Onderstaand vindt u een beknopte omschrijving van de programma-onderdelen. Het aantal beschikbare plaatsen per workshop is beperkt. Indien een workshop is volgeboekt, zal dit zo snel mogelijk op de website www.iclon.nl/gpdtalen worden aangegeven. Aanmelden is ook mogelijk via deze website. Een overzicht van de doelgroepen per workshop staat vermeld op de achterzijde van het aanmeldingsformulier.
Workshopronde 1: 1.1 1.2
1.3 1.4 1.5 1.6 1.7
Polly den Tenter (Mondriaan College, Oss) Naar een ander mondeling literatuur Nederlands Een mondelinge toetsing van de leeslijst is de vorm die de meeste scholen voor havo en vwo hanteren. Niet altijd tot vreugde van leerling en vooral docent. Op mijn school wordt sinds drie jaar een groepsgesprek gebruikt. Wat zijn de mogelijkheden van zo’n toetsing? Wat zijn de verschillen en overeenkomsten met het traditionele mondeling? Doelgroep: docenten Nederlands Marleen Claessens (InHolland, Diemen) Leerlingenteksten bespreken in de klas Leerlingen vinden het vaak moeilijk om een eigen tekst te verbeteren. Niet zo vreemd, want ze moeten kunnen inschatten hoe de tekst overkomt en erachter komen wat ze eigenlijk precies willen zeggen. In deze klassikale werkvorm gaan we dat oefenen: we spelen de lezer en houden zo de schrijver een spiegel voor: Goh, dus zo komt mijn tekst over. Na dat besef stoten we door: Wat wil je precies zeggen? Bedoel je soms…? Langzaamaan wordt de schrijver zijn eigen lezer. Doelgroep: docenten Nederlands Ad Hoofs (SG de Overlaat, Waalwijk) Creatief schrijven De meeste methodes voor Nederlands besteden weinig aandacht aan creatief schrijven, terwijl het wel in de kerndoelen vermeld staat. In de workshop wordt een serie lessen gepresenteerd, die leerlingen daadwerkelijk een stap verder brengt op het gebied van verhalen schrijven. Doelgroep: docenten Nederlands Mari Aghina-Gonzalez Marin (Berlage Lyceum, Amsterdam) Het debat als activerend didactisch instrument Bij het debat ervaren de leerlingen dat zij het Spaans werkelijk kunnen toepassen en hun gedachten onder woorden kunnen brengen. Ze zijn in staat te luisteren en begrijpen wat anderen zeggen en kunnen daarop reageren. Doelgroep: docenten Spaans Alike Last (Taalleermethoden.nl, Ermelo) Geef ze leeshonger! Leerlingen vinden lezen vaak niet leuk, ze hebben er geen zin in en zeker niet in een andere taal. Hoe prikkel je ze dan om ze toch aan het lezen te krijgen? In deze workshop kruipt u in de huid van de leerling en krijgt u praktische ideeën aangereikt vanuit TPRS, dat immers staat voor Teaching Proficiency through Reading and Storytelling. Doelgroep: docenten Duits, Engels, Frans, Spaans Janneke Geursen (Vrije Universiteit Amsterdam) Teaching Through Literature How can we use literary texts to help pupils improve their writing, speaking and listening skills and encourage them to explore the deeper meaning of the text itself? In this workshop we will look at fairly easy ways to achieve just that. Come and find out how writers can inspire teachers and learners alike. Doelgroep: docenten Engels (voertaal = Engels) Maxine Linders (’s Gravendreef College, Den Haag) Creative Writing Schrijven is saai! Dit denken veel leerlingen wanneer zij zich zuchtend op de zoveelste formele brief storten. En dat terwijl schrijven juist zo bevrijdend en ontspannend kan zijn. Ook in een moderne vreemde taal. In deze workshop worden verschillende werkvormen aangeboden om Creative Writing in de les in te zetten. Niet alleen proberen we zelf de op social media gerichte opdrachten uit, ook bekijken we fragmenten vanuit de praktijk. Let’s get creative! Doelgroep: docenten Engels
1.8 1.9
Hans Visser (Johannes Fontanus College, Barneveld) Video Time! Sinds de komst van beamer en digibord haal je makkelijk de actualiteit in je les en wordt kijk- en luistervaardigheid oefenen een stuk leuker. Maar hoe zorg je voor goed materiaal dat je weinig tijd kost om te maken? Hoe voorzie je op een simpele en snelle manier een filmpje van vragen? Of nog beter: hoe laat je je leerlingen een stukje les verzorgen? In deze workshop leer je hoe dat kan. Doelgroep: docenten Engels Paul Goossen (SG Dalton, Voorburg) Ik wil dat ze vaak en met plezier Duits spreken Spreekvaardigheid blijft al snel steken bij het laten leren van woordjes en zinnen en die in aparte spreekoefeningen laten toepassen. Het is veilig en overzichtelijk, maar levert niet altijd op wat je er van hoopt. Wat kun je nog meer doen om op een leuke en motiverende manier meer gesproken Duits in je lessen te krijgen? En dat zonder je andere programma te kort te doen. Doelgroep: docenten Duits
1.10 Kees van Eunen (Deutsch macht Spaß, Arnhem) Lesen - na und? Jugendbücher und Jugendbuchprojekte im Deutschunterricht Fiktion im frühen Deutschunterricht? Ja - natürlich! Deshalb ein interaktiver Start mit Fiktion, Zeichentrickfilm und mehr. Anschließend werden einige sehr rezente Jugendbuchprojekte und Materialquellen Revue passieren, inklusive Lesedossiertipps und -tricks. Das alles im Rahmen eines lebhaften Workshops, wo die TeilnehmerInnen auch ihre Ideen einbringen können. Doelgroep: docenten Duits (voertaal = Duits) 1.11 Erwin de Vries (Willem Lodewijk Gymnasium, Groningen) Spreekprojecten met het voicemailboard Sinds enkele jaren wordt op het Willem Lodewijk Gymnasium met een zogenaamd voicemailboard gewerkt. Daarmee wordt het mogelijk om op het web zowel gesproken als geschreven berichten in een forum te plaatsen. In de workshop krijgt u een overzicht van de mogelijkheden, waarbij er speciale aandacht zal worden besteed aan een aantal internationaliseringsprojecten met dit medium. Tevens bestaat de mogelijkheid voor de deelnemers om er zelf mee te werken. Doelgroep: docenten Duits, Engels, Frans, Spaans 1.12 Antoine van Dinter (Varendonck College, Asten) Seconde Vie Vraagt u zich wel eens af hoe u al uw leerlingen kunt laten spreken? Dan is dit de workshop voor u! In deze workshop leert u hoe u uw leerlingen in de doeltaal kunt laten spreken door ze een andere identiteit te laten aannemen. Verder leert u hoe u oefeningen uit de methode meer geschikt kunt maken voor spreekvaardigheid door gebruik te maken van een information gap. Doelgroep: docenten Frans 1.13 Guusje Groenen (TV5MONDE) Ça bouge en France! La civilisation en classe est-ce une idée qui vous attire ? Nous découvrons une série de documents audiovisuels proposée par TV5MONDE qui peuvent vous aider à dévoiler la richesse culturelle et naturelle de certaines régions. Nous le ferons en proposant des activités qui font appel à toutes les compétences de français de vos élèves. Niveau envisagé : A2-B1. Doelgroep: docenten Frans (voertaal = Frans)
Workshopronde 2: 2.1 2.2
Klaas Heemskerk (Picasso Lyceum, Zoetermeer) Naar een doorlopende leerlijn presenteren Aan de hand van de referentieniveaus hebben we op onze school gewerkt aan een doorlopende leerlijn voor presenteren. In deze presentatie vertellen we hoe met de niveaubeschrijvingen uit het rapport een omslag gemaakt kan worden van ‘taal doen’ naar ‘taal leren’. Ook laten we u oefenen met onze beschrijvingen aan de hand van video-opnames van presentaties. Doelgroep: docenten Nederlands Yke Meindersma (Onderwijscentrum VU, Amsterdam) Hoe leer je leerlingen om een debatbijdrage te beoordelen? Als u tijdens uw lessen voor mondelinge taalvaardigheid aandacht besteedt aan debatteren, dan komt vroeg of laat de vraag om de hoek kijken: hoe kan ik bij een SE de mondelinge taalvaardigheid van mijn leerlingen toetsen? Tijdens deze workshop verkennen we de mogelijkheden van het inzetten van leerlingen als medebeoordelaars bij een debat. Centraal staat de vraag: hoe leid ik mijn leerlingen op tot medebeoordelaar? We zullen opnames van debatten bekijken en we gaan zelf debatteren. Doelgroep: docenten Nederlands
2.3 2.4
2.5 2.6 2.7 2.8 2.9
Elise Kremer-Kostense (SSG Nehalennia, Middelburg) Leesboek of Facebook? Jongeren ontmoeten elkaar na schooltijd op Hyves en Facebook, ze twitteren hun hele dagbesteding heen en weer en ze maken surfend hun huiswerk. Literatuur hoort daar niet bij. Of wel? Het kan wel, met een klassikaal weblog. Tijdens de workshop maakt u zelf een literair blog met hulp van drie van mijn leerlingen. Doelgroep: docenten Nederlands Iris Maas en Kirstin Plante (Hogere Hotelschool, Den Haag) Breinvriendelijk taalonderwijs door middel van Storytelling TPR Storytelling is een succesvolle methodiek voor het vreemde en tweede taalonderwijs, die verhalen combineert met een persoonlijke benadering van de leerlingen, visualisatie en humor. De gepersonaliseerde begrijpelijke input zorgt ervoor dat leerlingen beter onthouden wat ze leren en dat ze zich spontaan, zonder aarzelen, kunnen uitdrukken in de nieuwe taal. In deze workshop zal deze methodiek worden gedemonstreerd. Docenten van andere talen zijn ook van harte welkom. Doelgroep: docenten Spaans Tanja Janssen (ILO Universiteit van Amsterdam) Literatuur leren lezen in dialoog Kernvraag van deze workshop is hoe je literaire verhalen kunt bespreken in de klas, zodanig dat leerlingen meer betrokken zijn bij het verhaal en het dieper verwerken. Er wordt een benadering gedemonstreerd waarin het stellen van lezersvragen voor, tijdens en na het lezen centraal staat. Verkennende, exploratieve gesprekken in kleine groepjes en creatief schrijven worden ingezet om de gelezen verhalen dieper te verwerken. Doelgroep: docenten Duits, Engels, Frans, Spaans Sergej Visser (Griftland College, Soest) Teaching English poetry in 5 H/V: a six-week course Poetry isn’t popular in our present-day pop culture. There’s hardly anyone around who still reads, let alone poems. However, there is a lot to be learnt from poetry - and teaching it can be a lot of fun, too. Besides, pupils can learn the required literary terms from putting them into practice in this challenging course. Moreover, this course may be a life-changing experience for pupils - and perhaps for teachers, too. Doelgroep: docenten Engels (voertaal = Engels) Brad Philpot (Teaching Heads, Koog aan de Zaan) Media Literacy How do we teach non-literary texts in the language arts and language acquisition classroom? Students engage with a range of texts online regularly, without the tool set to deconstruct them. This workshop explores strategies for developing media literacy skills. Doelgroep: docenten Engels (voertaal = Engels) Ellis Deins en Anne-Sophie Kooij (ISW Hoogeland, Naaldwijk) Cambridge English ‘Based on a true story’ Een uiteenzetting van onze ervaringen met Cambridge Engels op het vwo/gymnasium. Van o.a. de didactische discussie in de introductiefase en het vakwerkplan tot aan de intake toetsen en het First Certificate examen zelf. Met videomateriaal en werk van leerlingen. Doelgroep: docenten Engels Theo Bijkerk (HAN vakgroep Duits, Nijmegen) Doeltaal - voertaal een utopie? In de meeste lessen Duits wordt minder dan een kwart van de lestijd Duits gesproken. In deze praktische workshop bespreek ik met de deelnemers mogelijkheden om de doeltaal als voertaal in te zetten. Doelgroep: docenten Duits (voertaal = Duits)
2.10 Judith Nauta (Universiteit Groningen) en Jos Kleemans (Hogeschool Utrecht) Literatur im Daf-Unterricht Warum Literatur im DaF-Unterricht? Wie lassen Lernende sich mit Literatur motivieren? Wo finde ich gute Bücher für meinen Unterricht? In dieser Werkstatt geben wir Ideen und Tipps zum Umgang mit Literatur im DaF-Unterricht. Doelgroep: docenten Duits (voertaal = Duits) 2.11 Jeanette Noordermeer (Carolus Borromeus College, Helmond) en Séverine Blache (Europees Platform, Haarlem) Internationalisering en taalverwerving Frans en Duits Eén jaar lang hebben docenten Frans en Duits van vijf middelbare scholen samengewerkt binnen de LinQexpertisegroep ‘Internationalisering en taalverwerving’. Ze hebben tips en handige documenten verzameld om internationaliseringprojecten op te zetten. Nog belangrijker is dat ze internationaliseringactiviteiten hebben ontwikkeld met de taalverwerving Frans en Duits als doel. Alle activiteiten zijn door de scholen uitgetest en aan het ERK gekoppeld. Tijdens deze workshop zult u kennismaken met dit inspirerende materiaal. Doelgroep: docenten Duits, Frans
2.12 Sebastiaan Dönszelmann (Vrije Universiteit Amsterdam) AIM voor het schoolvak Frans. Verfijnd, betrouwbaar en succesvol. Op zo’n 100 scholen in Nederland wordt nu met AIM gewerkt! Daaruit blijkt hoe aansprekend de methode is. Uit onderzoek van de Vrije Universiteit blijkt onderhand ook dat de methode betrouwbaar en bijzonder effectief is. In deze workshop maakt u kennis met AIM, ervaart u AIM en ziet u dat AIM toepassen weliswaar een investering van de docent vergt, maar leerlingen en docent wel enorm veel plezier en succes belooft. Doelgroep: docenten Frans 2.13 Anouk van der Drift (Haarlemmermeer Lyceum, Hoofddorp) ICT in de les Frans: praktische toepasbaarheid en educatieve waarde van Franstalig internetmateriaal Tijdens deze workshop wordt er nader ingegaan op de implementatiemogelijkheden van bestaande Franse websites binnen de lessen Frans. Aan de hand van concrete lesvoorbeelden neemt u kennis van de didactische mogelijkheden voor het gebruik en vervaardigen van lesmateriaal, toegepast op de niveaus A1, A2, B1 en B2 van het ERK. Na afloop ontvangen de deelnemers een lijst van de getoonde websites. Doelgroep: docenten Frans
Workshopronde 3: 3.1
3.2 3.3 3.4 3.5 3.6
Lotte Vermeij en Karin Mollink (Montessori College Twente, Hengelo) Het verbeteren van tekstbegrip met behulp van sorteertaken Tekstbegrip vormt een belangrijk onderdeel in het lesprogramma van de talen, maar de resultaten op toetsen vallen vaak tegen. Uit onderzoek is gebleken dat leerlingen die sorteertaken gebruiken bij het maken van tekstbegriptoetsen betere cijfers halen, onder andere doordat ze de structuur van teksten beter doorzien. In deze interactieve workshop leren deelnemers wat sorteertaken zijn, hoe leerlingen ze gebruiken en hoe de docent sorteertaken kan inzetten in de lessen. Doelgroep: docenten Nederlands Froukje de Jong (Carmel College Salland, Raalte) De weg naar literaire volwassenheid Veel leerlingen worstelen met volwassenenliteratuur en lezen vaak alleen nog omdat dit verplicht is gesteld. De overgangsfase waarin onze leerlingen de stap van jeugdliteratuur naar volwassenenliteratuur maken, is daarom erg belangrijk. Wij hebben een flinke stap kunnen maken om die overgang te faseren. In deze workshop willen we onze inzichten graag delen. Doelgroep: docenten Nederlands Michel Pijpers (Odulphuslyceum, Tilburg) Nieuwe didactiek werkwoordspelling Foutloos spellen met behulp van de tekstverwerker wordt een makkie met deze aanpak. Leerlingen merken meteen dat het werkt. Doelgroep: docenten Nederlands Fabrizio Ruggeri (Universidad Complutense de Madrid) Gramática en movimiento Es una actividad en español, para estudiantes de español lengua extranjera. Se trata de una actividad interactiva, dinámica y colaborativa donde los equipos tienen que reconstruir un texto en la pizarra. Para llegar a la solución correcta, todos los equipos tienen que competir entre ellos, en un clima de desafío y colaboración al mismo tiempo. Al final de la actividad sigue una fase de reflexión en plenum sobre los mecanismos lingüísticos activados. Doelgroep: docenten Spaans (voertaal = Spaans) Jouke Brouwer (Nuborgh College LF, Elburg) Hoe krijg je ze aan het spreken? Een workshop voor docenten van alle levende talen waarin aandacht voor verschillende manieren om leerlingen aan het spreken te krijgen en waarbij telkens het leren van sleutelzinnen de hoofdrol speelt. De technieken die u leert kunt u toepassen in onder- of bovenbouw. Doelgroep: docenten Duits, Engels, Frans, Spaans Syb Hartog (Universitair OnderwijsCentrum, Rijksuniversiteit Groningen) Coming to terms with literature: literatuur en literaire begrippen Literaire begrippen is een subdomein van literatuur. Maar waarom moeten literaire begrippen worden aangeleerd? En hoe doe je zoiets? In deze presentatie komt een aantal voorbeelden van een inductieve en productieve aanpak bij Engelstalige literatuur aan de orde. De voorbeelden zijn Engelstalig, wat niet wegneemt dat docenten van andere talen van harte welkom zijn. Doelgroep: docenten Engels
3.7 3.8 3.9
Jenny Denman (Lerarenopleiding Hogeschool Rotterdam) Word Mix Word Mix is a simple, challenging and adaptable card game for learning and reviewing vocabulary, collocations, fixed expressions, phrasal verbs...any kind of lexical items at any level, in any language. New cards and categories have been added since last year. Fun, original and educational! Doelgroep: docenten Engels (voertaal = Engels) Jan Bernd ten Berg (Wellantcollege, Houten) Laat Literatuurlessen Leven In deze workshop krijgt u methoden en middelen aangereikt om literatuurlessen meer te laten leven voor leerlingen. Er wordt uitgelegd hoe podcasts, YouTube en andere multimediatoepassingen worden gebruikt binnen en buiten de les om leerlingen meer te laten halen uit literatuuronderwijs. U ervaart ook hoe leerlingen zelf materiaal kunnen maken en online kunnen zetten. Doelgroep: docenten Engels Dirk Klein (NHL, Leeuwarden) Planmatig ERK implementeren Veel docenten Duits zijn druk bezig met de implementatie van het ERK op hun school. Hoe doen ze dit en wat zijn de struikelblokken? Wat werkt wel en wat niet tijdens het implementatieproces op school? Aan de hand van praktische voorbeelden maakt u kennis met verschillende handige hulpmiddelen om het ERK bij u op school te implementeren, zonder in de bekende valkuilen te vallen. Doelgroep: docenten Duits
3.10 Grit Scheerder (d’Oultremontcollege, Drunen) Deutschland in Bild und Ton Es ist kein Geheimnis, dass Filme, Kurzfilme, aber auch Lieder die Unterrichtsstunden viel schöner und interessanter machen können. Welche Medien man dabei einsetzen kann und auf welche Weise, erfahren Sie in diesem Workshop. Sie hören und sehen, was auf diesem Gebiet gerade “in” ist und können mit den praktischen Tipps sofort im Unterricht loslegen. Doelgroep: docenten Duits (voertaal = Duits) 3.11 Marja van de Lagemaat (Ichthus College te Veenendaal) Literatuur, filosofie en levensbeschouwing: haalbaar binnen het MVT? Hoe zet je de literatuurgeschiedenis, verbonden met een stukje filosofie, cultuur en levensbeschouwing neer in het MVT-onderwijs zonder dat het ten koste gaat van de vaardigheden? Maak duidelijke keuzes, zet in op toegankelijkheid, haalbaarheid en niveau van je materiaal, gebruik films om literatuur te ontsluiten, koppel waar mogelijk aan vaardigheden en zoek samenwerking met collega’s voor verdieping! Hoe je dat aanpakt en hoe je samen een project opzet krijg je allemaal te horen in deze workshop. Doelgroep: docenten Duits, Engels, Frans, Spaans 3.12 Frank Claessen (Sectiebestuurslid Frans van VLLT) Photolecture vernieuwd Photolecture is een verzameling van meer dan 1000 foto’s van teksten in de openbare ruimte die met behulp van een keuzeprogramma geselecteerd kunnen worden op situatie, grammaticaal item en Europees niveau. Tijdens de workshop maakt u kennis met een manier om uw grammatica- en leesonderwijs op een eenvoudige manier te ondersteunen. U leert hoe Photolecture wordt geïnstalleerd en gebruikt kan worden in en buiten de klas. Doelgroep: docenten Frans 3.13 Charlotte Vellenga (de Goudse Waarden) en Heleen Jansen (AEDE-int, Brussel) Europe dans la classe de langue In deze workshop laten wij u zien hoe leerlingen in het Frans of Engels kunnen samenwerken met leerlingen uit een ander land, op een creatieve manier kennismaken met de Rechten van het Kind / de Mens en in staat zijn, ondanks de taalbarrière, gezamenlijk een stripverhaal te maken over één van die rechten. Aan het eind van de workshop wordt aan de deelnemers didactisch materiaal dat voor dit project ontwikkeld is ter beschikking gesteld. Doelgroep: docenten Frans
