Reisverslag van onze reis naar Noorwegen juli en augustus 2011

Reisverslag van onze reis naar Noorwegen juli en augustus 2011.

Een uitdaging of alleen maar een vakantie ??????

Stijna en Pieter den Dunnen met Zeiljacht VIKING

een Jeanneau Sun Odysey 35.

1

Voorbereiding. Hoe kom je erbij om een zeilreis naar Noorwegen te plannen. Het is ver en je moet dus voldoende tijd beschikbaar hebben. Maar als je dan in Noorwegen gaat schaatsen en je ziet je hoe mooi het daar is begint het toch te kriebelen. We zijn jaren geleden met de caravan in Noorwegen geweest en dat was ook al zo fascinerend. Daarna zijn we steeds meer gaan zeilen toen de kinderen niet meer mee gingen met vakanties. We zijn met de zeilboot al op veel plaatsen geweest, zoals de Oostzee en rond Denemarken aan de oostkant de Grote Belt en Sond, vele malen Engeland tussen Harwich en Wight en naar Bretagne Frankrijk. Afgelopen winter was ik in Calgary in gesprek met een aantal Noorse schaatsvrienden (de concurrentie zal ik maar zeggen) en toen maakte we de afspraak als ik naar Stavanger zou komen zouden zij met ons naar De Preikestolen aan de fjord gaan. Dit is de grootste Noorse attractie qua bezoekers aantallen. Bij thuiskomst werd het plan door Stijna gelijk positief ontvangen en we gingen voor de uitdaging die ook een vakantie moest zijn. Dus er moest ook tijd zijn om een dagje te blijven liggen en wat anders te doen of te zien. Of we in Bergen (daar woont ook een van de mannen) zouden kunnen komen was dus een vraagteken, want dat zal toch ook snel weer 3 a 4 dagen extra betekenen. Ons plan hield ook in dat we via de oostkant van Denemarken door de Kleine Belt terug wilde gaan. Dan begint het zoeken naar ervaringen en praten met mensen die al eens een dergelijke trip hebben gemaakt. Internet is een goed hulpmiddel om wat te vinden, maar ook bij de wsv Biesbosch zijn mensen die naar Noorwegen zijn geweest. Vorig jaar nog zijn een aantal via de westkust van Denemarken naar Larvik in de Oslo fjord in wedstrijdverband gevaren. Van Peter van Doormalen kreeg ik een groot aantal kaarten van dat gebied te leen, maar verder dan Kristiansand kwamen die niet en het was de westkust van Denemarken. Op internet waren wel wat kaarten te vinden o.a. een over zeiler Noordzee Atlantische oceaan, Noorse zee en de aanloop naar Stavanger. De kaarten aanschaffen voor mijn plotter aan boord werd na onderzoek te duur bevonden en beter leek het toen om dus maar een Navbook bij Stentec te kopen met Wingps pro4 met de detailkaarten van Lindesnes tot Bergen en een overzeilkaart (dat is gelijk de detailkaart van Oostkust Engeland voor volgend voorjaar) daarop gezet. De Deense kaarten 1,2 en 3 had ik al van 2007 met de elektronische versies. Er werd een kaartenlijst opgesteld om het overzichtelijk te hebben (zie bijlage)Bij de aanschaf van de kaarten hebben we ook een Noorse Havneguiden 3 gekocht met foto’s van havens en ankerplekken in dat gebied. Speciaal voor Stijna want die ziet graag waar we komen. Een AIS ontvanger werd ook aangeschaft, omdat we bij slecht weer toch wel graag wilde zien welke schepen om ons heen varen en welke richting etc. Zenden vonden we niet nodig vanwege onze goede radar bollen. En dan komen natuurlijk ook de vraagtekens, zoals hoe gaan we ’s nachts te werk en wanneer gaat wie slapen. Een wachtschema werd opgesteld voor 4 nachten, want je weet maar nooit. Er werd ergens geschreven als het goed gaat kan je van Vlieland in 72 uur naar Stavanger komen en dan moet het mee zitten. Hoe zal het met de stroomvoorziening gaan als je alleen maar aan het zeilen bent. Moet er een extra accu komen of een windgenerator? Zonnepanelen in ook een optie. Uiteindelijk wordt na een mededeling van mijn buurman Peter Timmermans dat de motor aan boord toch de beste

2

generator is besloten daarop te vertrouwen. De wind valt altijd wel een keer weg, zodat je de motor moet gebruiken. Olie, reserve onderdelen, gereedschap, rubber bijboot, reddingsvlot gekeurd en wel, gas, benzine, dieselolie, 25 liter in extra reserve tank en noem het allemaal maar op werd aan boord gebracht. Eten en drinken en vooral ook (warme) kleding. Niet te vergeten ook vistuig, want de niet visser Pieter moest toch ook een makreeltje aan de haak kunnen slaan. Het reisplan werd opgesteld met alle brugtijden van de route via de Erasmusbrug in Rotterdam en ook de ander routes met brugtijden werden bekeken. Het vertrek werd gepland voor 9 juli 2011. De spanning nam toe en het slapen werd al wat minder, want wat ben je vergeten, wat moet nog worden geregeld etc. Even nog naar de kleinkinderen Katie 2,5 jaar, Babette 8 maanden en Eline 2 weken anders kennen ze ons bij terugkeer niet meer. Nog even werken op vrijdag en ’s avonds nog even eten bij dochter Annemieke die tijdens onze vakantie haar nieuwe huis zou gaan betrekken. En dan…… Het is zover, we starten. Na een kort nachtje met wat weg dommelen en vraagjes verwerken is het dan zover. De koelkast wordt nog leeggehaald en brood en beleg meegenomen Uiteindelijk is de auto nog vrij vol als we naar de haven gaan. Bij de buren nog even gemeld dat we nu echt weg zijn en starten maar. Aan boord wordt gelijk de verkeerscentrale gebeld om de bruggen te bestellen Als we de sluis voor 11.30 uur in Werkendam nu maar halen komt het met de bruggen ook goed. Dat viel al een beetje tegen, want we konden pas de 2e schutting mee. Op de rivier zat het niet mee met 1,4 knopen stroom tegen haalde we zoals wel vaker slechts op het nippertje de Baanhoekbrug. We horen de brugwachter bij wijze van spreken al zeggen daar heb je de VIKING weer. Voor het eerst zijn we via de Noord gevaren naar Rotterdam, dat was toch weer eens wat anders dan via Stellendam of via de Oude Maas. De Erasmusbrug zou pas om 18.30 uur open gaan en we waren er al om 16.00 uur. Een leuke gelegenheid om de kop van zuid eens goed te bekijken een biertje te nemen en naar een Jazz groepje te luisteren bij de H.A.L. hotel New York Het was feest in Rotterdam en we konden ook niet in de Veerhaven terecht. Toen zijn we maar doorgevaren naar Schiedam en daar was nog wel een plaatsje in de haven. Het was niet diep en we moeten met het vertrek daar goed rekening mee houden. De volgende dag zijn we naar Scheveningen gevaren met een rustig windje 3. Bij de havenmeester hoorde een mevrouw dat ik mijn naam opgaf en vertelde dat zij ook den Dunnen heet en haar man Jan. Ze vroeg of ik de stamboom helemaal had uitgepluisd, maar ik moest haar teleurstellen. Wel kon ik aangeven dat ook mijn voorouders net als zij in Hardinxveld hebben gewoond (heel lang geleden). Van Scheveningen zijn we naar IJmuiden gezeild met een goede wind waren we er ruim binnen 5 uur. De laatste trip langs Nederland naar den Helder werd het al wat onstuimiger met in het begin 4-5 en later windkracht 7 uit NE. Aan de Genua zag ik dat

3

de achterlijk strekker was afgebroken dus de eerste reparatie kwam op het te doen lijstje. Voor het beheerst binnenvaren en aanleggen kregen we complimentjes. Later bleek dat mensen die voor ons waren binnengekomen heel de haven in rep en roer hadden gebracht en ook vrij veel schade hadden opgelopen. De KNRM had ze binnengehaald. Het werd ook al heel snel duidelijk dat we de volgende dag niet konden vertrekken voor de grote oversteek naar Stavanger. De wind waarschuwingen rolde de Navtex uit en ze gaven windkracht 9-10 op. Later op de avond was het noodweer en de steigers leken wel op de Biesbosch steigers enkele jaren geleden. Samen met een tandarts uit Cuxhaven hebben we de boten op een andere manier moet vastmaken toen het oog uit het hout werd gerukt. We hadden veel hulp en waren allemaal zeik nat. We hebben 2 dagen in den Helder gelegen vanwege de ernstige windwaarschuwingen. Met winkelen en zo wordt het dan toch nog een duur verblijf in den Helder, maar je gaat wel met een mooi jurkje naar huis. Van de marine hebben we kunnen genieten. De duikers die oefende en gelijk onder onze boot keken ze of de anode nog goed was. Er kwam na afsluiten van de haven een duikboot binnen die een verre reis had gemaakt. Het was een mooi gezicht met die zwaaiende mannetjes op de romp. De weer prognose voor de komende dagen werd intensief gevolgd en gedownloade gribfiles geraadpleegd. De getijde stromen gaven aan dat we het beste rond half een konden vertrekken vanwege de stroom in het Molengat. Op naar Stavanger. Nadat onze buurman vertrokken was naar Vlieland in plaats van Lowestoft Engeland maakte wij de trossen los om 12.35 uur en kon de reis beginnen. Het leek erop dat we een goed windje zouden krijgen, zo’n 4-5 uit ZW. Het waypoint Feistein vlak voor de Noorse zw kust werd in de GPS gezet. Het zeil werd nog even gewisseld de Noorse schaatsmakkers nog even een SMS gestuurd dat we vertrekken en we konden gaan. De golfslag was echter hevig en van rustig zeilen was geen sprake. Maar eten en drinken voor de eerste maaltijden stond klaar dus geen nood we komen er wel. Na het keren van het tij werd het al wat beter. De snelheid was voortdurend boven de 6 mijl en ik dacht al aan ’s nachts aankomen in Stavanger. Er kan nog veel gebeuren gezien de weerberichten op de Navtex. Het zal zwaarder weer worden dan eerder werd aangegeven. Nadat we heerlijk warm hadden gegeten hoorden we een forse knal en hing de onderkant van het grootzeil ineens los. Een harp bleek te zijn gebroken hetgeen door de val iets te vieren en de schoot los te zetten snel met een nieuwe harp plaatsen weer verholpen kon worden. De wind begon wat weg te zakken en om 21.00 uur besloten we de genaker (70 m2) op te zetten. Als het donker wordt kunnen we die zo weer oprollen. Om 22.00 uur ging volgens het wachtschema Pieter als eerste slapen en gezien het rustige windje besloten we de genaker te laten staan. Dit duurde echter niet lang, want na een knal en een gil van Stijna dat het zeil overboord lag stond ik direct in mijn onderbroekje zonder zwemvest aan dek en moest ik de genaker uit zee vissen. Je houdt het niet voor mogelijk, maar er bleek niets kapot te zijn alleen de knoop van de val aan de haak was na 8 jaar trouwe dienst losgeschoten. De val zat nu in de mast en dat konden we in het donker op zee niet oplossen. Gewoon maar weer verder met de kleine fok en even later hebben we de motor bijgezet, omdat de snelheid er helemaal uit was. Na een uur of 6 en intussen wachtwissel konden we weer lekker zeilen. Na de eerste 24 uur stelde we tevreden vast dat de afgelegde afstand 137,6 mijl was geweest. Geen gek resultaat. In de loop van de middag tegen de avond kwam het Aukfield olie platform al in zicht. En begon het al steeds harder te waaien. Een eerste rif was al noodzakelijk en we gingen er niet zachter door. De wind nam nog verder toe en een tweede rif en later ook de fok reven bleek harde noodzaak. Stijna kon het roer niet goed meer houden en

4

rond 23.00 uur nam ik het over. Van slapen kwam niets terecht en de windkracht 7-8 met uitschieters naar 9 hield ons wel bezig. De regen zorgde ervoor dat we drijfnat werden en de stuurautomaat hebben we niet kunnen gebruiken. De wind zat aardig achterop en een enkele golf waagde het om van achter binnen te rollen. Volgens de Navtex was de golfhoogte 4-5 meter. Erg donker werd het niet, omdat we al een aardig eindje naar het noorden waren. Na 6 uur ging de wind weer wat liggen en kon ik gaan slapen dacht ik. Niet dus, eerst werd het even over de railing om wat eten te lozen nadat ik wat zweverig was geworden (neus verstopt, nagolven en zo) Na de neus wat open gespoten te hebben en een paar paracetamolletjes ging alles wel weer goed. Na ruim 3 uur slapen maakte Stijna me wakker en had intussen de motor even bijgezet. Hierdoor kregen we nieuwsgierige bezoekers langszij een groepje dolfijnen. Het was prachtig en de moeite waard om te zien hoe ze onder boot door speelden. Op de foto zetten is dan toch wel moeilijk, maar enkele zijn gelukt. We hebben minstens 24 uur geen boot gezien alleen het olieveld was lang zichtbaar. Na de 2e 24 uur stelde we vast dat we al 270 mijl hadden afgelegd dus zo’n 133 mijl verder waren. De wind begon tegen de avond weer wat aan te trekken tot windkracht 5-6 en er kwamen buien aan de lucht. Met een rif in het grootzeil zijn we de nacht ingegaan en beide redelijk ons slaap/waakritme gehad. Een mooie zonsondergang en al snel weer zonopkomst maken een dergelijk nacht best bijzonder. Regen hebben we niet gehad. Wel een enkele onweersklap gehoord. Het Noorse land en ons waypoint kwam al in zicht. Met de eerste rotsen moesten we al duidelijk rekening houden. Het aantal schepen dat we zien neemt fors toe in de route naar olie haven Tananger. In de nachten hadden we veel plezier van onze nieuwe AIS ontvanger ook al dachten we even een zender zou ook niet gek zijn. De olieplatforms passeren voor de kust en de route tussen de rotsen door verliep allemaal goed en de eerste veerboot kwam in zicht. Het baken om de Stavangerfjord in te varen passeerde we om 11.00 uur en nu recht tegen de wind naar Stavanger. De zeilen gestreken en rustig op de motor naar de haven. De jachthaven voor gasten bleek achter 2 reusachtige cruisschepen te liggen. Er was slechts zo’n 50 m tussen. Om 12.00 uur meerde we af en zat de reis naar Stavanger er na 71,5 uur op. We hadden totaal 409 mijl afgelegd en de laatste 23,5 uur toch weer 139 mijl. We lagen nog geen 10 minuten vast en Stijna zei er staat iemand met een moutainbike naast de boot. Het bleek Per Nygard te zijn een van de Noorse schaatsers die ingelicht was door Trygne Hetland dat wij er aan zouden komen. Per spreekt slecht Engels, maar met wat te drinken erbij lukte het toch om wat uit te wisselen. Hij vertelde trots over zijn zelf gerookte makrelen. Even nadat hij weg was gegaan stond hij er weer met gerookte makreel. Lekker waren ze, niet te geloven haast. Intussen hadden we de zeilen uitgehangen, omdat de genaker nog zeik nat was. Verder vertelde Per dat Trygne ’s avonds zou komen om een afspraak te maken voor morgen. Hij kwam in de van hem welbekende haast en met zijn Engels (docent MO) lukte het wel om voor het bezoek aan de Preikestolen af te spreken. Omdat we later waren lukte het maar net want de dag

5

erna ging hij op vakantie, maar belofte maakt schuld en dus vertrokken we de volgende morgen om 9.00 uur naar de wandelroute. Dat moest wel want het zou ’s middags gaan regenen en daarvoor wilde we graag weer beneden zijn. Stevige wandelschoenen, drinken en droge kleren meenemen en zo gingen we na een tocht over de fjorden met de veerboot met zijn vieren aan de wandel. Rustig aan op het eerste steile stuk en gewoon door kachelen daarna. Het was heel veel klim en klauterwerk, maar goed te doen. Dat de Noren daar getraind in zijn was wel te merken. In 1 uur en 3 kwartier waren we boven en konden genieten van een geweldig uitzicht over de fjorden. De Preikestolen is 600 m hoog en kom steil uit de ca 600 m diepe fjord. Na wat eten en drinken was het ook een hele mooie tocht terug in dezelfde tijd. Het was zomaar onverwacht een fikse training. De meeste mensen hebben er minstens 6 uur voor nodig. Stijna liep geweldig goed mee met 3 getrainde schaatsers en maakte vele foto’s. Daarna zijn we nog naar de nieuwe ijshal gegaan als voorproefje op het WK in 2014 en bezochten een favoriete Noorse trainingslocatie onder de TV mast. Er was helaas geen tijd meer om gezamenlijk te gaan eten, maar we beloofde dat we dat in november in Erfurt wel goed zouden maken. De volgende dag was bij Stijna enige massage nodig om alles weer soepel te krijgen, maar dat vond ik niet zo erg om te doen. De volgende dag moesten vanwege de Gladmat feesten culinaire dagen met veel eten en muziek uit de haven weg vanwege brandweer demonstraties. Er was wel plaats tegen de steiger van het Olje museum. Het koste wel 400 kronen (ca € 60,-) voor 1 nacht, maar ja je wilt toch ook wel wat van de stad zien en het feest mee maken. Het is best een grote stad zeker voor mensen als wij die uit Oud Drimmelen komen. Een aantal kerken en musea hebben we bekeken en wat aardige foto’s van kunnen maken. Ook op de feestmarkt was veel te zien en vooral werd op het gebied van eten en drinken veel te koop aangeboden dat ter plaatse was bereid. Een biertje op een zonnig terras o ja smaken deed het wel, maar de prijs was abnormaal hoog zo tussen de 8 en 9 euro !!!! Toch werd er genoeg gebruikt, maar ik ben toch maar over gegaan op onze eigen meegebrachte blikjes bier. Na deze bijzonder mooie dag was het lekker slapen op ons bootje tot ’s nacht om 4.00 uur. Stijna dacht ik ben wakker ik ga maar eens een wasje draaien nu is er toch niemand. Om 8 uur was de was klaar en daarna zijn we zo rond de koffie vertrokken om de Lynsefjord in te varen. De Lynsefjord en naar Skudeneshavn. Vanaf het vertrek uit Stavanger is het toch even wennen om de richting en ligging van de rotsen goed te lokaliseren. Ineens zie je dan iets dat niet op de kaarten staat en dat blijkt een drijvend ponton met een huis erop te zijn en een groot aantal bakken ervoor. Als je dan dicht bij komt zie de vissen in die bakken, die van boven met netten zijn afgesloten, omhoog springen. We hadden geluk en konden de fjord vrijwel de hele afstand zeilen. Het is vrijwel altijd zo dat de wind de fjord in of de fjord uit staat dus dat

6

je wel of niet op het zeil op je bestemming kunt komen. Het was naar het einde van de fjord 32 mijl, maar zeer de moeite waard. We moesten vanaf het water wel even zoeken waar nu de Preikestolen te zien was. Maar ook hier weer je komt er dichterbij en het wordt allemaal duidelijk. De fjord kanten lieten ons een groot aantal mooie watervallen zien. Aan het eind van de middag waren we in Lynsebotn het einde van deze mooie fjord. Na een neutje te hebben genomen en het dorp (enkele huizen en een camping) te hebben bekeken hebben we eerst de Genua gerepareerd. Het klemmetje van het achterlijk lijntje was losgeraakt. Met wat improviseren was het zo gepiept en ook de gerafelde stukjes weer vastgenaaid. Op de kant was een goede gelegenheid het zeil ook te drogen en goed te vouwen. Nodig zouden we het toch niet hebben, want de volgende dag hebben we zeker wind tegen. Na een heel rustige nacht waren we de volgende morgen goed uitgerust en begonnen in een nevelig fjord aan de reis naar de oceaan. Na 30 mijl gingen we een bocht om en zo waar we kregen een behoorlijk goede wind. We hebben naar Skudeneshavn verder kunnen zeilen door smalle doorgangen en soms tussen de rotsen door zagen we Stavanger weer liggen. De afstand was 53 mijl en daarmee zaten we aan de meest westelijke punt van Noorwegen. Tijdens deze tocht was het dat we op radio Tour de France via de Wereldomroep vernamen dat er een bomaanslag was gepleegd in Oslo. Van het drama op het eiland hebben we toen nog niets meegekregen dat bleek later in Tananger pas. De plaats liet ons vele mooie witte huizen en doorkijkjes zien aan een kom midden in het centrum. Bij de ingang van de haven was een heel oude vuurtoren en een wachterhuisje. De haven lijkt ons ook heel geschikt om rechtstreeks vanuit Nederland aan te lopen. We moesten deze avond besluiten of we nog door zouden gaan naar Bergen, omdat we al zeker 3 dagen later waren dan gepland en Bergen bereiken wel heel ambitieus zou zijn. Het verder reisplan langs de oostkant van Denemarken zou anders wellicht moeten vervallen. We zijn niet meer naar Bergen gegaan en achteraf maar goed het werd toch al wat krap om op tijd thuis te zijn. Het plan om van Skudeneshavn naar Egersund te varen hebben ook wat aangepast en zijn naar Tananger gegaan. Van Skudeneshavn naar Tananger. Hier vaar je echt buiten de rotspartijen om en zie je vele rotseilanden liggen. Het lijkt dan allemaal duidelijk, maar je ziet ook rotsen die net onder water liggen en herkenbaar zijn aan de brandingachtige golven. De kaarten op de Navbook geven goed aan waar je moet varen om er veilig tussendoor te komen. De rotseilandengroep Kvitsoy leek ons ook

7

wel een aardige plaats om te bezoeken, maar met deze wind werd volgens de boeken het een moeilijke opgave. We zijn er wel heel dicht langs gevaren en tussendoor om naar Tananger te komen. Nadat je eerst de voorhaven van Tananger doorvaart kom je in een mooie jachthaven in het centrum van het dorp. Er leek niet veel plaats te zijn en we besloten aan de pier te gaan liggen. De havenmeesteres zag ons en kwam direct aanbieden dat er aan de steiger een plaatsje vrij zou komen en dus zijn we daar heen gegaan. We konden wel wat stroom en water gebruiken dus dat kwam goed uit. Het was niet zulk heel goed weer wel warm, maar met miezerige regenbuien toen de wind ging liggen. Voor de volgende dag werd geen wind voorspeld dus besloten we te blijven en eerst de genaker val weer in orde te gaan maken. Tijdens onze wandeling na het eten kwamen een stel Noren naar ons toe en vertelde dat ze graag wat Nederlands wilde spreken. Ze hadden 25 jaar geleden in Amsterdam gestudeerd. Van hen kregen we direct te horen dat er na de bomaanslag in Oslo een nog veel groter drama zich had afgespeeld op het eiland Utoya. Zij waren zwaar aangeslagen daardoor en wilde dat met ons delen. Onvoorstelbaar dat zoiets in een land als Noorwegen kan gebeuren. Ze wisten ons daarna ook te vertellen dat morgenochtend verse garnalen een kreeft te koop is aan de haven. Op het vissersschip wordt dit gekookt en je kunt proeven wat je het meest aanspreekt en daarna is het de bedoeling dat gaat kopen natuurlijk. De volgende dag op tijd naar de aangegeven locatie aan de haven, maar tevergeefs de visser was nog niet binnen. Dan nu maar even de val gaan repareren en Stijna de mast ingehesen. Voorspoedig ging dat niet, want het hulplijntje om de val te hijsen brak bij de zaling en het touw was er nog niet door. Daarna heb ik de val eruit gehaald en een visloodje plat geslagen en er aan gehangen. Stijna weer naar boven gehesen en van boven af de val in de mast laten zakken. Met een haak van koperdraad lukte het om onder de val naar buiten de mast te halen. Vastknopen van de valhaak met een paalsteek en maar hopen dat hij weer jaren blijft zitten. Het hulplijntje hebben we gelijk ook nog maar vervangen je weet het immers maar nooit. Uiteraard zijn er vanuit de mast en vanaf de grond veel foto’s van deze actie gemaakt. De genaker is weer gebruiksklaar en als er zo weinig wind blijft zal het ook wel nodig zijn. Maar nu snel nog naar de visser, want die was intussen binnen gekomen. We hadden graag garnalen willen eten echter hij had ze niet gevangen. Daarentegen wel heel veel kreeft en we mochten van alle onderdelen van het beest wat proeven. Het “lichaam” smaakte naar een soort mosterdsausje. Een klein beetje was wel lekker, maar een maaltijd nee dat zou hem niet worden. De poten die nog kapot geslagen moesten worden met een hamer echter wel. Dus wij hebben 1 kilo kniepers (kreeftenpoten)gekocht en er heerlijk van gegeten.

8

Op de foto’s zie je de ravage op tafel met een vuistje als aambeeld en een hamer als werktuig om de poten open te krijgen. Het was echt een feestelijk maaltje en je wordt er niet vet van denk ik. Tananger naar Egersund. Na het vertrek uit Tananger kwamen we vrij snel op een stuk dat we op de heenreis naar Stavanger al hadden gezien. Het bleek eerst moeilijk te zien om welk baken we de koers naar het zuiden konden inzetten. De Feistein vuurtoren kwam snel inzicht en de genaker was al snel het juiste zeil voor deze dag. Later viel de wind even helemaal weg en moest de motor bij worden gezet. Van Egersund hadden we voor ons vertrek op een TVprogramma gezien dat het de haringhaven van de Nederlanders is. Bij aankomst was het heel druk op de kade vanwege een stille tocht ter nagedachtenis aan de slachtoffers van het enorm drama dat zich in en bij Oslo had voltrokken.

De havenmeester zag aan onze boot dat we iets met schaatsen hebben en vroeg of ik ook Cees Verkerk en Per Willy Guttormsen kende, want die zag hij regelmatig. Zo had ik gelijk weer wat aanspraak en vertelde ik dat we misschien nog naar de camping van Cees zouden gaan. Vroeger heb ik vaak met hem getraind. De volgende morgen eerst wat boodschappen gedaan en foto’s gemaakt. Er stond weinig en soms geen wind dus….moest de motor soms worden bijgezet helaas.

9

Egersund naar Rasvag. Een van de mooiste plaatsen dachten we toen de boeken werden bekeken. Een op papier wel spannende zoektocht naar de haven. Smalle doorvaarten en een verraderlijke doorkijk over een ondiep stuk maakte dat we ook erg goed moesten opletten. Tussen vrij hoge rotsen kwamen weer op een nieuwe fjord en zagen enkele zeilboten liggen tegen de bergwand. Een heel idyllisch plaatsje waar de tijd even stilgestaan moet hebben. Na nog een heel smalle doorgang kwamen in de havenkom met de ligplaatsen aan een steiger. Rondom de kom waren huizen met onder het huis een garage voor een boot die als vervoer naar het vaste land de auto moet vervangen. De avondwandeling rond de havenkom was uitzonderlijk mooi. Een bezoek aan deze plaats is zeker de moeite waard. Havengeld innen gaat geheel in goed vertrouwen en gezien de prijs van 15 kronen zal iedereen zijn envelop met geld ook wel in de daarvoor bestemde bus gooien.

Rasvag naar Lindesnes. Na eerst door de als moeilijk omschreven route te zijn uitgevaren hebben we direct ons zeil op kunnen zetten. Met een gemiddelde snelheid van bijna 7 knopen waren we heel snel in Lindesnes de meest zuid westelijke vuurtoren van Noorwegen. Het was van oudsher een belangrijk militair strategisch punt en dat was bij het bezoek aan de vuurtoren en de rots waarop deze stond duidelijk waarneembaar. In de rots waren allerlei gangen en geschutsputten te zien. Er was een tentoonstelling van foto’s van alle Noorse vuurtorens in de gangen. De hele punt was ontzettend mooi en we hebben dan ook een lange wandeltocht over de scheren gemaakt. In de fjord lagen we als enige boot aan een stenen kade. Ik heb nog geprobeerd een makreeltje te verschalken (ik moet echter nog leren vissen weer niks dus). De volgende morgen ben ik nog wat gaan trainen en daarna in de koude fjord even afgekoeld en gewassen. Een douche op de wal was niet beschikbaar en aan boord douchen is lastiger dan even in de blote kont in het water te springen, niemand die het ziet toch? (Stijna wel en die maakt dan gelijk weer een foto natuurlijk) Lindesnes naar Kristiansand. Onze kaarten voor deze route waren beperkt, zowel op papier als op de Navbook hadden we alleen overzeilkaarten. De aankomst bij Kristiansand had ik wel gedetailleerd op papier dus er alle vertrouwen dat het wel goed zou komen. Wel moesten we Mandal

10

passeren en laten voor wat het is. Het werd heel mooi en warm weer wat er in resulteerde dat de wind afnam en we melkmeisje met de genaker zijn gaan varen. Dat ging nog redelijk goed. Eerder op de dag hadden we de genaker maar net op kunnen houden zeker toen we in het gebied van de dangerous waves waren. De aankomst in Kristiansand was net wat anders dan op de kaart zichtbaar was namelijk er waren havens gemaakt voor de bestaande havens. Het aanleggen was aan een hekboei/mooring en het touw bleek tekort om met de punt bij de steiger te komen. Snel verlengen dus en zonder probleem hebben we vast kunnen maken. Volgende keer wel een langer touw klaarleggen zou handiger zijn. In Kristansand is heel veel te zien en er was een concert gaande toen we onze avondwandeling maakte. Een bezoek aan de toerist informatie deed ons besluiten niet naar de camping van Cees te gaan. Lopend veel te ver en met openbaar vervoer heel moeilijk volgens de VVV man. De volgende dag hebben we een grote afstand gelopen en een mooi park met meren gezien op zo’n 100 m hoogte. In een deel van die meren werd gezwommen en andere gedeelten waren natuurschoon met veel witte waterlelies etc. Na verder de stad te hebben bekeken hebben we in het Venetië deel heerlijk gegeten en vis gekocht voor een heerlijk dinertje aan boord tijdens de overtocht naar Skagen. In kerken en de muziekkiosk waren heel veel bloemen gelegd vanwege het Noorse drama. De vlaggen hingen overal halfstok en op de gedenkplaatsen zag je huilende mensen die familie hebben verloren tijdens het zinloze geweld. In de avond hebben we nog een wandeling naar het meertje gemaakt en daar heerlijk gezwommen (water ca 23 graden). De voorbereiding voor de overtocht naar Denemarken hebben gemaakt en zijn heerlijk gaan slapen in het warme Kristiansand. O, ja met rummycup stond ik eindelijk eens op een paar punten voorsprong en dit was voor Stijna wat moeilijk te verwerken?? Kristiansand naar Skagen. De overtocht was er een met veelal weinig wind en een aantal uren moest de motor worden bijgezet om nog enige vooruitgang te boeken. Opvallend was dat we toch nog heel wat stroom tegen hadden (1,2 knopen). Het was super mooi weer en dat maakte natuurlijk veel goed. De Navtex had in de buurt van Kristiansand geen berichten meer gegeven. Het was niet zo heel erg we zagen toch wel dat er geen rare dingen zouden gebeuren met het weer. We hebben ook heel wat gelezen deze trip. Haast hadden we niet en we konden genieten van een heerlijk diner met verse zalm. De zonsondergang en opkomst waren heel mooi. Afwisselend hebben we heerlijk geslapen en van de hele tocht hebben we slechts 6 uur gezeild zonder bijstaande motor. Na 23 uur en 106 mijl waren we ’s morgens om 9.00 uur in Skagen en hadden volop tijd om de stad te bekijken en een (te) lange wandeling te maken met (te) veel boodschappen bij ons.

11

We wilden gaan zwemmen aan de andere kant van de stad. Vergissing dus want het land was veel breder dan ik had aangenomen. De stad was niet bijzonder mooi buiten de hoofdstraat allemaal rechte wegen met huizen al la USA. Dan maar terug naar de haven de boodschappen weggezet en naar een andere zwemplek gelopen weer 40 minuten lopen dus we kwamen wel weer aan ons trekken. Overigens was het heerlijk warm water en een mooi zandstrand. Skagen naar Osterby (eiland Laeso). Het was een heel mooie zeildag met weinig wind, maar met 3 mijl per uur hadden we niet snel de behoefte om de motor aan te zetten. Later hebben we dat wel gedaan. Tijdens de tocht kwamen we op aanvaringskoers met de Stena lijnboot. Dan heb je weer even wat te doen en leuk is het dan om te berekenen of je harder danwel zachter moet gaan varen. Osterby was een drukke haven met en plaatsje op de 5e rij waren we echter nog in de haven kunnen blijven. Op de wal was er veel activiteit met BBQ en en veel wandelaars. Een geschikte plaats om te skeeleren en dus de volgende morgen daar maar mee begonnen. Verder wat boodschappen gedaan en klaarmaken voor de tocht naar Anholt. Osterby naar Anholt. Het is allemaal wel leuk om heel mooi weer te hebben, maar om te zeilen is het wat minder interessant. De afstand van 48 mijl is weer gedeeltelijk met de motor afgelegd. Bij aankomst bleek de haven vol te zijn (net Vlieland) en in de voorhaven mislukte het ankeren. Volgende keer toch een ander anker meenemen dus. We zijn naar de baai buiten de haven gegaan en hebben daar geankerd. Voor het eerst de ankerwacht uitgeprobeerd en met succes. Toen de instelling op 30 m stond hebben we geen alarm meer gehoord en ook volgens de oude methode coördinaten opschrijven ging het goed. De avond zijn we lekker aan boord gebleven en de volgende morgen hebben we de bijboot opgeblazen. De aanhangmotor deed het ook gelijk dus konden we naar de wal en de boot gewoon op het strand neerleggen. We hebben fietsen gehuurd en een heel stuk op dit kleine eiland gefietst en daarna ook een heel stuk gewandeld. Heerlijk zwemmen en weer verder wandelen over de grote heidevelden achter de duinen. We kwamen van het strand zo aan de rand van een broedgebied van meeuwen en die gingen even flink te keer. Bijzonder was dat geen spoor van konijnen te zien was. Op het eiland hebben we ook geen schapen gezien die de heide kort afgrazen. Toen we weer verder fietsten na onze lunch (een heerlijke Deense omelet) kwamen we in het dorp Anholt. Het was net het Nederlandse Orvelte met grint als straatbedekking. Waar zie je dat nog?? Met de MTB die ik had trapte ik nog even een paar duinen op om wat training te hebben. Toen we weer terug bij de haven kwamen lag ons bijbootje nog gewoon op het strand en we dachten aan de vele verdwijningen van deze bootjes in Nederland. Op het haventerrein was de BBQ al aangestoken en we zijn met de bijboot onze eet en drinkspullen gaan halen om aan de BBQ mee te gaan eten.

12

Het is heel leuk om met veel mensen in gesprek te raken op zo’n gezamenlijk eetpunt. Ook al zie je wel mensen die niet van tafel afkomen en alleen bellen maar belangrijk vinden. ’s Morgens hadden we besloten om ook de 2e nacht in de baai te blijven liggen ook al was er wel plaats in de haven gekomen. Na de BBQ ging het flink waaien en het aantal boten dat voor anker lag was al flink afgenomen. Met het bijbootje werd het al moeilijk om aan boord te komen. De voor anker liggende boten lagen flink te slingeren en het werd een onrustig/ onstuimig nachtje. Geweldig was overigens de heldere sterrenhemel, waarbij het leek of de Grote Beer plaats genomen had op de hekstoel. Anholt naar Ebeltoft. Na deze wat onrustige ligplaats bleek er gelukkig ’s morgens nog steeds wind te staan. Met een ZO 5 vertrokken we naar Ebeltoft en konden bijna een gemiddelde van 7 mijl per uur aanhouden(60 mijl in 8 ¾ uur). Het laatste stuk ging door een smalle vaargeul naar de museumhaven van de stad (of dorp). Wat een fantastische zeildag hebben we gehad. Er is een mooie museumhaven met schepen die worden gerestaureerd en bruine vlootschepen die komen overnachten. Bij de VVV zagen we dat er ’s avonds een middeleeuws straattoneel in de stad werd opgevoerd en zijn daar gaan kijken. Heel leuk om te zien hoe mensen zich in die rol kunnen uitleven. De plaats doet ook echt middeleeuws aan en er waren veel activiteiten in de hoofdstraat zoals schilderen, tekenen, spijker slaan voor een goed doel etc. De marina hebben we niet bekeken, maar deze voorziening was ook prima. Van Ebeltoft naar Endelave. Rond 11 uur ’s morgens zijn we hier weer vertrokken en dachten een tochtje van zo’n 30 mijl voor de boeg te hebben. Dat werd heel wat anders na eerst een steeds toenemende ZO wind kwam er een bui en draaide de wind naar het ZW en liep op naar windkracht 6. Bij het eiland Tuno dachten we nog even om de haven daar naar binnen te gaan, maar ach als het wat later zou worden is dit toch ook niet erg. De laatste 3 mijl ging door een vaargeul maar was goed bezeild. Bij aankomst hadden we 47 mijl afgelegd. De haven was buiten het eiland aangelegd ongeveer 500 m vanaf het dorp. Ook de veerdienst heeft daar een aanlegplaats.

13

We zijn gelijk nog een stuk gaan wandelen en bij een plaatselijk kroegje nog een bakske oude koffie gedronken. De volgende morgen konden er boodschappen worden gedaan en heerlijk skeeleren. Heerlijk even zwemmen en douchen en daarna vertrokken we naar Mittelfart. Van Endelave naar Mittelfart. Het begin was matig te bezeilen wind was licht en de richting maar net aan de wind te houden. Toen we de geul uit waren hebben we even de motor aan gehad. Daarna werd de goede koers ingezet en plotseling draaide de wind wat zodat de genaker kon worden bijgezet. We zagen een behoorlijk aantal tuimelaars om ons heen en een verdwaald zeehondje. De havens in de stad net na de brug waren allemaal vrij vol en we moesten om de stad heen varen naar de marina. Later bleek tijdens de wandeling naar de stad ( een uurtje lopen) dat er een groot Jazzfestival was. De stad deed in een wijk waar we doorliepen nogal oost Duits aan met kazerneachtige gebouwen. Deze werden nu gebruikt als consulaat en sommige als woonappartementen. Jazz vinden we best leuk dus we hebben er wel even van genoten. Het uurtje teruglopen hebben we wat in kunnen korten door op goed geluk de heen route af te snijden. Vanuit de haven keek je direct de Kleine Belt in de richting voor morgen. Van Mittelfart naar Aro. De koers naar Aro was precies naar het zuiden en met een ZW wind 6-7 een scherp te varen koers. We kregen veel buiswater over maar met verder mooi weer maakt dat niet zoveel uit. Er gingen maar enkele boten het water op en toen we dichtbij Aro kwamen bleek dat de boten die op het water waren Arosund binnen gingen. Jammer vonden we dat en deden we dat dus niet, omdat Aro een mooi klein eilandje is. Even goed opletten bij het binnenvaren en dan komt het wel goed. In het kleine haventje lagen al wat schepen te modderen om in de goede box te komen. Rustig blijven was het devies. Toen dachten we tussen die 2 palen kunnen we wel door en de mensen op de kant dachten ook dat het wel zou gaan. Al snel zag ik dat het eigenlijk toch niet breed genoeg was, maar ik heb de boot er wel tussen gevaren, omdat verder manoeuvreren bijna onmogelijk zou zijn. Daarna een lijn naar de steiger gegooid en de palen voorzichtig wat centimeters weggedrukt kwamen we er tussen door en lagen gelijk goed.

De trip was slechts 16 mijl en we konden dus in de middag nog een flinke wandeling rond het eiland maken. Hier waren wel wat boerderijen en vrijveel visserij activiteiten te zien. Het land deed wat polderachtig aan met hier en daar was vrijlopend vee.

14

Van Aro naar Sonderborg. De wind was nog wat toegenomen toe we weer tussen de palen uit moesten komen. Voordeel was wel dat je echt niet kon wegwaaien en de acties heel beheerst uitgevoerd konden worden. De wind was wat ZZW en dat was niet goed voor de route naar Sonderborg, maar ach er staat voldoende wind dus een grote slag naar ZO en daarna een slag naar W en we komen er wel. Er kwamen afwisselend wat regenbuien en opklaringen met een heerlijk zonnetje tot het even ging miezeren en voor ons een boot ineens het spoor bijster leek te zijn. Het duurde niet lang of ook wij leken van het padje te geraken. De wind viel geheel weg en het werd schitterend zonnig weer. In korte tijd heel veel verandering met gelijk het einde van het zeilen deze dag. Op de motor zijn we verder gevaren. Met goed uitkijken want er waren in deze fjord nogal wat ondiepe stukken en boeien die soms niet zo goed zichtbaar waren. De stad Sonderborg is de moeite best waard en we lagen net na de klapbrug alweer klaar voor de volgende stap. De buurman meldt nog even dat hij vroeg weg wil, wat geen probleem is. Wij moesten nog even de stad in om het cadeautje voor Stijna haar zus te kopen. Toen de buurman om 9 uur nog niet weg wilde gaan hebben we maar gevraagd of hij nog zou gaan. Nee te veel wind en buien en je komt niet van lagerwal af waren zijn beweegredenen. Nu dan maar even de stad in en daarna konden we weer weg.

Van Sonderborg naar Holtenau/Kiel. Wat voor de buurman moeilijk is zal voor ons niet gemakkelijk zijn was de gedachte toen we los wilde komen van de kant. We leken ineens heel erg ervaren toen de spring werd vastgehouden iets naar voren varen, achteruit, vrijkomen en wegvaren. Het lukte ineens en een complimentje van de achter ons liggende zeilschool kapitein viel ons ten deel. We moeten niet naast onze schoenen gaan lopen, maar dit was de cursus manoeuvreren op de motor optimaal in praktijk gebracht. De wind stond W/ZW en liep soms op tot 7-8. Het ging heel hard en de bijboot vond dat ook. Die ging pirouettes draaien achter ons aan en ik had spijt dat hij nog niet was opgeborgen. In 5 uur tijd waren we in Holtenau en hadden 35 mijl afgelegd. We hebben het niet helemaal goed gedaan, want een “sperrgebiet fur U boote” zijn we dwars door gevaren. Gelukkig kregen we geen controle en hebben geen bedreigende boten gezien. Bij Holtenau was het onvoorstelbaar rustig hetgeen waarschijnlijk kwam door het weer en de meesten geen overtocht hadden gewaagd. Behalve de mooie vuurtoren op de hoek was er in Holtenau niet veel te zien. Belastingvrije inkopen hebben we niet gezien en het sluizencomplex was niet toegankelijk.

15

Van Holtenau naar Brunsbuttel of Cuxhaven. Om 6.45 uur klopte de havenmeester op de boot en wilde geld zien. Waarom zo vroeg? Hij ging er waarschijnlijk vanuit dat iedereen met eerste sluisopening van 7.30 uur mee zou willen. Wij gingen eerst nog douchen en hadden het idee om wat later te gaan, wat we snel hebben herzien en gelijk losmaakte om nog mee te kunnen. Op het kanaal konden we best ontbijten etc. In de sluis gelegen riep ineens iemand vanaf de overkant ben jij Pieter den Dunnen schaatser in het mastercircuit? Dit kon ik bevestigen en hij bleek Ivo Meijer te zijn die 4 jaar geleden vanaf Calgery naast mij in het vliegtuig zat Even hoopte ik dat hij naar Brunsbuttel zou gaan, maar hij riep dat Cuxhaven een beter uitgangspunt zou zijn voor de volgende dag. Toen ik dat ging bekijken zag ik dat hij gelijk had en we de volgende dag het beste rond 12 uur uit Cuxhaven onze volgende stap konden zetten. Ach, Brunsbuttel hebben we al 2x gezien en Cuxhaven nog niet dus dan maar doen. De Oostzeekanaal dag is toch ook wel bijzonder al is het de hele dag op de motor. Veel bijzondere bruggen, veel grote zeeboten, zwevende en varende ponten het is allemaal voer voor de fotograaf. Haren verven en pannenkoeken bakken en de dag is zo voorbij. Nog even tanken in Brunsbuttel en dan door de sluis met de verschrikkelijke lage drijvende steigers dus uitkijken voor je polyester scheepswand. Buiten de sluis werd het weer ineens verschrikkelijk slecht wat ook al wel was voorspeld voor ’s avonds. Het zicht was in de regenbuien niet meer dan 100 m en ik ging mooi langs de stuurboordkant langs de rode boeien midden in het vaarwater. Toen 2 andere de bakboordwal hielde leek me dat toch ook wel beter en misschien moest het wel zo?? We regenden voor de 2e keer deze vakantie vreselijk nat. Tussen 2 buien door ben ik ook maar overgestoken en dat voelde wel comfortabeler. Precies met het keren van het tij waren we in Cuxhaven. Daar bleek dat een groot aantal mensen al vanaf maandag lagen te wachten op een goed vertrek tijdstip. Het was toen woensdagavond. Op donderdagmorgen bleek dat vetrekken er niet direct in zat. Heel veel wind en als je dan om 12.00 uur vertrekt moet je de nacht in als je op Nordeney wil komen. We besloten dat niet te doen en het voorstel van Stijna om ’s nachts om 2 uur te vertrekken hebben we uitgevoerd. De enige bleken we niet te zijn, want de wind ging ook wat liggen en de golfhoogte nam af. We hadden dus volop de tijd om Cuxhaven te bekijken en met de fiets eerst wat boodschappen te halen. Heel mooi vonden we de oude semafoor op het havenhoofd en een roestvrijstalen kunstwerk dat vogels uitbeeld. De semafoor is uiteraard niet meer in gebruik, maar toch laat het zien hoe vroeger werd geseind. Om 10 uur ‘s avonds zijn we gaan slapen met de wekker op scherp. Dat was niet nodig we hoorden al wat motoren starten voor het 2 uur was. Precies op tijd vertrokken we met zeil op en motor bij en de stroom direct mee en dat is de moeite waard. Het bezit van de AIS leverde ons weer heel veel plezier op en een groot gevoel van veiligheid.

16

Van Cuxhaven naar Nordeney. Toen het daglicht aan de lucht kwam waren we al bijna aan het eind van de Elbe en zagen we Helgoland aan de noordkant liggen. We moesten gelijk weer aan onze kniepertocht denken van 3 jaar geleden. Even kniepers eten een dagje rondkijken op Helgoland en Dune en weer terug in 6-7 dagen vanaf Hellevoetsluis. Nu hadden ze in Tananger aan boord overigens heel goed gesmaakt. Van zeilen is deze dag niet veel gekomen. Het ging allemaal net met weinig wind en de motor bij konden we het zeil laten staan. Op het goede tijdstip kwamen bij Nordeney aan om via het Doventief aan te lopen. De boeien waren wel enigszins opgeschoven naar het oosten ten opzichte van de kaarten die ik had (2008) en elektronische versie (2003) wel een halve mijl. Bij hoge golfslag zal je de boeien ongetwijfeld slecht kunnen zien. Nu viel het alles mee gezien de berichten die ze in Cuxhaven vertelden. In de haven liepen we nu ook niet vast zoals bij het vorige bezoek. De vorige keer waren we net voor het baggeren geweest volgens de havenmeester (met een echte Duitse pet en kunstgebit). We waren er al rond half twee en dus nog een goede gelegenheid om op de fiets het eiland te zien. Heel de kust zijn we langs gefietst en naar de vuurtoren gegaan.

Leuk was het om al die standstoelen te zien van de relaxende paartjes in het kuuroord Nordeney.

Het was een beetje fris maar toch heb ik nog gezwommen. Na het eten zijn we naar de wijnfeesten gegaan met veel publiek, muziek en vuurwerk. Het wijntje en het vers gebakken speciale broodje smaakte mij niet goed wat de volgende ochtend een hoop ellende gaf (alles kwam eruit) Het duurde enige uren voor het weer goed ging. Toen we weg wilde was er nog een probleem. De motor startte niet, maar een eerdere ervaring 5 jaar geleden maakte dat ik het nu snel op kon lossen. De contactblokjes hadden wat WD40 nodig en toen ging het weer goed. Volgende keer toch maar contactspray meenemen dat schijnt duurzamer te werken? Van Nordeney naar Vlieland. Het startprobleem was in 10 minuten opgelost en dus konden we om ongeveer 10 uur vertrekken. De afstand is ca 93 mijl dus het gaat een lange dag worden die ongeveer de hele dag met de motor bij (op enkele uren na) werd afgelegd. De eindtijd begon wat druk op te leveren anders waren we nog een dag blijven liggen denk ik. Tijdens de trip hebben we enkele zeehonden gezien. Het was nog uit de buurt van Lenie dus ze zaten niet in het opvangcentrum. Dit zeg ik zo als grapje, omdat we bij eerder trips geen zeehonden zagen. In de loop van de dag was ik weer helemaal opgeknapt en niet meer zo stil als ‘s morgens. Dicht bij Vlieland hebben we wat afgesneden naar de ZS 5 en ZS 7 boei. Toen ging het bijna fout en zag ik het strand al heel dicht bijkomen. We richten ons op de verlichte VS 1 boei in plaats van de onverlichte ZS 9 (volgens mij valse zuinigheid). Op de kaart staat ook dat deze boei onverlicht is, maar dat hadden we even niet gezien en

17

toen ik van het strand af stuurde kwam deze boei ineens heel dichtbij. De haven van Vlieland is in het donker bij laagwater ook erg smal om te in te varen althans zo lijkt het natuurlijk. We gingen aanliggen bij een Fransman die kwam uit bed en zei dat zijn buurman om 5 uur al wegging. Toen zijn we maar even opgeschoven daar waren ze nog wakker (ook net binnen) en daar aangelegd. Inderdaad de volgende morgen werden we wakker van de Fransman. Hij kon de boot niet houden en voer eerst tegen mijn buurman aan en raakte daarna mijn anker. Kennelijk en moeilijke actie. Gelukkig geen schade, maar wel abrupt wakker. Vlieland hebben we verder deze keer niet gezien alleen de douche (nieuw) en de havenmeester (jonge meid dus ook nieuw denk ik) Het beloofde een mooie zeildag te worden.

De bruine vloot lag er ook al voor klaar. Van Vlieland naar den Helder. Om 11 uur zijn we vertrokken en direct buiten de haven konden we de zeilen al hijsen. We hebben de kortste route genomen dus langs de kust door het militair oefengebied. Op zaterdag hoeven ze toch niet te oefenen van de minister. In 6 uur hadden we 38 mijl afgelegd en slechts heel kort tegenstroom. Het was een mooie aankomst tijd om met een etentje buiten de deur in de stad onze 36 jarige huwelijkse staat te vieren. Na een lang voettocht naar/door den Helder vonden we restaurant Effe en hebben heerlijk gegeten, maar…. De gamba’s waren zo weer terug bij af. Te gaar en dus ging het bij beide fout. Wel jammer, maar de hoofdmaaltijd smaakte overigens geweldig goed. Dus eind goed al goed zullen we maar zeggen. Het was snel weer gezakt. Belangrijk was ook dat de poort van het terrein van de KMYC open ging toen we ons daar aanmeldde. De maan scheen mooi en werd vastgelegd op de foto voordat we lekker ons hutje inkropen.

Van den Helder naar Scheveningen. De laatste trip van zeehaven naar zeehaven dus het einde komt in zicht. Een fantastisch mooie zeildag van 61 mijl in 10,5 uur. Een wnw windje 4-5 kan het beter? De stroom mee was ook goed getimed.

18

Passeren van Scheveningen leverde ook een heel mooi plaatje op.

In Scheveningen hebben we goed uitgezocht hoe de stroom op de Nieuwe Waterweg zou uitpakken en dus hadden we tot 13 uur de tijd om schelpen in Scheveningen te zoeken. Verder lekker aan boord gebleven tot de volgende morgen. Van Scheveningen naar Oud Beijerland. In Scheveningen is het altijd druk en zijn er mensen die naar het noorden of naar het zuiden moeten en dus op verschillende tijden vertrekken. Wij lagen als 5e boot in de 2e rij vanaf de steiger. Naast ons Nederlanders en achter ons Duitsers. Die wilde weg en vroegen dat aan mijn buren kennelijk al niet zo tactisch dus die gingen gewoon naar de douche ruimte en dat had ik beter ook gelijk kunnen doen. Ik liet mijn hoofd boven zien en kreeg te horen dat dit niet van goed zeemansschap getuigde. Een beetje geïrriteerd vertelde ik hem dat hij er gemakkelijk uit kon en dat het niets met zeemanschap te maken had, maar met kunnen varen. Hij zat namelijk niet aan het roer en de motor werd niet gebruikt alleen met lijntjes trekken was niet de oplossing. Hij was er wel op gekleed om te gaan met en veel te groot zwemvest en lifeline aan met het mooiste weer van de kermis. Toen we met een aantal buren zeiden dat ze met zijn tweeën en de motor bij weg konden kwam de juiste actie opgang. Ja, er valt nog best wat te leren voor sommige mensen. Wij vertrokken om 1 uur ’s middags en zouden een paar slagen maken voor we de waterweg op konden met de stroom mee. Door zand opspuitwerkzaamheden was het strand van Ter Heijde een stuk dichterbij dan op de kaart is aangegeven. Om precies 4 uur kon ik de centrale Maasmond melden dat we naar binnen wilden. Wij moesten aan de noordzijde blijven totdat zij toestemming gaven naar de zuidzijde te gaan. Je merkt dan hoe goed ze je kunnen zien op de radar en dat geeft vertrouwen. Even later hoorden we een zeeboot vragen wat gaat dat zeiljacht doen en het antwoord van de centrale was er direct. We moesten nog even wachten en achter de Stena lijn konden we over. Toen we de sector Maasmond uitgingen kregen we dat direct te horen en ook dat we vhf 65 Rozenburg nu verder moesten uitluisteren. Tot de oude Maas hebben we een zeil bij kunnen zetten en voorspoedig gingen we door de Botlek en Spijkenisse bruggen. Doorvaren naar Dordrecht zou toch wel iets te veel van het goede worden en dus gingen we het Spui op en de haven van Oud Beijerland in. Met laagwater kan dat volgens de havenmeester net niet, maar ruim genomen is er tot 2 uur voor en 2 uur na laagwater geen probleem. Je ligt er in het centrum van een mooie oud Hollandse plaats groter dan verwacht.

19

Een lekkere avondwandeling en daarna in de kuip nog een spelletje rummycup met mijnwerkersverlichting (het moet niet gekker worden).De eindstand was gelijkspel en gelukkig maar, want anders zou het niet goed aflopen.

Laatste etappe van Oud Beijerland naar Drimmelen. Het is mooi weer, maar van zeilen komt niet veel meer. De bruggen worden besteld en we halen ze ruimschoots op de vastgestelde tijden. Het is allemaal bekend vaarwater en er wordt al begonnen met opruimen en pakken van de tassen. Even douchen en gelijk de douche schoonmaken, koffiedrinken eten, enzovoorts. Het 2e bakske koffie kon niet meer worden gezet. Het gas was op en ook geen reserve tankje meer. Dus dan maar aan de limonade. De boot wordt afgemeerd op het bekende plekje in Drimmelen E14 en vrijwel gelijk geheel ontruimd. Het zit erop deze lange trip. Het was de moeite waard en zal zeker nog eens worden herhaald op de ene of andere manier. De totale tocht was 1610 mijl of bijna 3000 km en we hebben ongeveer 300 uur gevaren in 28 tochten, waarvan ca 130 uur met de motor en 250 liter brandstof verbruikt. Was het een uitdaging of alleen maar een vakantie? Het was beide, we hebben van alles meegemaakt in deze 40 dagen op zee en ook op een aantal plaatsen zijn we wat langer gebleven. Als we vroeg aankwamen in een haven hebben we die dag ook een vakantiedag beleefd en wilde de volgende dag wel weer verder. Voor degene dat bovenstaande reisverslag hebben gelezen hoop ik overgebracht te hebben hoe zeer wij plezier aan ons avontuur beleefde. Stijna (paperatsie) en Pieter (schrijver) hopen dit nog vaker zo te mogen doen.

20

Reisplan Noorwegen 2011 Voorbereiding: Kaarten kaarten 2182 B 2671 2984 417 3768 2496 1875 3152 1327 3158

van Peter Peter Peter Peter Peter Peter Peter Peter Peter Peter

4140 3539 1801, 1811 en 1812

Pieter Pieter Pieter

Overzeiler Noordzee Stavanger aanloop Noordzee en wadden

Satz 3 NVVerlag serie 1,2en 3 Serie 1 electr Serie 2 electr Serie 3 electr Serie 0 electr

Johan Sweep Pieter Denemarken oost Denemarken oost Denemarken oost Denemarken West Duitsebocht N en W zw Noorwegen Op navbook

Westkust Zweden Denemarken-oostzee

NO2 Engelse oostk UK01 WinGPS 4pro Bruggen en sluizen

v v v v v v v v v v

Doormalen Doormalen Doormalen Doormalen Doormalen Doormalen Doormalen Doormalen Doormalen Doormalen

Overzeiler zuid Skagerrak Kristianszand Esbjerg haven Aanloop Esbjerg Thyboron Jade, Elbe, Helgoland Arendal Porsgrun Oslofjord west

Op navbook

Boeken: Scandinavie en de Oostzee van Rene Vleut Havneguiden 3 Lindesnes – Bergen Hanne Engevik e.a. Norway Vakantiewijzer www.zeilen.nl Diverse reisverhalen van vertrekkers etc. Admiralyti Pilot NP 55 Piet Snelders Oslofjord - Lindesnes Admiralyti Pilot NP 56 Piet Snelders Scheveningen-Skagen Reeds Pieter diverse 21

Wachtschema Reis naar …………………………….. Datum

Van 04.00 07.00 10.00 14.00 18.00 22.00 01.00 04.00 07.00 10.00 14.00 18.00 22.00 01.00 04.00 07.00 10.00 14.00 18.00 22.00 01.00 04.00 07.00 10.00 14.00 18.00 22.00 01.00 04.00 07.00 10.00 14.00 18.00 22.00

Wacht – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

07.00 10.00 14.00 18.00 22.00 01.00 04.00 07.00 10.00 14.00 18.00 22.00 01.00 04.00 07.00 10.00 14.00 18.00 22.00 01.00 04.00 07.00 10.00 14.00 18.00 22.00 01.00 04.00 07.00 10.00 14.00 18.00 22.00 01.00

uren 3 3 4 4 4 3 3 3 3 4 4 4 3 3 3 3 4 4 4 3 3 3 3 4 4 4 3 3 3 3 4 4 4 3

22