CONCEPT Meerjarenplan 2012 – 2014 Januari 2012
Inhoudsopgave
pagina
1. Inleiding
3
2. Identiteit van de organisatie
6
3. Doelgroepen en doelstellingen
7
4. Beleidsgestuurde Contract Financiering: taakafspraken gemeente Den Helder
10
5. De Helderse Vallei: een totaaloverzicht
12
6. De organisatie: over dieren, mensen en alles daaromheen
13
7. Communicatie: “waar je de natuur beleeft”
16
8. Marketing en promotie
16
9. Bestuur en personeel
18
10. Meerjarenbegroting
20
2
1.
Inleiding
“In de pure en ruige natuur van de kop van Noord-Holland komen bezoekers tot zichzelf. De Helderse Vallei raakt bezoekers door ze positief te verrassen met de grote gevolgen van wat klein begint, en helpt bezoekers de natuur op een plezierige manier te beleven. ”
Dichter bij de natuur In 2010 opende de Stichting De Helderse Vallei de deuren van een bezoekerscentrum en kinderboerderij, in een duin- en bosgebied van 808 hectare ten zuiden van de bebouwde kom van Den Helder. De Helderse Vallei heeft tot doel mensen dichter bij de natuur te brengen om zo een duurzamer omgang met de natuur te realiseren. Er ligt een focus op beleving en sfeer: Wat normaal is op een bijzondere manier beleven. Het is bij De Helderse Vallei mogelijk om even uit de hectiek van de maatschappij te stappen naar de rust van de natuur. Het gebied waar De Helderse Vallei ligt, bestaat uit de Grafelijksheidsduinen, de Donkere Duinen, Noordduinen en Mariëndal en omvat verschillende natuurtypen zoals bos, duin, strand en plas- drasgebieden. Dit gebied is uniek gezien het feit dat het een schiereiland is: aan drie zijden wordt het omsloten door de zee. Een deel van het duingebied valt onder de Natura2000 wet. Vanuit De Helderse Vallei kan de bezoeker allerlei richtingen op gaan om activiteiten te ondernemen in de ruime regio waarbij de Noordzeekust, duinen, wadden, cultureel erfgoed van Den Helder, polders en IJsselmeerkust reisdoelen kunnen zijn.
Verschillende gebruikers Het centrum en de boerderij staan op een terrein dat wordt omsloten door water. Dit ‘eiland’ bevindt zich op een terrein waar ook een uitkijktoren, openluchttheater, snackbar, dierenweide en parkeerplaats zijn. Twee organisaties huren een deel van de gebouwen van de Stichting: Landschap Noord-Holland heeft het bezoekerscentrum en de kinderboerderij als basis om haar werkzaamheden voor het beheer van het landschap in de Kop van Noord-Holland uit te voeren. Zij huren kantoorruimte in het bezoekerscentrum, en een opslagruimte en een werkplaats in de kinderboerderij. Landschap Noord-Holland bezit en beheert 78 natuurgebieden in Noord-Holland, waarvan een aantal interessante gebieden in de Kop van Noord-Holland liggen. Zie www.landschapnoordholland.nl. Esdégé-Reigersdaal is een organisatie voor dienstverlening aan mensen met een handicap, die werkzaam is in de kop van Noord-Holland (van Heiloo tot Den Helder en Enkhuizen). Zij bieden zorg en ondersteuning aan mensen met een beperking (zie www.esdege-reigersdaal.nl). Dit moet leiden tot de gewenste kwaliteit van bestaan. Zeggenschap van de cliënt over het eigen leven staat centraal. De cliënten van Esdégé-Reigersdaal huren in het bezoekerscentrum en de kinderboerderij werkruimtes en zijn in beide gebouwen en op het terrein onder begeleiding werkzaam. In de toekomst is er sprake van de aanleg van een pannenkoekenrestaurant en High Rope Adventure Parcours. Het Openluchttheater is gerealiseerd door de Stichting Openluchttheater. Deze stichting heeft een samenwerkingsovereenkomst gesloten met De Helderse Vallei. Het theater wordt ‘Openluchttheater De Helderse Vallei’ genoemd en sluit in huisstijl en duurzame uitgangspunten aan op de Stichting De Helderse Vallei.
De maatschappelijke relevantie van De Helderse Vallei In onze samenleving is ‘duurzaamheid’ een terugkerend thema. Duurzaam ondernemen, duurzame energie…maar waar staat ‘duurzaam’ eigenlijk voor? Duurzame ontwikkeling”…sluit aan op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen”(bron: Brundtland definitie, 1987) . Duurzaamheid gaat dan over de schaarste van de hulpbronnen waarmee welvaart wordt voortgebracht, zowel nu als in de toekomst. De oppervlakte van de aarde is eindig; grondstoffen kunnen op raken; en de opnamecapaciteit van de atmosfeer en onze natuurlijke omgeving kent haar grenzen.
3
Bij duurzame ontwikkeling is dus sprake van een ideaal evenwicht tussen ecologische, economische en sociale belangen. Alle ontwikkelingen die op technologisch, economisch, ecologisch, politiek of sociaal vlak bijdragen aan een gezonde aarde met welvarende bewoners en goed functionerende ecosystemen (cyclische systemen zonder afval) zijn duurzaam.
“Wij hebben de natuur niet in eigendom, maar slechts te leen van onze kinderen” Onderzoek toont aan dat 47% van onze kinderen in het stedelijke gebied niet meer buiten spelen. Voor sommigen is natuur wellicht niet ‘leuk’ genoeg in deze maatschappij vol entertainment. Zij hebben niet geleerd om goed te kijken en moeite te doen om iets moois te ontdekken in de wereld om zich heen en inspiratie op te doen voor hun eigen fantasie en creativiteit. Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar de aanwijzingen dat kinderen en jongeren die leren en spelen in een groene omgeving beter leren, minder vaak ziek zijn en minder ruzie maken. Groen nodigt uit tot bewegen (voetballen, rennen, klimmen) en meer bewegen bevordert niet alleen de motoriek maar kan ook overgewicht voorkomen. Niet alleen voor kinderen kan de groene omgeving een belangrijke rol vervullen. Recreatie in een groene omgeving kan helpen ziekten te voorkomen of bij ziekte te ontstressen en het genezingsproces te versnellen. Daarnaast kan groen een rol spelen bij (re-)integratie en maatschappelijke participatie, bijvoorbeeld door projecten die in het groen plaatsvinden (zoals onderhoudswerkzaamheden). (bron: Arnhemse Groene Agenda). Ondanks grote uitdagingen op het gebied van duurzaamheids-vraagstukken (klimaat, waterkwaliteit en bescherming van de groene ruimte), zien bestuurders nog maar mondjesmaat wat natuur- en milieu educatie (NME) voor hen kan betekenen. (Overheids)maatregelen leveren vaak nog onvoldoende op als mensen zelf niet gestimuleerd worden om mee te veranderen. Voor veel mensen voelt duurzaamheid als een confrontatie met problemen waar je zelf niets mee kunt. Wil je dat mensen nadenken over en bereid zijn tot duurzaam handelen, dan moet je werken aan: • Kennis en inzicht • Betrokkenheid • Eigen actie (handelingsperspectief) Voor De Helderse Vallei is het om al die redenen een uitdaging om haar bezoekers te betrekken bij duurzame ontwikkelingen: interactief in de eigen leefomgeving, aansluitend bij de actualiteit van de eigen stad en met concrete activiteiten. De Helderse Vallei kan daarin een rol spelen en worden uitgebouwd tot een belangrijk instrument dat bijdraagt aan het gemeentelijke en provinciale duurzaamheidsbeleid.
4
Knooppunt van recreatievoorzieningen voor Den Helder Den Helder heeft een rijkdom aan natuur, waar niet iedereen zich bewust van is. De groene elementen met elkaar verbinden vergroot de groene kracht van de stad en de recreatieve waarde voor mensen: wandelen, fietsen, kanoën. Dat versterkt de groenbeleving en verbetert het leefmilieu door bij te dragen aan een betere luchtkwaliteit en een prettiger stadsklimaat. Het is een reden voor mensen om hier te komen wonen en voor bedrijven om zich hier te vestigen. Het belang van een groene omgeving is aangetoond en draagt er toe bij dat De Helderse Vallei een schakel kan vormen tussen verschillende instanties in Den Helder en daarbuiten, met een aansluitende doelstelling. De organisatie brengt instellingen en projecten niet alleen figuurlijk samen door middel van voorlichting en educatie, maar ook letterlijk door een infrastructuur van waaruit diverse activiteiten en initiatieven kunnen plaatsvinden.
5
Identiteit van de organisatie
2.
Missie De Helderse Vallei draagt bij aan een duurzame omgang met natuur en milieu voor een groen en leefbaar Den Helder en omgeving en richt zich daarbij tot iedereen, van jong tot oud, bewoner en bezoeker, toerist en recreant.
Visie De Helderse Vallei is een plaats waar professionals en vrijwilligers uit overheid, organisaties voor natuur en duurzame ontwikkeling, onderwijs en de toerismebranche regionaal samenwerken en elkaar versterken. Het is de groene poort van Den Helder waar informatie en inspiratie, achtergrondkennis, voorbeelden en activiteiten zijn te halen voor een inspirerende duurzame omgang met de natuurlijke omgeving en vervult een spilfunctie voor alle ‘groene’ activiteiten in Den Helder. Belangrijke speerpunten in de strategische visie van de gemeente Den Helder zijn ‘woonkwaliteit’ en ‘toeristische aantrekkingskracht’ van de gemeente. De aanwezige natuur (en het bewust maken daarvan) in en buiten de stad zijn daartoe belangrijk, als randvoorwaarde voor een leefbare en duurzame stad waar zowel bewoners als bezoekers graag verblijven. De stichting wil een katalysator functie voor duurzame initiatieven en ontwikkelingen vervullen en heeft daarmee impliciet een positieve uitwerking op de gezondheid, klimaat en milieu, toerisme, recreatie en imago van de stad.
Strategie De strategie van stichting De Helderse Vallei bestaat uit drie pijlers: 1. Sterk vraaggericht en innovatief werken Het is van belang dat de stichting voortdurend voeling houdt met wat doelgroepen vragen. Zij moet actueel en innovatief inspelen op verschuivingen in de vraag en op externe ontwikkelingen in (gemeentelijk) beleid en samenleving. Het kan een behoefte van een school zijn, een beleidsvraag vanuit een organisatie of een wens van een groep bezoekers. Markt- en publieksonderzoek is daarom een belangrijk onderdeel van de activiteiten alsmede het opbouwen van een actief netwerk met partnerorganisaties en bedrijfsleven. De vraag bepaalt hoe natuur- en milieu educatie vorm krijgt. 2. Ecologische basisvorming voor een brede doelgroep De mens als onderdeel van het ecosysteem en het effect van zijn handelen daarbinnen dient als fundament voor alle activiteiten. Dat betekent een duurzame programmering, productontwikkeling en bedrijfsvoering. De doelgroep keuze is breed maar er ligt een focus op jeugd en jongeren: kwaliteit gaat verloren als je de basis niet goed houdt. Werken vanuit de basis betekent een fundament voor een sterke, ondernemende samenleving met duurzame, zelfbewuste burgers die zuinig zijn op hun omgeving. 3. Sterke communicatie over duurzaamheid, gezondheid en energie Het omringende natuurlijke en stedelijke landschap in al z’n facetten: flora, fauna, water, klimaat en energie vormt samen de ‘omgeving’ waar De Helderse Vallei haar focus op heeft. De stichting heeft een belangrijke communicatieve taak en informeert over de natuur en het milieu in de Helderse leefomgeving. Zij geeft zelf het goede voorbeeld en biedt altijd een handelingsperspectief: weten is doen! Het draagvlak wordt versterkt door een intensieve samenwerking met partnerorganisaties en bedrijfsleven.
6
3.
Doelgroepen en doelstellingen
Basisonderwijs Kinderen zijn een van de belangrijkste doelgroepen van de stichting, waarbij er onderscheid wordt gemaakt in de context van waaruit zij De Helderse Vallei bezoeken. Dit kan vanuit educatief oogpunt zijn met school, danwel meer recreatief vanuit buitenschoolse opvang of geheel recreatief met het gezin of verzorgers. Algemeen doel is het bieden van programma’s voor ecologische basisvorming en omgevingseducatie voor schoolkinderen uit Den Helder en omgeving. Om een duurzame omgang met natuur en milieu te kunnen realiseren, is het van belang zo jong mogelijk te beginnen. Kinderen moeten zich thuis voelen in de natuur en bij De Helderse Vallei: een fijne plaats waar je, als je wilt, binnen en buiten van alles kunt ontdekken. Maar ook docenten moeten zich ‘thuis voelen’: zij kunnen voor een ‘groene’ vraag altijd terecht bij de educatie medewerkers, worden op die manier ondersteund in hun lesaanbod en worden indien mogelijk betrokken bij het ontwikkelen van nieuwe programma’s of projecten. Docenten zijn voor deze doelgroep belangrijk: zij bepalen of ze de inspanning willen leveren om met de klas een bezoek te organiseren, en of een structurele relatie (abonnement) gewenst is. Doelstelling: De stichting stelt zich ten doel om in samenwerking met onderwijsinstellingen een continu NME productaanbod voor het basisonderwijs aan te bieden, alsmede duurzame ontwikkelingen op de scholen te ondersteunen. Doel is dat elk kind uit Den Helder minimaal één keer per jaar georganiseerd (via school) naar De Helderse Vallei komt. Hiertoe moet dus elke leerkracht minimaal een keer met zijn of haar klas naar het bezoekerscentrum. Strategie: permanent aanbod van leskisten en uitleenmaterialen, exposities en veldwerklessen waarbij de stichting als ondersteunende partner functioneert. Activiteiten en abonnement gericht op herhalingsbezoek.
(voortgezet- en beroeps-) Onderwijs Hoewel jongeren in het algemeen minder belangstelling voor natuur aan de dag leggen dan kinderen hebben zij wel degelijk iets met natuur en zijn zij ook bereid om daar iets voor te doen. Beter dan kinderen in het primair onderwijs zijn zij in staat om een link te leggen naar maatschappelijke processen. In de benadering van jongeren is het de kunst om vormen te kiezen die juist hen specifiek aanspreken; enerzijds aansluitend op hun capaciteiten (dus niet belerend of moraliserend, maar spannend en uitdagend), anderzijds aansluitend op hun identiteit (dus specifiek voor de eigen groep en aansluitend op wat “in” is). Doelstelling: De stichting stelt zich ten doel om in samenwerking met onderwijsinstellingen een relevant productaanbod voor het voortgezet onderwijs te ontwikkelen en zo een stijgend aantal bezoekers in de leeftijd 12-21 jaar te realiseren. Verder wil de stichting zich ook tot een erkende instelling voor stage- en leerplaatsen gaan ontwikkelen en duurzame ontwikkelingen op de scholen ondersteunen. Strategie: projecten uitvoeren die de stichting al dan niet in overleg met onderwijsinstellingen tot interessante partner positioneren.
7
Jeugd buitenschools Begeleiders bij naschoolse opvang en kinderdagverblijven hebben een rol in het vormen van je eigen verantwoordelijkheidsbesef en het ontwikkelen van milieuvriendelijk gedrag. Enkele producten voor het basisonderwijs (zoals leskisten, speurtochten) zijn ook geschikt voor kinderdagverblijven, peuterspeelzalen (0 4 jaar), naschoolse opvang (4 - 12 jaar) en buitenschoolse activiteiten. Doelstelling: De stichting stelt zich voor de jeugd van 0-12 jaar en hun ouders/verzorgers ten doel minimaal iedere maand één activiteit aan te bieden. Strategie: prikkelende, ontspannende en laagdrempelige activiteiten gericht op herhalingsbezoek.
Inwoners en recreanten lokaal Vrijwel elke inwoner van de regio Den Helder hecht waarde aan een mooie en groene leefomgeving. Informeren en leren over de natuur is van belang om het bewustzijn van, de waardering voor en de betrokkenheid bij de leefomgeving te vergroten. Waar je van houdt, wil je beschermen. Er wordt gewerkt aan de versteviging van het netwerk en samenwerking gezocht met (locale) natuur- en milieugroepen om samen met hen activiteiten voor recreanten aan te bieden, zoals excursies, fiets- en wandelroutes, lezingen en activiteiten. De baliewinkel en koffiehoek biedt een afwisselend duurzaam assortiment. Terugkerende evenementen zoals een kerstmarkt en kinderboerderijweekend, faciliteiten zoals een leeshoek en plekken rondom het bezoekerscentrum zoals een vlindertuin en aantrekkelijke speelfaciliteiten, zorgen voor een binding die maakt dat bezoekers graag terugkomen. Doelstelling: De stichting stelt zich voor lokale inwoners/recreanten ten doel diverse activiteiten en producten aan te bieden voor jong en oud, waarbij minimaal 5 deelnemers per keer deelnemen. Strategie: ontspannende en regelmatig wisselende laagdrempelige activiteiten en producten bieden, gericht op herhalingsbezoek.
Toeristen en recreanten regionaal Toeristen die een aantrekkelijk aanbod bij het bezoekerscentrum en de kinderboerderij vinden, zullen graag terugkomen en ook uitwaaien naar de omringende natuur en de groenvoorzieningen in de stad. Daarnaast heeft Den Helder op het gebied van kunst en cultuurhistorie diverse aantrekkelijke musea en recreatieve instellingen zoals Fort Kijkduin, Marinemuseum, De Nollen, De Oranjerie, Willemsoord, Utopolis bioscoop, Nationaal Reddingsmuseum en evenementen zoals de Vlootdagen van de Marine. De Helderse Vallei kan een mooie ‘groene’aanvulling zijn op het toeristische aanbod in en rondom Den Helder. De Helderse Vallei wordt een spil van alle ‘groene’ activiteiten in Den Helder en geeft voorbeelden voor een heerlijk dagje uit in de natuur. Voor deze doelgroep wordt samenwerking gezocht met de VVV en andere recreatie aanbieders, om samen met hen een breed aanbod van natuurlijke activiteiten en producten aan te kunnen bieden. De baliewinkel heeft een geschikt assortiment voor toeristen, zoals cadeautjes en ansichtkaarten en is voldoende ingesteld op (de vooral Duitse) toeristen. Voor een aantal producten en activiteiten wordt gebruik gemaakt van vertalingen (met name Duits). Doelstelling: De stichting stelt zich ten doel het toeristisch product Den Helder te versterken en haar bezoekersaantallen te doen stijgen. Strategie: prikkelend activiteitenaanbod dat verrast en minimaal voor één uur boeit, of langer in combinatie met andere recreatieve instellingen of activiteiten.
Bedrijfs- en verenigingsleven De stichting zoekt samenwerking met bedrijfs- en verenigingsleven maar biedt voor hen ook de mogelijkheid om het bezoekerscentrum als uitvalsbasis te gebruiken. De vergaderzaal is daarbij een belangrijke faciliteit: een uniek product vanwege de locatie, de inzet van cliënten van Esdégé-Reigersdaal voor het verzorgen van de koffie en de biologische catering. Verenigingen of ‘groene’ organisaties maken ook gebruik van de vergaderzaal voor vergaderingen of activiteiten, en betalen voor deze faciliteit zoveel mogelijk ‘in natura’ (zoals onderhouds- of beheertaken). Een goede afstemming in programmering voorkomt dat er werkelijk concurrentie optreedt (in tegenstelling tot natuur- en milieueducatieve centra in andere steden, zoals De Nieuwe Nes in Schagen, die een vergelijkend programma hebben en dus een werkelijke concurrent vormen voor bezoekers die de afstand geen probleem vinden). 8
Verder is samenwerking met bedrijfsleven gewenst, waarbij partnerschap mogelijk als alternatieve basis voor de exploitatie kan gaan dienen. De Helderse Vallei wil daarbij een voorbeeldfunctie zijn in maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Doelstelling: De stichting stelt zich voor groene verenigingen en organisaties ten doel een podium te vormen en voor het bedrijfsleven een stijgend aandeel in omzet vergaderzaal en fondsenwerving. Strategie: een interessante partner worden voor duurzame ontwikkeling, het organiseren van bijeenkomsten, alsmede een functionele en unieke vergaderfaciliteit van hoge kwaliteit aan te bieden.
9
4.
Beleidsgestuurde Contract Financiering: taakafspraken met gemeente Den Helder
De stichting De Helderse Vallei heeft op 1 januari 2012 een subsidieovereenkomst gesloten met de gemeente Den Helder. De overeenkomst is geldig tot en met 31 december 2014 en omvat doelstellingen en prestaties die gerealiseerd moeten worden in ruil voor het verkrijgen van de subsidie. Er zijn drie hoofddoelstellingen: 1. Mensen bewegen tot duurzaam handelen 2. Naar een bewustwordingprogramma “Leren voor duurzaamheid”, een doorlopende leerlijn van basisschool naar HBO 3. Recreatieknooppunt De Helderse Vallei Per hoofddoelstelling is in het volgende overzicht uiteengezet welke prestatie en uitwerking daarbij is afgesproken. Ad 1. Mensen bewegen tot duurzaam handelen Prestatie Permanente educatieve expositie. Educatieve en/of recreatieve tijdelijke thema exposities en evenementen met relevante onderwerpen. Aanbieden activiteiten programma voor recreanten en toeristen voor natuurbeleving in het gebied. De Helderse Vallei onderneemt via een duurzame bedrijfsvoering. Dit straalt zij uit naar buiten en heeft als zodanig een voorbeeldfunctie.
De Helderse Vallei beheert een kinderboerderij op duurzame wijze.
Uitwerking Beheer en doorontwikkeling van expositie over de natuurgebieden in en om Den Helder en algemene natuur en milieu onderwerpen. Jaarprogrammering voor tijdelijke exposities en evenementen (minimaal één per jaar). In mei/juni van elk jaar wordt met beleidsmedewerkers van de gemeente de programmering van exposities en evenementen afgestemd en hiervan verslag gedaan. Minimaal 1 activiteit en/of excursie per maand. De Helderse Vallei doet uitvoering van activiteiten en coördinatie van excursies en boekingen. Er is altijd een aanbod voor bezoekers zonder budget.
Partners en leveranciers worden zoveel mogelijk geselecteerd op duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid. Materiaal- en productkeuze in assortiment, activiteiten en beheer is zoveel mogelijk duurzaam, biologisch, fairtrade en/of streekgebonden. Aandacht in bedrijfsvoering voor duurzaamheid; zoals duurzame huisvesting, energie en vervoer. Speciale aandacht voor de lokale zorgsector als doelgroep. Daarnaast zet De Helderse Vallei op structurele basis vrijwilligers en arbeidsgehandicapten in. Verzorging van diverse dieren op de kinderboerderij conform certificering SKBN ‘Goed voor Elkaar’. Boerderij educatie wordt vast onderdeel van programmering.
Ad 2. Naar een bewustwordingprogramma “Leren voor duurzaamheid”, een doorlopende leerlijn van basisschool naar HBO Prestatie Via een pro-actieve houding richting onderwijs stimuleren van totstandkoming van een volwaardige, doorgaande leerlijn op het gebied van duurzaamheid . Het uiteindelijk doel is om vanuit kinderen/jongeren een bewustwording op gang te brengen die zich inzet voor een duurzame samenleving (Den Helder).
Uitwerking Ondersteunen van basisonderwijs bij hun leerlijn voor duurzaamheid, bijvoorbeeld door advisering of productontwikkeling. Leggen van contacten bij VO, praktijk- en beroepsonderwijs instellingen. Relevante ontwikkeling en onderhoud huidige collectie, expositie en educatieve elementen terrein. Aansluiten op programma Brede Scholen van de gemeente.
10
Het opbouwen van een netwerk van contactpersonen duurzaamheid waarbij diverse onderwijsinstellingen zijn aangesloten.
Opbouw aanbod Duurzaamheid- en Natuur- en Milieu activiteiten gericht op verschillende onderwijsvormen. Opbouw aanbod Duurzaamheid- en Natuur- en Milieu activiteiten gericht op bewoners in buurten en wijken.
Advisering over ‘leren voor duurzaamheid’ en Natuur en Milieu onderwijs.
1 contact per school regio Den Helder, minimaal 3 nieuwsbrieven p/jr over activiteiten van De Helderse Vallei, 1 onderwijsbeurs per jaar organiseren (die tevens werkt als netwerkbijeenkomst) Voor basis- en voortgezet onderwijs minimaal een product of activiteitaanbod op het gebied van duurzaamheid Voor de wijk Nieuw Den Helder wordt een activiteit uitgewerkt (minimaal één per jaar). In mei/juni van elk jaar wordt met wijkmanagers van de gemeente de keuze van een thema of activiteit afgestemd en hiervan verslag gedaan. Structurele adviseur/contactpersoon voor onderwijs is dagelijks bereikbaar.
Ad 3. Recreatieknooppunt De Helderse Vallei Prestatie Deelnemer aan de ontwikkeling van het recreatieknooppunt De Helderse Vallei.
Coördinatie agenda en PR voor Openluchttheater.
Stijgende omzet activiteiten en fondsenwerving Ontwikkelen van een netwerk van natuur en milieugroeperingen rond het bezoekerscentrum en de kinderboerderij, met als doelstelling elkaar versterken, ervaring- en kennisuitwisseling Samen met de gemeente vóór 01-07-2014 een meerjarig contract opstellen voor de periode 01-012015 tot en met 31-12-2018.
Uitwerking Samenwerking met andere recreatieve en culturele instellingen in Den Helder om het door de gemeente gewenste recreatieknooppunt verder te ontwikkelen. Coördinatie van voorstellingen in het theater, PR via website. Vanuit recreatieknooppunt rol proberen om voorstellingen vanuit de gemeenschap te stimuleren. Jaarlijkse stijging van 5% Minimaal 1 (netwerk)bijeenkomst per jaar
1 meerjarig contract
Regionale betekenis De Helderse Vallei heeft niet alleen als ambitie maar ook als taak om bij te dragen aan de ontwikkeling van duurzame recreatie in de regio. Dit betekent meedenken en investeren in faciliteiten, voorlichting en educatie, en infrastructuur. Voor de komende jaren zal een verkenning worden gedaan voor een aantal grotere projecten die hier een bijdrage in kunnen leveren: 1. De toekenning van de status werelderfgoed aan de Waddenzee, en Natura 2000 aan het duinengebied in Den Helder, geeft kansen en mogelijkheden op het gebied van educatie, PR, marketing en recreatie; 2. Paviljoen Spiegelzee; een museale opstelling over de zeespiegel stijging, samengevat in een paviljoen en ter beschikking gesteld door TNO; 3. Project ‘Kust op Kracht’ dat een versterking van het kustgebied realiseert, heeft ook doelstellingen op het gebied van een verbeterde infrastructuur, terreinkwaliteitsverbetering en informatievoorziening/educatie; 4. Ontwikkeling derde gebouw ‘Mariënpoort’, een uitbreiding op het terrein van De Helderse Vallei die ruimte voor een zorgboerderijfunctie combineert met een uitbreiding in kantoor- en opslagcapaciteit. Foto:
11
5.
De Helderse Vallei: een totaaloverzicht
Hieronder volgt een overzicht van het huidige aanbod van producten en faciliteiten die De Helderse Vallei aan haar diverse doelgroepen aanbiedt.
Gebouw en faciliteiten • • • • • • • •
Permanente expositie Balie, winkel en koffiehoek Publiekstoiletten (kindertoilet en verschoontafel, toilet voor minder- validen) Tijdelijke wissel exposities Vergaderzaal Veldwerkhoek Kinderhoek Kinderboerderij
Activiteiten en recreatieve producten • • • • • • •
Speurtochten voor expositie en kinderboerderij Wandelroutes Duin & Strand, Donkere Duinen en Mariëndal Fietsroutes Den Helder (gezinnen en recreanten) Kinderfeestjes in diverse thema’s: Kleine beestjes, Strandwonderen, Watergeheimen, Hulpboswachter en Kinderboerderij Ontdek Rugzakjes met materialen om uit te lenen: Kleine beestjes, Strandwonderen en Watergeheimen Ontdek leskisten voor campings (arrangement met bezoek) om uit te lenen: Duinkonijn en Vogels kijken Arrangementen (‘Dagje Uit’ combinatie aanbod met Landschap Noord-Holland, Helder Events, De Oranjerie, De Nollen, Fort Kijkduin en Reddingsmuseum)
Terrein • • •
Dierenplein en –weides, konijnen- en kippenverblijf en volière Buitenterrein met vogeltuin, vlindertuin, grondwaterpeilmeter Diverse faciliteiten op terrein zoals picknicktafels, oplaadpaal elektrische fiets en auto, speelfaciliteiten
Educatieve producten •
• •
Veldwerklessen: Groep 1 t/m 4: Beestenbende en Kabouterland Groep 3 en 4: Expeditie Supersli(j)m en Kleine beestjes avonturenpad Groep 5 en 6: Lekker Vies! en Geheimen uit de sloot Groep 7 en 8: Avontuur aan zee en Mariëndal in de peiling Leskisten Schoolreisjes Groep 1 t/m 4: Kabouterland, Kriebelbeestjes, Beestenbende en Strandwonderen Groep 5 t/m 8: Code van de waterput, Indianentocht en Gestrand!
12
6.
De organisatie: over dieren, mensen en alles daaromheen
Kinderboerderij en terrein De dieren van de kinderboerderij en alle elementen eromheen zijn onlosmakelijk onderdeel van De Helderse Vallei. Toch moet er altijd aandacht blijven voor een juiste synergie tussen bezoekerscentrum en kinderboerderij. De kinderboerderij staat de komende jaren in het teken van kwaliteitsverbetering, met name in voorzieningen en procedures. Er zullen inspanningen worden gedaan om de certificering ‘Goed voor Elkaar’ te realiseren, een kwaliteitskeurmerk van Stichting Kinderboerderij Nederland. Enkele elementen op het terrein zullen verder worden uitgewerkt; zoals een verbetering van de bebording (in tekst en vertaling) en meer begroeiing, alsmede een betere verdeling en indeling van opslag capaciteit. Het assortiment in dieren zal niet veel verder worden uitgebreid. Wel komen er meer voorzieningen voor insecten (zoals een insectenhotel en bijenboom). De focus blijft op Oud-Hollandse huisdierrassen. De komst van een hertenweide zal een nieuwe dimensie geven en sommige activiteiten kunnen ook buiten De Helderse Vallei plaatsvinden. Het terrein zal langzaamaan steeds verder worden ingericht met natuurlijke ontdek-, speel- en doe elementen voor de diverse doelgroepen.
Facilitaire zaken, balie en inkoop De winkel en koffiehoek van het bezoekerscentrum spelen een belangrijke rol in de uitstraling van De Helderse Vallei. De producten zijn zoveel mogelijk duurzaam, biologisch en fair trade en sluiten aan bij de communicatie doelstellingen. Inkoop voor personeel verschilt daarin niet van inkoop voor de organisatie. Het proces is centraal georganiseerd. Aan de balie in de bezoekershal komen vragen binnen, wordt informatie verstrekt en worden boekingen voor excursies, activiteiten of de vergaderzaal gedaan. Aan de balie werkt altijd een vaste medewerker samen met één of meerdere vrijwilligers, die daarmee het gezicht van de organisatie vormen.
13
Educatie en programmering Om de kerntaken van De Helderse Vallei goed te kunnen uitvoeren, is het van groot belang in naamsbekendheid bij de scholen te groeien. Er zijn veel mogelijkheden om schoolgroepen te ontvangen, het aanbod van educatieve producten en de uitleencollectie is groot, maar nog niet iedereen is daarmee bekend. Voor diverse educatieve (landelijke) themadagen volgt de educatieve afdeling met activiteiten of andere aandacht via website of nieuwsbrief. Een onderwijsbeurs geeft een podium voor, en partnerschap met allerlei instellingen die een aanbod hebben voor het onderwijs. Verdere groei wordt gezocht in een aanbod voor het voortgezet onderwijs en schoolreisjes. De band met scholen is van groot belang, ook de persoonlijke contacten met leerkrachten daarbij. Op die manier behoudt natuureducatie niet alleen in de vrije tijd, maar ook op school, bij leerkrachten en bestuur, een draagvlak. Doel is om uiteindelijk een vaste groep van scholen te hebben met een abonnement bij De Helderse Vallei, die actief ondersteund worden bij hun lesaanbod. Een veldwerkhoek in het bezoekerscentrum zal verder worden ontwikkeld om schoolgroepen en educatieve activiteiten optimaal te kunnen faciliteren. Minimaal tweemaal per jaar wordt een nieuwe expositie samengesteld of gehuurd. Op die manier is er altijd een afwissend aanbod en is het mogelijk om in te springen op actualiteiten. Eigen tentoonstellingen of leskisten genereren na gebruik inkomsten omdat zij weer verhuurd kunnen worden aan andere natuur- en milieucentra of scholen. Bij de ontwikkeling van producten vormen onderstaande uitgangspunten de basis: 1. Voldoet het thema, onderwerp en vormgeving aan de gewenste positionering en communicatiedoelstelling van het bezoekerscentrum (bevordert het natuur- en milieubesef, zorg voor natuur en milieu)? 2. Is het thema voor alle doelgroepen geschikt? (interactie, hands-on, multimedia, intellectuele uitdaging), Indien dit niet het geval is, kan er aanvullend iets voor betreffende doelgroep worden ondernomen (activiteit, lesbrief?) 3. Welke (les)thema’s en activiteiten kunnen rondom het product of evenement worden georganiseerd? (sluit het aan bij een landelijk thema of evenement? Is het actueel en/of innovatief?) 4. Zijn materialen en leveranciers duurzaam/bewust gekozen? 5. Is samenwerking met onze doelgroepen, zoals andere natuurorganisaties of bedrijfsleven, mogelijk? Educatie vindt voor een groot deel plaats op het terrein. Daarom wordt er veel aandacht besteed aan de borden op het terrein en de toelichting op de diverse educatieve elementen die je kunt aanraken of waar je doorheen loopt. Leren doe je vooral door zelf te doen en te ervaren, vandaar dat het terrein als vanzelf een belevenis moet worden.
Fondsenwerving Fondsenwerving wordt een steeds belangrijker onderdeel van de taken van De Helderse Vallei. Op die manier een grotere onafhankelijkheid van overheidssubsidie creëren zal een steviger basis zijn voor de bedrijfsvoering. De stichting heeft de status ANBI alsmede Sociaal Culturele Instelling verkregen. Uitgangspunten bij de fondsenwerving zijn: • Basis wordt gevormd door eigen vrienden (individueel, gezins- en bedrijfsvrienden) en relaties (leveranciers, klanten en lokale netwerk); zij vormen het draagvlak van waaruit nieuwe contacten en mogelijkheden kunnen ontstaan; • Bedrijven motiveren projecten (liefst blijvend) te ondersteunen, zoals evenementen, (onderdelen van) kinderboerderij of (onderwijs)projecten • Relatiebeheer proces opzetten en goed onderhouden; • Verenigingen inzetten voor beheer en behoud terrein • Successen en de besteding van de fondsen duidelijk en breed communiceren; • Goede partner voor duurzame ontwikkeling zijn: aan De Helderse Vallei wil ik mijn (goede)naam verbinden! Potentiële thema’s die voor De Helderse Vallei van belang zijn om naar buiten te dragen zijn: milieueducatie, voorbeeldfunctie duurzaamheid, energie en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Aantrekkelijke thema’s die ‘makkelijker’ fondsen genereren zijn verbonden aan de dieren en de boerderij.
14
Marktonderzoek en analyse Doorlopend kwalitatief en kwantitatief markt- en publieksonderzoek is van belang voor een organisatie die vraaggericht wil werken. Met de analyse van de resultaten kunnen betere keuzes worden gemaakt voor producten en processen. Er wordt permanent aan publieksonderzoek en marktonderzoek gedaan. Bezoekersaantallen worden bijgehouden en zowel bij scholen als vergadergroepen wordt naar een waardering gevraagd na bezoek. Ook is er een ideeënbus voor aanvullend behoeftenonderzoek. Via een doorlopende Google Adwords campagne wordt veel informatie gegenereerd over online zoekgedrag van potentiële bezoekers. De resultaten worden gebruikt voor verbetering van de website. Publieksonderzoek in 2011 leverde de volgende informatie op: Bijna 60% komt met de auto naar De Helderse Vallei. Zo’n 30% komt voor de kinderboerderij, maar een meerderheid (64%) komt voor het geheel. De Helderse Vallei wordt door de meerderheid (tussen de 51 en 61 %) beoordeeld als ‘goed’. Een derde van de ondervraagde bezoekers heeft de informatie over De Helderse Vallei ‘van horen zeggen’, nog eens een derde omdat ze erover hebben gelezen. Een voorlopige conclusie is dat de free publicity het beste werkt, aangezien bij diezelfde vraag de media ‘website’ en ‘folders’ nauwelijks herkend worden. 51% kende de naam De Helderse Vallei en 48% van de bezoekers is een gezin/samenwonend met kinderen. De meerderheid (46%) vindt de consumpties en toiletten voldoende (in een normering van ruim onvoldoende tot ruim voldoende), en de parkeergelegenheid en bereikbaarheid scoren voor een meerderheid als ruim voldoende. De meerderheid van de bezoekers is het ermee eens dat De Helderse Vallei interessant is (56%), informatief (56%), voor jong en oud (47%), overzichtelijk (57%), modern (50%) en kindvriendelijk (88% mee eens tot zeer mee eens).
15
7.
Communicatie: “waar je de natuur beleeft”
De manier van communiceren van De Helderse Vallei is van groot belang voor het realiseren van de doelstellingen. Uitgangspunt is een open communicatie, duidelijk (zuiver), creatief en onafhankelijk. Dit komt zowel in nieuws- en persberichten als folders, borden en lesmaterialen tot uiting. Wat benadrukt wordt, is plezier (je krijgt er energie van), verrassend (wat klein begint, kan grote gevolgen hebben), schoonheid (de natuur in de Noordkop is puur en ruig, authentiek) en zijn (jezelf zijn, voor iedereen toegankelijk). De communicatie is positief en draagt hiermee ook impliciet bij aan een positief imago van de stad en het gebied. De boodschap die De Helderse Vallei daarbij naar voren wil brengen is: De Helderse Vallei is open toegankelijk voor iedereen. Een leuke plek om met de kinderen, familie of collega’s naar toe te gaan. Een mooi vertrekpunt voor het bezoeken van de prachtige en veelzijdige natuur in en rondom Den Helder. De moeite van een bezoek waard. Je kunt overal wandelen en er zijn prachtige fietspaden en kanoroutes. Je kunt er gewoon terecht op dinsdagochtend voor een zakelijke vergadering of op woensdagmiddag met je kinderen. De lesmaterialen en communicatie uitingen zijn zinvol en goed bruikbaar. De Helderse Vallei weet waar ik informatie over groene onderwerpen kan vinden. Resultaat is dan een bepaalde gewenste houding en gedrag: Houding: Positief. Geïnteresseerd. Altijd leuk voor de kinderen. Dat wil ik mijn kinderen en/of leerlingen meegeven. Daar wil ik heen. Daar wil ik mensen (mijn visite) mee naar toe nemen. Daar wil ik meer van weten. Daar ga ik over praten. Daar wil ik aan meewerken. Gedrag: Contact opnemen met (telefoon, e-mail), websitebezoek. Bezoek aan De Helderse Vallei.
8.
Marketing en promotie
De stichting zal de komende jaren intensief aanwezig zijn in de media (Huis-Aan-Huisbladen, lokale en regionale pers) en zal tevens intensief blijven communiceren door middel van persberichten, nieuwsbrieven en andere uitingen. Een aantrekkelijke, actuele en interactieve website is onmisbaar en gericht adverteren is een doorgaand proces. Vanaf 2012 zal ook de radio (RTV-NH) aan de middelen worden toegevoegd. Ook zal de vertaling voor Duitse en Engelse bezoekers worden uitgebreid. Relatiebeheer wordt verbeterd door database – en procesverbeteringen door te voeren. Bestaande klanten (zoals vergadergroepen) zijn daarbij een speciale waardevolle groep om te informeren en in te zetten voor onderzoek. De aanwezigheid van boswachters in het gebouw en deels overlappende doelstellingen met Stichting Landschap Noord-Holland, vragen om een intensievere samenwerking op het gebied van communicatie (PR en marketing). Dit is ook het geval voor de dagbesteding die Esdégé-Reigersdaal in De Helderse Vallei aan haar cliënten biedt. De komende jaren zal daarom worden gekeken hoe die samenwerking wordt vormgegeven. Huidige communicatie en promotie middelen: • Algemene folder (tweetalig) • Website, VVV agenda en andere relevante websites, • Advertenties en Adwords campagne (Google) • Wekelijkse persberichten • Handouts kinderfeestjes, arrangementen, vergaderen, schoolreisjes en maandactiviteiten • Wervings vriendenkaarten en schoolreisjeskaarten • Wens- en ansichtkaarten • Nieuwsbrieven algemeen, scholen en vrijwilligers • Speurtochten expositie en kinderboerderij • Bebording (permanent en krijtborden), spandoeken en vlaggen • Speurtochten, fiets- en wandelroutes en docent/leerlingbladen bij lesmaterialen • Folder verspreiding bij campings, VVV, map voor nieuwe inwoners gemeente, etc 16
Voor diverse elementen worden aanvullende folders of flyers ontwikkeld, zoals voor de vergaderzaal, kinderfeestjes. Een aantal zaken worden verbeterd, zoals de website (vertaling, navigatie en interactie), bebording (vertaling) en de algemene folder (uitstraling, vertaling). Nieuwe middelen worden ingezet zoals radio commercials, displays bij markten of beurzen en reclame op de bedrijfsauto. Er zijn een aantal momenten waarbij promotie van doelstelling(en) of de organisatie zelf kan plaatsvinden. Promotie momenten vormen: 1. Klantcontact aan balie/telefoon of extern (zoals het overhandigen van leskisten op scholen) 2. Start en afsluiting vergadering of activiteit 3. Evenementen: zomerfeest, kerstmarkt, kinderboerderijenweekend 4. Verzending jaarprogramma onderwijs 5. Flyeren op markten 6. Aanwezigheid op beurzen en evenementen 7. Openingen wisselexposities Doel bij deze momenten is een gericht aantrekkelijk en relevant (indien gewenst papier- of digitaal) informatieproduct aan te bieden en tevens een mogelijk klantonderzoek moment (hoe vond u …) en het verkrijgen van (e-mail)adressen (zoals lijst bij inschrijving activiteiten); waarmee de opbouw van een goede database voor communicatie en fondsenwerving begint.
17
9.
Bestuur en personeel
Het bestuur van de stichting wordt gevormd door een directeur bestuurder en een Raad van Toezicht die toezicht houdt op een juiste uitwerking van missie en strategie. Interne procedures zijn vastgesteld, zoals overlegstructuur, huishoudelijk reglement, inwerkprogramma, openingstijden en werktijden, veiligheid en instructies, etc. Een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RIE) is uitgevoerd in de zomer 2011 en geeft een duidelijk plan van aanpak. Er wordt doelmatig tijd geschreven en de loonadministratie wordt uitbesteed. Personeel is in dienst van De Helderse Vallei ofwel gedetacheerd vanuit de gemeente Den Helder of Noorderkwartier. De werkzaamheden van cliënten van Esdégé-Reigersdaal vallen niet onder verantwoordelijkheid van De Helderse Vallei. Er is een samenwerkingsovereenkomst afgesloten en afspraken worden gemaakt op basis van (ad-hoc) overleg. Het is van groot belang dat in het uitvoeren van taken flexibiliteit wordt ingebouwd zodat er geen zware afhankelijkheid ontstaat. Voor Esdégé-Reigersdaal geldt terecht dat het welzijn van haar cliënten voorop staat. Jaarlijks wordt een communicatieplanning gemaakt waarop belangrijke elementen uit de programmering staan. Daarnaast worden er voor evenementen projectplannen geschreven en voor educatieve producten een planning gemaakt voor toevoeging, uitbreiding of verbetering. Er is een wekelijks teamoverleg, maandelijks educatie- en kinderboerderij overleg, een teamoverleg voor de kinderboerderij en persoonlijke werkoverleggen met medewerkers.
18
Alle medewerkers worden via het teamoverleg op de hoogte gehouden van wat er speelt. De coördinator van de kinderboerderij heeft daarbij een extra informerende rol om de informatie vanuit het teamoverleg over te dragen naar kinderboerderijmedewerkers. Dit gebeurt via een wekelijks teamoverleg op de kinderboerderij. Directie is eindverantwoordelijk voor externe communicatie, maar medewerkers vertellen bezoekers vaak het verhaal. Belangrijk is daarom dat iedereen is geïnformeerd en doelstellingen van acties en processen kent.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De bedrijfsvoering groeit tot een voorbeeld van duurzaamheid, qua inrichting en productkeuzes; maar ook in personeelsbeleid, bedrijfsvoering en keuze van leveranciers. Er is een aardgasauto aangeschaft en kantoorartikelen en processen zijn zoveel mogelijk duurzaam ingesteld. Het ICT netwerk is duurzaam ingericht en schoonmaak gebeurt met milieuvriendelijke middelen en processen. Het energieverbruik wordt steeds duurzamer door de komst van een windmolen. Het zichtbaar maken van duurzame elementen aan het gebouw en op het terrein wordt nog verder uitgewerkt, zodat dit bruikbaar wordt voor educatieve programma’s. Uitgangspunten zijn kwaliteit en betrokkenheid: De Helderse Vallei is een plek waar iedereen samen kan komen, waar het netjes, schoon (puur) en gezellig is.
19
10.
Meerjarenbegroting
De begroting laat de komende jaren een lichte stijging in omzet zien die vooral wordt veroorzaakt door een toename in omzet van onderwijsactiviteiten, recreatieve activiteiten en fondsenwerving. De kosten van personeel zijn daarentegen kosten die het meest zullen stijgen. De overige kosten blijven zoveel mogelijk gelijk, gebaseerd op de jaarresultaten van 2011.
omzet
bijdrage gemeente huur LNH huur ER omzet vergaderzaal omzet onderwijs fondsenwerving en donaties omzet balie diversen recreatief omzet activiteiten en excursies doorberekende kosten
kosten
kostprijs omzet loonkosten overige bedrijfskosten overige personeelskosten huisvestingkosten verkoopkosten autokosten algemene kosten
2012
2013
2014
702,500 30,400 19,500 15,000 18,000 10,500 11,500 6,900 2,500
711,281 30,780 19,744 15,750 19,800 11,550 12,650 7,245 2,500
720,172 31,165 19,991 16,538 21,780 12,705 13,915 7,607 2,500
82,150 380,750 21,500 19,610 181,850 53,400 19,550 70,490
78,628 393,716 21,750 19,598 180,463 55,078 20,464 72,703
81,443 407,129 22,003 19,320 178,927 51,737 21,221 74,247
829,300 12,500
842,400 11,100
856,027 9,655
totaal kosten totaal na voorraad en belasting opbrengsten totaal
816,800
831,300
846,372
totaal resultaat
0
0
0
20
