoterecords: vzw Jazz en Muziek Gent Contactpersoon: Dhr. Steven De Baets - Abrahamstraat 9 – 9000 Gent - tel. 09/324 45 30 [email protected] www.bluenoterecordsfestival.be IMPULS: Educatieve Werking Oriëntering, bewustmaking en steun van en voor (jonge) muzikanten is van essentieel belang om een levendige muziekscène op te bouwen en te bewaren. Het Blue Note Records Festival wil hieraan meewerken. In 2006 startte het festival met een uitgebreider educatief project, onder de naam Impuls!. Dit jaar wordt dit project verder gezet. De educatieve werking steunt op drie grote peilers: ten eerste de wedstrijd Jong Jazztalent Gent, ten tweede masterclasses & clinics, en tot slot Impuls!. Impuls! Impuls! behoudt hetzelfde uitgangspunt, namelijk de drie grote pijlers waarop het puur muzikale aspect moet kunnen terugvallen: podiumbewustzijn, zakelijk bewustzijn en opname- en productietechnieken. Samenwerkingen: Muziekmozaïek, het Vlaams Muziekcentrum en het Conservatorium van de Hogeschool Gent meewerken. Jong jazz-talent Gent Met Jong Jazztalent Gent wil het Blue Note Records Festival een aantal beginnende muzikanten de kans geven om zich in de kijker te werken Masterclasses

89

• vzw Tini – muzikantencafé www.tinivzw.be – Dampoortstraat 50 , 9000 Gent specialiteit : optredens en jamsessies
veel Arabische invloeden + Workshops

• De vieze gasten De Vieze Gasten Reinaertstraat 125 9000 GENT Tel.:09/237-04-07 Fax: 09/236-23-02 www.deviezegasten.org specialiteit: sociaal theater, muziek, educatief : weinig maar wél
gitaarlessen in groep voor beginners. 5 lessen voor 25euro.

- Vzw Kinky Star Muziekcentrum www.kinkystar.com Vlasmarkt 9 9000 Gent Belgium tel: +32(0)9/223.48.45 Optredens, platenlabel, radio, alternatieve instrumentenlessen Kanaal voor aanbod muziekeducatie Gent. Muziekensembles/koren

In de niet-formele educatie

Lokaal cultuurbeleid:

- Vormingpluscentra Reigerstraat 8, 9000 Gent • tel. 09 224 22 65 http://www.vormingplus.be/gent-eeklo Vormingplus is de roepnaam voor de regionale volkshogescholen. Vormingplus stimuleert volwassenen om levenslang te leren, en dat op alle mogelijke levensdomeinen. Met nieuwe werkvormen streven we er naar om ook een publiek aan te spreken dat traditioneel weinig of geen gebruik maakt van het bestaande vormingscircuit.

- Aifoon een kunsteducatieve organisatie die KLANK centraal stelt binnen de audiovisuelecommunicatie.

90

Door eigen klankopnames en -composities te maken, leren de deelnemers op een andere manier te luisteren en vorm te geven aan ideeën, dit met behulp van nieuwe media. Aifoon vzw Nieuwland 27 9000 Gent Tel: +32(0)494 544 391 E-mail: [email protected]

In het sociaal-cultureel werk

• Jeugd en Muziek vzw (Gent) www.jeugdenmuziek.be http://www.jeugdenmuziekgent.be 3 tot 26 jaar Jeugd en Muziek Gent vzw Secretariaat Oude Brusselseweg 39 9090 Melle T 09 232 13 45 Specialiteit: organisatie schoolconcerten/ workshops/ vrijetijdsconcerten Lokaal: Groenzaal, Lange Boomgaardstraat, 9000 Gent Kinderen en jongeren aanzetten tot een zoektocht doorheen de fascinerende wereld van de kwalitatieve muziek. J&M wenst hen te stimuleren om op een creatieve en actieve manier met muziek bezig te zijn. Daarbij streeft Jeugd en Muziek ernaar om de schotten tussen de verschillende muzikale genres en stijlen weg te halen, wat zeker leidt tot een avontuurlijke zoektocht doorheen de wereld van de muziek. Ook kruisbestuiving met andere kunstvormen (video, dans, plastische kunsten, ...) kan plaatsvinden. Dit alles gaat niet zomaar vanzelf...

Samenwerkingen met VZW Achttien

• Vzw Achttien Vzw Achttien Berouw 68 9000 Gent gsm 0476 948244 tel 09 2330926 www.vzw18.be Vzw Achttien is een muziek/educatieve vereniging die sinds 1999 muziekworkshops, concerten en voorstellingen brengt voor scholen, jeugdverenigingen, culturele centra … Muziekworkshops helpen elke deelnemer om via creatief samenspel en participatie zijn of haar mogelijkheden te ontdekken en te verruimen. Het spelplezier wil een prikkel zijn in de artistieke beleving van de deelnemer. Een aangename stimulans voor het ontwikkelen van muzikale vaardigheden.

91

(GESLOTEN AANBOD; SAMENWERKINGEN MET organisaties, scholen, culturele centra, via Concerten. Kunst- of cultuurproject. Schoolfeest. Personeelsfeesten.) AANBOD: Percussie, flamenco, zang en dans, muzische vorming.

• Belgisch Afrikaans Slagwerk vzw (BAS) Korhoenstraat 53, 9000 GENT –> kantoor.; Bas-boot
Eelyseese Velden 36 9000 Gent www.basvzw.be Cursussen : Zesjarige vorming voor amateurs & profs Docenten van hoog niveau met ruime ervaring Maximum 15 deelnemers per groep Gratis djembé's ter beschikking Doundoun Djembé Masterclass voor docenten: Voor slagwerkdocenten, ensembleleiders, begeleiders van danslessen of zij die het willen worden

•

Funkfactory vzw

- www.funkfactory.be – Nederkouter 113a , 9000 Gent - AANBOD: MUSICAL EN INDIVIDUELE ZANGLES. - Prijs: € 225 (inclusief reservatiekosten, het lesgeld kan in twee schijven betaald worden) Lessen: U volgt de 10-delige lessenreeks op een moment dat voor u mogelijk is in 10 op één volgende weken. Uren: Afhankelijk van het door u afgesproken moment Prijs: € 250 (10 lessen)

•

vzw Kassoemai

Klinkkouterstraat 83, 9040 St.Amandsberg Kassoemai is een multiculturele organisatie die tot doel heeft : de culturele uitwisseling en creatie te bevorderen tussen podiumkunstenaars van Noord en Zuid Het nastreven van de erkenning van “afrikaanse dansen” als volwaardige bewegingsvorm. AANBOD: Afrikaanse dans & Afrikaanse percussie in lessenreeksen voor beginners, semi-gevorderden, en gevorderden. Verder ook zomerstages, en workshops op locatie voor scholen en bedrijven.

•

Ghent in cap

Ghent in Cap’ is een kunstencentrum dat positieve actie onderneemt om met artiesten, die de wereld anders horen, zien, ruiken, proeven en voelen, projecten te realiseren. AANBOD MUZIEK
in samenwerking met “dewittemuur” toneelproject voor blinde muzikanten en acteurs geven ze workshops : a capella , muziek ( via instrumenten en ei-

92

gen lichaam : geen ervaring vereist : geen website van ghent in cap. Wel vd witte muur…ook die geeft weinig info. Maagdestraat 14 9000 Gent

In de informele context ( privé) V.e.m. vzw

•

Willem Wenemaerstraat 35 - 9000 Gent http://www.vem.be/Aangezien volwassenen vaak beperkt zijn in tijd, biedt de school voor hen een aparte formule die perfect aansluit bij hun behoeften en mogelijkheden. Enkel individuele lessen Instrumenten Optionele vakken

-

Muziekschool harteklop

http://www.harteklop.be Tuinwijk ter heide 47 9050 Gentbrugge. Tel : 09 272 81 73 Werking : muziekles op maat = Je komt voor een half uur of een uur privé-les en kiest zelf wat je die les wil leren. Je kiest welk instrument, of welke instrumenten en je kiest of je theoretische dingen wil leren, wil improviseren, techniek wil leren, je met het instrument wil amuseren en al spelende leren, …. Aanbod onder andere: CONGA!

Overkoepelend - Vlamo

www.vlamo.be Vlaamse amateurmuziekorganisatie: steunpunt, vormingen voor muziekgroepen, fanfares, …

- Canon cultuurcel van het departement onderwijs: www.canoncultuurcel.be

- FOK www.kunsteducatie.be federatie van organisaties uit de kunsteducatie : - samenwerking en uitwisseling tussen de leden onderling en alle andere partners die kunsteducatie een warm hart toedragen en kenbaar willen maken (netwerking) - belangenbehartiging van kunsteducatieve verenigingen (spreekbuis) - gesprekspartner en beleidsadvisering naar de beleidsmensen omtrent kunsteducatie (dialoog) - onderdeel in FOV
federatie van organisaties van volksontwikkeling

93

Kunstplatforms: Samenwerkingen met educatie mogelijk :

•

November Music Vlaanderen vzw

Contactpersoon: Dhr. Luk Vaes - Vogeljacht 5 – 9041 Oostakker - gsm 0495 410 052 [email protected] www.novembermusic.net Leden: 5 van 18 jaar tot 55+ Specialiteit: presentatie jazz/hedendaagse muziek Vaste activiteit: organisatie festival November Music

•

cultuurcentrum Gent

www.gent.be Veldstraat 82 9000 Gent Tel.: 09 269 84 95 Cultuurcentrum Gent werkt culturele projecten uit verspreid over de stad Gent. Hierbij wil Cultuurcentrum Gent een actieve rol spelen in de wijken en deelgemeentes van de stad. Bij de uitwerking van elk project gaat Cultuurcentrum Gent steeds op zoek naar partners. De samenwerking is voor elk project dan ook verschillend. Dit kunnen zowel professionele instellingen als verenigingen zijn. Er komen verschillende culturele disciplines aan bod: theater, dans, muziek, beeldende kunsten, film, fotografie, letteren, … Binnen deze disciplines wil Cultuurcentrum Gent ook de amateurkunstenaars meer onder de aandacht brengen.

• DJ grashoppers Bigband Contactpersoon: Mevr. Maaike Wuyts - Forelstraat 116 – 9000 Gent – gsm 0473 371 970 [email protected] www.djbigband.com Specialiteit: hip hop, funk, soul, jazz, turntablism
enkele van de bandleden hebben ervaring met het geven van workshops.

Niet in verband met educatie:

• (K-RAA-K)³

94

kwaliteitsplatform, een promotor voor jonge artiesten die actief zijn in ongebruikelijke en uiteenlopende genres als avant-rock, psych, experimentele elektronica, free-jazz, new folk, improdrones, Vaste activiteit: 20 concertavonden per jaar/ 3 festivals/ maandelijks krantje Contactpersoon: Dhr. Dave Driesmans – Heernislaan 81 – 9000 Gent - tel. 09/219 91 43 [email protected] www.kraak.net Leden: 7 van 18 jaar tot 55 j

• Federatie van Muziekfestivals in Vlaanderen Contactpersoon: Dhr. Serge Platel - Kleine Gentstraat 46b – 9051 Gent - tel. 09/388 85 55 [email protected] www.fmiv.be Leden: 45 van 18 jaar tot 55+ Specialiteit: organisatie van muziekfestivals

• Muzikon Contactpersoon: Mevr. Els Moens - Hoogpoort 64 – 9000 Gent - tel. 09/269 20 74 [email protected] www.hogent.be/cons Specialiteit: hedendaagse muziek/ jazz Repertorium van de Gentse amateurkunsten 32 Vaste activiteit: organisatie "Week van de Hedendaagse Muziek" / fungeert als concertvereniging van het conservatorium Lokaal: Hoogpoort 64 – 9000 Gent

• Stichting Logos Contactpersoon: Dhr. Godfried-Willem Raes - Kongostraat 35 – 9000 Gent - tel. 09/223 80 89 [email protected] www.logosfoundation.org Specialiteit: experimentele muziek en promotie nieuwe muziek Vaste activiteit: wekelijkse concerten Concertzaal Logos Tetraëder Lokaal: Concertzaal Logos Tetraëder, Bomastraat 26 – 9000 Gent

• Stichting Lucien Goethals Contactpersoon: Dhr. Ben Deceuninck - Mimosastraat 15 – 9920 Lovendegem – gsm 0474 504 531 - [email protected] Repertorium van de Gentse amateurkunsten 33 www.slg.be

95

van 12 jaar tot 55+ Specialiteit: hedendaagse muziek

• Van Zilverpapier en Spiegeltjes vzw Contactpersoon: Mevr. Brigitte Mys - Meersstraat 66 – 9000 Gent – tel. 09/280 06 79 – gsm 0478 42 03 09 - [email protected] www.vanzilverpapier.be van 18 tot 55+ Specialiteit: transcultureel muziektheater activiteit varieert van project tot project visie : Het is onze ambitie om muziektheaterprojecten te realiseren met als vertrekpunt: de culturele identiteit en de culturele bagage van alle aanwezige culturen in ons land en in Europa aan te wenden voor het creëren van nieuwe transculturele en multidisciplinaire muziektheater.

• Vooruit Kunstencentrum Kunstencentrum Vooruit vzw Sint-Pietersnieuwstraat 23 9000 Gent 09 267 28 20

• Handelsbeurs Handelsbeurs concertzaal Kouter 29, 9000 Gent Telefoon Bespreekbureau (tickets): 09 265 91 65 Telefoon Algemeen: 09 265 91 60 www.handelsbeurs.be specialiteit : concerten

• De Bijloke muziekcentrum Gent www.debijloke.be Postadres: Bijlokekaai 7, 9000 Gent T +32 (0)9/233 68 78 F +32 (0)9/225 65 82 [email protected] Concertinfrastructuur: J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent

•

Democrazy

Promotie undergroundmuziekcultuur.

96

Organisatie concerten en fuiven podcast Educatieve werking op komst. Twijndersstraat 6 9000 Gent - Belgium +32-9-223.22.27 +32-9-223.22.27

Koren Adagiokoor Gent Contactpersoon: Dhr. Albert De Graeve - Sint-Lievenslaan 134 – 9000 Gent gsm 0486 867 102 - [email protected]

•

Arabesk

Contactpersoon: Mevr. Greet Deplancke - Vijverstraat 22A – 9030 Mariakerke - tel. 09/227 43 09 of 09/218 09 53 - [email protected] www.vocaaldamesensemblearabesk.be

•

Canta Ludens

Contactpersoon: Mevr. Chris Van Breen - Jean-Baptist Lombaertdreef 9 – 9031 Drongen - tel. 09/227 46 49 - [email protected] www.cantaludens.be

•

Capella Vocale

Contactpersoon: Dhr. Stefaan Danhieux - Isabella Van Oostenrijkstraat 16 – 9052 Gent – gsm 0475 551 033 - [email protected] www.capellavocale.net

•

Collegium Cum Splendore

Contactpersoon: Dhr. Martin Vincent - Eikvarenweg 50 – 9031 Drongen - [email protected] Repertorium van de Gentse amateurkunsten 18 www.40.brinkster.com/ccsplendore

•

De Tweede Adem

Contactpersoon: Dhr. Maarten van Ingelgem - Arbeidstraat 21 – 9300 Aalst – gsm 0486 847 004 - [email protected]/ [email protected] (om lid te worden) www.de2deadem.centerall.com

97

•

De Vrolijke Nootjes

Contactpersoon: Mevr. Tine Dhaene - Vredestraat 31 – 9050 Gentbrugge – tel. 09 210 10 82 09/230 10 08 – gsm 0499 145 948 - [email protected] www.devrolijkenootjes.be

•

Dulcisona

Contactpersoon: Mevr. Sophia Steyaert - Halewijnkouter 20 – 9031 Drongen - tel. 09/227 86 93 - [email protected] www.dulcisona.be

•

Gemengd Haagenkoor Mariakerke

Contactpersoon: Dhr. Etienne Olivier - Eeklostraat 129 – 9030 Mariakerke - tel. 09/226 80 83 - [email protected] -

•

Gemengd Koor Giocoso

Contactpersoon: Dhr. Henk Allary (dirigent) - Salviastraat 73 – 9040 Sint-Amandsberg - tel. 09/226 03 69 - [email protected] www.koorgioso.centerall.com

•

Gemengd Koor Lauda Sion

Contactpersoon: Mevr. Lieve Monsieur - Kollekasteelstraat 15 – 9030 Mariakerke – tel. 09/226 04 73 - 09/226 68 45 - [email protected]

•

Gemengd Koor Singhet Blye

Contactpersoon: Mevr. Lut Spittaels - Weefselstraat 21 – 9030 Mariakerke - tel. 09/226 67 93 – gsm 0479 505 482 - [email protected]

•

Gents Madrigaalkoor

Contactpersoon: Mevr. Veerle Putman - Waterstraat 31 – 9040 Sint-Amandsberg - tel. 09/329 09 85 (enkel woensdagnamiddag) - [email protected] www.gmk.be

•

Jef Tinelkoor

Contactpersoon: Mevr. Erika Colen - De Pintelaan 97 – 9000 Gent – tel. 09/221 67 67 [email protected]

•

Kamerkoor El Grillo

98

Contactpersoon: Dhr. Jens Van Durme - Oscar Colbrandtstraat 78 – 9040 SintAmandsberg tel. 09/259 20 28 – gsm 0475 280 934 - [email protected] www.elgrillo.be

•

Koninklijke Gentse Oratoriumvereniging vzw

Contactpersoon: Dhr. Rik De Muynck - Welpengang 7C – 9030 Mariakerke – gsm 0473 471 480 - [email protected] www.kgov.be

•

Koorschool Gent

Contactpersoon: Mevr. Hilde Jacob - Victor Braeckmanlaan – 9040 Sint-Amandsberg tel. 09/228 92 69

•

Koor fa.si.nant

Contactpersoon: Mevr. Monique Van Overstraeten-D'Hulster - Meekrapstraat 8 – 9031 Drongen – tel. 09/282 50 05 – gsm 0474 948 295 - [email protected] http://users.telenet.be/fa.si.nant

•

Kwimba

Contactpersoon: Mevr. Katrien Nevejans - Tuinwijklaan 55 – 9000 Gent – tel. 09/220 82 20 [email protected] www.kwimba.be

•

Novecanto vzw

Mevrouw Karen Coussement - Bijlokevest 39 – 9000 Gent – tel. 09/223 87 50 [email protected] www.novecanto.be

•

Vocaal Ensemble Kalliope

Contactpersoon: Dhr. Lucien Strybos - Nachtegaalstraat 15 – 9040 Sint-Amandsberg tel. 09/228 48 41 – gsm 0496 534 097 - [email protected] www.kalliopegent.be

•

Vocaal Ensemble Mandriale

Contactpersoon: Dhr. Paul Mestdagh - Watermuntstraat 4 – 9032 Wondelgem – gsm 0486 791 389 - [email protected] www.mandriale.be

•

Voces Intimae

99

Contactpersoon: Dhr. Helmut De Croock - Bijlokeweg 6 – 9070 Destelbergen – gsm 0475 820 989 - [email protected] www.intimate-voices.eu

100

BIJLAGE 4 ALLES KAN:

OF TOCH BIJNA

AANVRAAG TOELAGE VOOR CULTURELE EN ARTISTIEKE JEUGDPROJECTEN Jeugddienst - Kammerstraat 10 – 9000 Gent - Tel. (09) 223 45 54 - Fax (09) 225 00 58 www.gent.be/jeugd - www.alles-kan.be NAAM & VOORNAAM : Depuydt Edith STRAAT : Hundelgemsesteenweg 162 POSTCODE & GEMEENTE :9050 Ledeberg TELEFOON / GSM 0499/311713 E-MAIL: [email protected] LEEFTIJD: 23 jaar WEBSITE: www.wisper.be REKENINGNUMMER : 833- 5609568-25 WAAROM WIL JE DIT PROJECT DOEN? We willen een heel zeer laagdrempelig initiatief vormen dat ook toegankelijk is voor mensen die we normaal niet gemakkelijk bereiken via de gewone activiteiten van Wisper vzw. We willen een zo divers mogelijk publiek aantrekken maar merken dat jonge laaggeschoolden en jonge allochtonen niet afkomen op het klassieke aanbod. We kunnen via dit project willen we aantonen dat kunst en creativiteit niet saai of elitair hoeft te zijn. We willen jongeren via dit project warm maken ten volle hun creativiteit te gebruiken. We willen via dit project de jongeren aanzetten tot artistieke expressie. Het interdisciplinaire karakter van hiphop verleent zich ertoe de jongeren te laten proeven verschillende kunstvormen. We willen jongeren uit verschillende lagen van de samenleving samenbrengen. Dat doen we door nauw samen te werken Habbekrats die specifiek met welzijnsjeugdwerk bezig zijn. HOE ZIET JE PROJECT ERUIT?

101

“Check One Two” : wordt een interdisciplinaire artistieke weekendworkshop voor jongeren tussen 18 en 25 jaar in Gent. We onderzoeken op een speelse manier de vele facetten die hiphop te bieden heeft. We werken samen met Habbekrats, Graffiti jeugddienst, … Muziek
De deelnemers leren beats maken met een sequencer, beatboxen, turntablism, etc. Litteratuur
De deelnemers leren gevoelens en ideeën omzetten in “ryhmes”, we krijgen een inleiding over “spoken word” en gaan daarna zelf aan de slag. Beeld
De deelnemers leren de basis van graffiti. Dans
De deelnemers krijgen een basis breakdance onder de knie. Docenten uit de verschillende disciplines zijn elk experts in hun deelgebied . DJ grasshopper
turntablism One Cell (Beat Drunx )
producen van beats met een sequencer + beatboxen Rubski ( beat drunx)
rhymes schrijven. Bwone ( señor artkor )
street art , graffiti Karim Kalongi
Breakdance TIMING PROJECT: Het project gaat door in het laatste weekend van september.
De eerste dag verdelen we de groep in 4 en werken we met een doorschuifsysteem. Zo kan iedereen proeven van alle verschillende disciplines 9.30u tot 11.30u : workshop 1 11.30u tot 13.30 : workshop 2 middagpauze 14.30u tot 16.30u : workshop 3 16.30u tot 18.30u : workshop 4
In de tweede dag kiezen de deelnemers vrij in welke discipline ze zich verder willen verdiepen. De deelnemers werken aan een product. In het laatste dagdeel trachten we de verschillende disciplines samen te brengen. De ryhmes die zijn geschreven door de groep van litteratuur, worden gerapt op de beats van de muziekgroep, op dat geheel kan de groep van breakdance haar choreografie tonen met de werken van de graffitigroep als achtergrond. BEGIN: 28/06/08 _9.30u

102

EINDE: 29/06/08 _ 18.30u HOEVEEL ZAL HET PROJECT KOSTEN?
lokalen

0 euro

( De workshops kunnen doorgaan in de lokalen van Wisper in de warandestraat en de Spitaalpoortstraat.)
5 docenten die elk 16 uur zullen werken = 80 uren aan 40euro/uur 40X80 =

3200 euro


drukwerk en publiciteit :

500 euro


verzekering:

100 euro


geluidsinstallatie ( boxen + versterker ) :
Turntables + mixer :
Microfoons :

200 euro 150 euro 100

ro
panelen ( voor graffiti ) ro
spuitbussen ( gift graffiti jeugddienst) ro

eu-

150 eu-

0 eu-

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------TOTAAL : ro

4400 eu-

STUUR DIT FORMULIER NAAR: Jeugddienst Gent Alles Kan t.av. Koen Victoor Kammerstraat 10 9000 Gent MEER INFORMATIE? Jeugddienst Gent

Koen Victoor

09/269 81 24 [email protected] [email protected]

103

DATUM HANDTEKENING reglement

Alles kan : OF TOCH BIJNA STEDELIJK REGLEMENT BETREFFENDE DE TOELAGEN VOOR CULTURELE EN ARTISTIEKE JEUGDPROJECTEN Jeugddienst - Kammerstraat 10 – 9000 Gent - Tel. (09) 223 45 54 - Fax (09) 225 00 58 www.gent.be/jeugd - www.alles-kan.be ART. 1 DOEL Binnen de perken van het krediet voorzien op de gemeentebegroting kent het college van burgemeester en schepenen projecttoelagen toe aan Gents jeugdwerk, vrijwilligers(-organisaties) en kinderen en jongeren. Doel van deze projecttoelagen is het stimuleren van culturele en artistieke jeugdprojecten bij Gentse kinderen en jongeren. ART. 2 VERKLARENDE WOORDENLIJST In dit reglement wordt verstaan onder : project: een activiteit of geheel van activiteiten, afgebakend in tijd en met een fasering. jeugd: kinderen en jongeren tot en met 25 jaar jeugdwerk: groepsgericht sociaal-cultureel werk op basis van niet commerciële doelen voor en door de jeugd, die daaraan deelneemt op vrijwillige basis, in de sfeer van vrije tijd, onder educatieve begeleiding en georganiseerd door particuliere jeugdverenigingen, of door gemeentelijke of provinciale openbare besturen ART. 3 VOORWAARDEN • Het project moet gesitueerd zijn binnen ‘een Gentse context’ (hoofdzakelijk met en door Gentse jeugd) • Het moet tevens blijk geven van een verregaande betrokkenheid van kinderen en/of jongeren (naar concept, vormgeving, uitwerking of uitvoering). • Het project moet publieksgericht zijn. Projecten met aandacht voor specifieke doelgroepen en groepsgerichte projecten genieten de voorkeur. Projecten die verschillende disciplines combineren worden aangemoedigd. Het project mag niet kaderen binnen de reguliere opdrachten van een werking en moet zich situeren binnen de vrije tijd van kinderen en jongeren.

104

ART. 4 DE TOELAGE Het bedrag van de toelage wordt bepaald in functie van: • de mate waarop het project inspeelt op de voorwaarden (zie artikel 3) van het reglement. • de totale begroting van het project (uitgaven en inkomsten). • het beschikbare budget voorzien voor dit reglement. ART. 5 DE PROCEDURE de aanvraag: Projectvoorstellen worden schriftelijk voorgelegd aan het stadsbestuur, p/a Jeugddienst, Kammerstraat 10, 9000 Gent. Bij de Jeugddienst zijn hiervoor de nodige aanvraagformulieren te verkrijgen. Het aanvraagformulier omvat o.a.: • een motivatie; • een timing en fasering; • een omschrijving; • een begroting (standaard begrotingsformulier is ter beschikking bij de Jeugddienst). De aanvragen worden pas behandeld als ze volledig zijn en indien ze ingediend worden (zes weken) voor de aanvang van de start van het project. De projectvoorstellen kunnen doorlopend ingediend worden. De projectvoorstellen worden beoordeeld door een adviescommissie, aangesteld door college van burgemeester en schepenen, die samengesteld is uit mensen die kennis en ervaring hebben omtrent jeugdcultuur. De adviescommissie bestaat uit vijf leden waaronder één vertegenwoordiger van de jeugdraad en komt maandelijks samen. De adviescommissie kan altijd om meer informatie vragen als dat nodig blijkt en eventueel de indiener uitnodigen voor een bijkomend gesprek. In de adviescommissie zetelt tevens een ambtenaar van het Departement Cultuur. Het secretariaat wordt waargenomen door een ambtenaar van de Jeugddienst. De adviescommissie maakt omtrent elk voorstel (dat voldoet aan artikels 3 en 4) een gemotiveerd advies over aan het college van burgemeester en schepenen. de beslissing: Het college van burgemeester en schepenen neemt binnen de zes weken na indienen van het projectvoorstel een beslissing. de uitbetaling:

105

De uitbetaling van de toelage gebeurt op bevel van het college van burgemeester en schepenen, door overschrijving op de post- of bankrekening van de indiener. De uitbetaling van de projecttoelage gebeurt in twee schijven: 1. een voorschot van 80 procent van de toelage (uiterlijk 60 dagen na de beslissing); 2. de overige 20 procent (= saldo) na indiening van een werkings- en financieel verslag zoals bedoeld in artikel 6 (uiterlijk 60 dagen na indienen van een werkings -en financieel verslag). Het project moet gerealiseerd worden binnen de 12 maanden na de beslissing van het college van burgemeester en schepenen. Indien dit niet het geval is zal het voorschot worden teruggevorderd. ART. 6 WERKINGS – EN FINANCIEEL VERSLAG Er worden formulieren ter beschikking gesteld voor de opmaak van het werkings- en financieel verslag. Deze worden ten laatste 2 maanden na afloop van het project aan het stadsbestuur, p/a Jeugddienst, Kammerstraat 10, 9000 Gent bezorgd. Alle relevante informatie moet bij deze verslagen worden gevoegd. Het financieel verslag moet een overzicht van alle gemaakte inkomsten en uitgaven van het project omvatten. Indien de uitgaven lager zijn dan de toegekende toelage en bij niet of onvolledige uitvoering van het project, kan de toelage geheel of gedeeltelijk teruggevorderd worden. De aanwending van een toelage en de voortgang van het project in het kader van dit reglement kan ter plaatse gecontroleerd worden. ART. 7 COMMUNICATIE Op elke publicatie moet het logo van de Stad Gent en het logo van de Jeugddienst alsook de vermelding “Met de steun van de Stad Gent “ worden aangebracht. De adviescommissie krijgt een uitnodiging voor het publieksgerichte moment. ART. 8 CONTROLE EN BEZWAAR - Controle De aanvrager moet aanvaarden, binnen de perken van dit reglement, verantwoording af te leggen ten aanzien MEER INFORMATIE? Jeugddienst Gent

Koen Victoor

09/269 81 24 [email protected] [email protected] van het stadsbestuur. Indien blijkt dat onjuiste gegevens werden verstrekt, of dat de voorwaarden van de

106

reglementering niet werden nageleefd, kan het college van burgemeester en schepenen beslissen geen toelage toe te kennen of op de grond van dit reglement toegestane toelage geheel of gedeeltelijk terug te vorderen van de projectaanvrager. - Bezwaar De aanvrager kan bij het college van burgemeester en schepenen schriftelijk een gemotiveerd bezwaar indienen. ART. 9 OPHEFFING REGLEMENT Dit reglement treedt in werking op 1 oktober 2005 en het “Stedelijk reglement betreffende de toelagen voor culturele en artistieke jeugdprojecten” zoals goedgekeurd bij gemeenteraad d.d. 25 oktober 2004 wordt opgeheven

107

BIJLAGE 5

108

109

ERRATA Hieronder kan je een checklist aanleggen van eventuele (taal)fouten die je na het indienen van je afstudeerproject nog ontdekt. ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................