13]

Eindverslag OOI project [2005/13] “Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden” 2005-2007

projectmedewerkster: Elke Van Nooten Katholieke Universiteit Leuven

promotor: Gerd Van Riel copromotor: Bart Raymaekers Hoger Instituut voor Wijsbegeerte

Eindverslag OOI Project 2005-2007

INHOUD

INHOUD 1. DOEL VAN HET PROJECT EN SAMENSTELLING VAN HET PROJECTTEAM

3

2. VERSLAG VAN DE WERKZAAMHEDEN

4

2.1. Overzicht van de activiteiten

4

2.2. Overzicht van de bevindingen

7

2.3. Overzicht van de resultaten

10

2.3.1. Overzicht eerste reeks oefeningen

10

2.3.2. Bespreking resultaten studentenhearing en studentenenquête

10

2.3.3. Voorbeelden QMP oefeningen

13

2.3.4. Overzicht tweede reeks oefeningen

16

2.3.5. Indeling Toledo community Eigen-Wijs

16

2.3.6. Voorbeeld oplossing templates binnen QMP

18

2.3.7. Resultaten studentenhearing en studentenenquête

18

2.3.8. Resultaten statistische gegevens community

20

2.3.9. Resultaten statistische gegevens QMP oefeningen

21

2.3.10. Eindresultaat: de community Eigen-Wijs

23

3. INIITIATIEVEN VOOR DOCUMENTATIE EN BREDERE RAPPORTERING

26

4. PRESENTATIES

27

5. REFLECTIES OVER WERKZAAMHEDEN

28

5.1. Belangrijkste realisaties

28

5.2. Belangrijkste problemen

28

6. BIJLAGEN: RELEVANTE DOCUMENTEN EN PUBLICATIES

Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden

30

2


1. DOEL EN SAMENSTELLING VAN HET PROJECT

1. DOEL VAN HET PROJECT EN SAMENSTELLING VAN HET PROJECTTEAM Het OOI project “Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden” heeft tot doel de bestaande onderwijsleeractiviteiten (OLA’s) aangaande wijsgerige vaardigheden van de Nederlandstalige BA-opleiding nog beter op elkaar af te stemmen en conceptueel te integreren. Zo zouden de studenten bij de aanvang van de BA-scriptie in het 3e Bachelorjaar de vereiste wijsgerige vaardigheden voldoende moeten beheersen en dus optimaal voorbereid zijn om deze BA-scriptie tot een goed einde te brengen. Het project beoogt het herbekijken van de samenhang en opbouw van de OLA’s, het opsporen en verhelpen van eventuele lacunes en het voorbereiden van de studenten op zelfstandig wetenschappelijk onderzoek. Het uitgangspunt van het project is dat deze doelen optimaal bereikt kunnen worden door de studenten de mogelijkheid te bieden om op eigen initiatief en eigen tempo, gedurende de volledige BA-opleiding, bepaalde wijsgerige vaardigheden te verwerven en in te oefenen, onafhankelijk van het door hun gevolgde leertraject. En dit door middel van een coherente verzameling van specifieke oefeningen die permanent online ter beschikking worden gesteld. De belangrijkste taken van de projectmedewerker zijn het ontwikkelen van de didactische werkinstrumenten die de studenten in staat stellen hun wijsgerige vaardigheden te ontwikkelen, het omzetten van deze werkinstrumenten in elektronische vorm en het voorzien van een platform waar de studenten onbeperkt toegang hebben tot de ontwikkelde oefeningen. Het projectteam bestaat uit de promotor Gerd Van Riel, copromotor Bart Raymaekers en wetenschappelijk medewerker Elke Van Nooten. Het team kan rekenen op de steun van de onderwijscel van het HIW, Nicole Totté (DUO/ICTO) en Ilse Depré (LUDIT).


3



2. VERSLAG VAN DE WERKZAAMHEDEN Om een duidelijk beeld te geven van de werkzaamheden tijdens de twee jaren wordt eerst een chronologisch overzicht van de activiteiten van de projectmedewerker gepresenteerd, vervolgens wordt ingegaan op de bevindingen en tenslotte worden de resultaten toegelicht en met concrete voorbeelden geïllustreerd. (Bijlage 1: Chronologisch overzicht van de activiteiten betreffende het OOI project “Eigen-Wijs”)

2.1. Overzicht van de activiteiten De projectmedewerker is begonnen met het inventariseren van de bestaande situatie door middel van observaties van de verschillende hoor-, teksten werkcolleges, gesprekken met de betrokken docenten en assistenten, gesprekken met de monitoren en gesprekken met studenten (tijdens de observaties) en de studentenverantwoordelijken voor de POC. Deze observaties en gesprekken onthullen een aantal knelpunten. Vooral het gebrek aan schrijfcultuur bij de studenten, onwetendheid op het gebied van plagiaat en vormelijke vereisten, (te) grote groepen bij de teksten werkcolleges en onvoldoende feedback van de docenten wegens tijdsgebrek zijn struikelblokken. De projectmedewerker wordt eveneens via de eigen onderwijstaken geconfronteerd met enkele pijnpunten bij de studenten. Op basis van deze inventarisatie worden de eerste stappen gezet naar het ontwikkelen van de didactische werkinstrumenten. Als startpunt worden de wijsgerige vaardigheden onderverdeeld in de volgende drie categorieën: technische vaardigheden als refereren, citeren en bibliotheekgebruik, vormelijke vaardigheden als lees-, structureer- en schrijfvaardigheden en inhoudelijke vaardigheden als argumentatie, inzicht en kritische zin. Hierna worden per onderverdeling een aantal oefeningen ontwikkeld die deze specifieke vaardigheden toetsen en bijschaven. In totaal worden er 20 afzonderlijke oefeningen ontwikkeld. Deze vormen samen de eerste reeks oefeningen. De oefeningen dienen uiteindelijk in elektronische vorm op een elektronisch leerplatform geplaatst te worden. Om dit te realiseren volgt de projectmedewerker de nodige ICT opleidingen: o.a. de Toledo-opleiding, QMP voor beginners en voor gevorderden, inleiding tot programmeren, XML, HTML en CSS. Daarnaast woont zij een aantal didactische opleidingen bij: o.a. MKV, soorten vraagtypes en de assistentenopleiding. Daar in het project verwezen wordt naar het aanleggen van een persoonlijk dossier per student naar “portfolio” model, wint de projectmedewerker de nodige informatie hierover in en neemt deel aan de opleiding ‘E-Portfolio’. Het doel is didactisch optimale werkinstrumenten te ontwikkelen. Daarom hebben wij ervoor gekozen eerst de eigenlijke oefeningen te ontwikkelen die voldoen aan de didactische en inhoudelijke eisen van de studenten, rekening houdend met een aantal zeer verschillende factoren. De werkinstrumenten zijn niet specifiek gebonden aan een opleidingsonderdeel, ze hebben een zeer breed doelpubliek en moeten gedurende de drie jaren van de BA opleiding beschikbaar zijn. Daar de oefeningen opgevat zijn als aanvulling op de colleges en dus niet gequoteerd worden, bestaat het risico dat de studenten ze links laten liggen. Daarom is het noodzakelijk dat de oefeningen inhoudelijk zo dicht mogelijk aansluiten bij de colleges en bij de noden en wensen van de studenten. Omwille van deze redenen worden de oefeningen eerst in papieren versie aan de promotor, de programmadirecteur en leden van de onderwijscel, de monitoren en de studenten ter Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden

4



evaluatie voorgelegd. De promotor, de programmadirecteur, de leden van de onderwijscel en de monitoren hebben hun bevindingen persoonlijk of via e-mail overgebracht. Een gerichte vragenlijst, ingevuld door een representatieve groep van studenten, schept een duidelijk beeld van welke oefeningen door hen positief worden ontvangen en aan welke oefeningen nog gesleuteld moet worden. Met deze informatie als leidraad wordt de eerste reeks oefeningen grondig herwerkt en daarna geconverteerd naar QMP (Question Mark Perception, de toetssoftware gebruikt door de K.U.Leuven). Om de elektronische oefeningen te kunnen aanbieden aan de studenten wordt op het elektronische leerplatform Toledo de community “Eigen-Wijs, individuele training wijsgerige vaardigheden” ontworpen waar de studenten online de oefeningen kunnen maken. Bij de start van het academiejaar 2006-2007 wordt de Toledo-community “Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden” opengesteld voor de Bachelorstudenten. Op deze community bevinden zich dan de eerste reeks oefeningen in elektronische vorm en een aantal PDF documenten die de studenten extra informatie verschaffen op vlak van wijsgerige vaardigheden, zoals documentatie over het schrijven van een essay en stijlregels voor het opstellen van een vlotte tekst. Eens de eerste reeks oefeningen online ter beschikking staat, is de projectmedewerker begonnen met het ontwikkelen van de tweede reeks oefeningen en met het onderzoeken van de mogelijkheden voor het opzetten van een systeem voor een persoonlijk dossier per student. Deze tweede reeks oefeningen heeft een dubbele functie. Op basis van de resultaten van de enquête bij de studenten worden enerzijds een aantal nieuwe oefeningen ontwikkeld. Anderzijds worden de bestaande oefeningen uitgebreid met betrekking tot het verschil in moeilijkheidsgraad en de mogelijkheid om eenzelfde vaardigheid te oefenen met materiaal van verschillende vakgebieden. Het ontwikkelen van de tweede reeks oefeningen is gepaard gegaan met het onderzoeken van de mogelijkheden om de QMP software diepgaand aan te passen aan de specifieke noden van deze reeks. Vooral de idee om via het schrijven van speciale templates in te grijpen in de structuur van QMP, is bruikbaar gebleken. Via deze templates zijn er een aantal grote struikelblokken overwonnen. Om de link tussen een bepaalde vaardigheid en hoe deze in een oefening wordt verworven te illustreren volgen hieronder de beknopte beschrijvingen van vier oefeningen. Voor de eerste categorie vaardigheden: de technische vaardigheden, wijzen de verschillende partijen vooral op het probleem rond citeren. Een oefening die hierop ingaat is oefening 2.1. Deze oefening wil de studenten inzicht geven in het correct gebruik van citaten zowel vormelijk (bijvoorbeeld: waar gebruik je dubbele aanhalingstekens en waar niet?) als inhoudelijk (bijvoorbeeld: mag je een citaat gebruiken als argument?). De studenten krijgen twee vragen. De eerste vraag bevat vijf korte alinea’s waar telkens een fout in verwerkt is. De studenten krijgen de opdracht de fouten te zoeken en aan te geven wat de fout is. Hierna krijgen de studenten de oplossingen en de nodige feedback. Bij vraag twee krijgen de studenten twee dezelfde alinea’s die verschillen op vlak van gebruik van citaten, ze moeten hier de juist werkwijze geven en verklaren waarom de andere werkwijze fout is. Indien ze de


5



feedback bij vraag één goed begrepen hebben zou vraag twee geen probleem meer mogen zijn. Oefening 3.1 van reeks I en 3.7 van reeks II zijn oefeningen behorende tot de categorie vormelijke vaardigheden. Oefening 3.1 wil de studenten een methode aanbieden om een filosofische tekst te benaderen. De methode die hier wordt aangeboden is gebouwd op de SQ3R methode. Er wordt in de oefening wel duidelijk aangegeven dat dit maar één mogelijke benadering is. Aangezien het onmogelijk is om een filosofische tekst bij de eerste lezing volledig te vatten is deze oefening opgebouwd in verschillende stappen waardoor de studenten verplicht worden de gebruikte tekst verschillende keren en met een verschillende intensiteit te lezen. Vraag één houdt in dat de studenten een tekst een eerste maal doorlezen en hierna een aantal meerkeuzevragen over de tekst krijgen. (Deze tekst wordt in het verplichte college “Epistemologie” gebruikt en de docent stelt op het examen meerkeuzevragen over deze tekst. De oefening is dus gelijktijdig een goede voorbereiding op dit examen.) Bij vraag twee moeten de studenten alinea per alinea de structuur van de tekst en de argumentatie naar voren halen, onder andere via het zoeken naar belangrijke kern- en verbindingswoorden. Na elke vraag krijgen de studenten feedback zodat ze hun antwoorden kunnen vergelijken met de modeloplossingen voor ze naar de volgende vraag gaan. Bij de derde vraag krijgen de studenten de opdracht om een structuurboom op te stellen. Zo leren ze los te komen van de tekst en een onderscheid te maken tussen een samenvatting en een synthese van een tekst. Oefening 3.7 is hier een variant op. Ze vertrekt vanuit dezelfde principes maar spitst zich toe op de overgangen en verbanden tussen alinea’s. Een aantal docenten geeft aan dat studenten tussen twee alinea’s wel eens van de hak op de tak springen. Deze oefening wil de studenten erop wijzen dat er niet enkel een samenhang tussen argumenten binnen één alinea nodig is, maar ook tussen de verschillende achtereenvolgende alinea’s. Voor de derde en laatste categorie: inhoudelijke vaardigheden, bekijken we oefening 4.1. Deze oefening wil het inzicht en de kritische zin van de studenten toetsen aan dagdagelijkse bezigheden zoals bijvoorbeeld het lezen van een krantenartikel. De oefening maakt gebruik van leerstof uit het vak Logica, meer bepaald het ontdekken van zetten in een discussie die niet geoorloofd zijn (beter bekend onder de naam ‘drogredenen’). Bij vraag één krijgen de studenten vijf namen, vijf korte omschrijvingen en vijf voorbeelden van zetten in een discussie die niet geoorloofd zijn omdat ze niet bijdragen tot het eigenlijke doel van de discussie (bijvoorbeeld: het ad hominem argument, de definitie hiervan en een concreet geval). Het doel is de juiste naam bij de juiste omschrijving en het juiste voorbeeld te plaatsen. Hierna krijgen ze via de feedback de kans hun antwoorden te verifiëren. In vraag twee krijgen de studenten een uit een tijdschrift gehaalde dialoog tussen twee politieke figuren waarin zeven ongeoorloofde zetten (waaronder de vijf uit vraag één) voorkomen. Aan hen om deze zetten te ontmaskeren. Deze oefening is een combinatie van leerstof uit een verplicht vak die de studenten moeten onder de knie hebben en een toetsing of ze deze kennis ook kunnen toepassen. Voor de beknopte inhoudelijke beschrijving van alle oefeningen uit reeks I en II: zie bijlage 4 en bijlage 7. Om een duidelijk zicht te krijgen of en in welke mate de community en de oefeningen door de studenten worden gebruikt, wordt er op geregelde tijdstippen data verzameld, enerzijds over het aantal aanmeldingen op de community en anderzijds over het gebruik van de QMP oefeningen. Hiervoor leert de projectmedewerker met het softwarepakket ‘report manager’ voor QMP werken. Deze data worden via Excel verwerkt om een overzicht te verschaffen in hoeverre de oefeningen en de community succesvol zijn. Op de community zelf staat


6



eveneens een korte vragenlijst waar de studenten de community en de oefeningen kunnen beoordelen en hun vragen en opmerkingen kwijt kunnen. Na het evalueren van de tweede reeks oefeningen op papier door een aantal actoren langs de onderwijszijde en de studentenvertegenwoordigers voor de POC, worden ook deze omgezet naar QMP. Hierbij worden de templates uitgebreid getest. Bij het begin van het tweede semester staat een gedeelte van deze reeks oefeningen online en ter beschikking van de studenten. Er is gekozen om enkel een gedeelte van deze reeks dit jaar online te plaatsen omwille van privacy redenen: een aantal oefeningen maakt gebruik van recent materiaal geschreven door studenten zelf en we willen de mate van herkenning zoveel mogelijk inperken. Van reeks 2 worden in februari 2007 elf oefeningen gepubliceerd. De anderen zijn reeds grotendeels omgezet in QMP en verschijnen in september 2007 op de community. Op basis van de antwoorden van de studenten bij de oefeningen van reeks 1, de studentenhearing en de feedback van enkele gemotiveerde collega’s, worden een aantal van de oefeningen van reeks 1 aangepast en opnieuw gepubliceerd. Ook wordt de community aangevuld met een aantal nieuwe PDF documenten en weblinks inzake wijsgerige vaardigheden. Na de paasvakantie wordt een laatste studentenhearing en enquête georganiseerd. Deze hearing en enquête gaan zowel over de opbouw en structuur van de community, als over de vormelijke en inhoudelijke kwaliteit van de aangeboden oefeningen. Ook wordt verder data over de twee reeksen oefeningen verzameld. De laatste stap van het OOI project bestaat erin om de evaluatie door de studenten en de concrete data aangaande gebruik van de community en de oefeningen te verwerken en op basis hiervan de laatste hand te leggen aan de community en de oefeningen. Zodat bij het begin van het academiejaar 2007-2008, dat tevens de deadline voor het OOI project is, de community en de oefeningen volledig onafhankelijk kunnen functioneren.

2.2. Overzicht van de bevindingen Uit de gesprekken met de verschillende betrokkenen, enerzijds de onderwijsverstrekkers en anderzijds de onderwijsontvangers, komt naar voren dat de analyse van de pijnpunten bij de vaardigheden grotendeels gelijkloopt. De docenten, assistenten en monitoren geven vooral het gebrek aan schrijfvaardigheid, structuur en consistentie aan als struikelblokken. Ook het incorrect citeren en refereren vormt een grote ergernis. De studenten menen dat er onvoldoende persoonlijke feedback wordt voorzien en dat de vaardigheden die ze verondersteld worden te ontwikkelen enkel in één vak in het 1e BA jaar voor de reguliere studenten specifiek worden onderwezen. Voor de vele niet reguliere studenten bestaat er geen alternatief waar zij deze vaardigheden alsnog kunnen verwerven of bijschaven. Het project wordt door beide partijen positief ontvangen daar ze beiden ervan overtuigd zijn dat dit de bestaande lacunes op een efficiënte wijze opvangt. Opdat de oefeningen zo dicht mogelijk aansluiten bij de behoeften van de studenten, is er grote aandacht besteed aan het zoeken naar geschikt materiaal waaruit de oefeningen konden opgebouwd worden. Dit materiaal moet nauw verwant zijn met de colleges en de studenten kunnen boeien. Ook moet het praktisch verwerkbaar zijn in een concrete oefening Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden

7



en de juiste moeilijkheidsgraad hebben. Door gerichte aanwijzingen van een aantal docenten en assistenten is deze zoektocht relatief vlot verlopen. Na grondige evaluatie bleek dat het nieuwe instrument E-portfolio niet verenigbaar is met de noden en wensen van dit OOI project. Er werd gezocht naar een alternatieve methode om de studenten hun individueel traject te laten opvolgen. Een mogelijke oplossing werd gezien in de nieuwe versie van QMP. Spijtig genoeg bleek ook deze piste technisch niet realiseerbaar. Het projectteam heeft dan de beslissing genomen af te zien van het persoonlijk dossier. In bijlage 2 vindt men een korte beschrijving van de problemen met E-portfolio en QMP. (Bijlage 2: inzetbaarheid van de elektronische toepassingen E-portfolio en QMP in functie van een persoonlijk dossier per student aangaande het verwerven en het inoefenen van wijsgerige vaardigheden) De evaluatie van de eerste reeks oefeningen vormde een eerste grote test van de inzetbaarheid van deze didactische werkinstrumenten. De commentaren van de promotor, programmadirecteur, leden van de onderwijscel en de monitoren op deze reeks als geheel zijn positief. Uit de studentenenquête, waarvoor er bij het opstellen van de vragen beroep is gedaan op DUO, blijkt duidelijk dat er vraag is naar bijkomende oefenmogelijkheden, dat deze eerste reeks goed wordt onthaald en dat het overgrote deel van de concrete oefeningen het vooropgestelde doel - het aanleren en bijschaven van specifieke wijsgerige vaardigheden - bereikt. (Voor de concrete resultaten van deze enquête wordt verwezen naar 2.3.2 Bespreking resultaten studentenhearing en studentenenquête.) De herwerkte papieren versies van de eerste reeks oefeningen zijn omgezet in elektronische vorm met behulp van het software programma Question Mark Perception. In de vorige paragraaf is al benadrukt dat ons doel het ontwikkelen is van didactisch optimale werkinstrumenten. Hierbij zijn wij vertrokken van de idee dat de didactische kwaliteiten primeren en zijn de oefeningen ontwikkeld in een grote creatieve vrijheid. Het gevolg hiervan is dat een aantal oefeningen moeilijk omzetbaar zijn in de sofware die door de K.U.Leuven aangeboden wordt, met name QMP. QMP is zeer inzetbaar voor leerstof die gesloten en halfopen vragen toelaat. Vooral de exacte wetenschappen en een aantal humane wetenschappen waar de antwoorden op gesloten en halfopen vragen volledig eenduidig zijn, hebben baat bij dit softwareprogramma. QMP stuit echter op zijn grenzen wanneer het gaat over open vragen en vragen naar structuren, argumentaties, en dergelijke. Juist deze soort vragen zijn onontbeerlijk voor oefeningen met betrekking tot wijsgerige vaardigheden. Een concreet voorbeeld: er zijn een aantal vragen waar de studenten de structuur van de tekst moeten ontleden aan de hand van kern- en bindwoorden (het gebrek aan inzicht betreffende de structuur van een tekst was één van de grootste knelpunten voor de docenten). Aangezien het in QMP niet mogelijk is om zaken in een tekst door de studenten te laten aanduiden, zijn we verplicht geweest om de tekst in zijn geheel in een Worddocument aan te bieden. Dit vertraagt en compliceert het oplossen van de oefeningen. De studenten zijn zo bijna verplicht om toch de teksten uit te printen en op papier op te lossen, wat de idee van oefeningen in elektronische vorm afzwakt. De oefeningen zijn al vrijblijvend, het is dus erg belangrijk dat het oplossen zo vlot en aantrekkelijk mogelijk verloopt. Dit is maar één van de struikelblokken die QMP veroorzaakt voor oefeningen op wijsgerige vaardigheden. Om hiervoor een oplossing te zoeken is er vanuit de faculteit een vergadering georganiseerd met de betrokken diensten LUDIT en DUO/ICTO om te onderzoeken of er eventueel alternatieve software kan worden voorzien waar zich deze problemen niet stellen. Uit deze


8



vergadering is naar voor gekomen dat QMP de best mogelijk toetssoftware van het ogenblik is en dat hier niet van kan afgeweken worden. Wat wel mogelijk is, is om via templates diep in de bestaande structuur van QMP in te grijpen en hierdoor een aantal oplossingen te genereren. Het nadeel van deze werkwijze is dat elk van deze templates speciaal voor een bepaald deel van een oefening moet worden geschreven en uitgetest. Dit is erg tijdrovend, maar er wordt besloten om hierin te investeren omdat dit de gebruiksvriendelijkheid van de oefeningen substantieel verhoogt. De templates worden door de projectmedewerker geschreven voor een aantal oefeningen van de tweede reeks en in samenwerking met LUDIT uitgetest. (Zie 2.3.6 Voorbeeld oplossing templates binnen QMP) De oefeningen zijn toegankelijk via het elektronische leerplatform Toledo. Oorspronkelijk werd er voorzien om de oefeningen en bijkomende informatie via een onafhankelijke website aan te bieden. Dit omdat Toledo een aantal beperkingen heeft, onder andere voor vormgeving en navigatie, en omdat de studenten een voorkeur uitspraken voor een website. Vanaf academiejaar 2006-2007 is de K.U.Leuven echter overgeschakeld van het LLDAP naar SHIBOLETH beveiligingssysteem met uniforme inlogportalen. Hierdoor werd de idee van een website in combinatie met de QMP oefeningen technisch veel moeilijker haalbaar. Daarbij ontstond een bijkomend probleem rond auteursrechten. Omwille van deze redenen werd beslist om alles onder te brengen in het elektronische leerplatform Toledo in de vorm van een community. Aangezien het gebrek aan overzichtelijkheid en structuur twee punten van kritiek bij de studenten waren aangaande Toledo, is hier extra aandacht aan besteed bij het ontwerpen van de community “Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden”. (Zie 2.3.5 Indeling Toledo community ‘EigenWijs’) Via de verschillende hearings met de studentenverantwoordelijken, sessies met papieren vragenlijsten voor een grotere groep studenten, algemene surveys en een elektronische vragenlijst voor een beperkte groep, zijn we erin geslaagd een representatief beeld te krijgen van de verwachtingen, noden en commentaren van de studenten op de community en de oefeningen. Deze vormden een degelijke basis voor het verder bijschaven en ontwikkelen van de community en de concrete oefeningen. Een andere bron van informatie voor het succes van de community en de oefeningen is de data die kan verzamelend worden met behulp van enerzijds de ‘course statistics’ voor de community en anderzijds de ‘Report Manager’ voor de QMP oefeningen. Deze instrumenten geven vooral een indirecte indicatie van hoe, wanneer en hoe vaak de community en de oefeningen door de studenten worden ingeschakeld in hun leerproces. Wat de community betreft, is er enkel de mogelijkheid om na te gaan of een bepaalde student in een bepaalde tijdspanne minimum één maal heeft ingelogd in de community. (Voor concrete resultaten zie 2.3.8 Resultaten statistische gegevens community.) Mede door de opbouw van de site en de mogelijkheid om zowel de oefeningen als de PDF bestanden te downloaden, hoeft een student in principe maar één maal de community te bezoeken. Hierdoor zijn deze gegevens enkel een indicatie of de site al dan niet (eenmalig) bezocht wordt, en geven deze data geen echt beeld of de studenten de PDF documenten gebruiken en de oefeningen achteraf en onafhankelijk van de community maken. Hetzelfde geldt voor de QMP oefeningen. (Voor concrete resultaten zie 2.3.9 Resultaten statistische gegevens QMP oefeningen.) Zoals eerder vermeld is de mogelijkheid voorzien om elke afzonderlijke oefening te downloaden en/of uit te printen. Toch zijn er voor de oefeningen iets meer data beschikbaar omdat een aantal studenten de oefeningen online


9



oplost. Voor de andere studenten die de oefeningen openen kunnen we enkel gissen of ze de oefeningen uitprinten, downloaden of inkijken. Een observatie die zeker moet vermeld worden in het kader van de evaluaties is de discrepantie tussen enerzijds bepaalde resultaten uit de studentenenquêtes en anderzijds de data verkregen via de ‘course statistics’ en de ‘Report Manager’. Bij een aantal oefeningen geeft de meerderheid van de studenten in de enquête aan dat deze zeer effectief zijn en dat ze deze zelf zeker zouden maken, terwijl uit de ‘Report Manager’ overzichten blijkt dat deze oefeningen maar matig worden geopend. Het duidelijkste voorbeeld hiervan vinden we bij de schrijfoefeningen met persoonlijke feedback. Deze oefeningen bieden de studenten de kans hun schrijfvaardigheden te combineren met argumentatieve inzichten en kritische zin en worden persoonlijk verbeterd en geëvalueerd door de projectmedewerker. In alle evaluaties door de studenten worden deze oefeningen zeer hoog aangeschreven en als nuttig aanzien (er waren zelfs vragen om de onderwerpen nog uit te breiden), doch tijdens het gehele academiejaar 2006-2007 heeft niemand van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. Hieruit kan men onder andere afleiden dat de motivatie om de oefeningen te maken niet enkel afhankelijk is van de aantrekkelijkheid en het gepercipieerde nut van een oefening.

2.3. Overzicht van de resultaten 2.3.1. Overzicht eerste reeks oefeningen We zijn vertrokken van een eigen indeling van de wijsgerige vaardigheden in drie categorieën: technische vaardigheden als refereren, citeren en bibliotheekgebruik, vormelijke vaardigheden als lees-, structureer- en schrijfvaardigheden en inhoudelijke vaardigheden als argumentatie, inzicht en kritische zin. Op basis van de vele gesprekken met onderwijsverstrekkers en onderwijsontvangers is er een werklijst opgesteld met 17 mogelijke soorten oefeningen, hiervan zijn tijdens de ontwikkeling van de eerste reeks een aantal oefeningen ontwikkeld. (Zie bijlage 3: Werklijst mogelijke soorten oefeningen) De eerste reeks oefeningen bestaat uit oefeningen 1.1, 1.2, 2.1, 3.1, 3.2, 3.3, 4.1, 5.1, 6.1, 7.1, 8.1 tot 8.5, 9.1, 10.1, 12.1 en 14.2. Voor een korte beschrijving van deze oefeningen verwijs ik naar bijlage 4. Met deze eerste reeks wordt reeds een groot aantal vaardigheden bestreken.

2.3.2. Bespreking resultaten studentenhearing en studentenenquête De tweede belangrijke stap in het project was de evaluatie van deze nieuw ontwikkelde oefeningen door de studenten, de uiteindelijke eindgebruikers. We hebben vier testsessies georganiseerd, waarbij telkens een aantal studenten behorende tot een bepaalde doelgroep (eerste BA, tweede BA, eerste + tweede licentie en tot slot avonden creditstudenten) ter plaatse een vragenlijst over de oefeningen en de opzet van de elektronische omgeving kwamen invullen. (Zie bijlage 5: Algemene uitleg bij de studentenenquête voor de eerste reeks oefeningen wijsgerige vaardigheden en bijlage 6: vragenlijst studenten) Hierna hebben we een hearing met de studentenverantwoordelijken van de POC samengeroepen om deze vragenlijst te overlopen en hun mening over de oefeningen grondig te kunnen nagaan.


10



De onderstaande tabel is een formele weergave van de evaluaties door de studenten. Het doel van de tabel is een kort overzicht te geven van hoe de studenten de oefeningen evalueerden, zonder elk antwoord in detail te bespreken. Legende: Eerste teken: wordt het doel van de oefening bereikt (+) of niet (-)? Tweede teken: zal de student deze oefening zelf maken (+) of niet (-), of twijfelt hij/zij (~) ? Derde teken: de student is duidelijk enthousiast over de oefening (!). Bijvoorbeeld: + + ! het doel wordt bereikt, de oefening wordt door de student zelf gemaakt, de student is enthousiast. +het doel wordt bereikt, de oefening wordt niet zelf gemaakt. - ~ het doel wordt niet bereikt, de student twijfelt over of hij/zij de oefening zelf zou maken.

Student: Oefening 1.1 1.2 2.1 3.1 3.3 4.1 5.1 6.1 7.1 8.1 + 8.2 9.1 10.1 11.1 12.1 13.1 14.2

4 1e Ba

5 1e Ba

++!

++! ++

6 1e Ba

7 2e Ba ++

++ ++!

-++!

++!

++!

++! +-

+~ -++!

--

+-

++!

-++!

+-

++!

++

8 2e Ba

9 1e Lic +~

++

-+

++ +~

10 1e Lic ++

++!

++!

+-

11 1e lic

12 1e Lic

13 2e Lic +-

14 2e Lic

++

+~

++!

++

+~ ++!

++ ++

++!

++!

++

-+

+~

++ ++

++-

Student: Oefening 1.1 1.2 2.1 3.1 3.3 4.1 5.1 6.1 7.1

1 2 3 1e Ba 1e Ba 1e Ba +++ +~ ++~

++

+-

++!

++! -++!

++


-++

++! ++! 11



8.1 + 8.2 9.1 10.1 11.1 12.1 13.1 14.2

++! ++ -+

++! ++

+~

++ ++! ++!

++!

++

++

+~ Student:

Oefening 1.1 1.2 2.1 3.1 3.3 4.1 5.1 6.1 7.1 8.1 + 8.2 9.1 10.1 11.1 12.1 13.1 14.2

++! +~

15 2e Lic

++!

16 2e lic

17 FA -+

++

18 FA

19 FA

++!

++

++

+~

20 Prop +-

21 ? 2e Ba ++

++ +-

++!

++ ++

++ ++

+~

-+

++! ++! ++!

-++!

++

++ ++!

--

++ +~

-+ +--

++!

++! +~ ++ ++!

+~ ++! ++

++! +-

?+ ++

-~

+-

Interpretatie van deze resultaten:

Oefening

totaal aantal

+ + en + + ! positief en beter

studenten 1.1 1.2 2.1 3.1 3.3 4.1 5.1 6.1 7.1 8.1 + 8.2 9.1 10.1 11.1

+~/+-/+

9 9 7 9 8 7 9 8 9 8 7 8 7


3 6 4 7 7 7 2 6 6 6 5 4 4

middelmatig 6 3 2 2 1 0 4 1 1 1 1 4 3

- - en - ~ negatief 0 0 1 0 0 0 3 1 2 1 1 0 0 12



12.1 13.1 14.2

8 7 6

6 5 2

2 2 3

0 0 1

Samenvatting: 12 oefeningen: goede tot zeer goede score voor meer dan de helft van de studenten. 1 oefening : goede tot zeer goede score voor de helft en middelmatig voor de andere helft van de studenten. 2 oefeningen: middelmatige score voor de helft of meer dan de helft van de studenten. 1 oefening : zeer uiteenlopende meningen. Enkel oefeningen 5.1 en 7.1 hebben van twee of meer studenten een slechte score gekregen, deze oefeningen zijn dan ook grondig hervormd. De andere oefeningen zijn aangepast aan de relevante opmerkingen van de studenten. Deze opmerkingen kwamen grotendeels overeen met de suggesties van de POC verantwoordelijken.

2.3.3. Voorbeelden QMP oefeningen Hieronder staan een aantal screenshots van hoe de QMP oefeningen aan de studenten worden aangeboden. De volgende screenshots komen uit oefening 1.1, een oefening op argumentatie. Uit de data en de enquêtes blijkt dat de studenten deze oefening positief beoordelen. Vandaar dat we deze als voorbeeld hier aanbieden. a. De algemene opdracht:


13



b. De eerste vraag, gevolgd door een voorbeeldoplossing zodat de studenten een duidelijke indicatie krijgen wat er van hen verwacht wordt.

c. Een voorbeeld van de oplossing op de vorige vraag:


14



d. Bij de meeste oefeningen is extra inhoudelijke feedback voorzien voor de studenten.

e. De studenten kunnen ook in elke oefening de opgave en oplossingen downloaden en/of uitprinten.


15



2.3.4. Overzicht tweede reeks oefeningen De tweede reeks oefeningen is ontwikkeld enerzijds met het oog op de voltooiing van de voordien opgestelde werklijst, anderzijds op basis van de vragen en opmerkingen van de studenten bij de enquête. Er zijn zowel een aantal volledig nieuwe oefeningen tot stand gekomen als een aantal uitbreidingen op bestaande oefeningen naar moeilijkheidsgraad en vakinhoud. De tweede reeks bestaat uit de oefeningen: 3.5, 3.6, 3.7, 7.2, 9.2, 9.3, 9.5, 10.2, 10.3, 11.1, 15.1, 15.3, 16.1, 17.1. In bijlage 7 staan de beknopte inhoudsbeschrijvingen van deze oefeningen. De meeste oefeningen werden gepubliceerd bij het begin van het tweede semester, enkele oefeningen worden pas eind september 2007 toegankelijk omwille van privacyredenen.

2.3.5. Indeling Toledo community Eigen-Wijs Hieronder volgen een aantal screenshots die een concreet beeld geven van hoe de community is opgevat en opgebouwd en hoe ze aan de studenten tijdens het academiejaar 2006-2007 werd aangeboden. De community heeft wat opbouw betreft dezelfde regels als een gewone course in Toledo. De volgende drie screenshots volgen de knoppen aan de linkerzijde en geven de belangrijkste pagina’s van de community weer. a. ‘over Eigen-Wijs’ is de pagina waar de studenten informatie over de community en de oefeningen terugvinden.


16



b. Bij ‘oefeningen’ vinden de studenten logischerwijs alle oefeningen die op de site aangeboden worden.

c. Onder de knop ‘extra’s’ vinden de studenten extra informatie over onder ander schrijfvaardigheid, filosofie lezen, …


17



2.3.6. Voorbeeld oplossing templates binnen QMP Hieronder staat een voorbeeld van wat men in QMP kan aanpassen met behulp van templates. Normaal gezien is het niet mogelijk om in QMP in een tekst te werken. Bij deze oefening kunnen de studenten wel rechtstreeks in de zinnen werken zodat ze de zinnen niet zelf moeten overtypen. Dit verhoogt de aantrekkelijkheid van de oefeningen. Dit is maar een van de vele aanpassingen die doorgevoerd zijn om de gebruiksvriendelijkheid van de oefeningen te verhogen.

2.3.7. Resultaten studentenhearing en studentenenquête De vragen die op de studentenhearing gesteld worden, stemmen grotendeels overeen met de open vragen van de studentenenquête. In bijlage 8 wordt er een voorbeeld gegeven van één van de drie vragenlijsten die naar een aantal bereidwillige studenten zijn doorgemaild (zie Bijlage 8: Voorbeeld elektronische vragenlijst over de Toledo community “Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden” en de aangeboden oefeningen). We hebben ernaar gestreefd opnieuw een optimale verdeling van de antwoorden naar gelang de doelgroep te verkrijgen zodat de verkregen resultaten relevant zijn voor de gehele studentenpopulatie. Spijtig genoeg hebben we geen vragenlijsten teruggekregen van de doelgroep ‘niet-reguliere studenten’ (creditstudenten, Propedeuse, Filosofische academie). Via de POC verantwoordelijke voor deze groep hebben we vernomen dat een aantal studenten problemen hadden met de tijdsbelasting van de vragenlijsten en met het elektronische gedeelte. Uit bezorgdheid hebben we dit probleem aan verschillende andere studenten, die de vragenlijsten reeds terug hadden ingestuurd, voorgelegd. Deze laatsten verzekerden ons Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden

18



dat zowel de vragenlijsten als de elektronische leeromgeving meer dan duidelijk waren en dat deze een tijdsbelasting van maximum 2 uur inhielden. Een mogelijke conclusie die we hieruit kunnen trekken is dat, wat de studentenpopulatie van het HIW betreft, er toch een relevante kloof bestaat tussen de studenten die goed mee zijn met de ICT trein en studenten die hier niet mee kunnen - al dan niet mee willen - opspringen. De vragenlijst is opgedeeld in drie domeinen: open vragen over de aangeboden informatie, de opbouw en structuur van de community; open vragen over de opdrachten, effectiviteit en feedback van een aantal concrete oefeningen en als laatste meerkeuzevragen over of de studenten zelf deze oefeningen al dan niet zouden maken. Het merendeel van de studenten is erg positief over zowel de informatie aanwezig op de community als over de structuur en opbouw ervan. Een van de studenten stelde dat de structuur van de community helemaal anders zou moeten worden aangepakt en was zo creatief om een voorstel te doen hoe hij of zij dit zou aanpakken. Hij of zij gaf een opbouw die mogelijk en functioneel is voor een webpagina, maar aangezien wij gebonden zijn aan de structuur van blackboard is dit technisch eenvoudigweg niet realiseerbaar. Deze negatieve commentaar is wellicht gedeeltelijk terecht maar spijtig genoeg volledig te wijten aan de beperkingen binnen Toledo zelf. Een handige suggestie die meerdere studenten opperen is enkele extra linken binnen de community zelf aanleggen. Dit is gerealiseerd bij de laatste hervormingen aan de community. Ook aan de vraag om een vaste welkomstboodschap op de beginpagina te plaatsen is gehoor gegeven. Concrete voorbeelden hiervan staan in paragraaf 2.3.10. De oefeningen worden opvallend positief beoordeeld door de studenten. De opdrachten worden eensgezind als duidelijk omschreven en vooral de voorbeeldoplossingen worden geapprecieerd. In 90% van de oefeningen wordt volgens de studenten het doel bereikt. De redenen die ze aangeven waarom een bepaalde oefening volgens hen niet effectief is, liggen buiten het bereik van de opzet. Bijvoorbeeld dat die bepaalde vaardigheid individueel zou moeten worden opgevolgd. De modelantwoorden zijn voor alle studenten behalve één toereikend. Deze laatste geeft bij elke geëvalueerde oefening (10 in totaal) aan dat hij of zij graag wat meer uitleg wil. Wat ook opvalt is dat de studenten niet enkel aangeven of ze iets al dan niet positief vinden maar ook een aantal interessante voorstellen doen ter verbetering (ook als de oefening goed scoort is er altijd ruimte voor verbetering). Op basis van deze voorstellen zijn een aantal aanpassingen doorgevoerd. Een voorbeeld van een aanpassing aan de oefeningen op basis van de laatste studentenenquête is de omvorming van oefening 16.1 over plagiaat naar een werkdocument dat bij de ‘Extra’s’ wordt aangeboden. Oefening 16.1 was een voorbeeldoefening die de studenten enkele concrete gevallen van plagiaat aan het HIW gaf. Op aanraden van de studenten is deze oefening geschrapt en vervangen door een aparte map over plagiaat, waar onder andere de officiële link van de K.U.Leuven over plagiaat en enkele documenten aangaande plagiaat aan het HIW worden aangeboden.


19



Uit de meerkeuzevragen blijkt dat de oefeningen in het geheel als een goed hulpmiddel worden gezien. De belangrijkste reden om de oefeningen niet te maken is het gebrek aan tijd. Veel oudere studenten geven aan dat ze deze oefeningen vooral in het eerste en tweede jaar zouden gebruiken. Als algemene conclusie uit deze enquête mogen we besluiten dat de studenten het eindproduct van dit OOI project wel degelijk naar waarde schatten en appreciëren. Een student schreef bij de opmerkingen: “Ik vind het geweldig dat deze community er is. Waarschijnlijk hebben nog niet alle studenten hun weg ernaartoe gevonden, maar studenten die het nodig hebben (of willen hebben), zijn er zeker mee gediend!”. Toch komt ook uit deze enquête naar voren dat hoe goed de oefeningen ook geëvalueerd worden er andere redenen meespelen in het al dan niet gebruik maken van de aangeboden didactische werkinstrumenten. Een citaat van één van de studenten is hier een fijne illustratie van: “Vele oefeningen zijn arbeidsintensief, en vele studenten zijn lui. Dat gaat echt niet samen… Hoe meer ik deze oefeningen moet evalueren, hoe meer ik echter overtuigd geraak van hun nut. Alleen mijn luiheid houdt mij nog tegen!”.

2.3.8 Resultaten statistische gegevens community Om de privacy van de studenten te beschermen hebben beheerders van communities erg weinig mogelijkheden om na te gaan of en in welke mate studenten hun site raadplegen. De enige tool die toledo hiervoor aanbiedt is de "course statisticts toledo": via deze tool kan men op indirecte wijze achterhalen of de site regelmatig wordt bezocht. ‘Course statistics’ geeft het aantal ‘hits’ op de community binnen een bepaalde tijdsspanne. Enkel personen met de rol 'student'/'participant' worden meegeteld. De hits zijn uniek, d.w.z. als een student tweemaal naar dezelfde plaats gaat, dan telt dit slechts als één hit. Men ziet dus precies hoeveel percent van de studenten waar zijn geweest. Bijvoorbeeld: tijdens Week 2, dit was van maandag 25 september tot en met zondag 1 oktober, waren er 186 studenten lid van de community. Tijdens deze tijdsspanne hebben van de 186 studenten 63 personen de site bezocht, wat een percentage geeft van 33%. Spijtig genoeg is bij de overgang naar de volgende versie van Blackboard tijdens het begin van de zomervakantie in 2007 deze tool niet overgenomen. Wij waren ook niet op de hoogte dat deze tool niet langer beschikbaar zou zijn. Hierdoor hebben we maar gegevens tot en met Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden

20



april 2007. Na deze datum kunnen we geen uitspraken meer doen over inloggen van studenten op de Toledo community ‘Eigen-Wijs’. Om deze redenen lijkt het ons aangewezen vooral het eerste semester van 2006-2007 te bespreken, daar hiervan een volledig beeld kan gegeven worden, en dit dan aan te vullen met de verdere data die beschikbaar zijn van het tweede semester. Het eerste semester is ingedeeld in de verschillende lesweken, de kerstvakantie, de blokperiode en de examenperiode. We hebben per lesweek afzonderlijk en daarna per periode gegevens verzameld over het aantal studenten die de community ‘Eigen-Wijs’ bezochten. Per week hebben gemiddeld 27 studenten de community geraadpleegd, dit maakte 37% uit van de studenten die tijdens deze periode toegang hadden tot de community. Als we naar de eindresultaten van dit semester kijken, zien we dat van de 420 studenten die toegang hadden tot de community 62% hier effectief gebruik van heeft gemaakt. Voor een community die in het begin van dit academiejaar is opengesteld zijn dit uitstekende resultaten. Wat opvalt is dat er enkel een lichte terugval is tijdens de kerst en blokperiodes. Er is wel een significant verschil met de examenperiode daar de community dan bijna niet bezocht wordt. De resultaten voor het tweede semester lopen grotendeels gelijk met deze van het eerste semester. Tijdens weken 5 en 6 is er een lichte terugval in het aantal actieve studenten, in tegenstelling tot tijdens de paasvakantie waar er een duidelijke stijging is van het aantal studenten die de community bezoekt. Spijtig genoeg zijn er geen eindresultaten voor dit semester en dus ook niet voor het gehele testjaar wat de community betreft. Maar aangezien deze data enkel een indirecte indicatie geven, kunnen we verder werken met de resultaten uit de statistische gegevens van de QMP oefeningen waarvan we wel de data verder hebben kunnen verwerken.

2.3.9. Resultaten statistische gegevens QMP oefeningen Daar de oefeningen enerzijds vrijblijvend zijn en anderzijds de studenten in staat zijn om de oefeningen in hun geheel te downloaden of uit te printen, kunnen de verzamelde data enkel als indicator worden ingezet. Met andere woorden: de volgende resultaten kunnen dus enkel een signaal geven voor de interesse in de oefeningen. Daarbij komt dat we alleen data hebben voor het academiejaar 2006-2007 voor de oefeningen reeks één en van het tweede semester van 2007 voor oefeningen reeks twee. Ook moet rekening gehouden worden met het feit dat dit project volledig nieuw is en dat de inspanningen om de community Eigen-Wijs te promoten bij de studenten samen viel met het evaluatiejaar (academiejaar 2006-2007). Hieronder volgt eerst een algemeen overzicht per oefening van het aantal verschillende studenten die deze oefening hebben bekeken tussen september 2006 en september 2007. Daarna wordt kort ingegaan op enkele tendensen die uit de data naar voor komen. In het algemeen overzicht wordt weergegeven hoeveel studenten de oefening één maal hebben geopend. Er wordt geen rekening gehouden met studenten die een bepaalde oefening meerdere keren openen. Oorspronkelijk was voorzien dat enkel de studenten van de BA-opleiding toegang hadden tot de oefeningen. In de loop van het academiejaar zijn hier de studenten van de Masteropleiding (ook nog licentiaatopleiding) en alle creditstudenten bijgekomen, alsook een aantal geïnteresseerde docenten en onderwijsondersteuners uit andere faculteiten en hogescholen.


21



In totaal hebben 431 personen toegang tot de oefeningen, hiervan behoren er maar een gedeelte tot de doelgroep van het project. Ook moet rekening gehouden worden met de idee dat zeker niet alle studenten nood hebben aan extra mogelijkheden om bepaalde vaardigheden bij te schaven of op te frissen. Dit alles in het achterhoofd houdend zijn de algemene resultaten meer dan bemoedigend. Algemeen overzicht september 2007. Oefeningnummer Voorbeeldoefening 1.1 2.1 3.2 3.5 3.7 5.1 7.1 9.1 9.3 10.1 10.3 12.1 14.2 17.1

van oefeningen reeks één en twee van 24 september 2006 tot 23 aantal studenten 98 340 92 31 15 6 51 54 84 10 31 14 59 25 14

oefeningnummer vragenlijst 1.2 3.1 3.3 3.6 4.1 6.1 Reeks 8 (8.1 – 8.5) 9.2 9.5 10.2 11.1 13.1 15.1

aantal studenten 71 71 35 13 9 52 45 91 21 15 14 21 41 22

(Voor de ontbrekende nummers hebben we geen resultaten aangezien deze oefeningen omwille van privacy redenen pas eind september 2007 worden gepubliceerd) Voor het eerste semester hebben we de resultaten voor de eerste reeks oefeningen van dichterbij onderzocht. Hieruit komen de volgende observaties: in september, oktober en januari worden vooral oefeningen rond argumentatie, citaten en examenantwoorden geopend. Oefeningen rond schrijven vertonen een piek in oktober en november en oefeningen rond bibliotheekgebruik zijn populair in november. Voor de andere oefeningen zijn er geen echte piekmomenten vaststelbaar. De meest geopende oefeningen zijn 1.1, 2.1, 7.1 en 9.1. Dit zijn oefeningen rond argumentatie, bibliotheekgebruik en schrijfvaardigheid. Met deze resultaten is bij de ontwikkeling van de tweede reeks oefeningen rekening gehouden: vooral de schrijfvaardigheidoefeningen en argumentatieoefeningen zijn uitgebreid. Ook is er op de community extra informatie toegevoegd rond bibliotheekgebruik. Tijdens het tweede semester zien we, zowel bij reeks 1 als bij reeks 2, een algemene piek tijdens de paasvakantie en een kleinere piek tijdens de blokperiode. De terugval tijdens de examens is gelijklopend met deze tijdens de examenperiode van het eerste semester. De oefeningen 1.1, 2.1, 9.1 en bijkomend 2.1 en 12.1 (reeks 1) blijven het meeste studenten aantrekken. Voor reeks 2 zijn de oefeningen 11.1, 15.1 en 9.2 het meest populair. Weer zijn dit de oefeningen rond argumentatie en schrijfvaardigheid. Wat opvalt is dat het juist deze oefeningen zijn die online ook effectief door de studenten worden opgelost. We hebben de online antwoorden van de studenten doorgenomen en op basis daarvan nog enkele praktische veranderingen aangebracht.


22



2.3.10. Eindresultaat: de community Eigen-Wijs De volgende screenshots geven een accuraat beeld van het eindresultaat. De studenten komen bij het openen van de community op de welkomstpagina waar ze via het welkomstwoord direct de nodige relevante informatie krijgen over de site. a. De welkomstpagina van de community ‘Eigen-Wijs’

Op de pagina “overzicht van de verschillende soorten oefeningen” kunnen de studenten nagaan welke soorten oefeningen er worden aangeboden en welke relevant zijn voor hun. b. Overzicht van de verschillende soorten oefeningen


23



Op basis van de laatste studentenenquête en de suggesties van DUO zijn er nog een aantal kleine veranderingen doorgevoerd op de community. Onder andere het toevoegen van een directe link naar de eigenlijke oefening bij de beknopte beschrijvingen. c. Voorbeeld directe link

Ook is er op de pagina van de oefeningen zelf nog extra informatie toegevoegd om de studenten wegwijs te maken in de oefeningen zelf. d. Extra informatie bij de oefeningen


24



En zijn de oefeningen ook op deze pagina geordend per soort. e. Oefeningen per soort


25


3. DOCUMENTATIE EN RAPPORTERING

3. INIITIATIEVEN VOOR DOCUMENTATIE EN BREDERE RAPPORTERING De informatie verzameld in het kader van de inventarisering, kan als basis dienen voor een document aangaande de verschillende mogelijke werkwijzen voor tekst en werkcolleges. Er is reeds een voorlopig document opgesteld. Een mogelijke piste hierbij is dat dit document en de beschikbare oefeningen kunnen worden ingeschakeld in de nieuwe assistentenopleiding. De voorlopige versie van dit document is eveneens ter beschikking gesteld van de onderwijscel van het HIW in het kader van het inventariseren van verschillende vakinhouden om overlappingen en lacunes in de leerstof op te sporen. De projectmedewerker heeft deelgenomen aan het verdiepingsgroepje “Vaardigheden” opgericht door DUO. Tijdens deze vergaderingen is heel wat informatie tussen de deelnemers uit verschillende faculteiten uitgewisseld en dit heeft geleid tot interesse voor het OOI project in verschillende faculteiten, vooral aangaande de schrijfvaardigheid. Binnen de faculteit zijn er een aantal initiatieven genomen om het project en vooral de Toledo community ‘Eigen-Wijs’ aan de studenten bekend te maken. Onder andere via infosessies voor beginnende studenten in het kader van het Toledogebruik, via studentenenquêtes en hearings, via posters, via mondelinge reclame van de studenten verantwoordelijk voor de POC, via verschillende mailings om de studenten welkom te heten op de nieuwe community en hen op de hoogte te stellen dat er nieuwe oefeningen beschikbaar stonden op de community en natuurlijk via de community zelf door regelmatig berichten te posten. Oorspronkelijk waren enkel de studenten van de BA-opleiding automatisch ingeschreven in de community ‘Eigen-Wijs’. Maar op aanvraag van de POC studenten, hebben bij aanvang van het tweede semester ook de licentiaatstudenten automatisch toegang gekregen. De docenten en assistenten die direct betrokken zijn bij één of meerdere verplichte vakken uit de BA-opleiding zijn op de hoogte gesteld van het project via de individuele gesprekken over de knelpunten aangaande vaardigheden. Ook heeft een deel van deze docenten actief geholpen bij de zoektocht naar geschikt materiaal voor de oefeningen en de controle van de afgewerkte oefeningen die een specifieke materie van een bepaald verplicht vak bevatten. Tijdens de assistentenopleiding is de gelegenheid genomen om de oefeningen te promoten en inschakelbaarheid voor bijvoorbeeld monitoraten concreet aan te tonen. De projectmedewerker heeft in dit kader een aantal van de oefeningen ook zelf en met succes in monitoraten ingeschakeld. Om het OOI project ‘Eigen-Wijs’ meer ruchtbaarheid te geven binnen de associatie nam de projectmedewerker deel aan de docentendag en dit in de vorm van een poster en een abstract. (Zie bijlage 9: Abstract gepubliceerd in het kader van de dag van de docent over het OOI project “Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden”) Zowel tijdens de docentendag als achteraf zijn er zeer positieve reacties gekomen, zowel van andere faculteiten als van verscheidene hogescholen. Een aantal docenten hebben specifiek toegang aangevraagd en verkregen voor de community. Hun feedback op de community was steeds positief. Vooral de oefeningen rond schrijfvaardigheid vielen in de smaak. Tijdens de intervisies van DUO voor onderwijsondersteuners is regelmatig verwezen naar het project en dan vooral de struikelblokken en mogelijke oplossingen hiervoor. Één intervisie, die in onze eigen faculteit plaatvond, was volledig gewijd aan het thema ‘vaardigheden’. Hier heeft de projectmedewerker een presentatie over het project en de Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden

26


3. DOCUMENTATIE EN RAPPORTERING 4. PRESENTATIES

concrete verwezenlijkingen gegeven. (Zie bijlage 10: HAND-OUT: Intervisie rond vaardigheden: presentatie OOI project “Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden” ) Tenslotte is er een artikel over het OOI project in de “Mededelingen van het Wijsgerig Gezelschap” verschenen. Dit artikel draaide vooral rond de verenigbaarheid en inzetbaarheid van ICT in het filosofie onderwijs. (Zie bijlage 11: Bijdrage voor de “Mededelingen van het Wijsgerig Gezelschap”: Wijsbegeerte en ICT: niet te rijmen? )

4. PRESENTATIES Na tussentijdse presentaties is de eindpresentatie van het project voorzien op de POC van 21 november 2007.


27


5. REFLECTIE OVER WERKZAAMHEDEN

5. REFLECTIE OVER WERKZAAMHEDEN 5.1. Belangrijkste realisaties De ontwikkelde oefeningen - 34 in totaal - zijn nieuw, in die zin dat ze speciaal ontwikkeld zijn om een bepaalde wijsgerige vaardigheid aan te leren en/of bij te schaven. Het is eveneens uniek dat deze oefeningen niet gebonden zijn aan één bepaald opleidingsonderdeel. Men kan de vorm waarin de oefeningen opgemaakt zijn toepassen op bijna alle vakinhouden die gegeven worden aan de faculteit Wijsbegeerte. Een aantal oefeningen is zelfs zo opgesteld dat ze ook kunnen ingevuld worden met materiaal betreffende vakken buiten het wijsgerige domein. Om de didactische kwaliteit van de oefeningen te vrijwaren is er ingegrepen in de QMP software zodat de elektronische oefeningen optimaal de noden van de specifieke oefeningen aangaande wijsgerige vaardigheden vervullen. Deze ingrepen in de vorm van uniek ontworpen templates, zijn speciaal per oefening geschreven en creëren een aantal mogelijkheden die normaal niet aanwezig zijn binnen QMP. Dit geeft de elektronische oefeningen een duidelijke meerwaarde. De community ‘Eigen-Wijs’ is niet louter een plaats waar de studenten de oefeningen kunnen raadplegen, oplossen of downloaden. Ook vormt zij het kader voor extra informatie over alles wat met wijsgerige vaardigheden te maken heeft. Er worden onder andere een aantal teksten over het schrijven van wijsgerige teksten aangeboden, een aantal websites waar de studenten hun leesvaardigheid kunnen bijschaven, verwijzingen naar andere projecten (bijvoorbeeld in verband met het schrijven van een goed schriftelijk examen), en zoveel meer. Ook is er een forum voorzien waar de studenten met hun vragen en/of opmerkingen terecht kunnen. De Toledo-community ‘Eigen-Wijs’ vormt een geconcentreerde en overzichtelijke bron van informatie en oefenmogelijkheden voor alles aangaande wijsgerige vaardigheden. Deze site is ten eerste onafhankelijk van vakken, ten tweede gedurende de gehele opleiding onafgebroken online beschikbaar en ten derde toegankelijk voor alle doelgroepen.

5.2. Belangrijkste problemen De achillespees van dit project is dat de didactische werkinstrumenten, in casu de concrete oefeningen, volledig vrijblijvend zijn. (Ook het afnemen van enquêtes was niet eenvoudig omwille van deze vrijblijvendheid.) Om de studenten aan te zetten de oefeningen te maken, moeten deze aan een aantal voorwaarden voldoen: de oefeningen moeten zeer nauw aansluiten bij de inhoud van verschillende verplichte colleges, ze moeten als nuttig en waardevol gepercipieerd worden en ze moeten in een aantrekkelijke omgeving worden aangeboden. Uit de verschillende enquêtes bleek dat de meningen van de doelgroepen over wat nuttig, waardevol en aantrekkelijk is, ietwat verdeeld zijn. De laatste enquête geeft weer dat het al dan niet maken van de oefeningen vooral afhankelijk is van de motivatie en de inzet van de individuele student. Het overgrote deel van de oefeningen wordt door de meeste studenten namelijk als nuttig en waardevol gepercipieerd. De redenen om de oefeningen niet te maken liggen dan ook niet bij de oefeningen zelf, maar eerder bij het gebrek aan tijd, motivatie of inzet van de individuele student. Er is in de laatste


28


5. REFLECTIE OVER WERKZAAMHEDEN

enquête uitdrukkelijk de vraag gesteld of de oefeningen verplicht zouden moeten worden en daar werd zonder uitzondering negatief op geantwoord. Een tweede meer technisch probleem is de omzetting van een aantal oefeningen in QMP. Aangezien de oefeningen in de eerste plaats ontwikkeld zijn voor het behalen van de didactische doelstellingen en niet in functie van hun omzetbaarheid in een bepaald softwareprogramma, is het duidelijk dat het probleem zich situeert op het vlak van de software en niet van de oefening. Voor een groot aantal oefeningen is de oplossing gevonden in het gebruik van speciaal ontwikkelde templates. Voor een kleine groep van oefeningen, met name de oefeningen aangaande het structureren van teksten, hebben we een minder bevredigende manier moeten inbouwen om de problemen te omzeilen (onder andere het gebruik van Word documenten binnen QMP om de studenten de structuren te kunnen laten aanbrengen in de teksten zelf).


29


6. BIJLAGEN

6. BIJLAGEN Bijlage 1 Chronologisch overzicht van de activiteiten betreffende het OOI project “Eigen-Wijs”.

31

Bijlage 2 Inzetbaarheid van de elektronische toepassingen E-Portfolio en QMP in functie van een persoonlijk dossier per student aangaande het verwerven en het inoefenen van wijsgerige vaardigheden.

34

Bijlage 3 Werklijst mogelijke soorten oefeningen.

36

Bijlage 4 Korte inhoudsbeschrijving oefeningen reeks I.

38

Bijlage 5 Algemene uitleg over de studentenenquête voor de eerste reeks oefeningen wijsgerige vaardigheden.

44

Bijlage 6 Vragenlijst studenten.

45

Bijlage 7 Korte inhoudsbeschrijving oefeningen reeks II.

46

Bijlage 8 Voorbeeld elektronische vragenlijst over de Toledo community “Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden” en de aangeboden oefeningen.

51

Bijlage 9 Abstract gepubliceerd in het kader van de dag van de docent over het OOI project “Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden”.

54

Bijlage 10 HAND-OUT: Intervisie rond vaardigheden: presentatie OOI project “EigenWijs: individuele training wijsgerige vaardigheden”.

56

Bijlage 11 Bijdrage voor de “Mededelingen van het Wijsgerig Gezelschap”: Wijsbegeerte en ICT: niet te rijmen?

57


30


6. BIJLAGEN BIJLAGE 1

Bijlage 1: Chronologisch overzicht van de activiteiten betreffende het OOI project “Eigen-Wijs” Oktober 2005: beginnen met het bijwonen van de hoor-, werken tekstcolleges in het kader van het onderzoek naar vaardigheden. Eerste afspraken vastleggen voor overleg met de betrokken docenten over vaardigheden. Onderzoeken hoe de structuur van de oefeningen er moet uitzien. 4 oktober: infosessie toledo voor nieuwe OOI projecten 11 oktober: 1e vergadering DUO 13 en 14 oktober: workshop BASISQMP 27 oktober: afspraak DOWB over OOI projecten November 2005: vervolg observaties colleges, vervolg afspraken met docenten. Structuur voor de omkadering van de oefeningen opstellen. 10 november: infosessie E-portfolio 18, 21 en 22 november: opleiding programmeren December 2005: voorbereiden soorten oefeningen vaardigheden, voorbereiden idee website, beginnen met verzameling materiaal voor oefeningen, schrijven verslag over eerste 3 maanden. 6 december: workshop E-portfolio 8 december: workshop meerkeuzevragen 12 december: vergadering verdiepingsgroep “Vaardigheden” 21 december: hearing studenten POC Januari 2006: verzamelen materiaal voor eerste reeks oefeningen. 13 januari: opleiding Toledo 20 januari: afspraak over site ‘schrijfvaardigheid’ van sociale wetenschappen Februari 2006: ontwikkelen 1e reeks oefeningen 6 en 7 februari: opleiding HTML/CSS 21 februari: opleiding grafische materialen Maart 2006: ontwikkelen 1e reeks oefeningen, organiseren 1e bevraging studenten, opstellen vragenlijst, doorgeven 1e reeks aan beoordelaars aan docentenzijde (= promotoren, onderwijscel, monitoren, DUO). 6 maart: opleiding PDF 20 en 27 maart: opleiding QMP voor gevorderden 22 maart: opmaak affiche bevraging studenten April 2006: afwerken 1e reeks oefeningen, organiseren 1e bevraging studenten, opstellen vragenlijst, verwerken opmerkingen beoordelaars docentenzijde, schrijven kandidaatstelling docentendag. 3 april: evaluatie 1e reeks door promotoren 24 april: infosessie auteursrechten 25 april: begin 1e testfase studenten 27 april: infosessie digitaal leermateriaal


31



Mei 2006: verwerken resultaten bevraging, opstellen overzicht verbeteringen, opstellen schema oefeningen reeks 2, beginnen ontwerp Toledo-community, herwerken oefeningen reeks 1, maken community Eigen-wijs, begin omzetten oefeningen reeks 1 in QMP. Juni 2006: werken aan oefeningen reeks 1, omzetten oefeningen reeks 1 in QMP, verzamelen materiaal oefeningen reeks 2, werken aan Toledosite, schrijven tussentijds verslag OOI project. 15 juni: vergadering verdiepingsgroepje “Vaardigheden” 26 juni: afspraak DUO over oefeningen reeks 1 Juli 2006: werken in QMP, werken aan oefeningen reeks 1, alternatieven Port-folio idee, afwerken tussentijds verslag OOI project, voorbereiden info website, zoeken naar verbetering gebruiksvriendelijkheid QMP, opstellen oefeningen reeks 2, idee van templates onderzoeken 13 juli: vergadering met promotoren OOI Augustus 2006: werken aan oefeningen reeks 2, afwerken tussentijds verslag, ontwerp poster en abstract bijdrage dag van de docent, werken aan community, voorbereiden vergadering rond moeilijkheden QMP. 31 augustus: vergadering over QMP September 2006: opening community, afschaffen idee website, templates in QMP, laatste aanpassingen oefeningen reeks 1, PDF’s inladen, eerste statistieken QMP, leren werken met software report manager, infosessie studenten Toledo. 14 september: vergadering over website en templates Oktober 2006: werken aan oefeningen reeks 2, opvolgen statistieken community en QMP, evaluatie oefeningen reeks 2 door monitoren, dag van de docent voorbereiden, studiedag voorbereiden. 6 oktober: symposium Avnet 26 oktober: dag van de docent 27 oktober: studiedag Lessius hogeschool Antwerpen November 2006: opleiding Excel, opvolgen statistieken, verbeteren oefeningen reeks 2 na evaluatie monitoren, nakijken oefeningen reeks 2, omzetten oefeningen reeks 2 in QMP, werken aan templates, opleiding Dreamweaver, werken aan PDF’s, zoektocht naar survey. 6, 7, 8, 9 en 10 november: opleiding Excel 27, 28 en 30 november: opleiding Dreamweaver December 2006: opleiding Dreamweaver, opleiding posters maken, hearing studenten over project, omzetten oefeningen reeks 2 naar QMP, opleiding acces, opvolgen statistieken, testen reeks 2 op testserver, vergadering LUDIT over templates. 1 december: opleiding Dreamweaver 4 december: opleiding posters maken 5 december: hearing studenten POC 12, 13, 14 en 15 december: opleiding Acces 21 december: vergadering LUDIT over templates Januari 2007: opvolgen statistieken, verwerken gegevens statistieken, laatste inhoudelijke controle oefeningen reeks 2, uittesten templates, herwerken oefeningen reeks 1 op basis van antwoorden van studenten, community aanpassen en nieuwe PDF’s plaatsen, vergadering


32



over intervisie DUO in faculteit rond ‘vaardigheden’, uittesten en publiceren van oefeningen reeks 2, nadenken over reeks 3. 25 januari: vergadering DUO over intervisie in faculteit over ‘vaardigheden’ Februari 2007: publiceren laatste oefeningen reeks 2, opleiding Avnet, monitoraat gebruiken voor evaluatie didactische oefeningen, werken aan oefeningen reeks 3, voorbereiden presentatie op intervisie, schrijven artikel voor wijsgerig gezelschap over project. 16 februari: vergadering DUO over intervisie Maart 2007: werken aan monitoraatoefeningen, opvolgen statistieken, materiaal zoeken voor oefeningen reeks 3, opstellen vragenlijst studenten over community en oefeningen. April 2007: werken aan monitoraatoefeningen, werken aan presentaties voor intervisie en POC over project, organisatie vergadering leerlandschappen. 20 april: presentatie project op intervisie Mei/juni 2007: vergadering over project met promotoren, voorbereiden eindverslag OOI project. (Langdurig afwezig wegens ziekte.) 9 mei: vergadering met promotoren over verdere stappen i.v.m. OOI project Juli 2007: verzamelen materiaal voor eindverslag OOI project (statistieken QMP en Toledocommunity, info over eindverslagen van DOWB,…). Verwerken resultaten studentenenquête en opmerkingen DUO. (Tijdelijk afwezig wegens ziekte.) Augustus 2007: eindaanpassingen community Eigen-Wijs, eindaanpassingen QMP oefeningen, schrijven eindverslag OOI project. September 2007: afwerken eindverslag en bijlagen, geven van infosessies over Toledo en hierbij de community promoten, eindvergadering met DUO over de opvolging van de community en eventuele initiatieven voor verdere ontwikkeling. (Tijdelijk afwezig wegens ziekte.) 20 september: vergadering DUO 25 september: infosessie studenten eerste BA 27 september: infosessie avondstudenten November 2007: afronden OOI project, eindpresentatie, verslag overmaken aan betrokkenen en geïnteresseerden.


33



Bijlage 2: Inzetbaarheid van de elektronische toepassingen E-Portfolio en QMP in functie van een persoonlijk dossier per student aangaande het verwerven en het inoefenen van wijsgerige vaardigheden 1. E-Portfolio In het project wordt verwezen naar een nieuw instrument E-Portfolio, dat de K.U.Leuven vanaf het tweede semester van het academiejaar 2005-2006 in beperkte mate in verschillende faculteiten uittest. Het doel van deze Port-folio is de studenten een instrument tot begeleide zelfevaluatie in de vorm van een persoonlijk dossier aan te bieden. Na het volgen van de infosessie en intensieve workshop wordt er nagedacht over de implementatie van dit instrument binnen het OOI project ‘Eigen-Wijs’. E-Portfolio is een instrument dat een duidelijk meetbaar leerproces en een persoonlijke evolutie van de student in kaart brengt en de mogelijkheid schept deze processen te evalueren. De feedback die de student krijgt van de docent is de motor van dit zelfevaluatie proces. Dit impliceert dat er in het gebruik van de filosofische vaardigheden een meetbare en duidelijk aantoonbare vooruitgang bij de student moet kunnen vastgesteld worden. De enige mogelijke vaardigheid die via E-Portfolio kan worden aangetoond is schrijfvaardigheid. Men kan bvb een E-Portfolio aanleggen met essays en papers waaruit de evolutie van de schrijfvaardigheid zou moeten blijken. Er moet een evaluatie gebeuren door de docent op basis van wat de student in zijn E-Portfolio plaatst. Het aanmaken van een E-Portfolio is zeer tijdsintensief voor de student. Het verwerken en evalueren van een aanzienlijk aantal Port-folio’s betekent een grote inspanning voor de docent. Het instrument is minder gebruiksvriendelijk en moeilijker dan Toledo. Er zullen dus opleidingen en ICT ondersteuning aan zowel de student als de docent geboden moeten worden. Aangezien het Toledogebruik van studenten en docenten nog moet worden aangemoedigd, lijkt het niet wenselijk om nu met een nieuw (en moeilijker) ICT instrument van start te gaan. De student kiest zelf wat hij voor evaluatie aanbiedt aan de docent, in die zin kan het zijn dat de student enkel zijn beste werk presenteert en wordt de idee om het leerproces te meten niet helemaal bereikt. Daar de opvolging van de docent cruciaal is in het ontwikkelingsproces van de student, is het ook voor de docent een tijdsintensief proces. Het is mogelijke om een E-Portfolio op te stellen die loopt gedurende de hele bacheloropleiding. De moeilijkheid is echter dat men dan docenten moet aanstellen om de verschillende studenten over de drie jaren heen te begeleiden bij het ontwikkelen van vaardigheden die misschien niet direct aansluiten bij hun colleges of onderzoek. Als men kiest om met E-Portfolio te werken zal men een compensatie voor de student moeten voorzien, bijvoorbeeld in de vorm van studiepunten. Hoe dat kan worden ingepast in het curriculum is een moeilijke vraag. De algemene conclusie is dat voor het welslagen van dit instrument aan een aantal voorwaarden moet worden voldaan die op dit ogenblik niet haalbaar zijn voor de studenten en voor onze faculteit. Het is op zijn minst te vroeg om dit instrument in te schakelen. De aanbeveling luidt om dit instrument over een aantal jaren opnieuw te bekijken.


34



2. QMP Een alternatief voor het opstellen van een persoonlijk dossier kon misschien gevonden worden via de nieuwe versie van QMP. Eerst was door LUDIT meegedeeld dat de nieuwe versie tijdens de grote vakantie van 2006 in gebruik zou genomen worden. Dit is dan uitgesteld naar het begin van het academiejaar 2006-2007. De idee was dat het mogelijk zou zijn om via de individuele oefeningen in QMP, die online ter beschikking worden gesteld aan de studenten, een rechtstreekse en automatische link te leggen naar het Gradebook op de individuele Toledosite, in dit geval de community ‘EigenWijs’. Via deze link zou er bij elke student persoonlijk een lijst verschijnen met welke oefeningen hij/zij wanneer had gemaakt en welk resultaat was behaald. Op deze wijze konden de studenten hun eigen realisaties en vorderingen individueel opvolgen en zelf beslissen waar er nog bijgeschaafd moet worden. Spijtig genoeg is dit noch bij de oude versie, noch bij de nieuwe technisch mogelijk. Er kan wel ruimte worden voorzien voor de studenten waar zij zelf kunnen invullen welke oefening zij wanneer maken. Maar deze werkwijze is niet echt realistisch.


35



Bijlage 3: Werklijst mogelijke soorten oefeningen Oefening soort 1: Kernwoorden en argumentatieve hinten herkennen voor het heropbouwen van een argumentatiestructuur. Variatie mogelijk op moeilijkheidsgraad van de teksten en op taal (Nederlands, Frans, Engels, Duits). Oefening soort 2: Correct gebruik van citaten, zowel vormelijk als inhoudelijk. Oefening soort 3: Lezen en structureel ontleden van een tekst, oplossen van (meerkeuze)vragen, maken van schema of structuurboom. Variatie mogelijk op moeilijkheidsgraad tekst en op taal (Nederlands, Frans, Engels, Duits). Oefening soort 4: Toepassingen van leerstof in dagelijkse leven of actualiteit. Oefening soort 5: Lezen, ontleden en vergelijken van verschillende korte teksten van belangrijke filosofen. Variatie mogelijk op moeilijkheid teksten, aantal teksten en taal (Nederlands, Frans, Engels, Duits). Oefening soort 6: Opstellen van bibliografische referenties en bibliografieën. Oefening soort 7: Methode en zoekstrategieën voor informatie via de bibliotheek van het HIW. Oefening soort 8: Schrijfoefening met persoonlijke feedback. Oefening soort 9: Spelling, grammatica en taalfouten. Oefening soort 10: Stijl. Zakelijk schrijven. Oefening soort 11: Structuur in zin en paragraaf. Oefening soort 12: Helder en argumentatief correct schrijven. Oefening soort 13: Het vormelijk en inhoudelijk goed antwoorden op een filosofische (examen)vraag. Kritisch denken en logisch correct redeneren.


36



Oefening soort 14: Een tekst verbeteren op stijl en taalfouten en eventueel op argumentatie en inhoudelijke fouten. Variatie mogelijk op moeilijkheidsgraad tekst en op taal (Nederlands en Engels). Oefening soort 15: Het vormelijke en inhoudelijk ontleden van argumenten in een tekst. Variatie mogelijk op moeilijkheidsgraad teksten en argumentatie. Oefening soort 16: Plagiaat. Oefening soort 17: Het herkennen van formeel correcte en niet correcte structuren in een argument


37



Bijlage 4: Korte inhoudsbeschrijving oefeningen reeks I Deze lijst bevat de korte beschrijvingen die de studenten bij het begin van elke oefening krijgen, zodat ze een idee hebben van welk doel de oefening heeft, welk materiaal wordt gebruikt en wat de concrete opdrachten zijn. 1.1 Deze oefening wil jullie leren kernwoorden en argumentatieve hinten te herkennen zodat jullie de argumentatiestructuur van een tekst kunnen heropbouwen. Het materiaal is een korte tekst van Thomas van Aquino die aansluit bij het vak Historische Inleiding tot de Wijsbegeerte. Voor deze oefening zijn de alinea’s van de tekst door elkaar gehusseld, het is aan jullie deze weer in de juiste volgorde te plaatsen. Bij vraag 1 zoeken jullie in de verschillende alinea’s de kern- en verbindingswoorden. In vraag 2 plaatsen jullie met behulp van de informatie uit vraag 1 de alinea’s in de juiste volgorde. De oplossingen zijn modeloplossingen, dit wil zeggen dat ze juist zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. 1.2 Deze oefening wil jullie leren kernwoorden en argumentatieve hinten te herkennen zodat jullie de argumentatiestructuur van een tekst kunnen heropbouwen. Het materiaal is een korte tekst van A. Braeckman die aansluit bij het vak Hedendaagse Stromingen in de Wijsbegeerte. Voor deze oefening zijn de alinea’s van de tekst door elkaar gehusseld, het is aan jullie deze weer in de juiste volgorde te plaatsen. In vraag 1 duiden jullie in de 10 alinea’s 1 à 2 kernzinnen aan en herformuleren jullie de hoofdidee van elke alinea in jullie eigen woorden. Op basis van deze informatie en de verbindingswoorden bouwen jullie in vraag 2 de argumentatie van de auteur opnieuw op en zetten jullie de alinea’s in de juiste volgorde. Onder kernzinnen verstaan we de zinnen die de belangrijkste concepten en ideeën van een alinea weergeven. Verbindingswoorden zijn de woorden die de alinea vormelijk en inhoudelijk structureren: bv. woorden zoals ‘omdat’, ‘daardoor’, ‘als - dan’, dus, daarentegen, ten eerste, ten tweede, … Deze woorden geven eveneens structuur aan de argumentatie in een tekst en verbinden verschillende alinea’s en gedachtegangen. Ter verduidelijking krijg je in vraag 1 de oplossingen van de eerste twee alinea’s. De oplossingen zijn modeloplossingen, dit wil zeggen dat ze juist zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. 2.1 Deze oefening wil jullie inzicht geven in het correct en niet correct gebruik van citaten, zowel op vormelijk als op inhoudelijk vlak. De materie zijn stukjes tekst uit een paper over D. Hume geschreven door een 2e Ba student. De oefening sluit aan bij alle vakken waarvoor men papers of scripties moet schrijven. Vraag 1 bevat 5 alinea’s met fouten i.v.m. het gebruik van citaten, zoek de fouten. Bij vraag 2 krijgen jullie twee dezelfde alinea’s die verschillen op vlak van het gebruik van citaten, geef de juiste werkwijze en verklaar waarom de andere methode fout is. Er zijn zowel vormelijke als inhoudelijke fouten. Een voorbeeld van een vormelijke fout is het vergeten van de dubbele aanhalingstekens, een inhoudelijke fout is o.a. een citaat gebruiken als argument. Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden

38



3.1 Deze oefening wil jullie ten eerste een methode aanbieden om een filosofische tekst te benaderen en ten tweede wijzen op het feit dat filosofie lezen en begrijpen tijd en inspanning vereist. De werkwijze die hier wordt aangereikt is wetenschappelijk onderbouwd (gebaseerd op de SQ3R methode), maar dit betekent niet dat dit de enige goede werkwijze is. In de loop van jullie studies zullen jullie een eigen aanpak van filosofische teksten ontwikkelen. Het doel hier is jullie op weg te helpen bij de eerste (en eventueel volgende) stappen bij het lezen, ontleden en begrijpen van filosofische teksten. Je kan een filosofische tekst onmogelijk van de eerst lezing volledig vatten. Vandaar dat de oefening in stappen is opgebouwd waardoor je verplicht wordt de tekst verschillende keren en met een verschillende intensiteit te lezen. Het materiaal komt uit de verplichte lectuur bij het vak Epistemologie, met name het eerste hoofdstuk uit het boek van Russell. Vraag 1 begint met een vrij lange tekst die jullie een eerste maal oppervlakkig doornemen en waarover jullie 3 meerkeuzevragen beantwoorden. Vraag 2 houdt in dat jullie deze tekst alinea per alinea gaan structureel ontleden om zo de structuur van de argumentatie naar voren te halen. Voor vraag 3 gebruiken jullie de structuur die jullie hebben ontdekt in vraag 2 om een structuurboom op te stellen. De oplossingen zijn modeloplossingen, dit wil zeggen dat ze juist zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. 3.2 Deze oefening wil jullie een methode aan te bieden om een filosofische tekst te benaderen. De werkwijze die hier wordt aangereikt is wetenschappelijk onderbouwd (gebaseerd op de SQ3R methode), maar dit betekent niet dat dit de enige goede werkwijze is. In de loop van jullie studies zullen jullie een eigen aanpak van filosofische teksten ontwikkelen. Het doel hier is jullie op weg te helpen bij de eerste (en eventueel volgende) stappen bij het lezen, ontleden en begrijpen van filosofische teksten. De oefening sluit aan bij het vak Historische Inleiding tot de Wijsbegeerte. Onder vraag 1 vinden jullie een tekst (de inleiding van het vak Historische Inleiding tot de Wijsbegeerte), die jullie een eerste maal oppervlakkig lezen. Vraag 2 houdt in dat jullie deze tekst alinea per alinea gaan vormelijk-structureel ontleden om zo de opbouw van de tekst naar voren te halen. Bij vraag 3 wordt jullie gevraagd een schema op te stellen. Vraag 4 tenslotte zijn een aantal inzichtvragen die jullie na het uitvoeren van de vorige vragen zouden moeten kunnen oplossen. De oplossingen voor vraag 2 en 3 zijn voorbeeldoplossingen, dit wil zeggen dat de aangeboden oplossingen wel juist zijn maar niet exhaustief. 3.3 Deze oefening wil jullie ten eerste een methode aanbieden om een filosofische tekst te benaderen en ten tweede wijzen op het feit dat filosofie lezen en begrijpen tijd en inspanning vereist. De werkwijze die hier wordt aangereikt is wetenschappelijk onderbouwd (gebaseerd op de SQ3R methode), maar dit betekent niet dat dit de enige goede werkwijze is. In de loop van jullie studies zullen jullie een eigen aanpak van filosofische teksten ontwikkelen. Het doel hier is jullie op weg te helpen bij de eerste (en eventueel volgende) stappen bij het lezen, ontleden en begrijpen van filosofische teksten.


39



Je kan een filosofische tekst onmogelijk van de eerst lezing volledig vatten. Vandaar dat de oefening in stappen is opgebouwd waardoor je verplicht wordt de tekst verschillende keren en met een verschillende intensiteit te lezen. De tekst heeft de lengte van een doorsnee artikel en geeft jullie een idee van hoeveel tijd en inspanning het vergt om een (niet te moeilijk) artikel grondig te verwerken. Het materiaal van de oefening sluit aan bij het vak Geschiedenis van de Filosofie van de Moderne Tijd. Daar echter niet iedereen evenveel tijd wil spenderen aan het oefenen van filosofische vaardigheden is de eigenlijke tekst opgesplitst in twee afzonderlijk te verwerken delen. Elke deel bestaat uit de volgende onderdelen: Onder vraag 1 vinden jullie een tekst over Moderniteit, die jullie twee maal lezen, bij de tweede lezing brengen jullie structuur aan in de tekst. Bij vraag 2 maken jullie van deze tekst per alinea een kort schema. Gebruik bij vraag 3 de schema’s van vraag 2 om een algemeen overzicht van de belangrijkste thema’s van de tekst op te stellen. Vraag 4 zijn inzichtvragen die jullie na het uitvoeren van de vorige vragen zouden moeten kunnen oplossen, je mag de tekst blijven gebruiken. De vragen zijn examenvragen van de docent bij deze tekst. De oplossingen die bij deze oefening horen zijn voorbeeldoplossingen, dit wil zeggen dat de aangeboden oplossingen correct zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. 4.1 Deze oefening wil jullie de mogelijkheid bieden leerstof toe te passen op het dagelijkse leven en de actualiteit. De oefening sluit aan bij het vak Logica. Bij vraag 1 krijgen jullie 5 namen, 5 korte omschrijvingen en 5 voorbeelden van zetten in een discussie die niet geoorloofd zijn omdat ze niet bijdragen tot het eigenlijke doel van een discussie. Plaats de juiste naam bij de juiste omschrijving en het juiste voorbeeld. In vraag 2 krijg je een dialoog tussen 2 politieke figuren waarin 7 zetten voorkomen (waaronder de 5 zetten uit vraag 1), zoek deze zetten. 5.1 Deze oefening wil jullie de mogelijkheid bieden om verschillende korte paragrafen van verschillende filosofische auteurs over een gelijklopend onderwerp te confronteren. De idee is om elk van de gegeven paragrafen eerst zelf te verwerken en dan in contrast te stellen met elkaar. Om redenen van overzichtelijkheid en rekening houdend met het verschil in beschikbare tijd, is deze oefening opgedeeld in 5 afzonderlijke delen. Jullie krijgen 4 paragrafen van de verschillende auteurs, deze paragrafen zijn opgesplitst in werkbare alinea’s en verdeeld over delen I tot en met IV. Deze delen I tot en met IV kunnen afzonderlijk van elkaar opgelost worden (bijvoorbeeld: je kan kiezen om enkel deel I of Deel III op te lossen, of deel I en II maar niet III en IV). Deel V is een vervolg op de delen I tot en met IV en vormt het sluitstuk van de oefening. Om deel V te kunnen oplossen moet je minstens één van de voorgaande delen hebben opgelost. Het beste resultaat voor deel V krijg je natuurlijk als je alle voorgaande delen hebt opgelost, maar het is niet noodzakelijk. Voor deel I tot en met IV krijgen jullie telkens 3 of 4 alinea’s uit de paragrafen van de bekende filosofen. Bij vraag 1 lezen jullie eerst de paragrafen rustig door, bij een tweede lezing duiden jullie de hoofdzinnen en kernwoorden aan (1a) zodat jullie na een derde lezing de hoofdgedachte van Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden

40



de paragraaf in jullie eigen woorden kunnen formuleren (1b). In vraag 2 gaan jullie enerzijds op zoek naar de gelijkenissen en verschillen tussen de gegeven paragrafen (2a), anderzijds speuren jullie naar historische en filosofische hinten die jullie kunnen helpen bij het situeren van de paragrafen op een historische tijdslijn (2b). In deel V krijgen jullie telkens de gehele paragraaf en per paragraaf de modeloplossing van vraag 2b, het doel is hier om met deze informatie de 4 teksten op een historische tijdslijn te plaatsen. De oplossingen zijn modeloplossingen, dit wil zeggen dat ze juist zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. 6.1 Deze oefening is een oefening in het correct opstellen van bibliografieën en bibliografische referenties, zowel naar vorm als naar inhoud. Deze oefening sluit aan bij het onderdeel Encyclopedie van het vak Filosofische Vaardigheden en bij alle vakken die een paper of scriptie vereisen. De eerste vraag gaat over het opstellen van referenties, de tweede vraag is een ‘zoek de fout’ vraag die fouten in referenties combineert met fouten in een bibliografie. 7.1 Deze oefening wil jullie op weg zetten om een efficiënte methode te ontwikkelen om informatie te vergaren op basis van materiaal dat wordt aangeboden in de bibliotheek van het HIW. Deze oefening sluit aan bij het onderdeel Encyclopedie van het vak Filosofische Vaardigheden en alle vakken waarvoor een paper of een scriptie vereist is. Bij vraag 1 leren jullie hoe uit de plaatsingsnummers die in de bibliotheek worden gebruikt, heel wat informatie kan afgeleid worden. Vraag 2 geeft jullie inzicht in de beste manier om aan een zoekopdracht te beginnen. 8.1 tot en met 8.5 Deze oefening wil jullie de kans geven om kort jullie eigen ideeën uiteen te zetten op een filosofisch verantwoorde wijze. De nadruk ligt hier op het ontwikkelen van een heldere en correcte argumentatie op een beknopte wijze. De oefening is niet geautomatiseerd maar wordt manueel verbeterd, zodat jullie persoonlijke feedback krijgen over zowel vorm als inhoud. Het is niet de bedoeling om een tekst vol verwijzingen naar verschillende filosofen te schrijven. Als je een idee van iemand overneemt moet je dit enkel kort vermelden, citaten of bibliografische referenties zijn in deze oefening niet aan de orde. Jullie krijgen 2 stellingen waaruit jullie kunnen kiezen. Deze stellingen bespreken jullie in een essay van max. 400 woorden. Originaliteit en eigenzinnigheid worden ten zeerste aangemoedigd mits ze een degelijke vormelijke en filosofische onderbouw hebben. 9.1 Deze oefening wil jullie wijzen op veel voorkomende taal- en grammaticale fouten en jullie een ‘taalkritische blik’ aanleren. Deze oefening sluit aan bij het onderdeel Stel en Dispuut van het vak Filosofische Vaardigheden en bij alle vakken die een paper of scriptie vereisen. Het materiaal bestaat uit veel voorkomende taal- en grammaticale fouten gehaald uit papers van studenten 1e Ba. In vraag 1 krijgen jullie afzonderlijke zinnen met taal- en grammaticale fouten in. Bij vraag 2 krijgen jullie een korte tekst waar verschillende soorten fouten in verborgen zijn.


41



10.1 Deze oefening wil jullie inzicht geven in wat de meest voorkomende schrijfproblemen zijn en hoe je ze kan verbeteren. Het materiaal bestaat uit zinnen en stukjes tekst uit het dagelijkse leven (kranten, tijdschriften, boeken, enz.) en uit papers en scripties van studenten. Deze oefening sluit aan bij het onderdeel Stel en Dispuut van het vak Filosofische Vaardigheden en bij alle vakken die een paper of scriptie vereisen. Vraag 1 geeft je een aantal zinnen en korte tekstjes met stijlproblemen. Geef aan welke. In vraag 2 krijg je een aantal zinnen en tekstjes die je moet herschrijven. De oplossingen bij deze oefening zijn steeds voorbeeldantwoorden, dit wil zeggen dat de antwoorden een idee geven hoe je de zinnen kan verbeteren maar dat deze antwoorden niet noodzakelijk exhaustief zijn. 12.1 Deze oefening wil jullie inzicht geven in het helder en argumentatief correct schrijven van een filosofische tekst, door middel van het opsporen en verbeteren van argumentatieve en logische fouten van medestudenten. De oefening sluit aan bij het onderdeel Stel en Dispuut van het vak Filosofische Vaardigheden en bij alle vakken waar je een schriftelijk betoog - al dan niet in de vorm van een examenvraag - moet opstellen. Het materiaal bestaat uit stukjes tekst - examenantwoorden en papers - geschreven door studenten 1e Ba. In de eerste vraag krijgen jullie een aantal zinnen of korte stukjes tekst waar een veel voorkomende argumentatieve fout ingeslopen is. Vraag 2 zijn antwoorden op examenvragen van studenten 1e Ba. Haal de argumentatieve fouten uit hun antwoorden. De oplossingen zijn modeloplossingen, dit wil zeggen dat ze juist zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. 13.1 Deze oefening wil jullie inzicht geven in zowel het vormelijke als het inhoudelijke aspect van hoe je een antwoord formuleert op een filosofische vraag. Het materiaal is gebaseerd op examenvragen en antwoorden van 1e kan bio-ingenieur augustus 2003, Algemene Wijsbegeerte, gedoceerd door prof. Cloots. Deze oefening sluit aan bij het vak Fundamentele Wijsbegeerte (daar de leerstof van de bioingenieurs voor dit examen ongeveer overeenkomt met wat jullie zien in 1e Ba) en bij alle vakken met een schriftelijk examen. Vragen 1 en 2 geven telkens twee verschillende antwoorden op een zelfde vraag. De bedoeling is dat jullie deze antwoorden vergelijken en evalueren. Wat is positief en negatief, welk is het beste antwoord en waarom, wat is flagrant fout of logisch incorrect. Vraag 1 stelt een (examen) vraag die je duidelijk in de cursus terugvindt, vraag 2 een vraag waarvan het antwoord niet letterlijk in de cursus staat. Bij de oplossingen van deze vragen krijg je de punten die elke student voor zijn/haar antwoord heeft gekregen en het modelantwoord van de docent. Bij vraag 1 krijg je eveneens passages uit de cursus die relevant zijn voor de oplossing. Vraag 3 bevat verschillende antwoorden op een definitievraag. Rangschik de antwoorden van goed naar slecht en verklaar je rangschikking.


42



14.2 Deze oefening wil jullie inzicht geven in hoe een tekst te herschrijven en hoe docenten mogelijk verbeteren. De oefening heeft vooral een voorbeeldfunctie en sluit aan bij alle vakken die een paper of scriptie vereisen. Daar een aantal van jullie vakken van het internationaal programma volgen of op Erasmus gaan, is deze oefening gebaseerd op een Engelse tekst. Jullie krijgen 2 korte stukken tekst (delen van een paper) geschreven door een Ba student van het internationaal programma (voor wie Engels ook een tweede taal is). Deze tekstjes proberen jullie zo goed mogelijk te herschrijven. Hierna krijgen jullie de eindversies van de tekstjes en een PDF bestand met de verbetering van de docent. Kijk of deze overeenkomen met de verbeteringen die jullie hebben aangebracht. Als richtlijn krijgen jullie het punt dat is toegekend aan de hele paper.


43



Bijlage 5: Algemene uitleg bij de studentenenquête voor de eerste reeks oefeningen wijsgerige vaardigheden. Een woordje uitleg: Begin oktober 2005 is er aan het HIW een nieuw project van start gegaan met als voornaamste luik het ontwikkelen van oefeningen wijsgerige vaardigheden. Deze oefeningen zijn een aanvulling bij de verschillende colleges en een voorbereiding op het schrijven van de BA scriptie. Opdat deze oefeningen voor alle studenten op elk moment toegankelijk zouden zijn, wordt er een website ontworpen en een Toledo-community opgericht waar deze oefeningen in elektronische en download versie beschikbaar zijn. De eerste reeks oefeningen – die jullie vandaag evalueren – zal tegen november 2006 online verschijnen. Voor de testfase van de papieren versies van de oefeningen is een korte vragenlijst opgesteld die bestaat uit twee delen. Deel I wil vooral nagaan of de oefeningen het doel bereiken waarvoor ze zijn opgesteld. Deel II behandelt de vraag of de website en de Toledo-community de juiste informatie voorzien. Praktisch: Jullie krijgen elk een bundel en antwoordbladen. De bundel bestaat uit drie delen: 1 de vragenlijst, 2 een overzicht met een korte beschrijving van alle ontwikkelde oefeningen en een (beperkt) aantal oefeningen, 3 informatie over de opbouw, structuur en inhoud van de website en de Toldeo-community. Deze bundel wordt hergebruikt (milieu) dus gelieve hier niet op te schrijven. Op de antwoordbladen noteren jullie jullie opleiding (bvb 2e ba _, of 1e deel filosofische academie). Zorg ervoor dat je bij het antwoorden op de vragen van deel I goed aangeeft via de nummers over welke oefening het gaat. De vragen zijn bewust open, het is jouw mening die telt. Alle extra opmerkingen zijn welkom. Om de duur van het beantwoorden van de vragenlijst beperkt te houden, zijn er verschillende bundels die verschillende soorten oefeningen bevatten. Indien jullie wensen kunnen jullie meerdere bundels inkijken en evalueren. (Het deel over de website en de toldeo-community blijft hetzelfde.)


44



Bijlage 6: Vragenlijst studenten Deel I Neem elk van de oefeningen rustig door, het is zeker niet de bedoeling dat je ze oplost. Bekijk het doel, de opbouw en de verschillende vragen en beantwoord voor elk van de oefeningen de volgende 5 vragen op de antwoordbladen. 1. Elke oefening is ontworpen om een of meerdere vaardigheden aan te leren of bij te schaven. Vind je dat de oefening dit doel bereikt, m.a.w. denk je dat jij als student na het maken van de oefening de aangegeven vaardigheden beter beheerst? Waarom of waarom niet? 2. Hoe moeilijk vind je deze oefening: zeer gemakkelijk, doenbaar, moeilijk, zeer moeilijk of onoplosbaar ? Geef aan waarom je een van de bovenstaande termen hebt gekozen. 3. Zou je deze oefening zelf maken? Waarom of waarom niet? 4. Wat zou je eventueel veranderen aan deze oefening en waarom? 5. Geven de oplossingen voldoende feedback? Indien niet, wat ontbreekt er volgens jou? Deel II Bekijk het deel over de website en de toledo-community en beantwoord de volgende vragen op de antwoordbladen. 1. Is de opbouw en structuur van de website en de community duidelijk en overzichtelijk? 2. Welke informatie vind je niet relevant en zou je schrappen? 3. Welke informatie ontbreekt en zou je toevoegen? 4. Heb je nog algemene opmerkingen over de aanpak van de website en/of de community?


45



Bijlage 7: Korte inhoudsbeschrijving oefeningen reeks II Deze lijst bevat de korte beschrijvingen die de studenten bij het begin van elke oefening krijgen, zodat ze een idee hebben van welk doel de oefening heeft, welk materiaal wordt gebruikt en wat de concrete opdrachten zijn. Oefening 3.5 Opdracht Deze oefening wil jullie ten eerste een methode aanbieden om een filosofische tekst te benaderen en ten tweede wijzen op het feit dat filosofie lezen en begrijpen tijd en inspanning vereist. De werkwijze die hier wordt aangereikt is wetenschappelijk onderbouwd (gebaseerd op de SQ3R methode), maar dit betekent niet dat dit de enige goede werkwijze is. In de loop van jullie studies zullen jullie een eigen aanpak van filosofische teksten ontwikkelen. Het doel van deze oefening is jullie op weg te helpen bij de eerste (en eventueel volgende) stappen van het lezen, ontleden en begrijpen van filosofische teksten. Je kan een filosofische tekst onmogelijk na de eerst lezing volledig vatten. Vandaar dat de oefening zo is opgebouwd dat je verplicht wordt de tekst verschillende keren en met een verschillende intensiteit te lezen. Het materiaal komt uit de aanvullende lectuur bij het vak Algemene Moraalfilosofie, met name een gedeelte van het artikel van professor Burms “Autonomie: het ideaal van een narcistische cultuur” uit Ik / zelf. Essays over Identiteit en Zelfbewustzijn. Vraag 1 begint met een korte tekst die jullie eerst oppervlakkig doornemen en waarin jullie vervolgens de kern en verbindingswoorden aangeven. In vraag 2 wordt verwacht dat jullie deze tekst alinea per alinea ontleden om zo de structuur van de argumentatie naar voren te halen. Voor vraag 3 gebruiken jullie de structuur die jullie hebben in vraag 2 ontdekt om een structuurboom op te stellen. De oplossingen bij deze oefening zijn modeloplossingen, dit wil zeggen dat ze juist zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. Oefening 3.6 Opdracht Deze oefening wil jullie ten eerste een methode aanbieden om een filosofische tekst te benaderen en ten tweede wijzen op het feit dat filosofie lezen en begrijpen tijd en inspanning vereist. De werkwijze die hier wordt aangereikt is wetenschappelijk onderbouwd (gebaseerd op de SQ3R methode), maar dit betekent niet dat dit de enige goede werkwijze is. In de loop van jullie studies zullen jullie een eigen aanpak van filosofische teksten ontwikkelen. Het doel van deze oefening is jullie op weg te helpen bij de eerste (en eventueel volgende) stappen van het lezen, ontleden en begrijpen van filosofische teksten. Je kan een filosofische tekst onmogelijk na de eerst lezing volledig vatten. Vandaar dat de oefening zo is opgebouwd dat je verplicht wordt de tekst verschillende keren en met een verschillende intensiteit te lezen. Het materiaal komt uit de cursus Fundamentele Wijsbegeerte gegeven door Professor Cloots. De tekst is een citaat van Sartre dat in de cursus staat.


46



Vraag 1 begint met het volledige citaat van Sartre dat jullie eerst oppervlakkig doornemen en waarin jullie vervolgens de kern en verbindingswoorden aangeven. In vraag 2 wordt verwacht dat jullie deze tekst alinea per alinea ontleden om zo de structuur van de argumentatie naar voren te halen. Voor vraag 3 gebruiken jullie de structuur die jullie in vraag 2 hebben ontdekt om een structuurboom op te stellen. De oplossingen bij deze oefeningen zijn modeloplossingen, dit wil zeggen dat ze juist zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. Oefening 3.7 Opdracht Deze oefening wil jullie ten eerste een methode aanbieden om een filosofische tekst te benaderen en ten tweede wijzen op het feit dat filosofie lezen en begrijpen tijd en inspanning vereist. De werkwijze die hier wordt aangereikt is wetenschappelijk onderbouwd (gebaseerd op de SQ3R methode), maar dit betekent niet dat dit de enige goede werkwijze is. In de loop van jullie studies zullen jullie een eigen aanpak van filosofische teksten ontwikkelen. Het doel van deze oefening is jullie op weg te helpen bij de eerste (en eventueel volgende) stappen van het lezen, ontleden en begrijpen van filosofische teksten. Je kan een filosofische tekst onmogelijk na de eerst lezing volledig vatten. Vandaar dat de oefening zo is opgebouwd dat je verplicht wordt de tekst verschillende keren en met een verschillende intensiteit te lezen. Het materiaal komt uit de verplichte lectuur bij het vak Wijsgerige Psychologie, meer bepaald hoofdstuk I, paragraaf 1.2 uit “Persoonlijke Aangelegenheden” geschreven door professor Cuypers. Vraag 1 begint met een tekst die jullie eerst oppervlakkig doornemen en waarin jullie vervolgens de kern en verbindingswoorden aangeven. In vraag 2 gaan jullie de overgangen en de verbanden tussen de verschillende alinea’s onderzoeken. Voor vraag 3 gebruiken jullie de structuur die jullie in vraag 1 en 2 hebben ontdekt om een structuurboom op te stellen. De oplossingen bij deze oefening zijn modeloplossingen, dit wil zeggen dat ze juist zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. Oefening 7.2 Opdracht Deze oefening wil op een speelse manier nagaan of je snel je weg vindt in de bibliotheek van het HIW (FBIB). Je krijgt in de opgave enerzijds een plattegrond van FBIB die opgedeeld is in 9 verschillende vakken en anderzijds een aantal plaatsingsnummers. Het doel is om de boeken zo snel mogelijk in het juiste vak te plaatsen, de oefening wordt gechronometreerd.


47



Oefening 9.2 Opdracht Deze oefening wil jullie wijzen op veel voorkomende taal- en grammaticale fouten en jullie een ‘taalkritische blik’ aanleren. Deze oefening sluit aan bij alle vakken die een paper of scriptie vereisen. Het materiaal bestaat uit zinnen met veel voorkomende taalproblemen en struikelblokken in geschreven taal. In de opgave krijg je 18 zinnen met een taalfout in. Er zijn 7 verschillende soorten fouten: contaminatie, foutieve beknopte bijzin, foute inversie, foute samentrekking, tautologie, pleonasme, foute verwijzing. Zoek de fout en verbeter de zin. De oplossingen bij deze oefening zijn voorbeeldantwoorden, dit wil zeggen dat de antwoorden correct zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. Oefening 9.3 Opdracht Deze oefening wil jullie wijzen op veel voorkomende taal- en grammaticale fouten en jullie een ‘taalkritische blik’ aanleren. Deze oefening sluit aan bij alle vakken die een paper of scriptie vereisen. Het materiaal bestaat uit veel voorkomende taalproblemen en struikelblokken in de geschreven taal. Hier gaat het om ‘taaldilemma’s’. Vraag 1 peilt naar jullie kennis van het los of aan elkaar schrijven van woorden. Vraag 2 handelt over enkel- en meervoudsvormen. De oplossingen bij deze oefening zijn voorbeeldantwoorden, dit wil zeggen dat de antwoorden correct zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. Bij de oplossingen krijg je eveneens de grammaticale uitleg. Oefening 9.5 Opdracht Deze oefening wil jullie wijzen op veel voorkomende taal- en grammaticale fouten en jullie een ‘taalkritische blik’ aanleren. Deze oefening sluit aan bij alle vakken die een paper of scriptie vereisen. Het materiaal bestaat uit veel voorkomende taalproblemen en struikelblokken in geschreven taal. Hier gaat het om ‘taaldilemma’s’. Vraag 1 gaat over bij welke werkwoorden je hebben of zijn gebruikt en waar je de komma plaatst bij bijvoeglijke en bijwoordelijke bijzinnen. Vraag 2 handelt over voorzetsels en ontkenningen. Oefening 10.2 Opdracht Deze oefening wil jullie leren een filosofische tekst te herwerken. Het materiaal bestaat uit korte stukjes tekst over een filosofisch onderwerp geschreven door filosofen, de oplossingen - gegeven in de feedback - zijn de aanpassingen van een professionele redacteur. Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden

48



Deze oefening sluit aan bij elk vak waarvoor je een paper of scriptie moet schrijven. Bij elke vraag krijgen jullie 2 korte stukjes tekst die jullie eerst zelf herwerken en nadien vergelijken met de aanpassingen van de redacteur. De aanpassingen van de redacteur zijn voorbeeldoplossingen, dit wil zeggen dat deze wel juist zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. Oefening 10.3 Opdracht Deze oefening is eerder opgevat als leidraad en biedt een aantal concrete tips met voorbeelden van hoe je een tekst kan verbeteren. Het materiaal bestaat uit zinnen en stukjes tekst uit het dagelijkse leven (kranten, tijdschriften, boeken, enz.). Deze oefening sluit aan bij alle vakken die een paper of scriptie vereisen. Deze oefening behandelt achtereenvolgens: 1. zinnen in passiefvorm, 2. naamwoordstijl, 3. opeenhoping van voorzetsels, 4. tangconstructies, 5. zinslengte, zinsbouw en opeenhoping van informatie en 6. zinsverband. De oplossingen bij deze oefening zijn steeds voorbeeldantwoorden, dit wil zeggen dat de antwoorden correct zijn en een idee geven hoe je de zinnen kan verbeteren maar dat deze antwoorden niet noodzakelijk exhaustief zijn. Oefening 11.1 Opdracht Deze oefening wil jullie attent maken op de nauwe verbondenheid tussen vorm en inhoud en de zeer belangrijke rol die verbindingswoorden hebben voor de samenhang van de tekst en de argumentatie. Het materiaal bestaat uit korte zinnen en alinea’s uit teksten van studenten (papers, schriftelijke examens, e.d.) uit de eerste twee Bachelorjaren. De oefening sluit aan bij het onderdeel Stel en Dispuut van het vak Wijsgerige Vaardigheden en bij alle vakken die een paper of een scriptie vereisen. In de oefening krijg je een reeks zinnen die een ‘structurele’ fout bevatten. Bijvoorbeeld het ontbreken of foutief gebruik van verbindingswoorden. Verbindingswoorden zijn de woorden die de alinea vormelijk en inhoudelijk structureren: bv. woorden zoals ‘omdat’, ‘daardoor’, ‘als - dan’, dus, daarentegen, ten eerste, ten tweede. Het is aan jullie om de zinnen te verbeteren en te omschrijven wat er is fout gelopen. Ter verduidelijking krijg je de modeloplossing van de eerste zin. De alinea’s dienen enkel als voorbeeld en moeten door jullie worden beoordeeld op opbouw / argumentatie / schrijfstijl en niet op waarheidswaarde. De oplossingen zijn modeloplossingen, dit wil zeggen dat ze juist zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. Oefening 15.1 Opdracht Deze oefening wil jullie een methode aanbieden om in een filosofische tekst argumenten kan herkennen, ontleden en naar waarde schatten.


49



De oefening dient ter voorbereiding van oefeningen 15.2 en 15.3. Je krijgt via korte voorbeelden een mogelijke methode om in een tekst argumenten op te sporen, formeel en inhoudelijk te ontleden en naar waarde te schatten. De methode bestaat uit vier stappen: eerst zoek je in de gegeven alinea argumenten, vervolgens zoek je de formele structuur van argumenten, de derde stap bestaat uit het onderzoeken van de waarheidswaarde van de premissen van argumenten, als laatste ga je na of een argument niet alleen een ‘goed’ argument is maar ook of het een overtuigend argument is. Bij elke stap krijg je een onafhankelijk voorbeeld. Oefening 15.3 Opdracht Deze oefening wil jullie een methode aanbieden om in een filosofische tekst argumenten te herkennen, te ontleden en naar waarde te schatten. De oefening is een vervolg op oefening 15.1 en 15.2. en is moeilijk. Ter voorbereiding maak je best eerst oefening 15.1 en eventueel oefening 15.2. Het materiaal komt uit het boek “Persoonlijke aangelegenheden” van professor Cuypers, dit boek staat op de lijst van verplichte lectuur van het vak Wijsgerige psychologie. In vraag 1 krijg je een paragraaf uit het boek die je een eerste maal rustig doorleest. Daarna beschrijf je in je eigen woorden het standpunt dat de auteur wil verdedigen. Voor vraag 2 krijg je drie alinea’s uit de bovenstaande tekst. In deze alinea’s zoek je de argumenten en tegenargumenten en ontleed je elk argument. Je legt met andere woorden eerst de logische opbouw en daarna de inhoudelijke opbouw bloot. Nadien geef je aan of je het argument al dan niet een overtuigend argument vindt. De oplossingen bij deze oefeningen zijn modeloplossingen, dit wil zeggen dat ze correct zijn maar niet noodzakelijk exhaustief. Oefening 16.1 Opdracht Deze oefening heeft een voorbeeldfunctie. Ze wil jullie een idee geven wat onder plagiaat valt. Jullie krijgen stukjes tekst uit papers en scripties van verschillende studenten die door de docent als plagiaat worden gezien. Daarnaast krijgen jullie uitleg over hoe je dit kan vermijden. Oefening 17.1 Opdracht Deze korte oefening wil jullie een onderscheid helpen maken tussen formeel geldige en formeel niet geldige argumenten. Hiervoor krijgen jullie 10 formele structuren waarvan er 5 geldig en 5 ongeldig zijn. Aan jullie om ten eerste de geldige te onderscheiden van de ongeldige en ten tweede voor de ongeldige structuren een voorbeeld te verzinnen waaruit blijkt dat deze formele structuur inderdaad ongeldig is. Ter verduidelijking krijg je de oplossing van opgave 1.


50



Bijlage 8 : Voorbeeld elektronische vragenlijst over de Toledo community “Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden” en de aangeboden oefeningen Wellicht hebben jullie al gehoord van of zijn jullie al gaan kijken op de toledosite waar je oefeningen kan maken op vaardigheden. Deze site maakt deel uit van een OnderwijsInnovatie project van de faculteit Wijsbegeerte. Dit project wil jullie de mogelijkheid geven om via concrete oefeningen jullie wijsgerige vaardigheden los van de vakken te verwerven, in te oefenen en te toetsen. Hiervoor is een community opgericht met een aantal nieuw ontwikkelde oefeningen. Omdat dit project rond wijsgerige vaardigheden over enkele maanden afloopt, wil ik graag nagaan of de oefeningen en de community interessant en relevant zijn voor de studenten die aan deze faculteit een opleiding volgen, zowel reguliere als avonden creditstudenten. Met deze vragenlijst wil ik nagaan wat er voor jullie nog kan veranderd en verbeterd worden. Dank bij voorbaat voor jullie inspanning! Log je in in Toledo. Van daaruit heb je toegang tot de community ‘Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden’ (deze vind je onder ‘My Organisations’). Ga naar de startpagina van de community. 1. Over de community Opdracht: Zoek de volgende drie zaken op de community en beantwoord de vragen. a. Zoek op de community informatie over de korte inhoud van de oefeningen. b. Zoek op de community informatie over het lezen van filosofische teksten. c. Zoek op de community informatie over de link tussen de vakken uit de bacheloropleiding en de oefeningen. Vragen:

1. Vind je de gevraagde informatie voldoende snel? Zo neen: wat kan er beter? 2. Is de community voldoende overzichtelijk opgebouwd? Zo neen: wat kan er beter? 3. Is de aangeboden informatie op de community (en dit mag je heel ruim opvatten) relevant? Zijn er zaken die volgens jouw ontbreken of overbodig zijn?

2. Over de oefeningen Ga via de knop ‘oefeningen’ naar de aangeboden oefeningen op de community. De oefeningen zijn onderverdeeld in verschillende soorten. Ga eerst telkens naar de soort oefening (bijvoorbeeld soort I: argumentatie) en klik vervolgens op de blauwe link naar de oefening. De oefening opent zich in een nieuw venster. Om de tijdsspanne van het oplossen van de vragenlijst binnen de perken te houden is er een selectie gemaakt uit de oefeningen. Opdracht

Lees de opdracht van elke individuele oefening, lees de bijbehorende vragen en scroll rustig door de gehele oefening zodat je een goed idee krijgt van wat het doel is van de oefening en hoe deze wordt opgebouwd. Beantwoord per oefening de onderstaande vragen.


51

6. BIJLAGEN


BIJLAGE 8

Vragen

OEFENINGEN SOORT I: argumentatie Oefening 1.1 – oefening 1.2 – oefening 12.1 – oefening 15.1 – oefening 17.1 Begrijp je de opdracht van de oefening? Zo neen, wat is volgens jou onduidelijk? Bereikt deze oefening haar doel? Met andere woorden: denk je dat een student die moeilijkheden heeft met het herkennen van een argumentatiestructuur via deze oefening deze vaardigheid verbetert? Indien niet, wat kan er beter? Zijn de modelantwoorden toereikend? Zo neen, wat ontbreekt er volgens jou? OEFENINGEN SOORT III: structuur/tekst Oefeningen 3.1 - 3.2 - 3.3 - 3.5 - 3.6 - 3.7 Deze oefeningen zijn wat de opbouw betreft vrij gelijklopend. Open elke oefening en ga eerst na of de opdracht duidelijk is. Scroll daarna even snel door de oefening om een idee te krijgen van de aanpak en omvang. Beantwoord hieronder voor de oefeningen samen de volgende vragen. Zijn de opdrachten duidelijk? Zo neen, welke opdrachten zijn verwarrend en hoe kan het beter? Bereiken deze oefeningen hun doel? Met andere woorden: denk je dat een student die problemen heeft met het structureren en verwerken van een filosofische tekst via deze oefeningen deze vaardigheid verbetert? Indien niet, wat kan er beter? Zijn de modelantwoorden toereikend? Zo neen, wat ontbreekt er volgens jou? ALGEMEEN Je mag bij deze vragen meerdere antwoorden aanduiden. (1) Zou je deze oefeningen maken indien je moeilijkheden zou ondervinden met één van de besproken vaardigheden? Ja: Ze zijn een goed hulpmiddel. Ze sluiten aan bij de leerstof en zo sla ik twee vliegen in één klap. Ik ondervind indirecte voordelen ( indirect voordeel = via het verbeteren van de vaardigheden, zijn mijn examenresultaten gestegen). Andere reden Neen:

Ze bereiken hun doel niet (de oefeningen trainen de beoogde vaardigheden niet). Ze nemen te veel tijd in beslag. Ik heb geen internettoegang op kot/thuis. Andere reden.

(2) Zou je deze oefeningen maken om de leerstof van een bepaald vak te verwerken? Ja: Ze zijn een goed hulpmiddel. Ze oefenen een bepaalde vaardigheid en zo sla ik twee vliegen in één klap.


52

6. BIJLAGEN


BIJLAGE 8

Ik ondervind indirecte voordelen ( indirect voordeel = via het verbeteren van de vaardigheden en het actief bezig zijn met de leerstof, zijn mijn examenresultaten gestegen). Andere reden. Neen:

Ze bereiken hun doel niet. Ze nemen te veel tijd in beslag. Ik heb geen internettoegang op kot/thuis. Andere reden.

(3) Zou je deze oefeningen maken indien een docent je aanspoort tot het maken van oefeningen omdat hij/zij vindt dat er een aantal lacunes zijn in je vaardigheden? Ja: Ze zijn een goed hulpmiddel. Ze sluiten aan bij de leerstof en zo sla ik twee vliegen in één klap. De docent vraagt dit. Ik ondervind indirecte voordelen ( indirect voordeel = via het verbeteren van de vaardigheden, zijn mijn examenresultaten gestegen). Andere reden. Neen:

Ze bereiken hun doel niet. Ze nemen te veel tijd in beslag. Ik heb geen internettoegang op kot/thuis. Andere reden.

(4) Zou je deze oefeningen maken indien er punten aan toegekend zouden worden? Ja: Ze zijn een goed hulpmiddel. Ze sluiten aan bij de leerstof en zo sla ik twee vliegen in één klap. Ik verdien zo extra voordelen en mijn inspanning wordt op directe wijze ‘beloond’. Andere reden. Neen:

Ze bereiken hun doel niet. Ze nemen te veel tijd in beslag. Andere reden.

Geef kort aan welke andere redenen je eventueel hebt voor het al dan niet maken van de oefeningen. Heb je nog algemene opmerkingen of suggesties over de community of de oefeningen, dan kan je deze hieronder kwijt. Hartelijk dank voor je medewerking!


53



Bijlage 9 : Abstract gepubliceerd in het kader van de dag van de docent over het OOI project “Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden” Promotor prof. Gerd Van Riel, co-promotor prof. Bart Raymaekers, projectmedewerker Elke Van Nooten Katholieke Universiteit Leuven, Faculteit Wijsbegeerte Contactpersoon: Elke Van Nooten, HIW, Kardinaal Mercierplein 2 3000 Leuven, 016/326313, [email protected] Het OOI project beoogt het herbekijken van de samenhang en opbouw van de OLA’s betreffende wijsgerige vaardigheden, het opsporen en verhelpen van eventuele lacunes en het beter voorbereiden van de studenten op zelfstandig wetenschappelijk onderzoek, zodat studenten bij de aanvang van de BA-scriptie de vereiste wijsgerige vaardigheden voldoende beheersen. De belangrijkste taak is het ontwikkelen van didactische werkinstrumenten die gedurende het hele traject van de BA-opleiding on line ter beschikking kunnen worden gesteld aan de individuele student. Ons doel is didactisch optimale werkinstrumenten ontwikkelen, die elk een bepaalde wijsgerige vaardigheid aanleren of bijschaven. Daarom hebben wij ervoor gekozen eerst de eigenlijke oefeningen te ontwikkelen die voldoen aan de didactische en inhoudelijke eisen van de studenten en docenten, rekening houdend met een aantal zeer verschillende factoren. Na een grondige inventarisatie van de knelpunten bij docenten en studenten, is de creatieve fase van het ontwikkelen van de didactische werkinstrumenten van start gegaan. In totaal werden er 20 afzonderlijke oefeningen ontwikkeld. Zij vormen samen de eerste reeks oefeningen. Deze eerste reeks oefeningen is in papieren versie aan de promotor, de programmadirecteur, de leden van de onderwijscel en de monitoren ter evaluatie voorgelegd. Een gerichte vragenlijst, ingevuld door een representatieve groep van studenten, heeft een duidelijk beeld geschapen van welke oefeningen door hen positief werden ontvangen en aan welke oefeningen nog gesleuteld moest worden. Met de bovengenoemde informatie als leidraad werd de eerste reeks oefeningen grondig herwerkt en daarna geconverteerd naar QMP. Om de elektronische oefeningen te kunnen aanbieden aan de studenten werd op het elektronische leerplatform van Toledo de Community ‘Eigen-Wijs, individuele training wijsgerige vaardigheden’ opgestart, waar de studenten van de drie Ba jaren on line de oefeningen kunnen maken. Op basis van de resultaten van de enquête bij de studenten wordt momenteel een tweede reeks ontwikkeld. Deze bestaat uit enerzijds een aantal nieuwe oefeningen en anderzijds een aantal bestaande oefeningen die uitgebreid worden met betrekking tot het verschil in moeilijkheidsgraad en de mogelijkheid om eenzelfde vaardigheid te oefenen met materiaal van verschillende vakgebieden. De ontwikkelde oefeningen zijn nieuw, in die zin dat ze speciaal ontwikkeld zijn om een bepaalde wijsgerige vaardigheid aan te leren of bij te schaven. Het is eveneens uniek dat de oefeningen niet vakgebonden maar vakoverschrijdend zijn. Men kan de vorm waarin de oefeningen opgemaakt zijn toepassen op bijna alle vakinhouden die gegeven worden aan de faculteit Wijsbegeerte. Een aantal oefeningen is zelfs zo opgesteld dat ze ook kunnen ingevuld worden met materiaal betreffende vakken buiten het wijsgerige domein.


54



De Toledo-Community vormt een geconcentreerde en overzichtelijke bron van informatie voor alles aangaande wijsgerige vaardigheden. Deze site is ten eerste onafhankelijk van vakken, ten tweede gedurende de drie Ba jaren onafgebroken on line beschikbaar en ten derde toegankelijk voor alle doelgroepen. De faculteit Wijsbegeerte heeft een zeer divers onderwijsaanbod: het reguliere programma, het avondprogramma, de Propedeuse en de Filosofische Academie; en dus een zeer gevarieerd studentenpubliek. De community geeft aan al onze studenten, ongeacht hun voorkennis, de kans om hun wijsgerige vaardigheden te oefenen. De informatie verzameld in het kader van de inventarisering, kan als basis dienen voor een document aangaande de verschillende mogelijke werkwijzen voor tekst en werkcolleges. Dit document - dat een overzicht biedt van de verschillende mogelijke werkwijzen en hun voor- en nadelen - kan als leidraad en inspiratiebron voor (beginnende) docenten functioneren.


55

6. BIJLAGEN


BIJLAGE 10

Bijlage 10: Hand-out intervisie HAND-OUT Intervisie rond vaardigheden: presentatie OOI project “Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden” Doel OOI project: Het ontwikkelen van didactische werkinstrumenten voor de training van wijsgerige vaardigheden. Deze didactische werkinstrumenten moeten gedurende het hele traject van de BA-opleiding permanent ter beschikking staan voor de individuele student. Wat is er concreet gerealiseerd: - De community ‘Eigen-Wijs’ - 31 volledig nieuwe oefeningen - Verzameling van PDF documenten en interessante weblinks naar bijkomende informatie rond vaardigheden. 6 fases A. Inventarisatie en onderzoek

B. Ontwikkeling oefeningen reeks I C. Evaluatie oefeningen reeks I

D. Elektronische vormgeving reeks I + ontwikkeling community E. Testfase reeks I + ontwikkeling oefeningen reeks II F. Testfase oefeningen reeks II + evaluatie community

moeilijkheden Afwijzing idee Port-folio Zoektocht naar didactisch materiaal wijsgerige vaardigheden Geschikt inhoudelijk materiaal oefeningen Wisselend succes feedback docentenzijde Studenten overtuigen om deel te nemen aan de enquête Representativiteit van de groep Beperkingen QMP en beperkingen Toledo Probleem met ‘survey’ Naambekendheid Evaluatie community en reeks I online Probleem met data verzamelen Probleem met templates

3 oefeningen als voorbeeld Didactiek: oefening 12.1 Oplossing probleem QMP ~ tekst: oefening 3.5 Toepassing templates: oefening 9.5


56



Bijlage 11 : Bijdrage voor het “Wijsgerig Gezelschap” Wijsbegeerte en ICT: niet te rijmen? Het innovatieve project ‘Eigen-Wijs’ bewijst het tegendeel. Bij de aanvang van het vorige academiejaar is aan het HIW een nieuw project opgestart: ‘Eigen-Wijs: individuele training wijsgerige vaardigheden’. Dit project wil een antwoord bieden op een aantal verzuchtingen aangaande de training van wijsgerige vaardigheden in de Bachelor-opleiding. De laatste jaren is er een groeiende discrepantie tussen enerzijds wat er bij het begin van hun studies van de studenten verwacht wordt op vlak van vaardigheden en anderzijds wat de studenten meekrijgen uit het middelbaar onderwijs. Vooral het gebrek aan schrijfcultuur trekt steeds meer de aandacht. Deze discrepantie wordt grotendeels opgevangen in het curriculum van de eerste bachelor. Maar studenten die nood hebben aan bijkomende ondersteuning en de studenten die een niet-regulier studieprogramma volgen - zeg maar de avonden creditstudenten - vallen uit de boot. Om deze lacunes te verhelpen en alle studenten de kans te geven zich optimaal voor te bereiden op zelfstandig wetenschappelijk onderzoek en het schrijven van hun Bachelor-scriptie, worden er didactische werkinstrumenten ontwikkeld die specifiek de beoogde vaardigheden trainen. Als startpunt worden de wijsgerige vaardigheden onderverdeeld in de volgende categorieën: technische vaardigheden als refereren, citeren en bibliotheekgebruik, vormelijke vaardigheden als lees-, structureer en schrijfvaardigheden en inhoudelijke vaardigheden als argumentatie, inzicht en kritische zin. Hierna worden per onderverdeling een aantal oefeningen ontwikkeld die deze specifieke vaardigheden aanleren, toetsen en bijschaven. De oefeningen moeten onbeperkt en gedurende het hele traject van de Bachelor-opleiding ter beschikking kunnen worden gesteld aan de individuele student. Ook is het wenselijk dat de oefeningen, eens ze op punt staan, onafhankelijk van menselijke tussenkomst kunnen functioneren. Hier kruisen de wegen van de Wijsbegeerte en de ICT, Informatie en Communicatie Technologie, elkaar. Het elektronische leerplatform TOLEDO biedt de studenten de kans de oefeningen online te maken. De oefeningen zijn dus onbeperkt toegankelijk voor alle studenten, op voorwaarde dat ze een computer en internetverbinding hebben. De toetssoftware van de K.U.Leuven, Question Mark Perception (QMP), is ingezet om de oefeningen te automatiseren zonder dat de didactische kwaliteit uit het oog werd verloren. De ontwikkelde oefeningen zijn nieuw op twee manieren. Ten eerste zijn ze speciaal ontwikkeld om een bepaalde wijsgerige vaardigheid aan te leren of bij te schaven. Ten tweede worden ze in elektronische versie aangeboden aan de studenten. De Toledocommunity ‘Eigen-Wijs’ vormt een geconcentreerde en overzichtelijke bron van informatie voor alles aangaande wijsgerige vaardigheden en is voor de drie BA jaren onafgebroken online beschikbaar voor alle doelgroepen. Tijdens het eerste en tweede semester van het academiejaar 2006-2007 zijn de geautomatiseerde oefeningen (twee reeksen) en de Toledocommunity in gebruik genomen door de studenten. De resultaten tot nu toe zijn zeer positief en naar volgend academiejaar toe veelbelovend. De community en de oefeningen in QMP geven een duidelijk beeld hoe ICT het onderwijsaanbod kan ondersteunen en verruimen. Een mogelijke stiefmoederlijke behandeling van ICT in het wijsgerige domein is dan ook onterecht.


57

13]

Recommend Documents