PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL Reg.nr. samen werken aan welzijn
f
r \
t o X Q >
\ -
1 a.d.
2*: Routing
0 4 AUG ftlO Bijl.:
Betreft:JaarverslagAlifa2009 Geachterelatie, Hetwerkgaataltijddoor,veelwerkzaamhedenzijndanookvanzelfsprekend.Tochzijn er verschillende uniekepareltjes diehetwelzijnswerk inEnschedebijzonder maken.Daar staanwevaakpasbijstilophetmomentdatweterugkijken.Ditdoenweiniedergeval eenkeerperjaar metonsuitgebreideopaanvraagverkrijgbare 'bestuurlijkjaarverslag'. HetvoorubijgeslotenAlifaJaarverslag2009ishieropgebaseerdenlaatzoweldebreedte vanonswerkalsdegeboekte resultatenzien.Indewetenschapdatdoordeenergieke inzetvanmedewerkersenvrijwilligersookin2010deresultatenvanniveauzijn,wensiku veelleespleziereninspiratie. Metvriendelijkegroet, BeatrijsvanRiessen directeur/bestuurderAlifa
Verbonden met de stad
Jaarbericht 2009
Alifa is dé welzijnsorganisatie van Enschede.
Peuterspeelzalen, opvoedingsondersteuning, kinderwerk, jongerenwerk, opbouwwerk, ouderenwerk en migrantenwerk: Alifa is voor iedereen toegankelijk en staat midden in de samenleving. Alifa bundelt de kennis, ervaring en betrokkenheid van 300 enthousiaste medewerkers en 1000 vrijwilligers.
Missie
Alifa staat voor actief burgerschap. Dat betekent dat mensen meedoen, hun talenten ontwikkelen en betrokken zijn bij de samenleving.
Visie
Alifa is daar waar de mensen zijn, op straat en in de wijk, zichtbaar, toegankelijk en dienstbaar met oprechte belangstelling voor en professionele ondersteuning aan diverse levensfasen en leefstijlen. Door vraaggericht te werken, in nauwe samenwerking met partners, draagt Alifa bij aan sociale samenhang in stad, wijk, dorp en buurt. Het mobiliseren van ‘eigen kracht’ is het uitgangspunt.
Alifa, Verbonden met de stad
Voor u ligt het jaarbericht 2009 van Alifa. Hierin beschrijven we de belangrijkste inhoudelijke resultaten, waarbij per beleidsveld een kenmerkend voorbeeld wordt uitgelicht. Uit al onze vormen van dienstverlening blijkt onze verbondenheid met de stad, met haar inwoners. Alifa is achter de voordeur en op straat, voor jong en oud, voor nieuwkomers en oudkomers, voor kansarm en kansrijk. Want juist met het verbinden van ‘sterk’ en ‘zwak’ heeft het welzijnswerk goud in handen. In het kader van ‘Welzijn nieuwe stijl’ maken wij de omslag van een organisatie die activiteiten uitvoert naar een organisatie die activeert: mensen op een waardevolle manier verbinden met elkaar, met de gemeenschap. Het jaar 2009 was een spannend jaar. In het onderdeel ‘Organisatie Ontwikkelingen’ kunt u lezen over ons strategisch meerjarenbedrijfsplan en over de steunmaatregelen die halverwege het jaar door de gemeente zijn toegekend. Daarmee werd de ballast uit het verleden weggenomen en kan Alifa zich weer met volle energie richten op de toekomst. En dat hebben we gedaan in 2009!
Alifa terug is te zien: van uitvoerder van activiteiten naar ondersteuner. Het exploitatieresultaat van 2009 is, los van de incidentele steunmaatregelen, voor het eerst in jaren positief. Datzelfde beeld geeft de eerste helft van 2010. En daar zijn we trots op! Op deze plek spreek ik graag mijn grote waardering uit voor het in ons gestelde vertrouwen door het college van B&W en de gemeenteraad van Enschede. Maar bovenal zijn het de medewerkers en vrijwilligers die het, dag in dag uit, ondanks alle onzekerheden en soms impopulaire maatregelen, mogelijk maken dat wij onze doelstellingen realiseren. juni 2010, Beatrijs van Riessen Directeur/bestuurder
We hebben geïnvesteerd in onze relaties, hetgeen zichtbaar wordt in de vele samenwerkingsprojecten. We hebben geïnvesteerd in de medewerkers en in goede en slimme systemen. Op basis van onze verantwoording over 2009 heeft de gemeente geconstateerd dat Alifa een goede prestatie heeft geleverd en dat de kanteling van
3
Beleidsveld 1: Sociale samenhang & leefbaarheid
4
Een belangrijk doel voor Alifa is het vergroten van de buurtbetrokkenheid. Alle leeftijden en alle leefstijlen moeten zich betrokken voelen bij hun leefomgeving. Alifa wilde dit doel onder andere bereiken door in elk stadsdeel minimaal één bewonersorganisatie actief te laten zijn. En dat is gelukt! Alifa is nu druk bezig om ervoor te zorgen dat deze bewonersorganisaties straks zelfstandig kunnen voortbestaan. Daarnaast hebben er veel wijkactiviteiten plaatsgevonden; van rommelmarkten tot thema-activiteiten en van burenhulpdienst tot straatactiviteiten. ‘Talentspinnerij: Meedoen in de buurt’ is een ander belangrijk project waarmee Alifa de samenhang en het onderlinge respect heeft vergroot. Bij dit project gaat het om het inzetten van de talenten van buurtbewoners voor anderen in de wijk. Zo kunnen mensen die verstand hebben van computers, anderen in de wijk helpen met het installeren van soft- en hardware.
vergroten. Met al deze projecten heeft Alifa er in 2009 voor gezorgd dat er meer sociale binding is tussen wijkbewoners en dat de leefbaarheid in de wijken is toegenomen.
Talentspinnerij
1.469 buurtbewoners
Een ander belangrijk punt waar Alifa in 2009 op in heeft gezet, is het vergroten van de leefbaarheid in de wijken. ‘Straathoekwerk’ is één van de diensten die Alifa hiervoor heeft ingezet. Het in kaart brengen van en het contact leggen met de hinderlijke en overlastgevende jongerengroepen, zorgt ervoor dat de sociale veiligheid toeneemt. Alifa treedt daarbij op als intermediair tussen de jongeren en de andere gebruikers van de openbare ruimte. Hier sluit het intergenerationeel werk van Alifa goed op aan. Dit werk organiseert gezamenlijke activiteiten met jongeren en ouderen om de kloof te verkleinen en de onderlinge binding en solidariteit te
Stimuleren bewonersorganisatie
16 bewonersorganisaties
Subbeleidsveld
Prestatie
Toename buurtbetrokkenheid
Toename sociale veiligheid Sport
3.860 jongeren
Straathoekwerk
Alle hinderlijke en overlastgevende jongerengroepen in beeld
Intergenerationeel werk
12 jongeren
Hanenberglanden in actie door kerstactiviteit!
Een sociaal-culturele activiteit is namelijk een goed middel om te starten in een wijk waar nog weinig contacten zijn. Door aanwezig te zijn leer je als werker de wijk en haar bewoners kennen. Op basis van de ontstane contacten kan Alifa de activiteiten uitbreiden. Het is belangrijk om aan te sluiten bij bestaande tradities en netwerken, zodat het initiatief op een natuurlijke wijze bij bewoners komt te liggen. Op deze manier ging men ook te werk met de kerstactiviteit. En niet zonder succes! Binnen een maand stond de activiteit met: een tent, de enige echte kerstman, glühwein, warme choco, een aantal vuurkorven, kerstbakjes maken, en wafels bakken. Ondanks dat het deze dag negen graden vroor en het wafelbeslag bevroor, was iedereen erg enthousiast en waren er veel mensen op afgekomen. “Dit moeten we vaker doen”, was een veel gehoorde reactie.
Een wijk met weinig sociale binding. Zo kan Hanenberglanden het best beschreven worden. Vanuit signalen van bewoners heeft Alifa ervoor gekozen om door middel van een kerstactiviteit bewoners te mobiliseren, samen te brengen en te activeren.
Er ontstond voorafgaand en tijdens de activiteit een enthousiaste bewonersgroep die gezamenlijk dit soort activiteiten vaker neer wil gaan zetten. Gezamenlijk zijn er doelen opgesteld zoals het versterken van onderling contact in de buurt, door het realiseren van een wijkfeest, het opzetten van koffievisites, het verwelkomen van nieuwkomers, maar ook het realiseren van meer en veilige speelplekken voor oudere jeugd. De kerstactiviteit heeft uiteindelijk gezorgd voor enthousiasme in de wijk, een nieuwe bewonersgroep en contacten tussen bewoners en beleidsmakers.
Beleidsveld 2: Maatschappelijke participatie & talentontwikkeling Om maatschappelijke participatie te vergroten en talentontwikkeling te versterken, heeft Alifa buurtbewoners in alle stadsdelen gestimuleerd om deel te nemen aan activiteiten. Op deze manier ontmoeten bewoners elkaar en leren ze hun buurtgenoten beter kennen. Het afgelopen jaar zijn er veel initiatieven genomen op verschillende manieren, waaronder de ‘Digitale informatiepunten’. De vraag hiernaar was ook afgelopen jaar erg groot. Het blijkt dat nog veel mensen onvoldoende kennis hebben over de digitale snelweg genaamd ‘internet’ of zelf niet beschikken over de faciliteiten. Formele cursussen hebben voor deze groep vaak een te hoge drempel. Doordat de overheid steeds meer digitaal communiceert, dreigen inwoners buitengesloten te worden. Door de goede toegankelijkheid van de digitale informatiepunten worden deze belemmeringen weggenomen. Aangevuld met een medewerker of een vrijwilliger die uitnodigend en ondersteunend kan zijn, blijken de digitale informatiepunten nog steeds een goede formule en van deze tijd. Talentontwikkeling kwam in 2009 onder andere naar voren in de kinderactiviteiten. Deze activiteiten in de stadsdelen werden vaak uitgevoerd in samenwerking met de ‘Brede school’, speeltuinen (SES) en natuurlijk de ouders. Naast kinderen zijn ook jongeren in 2009 door Alifa gestimuleerd om zich te ontplooien. Zo zorgt de ‘Jongerenmakelaar’ ervoor dat jongeren verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leefomgeving, door bijvoorbeeld gezamenlijk hun buurt op te schonen. Hierdoor gaan zij zich ook persoonlijk ontwikkelen.
6
Subbeleidsveld
Prestatie
Toename participatie Ontmoetingsactiviteiten en cursussen
ruim 5.000 buurtbewoners (incl. grote festiviteiten)
Digitale informatiepunten 14.000 buurtbewoners (drempeloverschrijdingen) Kinderactiviteiten
28.939 kinderen (drempeloverschrijdingen)
V.T.B.
6.756 deelnemers (uniek)
Inzet op talentontwikkeling Jongerenmakelaar
37 jongeren (uniek), 235 contacten (drempeloverschrijdingen)
Turkse vrouwen Enschede willen meer contact met Nederlandse wijkgenoten Wethouder Myra Koomen zet deelnemers ‘Meer doen in je buurt’ in het zonnetje Goede wil en inzet kunnen cultuurbarrières wegnemen. Dit bewijzen een achttal Turkse vrouwen in de Enschedese wijk Stadsveld. Door deel te nemen aan een cursus in het kader van het project ‘Meer doen in je buurt’ krijgen zij de handvatten om op een goede manier contact te leggen met
hun Nederlandse wijkgenoten. Wethouder Myra Koomen reikte dinsdag 1 december de certificaten uit die bewijzen dat zij het traject succesvol doorlopen hebben. Het project ‘Meer doen in je buurt‘ is een initiatief van Alifa en de Volksuniversiteit Enschede (VUE).
Beleidsveld 3: Vrijwilligersbeleid Het Alifa Servicepunt Vrijwilligerswerk heeft in 2009 ingezet op het behouden en vergroten van het vrijwilligersbestand voor Enschede. Dit gebeurde onder andere door het ondersteunen van vrijwilligersorganisaties en vrijwilligers. Er zijn verschillende organisaties bezocht. Hun wensen, behoeften en knelpunten zijn in kaart gebracht en er werden kennis- en uitwisselingsbijeenkomsten georganiseerd. Dit jaar werden ook nieuwe doelgroepen aangesproken, onder andere door maatschappelijke stages en voorlichting op scholen. Deze stages zijn bedoeld voor schoolgaande (allochtone) jongeren, die zich kunnen aanmelden via vetvrijwillig.nl, waar ook informatie is te vinden voor potentiële aanbieders van vrijwilligerswerk. Net als het jaar ervoor heeft Alifa in 2009 ook weer meegedaan aan ‘Make A Difference Day’ (MADD). Deze landelijke vrijwilligersactie, die vrijdag 20 en zaterdag 21 maart 2009 plaatsvond, telde meer klussen en deelnemers dan bij vorige edities. Onder de deelnemers zaten jongeren uit het voortgezet onderwijs, lokale politici en medewerkers van Alifa. In 2009 is voor het eerst de Enschedese beursvloer georganiseerd, waar het Enschedese bedrijfsleven in contact werd gebracht met maatschappelijke en vrijwilligersorganisaties om te zien of ze elkaar konden helpen met wederzijdse diensten. Net als ieder jaar lag de verantwoordelijkheid van de organisatie van de ‘Vrijwilligersprijs’ weer bij Alifa. Deze prijs reikt de gemeente Enschede ieder jaar uit als blijk van waardering.
8
De eerste prijs ging naar de Enschedese Watervrienden, waarmee ze een bedrag wonnen van € 1000,00.
Subbeleidsveld
Prestatie
Ondersteuning van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties
40 vrijwilligersorganisaties bezocht voor voorlichting
Bezoek Servicepunt Vrijwilligerswerk
273 bezoekers hebben 159 vacatures uitgezocht
Uitgezochte vacatures via website
326.753 hits op de website (2008: 213.000) hebben 1.408 vacatures uitgezocht
MADD / NL Doet 2009
34 maatschappelijke organisaties, 90 verschillende klussen, 55 vrijwilligers
Vrijwilligersprijs 2009/ thema sport
3 prijswinnaars,16 genomineerde organisaties, 100 bezoekers
Beursvloer
115 matches, geschatte marktwaarde € 201.845,-
Beurs met winst gesloten In de grote zaal van Koninklijke Grolsch is de eerste Enschedese Beursvloer gehouden op 6 november 2009. Een nieuw initiatief waar samengewerkt werd met KPMG, de Rotary, het Servicepunt Vrijwilligerswerk van Alifa en de gemeente Enschede, die ook subsidie verleende. Er werd deze dag niet gehandeld in aandelen maar in wederzijdse diensten. Een simpel idee: maatschappelijke en vrijwilligersorganisaties en het Enschedese bedrijfsleven met elkaar in contact brengen om te kijken of ze elkaar kunnen helpen.
De bedrijven konden hun diensten ter beschikking stellen aan organisaties, die daar dan weer een tegenprestatie tegenover stelden. Uiteindelijk heeft deze Beursvloer 115 matches opgeleverd met een totaal geschatte marktwaarde van € 201.845,00. Acht medewerkers van Alifa hebben vol enthousiasme ook matches gemaakt. De totale waarde aan matches voor Alifa is maar liefst € 10.770,00. Een resultaat om trots op te zijn.
Beleidsveld 4: Peuterspeelzaalwerk Bij de peuterspeelzalen van Alifa staat de ontwikkeling van het kind centraal. De kinderen worden intensief gestimuleerd en voorbereid op de start in de basisschool. Alifa bereikt veel kinderen die in aanmerking komen voor VVE (Voor- en Vroegschoolse Educatie), daarom is het aantal VVE groepen uitgebreid en is een aantal leidsters gestart met de bijscholing in ‘Piramide’ (VVE programma). Daarnaast hebben meer dan vijftig leidsters de training ‘Vroegsignalering’ gevolgd. Tijdens het werk worden sommige peuterspeelzaalleidsters geconfronteerd met gezinsproblematiek en taalachterstand. Om effectief met deze problematiek om te kunnen gaan, wil Alifa nog meer opbrengstgericht gaan werken op het gebied van taal en hierin intensief samenwerken met de ouders en de basisscholen. In oktober is er een werkconferentie georganiseerd als onderdeel van de ontwikkeling van een effectieve aanpak. Dit resulteerde in het ‘Taalverbeterplan’ dat in 2010 wordt ingevoerd. Alifa zet daarmee in op het verbeteren van de scores op de CITO Taaltoets. Op deze manier hoopt Alifa optimale ontwikkelingskansen te bieden aan kinderen. Alifa had in 2009 nog twee taken die met peuterspeelzaalwerk te maken hadden. Als eerste het terugbrengen van het aantal locaties. Dit loopt conform de afspraken met de gemeente volgens plan.
10
De tweede taak was het starten van samenwerkingspilots met de kinderopvang. Als gevolg van de Wet kinderopvang ziet Alifa het aantal kinderen uit de hogere inkomenssegmenten teruglopen, terwijl door het VVE-beleid het aantal kinderen dat extra (taal-) stimulering nodig heeft toeneemt. Een ontwikkeling die leidt tot segregatie. Daarom heeft Alifa eind 2009 pilots opgestart met ‘De Kijkdoos’ en ‘Kidsstop’.
Prestaties (teldatum 1-11-09) Aantal locaties
43
Aantal peuters in basisgroepen
1.678, 112 groepen
Aantal peuters in VVE
716, 49 VVE groepen verdeeld over 34 locaties
Staatssecretaris Dijksma opent expositie Peuterkunst Enschede
Nog te jong voor de basisschool, maar op artistiek gebied al grote kwaliteiten. Tijdens het 25-jarig jubileum van de Montessori peutergroep ‘t Zeggelt van Alifa op vrijdag 6 november konden bezoekers genieten van een fraaie expositie van peuterkunst. Staatssecretaris Sharon Dijksma opende het feestelijke jubileum. De meest bijzondere ‘kunstwerken’ werden tentoongesteld. Dit varieerde van tekeningen tot plakwerkjes waarin vrije expressie centraal stond. Daarnaast werd een heuse muurschildering van peuters onthuld.
Beleidsveld 5: Opvoedingsondersteuning
12
Alifa wil er voor iedere ouder in Enschede zijn met opvoedingsondersteuning op maat. Om al die mensen te bereiken heeft Alifa gezorgd voor een regelmatige spreiding over de verschillende stadsdelen. Zo kunnen ouders in verschillende wijken terecht voor informatie en advies over opvoeden. Ook worden ze in de gelegenheid gesteld elkaar te ontmoeten op de ontmoetingsgroepen en opvoedcursussen. Door deze bijeenkomsten wordt snel duidelijk waar de behoeften van ouders liggen en worden eventuele problemen tijdig gesignaleerd. Ook krijgen de ‘Jonge moeder groepen’ op speciale bijeenkomsten ondersteuning bij het opvoeden en hun zelfontplooiing. Deze groepen zijn bedoeld voor kwetsbare (aanstaande) jonge moeders van 13 tot en met 23 jaar en hun kinderen.
Alifa geeft door middel van de ‘Speel-o-theek’ ieder kind een kans zich via speelgoed of boeken te ontwikkelen. Ook kunnen ouders ‘Verteltassen’ lenen via de drieëntwintig ontmoetingsgroepen. Deze tassen met een boek en bijpassend speelgoed zijn bedoeld voor ouders met jonge kinderen. Op dit moment worden er wekelijks meer dan honderdzeventig tassen uitgeleend.
Huisbezoeken
567 huisbezoeken
In 2009 ging de implementatie van ‘Triple P’ door, met succes. Triple P staat voor positief pedagogisch programma en is gericht op opvoedingsondersteuning. Het programma kent verschillende niveaus. De medewerkers van Alifa zijn getraind op niveau drie, waarbij ouders in vier korte gesprekken begeleid worden. De methode werkt goed en ouders krijgen zo vaardigheden om zelf het probleem thuis aan te pakken en op te lossen.
Ontmoetingsgroepen
23 groepen, 184 deelnemers
Speluitleen
61 leners, 170 verteltassen
Spel aan huis
36 gezinnen
Cursussen en Triple P niveau 3
18 cursussen, 140 deelnemers, 55 Triple P trajecten, 240 deelnemers thema’s
Jonge moedergroepen
3 groepen, 45 deelnemers 1e helft 2009, 36 2e helft 2009
Prestaties
Ontmoetingsgroep ‘Gezond opgroeien’, activiteiten en groepsgesprekken in één! Buurthuis ‘De Kom’ staat elke donderdagmorgen in het teken van moeders en jonge kinderen (0 - 4 jaar). Zij nemen dan deel aan de ontmoetingsgroep ‘Gezond opgroeien’. Samen spelen, samen bewegen, samen actief en gezond bezig zijn. Dat zijn onderwerpen die op deze ochtenden besproken worden. Maar voordat het zover is, wordt er eerst met iedereen aan beweging gedaan. Terwijl de ouders praten over verschillende onderwerpen zijn de kinderen, onder deskundige leiding, aan het gymen, dansen of andere beweegspelletjes aan het doen. Naast het bespreken van de verschillende thema’s worden er ook excursies georganiseerd naar bijvoorbeeld een zwembad of een fitnessclub. Alles is er altijd op gericht om de ouders bewust te maken van het belang van gezonde voeding en voldoende beweging voor henzelf, maar zeker ook voor hun kinderen. De GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) en de JGZ (Jeugdgezondheidszorg) zijn samenwerkingspartners van de ontmoetingsgroep ‘Gezond opgroeien’.
1
Beleidsveld 6: Participatie & activering jongeren Het afgelopen jaar heeft het jongerenwerk van Alifa een behoorlijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van jongeren. Jongeren konden bij de jongerenwerkers van Alifa terecht voor de meest uiteenlopende zaken. Problemen thuis of op school; alles kan besproken worden. Jongeren met problemen zijn via zogenaamde kortdurende ‘Intensieve Traject Begeleiding’ toegeleid en overgedragen naar onder andere school, werk of hulpverlening. In het kader van ‘Grijp je kans’ is, in afstemming met basisscholen en V.O. scholen, ingezet op het vroegtijdig signaleren en preventief behandelen van problemen bij jongeren. Het jongerenwerk organiseert gezamenlijk met de jongeren inloopactiviteiten waardoor ze verantwoordelijkheidsgevoel ontwikkelen en spelenderwijs leren samenwerken. Vaak hebben deze jongeren gedragsproblemen of moeite om hun leven op orde te houden. Door de activiteiten kon overlastgevend gedrag worden verminderd of voorkomen. Onder ‘Sekse specifiek’ krijgen groepen meiden voorlichting, educatie en advies over verschillende onderwerpen: van drugs en alcohol tot seksualiteit. Het grote aantal deelnemers dat hier op af komt laat de behoefte goed zien. Dit geldt ook voor het ‘Intensief Groepswerk’. Hierbij is sport als middel ingezet om het gedrag van jongeren positief te beïnvloeden.
14 1
De nadruk ligt op groepen die niet makkelijk aansluiting vinden bij reguliere (sport-) verenigingen. Ook is een start gemaakt met een empowerment-training voor een groep allochtone jongens en hun ouders. In 2009 is intensief samengewerkt met ’t Schip, voortgezet speciaal onderwijs, om het inhoudelijke concept voor de nieuwbouw van ‘de Mast’ vorm te geven. De Mast is eind 2009 opgeleverd. Ten slotte bleken de zomeractiviteiten opnieuw een succes. Hiermee probeert Alifa de verveling voor te zijn en overlast te voorkomen.
Subbeleidsveld
Prestatie
Zinvolle vrijetijdsbesteding & signaleren van problemen Contact maken
615 jongeren (uniek)
Ambulant jongerenwerk
22 groepen jongeren p/wk
Sekse specifiek
183 meiden (uniek)
Vakantieactiviteiten
765 jongeren (uniek)
I.T.B.
62 jongeren doorverwezen
Grijp je kans
56 jongeren (uniek)
Stedelijk Jongerenwerk Intensief Groepswerk
400 jongeren
Jongeren Glanerbrug organiseren met elkaar een voetbalevenement Voor acht jongeren uit Glanerbrug was woensdag 11 november de dag van de waarheid. Op deze dag vond namelijk een groot voetbaltoernooi plaats bij het Cruyff Court (voetbalveld) in hun woonplaats dat zij zelf hadden georganiseerd. Het sportfestijn werd aangekleed met onder andere een dansgroep, springkussens, een loterij en eetkraampjes. De organisatie van het toernooi kwam voort uit het project ‘Meedoen, Leren, Winnen‘ van het Johan Cruyff Institute for Sport, de Johan Cruyff Foundation en de KNVB en werd uitgevoerd in samenwerking met het jongerenwerk van Alifa.
1
Beleidsveld 7: Integratie & (homo-)emancipatie Alifa ontwikkelt diverse integratieactiviteiten voor de stad. Met deze activiteiten worden voornamelijk veel allochtone vrouwen bereikt. Zo heeft Alifa alleen al met de ‘Culturele ontmoetingen’ zo’n 2500 contacten gelegd. Door laagdrempelige activiteiten te organiseren worden veel allochtone Nederlanders bereikt met als doel de participatiegraad te vergroten. ‘Taal in Actie’ is een project dat uitgevoerd wordt in samenwerking met VUE en SIVE, waar taal en activering centraal staan met als uiteindelijk doel integratie van de deelnemers. Oranje Fonds en de gemeente Enschede nemen beide een deel van de subsidie voor hun rekening. Daarnaast is Alifa ook bezig met het ‘Loodsenproject’, waarbij nieuwkomers in Enschede worden begeleid. Deze groep wordt door de afdeling ‘Taal & Inburgering’ van het CWI doorverwezen naar het project en krijgen hun eigen ‘loods’. Een ander deel van dit beleidsveld betreft de maatschappelijke begeleiding van asielzoekers. In 2009 werden 182 personen (statushouders) begeleid. Verder zijn er eind 2009 twee projecten gestart voor een groep ama’s. Het eerste project is een huiskamerproject uitgevoerd door Scala en Carint met ondersteuning vanuit Alifa. Het tweede project is het ‘PTSS project’ (PTSS = post traumatisch stress syndroom). Binnen dit project worden elf jongeren intensief behandeld door Mediant.
16 1
Daarnaast heeft de gemeente Enschede in 2009 het initiatief genomen om taboe onderwerpen zoals homoemancipatie en eergerelateerd geweld meer aandacht te geven in de stad. Verschillende organisaties werken hierin samen. De start is inmiddels gemaakt in 2009 en zal in 2010 verder uitgewerkt worden. De voorlichting hierover richt zich vooral op allochtonen, jongeren en ouderen. Alifa verwacht met deze aanpak bij te gaan dragen aan de tolerantie en emancipatie in de stad.
Producten
Prestaties
Culturele ontmoetingen
2.500 migrantenvrouwen
Maatschappelijke begeleiding
182 personen / statushouders, 5.600 contacten, 3 maatschappelijke organisaties
Taal in Actie
88 deelnemers
Loodsenproject
52 deelnemers aangemeld, 48 deelnemers lopend, 78 deelnemers afgesloten
Het ‘Loodsenproject’ geeft je leven meer kleur.
Helpen en begeleiden van nieuwkomers in Enschede! Daar gaat het om bij het ‘Loodsenproject’ van Alifa. Door de afdeling Taal & Inburgering van het CWI wordt deze groep doorgestuurd naar het project waar ieder persoon zijn eigen loods krijgt aangewezen. Het ‘Loodsenproject’ is mogelijk gemaakt door een subsidie vanuit de gemeente Enschede. De loodsen zijn vrijwilligers die drie maanden lang de nieuwkomers begeleiden. Zo leren zij de mensen de stad, de taal en de samenleving kennen. Daarnaast ontdekken de deelnemers bijvoorbeeld de leuke winkels, sportclubs, verenigingen en mooie parken. Het is niet alleen een leuke en leerzame ervaring voor de nieuwkomer, ook de loods leert verschillende culturen kennen en beleeft leerzame momenten. Een unieke ervaring waarbij je mensen zichtbaar vooruit helpt!
Beleidsveld 8: Ontmoeting & ondersteuning ouderen Alifa biedt veel activiteiten die gericht zijn op het ondersteunen van de zelfstandigheid en het onderhouden en opbouwen van een sociaal netwerk. Op deze manier wordt eveneens geprobeerd om zwaardere vormen van zorg zo lang mogelijk te voorkomen. De seniorenvoorlichting van Alifa is bedoeld om senioren te informeren over de mogelijkheden om zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen blijven functioneren. Welke capaciteiten heeft de oudere zelf, maar ook hoe de oudere zijn/haar kennis en capaciteiten kan inzetten voor leeftijdgenoten die dit zelf niet meer kunnen. Enkele voorbeelden hiervan zijn de Burenhulpdienst, Seniorwhizzkids en de administratieve ondersteuning. De vraag naar administratieve ondersteuning neemt toe. Alifa zorgt ervoor dat een professional de administratie van de oudere op orde brengt. Vervolgens kan diegene een goede ‘match’ maken met een vrijwilliger die de oudere verder ondersteunt. Een mooi voorbeeld is de vrijwilliger die voor een weduwe een verloren gewaand pensioen van haar echtgenoot heeft opgespoord en verkregen (40.000 Euro!). Wat informatieverstrekking en consultatie betreft is er een wekelijks geheugenspreekuur voor ouderen en wordt er tien keer per jaar een ‘Alzheimer Café’ georganiseerd. Daarnaast kunnen allochtone ouderen dagelijks een beroep doen op de allochtone ouderenadviseur. Actief is ingezet op eenzaamheidbestrijding en activering van ouderen. Zo werden er onder andere eettafels, scootmobielclub en creatieve ontmoetingen georganiseerd. In totaal zijn er elf activiteiten georganiseerd waaraan meer dan 5.800 ouderen deelnamen.
18
Alifa helpt hiermee ouderen deel te blijven uitmaken van de Enschedese samenleving en hun sociaal netwerk uit te breiden. Producten
Prestaties
Wijkouderenactiviteiten
11 activiteiten, 5.800 ouderen
Ouderen informeren
11.300 abonnees Stadspost, 13.779 hits website, 3.000 bezoekers Seniorenbeurs, 40 ouderen per week op spreekuren, 450 bezoekers Alzheimer Café, 636 deelnemers Informatiebijeenkomsten, 200 deelnemers Voorlichting Eigen Taal en Cultuur
Welzijnsactiviteiten
4.854 klanten “Alifa Welzijn Thuis”, 275 voetgangerszenders uitgezet, 1.328 wandelaars Stadswandelingen, 15 sociëteiten voor ouderen trekken wekelijks 550 deelnemers
Inzet vrijwillige seniorenvoorlichters
18 seniorenvoorlichters geworven
‘Zuid gaat ervoor!’ en organiseert gezellige activiteiten voor eenzame ouderen
Sociale netwerken zijn belangrijk voor zelfstandige ouderen. Tegenwoordig wonen veel ouderen nog zelfstandig door de extra zorg die zij aan huis kunnen krijgen. Iets waar zij natuurlijk erg blij mee zijn. Maar de keerzijde is dat deze ouderen toch vaak eenzaam zijn. Ze zitten keurig verzorgd thuis maar zijn niet in staat zelfstandig de deur uit te gaan. Daar heeft Alifa in 2009 op ingezet met het project ‘Zuid gaat ervoor!’. Activiteiten, waarbij de ouderen hun eigen kwaliteiten in kunnen zetten, moeten ervoor zorgen dat zij uit hun isolement komen. Samen schilderen, samen bewegen, internetcursussen en jeu de boulen zijn voorbeelden van activiteiten voor ouderen in Zuid. Door de
ouderen deel te laten nemen aan deze activiteiten probeert Alifa, samen met De Posten en Livio, de eenzaamheidsproblematiek aan te pakken. Alifa was tijdens dit project de spin in het web wat betreft de samenwerking met de partners. Daarnaast had Alifa duidelijk in beeld wat het aanbod was aan activiteiten voor ouderen in de wijk. Preventie en vroegsignalering van eenzaamheid zijn de doelen die het project ‘Zuid gaat ervoor!’ heeft gesteld. Het éénjarige project, in het kader van WMO, probeert de figuurlijke drempel voor ouderen te verlagen door persoonlijke benadering. Zo worden de ouderen bezocht door seniorenvoorlichters om ze over te halen deel te nemen aan activiteiten. Een methode die goed werkt als je de opkomst bekijkt!
Overige beleidsvelden Arbeidsparticipatie & maatschappelijke activering Veel van de werkzaamheden welke door Alifa uitgevoerd worden, sluiten aan op de participatievisie van de gemeente Enschede in het kader van doorstroming en opstap naar werk. De verkennende gesprekken zijn in 2009 gestart en inmiddels worden de eerste concrete mogelijkheden verder uitgewerkt. Met name toeleiding naar vrijwilligerswerk van burgers die maatschappelijk niet of onvoldoende actief zijn, is onderdeel van de dienstverlening van Alifa, zowel in reguliere BGF-producten als in projecten. Veelal betreffen deze de eerste twee treden op de participatieladder. Brede scholen & welzijn Alifa is al enige tijd actief met het onderwerp ‘Brede school’. Zo neemt Alifa deel aan netwerkoverleg, werkt samen met de partners en zet waar mogelijk haar activiteiten in voor de Brede school. Dit loopt voorspoedig en mede daarom ligt de aansturing van de ‘Brede School Regisseurs’ vanaf 1 januari 2010 bij Alifa. Om deze overgang goed te laten verlopen heeft er in de tweede helft van 2009 intensief overleg plaatsgevonden met zowel de gemeente als de scholen. Het resultaat is dat vanaf 2010 zes Brede School Regisseurs zijn aangesteld bij Alifa: één per stadsdeel en één voor het voortgezet onderwijs.
20
Organisatie: Ontwikkelingen 2009 Strategie
Ontwikkelprogramma
In maart 2009 kon Alifa met trots het businessplan ‘Scherp & Zinnig 2009-2012’ presenteren. Dit businessplan was de basis voor de gesprekken met de gemeente Enschede over steunmaatregelen voor Alifa. Deze maatregelen waren noodzakelijk, omdat in het najaar van 2008 bleek dat, ondanks een geslaagde reorganisatie, Alifa onvoldoende financiële stabiliteit had om de uitdagingen aan te gaan die de omgeving van de organisatie verwacht.
Het is van groot belang dat Alifa een professionaliseringsslag maakt. Daarom is in 2009 gestart met het ‘Ontwikkelprogramma’. In het ontwikkelprogramma kunnen alle medewerkers input leveren en mede verantwoordelijkheid nemen voor de verdere organisatie-ontwikkeling.
In juni heeft de gemeenteraad de steunmaatregelen aangenomen, hetgeen feitelijk betekent dat de last uit het verleden is weggenomen en dat Alifa een frisse doorstart en doorgroei kan gaan maken. Dat doet Alifa met de volgende strategische doelen: • Financiën structureel en fundamenteel op orde brengen: - de tering naar de nering zetten • Investeren in medewerkers en vrijwilligers (cultuuromslag, aansturing en kwaliteit): - medewerkers en vrijwilligers zijn ons kapitaal • Dienstenontwikkeling, acquisitie en klantenspreiding: - vernieuwend welzijn • Investeren in ondersteunende systemen (financiën, ICT, meetinstrumenten): - slim organiseren betekent meer tijd voor de klant
Oplossingsgericht Samenwerken De organisatiebrede training ‘Oplossingsgericht Samenwerken’ zorgt voor een meer toekomstgerichte, oplossingsgerichte en optimistische blik op ‘mens en werk’. Maatschappelijke trends en gemeentelijke vraagstukken worden tijdens de training benaderd als kansen om op een andere manier invulling te geven aan de inhoud van het werk. Daarnaast helpt het ook mee aan het vergroten van de eigen professie van de welzijnswerker in de context van ‘Welzijn nieuwe stijl’. Managers, coördinatoren en zogenoemde ‘koplopers’ zijn al in de eerste helft van 2009 getraind. In het najaar van 2009 zijn de trainingen voor de uitvoerende medewerkers gestart. Eind 2010 hebben alle medewerkers de training doorlopen.
21
Verbetering kwaliteit van sturing Ook de managers zijn in een traject gestapt. Op basis van de eerste fase van het Ontwikkelprogramma is eind 2009 besloten tot een ‘Management development traject’ en een verdere verbetering/verheldering van de organisatie- en overlegstructuur. Het MD-traject is voor alle leidinggevenden en start in januari 2010.
Accommodatiebeleid In het pakket van steunmaatregelen is opgenomen dat Alifa per 1 januari 2010 geen hoofdhuurder meer zal zijn van de wijkaccommodaties. Er zijn verschillende opties en mogelijkheden met de gemeente besproken om het beheer en de exploitatie van de buurt- en wijkcentra en de dorpshuizen over te dragen aan derden. Woningbouwcorporaties, die een belangrijke rol speelden, zagen te weinig mogelijkheden om de accommodaties rendabel te exploiteren. Daarom heeft de gemeente Enschede besloten zelf een beheerbedrijf (EMV) op te richten en het hoofdhuurderschap van tien wijkaccommodaties van Alifa over te nemen. Door deze overname realiseert Alifa een structurele besparing op de huisvestingskosten. Bovendien kan flexibeler en meer vraaggericht gewerkt worden, bijvoorbeeld door gebruik te maken van sport- of speeltuinaccommodaties.
22
Huisvesting: Nieuwbouw/verbouw Ook in 2009 is een aantal peuterspeelzalen verbouwd conform het Programma van Eisen van Alifa. Het betreft de peuterspeelzalen de Vlinders, het Speelkasteel (Zuid), ’t Veldmuisje, Montessori Zeggelt (Centrum) en de Bosuiltjes (Noord). In oktober zijn de activiteiten in wijkcentrum ’t Stroink gestopt en tijdelijk ondergebracht in het gebouw Cocon. Het is de bedoeling dat er 2011 een geheel nieuw wijkcentrum opgeleverd wordt, dat gebouwd wordt door woningbouwcorporatie De Woonplaats. Tevens is eind 2009 de nieuwbouw van de Mast opgeleverd, een uniek inhoudelijk en fysiek project op het gebied van jongerenwerk en speciaal voortgezet onderwijs. De eerdere huisvesting van het jongerencentrum aan de Walstraat en de sportschool aan de Industriestraat zijn tegelijkertijd overgedragen aan Vastgoedbedrijf Enschede. Tenslotte is eind 2009 het Ouderenwerk verhuisd van de Kloosterstraat naar wijkaccommodatie de Kom (Oost).
Ontwikkelingen spreidingsbeleid peuterspeelzalen In het kader van de inkrimping van het aantal peuterspeelzalen is een vijftal peuterspeelzalen gesloten danwel samengevoegd, te weten peuterspeelzaal Kiki en Rozenpoortje (Noord), Beertje Klomp samengevoegd met Boekeloentje (West), Hummelhoek (Zuid), Bommes (Oost).
Druk bezochte scootmobielcursus in Pathmoshal
Vrolijke zomeractiviteit van Alifa aan de Rozenstraat
Het hoogste punt is bereikt bij de bouw van de Mast
1
Beleid In- en Doorstroommedewerkers Alifa telde in 2009 35 medewerkers (26,5 fte) die gesubsidieerd worden vanuit de I&D regeling. Deze medewerkers waren werkzaam in ondersteunende functies zoals assistent-beheerder, maar ook in assistent-agogische functies. De gemeente Enschede heeft in juli 2009 besloten de ID subsidie met ingang van 1 januari 2010 af te schaffen voor alle ID medewerkers onder de 55 jaar. Daarop heeft Alifa bij alle ID-medewerkers een EVC-meting afgenomen om op objectieve wijze zicht te krijgen op de ontwikkelmogelijkheden van deze medewerkers. Dit heeft tot resultaat gehad dat een groot aantal medewerkers door heeft kunnen stromen naar een reguliere functie binnen Alifa. In totaal zijn in 2009 en begin 2010 in verband met de beëindiging van het ID-beleid door de gemeente Enschede 19 ID medewerkers intern doorgestroomd en 13 medewerkers uit dienst gegaan. Deze laatste groep is in dienst gekomen bij de Stichting Personeels Voorzieningen Enschede (SPVE) en krijgt daar een tweejarig traject aangeboden.
Verzuimbeleid Het gemiddeld verzuim in 2009 is 7,1%. Over het gehele jaar is een lichte stijging van 0,2% te zien ten opzichte van het jaar daarvoor. Deze stijging wordt veroorzaakt door de reorganisatie van de ID banen.
24
Alifa is actief bezig als het gaat om het verzuimbeleid binnen de organisatie. Het verzuimbeleid begint steeds meer gestalte te krijgen, waarbij het kort verzuim een aandachtspunt is. In 2010 wordt ingezet op een verdere daling, door nadrukkelijk te sturen op de eigen verantwoordelijkheid van de medewerker voor het verzuimgedrag en door actief te sturen op gezondheidsmanagement.
Vrijwilligersbeleid Vrijwilligers zijn van groot belang. Zeker wanneer men kijkt naar de WMO. De directe taken van vrijwilligers wordt vergroot en de rol van de agoog verplaatst naar het bewaken van de processen. Het faciliteren en ondersteunen van vrijwilligers kan uiteindelijk het gebruik van professionele zorg- en dienstverleners zoveel mogelijk voorkomen. Het vrijwilligersbestand van Alifa is groot. Alifa bereikt en activeert een grote groep mensen, die bereid zijn hun tijd te investeren in maatschappelijke doelen. Eind 2009 is een start gemaakt met het opzetten van een nieuw vrijwilligersbeleid vanwege onvoldoende toerusting op de actuele situatie. In 2010 zal dit worden afgerond en ingevoerd. Zo zal er in 2010 een Vrijwilligersraad worden opgericht om de belangen en het zeggenschap van vrijwilligers een plek te geven.
Eén en al gezelligheid bij de ouderenactiviteit ‘Boerengolf’
De nieuwe OR is actief aan de slag gegaan dit jaar
Zomeractiviteiten van Alifa druk bezocht
Kengetallen Kwaliteitsproject HKZ In januari 2009 is een nieuwe start gemaakt met het HKZ-project.Er is een Plan van Aanpak opgesteld waarin de concrete acties, verantwoordelijkheden en deadlines benoemd zijn met als doel om medio 2010 te werken conform de HKZ-vereisten. Onderdeel daarvan is het structureel onderzoeken van de tevredenheid van onze klanten, medewerkers en stakeholders. De uitkomsten van deze tevredenheidsonderzoeken worden gebruikt om de dienstverlening van Alifa nog beter te maken. De onderzoeken maken deel uit van de verdere professionalisering van Alifa zoals het werken met het HKZ- kwaliteitssysteem.
Financieel resultaat
Resultatenrekening over het jaar 2009 BATEN: Subsidie BGF gemeente Subsidies projecten gemeente Projecten bij derden Deelnemersbijdragen Omzet keuken en bar Overige opbrengsten TOTAAL BATEN
Realisatie 2008
8.960.373 696.414 563.045 985.032 204.703 324.811
8.842.883 440.930 826.091 970.522 203.381 361.287
11.734.378
11.645.094
LASTEN: Personeelskosten Loongerelateerde baten
9.334.130 964.386 -
9.847.887 893.749 -
Ontwikkelingen in de Bedrijfsvoering
Netto Personeelskosten
8.369.744
8.954.138
Het Businessplan ‘Scherp & Zinnig 2009-2012’ benoemt een aantal knelpunten in de bedrijfsvoering. Sommige daarvan stonden al eerder op de agenda van Alifa. Zo is de tijdsregistratie al aangepast, waarbij er een sluitende urenregistratie voor alle medewerkers gerealiseerd wordt. Op het administratieve vlak zijn ook ontwikkelingen geweest. Zo is de administratieve organisatie verbeterd, wat heeft geleid tot een aanzienlijke margeverbetering op de baromzet, een toename van de deelnemersbijdragen en de verhuuropbrengsten.
Huisvestingskosten Activiteitskosten Kosten keuken en bar Kantoorkosten Organisatiekosten Afschrijvingskosten Overige baten en lasten
1.340.316 645.815 125.030 296.048 372.139 247.800 1.650.950 -
1.332.265 753.187 149.920 298.807 247.096 266.761 229.173 -
TOTAAL LASTEN
9.745.942
BEDRIJFSRESULTAAT
1.988.436
Financiële baten en lasten RESULTAAT
26
Realisatie 2009
17.584 1.970.852
11.773.001 127.907 29.607 157.514 -
In 2009 is er ook een plan van aanpak gemaakt om de ICT-infrastructuur van Alifa sterk te verbeteren en beter te laten aansluiten op de eisen en wensen van de organisatie. Eind 2009 is een start gemaakt met de implementatie van dit automatiseringsplan, dat medio 2010 zal zijn afgerond. Door de steunmaatregelen en de maatregelen in de bedrijfsvoering en in de uitvoering is de financiële positie van Alifa sterk verbeterd.
PERSONEEL
TOTAAL FTE (2009)
FTE (2008)
Primair proces
289
130,62
142,94
Ondersteunend
32
59,25
60,12
Gedetacheerd
5
4,06
7,19
TOTAAL
326
193,93
210,25
IN-/UITSTROOM PERSONEEL 2009
2008
Instroom
20 (10,43 FTE) 26 (17,58 FTE)
Uitstroom
51 (31,68 FTE) 39 (24,61 FTE)
VERZUIMPERCENTAGE 2009: 7,1%
Het eigen vermogen is van 1.6 mln. negatief omgebogen naar een positief eigen vermogen van 0.3 mln.
VRIJWILLIGERS MAN
343
VROUW
604
TOTAAL
947 0
200
400
600
800
1000
STAGIAIRES MAN
21
VROUW
85
TOTAAL
106 0
20
40
60
80
100
120
2008: 6,7%
27
Deskundigheidsbevordering In 2009 volgden 18 medewerkers met ondersteuning van Alifa (in tijd/geld) een opleiding op MBO of HBO niveau. Verder hebben 5 medewerkers deelgenomen aan de Zomerschool voor opbouwwerk en jongerenwerk (MOgroep/Verdiwel). Door 47 peuterspeelzaalleidsters is een VVE-training Piramide gevolgd. Daarnaast hebben 40 medewerkers een BHV of EHBO herhalingstraining succesvol af kunnen ronden. In het kader van het ‘Ontwikkelprogramma’ hebben 47 medewerkers in 2009 de training ‘Oplossingsgericht samenwerken’ gevolgd. Daarnaast hebben 30 medewerkers in een ontwikkelteam of klankbordgroep deelgenomen. In totaal is door Alifa in 2009 voor een totaalbedrag van € 52.235,20 aan deskundigheidsbevordering besteed.
Sponsor- en fondsenwerving Voor het welzijnswerk van Alifa is een groot budget beschikbaar, maar niet alles wat Alifa wil realiseren kan en mag uit dit budget betaald worden. Met name voor projecten en activiteiten, die buiten de contract financiering (BGF) van de gemeente Enschede vallen, is geld tekort. Daarom voert Alifa vanaf medio 2009 een sponsor- en fondswervingscampagne onder bedrijven,
28
particulieren, serviceclubs, fondsen en andere geïnteresseerde organisaties. In 2009 zijn in dit kader onder andere bijdragen ontvangen van het Oranjefonds voor Kidscar en van Stichting Kinderpostzegels voor de Mast.
Governance code W&MD In 2008 is de governance code W&MD vastgesteld door de leden van de MOgroep. De code bevat de basiseisen voor good governance, dat wil zeggen: goed besturen van een W&MD-onderneming, goed toezicht houden op het besturen en een adequate verantwoording afleggen over het besturen en toezicht houden. In het najaar van 2009 is Alifa gestart met de toepassing van de governance code. Enerzijds via een traject van aanpassingen van de statuten en reglementen en anderzijds met een traject voor de raad van toezicht en directeur/bestuurder, waarin betekenis is gegeven aan de code voor het handelen en voor de verantwoordingscyclus. In januari 2010 is dit traject afgerond.
Samenstelling Raad van Toezicht Cees Anker Riny Coenders Ben Eshuis Geralien Holsbrink René Mosman
Voorzitter Vice voorzitter Lid Lid Lid
Samenstelling Bestuur / Directie Beatrijs van Riessen
Samenstelling OR Gerard Kirchjünger Dimie Blanken Bart Aalders Ans Krabbe Bram Quik Bertus Siemerink Linda Vinke
Alifa
Pathmossingel 200 7513 CM Enschede T 053 480 12 00 F 053 480 12 99 E
[email protected] I www.alifa-welzijn.nl
Voorzitter Secretaris Lid Lid Lid Lid Lid
