!"#2
OKTOBER 2013
3 dingen die niet te koop zijn
s
!"#$
IN DE ZE UI TG AVE
MEER L E ZEN? www.jw.org/nl
COVERONDERWERP
JONGEREN
r
3 dingen die niet te koop zijn BLZ. 8-11
Hier vind je Bijbelse antwoorden op allerlei vragen waar jongeren mee zitten, zoals: ˙ „Wat kan ik doen tegen pesten?” ˙ „Is mijn uiterlijk een obsessie voor me?” ˙ „Hoe kan ik met ziekte omgaan?” Bekijk ook de video „Wat andere jongeren zeggen over uiterlijk”. Kom erachter hoe de Bijbel jongeren kan helpen om goed met problemen om te gaan. (Ga naar WAT DE BIJBEL LEERT JONGEREN)
3 EEN BLIK OP DE WERELD
KINDEREN
4 HULP VOOR HET GEZIN Als een vriendschap te close wordt 6 INTERVIEW Een biochemicus vertelt over zijn geloof 12 GEZONDHEID Epilepsie: Wat u moet weten 14 DE ZIENSWIJZE VAN DE BIJBEL Depressiviteit 16 TOEVAL OF ONTWERP? Het opmerkelijke gehoor van sabelsprinkhanen
October 2013 / Vol. 94, No. 10 / Monthly Oplage per uitgave: 43.524.000 in 99 talen
/
r Lees de Bijbelse stripverhalen. Gebruik de werkbladen om je kinderen te helpen meer over Bijbelse personen en morele principes te leren. (Ga naar WAT DE BIJBEL LEERT KINDEREN)
DUTCH
Deze publicatie is niet voor de verkoop bestemd maar wordt verschaft als onderdeel van een wereldwijd Bijbels onderwijzingswerk dat gesteund wordt door vrijwillige bijdragen. Tenzij anders vermeld, is de gebruikte Bijbelvertaling de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift — met studieverwijzingen (uitgave 2004). De afkorting v.G.T. betekent „voor de gewone tijdrekening”. G.T. staat voor „van de gewone tijdrekening”. Awake! (ISSN 0005-237X) is published monthly by Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.; L. Weaver, Jr., President; G. F. Simonis, Secretary-Treasurer; 25 Columbia Heights, Brooklyn, NY 11201-2483, U.S.A., and in England by Watch Tower Bible and Tract Society of Britain, The Ridgeway, London NW7 1RN (Registered in England as a Charity). Uitgegeven door Wachttoren-, Bijbelen Traktaatgenootschap, Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen, Nederland. Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen ¨ (Verantwoordelijke uitgever: Marcel Gillet), Potaardestraat 60, B-1950 Kraainem, Belgie, PP-PB BRUXELLES X - BRUSSEL X No. 10/667. 5 2013 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Alle rechten voorbehouden. Printed in Britain.
Wilt u meer informatie of een gratis Bijbelcursus? Ga naar www.jw.org /nl of schrijf naar een van de onderstaande adressen. JEHOVAH’S GETUIGEN: NEDERLAND: Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen. ¨ BELGIE: rue d’Argile-Potaardestraat 60, B-1950 Kraainem. Een complete lijst met adressen in de hele wereld vindt u op www.jw.org/nl/contact.
EEN BLIK OP DE WERELD
Bicycles: 5 Peter Erik Forsberg/age fotostock; license plates: 5 Imaginechina/Corbis
¨ ITALIE ¨ In 2011 werden er in Italie meer fietsen verkocht dan auto’s. Enkele mogelijke redenen die werden genoemd, waren de economische crisis, de hoge benzineprijzen en de onderhoudskosten van auto’s. De fiets is een praktisch en makkelijk vervoermiddel dat relatief goedkoop te onderhouden is.
CHINA In een poging verkeersopstoppingen tegen te gaan, beperken grote steden het aantal registraties van nieuwe voertuigen. In Peking bijvoorbeeld mogen per jaar niet meer dan 240.000 nieuwe voertuigen de weg op. De registratiecertificaten worden verloot. In augustus 2012 werden bij zo’n loterij 19.926 certificaten uitgegeven, en er deden 1.050.000 mensen aan mee. Slechts 1 op de 53 aanvragers had dus succes.
¨ ARMENIE Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft bepaald dat de Armeense regering de rechten van 17 Getuigen van Jehovah heeft geschonden. De jonge mannen waren vastgezet nadat ze geweigerd hadden vervangende burgerdienst te verrichten onder supervisie van het leger. De regering moet de 17 Getuigen een schadevergoeding betalen en hun juridische kosten vergoeden.
JAPAN Uit een onderzoek van zo’n 600 gevallen waarbij kinderen het slachtoffer werden van een misdrijf dat verband hield met sociale netwerksites, bleek dat 63 procent van de kinderen niet door de ouders gewaarschuwd was voor de mogelijke gevaren. In 74 procent van de gevallen gaf de dader toe zulke sites te hebben gebruikt met het doel seks met minderjarigen te hebben.
3
HULP VOOR HET GEZIN HUWELIJK
Als een vriendschap te close wordt
HET PROBLEEM U hebt een vriend die u echt begrijpt. U kunt met hem overal over praten, en dat doen jullie dan ook. ’We zijn gewoon goede vrienden’, zegt u tegen uzelf — hoewel uw huwelijkspartner daar misschien anders over zou denken als hij jullie lange gesprekken zou kunnen horen.
HOE HET KOMT Bevestiging. Het komt erop neer dat aandacht van iemand van het andere geslacht ons een goed gevoel geeft. Het is vleiend te weten dat we gewaardeerd worden, en we voelen ons er aantrekkelijk door. Als u al een tijdje getrouwd bent, begint u misschien bevestiging te zoeken bij een vriend. Maar het is belangrijk te weten dat er aan zulk gedrag een prijskaartje hangt. Als u een ongepaste emotionele band krijgt met een andere man, verzwakt u de band met uw partner. In feite geeft u uw partner dan niet de aandacht waar hij recht op heeft.
Waarschijnlijk is jullie vriendschap al te close en moet er iets aan de situatie gedaan worden. Maar hoe is het eigenlijk zover gekomen?
˙ Vraag u af: in welke behoeften voorziet deze vriendschap waarin beter voorzien zou kunnen worden binnen mijn huwelijk?
Hoewel dit artikel vanuit het perspectief van de vrouw geschreven is, gelden de principes erin voor zowel mannen als vrouwen.
Kwetsbaarheid. De Bijbel geeft aan dat mensen die ¨ trouwen, „moeite en zorg” zullen hebben (1 Korinthiers 7:28, Groot Nieuws Bijbel). Misschien hebt u af en toe het gevoel dat uw partner u negeert of niet waardeert, of voelt u wrok vanwege een onopgelost conflict. Het kan zijn dat uw partner een gesprek over die onderwerpen uit de weg gaat, waardoor u gefrustreerd raakt en eerder openstaat voor de aandacht van een andere man. Sommige deskundigen zeggen dat het vermijden van gesprekken over moeilijke onderwerpen een belangrijke indicatie kan zijn voor huwelijksproblemen — en zelfs voor een echtscheiding. ˙ Vraag u af: mis ik iets in mijn huwelijk waardoor ik eerder opensta voor een ongepaste vriendschap?
r
Meer informatie voor gezinnen is te vinden op www.jw.org/nl
WAT U KUNT DOEN Zie het gevaar. In de Bijbel staat: „Je kunt geen vuur in je zak steken zonder dat je kleren vlam vatten” (Spreuken 6:27, GNB). Als u een emotionele band met een andere man krijgt terwijl u al getrouwd bent, is dat funest voor uw relatie (Jakobus 1:14, 15). Het gaat niet alleen om wat er zou kunnen gebeuren. Denk eens aan wat er al gebeurd is. Door een ander op deze manier aandacht te geven, ontneemt u uw partner de aandacht waar hij recht op heeft.
Houd uzelf niet voor de gek. Als u heel close met iemand bent, gaat u zich misschien afvragen hoe uw leven geweest zou zijn als u met die persoon getrouwd was. Maar waarschijnlijk stelt u de sterke punten van uw vriend tegenover de zwakke punten van uw partner — op z’n zachtst gezegd een oneerlijke vergelijking! Bedenk dat het geweldige gevoel dat u hebt als u aan uw vriend denkt, waarschijnlijk hetzelfde gevoel is dat u vroeger voor uw partner had. — Bijbels principe: Jeremia 17:9. Stel grenzen. Mensen installeren een alarmsysteem in hun huis of auto om inbraak te voorkomen. Als het gaat om uw huwelijk, kunt u net zoiets doen. „Beveilig uw hart”, zegt de Bijbel (Spreuken 4:23). Hoe kunt u dat doen? Probeer het volgende: ˙ Geef duidelijke signalen af dat u niet beschikbaar bent, misschien door op uw werk foto’s van uw partner neer te zetten. — Bijbels principe: Genesis 2:24. ˙ Bepaal wat wel en niet gepast is als het gaat om uw gedrag tegenover het andere geslacht. Het zou bijvoorbeeld niet gepast zijn om met een andere man over huwelijksproblemen te praten of om met een mannelijke collega iets te gaan drinken. ˙ Als u te close bent geworden met een andere man, maak dan een eind aan de vriendschap. Als u dat te moeilijk vindt, vraag u dan af waarom dat zo is. Probeer uw vriendschap met die persoon niet goed te praten, maar neem het op voor uw partner en onderneem stappen om uw huwelijk te beschermen. — Bijbels principe: Spreuken 5:18, 19. ˛
S L E U T E LT E K S T E N „Niets is zo onbetrouwbaar als het hart, onverbeterlijk is het.” — Jeremia 17:9, De Nieuwe Bijbelvertaling. „Een man (...) moet zich hechten aan zijn vrouw.” — Genesis 2:24. „Verheug je met de vrouw van je jonge jaren. (...) Wees altijd verrukt van haar liefde.” — Spreuken 5:18, 19, Willibrordvertaling.
’GEWOON VRIENDEN’? VRAAG U AF: Praat ik met hem over mijn huwelijksproblemen? Zoek ik naar gelegenheden om met hem samen te zijn? Verberg ik de vriendschap voor mijn partner? Zou ik me opgelaten voelen als mijn partner erbij was? Zou mijn partner wantrouwig zijn of zich verraden voelen als hij onze gesprekken zou horen?
Ontwaakt! oktober 2013 5
INTERVIEW DAVEY LOOS
Een biochemicus vertelt over zijn geloof ¨ Dr. Davey Loos woont in Belgie en is biochemicus. Er was een tijd dat hij aan het bestaan van een Schepper twijfelde en in evolutie geloofde. Later veranderde hij van mening. Hoe ¨ kwam het dat deze wetenschapper zijn ideeen over de oorsprong van het leven opnieuw onder de loep nam? Ontwaakt! stelde dr. Loos vragen over zijn vakgebied en zijn geloof. Waarom bent u wetenschappelijk onderzoeker geworden? Toen ik naar de universiteit ging, koos ik chemie als vakgebied. Ik was vooral gefascineerd door ¨ eiwitten en nucleınezuren, de meest complexe moleculen op onze planeet. Later raakte ik ¨ geıntrigeerd door de manier waarop bepaalde moleculen op zonlicht reageren. Geloofde u in God? Als kind wel. Maar toen ik aan de Katholieke Universiteit Leuven studeerde, leerde ik
dat organismen hun ontwerp te danken hebben aan natuurlijke processen. De professoren legden deze processen op een complexe manier uit. Omdat het ervaren wetenschappers waren, geloofde ik wat ze zeiden. Uiteindelijk vond ik het moeilijk om nog te geloven dat er een God bestaat. Waardoor ging u opnieuw nadenken over de oorsprong van het leven? In 1999 kwam ik een vriend uit mijn schooltijd tegen die
een Getuige van Jehovah was geworden, en ik ging naar een van hun bijeenkomsten. Rond diezelfde tijd kwam er een Getuige bij me aan de deur en hij gaf me het boek Is er een Schepper die om u geeft?1 Wat vond u van het boek? Ik was onder de indruk van de kwaliteit van de research die ervoor gedaan was. Ik begon me af te vragen of evolutie echt een verklaring vormde voor de ontwerpen in de natuur. Welke ontwerpen in de natuur maakten indruk op u? Mijn werk als biochemicus omvatte onderzoek naar het ontwerp van bepaalde molecu¨ len in cyanobacterien (blauwalgen) die in de oceaan leven. 1 Uitgegeven door Jehovah’s Getuigen.
We hebben geen blind geloof dat de wetenschappelijke feiten negeert Deze micro-organismen zijn niet van andere organismen afhankelijk voor voedsel. Sommige onderzoekers denken dat deze blauwalgen behoren tot de oudste levende organismen op ¨ aarde. Cyanobacterien gebruiken energie uit zonlicht om water en koolstofdioxide om te zetten in voedsel. Dit ingewikkelde biochemische proces wordt nog niet volledig begrepen. Ik was ook verbaasd ¨ over de ongelofelijke efficientie ¨ waarmee deze bacterien licht kunnen opvangen. Wat is er zo bijzonder aan ¨ die bacterien, want bladeren gebruiken toch ook zonlicht om voedsel te produceren? Diep in de oceaan is er minder licht beschikbaar. De cyano¨ bacterien die daar leven, moeten dus elk beetje lichtenergie opvangen, en dat doen ze met heel geavanceerde antennesystemen. De opgevangen ¨ energie wordt met een efficientie van bijna 100 procent doorgegeven aan de centra die het voedsel produceren. Het ontwerp van deze systemen die licht opvangen, heeft zelfs de aandacht getrokken van fabrikanten van zonnepanelen. Maar natuurlijk zijn door mensen gemaakte zonnecellen lang ¨ niet zo efficient als de syste¨ men in bacterien.
Tot welke conclusie bent u hierdoor gekomen? Toen ik erover nadacht hoe ingenieurs de schitterende mechanismen in levende dingen proberen na te bootsen, kwam ik tot de conclusie dat het leven door God ontworpen moet zijn. Maar mijn geloof was niet uitsluitend gebaseerd op mijn wetenschappelijke onderzoek. Het was ook gebaseerd op een grondig onderzoek van de Bijbel. Wat overtuigde u ervan dat de Bijbel van God komt? Een van de vele dingen die me overtuigden, was dat Bijbel¨ se profetieen (voorspellingen) tot in detail zijn uitgekomen. Zo beschreef Jesaja eeuwen van tevoren heel gedetailleerd de dood en begrafenis van Jezus. ´ ´ We weten dat die profetie voor Jezus’ dood opgeschreven werd omdat de Jesajarol van Qumran ´ ´ ongeveer een eeuw voor Jezus’ geboorte overgeschreven is.
Deze profetie zegt: „Hij zal zijn grafstede zelfs bij de goddelozen stellen, en bij de rijke klasse in zijn dood” (Jesaja 53:9, 12). Het is opmerkelijk dat Jezus met misdadigers terechtgesteld werd, maar werd begraven in het graf van een rijke fa´ ´ milie. Dit is maar een voorbeeld van de vele uitgekomen profe¨ tieen die me ervan overtuigden dat de Bijbel onder leiding van ¨ God geschreven is (2 Timotheus 3:16). Na verloop van tijd werd ik een Getuige van Jehovah. Wat vindt u bijzonder aan uw geloof? Als Getuigen van Jehovah hebben we geen blind geloof dat de wetenschappelijke feiten negeert. En de principes waardoor we ons laten leiden, zijn volledig op de Bijbel gebaseerd. Ik geniet ervan anderen te vertellen over de vertroostende boodschap in de Bijbel en ze te helpen het antwoord op hun vragen te vinden. ˛
Toen ik erover nadacht hoe ingenieurs de schitterende mechanismen in levende dingen proberen na te bootsen, kwam ik tot de conclusie dat het leven door God ontworpen moet zijn Ontwaakt! oktober 2013 7
COVERONDERWERP
3 dingen die niet te koop zijn ET lijkt heel ironisch: zelfs als mensen hun baan, hun huis en hun pensioen H dreigen kwijt te raken, blijft het vaak een obsessie voor ze om allerlei spullen te kopen. Zulke mensen zijn een makkelijk doelwit van reclamemakers, die ons met slimme marketingcampagnes willen overtuigen dat we een groter huis, een betere auto en merkkleding moeten hebben. Geen geld? Dan koop je toch gewoon op krediet! Velen willen graag de indruk wekken dat ze goed bij kas zijn, ook al zitten ze diep in de schulden. Natuurlijk worden ze vroeg of laat met de realiteit geconfronteerd. „Blitse spullen op krediet kopen om indruk te maken, is net zoiets als aan de crack gaan om je beter te voelen”, zegt het boek The Narcissism Epidemic. „In eerste instantie is het goedkoop en heb je snel resultaat, maar dat is van korte duur. Uiteindelijk blijf je van beide blut en depressief achter.” De Bijbel laat uitkomen hoe onverstandig het is om te „pronken met bezit” (1 Johannes 2:16, Willibrordvertaling). Een obsessie voor spullen leidt af van het allerbelangrijkste in het leven — de dingen die niet te koop zijn. Kijk eens naar de volgende drie voorbeelden.
1. EEN GELUKKIG GEZIN Volgens Brianne1, een tiener in de Verenigde Staten, vindt haar vader zijn baan en het geld dat hij ermee verdient te belangrijk. Ze zegt: „We hebben meer dan genoeg, maar mijn vader is er nooit omdat hij altijd op reis is. Ik weet dat het voor zijn werk is, maar ik vind dat hij ook aan zijn gezin moet denken!” Om over na te denken: Waar zal Briannes vader later misschien spijt van krijgen? Welke uitwerking heeft het op de band met zijn dochter dat hij ¨ materiele dingen te belangrijk vindt? Wat heeft zijn gezin harder nodig dan geld? Toepasselijke Bijbelse principes: ˙ ’Geldzucht is de wortel van alle kwaad. Door achter geld aan te jagen hebben sommigen zichzelf ¨ allerlei leed berokkend.’ — 1 Timotheus 6:10, Groot Nieuws Bijbel. ˙ „Beter een karige schotel groenten en liefde dan een vetgemeste os en haat.” — Spreuken 15:17, De Nieuwe Bijbelvertaling. Conclusie: Een gelukkig gezin is niet met geld te koop. Dat krijg je alleen door tijd met je gezinsleden door te brengen en ze voldoende liefde en aandacht te geven (Kolossenzen 3:18-21).
De sleutel tot geluk? „Over het algemeen zijn materialistische mensen minder gelukkig en hebben ze meer last van depressiviteit. Zelfs mensen die gewoon naar meer geld verlangen, hebben al meer mentale problemen; ook hebben ze meer lichamelijke klachten, zoals keelpijn, rugpijn en hoofdpijn, en vaak drinken ze te veel of gebruiken ze drugs. Streven naar financieel succes maakt mensen blijkbaar ongelukkig.” — The Narcissism Epidemic.
1 De namen in dit artikel zijn veranderd.
Ontwaakt! oktober 2013 9
2. ECHTE ZEKERHEID „Mijn moeder zegt altijd tegen me dat ik met een rijke man moet trouwen en dat ik een vak moet leren, zodat ik een goede baan kan vinden waar ik de rest van mijn leven op terug kan vallen”, vertelt Sarah (17). „Het enige waar ze aan lijkt te denken, is hoe ze aan geld moet komen.” Om over na te denken: Waar maakt u zich terecht zorgen om als u aan de toekomst denkt? Waar ligt de grens tussen gerechtvaardigde en overdreven bezorgdheid? Hoe kan Sarahs moeder een even¨ wichtiger kijk op financiele zekerheid krijgen? Toepasselijke Bijbelse principes: ˙ „Vergaart u niet langer schatten op de aarde, waar mot en roest ze verteren en waar dieven ¨ inbreken en stelen.” — Mattheus 6:19. ˙ ’Gij weet niet wat uw leven morgen zal zijn.’ — Jakobus 4:14. Conclusie: Geld oppotten garandeert geen zekere toekomst. Geld kan namelijk gestolen worden, het kan geen ziekten genezen en het kan niet voorkomen dat iemand sterft (Prediker 7:12). De Bijbel leert dat we alleen echte zekerheid zullen hebben als we God kennen en weten wat zijn bedoeling met de mensheid is (Johannes 17:3).
r
Een „verschuiving in waarden” „Toen studenten in de jaren zestig en begin jaren zeventig van de vorige eeuw gevraagd werd waarom ze naar de universiteit gingen, noemden ze vooral redenen als ’een onderlegd persoon worden’ of ’een levensfilosofie ontwikkelen’. Voor een minderheid was ’veel geld verdienen’ de belangrijkste reden om naar de universiteit te gaan. Begin jaren negentig zeiden de meeste studenten dat ze een universitaire opleiding volgden met het doel ’veel geld te verdienen’ (...) Tegelijk met die verschuiving in waarden vond onder studenten een schrikbarende stijging plaats in het aantal gevallen van zelfmoord en psychische problemen zoals depressiviteit.” — The Price of Privilege, door dr. Madeline Levine.
Meer antwoorden op Bijbelse vragen zijn te vinden op www.jw.org/nl
„Shoptherapie” Volgens dr. Madeline Levine kan geld uitgeven een „shoptherapie” worden die mensen een mate van troost geeft als ze teleurgesteld zijn in hun familie, de gemeenschap en de kerk. „Shoppen is een
manier om controle te krijgen over onze omgeving”, schrijft ze in The Price of Privilege. „Het geeft ons zeggenschap over transacties en geeft de koper een gevoel van macht. Dit soort macht is denkbeel-
dig (...) De echte macht ligt bij grote bedrijven en bij hun reclamemakers, die worden betaald om kopers het idee te geven dat consumptieartikelen magische en beschermende krachten overdragen.”
3. TEVREDENHEID „Mijn ouders hebben me geleerd een eenvoudig leven te leiden”, zegt Tanya (24). „Mijn tweelingzus en ik hebben een gelukkige jeugd gehad, ook al hadden we vaak niet meer dan het hoogstnodige.” Om over na te denken: Waarom kan het moeilijk zijn om tevreden te zijn met de noodzakelijke dingen? Welk voorbeeld geeft u aan uw gezin door uw kijk op geld? Toepasselijke Bijbelse principes: ˙ „Wanneer wij daarom voedsel, kleding en onderdak hebben, zullen wij daarmee tevreden zijn.” ¨ — 1 Timotheus 6:8. ˙ „Gelukkig zijn zij die zich bewust zijn van hun ¨ geestelijke nood.” — Mattheus 5:3. Conclusie: Er is meer in het leven dan geld en de dingen die je ermee kunt kopen. Het is zoals de Bijbel zegt: „Ook al heeft iemand overvloed, zijn leven spruit niet voort uit de dingen die hij bezit” (Lukas 12:15). Iemand vindt pas echt voldoening in het leven als hij antwoord krijgt op belangrijke vragen zoals: ˙ Wat is de zin van het leven? ˙ Hoe ziet de toekomst eruit? ˙ Hoe kan ik in mijn spirituele behoeften voorzien? De uitgevers van dit tijdschrift, Jehovah’s Getuigen, willen u graag helpen het antwoord op deze vragen te vinden. U kunt contact opnemen met Getuigen bij u in de buurt of kijken op onze website, jw.org/nl. ˛
Ontwaakt! oktober 2013 11
Epilepsie Wat u moet weten seert ook om knellende kleding los te maken. Verder zegt Het Medisch Handboek: „Bel een ambulance als het een ernstige aanval betreft, waarbij het slachtoffer langer dan 10 minuten bewusteloos blijft of langer dan 5 minuten spiertrekkingen heeft, of wanneer de spiertrekkingen terug blijven komen.” Hoe kan ik het slachtoffer tijdens de aanval helpen? Probeer zijn hoofd te beschermen door er iets zachts onder te leggen en verwijder scherpe voorwerpen uit zijn omgeving. Leg het slachtoffer nadat de bewegingen zijn opgehouden in de stabiele zijligging, zoals afgebeeld op de plaatjes. EN kennis valt bewusteloos op de grond. Zijn lichaam verkrampt en zijn armen, benen en hoofd beginnen hevig te schokken. Als u weet dat de persoon epilepsie heeft, kunt u de benodigde zorg geven terwijl u op hulp wacht. Dit artikel geeft wat basisinformatie over deze aandoening, waar veel mensen maar weinig vanaf weten.
E
Wat is epilepsie? Epilepsie is een hersenaandoening die wordt gekenmerkt door korte aanvallen (insulten). Een aanval duurt meestal nog geen vijf minuten. De situatie aan het begin van het artikel is typerend voor een tonisch-
klonische aanval (ook wel grote aanval genoemd). Waardoor worden de aanvallen veroorzaakt? Onderzoekers denken dat een epileptische aanval een reactie is op een abnormale elektrische ontlading in de hersenen. Het is nog steeds niet duidelijk waarom dit gebeurt. Wat moet ik doen als ik zie dat iemand een epileptische aanval heeft? Het Oranje Kruis Boekje geeft het advies om niet te proberen de bewegingen tegen te houden, maar het slachtoffer zo veel mogelijk bewegingsruimte te geven en ervoor te zorgen dat hij zich niet kan verwonden. Het advi-
Wat moet ik doen als het slachtoffer bijkomt? Stel hem eerst gerust. Help hem dan te gaan staan en breng hem naar een plek waar hij kan uitrusten. De meeste mensen zijn na een aanval verward en slaperig. Anderen herstellen snel en kunnen gewoon doorgaan met ´ ´ wat ze voor de aanval aan het doen waren. Krijgt iemand bij een epileptische aanval altijd spiertrekkingen? Nee, sommige slachtoffers hebben alleen een korte bewustzijnsdaling en vallen niet op de grond. Zo’n absence of kleine aanval duurt meestal kort en heeft geen langdurige nawerkingen. Som-
De stabiele zijligging mige mensen met epilepsie hebben complex partiële aanvallen, die enkele minuten duren. Het slachtoffer kan dan gaan ronddwalen, aan zijn kleding trekken of zich in een ander opzicht vreemd gedragen. Na de aanval voelt hij zich misschien licht in het hoofd. Hoe is het om epilepsie te hebben? Het is logisch dat veel mensen met epilepsie constant in angst leven omdat ze niet weten waar en wanneer ze de volgende aanval zullen krijgen. Misschien gaan ze sociale activiteiten uit de weg om gênante situaties te voorkomen. Wat kan ik doen voor iemand die epilepsie heeft? Moedig hem aan zijn gevoelens niet op
te kroppen. Wees een goede luisteraar. Vraag wat u kunt doen als hij een aanval krijgt. Omdat veel mensen met epilepsie niet autorijden, kunt u aanbieden hem ergens naartoe te brengen of boodschappen voor hem te doen.
Wacht tot de spiertrekkingen stoppen Kniel naast het slachtoffer en leg zijn arm in een rechte hoek ten opzichte van zijn lichaam, met de handpalm naar boven
Zijn de aanvallen terug te dringen of zelfs te voorkomen? Sommige factoren vergroten de kans op een aanval, zoals stress en slaapgebrek. Deskundigen moedigen epileptici daarom aan om stress te verminderen door voldoende rust te nemen en geregeld aan lichaamsbeweging te doen. In sommige gevallen helpen medicijnen om aanvallen te voorkomen.
Leg de andere hand van het slachtoffer met de handrug onder zijn wang
Sello, een jonge man in Zuid-Afrika, moest al heel jong met school stoppen vanwege zijn epilepsie. Hij kreeg dus geen onderwijs en had ook geen medicijnen om zijn epilepsie onder controle te houden. Maar hij wilde de Bijbel beter begrijpen, en Jehovah’s Getuigen hielpen hem daarbij. Ze gaven hem niet alleen Bijbelles maar leerden hem ook lezen. Daarnaast zorgde een Getuige die arts is ervoor dat hij medicijnen kreeg, en hij hielp hem een uitkering van de overheid aan te vragen. Sello zegt: „Jehovah’s Getuigen zijn christenen die echte liefde hebben.” Hij is nu zelf een Getuige en vertelt anderen graag over Gods belofte van een nieuwe wereld waarin geen ziekte meer zal zijn (Openbaring 21:3-5).
Trek met uw andere hand zijn knie naar u toe en rol het slachtoffer voorzichtig op zijn zij. Leg vervolgens zijn gebogen been vóór zijn lichaam zodat het op de grond komt te rusten
Kantel zijn hoofd voorzichtig naar achteren om zijn luchtweg vrij te houden
Ontwaakt! oktober 2013 13
DE ZIENSWIJZE VAN DE BIJBEL DEPRESSIVITEIT
DEPRESSIVITEIT Wat is depressiviteit?
„Ik ben ontdaan geworden, ik heb mij uitermate diep neergebogen; de gehele dag heb ik bedroefd rondgelopen.” — Psalm 38:6.
WAT ONDERZOEKERS ZEGGEN Iedereen is weleens down, maar depressiviteit is een ernstige aandoening die lang aanhoudt en ¨ iemands dagelijks leven beınvloedt. Deskundigen verschillen van mening over de vraag wanneer het ’normale’ somberheid is en wanneer er sprake is van een aandoening. Maar ze zijn het erover eens dat sommige mensen sterke negatieve emoties ervaren, soms in combinatie met een minderwaardigheidsgevoel en overdreven schuldgevoelens. WAT DE BIJBEL ZEGT In de Bijbel staan veel voorbeelden van mannen en vrouwen die negatieve emoties hadden. Hanna bijvoorbeeld was „bitter van ziel”, een uitdrukking die ook wel met ¨ „diepbedroefd” is weergegeven (1 Samuel 1:10). En de profeet Elia zat op een bepaald moment zo diep in de put dat hij God vroeg of hij mocht sterven! — 1 Koningen 19:4. Christenen in de eerste eeuw kregen de aansporing om „de moedelozen hoop te geven” (1 Thessalonicenzen 5:14, De Nieuwe ´ ´ Bijbelvertaling). Volgens een Bijbelcommentaar kan de term „moedelozen” slaan op personen „die tijdelijk overmand zijn door de stress van het leven”. Het is duidelijk dat zelfs trouwe mannen en vrouwen uit de Bijbel soms last hadden van depressieve gevoelens.
r
Meer antwoorden op Bijbelse vragen zijn te vinden op www.jw.org/nl
Ligt de schuld bij de persoon zelf? WAT DE BIJBEL ZEGT De Bijbel leert dat ziekte het gevolg is van de opstand van de eerste man en vrouw. Psalm 51:5 zegt ¨ bijvoorbeeld: „Met dwaling werd ik met barensweeen voortgebracht, en in zonde heeft mijn moeder mij ontvangen.” En Romeinen „Wij weten dat de gehele ´ ´ 5:12 legt uit dat „door een mens [de eerste mens, Adam] de zonde schepping tot nu toe de wereld is binnengekomen en door de zonde de dood, en aldus voortdurend te zamen de dood zich tot alle mensen heeft uitgebreid omdat zij allen ¨ zucht en te zamen pijn gezondigd hadden”. Omdat we onvolmaaktheid van Adam geerfd hebben, zijn we allemaal vatbaar voor ziekten, zowel lichamelijke lijdt.” — Romeinen 8:22. als emotionele. Het gevolg is, zo zegt de Bijbel, dat ’de gehele schepping voortdurend te zamen zucht en te zamen pijn lijdt’ (Romeinen 8:22). Maar de Bijbel geeft ons een hoop die geen enkele arts kan bieden: Gods belofte van een vredige nieuwe wereld waarin alle ziekten en aandoeningen, met inbegrip van depressiviteit, verdwenen zullen zijn (Openbaring 21:4).
Hoe kun je leren omgaan met depressiviteit? WAAROM BELANGRIJK We hebben onze omstandigheden niet altijd in de hand, en het is onvermijdelijk dat we af en toe vervelende dingen meemaken (Prediker 9:11, 12). Maar er zijn praktische dingen die iemand kan doen om te voorkomen dat negatieve gevoelens zijn leven gaan beheersen. WAT DE BIJBEL ZEGT De Bijbel erkent dat mensen die ziek zijn een dokter nodig hebben (Lukas 5:31). Als iemand een ernstige stemmingsstoornis heeft, is er dus niks mis mee als hij medische hulp zoekt. De Bijbel beklemtoont ook de waarde van het gebed. ´ In Psalm 55:22 staat bijvoorbeeld: „Werp uw last op Jehovah, en hijzelf zal u schragen. Nooit zal hij toelaten dat de rechtvaardige wankelt.” Het gebed is geen emotionele uitlaatklep; het is echte communicatie met Jehovah, God, die „nabij de gebrokenen van hart” is (Psalm 34:18).
„Jehovah is nabij de gebrokenen van hart; en de verbrijzelden van geest redt hij.” — Psalm 34:18.
Het kan ook een hulp zijn om een goede vriend in vertrouwen te nemen (Spreuken 17:17). „Een geloofsgenoot heeft me voorzichtig overgehaald om over mijn depressie te praten”, zegt Daniela, een Getuige van Jehovah. „Hoewel ik zo’n gesprek jarenlang uit de weg was gegaan, realiseerde ik me al snel dat ik dit echt nodig had. Ik was verbaasd hoe opgelucht ik me daarna voelde.” ˛
Ontwaakt! oktober 2013 15
TOEVAL OF ONT WERP?
24pelooyen/Pond5.com
Het opmerkelijke gehoor van sabelsprinkhanen
D
E OREN van de Zuid-Amerikaanse sabelsprinkhaan (Copiphora gorgonensis) zijn nog geen millimeter groot, maar ze werken bijna hetzelfde als menselijke oren. Het insect kan op grote afstand sterk uiteenlopende frequenties onderscheiden. Het hoort bijvoorbeeld het verschil tussen het geluid van een andere sabelsprinkhaan en het ultrasone geluid van een jagende vleermuis.
geluid op, zetten het om en analyseren de frequentie. Wetenschappers hebben in het oor van dit insect een uniek orgaan ontdekt: een met vocht gevulde holte die onder druk staat en eruitziet als een langgerekte ballon. Het werkt ongeveer zoals het slakkenhuis in de oren van zoogdieren, maar is veel kleiner. De sabelsprinkhaan heeft zijn opmerkelijke gehoor aan dit orgaan te danken.
Wetenswaardigheid: De oren van de sabelsprinkhaan zitten op zijn twee voorpoten. Zijn oren vangen net als menselijke oren
Daniel Robert, hoogleraar aan de Faculteit Biowetenschappen van de Universiteit ¨ van Bristol (Groot-Brittannie), zegt dat deze ontdekking zal bijdragen tot „de ontwik¨ keling van op de natuur geınspireerde hoorapparaten die kleiner en beter zijn dan ooit”. Onderzoekers denken dat dit ook zal leiden tot een nieuwe generatie ultrasone technieken, bijvoorbeeld voor beeldvormende medische apparatuur.
OOR VAN EEN SABELSPRINKHAAN
s
n o
Gratis downloads van dit tijdschrift en eerdere uitgaven
p
De Bijbel online in zo’n 50 talen
Ga naar www.jw.org/nl of scan de code
g13 10-O 131018
Wat denkt u? Is het opmerkelijke gehoor van sabelsprinkhanen door evolutie ontstaan of is het ontworpen? ˛
