12-daagse unieke reis Noorwegen 1 JUNI – 12 JUNI 2016 An, Lieve, Marijke en Wim. Op deze begeleide reis ontdekken we de hoogtepunten van Zuid- en NoordNoorwegen. We starten in het zuiden met een bezoek aan de fjorden, het hooggebergte en de gletsjers. Ontdekken parels van natuur, steden en staafkerken …. . Na een 5-daagse rondreis nemen we een vlucht van Oslo naar Kirkenes nabij de Russische grens en gaan we aan boord van één van de postschepen van Hurtigrutten: MS Midnatsol. Op de zuidelijke koers van Kirkenes naar Bergen wacht ons zes dagen lang een fascinerend programma op één van de mooiste natuurtonelen ter wereld. Wij komen op de geliefde eilanden van de Vesterålen en de Lofoten en varen door diverse fjorden.
HOOGTEPUNTEN + Fjorden - Jostedalsbreen gletsjer - Oslo en Bergen - De Noordkaap + Lofoten en Vesterålen - Hardangervidda – Vøringfossen waterval.
1
2
Noorwegen beknopt Officiële landstaal: Noors (Bokmål, Nynorsk) Samisch Hoofdstad: Oslo Provincies: 19 Regeringsvorm: Parlementaire constitutionele monarchie Staatsvorm: Gedecentraliseerde eenheidsstaat. Regeringsleider: Erna Solberg (conservatieve partij Høyre) Staatshoofd: Koning Harald V Religie: Lutheranisme Oppervlakte: 323.787 km² (5% water) Inwoners: ongeveer 5.150.000 Munteenheid: Noorse kroon (NOK) UTC: +1 (zomer +2) Nationale feestdag: 17 mei
3
DAG 1: 01.06.2016
Vlucht naar Oslo
In de voormiddag vliegen we met Scandinavian Airlines op een comfortabele manier van Brussel naar Oslo. We vertrekken met de autocar meteen richting woeste Noorse natuur. Langs de staafkerk van Torpo rijden we tot de voet van de Hardangervidda waar we logeren in het prachtige historische Dr. Holms Hotel. Overnachting in halfpension. Men kan meteen genieten van de spa- en welnessfaciliteiten. + Indien mogelijk (tijd en locatie): wandeling aan het meer Ustedalsfjorden. STAAFKERK TORPO - Deze kerk is de enige in Hallingdal die op haar oorspronkelijke plaats bewaard is gebleven. Ze behoort tot de oudste staafkerk en is waarschijnlijk rond 1150 gebouwd, volgens een runen inscriptie op een koorafsluiting moet de kerk door Torolf zijn gebouwd. De staafkerken behoren tot een rijke Europese bouwtraditie. In de rest van Europa werden de houten kerken steeds meer vervangen door stenen kerken, terwijl het verspreid bebouwde Noorwegen de staafkerkenbouw verder ontwikkelde. De staafkerk ontleent haar naam aan de constructie hoekpilaren of stolpen die rusten op een kader van dwarsbalken en in de top samengevoegd zijn tot een nieuw raamwerk. Er komt geen spijker aan te pas. In het tijdperk van ongeveer 1100 tot 1300 werden er in Noorwegen tegen de 1000 staafkerken gebouwd. Er zijn er op heden slechts 30 bewaard gebleven als vertegenwoordigers van de middeleeuwse houten kerken. NB. De Noorse staatskerk = Lutherse kerk. Doch is de Noorse samenleving doordrenkt van meer dan 1000 jaar Christendom. 4
HARDANGERVIDDA - De Hardangervidda in Noorwegen is de grootste hoogvlakte van Europa. Het is een natuurgebied van ongeveer 8000 km² en zich uitstrekt over delen van de provincies Hordaland, Telemark en Buskerud. Het centrale gedeelte ligt op een hoogte van 1200 - 1400 m. Aan de randen liggen bergtoppen die aan de noordkant oplopen tot bijna 1900 m , de Hardangerjøkulen. Een deel van het gebied, 3422 km², vormt sinds 1982 het nationaal park Hardangervidda. Daarmee is dit het grootste nationale park van Noorwegen. De hoogvlakte is het restant van een berggebied dat in de ijstijden door gletsjers is afgesleten. Aan die gletsjers dankt het gebied zijn huidige vorm met grote open vlaktes, rustieke meren en aan de rand hoge toppen. De hoogvlakte is (vrijwel) boomloos en het hele jaar door kunnen in de hogere gebieden sneeuwresten liggen. Behalve in de zomer ligt de hoogvlakte altijd bedekt door een dik pak sneeuw. De Hardangerjøkulen is met een oppervlakte van 73 km² de grootste gletsjer in het gebied. Deze ontstond 2000 – 3000 jaar geleden. In het westelijke deel van dit gebied valt de meeste neerslag. Daarom is hier een groot plantenrijkdom aanwezig. Het oostelijke deel is relatief droog. Op de Hardangervidda leeft de grootste groep wilde rendieren van Noorwegen, naar schatting 10.000. De berg Hårteigen, domineert de westzijde. Met een kabelbaan is het mogelijk naar de top van Gvepseborg te gaan. Op de vlakte zijn vele meren zoals: Møsvanet, Kalhovdfjord ……. Ook diverse toeristenhutten (turisthytte) zijn op deze vlakte te boeken.
5
DR. HOLMS HOTEL - Gelegen in Geilo, een stadje gelegen in de provincie Buskerud en behoort tot de gemeente Hol. Ligt aan het meer de Ustedalsfjorden. Geilo is vooral bekend als skigebied, met 39 pistes, 20 skiliften en zo’n 220 km aan langlaufpaden. De paralympische winterspelen van 1980 werden er gehouden. In de zomer is het een uitgangspunt voor de Hardangervidda en de Hardangerjøkulen. Het is gelegen in het Hallingdal, een dal met steile berghellingen aan weerskanten. Het centrum ligt op 800 m. boven zeeniveau, met het hoogste punt op 1178 m.
DAG 2: 02.06.2016
Gletsjers en fjorden
Vandaag staat de ruige Noorse natuur op het programma. We starten met een rit door een prachtige vallei en steken onze eerst fjord over: Sognefjord. Langs een groot bergmassief rijden we tot aan de Jostedalsbreen: de grootste gletsjer van het Europese vasteland. We bezoeken 2 gletsjertongen: Bøyanbreen en Briksdalbreen (uurtje stappen of facultatief met een jeep tot aan de voet van de gletsjer). Nadien rijden we langs het machtige Oldenvatnet tot Loen waar we verblijven in het unieke Alexandra Hotel met uitstekende wellnessfaciliteiten en culinair diner. SOGNEFJORD - Deze fjord is het langste fjordenstelsel van Noorwegen. Hij voert 206 km landinwaarts, van de eilanden in het westen tot Skjolden, aan de voet van Jotunheimen, in het oosten. De grootste diepte bedraagt 1308 m. Aan de zeekant loopt de fjord in een min of meer rechte lijn naar het plaatsje Balestrand om zich daarna in alle richtingen te vertakken. De 5 hoofdtakken lopen op hun beurt uit in lange zijarmen. Met name deze landinwaarts gelegen delen staan bekend om hun grote schoonheid: de Fjaerlandsfjord, Sogndalsfjord en Lustrafjord in het noorden, de Ardalsfjord in het oosten en de Lærdalsfjord, Aurlandsfjord en Nærofjord in het zuiden. Het landschap dat u hier aantreft, kan zich meten met het fraaiste natuurschoon ter wereld. JOSTEDALSBREEN - Is de grootste gletsjer op het Europese vasteland: 100 km lang en 15 km breed. Samen met de Jostefonn, die er ooit direct aan grensde, beslaat hij een gebied van 486 km². Het hoogste punt is Lodalskåpade (2083 m). Uitlopers van de ijskap dringen door tot in de dalen. In de 18de eeuw kwam het ijs zo laag dat het akkers verwoestte, maar naderhand heeft het zich teruggetrokken. Boyabreen is een zijarm van de Jostedalsbreen gletsjer. Deze gletsjertong is steil en er komen geregeld ijsverschuivingen voor. Het hoogste punt ligt boven de 1700 m en het laagste op ongeveer 300 m. 7
Briksdalbreen is ook een zijarm van de Jostedalsbreengletser. Komt uit in het gletsjermeer Briksdalsbrevanet dat 346 m boven zeeniveau ligt. De afgelopen tijd is de gletsjer geslonken. In de laatste jaren kwam hij dichter en daarna weer verder van het meer.
OLDEVANET- Het is een meer gelegen in de gemeente Stryn in de provincie Sogn og Fjordane. Gelegen in de vallei van de Oldedalen. Het meer heeft een oppervlakte van 7,9 km² en een lengte van ongeveer 12 km. Van hieruit begint de rivier Oldeelva, die loopt tot Innvikfjorden, een tak van de Nordfjord, de zesde langste fjord van Noorwegen.
8
ALEXANDRA HOTEL - Gelegen in Loen, in de provincie Sogn og Fjordane, in de gemeente Stryn (regio Nordfjord). Ligt aan het einde van de Nordfjord en bij het meer Lovatnet, ten zuiden van dit meer ligt Kjenndalsbreen, een zijarm van de Nordfjord. In Loen staan enkele van de oudste boerderijen van Noorwegen. Een groot deel van de vallei van Loen werd verwoest door twee vloedgolven die werden veroorzaakt door een rotslawine in het Lovatnetmeer (15 januari 1905 – 13 september 1936). De golven verwoestten grote delen van de bebouwing. Ook de vegetatie werd zwaar beschadigd en meegesleurd. Bij de rampen kwamen in totaal 136 mensen om. Sindsdien is het nog weinig bewoond.
9
DAG 3: 03.06.2016
Fjordendag
Een niet te missen natuurtafereel in Noorwegen zijn natuurlijk de fjorden. De mooiste fjord van dit land is ontegensprekelijk de Geirangerfjord. Staat op de werelderfgoedlijst van de Unesco. We varen de fjord af van Hellesylt tot Geiranger. Nadien gaat het helemaal omhoog tot het unieke uitzicht op Dalsnibba, om vervolgens af te zakken naar het hooggebergte waar we verblijven in het Wadahl hotel: mooi gelegen berghotel nabij de Peer Gyntveien. GEIRANGERFJORD - Het landinwaartse deel van de Storfjord splitst zich in de noordelijke Tafjord en de zuidelijke Geirangerfjord, twee van de bekendste in het land. Deze laatste wordt wel de parel van de Noorse fjorden genoemd. De 16 km lange fjord is echt een modelfjord: heldergroen water kronkelt tussen hoge bergen door naar het dorp Geiranger en overal tegen de hellingen liggen boerderijen en watervallen. We varen de fjord af van Hellesylt tot Geiranger. DALSNIBBA - Het is een berg van 1476 m gelegen in de provincie Møre og Romsdal. Vanuit Geiranger klimmen we zuidwaarts. Ook in de zomer is deze berg regelmatig bedekt met sneeuw. Laat ons genieten van het beloofde unieke zicht. WADAHL HOTEL - Mooi berghotel gelegen in Gålå, een dorp en skigebied in de gemeente Sør-Fron. Het heeft 15 km skipistes en 230 km langlaufloipes. Gelegen aan het meer Gålåvatnet. Hopelijk tijd voor een wandeling. Gelegen nabij de Peer Gyntveien (= weg). Een 60 km lange toeristische weg, vernoemd naar Peer Gynt. Dit is een toneelstuk geschreven door Ibsen, op muziek gezet door Grieg. In opdracht van de Noorse regering had Ibsen een reis gemaakt door de Ronde Bergen (hooggebergte met 10 toppen boven de 2000 m) om daar verhalen van het volk op te tekenen. In het dorp Vinstra schreef hij de avonturen van de historische Peer Gynt uit de mond van de bergbewoners. Daar is ook het graf van Peer Gynt. Het hoofdthema van het verhaal is de al of niet opzettelijke verwarring van leugen en waarheid door Peer. 10
11
12
DAG 4: 04.06.2016
Lillehammer - Oslo
We starten deze dag nabij de Peer Gyntveien en gaan verder langs het rijk van de rendieren en de elanden. Langs Lillehammer rijden we naar Oslo waar we verblijven nabij de Holmenkollen-skischans in het prachtige Holmenkollen Park Hotel. In de namiddag bezoeken we onder leiding van onze gids het Vigelandpark
VIGELANDPARK - Het bizarre beeldenpark van Gustav Vigeland, is niet alleen de populairste bezienswaardigheid van Oslo, maar ook ’s werelds grootste beeldenpark van één enkele artiest: een collectie van 212 stenen, bronzen en gietijzeren beelden. Twintig jaar lang werkte Gustav ( 1869 – 1943 ) aan een openluchttentoonstelling in de achtertuin van zijn woonhuis en atelier in Frogner, een wijk in Oslo. Het werd een compleet beeldenpark. Hij maakte niet alleen alle beelden zelf, hij ontwierp ook het park, inclusief de tuinarchitectuur, bruggen, fonteinen en hekken. Hij 13
heeft het park zelf nooit in volle glorie kunnen aanschouwen: het merendeel van de beelden is pas geplaatst in 1950, 7 jaar na zijn dood. ‘Sinnataggen‘ (Kleine Driftkop), een jongetje dat driftig op de grond stampt is het meest geliefde beeldje in het park. Het is zo geliefd dat zijn handjes en voetjes zijn gaan glimmen doordat iedereen die ermee op de foto gaat ze aanraakt. ‘Livshjulet‘ (Levenswiel), een vicieuze cirkel van in elkaar verstrengelde mensen van drie meter doorsnee. ‘Monolitten‘ (Monoliet), een 14 meter hoge zuil op het hoogste punt in het park. Een monsterproductie waaraan onder supervisie van Vigeland 3 steenhouwers 14 jaar lang elke dag werkten. Gehouwen uit één blok massief graniet lijken de 121 figuren over elkaar hemelwaarts te klauteren, als metafoor voor het verlangen van de mens naar het goddelijke en spirituele. HOLMENKOLLEN PARK HOTEL Dit traditionele hotel dateert uit 1894 en biedt een panoramisch uitzicht op Oslo en het Oslofjord. Dit is een 107 km lange fjord in het Zuidoosten van Noorwegen. Loopt in noordzuidrichting van de monding in het Skagerrak (gedeelte van de Noordzee, dat wordt begrensd door Denemarken in het zuiden, Noorwegen in het noorden en Zweden in het oosten) bij Færder in het zuiden tot Oslo bij de kop. Tegenwoordig is de regio rond de Oslofjord het dichtbevolkte gedeelte van Noorwegen. Ook 40% van de werkgelegenheid bevindt zich hier. Het is ook belangrijk als recreatiegebied dicht bij huis, zowel te land als te water. En ook een belangrijke en drukke route voor vracht- en passagiersschepen. 14
DAG 5: 05.06.2016
Vlucht naar Kirkenes
In de voormiddag bezoeken we Oslo met een stadsrondrit en vervolgens rijden we naar Bygdøy voor een bezoek aan het museum-eiland. We kunnen kiezen uit een aantal musea (facultatief): het Vikingmuseum, het Folkemuseum, Museum van Kontiki … . In de namiddag vertrekken we naar Gardermoen luchthaven voor een vlucht naar Kirkenes waar we verblijven in het nieuwe en mooi gelegen Thon Hotel. OSLO - Oslo is de hoofdstad en grootste stad van Noorwegen. Heeft circa 650.000 inwoners en is gelegen in het zuidoosten van het land, aan het begin van de Oslofjord. Het heeft zijn naam in de loop van de geschiedenis verscheidene malen veranderd – van Oslo in Christiania en daarna in Kristiania. In 1925 nam de hoofdstad zijn oorspronkelijke naam weer aan, Oslo. De stad heeft een onovertroffen ligging. Binnen zijn grenzen is het mogelijk om in de zomer in de Oslofjord te zwemmen en in de winter op de goed onderhouden skipaden te skiën. In het centrum van Oslo bevinden zich musea, een koninklijk paleis, parken en openbare instituten, die alle te voet zijn te bereiken. De haven wordt bewaakt door een 14de eeuws kasteel. Er zijn vele winkels en in de zomer zetten de cafés stoelen buiten. De meeste attracties, op die op Bygdøy na, liggen op loopafstand van het centrum. ‘Akershus Festning’: Zevenhonderd jaar lang hield dit fort de wacht over Oslo om de stad te beschermen tegen pogingen om vanaf zee binnen te vallen. Het slot (kasteel) ligt spectaculair op een heuvel aan de kop van de Oslofjord. Koning Håkon V begon in 1229 met de bouw ervan, sindsdien hebben de fortificaties
15
talloze verbeteringen en reconstructies ondergaan. Een van de meest glorieuze momenten van het fort was het weerstaan van de belegering door de Zweedse koning Karl XII in 1716. In de 19de eeuw verloor het fort aan strategisch belang en werd het een bestuurlijk centrum voor het leger. Nu omvat het een keur aan historische gebouwen, musea en defensie-installaties. En wordt ook gebruikt voor officiële evenementen. ‘Rådhuset’: Het stadhuis van Oslo is ontworpen door Arnstein Arneberg en Magnus Poulsson. Zij wonnen de ontwerpwedstrijd die in 1918 was uitgeschreven. Het stadhuis is geopend in 1950 geopend ter ere van de 900ste verjaardag van de stad. Het interieur is versierd door diverse kunstenaars. In de Rådhushallen wordt elk jaar de ceremonie gehouden voor de uitreiking van de Nobelprijs voor de vrede. ‘Karl Johans Gate’: vernoemd naar Koning Karl Johan, is de hoofdstraat van Oslo. Het verbindt het treinstation met het koninklijk paleis in bijna één rechte lijn. Langs deze straat staat ook het Noorse parlement (het Storting) en de monumentale Domkirke. De huidige hoofdstraat is samengesteld uit diverse oude straten. Het oostelijk deel was onderdeel van de oorspronkelijke stad die door koning Christiaan IV was ontworpen. Het westelijk deel werd pas gebouwd na de bouw van het koninklijk paleis. Na de bouw van het Noors parlement werd de straat één geheel en vernoemd naar Karl Johan. Het is ook de belangrijkste winkelstraat. ‘Koninklijk Paleis van Oslo’ : het Slottet (koninklijk paleis) werd gebouwd in de eerste helft van de 19de eeuw als Noorse verblijfplaats voor de Noors-Zweedse koning Karl III en doet momenteel dienst als woning van de huidige Noorse
koning Harald V van Noorwegen. Het is ontworpen door de Deense architect Hans Ditlev Franciscus Linstow. De bouw heeft bijna 25 jaar in beslag genomen (1825 – 1849). ‘Gamlebyen’: dit stukje Oslo bevindt zich net ten oosten van het huidige stadscentrum. Hier bevinden zich nog resten van middeleeuwse kerkgebouwen in Middelalderparken. Even verderop ligt het Oslo Hospital (gesticht in 1538) met daar een in 1290 gesticht Franciscanenklooster. Van dit geheel zijn nog een kerkgebouw uit 1796 en een aangrenzend bouwwerk uit 1734 bewaard gebleven. BYGDØY - Ook museum-eiland genoemd. Het binnenste gedeelte van de Oslofjord, gelegen vlak bij het centrum van Oslo. Bygdøy betekent ‘ het bewoonde eiland ‘, en het was tot eind 19de eeuw, toen de baai tussen Frognerkilen en Bestumkilen werd volgestort, ook daadwerkelijk een eiland. Het is één van Noorwegens exclusiefste woonwijken en een populaire toeristenbestemming. In Bygdøy ligt een selecte groep musea die samen de geschiedenis van Noorse cultuur, natie, zeevaarttraditie en ontdekkingsreizen tot onderwerp hebben. Tussen de musea loopt een bewegwijzerde wandelroute. Kongsgården beslaat de helft van het eiland en wordt beheerd als een boerderij. De verbondenheid van de regio met de vorsten stamt uit de 16de eeuw, toen de Deens-Noorse koningen hier kwamen jagen. Een groot deel van dit ‘ eiland ‘ is nog altijd bebost. Er liggen weiden en parken, met een rijkdom aan plantensoorten. Enkele van Oslo’s populairste stranden, waaronder Huk en Paradisbukta liggen op Bygdøy.
KIRKENES - Aan de kop van de Bøkfjord, is de grootste stad van OostFinmark (Finmark = provincie Noorwegen) en voor ons het beginpunt van onze Hurtigruten tocht. IJzererts was de grondslag van de plaatselijke economie. Toen de stad in 1944 werd verwoest door de Duitsers, vluchtten de 2000 inwoners naar de mijngangen. De mijnen sloten in 1996, maar hun erfenis is nog volop zichtbaar. Bij Bjønevatn, ten zuiden van de stad, heeft de open mijnbouw een enorme krater gecreëerd, die 70 m onder zeeniveau ligt. In Kirkenes bevinden we ons op dezelfde lengtegraad als St.Petersburg, Caïro en Istanbul, slechts enkele minuten verwijderd van de Russische grens. THON HOTEL - Het hotel ligt aan de kaai in het centrum met zicht op de fjord.
18
DAG 6: 06.06.2016
De Hurtigruten
Tijd om in te schepen aan boord van de de Hurtigruten in Kirkenes. In de late namiddag legt het schip aan in Vardø, de meest oostelijke haven van Noorwegen. Dan gaat het verder langs het schiereiland Varanger naar Båtsfjord, voordat ’s avonds Berlevåg wordt aangedaan. DE HURTIGRUTEN - ‘De mooiste zeereis ter wereld’ genoemd. Eind 19de eeuw vatte kapitein Richard With van de Vesteraalse Dampskibsselskab het plan op een expresdienst langs de kust te beginnen. Bijna niemand geloofde dat zo’n lijndienst het gehele jaar door mogelijk was, en zeker niet tijdens de donkere wintermaanden. De zeer verraderlijke Noorse kust was immers slecht in kaart gebracht. Niettemin sloot With in mei 1893 een contract met de regering. Aanvankelijk voeren de schepen in de zomer eenmaal per week op negen havens tussen Trondheim en Hammerfest (noord-zuid). ’s Winters ging de boot niet verder dan Tromsø. De kustexpres bleek al snel van levensbelang voor gemeenschappen aan de route. Tegenwoordig varen er twaalf schepen van twee rederijen dagelijks in noordelijke en zuidelijke (= wij) richting. VARDØ - In de enige Noorse stad die in de arctische klimaatzone (in de winter beneden de 0°C en in de zomer gemiddeld beneden de + 15°C) ligt, staat de noordelijkste vesting van de wereld. De stad werd in het begin van de 14de eeuw een bastion tegen invallers uit het oosten, nadat koning Håkon V er een vesting liet bouwen. De Vårdohus festning werd in 1738 in stervorm, met verschansingen van aarde en turf, acht kanonnen en een mortier herbouwd. Er worden rondleidingen gegeven in de vertrekken van de commandant, de oude depots en de barakken. 19
Vier koningen hebben hun naam gezet op een balk uit de oorspronkelijke vesting. Vardø is sinds 1982 via een tunnel verbonden met het vasteland. Vardø is ook de stad van de heksen. In de 17de eeuw stierven hier 80 vrouwen op de brandstapel, omdat ze zogenaamd een rendez-vous hadden gehad met de duivel. VARANGER - In het Noors: Varangerhalvøya, is een schiereiland in het uiterste noorden van Noorwegen. Het behoort tot de meest noordelijke bewoonde gebieden van de wereld. Het is 3300 km² groot. Ligt op 80 km van de grens met Rusland. In het noorden ligt de Barentszzee, in het zuidoosten de Varangerfjord en in het noordwesten de Tanafjord. Het hoogste punt is Falkefjell (548 m). BÅTSFJORD - Gemeente in Finnmarken. Telt ongeveer 2500 inwoners. Het is een vissersplaats in het noorden van het Varanger schiereiland. Bezit de modernste visverwerkingsinstallaties van Noorwegen. In de Båtsfjord kirke ziet men één van de grootste glasschilderijen van Noord-Europa. BERLEVÅG - Ook een visserplaats, gelegen in het noordwesten van het schiereiland met uitzicht op de indrukwekkende Barentszzee. Er zijn twee nederzettingen in de gemeente, Berlevåg (vissershaven) met ongeveer 1100 inwoners en Kongsfjord (vissersdorp) met ongeveer 30 inwoners.
20
DAG 7: 07.06.2016
Hammerfest en Tromso /
In Hammerfest herinnert de in 1854 opgerichte Meridiaanzuil aan de eerste exacte meting van de aardbol. ’s Werelds meest noordelijke stad had overigens de primeur met het aanleggen van elektrische verlichting in de straat en in de huizen. Tegen middernacht legt het schip aan in Tromsø. Onze excursies: Ontbijt aan de Noordkaap en Middernachtconcert in de IJszeekathedraal in Tromsø. Bezoek mogelijk aan één van de vele gemoedelijke kroegjes in de stad Tromsø, om het hier gebrouwen, smakelijke Arctic bier te proeven. HAMMERFEST - De ijsbeer in het stadswapen herinnert aan de tijd dat Hammerfest een centrum van pelsjacht was. In de 9de eeuw lag er al een nederzetting, in 1789 kreeg Hammerfest stadsrechten. De noordelijkste stad ter wereld ligt op 70°39’48”” noorderbreedte zoals te lezen op de meridiaanzuil. Deze zuil is opgericht in de 19de eeuw ter ere van de eerste internationale landmeting.. De stad heeft verschillende rampen doorstaan. Zo werd hij in 1856 verwoest door een orkaan en in WO II in de as gelegd. Met ware pioniersgeest werd hij steeds heropgebouwd. In 1890 kreeg deze stad als één van de eerste elektrische straatverlichting. De kerk heeft geen altaar, maar een achterwand met een monumentaal abstract schilderij in warme kleuren. Bezoekers van de stad beklimmen graag de stadsberg Salen, waar men een prachtig uitzicht heeft op de stad en de omringende eilanden. De middernachtzon , die hier schijnt van 13 mei tot 29 juli, ziet men alleen vanaf de bergen ten noorden van de stad. TROMSØ - Hoewel deze stad ver in het noorden ligt en het er meerdere maanden per jaar donker is, kreeg ze rond 1900 van een Fransman de titel ‘Parijs van het Noorden’. De oorzaak lag bij de rijke kooplui, die zich in de 19de eeuw op hun buitenlandse reizen lieten beïnvloeden door de continentale levensstijl. Zo werd een gewone straat een boulevard, waarover slanke dames flaneerden, gekleed in de nieuwste mode. In geen enkele andere stad in Noord-Noorwegen waren en zijn er bovendien zoveel restaurants en cafés als in deze noordelijkste universiteitsstad van de wereld. 21
22
23
24
Het centrum bevindt zich op een eiland in de drukke Tromsøysund. In de vroege Vikingtijd lag hier een grote hoeve, rond 1250 werd er de eerste kerk gebouwd. In de Hanzetijd bloeide de handel op, waarna Tromsø in 1794 officieel een marktstad werd. Vanaf de jaren twintig van de 19de eeuw groeide de stad uit tot een drukke haven voor de zeevaart in de Noordelijke IJszee. De poolexpedities van Nansen en Amundsen begonnen hier. Bezienswaardigheden: - ‘Polarmuseet’: Poolmuseum, aanwezigheid van interessante tentoonstellingen over de poolreizigers en de jacht in de poolgebieden. - ‘Tromsø Museum’: gelegen in het Volkspark en geeft informatie over natuurkundige en culturele geschiedenis van Noord-Noorwegen . - ‘De Ishavskathedralen’: verder meer uitleg hierover. ONTBIJT AAN DE NOORDKAAP - Tijdens deze excursie gaan we genieten van de immense Noordkaap en grote delen van West Finnmark. Het Noordkaapplateau steekt 307 m uit boven de kolkende Arctische Oceaan. Deze ervaring is blijkbaar zo uniek dat men er met plezier vroeg voor opstaat. Op het uiterste topje van Europa gaan we genieten van een hartig ontbijt en kijken we naar een 180° panoramische film over de Noordkaap – regio tijdens de 4 seizoenen. Op de terugweg, houden we een korte stop bij een Samen familie. Vervolgens rijden we verder zuidwaarts richting Hammerfest, langs de machtige Porsangerfjord. Duur: 6u00 – 12u10 Van boord: Honningsvåg Terug aan boord: Hammerfest ‘Noordkaap’: deze 307 m hoge rots kreeg zijn naam van de Engelse zeevaarder 25
Richard Cancellor, die in 1553 naar de noordoostpassage zocht. De Noordkaaphal, die uitgehouwen is in de berg, bevindt zich op 71°10’21” noorderbreedte. Hier kan men door het panoramavenster de prachtige middernachtzon bewonderen, die hierboven van 11 mei – 31 juli te zien is (zonder mistbanken). ‘Samen’: of Sami zijn een van oorsprong nomadisch volk dat het Noord-Europese Lapland bewoond. Wonen zowel in Noorwegen ( grootste groep ), Zweden, Finland en Rusland. Een deel van de Samen leefde traditioneel als nomaden die rendierkudden volgden in hun jaarlijkse voedseltrek. Deze dieren leverden de Samen melk, vlees en huiden. Bovendien deden ze dienst als trekdier voor de slede, het vervoermiddel bij uitstek in dit gebied. Andere Samen leefden traditioneel van de visserij, met name aan de Noorse kust. Ook de jacht was een belangrijke bezigheid. De nomadische Samen woonden in tenten ( lavvu ) die gemakkelijk af te breken en te vervoeren waren. Alleen in de winter bleven
de Samen en de rendieren op één plaats. In plaats van tenten leefden ze dan in lage koepelvormige hutten, die met aarde bedekt werden om ze tegen de strenge vrieskou te beschermen. Verder naar het zuiden bestond de traditionele behuizing uit vierkante houten hutten. Vanaf de 17de eeuw is de levenswijze van de Samen sterk veranderd. Slechts een klein percentage voert nog een nomadisch bestaan, en dan doorgaans nog slechts een deel van het jaar. De meeste Samen hebben zich als visser, landbouwer of zelfstandige ondernemer gevestigd. Hun leven verschilt tegenwoordig in weinig opzichten van dat van de andere Skandinaviërs. De traditionele kleurige kleding wordt meer en meer tot de folklore gerekend, evenals de traditionele muziek, de zogenaamde joik. ‘Porsangerfjord’: 123 km lange fjord in de provincie Finnmarken in het uiterste noorden van het land. Qua lengte de vierde langste van Noorwegen. MIDDERNACHTCONCERT IN DE IJSZEEKATHEDRAAL - Geen mooiere manier om de Arctische kathedraal van Tromsø te bewonderen, dan tijdens een middernachtconcert. Terwijl het kaarslicht de kerk verlicht, wordt dit unieke gebouw gevuld met de mooiste klanken. Prachtige Noorse volksliederen, krachtige klassieke stukken en kerkelijke gezangen weerklinken in deze kerk. De schitterende akoestiek staat garant voor een ongelooflijke muzikale ervaring. Kortom, een ideale manier om de dag in schoonheid af te ronden. Duur: 24u00 – 01u15 / Van boord: Tromsø / Aan boord: Tromsø ‘IJszeekathedraal’: de moderne in 1965 gewijde Ishavskatedralen is ontworpen door Jan Inge Hovig en uitgevoerd in beton. Bevindt zich aan het eind van de indrukwekkende, 43 m hoge Tromsøbrug. Het is een must voor liefhebbers van de moderne architectuur. De vorm van het dak symboliseert het noorderlicht, dat verlichting brengt tijdens de donkere wintermaanden. De oostwand wordt in beslag genomen door een enorm, driehoekig glas-in-loodraam van 23 m hoog, dat in 1972 door Victor Sparre werd vervaardigd. Het uit 86 panelen bestaande mozaïek verbeeldt de Wederkomst van Christus. ARCTIC BIER - “Hopelijk kunnen we het eens proeven ....” 27
28
DAG 8: 08.06.2016
VesterAlen en Lofoten
Welkom op de eilandengroepen Vesterålen en Lofoten. Het uitzicht op de zee-engte Risøyrenna en de tocht door de Raftsund behoren tot de mooiste momenten van de reis met de Hurtigruten. Bij goed weer maakt het schip een extra tocht door de extreem smalle Trollfjord met links en rechts hoog oprijzende rotswanden. In Stokmarknes, de voormalige startplaats van de Hurtigruten, bevindt zich tegenwoordig het Hurtigrutenmuseum. Terwijl het schip Svolvær, de hoofdplaats op de Lofoten, en tenslotte Stamsund aandoet, trekken de majestueuze bergen van de Lofotenwand voorbij. Tegen de avond verlaten we de eilandengroep en wordt koers gezet naar het vasteland. Onze excursies: Eilandenwereld Vesterålen en Zeearendsafari (onder voorbehoud)
29
VESTERÅLEN EN DE LOFOTEN - De eilandengroep Lofoten vormt met de Vesterålen archipel een lange keten eilanden van vulkanische oorsprong. De scherp gekartelde bergpieken, het sappige groen van de weiden en de kleurrijke vissersdorpen vormen het mooiste beeld dat Noorwegen zijn bezoekers kan aanbieden. De Lofoten bestaan uit zes grote en een hele boel kleinere eilanden. Tegen een achtergrond van karen, holten en pieken tekenen zich fjorden, veengronden, boerderijen, stadjes en vissersdorpen af. Moskenesøya is het zuidelijkste van de grotere eilanden. Tussen Moskenesøya en het afgelegen Skomvær ligt een 60 km lange reeks steile kliffen, nyker, waar vogels broeden. De Vesterålen, ten noordoosten van de archipel, delen de eilanden Hadseløya met de Lofoten, en omvatten nog drie andere grote eilanden: Langøya, Andøya en Hinnøya.
30
RISØYRENNA - Oorspronkelijk was dit kanaal een ondiepe baai tussen de Vesteraalse eilandjes Andøya en Hinnøya en bij laag tij door de bevolking te paard werd overgestoken. Op vraag van Richard With (stichter van de Hurtigruten lijn) werd dit door diverse uitdiepingen omgevormd tot een kanaal, zodat zijn schepen er konden doorvaren. Officiële opening had plaats op 26 juni 1922, door het Hurtigruten schip Finnmarken gevolgd door een konvooi van 400 boten, met aan boord diverse Noorse gezagdragers. RAFTSUNDET - Het is een nauwe zeestraat bij de Lofoten, die de eilandjes Hinnøya en Austvågøya van elkaar scheidt. Over de zeestraat ligt de Raftsundetbrug, die beide eilandjes met elkaar verbindt. TROLLFJORD - Zeer populair op de Lofoten. Deze fjord is op sommige stukken erg nauw. Een cruise kan per grote boot, maar ook met een zodiac. Een tocht op het water laat de Lofoten in zijn volle glorie zien. En je ziet ook zeearenden die hier veelvuldig leven. De beste tijd om hier door te varen is vroeg in de ochtend (vaak opklaringen) of aan het einde van de dag (vaak licht het best). STAMSUND - Eén van de grootste en aardigste vissersdorpen op de westelijke Lofoten. SVOLVÆR - Gelegen op het eilandje Austvågsøya, wordt sinds heel lang beschouwd als de hoofdstad van de Lofoten, maar het levendige stadje kreeg pas in 1996 de stadsstatus. Het kent goede verbindingen en is dan ook een belangrijke toegangspoort voor het toerisme. De plaatselijke economie steunt op zeevis. In maart en april trekken de kabeljauw naar de Vestfjord om daar kuit te schieten; de vissersboten volgen in hun kielzog. Dit stadje trekt van oudsher veel kunstenaars. De 569 m hoge Svolværgeita met zijn twee ‘horens’ is het opvallendste kenmerk van de stad. EILANDENWERELD VESTERÅLEN - Een echte klassieker in het Hurtigruten programma. Deze excursie van Harstad naar Sortland, is een perfecte mix van geschiedenis, prachtige landschappen en adembenemende bezienswaardigheden. 32
We starten met een korte sightseeing tour door de straten van Harstad, voor we verder rijden naar het schiereiland Trondenes. Daar bezoeken we de witte kerk, een belangrijk cultureel erfgoed uit de late middeleeuwen. We bevinden ons hier op historische bodem in het Trondenes Historical Centre. We bezoeken er een spannende tentoonstelling over de regio doorheen de geschiedenis; compleet met geluiden, geuren en originele objecten. Vanaf het tijdperk van de Vikingen, over de Middeleeuwen tot het heden. Dan rijdt de bus met ons door Hinnøya eiland, waarbij we genieten van het uitzicht op de prachtige fjorden, steile bergen en grote vruchtbare landbouwgebieden. We steken de Gullesfjord over met de veerboot. Waarbij we de kans hebben om te genieten van een warme drank of van versgebakken stukje taart. Rijden verder langs de Sigerfjord tot Sortland, waar we opnieuw aan boord gaan van de Hurtigruten. Duur: 8u15- 12u45 / Van boord: Harstad / Aan boord: Sortland ‘Harstad’: de belangrijkste plaats van het eiland Hinnøya (grootste eiland van de Vesterålen), kwam omstreeks 1870 tot ontwikkeling dankzij de rijke haringstand. Rond midzomernacht vindt hier het festival van de Noord-Noorse cultuur plaats. ‘Sortland’: gemeente gelegen op het eiland Langøya. ‘Sigerfjord’: een plaats (bewoonde nederzetting) in Sortland. ‘Trondenes’: de stenen witte kerk daterend uit circa 1250, was de belangrijkste rooms – katholieke kerk van Noord-Noorwegen. Ze bevindt zich op de plaats waar ten tijde van de Vikingen recht werd gesproken en het parlement bijeenkwam. De oorspronkelijke kerk werd vermoedelijk uit hout opgetrokken. Achter de kerk
bevindt zich op een heuvel het Adolfkanon. Tijdens WO II bouwden de nazi’s hier een kustfort. Dit kanon, het laatste dat overgebleven is vier moest dienen om de scheepvaart te controleren. ZEEAREND SAFARI - Net ten noorden van de Trollfjord bevindt zich het rijk van de zeearend. Een kleiner schip ligt klaar om ons mee te nemen voor een close-up van de koning onder de vogels. We varen nog even in het kielzog van het Hurtigruten schip doorheen de uiterst smalle fjord, een spectaculair zicht. De zeearend safari begint pas echt, wanneer we de fjord uitvaren en de meeuwen de vis zo uit uw handen komen eten. We varen nu door een smalle zeeweg geflankeerd door een reeks steile bergen (fototoestel bij de hand !!). Het duurt niet lang alvorens de zeearend zijn deel van het banket komt opeisen. We laten deze prachtige, zeldzame roofvogels eerst even cirkelen rond de boot. Nadien gooien we vis in de zee, aan hen om ernaar te duiken en hun buit te verzamelen. Dit schouwspel is zo dichtbij, zo wild en zeldzaam. Duur: 16u30-18u25 / Van boord: Svolvær / Aan boord: Svolvær
34
DAG 9: 09.06.2016
Poolcirkel, Zeven Zusters
Het is de moeite waard om ditmaal zeker vroeg op te staan: we passeren de kleurrijke coulissen van de vruchtbare Helgelandoevers en de Poolcirkel. Een afwisselend landschap met talrijke eilanden, bergen en watervallen volgt: de bergketen de Zeven Zusters, de waterval Bruidssluier en het uit sagen bekende rotseiland Torghatten, dat op een hoogte van 160m een 40m groot gat vertoont. HELGELAND - Helgeland is het zuidelijkste deel van Noord-Noorwegen, het ligt onder de poolcirkel. Telt ongeveer 80 000 inwoners. De grootste steden (relatief in dit deel van Noorwegen) zijn Brønnøysund, Mosjøen, Sandnessjøen en Rana. Bekend is vooral de Svartisen gletsjer, de laagst gelegen gletsjer van het Europese vasteland. De kust van Helgeland heeft iets mystieks en staat bekend om de culturele erfenissen. ‘Svartisen gletsjer’: het zwarte ijs, is een overkoepelende term voor twee gletsjers (Vestre Svartisen en Østre Svartisen). Het laagste punt ligt maar 20 m boven zeeniveau. De gletsjers lopen door tot aan de fjorden. Verschillende armen (ijstongen) lopen naar beneden. De mooiste is de Engenbreen, bij de Holandsfjord. POOLCIRKEL -We hebben het hier uiteraard over de Noordpoolcirkel (66°30’ noorderbreedte). Loopt voor grote delen over het land. Van het noordelijkste punt van IJsland, over Noorwegen, Zweden, Finland en dan in Rusland door Kola en Siberië. Op het Noord-Amerikaanse continent loopt de cirkel over Alaska, Canada 35
en Groenland. In principe ligt boven deze cirkel het gebied waar de zon gedurende een aantal nachten rond 21 juni niet meer onder gaat, de zgn. middernachtzon. Hoe meer noordelijker, hoe meer nachten het betreft. ZEVEN ZUSTERS - De bergketen Suv Søstre strekt zich dwars over het eiland Alsten, bestaande uit zeven spitse bergen tussen 910 en 1072 m hoogte. Ervaren wandelaars kunnen via gemarkeerde routes de 7 toppen bereiken. Op iedere top ligt een boek waar bezoekers hun naam in kunnen vermelden. Wie alle zeven pieken heeft kunnen beklimmen kan bij de toeristische dienst een certificaat ophalen. BRUIDSSLUIER - De bruidssluier (Brudesløret) is één van de watervallen van de Geirangerfjord (gekend van onze zuidelijke trip). Andere bekende watervallen zijn de zeven zusters (De Syv Søstrene) en de vrijer (Friaren). De zeven zusters watervallen liggen ongeveer 6,5 km ten westen van het dorp Geiranger en bestaan uit zeven afzonderlijke stromen die doen denken aan de lange haren van zeven jonge vrouwen. In de legende dansen de zeven zusters de berg af terwijl de vrijer aan de overkant van de fjord, met hen flirt. De bruidssluier waterval heeft zijn naam te danken aan het water dat als er zonlicht op valt doet denken aan een dunne sluier.
TORGHATTEN - Een berg ten zuiden van Brønnøysund op het Torget eiland, bekend om zijn karakteristieke vorm. In het midden een gigantisch gat (L=160 m, B=12 à 15 m, H= 25 à 30 m). Als men de berg zou beklimmen, is er nog geen gat te bespeuren. Pas na 25 min beklimming kan men door dit immens grote gat wandelen. Men kijkt dwars door de berg heen, dit is adembenemend. Eens aan de andere kant aangekomen kan men de handtekeningen van de Noorse Koningen bekijken, die hier allemaal een bezoek hebben gebracht. Oscar, Olav en Harald, allemaal hebben ze hun naam in goud in de bergwand gegrift. “De Legende van Torghatten” Vågekallen woonde op de Lofoten en had geen vrouw. Dat was niet zo vreemd, want hij was verschrikkelijk lelijk, afschuwelijk dom en vreselijk onbeschoft ! Maar hij wou natuurlijk wel een vrouw. Hij besloot dus, om er maar één te roven. Zo was hij dus nog misdadig ook! Op een dag hoorde Vågekallen dat Sulitjelma, de koning, een dagje weg was en dat zijn zeven dochters naakt in de fjord dansten. Hij zag zijn kans schoon en reed te paard naar het zuiden. Leka, een struise meid, was net bezig brood te bakken toen ze hem naar het zuiden hoorde trekken. Ze wierp verschrikt haar deegrol weg en snelde haar vriendinnen te hulp. Inmiddels had ook Hestmannen gehoord van de schaakpoging ven Vågekallen en ook hij vertrok met paard ter hulp. Hij pakte pijl en boog en schoot een pijl naar hem af. Toch gemist. Een handlanger, Skarvågsgubben, gooide zijn hoed voor de pijl, die de hoed doorboorde en in de zee viel. Ze waren met z’n allen echter zo druk bezig, dat ze helemaal de zonsopgang vergaten. En toen deze opkwam, veranderden ze allemaal in steen ! En we gaan naar Noorwegen, en zullen hiervan veel zien. Vågekallen op de Lofoten, Sulitjelma in het Noorden, een héél eind van huis. De Zeven Zusters, in al hun naakte pracht, dansend in de fjord. Leka, midden in de zee, rood aangelopen door haar dappere poging haar vriendinnen te redden. Haar weggegooide deegrol, als monoliet in de woeste golven van de oceaan. Hestmannen, de paardman, als trouwe bewaker van de poolcirkel. en last but not least, Torghatten, de hoed van Skarvågsgubben, als berg in zee. En, als klap op de (vuur)pijl – en om te bewijzen dat dit géén sprookje is – Torghatten heeft een gat! Van die pijl! 37
38
DAG 10: 10.06.2016
Trondheim en Kristiansund
Vandaag hebben we de gelegenheid om in de mooie kuststad Trondheim rond te kijken. Er is hier een geleide stadswandeling voorzien. Langs de eilanden Munkholmen en Hitra gaat de tocht daarna over open zee naar Molde, dat dankzij haar vruchtbare ligging aan de Golfstroom, ook wel de ‘Rozenstad’ genoemd wordt. Rechts glinsteren de spitse bergtoppen van de Romsdal Alpen in de zon. De stad Kristiansund ligt op een minder gunstige plaats, aan de door de wind geteisterde rotskust aan de Noord-Atlantische Oceaan. De als ‘stokvisstad van Noorwegen’ gekende stad was lange tijd de belangrijkste exporthaven van deze gezouten en gedroogde vis. Onze excursie: De Atlantische Weg TRONDHEIM - Volgens de sageschrijver Snorre gaf koning Olav Tryggvason in 997 de opdracht tot de stichting van een stad aan de monding van Nidelva (is een 30 km lange rivier in de provincie SørTrøndelag). Trondheim of Nidaros, zoals het toen heette, werd al snel het centrum van de provincie en was enige tijd de hoofdstad van Noorwegen. Na de heiligverklaring van Olav Haraldsson in 1031 werd zijn schrijn in de Kristkirken, de latere Nidarosdomen, een pelgrimsoord. In de 17de eeuw werden grote delen van de middeleeuwse stad verwoest door oorlog en brand. De moderne stad is na een grote brand in 1681 aangelegd. Bezienswaardigheden: de meeste bezienswaardigheden in Trondheim liggen op loopafstand van elkaar. Het centrum, Midtbyen, wordt vrijwel omringd door de fjord en de lussen van de rivier Nidelva. De hoofdstraat, Munkegata, loopt dwars door het hart van de stad, van 39
de Nidarosdomen in het zuiden naar de vismarkt Ravnkloa in het noorden. ‘Nidaros Domkirke’: gelegen naast het aartsbisschoppelijke paleis in het oude historische centrum. De grote kathedraal, gebouwd vanaf 1070, is het belangrijkste gotische monument van Noorwegen. Gedurende de middeleeuwen was het de belangrijkste christelijke pelgrimplaats in NoordEuropa. Tijdens de middeleeuwen, en ook na de onafhankelijkheid van 1905, was deze kathedraal de kroningskerk van de Noorse koningen. ‘Munkholmen’: een vakantie-eiland met verleden als gevangenis, fort en klooster.
een
‘Kristiansten Festning’: toen de Luxemburgse Generaal Caspar de Cicignon na een hevige brand in 1681 de stad opnieuw opbouwde, richtte hij ook deze witgekalkte vesting op in het oosten van de stad. MOLDE - Molde is een aantrekkelijke fjordenplaats, die zijn bijnaam ‘Rozenstad’ dankt aan de vele rozentuinen en weelderige vegetatie. Ook roemt men er het ‘ oldense panorama’: bij helder weer zijn
vanaf de Varden (bergtop) namelijk 87 met sneeuw bedekte bergtoppen te zien (= Romsdal Alpen)
KRISTIANSUND - Van het steenmannetje op het hoogste punt van Kirkelandet (een eilandje in Kristiansund) ontvouwt zich een grandioos uitzicht over dit eiland en de twee andere waarmee het de gemeente vormt. Aan de beschutte haven ontstond al vroeg een nederzetting (Fosna). Toen deze in 1742 stadsrechten kreeg, ging de plaats Kristiansund heten. Het groeide uit tot de grootste exporteur van Noorse klippfisk (gezouten en gedroogde kabeljauw). In 1940 werd de gemeente bijna volledig verwoest door bommen. Tijdens de wederopbouw kreeg het een nieuw gezicht met moderne gebouwen, zoals het stadhuis en de kerk, in allerlei kleuren. DE ATLANTISCHE WEG - De ‘Atlanterhavseien’ is 8,2 km lang, werd gebouwd op 8 bruggen en is omgeven door een schitterend pittoresk landschap. Het is één van de meest bezochte toeristische bestemmingen in Noorwegen en won in 2005 de prijs van ‘Technisch Meesterwerk van de Eeuw’. Deze excursie start met een korte sighseeing tour door de ‘klippfisk’ – stad Kristiansund, alvorens we verder rijden naar Averøy. Hier bezoeken we de prachtige Kvernes staafkerk, waarvan wordt verondersteld dat ze gebouwd werd in de eerste helft van de 13de eeuw. Deze kerk is mooi gelegen en staat vol met prachtige, decoratieve voorwerpen. We zetten onze excursie voort en gaan naar de ‘Bjatmars Favorittkro’ een taverne waar we ‘Bacalao’ (gezouten kabeljauw) voorgeschoteld krijgen. Deze lokale specialiteit wordt bereid met lokale ingrediënten en wordt geserveerd met vers brood. Misschien ook nog zin in een heerlijke karamelpudding met een kopje 41
koffie/thee als dessert. Dan rijden we verder op deze weg richting Molde. Tijdens een sightseeing tour komen we alles te weten over de ‘ Rozenstad ‘. Duur: 16u45 – 21u20 / Van boord: Kristiansund / Aan boord: Molde ‘Atlanterhavseien’: staat in de top tien van meest populaire toeristische bestemmingen van Noorwegen. De 8,2 km lange weg verbindt Vevang met het eiland Averøy en is onderdeel van weg 64. De spectaculaire weg over scheren en eilanden en met zijn acht bruggen is een echte golfbreker. Bij storm biedt deze weg een schouwspel van golven die stuk slaan tegen de kunstwerken van de weg. De Storseisundet bru is de eyecatcher. De brug verheft zich opvallend steil boven het water voor het scheepvaartverkeer. Langs deze weg zijn vier uitkijkpunten gemaakt. Op deze plaatsen kunnen we ons verwonderen over de prachtige natuur en de constructie van de bruggen. Deze uitkijkpunten worden ook gebruikt door vissers en walvisspotters.
‘Kvernes staafkerk’: het is één van de jongste staafkerken gebouw rond 1300. Ze is vrij groot en er is plaats voor ongeveer 200 personen. Heeft diverse verbouwingen en reparaties gehad. In 1663 is de staaf van het koor afgebroken en werd er een nieuw koor gebouwd, tevens werd er aan de westkant een nieuwe doopkapel gebouwd en werden er nieuwe ramen geplaatst. Het koor werd versierd met diverse wandschilderingen die bijbelse taferelen voorstelden. 10 jaar later werd de kerk versierd met acanthus (Griekse plant) bladeren, betaald met eigen middelen door de predikant. ‘Bjartmars Favorittkro’: een restaurantje op Averøy, waar we gaan proeven van de ‘Balcalao’ of klipvis. Is vanaf de buikzijde, over de hele lengte, tot de rugzijde opengesneden vis die nat gezouten en vervolgens gedroogd is. Vroeger gebeurde dit veelal op de klippen, maar tegenwoordig gaat dit machinaal. De meeste klipvis wordt van kabeljauw gemaakt.
43
DAG 11: 11.06.2016
Scherentuin en Bergen
Vandaag is het afscheid nemen. Onze laatste dag aan boord is begonnen. Maar, voor het zover is liggen er nog enige zeemijlen vol fantastische landschappen voor ons. Bijvoorbeeld de Nordfjord onder de reusachtige Jostedalsgletsjer en een paar mijlen zuidelijk daarvan de monding van de imposante Sognefjord. Of de ‘scherentuin’, de talrijke rotseilanden voor de op zeven bergen gebouwde stad Bergen. Rond 15u30 checken we in in een centraal gelegen hotel in het centrum van Bergen (Admiral Hotel). In de late namiddag is er een gegidste wandelingen door de stad voorzien. NORDFJORD - Het is de noordelijkste fjord in de provincie Sogn og Fjordane. Loopt van Måløy (gemeente) in het westen tot Stryn (gemeente), aan de grens met Oost-Noorwegen en is 100 km lang. Het gebied rond Stryn is een populaire vakantiebestemming. Men kan er bergen beklimmen, gletsjertochten maken, skiën en sportvissen. Uitlopers van de Jostedalsgletsjer (breen) (zie vorige) reiken tot aan Stryn. SOGNEFJORD - Reeds besproken in beginnend gedeelte (autobusroute). SCHERENTUIN - Of scherenkust: is de benaming voor kustgebieden met ondiep en vaak brak water en talrijke, meestal kleine rotsachtige eilanden, scheren genoemd. ADMIRAL HOTEL - Het hotel kijkt uit over de haven van Vågen (baai). Ligt ongeveer 300 m van de vismarkt en op 1,5 km van het centraal station. De gebouwen van het hotel zijn begin twintigste eeuw gebouwd. Aan de overkant van het water ligt Bryggen (reeks handelshuizen), de Hanzekade die op de werelderfgoedlijst van de Unesco staat. BERGEN - De bewoners van Bergen beweren dat deze geen stad op zich is, maar een land. Echt ongelijk hebben ze niet, want Bergen bezit immers een eigen geschiedenis. Vele eeuwen langs was het de grootse stad van Noorwegen. 44
Zelfs koninklijke residentie (vanaf 1217) . En van 1350 tot midden 16de eeuw hoofdplaats van de Hanze (samenwerkingsverband van steden en handelaren tijdens de middeleeuwen). Uit deze tijd stammen ook de schilderachtige houten huizen met puntgevel (Bryggen). Het klimaat is heel bijzonder met ‘366 regendagen per jaar’, maar de inwoners verliezen hier hun goede humeur en welsprekendheid niet door, eigenschappen waarmee ze zich distantiëren van andere Noren. Wordt ook de stad tussen de zeven bergen, de syv fjell, genoemd. Eén van de bergen waaraan deze stad zijn naam dankt is Fløyen. Van hieruit is er een goed zicht op de stad. Om op de top te komen kam men gebruik maken van een kabeltrein. De hoogste van de zeven bergen is Ulriken. Bezienswaardigheden: ‘Bryggen’: zie vorige pagina ‘Norges Fiskerimuseum’: biedt een compleet overzicht van de lange geschiedenis van de Noorse visserij en het beheer van de visverwerkingsindustrie. ‘Håkonshallen’: gotische feestzaal gebouwd door één van de koningen voor de kroning en bruiloft van zijn zoon. Samen met de ‘Rosenkrantztårnet’ (woonburcht) deel uitmakend van het Bergerhus, kasteel van Bergen. ‘Domkirken’: de kathedraal van Bergen begon zijn bestaan in de 2de helft van de 12ste eeuw als een parochiekerk, de Olavskirken. Rond 1250 werd in Bergen een franciscanenklooster gesticht en namen de monniken de kerk over. Ook deze kerk, zoals vele andere gebouwen, werd door een brand verwoest. In 1537 werd ze door de eerste lutherse bisschop van Noorwegen gerestaureerd. ‘Akvariet’: het aquarium is één van de populairste attracties van de stad. Het herbergt de grootste collectie zout- en zoetwatervissen en ongewervelde dieren van Europa. Binnen vindt men negen grote en veertig kleine aquaria. Het beschikt tevens over twee bassins met zeevogels, zeehonden en pinguïns. 45
46
DAG 12: 12.06.2016
Bergen en vlucht Brussel
In de voormiddag kunnen we nog op eigen houtje de stad Bergen bezoeken. Rond de middag hebben we een transfer naar de luchthaven en vliegen we hopelijk naar Brussel. Voorstel tot wandeling: ongeveer een uur. We vertrekken aan de vismarkt en gaan omhoog naar het dalstation van de Fløibanen, slaan rechtsaf in de Lille Øvregaten, de oudste straat van Bergen en beklimmen het tweede straatje links naar de mooiste wijk met zijn houten huizen. We gaan verder in de richting van kabelbaan en ‘ werken ‘ onszelf omhoog door kleine steegjes en over smalle trappen tot aan de Fjellgate, die we links inslaan. Langs witgeschilderde huizen gaat het ‘ zeewaarts ‘ in de Langeveien en een beetje bergop in de Blekeveien. We gaan door tot de eerstvolgende straat naar beneden naar Steinkjellergate, een kasseiweg met winkels, ateliers en galeries in verzorgde houten huizen. We volgen de straat links en komen uit in de Øvregaten, die vroeger de noordelijke grens vormde van de hanzenwijk Bryggen. Aan de andere kant van de straat is de middeleeuwse tuin, een aangename rustplaats tijdens deze gezellige wandeling. Wanneer we aankomen op de kaai van Bryggen, ligt de vismarkt links van ons.
47
NOORSE KEUKEN Het is een keuken die vooral gebaseerd is op de oude Noorse landbouw-, veeteelten visserijcultuur. Doordat het land zeer dunbevolkt is en ook vrij uitgestrekt, verschillen de keuken per regio zeer sterk. Echter de keuken is vooral gericht op stevige gerechten die het zware werk op het land of op zee mogelijk maken. Tegenwoordig is fastfood ook zeer populair en ook exotische ingrediënten worden langzamerhand ingevoerd .
PINNEKJØTT (letterlijk vertaald stokvlees) is een gerecht waarbij rib van het schaap of lam worden gestoomd op houten stokken. Het gerecht is afkomstig uit het westen van het land. Traditioneel wordt het geserveerd met koolraap, aardappelen en aquavit. LUTEFISK is een visgerecht waarbij vooral kabeljauw ( soms ook aal ) en heel soms het typische Noorse klippfisk worden gebruikt. De vis wordt in loog ( of base in oplossing een pH- waarde groter dan 7 ) totdat deze wit transparant is en daarna diverse malen met water afgespoeld. Wordt zonder verdere bereiding gegeten. Vooral aan de Noorse westkust populair. RAKESFISK is een gerecht dat bestaat uit een gefermenteerde forel. Deze wordt na vangst schoongemaakt en de ingewanden worden verwijderd, daarna wordt de vis een half uur in azijn gelegd om een steviger visvlees te verkrijgen. De vissen 48
worden met de buik naar boven gelegd in een plastic bak en bestrooid met zout. Laag na laag wordt de vis op elkaar gelegd en gezouten. Hierna wordt er een plank in de bak gelegd, waar een dikke steen opgelegd wordt, dit maakt dat de sappen uit de vis geperst worden. De vis moet onder pekelwater staan, soms wordt er na een paar dagen nog pekelwater toegevoegd. De vis blijft op deze manier twee à drie maanden staan bij een temperatuur van 4° tot 6°. Wanneer het een rode kleur heeft is hij klaar voor consumptie. Het zou een sterke smaak hebben. Geur ??? Wordt gegeten met rauwe ui en aardappelen. SMALAHOVE is een typisch gerecht van de westkust en bestaat uit een half schaapshoofd. De huid en de vacht worden geschroeid en de hersenen worden verwijderd, voordat het wordt gezouten of gerookt en gedroogd. Bij bereiding wordt het meestal 3 uur gekookt en geserveerd met koolraap en aardappelen. Het oog en oor worden vaak het eerst gegeten. Vroeger was dit een gerecht voor arme mensen, maar tegenwoordig is het een delicatesse. AQUAVIT is een sterke drank met een alcoholpercentage van rond de 40%, gemaakt op basis van karwij (plant). Deze drank heeft een goudgele kleur. GLÖGG is een gearomatiseerde drank op basis van rode wijn die vaak warm wordt gedronken. Gekruid met kaneel, gember, kardemom (familie van gember) en kruidnagel. Het is eigenlijk de Scandinavische glühwein.
49
50
BUSTOUR
Hellesylt
T5
T6
H2 T4 T3 H3 T7
T8
T1 H1 T2
H4 T9
DAG 1: Overnachting Geilo (H1) DAG 2: Overnachting Loen (H2) DAG 3: Overnachting Gålå (H3)
DAG 4: Overnachting Oslo (H4)
DAG 1: Torpo (T1) Hardangervidda (T2) DAG 2: Jostedalsbreen (T3) Oldevatnet (T4)
DAG 3: Hellesylt -> Geiranger (T5) Dalsnibba (T6) DAG 4: Peer Gyntveien (T7) Lillehammer (T8) DAG 5: Oslo(T9)
HURTIGRUTEN F
E G
D C B
A
H
I J K L M N O
DAG 6: Kirkenes (A)- Vardø (B) - Båtsfjord (C) - Kongsfjord (D)- Berlevåg (E) DAG 7: Nordkapp (F)- Hammerfest (G) - Tromsø (H)
DAG 8: Harstand (I)- Sortland (J) - Risøyrenna (K)- Raftsundet (L) - Trollfjord (M)
Svolvær (N) - Stamsund (O) A
B
C D
F
I J
K
L
M
G H
E
DAG 9: Holandsfjord (A) - Alsten (B) -
Brønnøysund (C) - Torghatten (D)
- Averøy/Kverness (H) - Atlantische Weg (I)-
DAG 10: Trondheim (E)- Hira (F) - Kristiansund (G) Molde (J)
DAG 11: Nordfjord (K) - Sognefjord (L)- Bergen (M)
FOTO’s - fotodatabank TOERISME NOORWEGEN - imageshop.no Wikkel front: Blz. 1: Blz. 2: Blz. 3: Blz. 4: Blz. 5-6: Blz. 6: Blz. 7-8: Blz. 8: Blz. 9: Blz. 11: Blz. 11-12: Blz. 12: Blz. 13: Blz. 14: Blz. 15: Blz. 16: Blz. 17: Blz. 18: Blz. 20: Blz. 22: Blz. 23:
Middernachtzon Noorkaap (boven) - Waterval bij de Geirangerfjord (midden) - Visvangst Lofoten (linksonder) - Noorderlicht Hamnoy Lofoten (rechtsonder) Hurtigruten in de Hjorundfjord Skåla gletsjer - Nordfjord Nationale Feestdag in Oslo Staafkerk in Torpo Rendieren op het Valdresflya plateau Rendier (links) en Dr. Holms Hotel (rechts) Jostedalsbreen Gletsjer Jostedalsbreen Gletsjer met tongen Boyabreen, Brikdalsbreen, ... (3 bovenaan) en Oldevanet meer (onderste) Alexandra Hotel (boven) - Lovanetmeer en Loen (onder) Skiën in Fjord Norway met Geirangerfjord op de achtergrond - Bootvaarten Geirangerfjord - Waterval Gjerdefossen - Geirangerfjord (boven naar onder) Bruidssluier Geirangerfjord Hellesylt - Fjora - Watervallen Geirangerfjord - Watervallen Geirangerfjord - Berg Dalsnibba (boven naar onder) Vigelandpark Oslo Kleine Driftkop - Levenswiel - Monoliet (boven naar onder) Holmenkollen Park Hotel (rechts onderaan) Oslo Haven met Akershusfort (links) - Stadshuis Oslo Parlement - Koninklijk Paleis Bygdoy (boven) - Vikingsmuseum Bygdoy (onder) Wegwijzers te Kirkenes Vardø Noorderlicht Hammerfest (boven) - Hammerfest (midden) - Stadsberg Salen met zicht op Hammerfest (onder) Sami meisje - Sami man en tent - Sami vrouw - IJszeekathedraal Tromsø (boven naar onder)
Blz. 23-24: Blz. 24: Blz. 25: Blz. 26: Blz. 28: Blz. 29-30: Blz. 31: Blz. 33: Blz. 34: Blz. 35: Blz. 36: Blz. 38: Blz. 39: Blz. 39-40: Blz. 40: Blz. 41: Blz. 42: Blz. 43: Blz. 46: Blz. 48: Blz. 49-50: Wikkel back:
Haven Tromsø Walvis in Tromsø - Noorderlicht Tromsø - IJszeekathedraal Kabelbaan Tromsø - Tipi (boven naar onder) Middernachtzon Noordkaap Noordkaap Binnenzicht IJszeekathedraal Tromsø Eilandengroep Lofoten Svolværgeita - Eiland Andøya in Vesterålen - Vissershuisje eiland Hamnoy in Lofoten - Visboten in Reine in Lofoten - Berg Mannen Lofoten - Raftsundet - Svolvær in Lofoten - Zicht vanop Reinebringen (links naar rechts en boven naar onder) Trondenes (links) en Adolfkanon in Trondenes (rechts) Zeearenden Svartisen Gletsjer Berg de 7 zusters (boven) en waterval Friaren de Vrijers (onder) Torghatten Bootjes in Trondheim (boven) en The Monks’ Island (onder) The Old Town Bridge Trondheim Toren Nidaros Domkirke - Bakklandet - Nidaros Domkirke - Kristiansten Festning (boven naar onder) Romsdal Alpen (links) en Kristiansund (rechts) De Atlantische Weg Kvernes Staafkerk (boven) - Dried cod clipfish/Balcalao (onder) Admiral Hotel (boven) - Bergen (midden links) - Rosenkrantztårnet van het Bergerhus, kasteel van Bergen (midden rechts) - Scherenkust (onder) Lutefisk (links) - Pinnekjøtt (rechts) Typische Noorse ingrediënten, gerechten, gebak ... Viewpoint Ornesvingen Geirangerfjord (boven) - Gol Staafkerk in Volksmuseum Oslo (midden links) - Reinefjord in Lofoten (midden rechts) - Rendieren (onder)
