Bouwen met baksteen 2/10
Schoolgebouwen nr 131 - driemaandelijks tijdschrift - april-mei-juni 2010 - afgiftekantoor 8000 Brugge 1 - 2de afdeling
Bouwen met baksteen is het driemaandelijks tijdschrift van de Belgische Baksteenfederatie. Voor meer informatie, aarzel niet ons te contacteren.
Abonnement: Catherine Bral Redactie: Laurie Dufourni Verantwoordelijke uitgever: Jozef Van Den Bossche http://www.baksteen.be e-mail:
[email protected]
Adres: Kartuizersstraat, 19 bus 19 1000 Brussel
tel. (02) 511 25 81 ~ fax (02) 513 26 40
Druk:
inhoud Schoolgebouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Nieuwbouwvleugel Koninklijk Atheneum te Oudenaarde DNA-architecten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Uitbreiding van een school in Lantin Alain Richard. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Kleuter- en basisschool in Laken Architecten Tom Thys en Adinda Van Geystelen . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Binnenlandse architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Woning in Zemst Ampe.trybou architecten Buitenlandse architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Kartuizermolen in Strasbourg, Frankrijk Richard Fischkandl Techniek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Baksteen... perfecte combinatie van traditie en innovatie? Belgische dakpan- en baksteenfabrikanten
BOUWEN MET BAKSTEEN 1234
eenenveertigste jaargang
2010
Schoolgebouwen
Foto: Studio Claerhout
Schoolgebouwen spelen een
Toch blijkt maar al te vaak dat overal
Dit nummer van “Bouwen met Bak-
belangrijke rol in het beeld dat kinderen
in het land de renovatie en bouw
steen” stelt enkele verwezenlijkingen
van hun omgeving hebben. De school,
van schoolgebouwen op het vlak van
van schoolgebouwen voor die beant-
een plaats van vorming en socialisatie,
energiebesparing en hoogwaardige
woorden aan de verwachtingen van de
moet aan de kinderen en studenten een
onderwijsruimten een nijpend probleem
gemeenschap.
kwaliteitsvolle architectuur, ruime en
is. Overal moeten er fondsen gedeblok-
comfortabele klassen en een infrastruc-
keerd worden om de huidige, grote jan-
tuur aanbieden die voldoet aan de eisen
boel te kunnen herstellen en dat vormt
van vandaag.
een echte uitdaging voor al wie ermee te maken krijgt.
1
2
BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 eenenveertigste jaargang 2010
Nieuwbouwvleugel Koninklijk Atheneum te Oudenaarde DnA-architecten Foto’s: Studio Claerhout
De uitbreiding van het Koninklijk Atheneum te Oudenaarde herinterpreteert de typologie van een schoolgebouw op hedendaagse wijze. Het model 3/6/9 m is het “standaard” formaat van een klaslokaal. Op verzoek van de bouwheer hielden de architecten zich strikt aan dit stramien. Op basis van deze vaste maten, werd het hele gebouw uitgezet: van het metselwerkverband, het betonskelet, plaatsing van stopcontacten tot het vloerpatroon en het meubilair,… overal keert dezelfde logica terug. Dit zorgt voor een soberheid en rust die passend is voor een schoolgebouw. Het strikte ontwerpschema wordt uitgedaagd en aangevuld door onder meer de frivole schikking van de ramen en het subtiele kleurenpalet. De nuances die hierdoor ontstaan zijn merkbaar in het dagelijkse gebruik van het gebouw: elk klaslokaal krijgt een eigen identiteit. Eenzelfde speelsheid werd doorgetrokken in de sanitaire voorzieningen, de lokalen voor de studiemeesters en de circulatie. De grote inkomhal sluit naadloos aan op het bestaande schoolgebouw. Doorzichten, licht en het inbrengen van een vrijstaand volume zorgen ervoor dat het een plek wordt waar meer gebeurt dan louter circuleren.
BOUWEN MET BAKSTEEN 1234
eenenveertigste jaargang
2010
Het gebouw verhoudt zich tot de omgeving met een gelijkaardige dualiteit. De gevel grenzend aan de speelplaats is transparant dankzij de grote horizontale glaspartijen tussen het metselwerk en beton. De combinatie van het aluminium schrijnwerk en de houten blokramen benadrukt de rustige lijnvoering en geeft tegelijk de gevel een warm en spontaan karakter. Aan de zijde van de avondschool ontwikkelt zich een monochroom spel tussen vol en hol; tussen ruw parement in wildverband en verschillende raamdetailleringen. Op de kopse zijde van het gebouw
De speelse aanpassingen aan de klas-
materiaalgebruik zorgen voor een frisse
kijkt men van op het balkon uit over
sieke modulatie, de doorgedreven
architectuur.
de stad.
detaillering en het weloverwogen
www.dna-architecten.be
3
4
BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 eenenveertigste jaargang 2010
Uitbreiding van een school te Lantin Alain Richard Foto’s: Alain Janssens
Deze uitbreiding van de school
De schooluitbreiding omvat één volume
heeft op een natuurlijke wijze zijn plaats
bestaande uit twee verdiepingen die
in het dorp Lantin weten te vinden.
zich aan de straatkant bevinden. Mee-
Zijn eenvoudige volumetrie doet denken
gaand met de kromming van de weg,
aan een boerderijvleugel. Zijn stijl, de
voegt een «plooi» in de voorgevel een
materiaalkeuze en de tinten die eigen
zekere dynamiek toe aan het gebouw.
aan de regio zijn, hebben zijn integratie
De nieuwe vleugel reorganiseert op
in de nabijheid van het oude gemeente-
deze manier de bebouwde structuur
huis en enkele hoeves sterk vergemak-
van het dorp.
kelijkt.
BOUWEN MET BAKSTEEN 1234
eenenveertigste jaargang
2010
Omdat de architecten het budget strikt wilden opvolgen, hebben ze ervoor gekozen om de bestaande gebouwen zoveel mogelijk te behouden. Bovendien heeft het rationeel gebruik van materialen – bijvoorbeeld bakstenen in groot formaat – het mogelijk gemaakt om het budget, voor de constructie van de nieuwe vleugel onder de minimum kostprijs te houden die normaal voor dit programmatype toegelaten is. Ondanks deze beperking hebben de technieken hun werk gedaan en waarborgen ze een comfortabel klimaat binnenin het gebouw. Functionaliteit voorop! Alhoewel de nieuwe vleugel vijf nieuwe klassen voor de leerlingen van de basisschool telt, wordt de school, die ook de infrastructuur voor de kinderen van de kleuterschool herbergt, toch als één geheel aanzien. De gangen en ruimten werden herzien zodat deze zo goed mogelijk aansloten op de pedagogische projecten van de onderwijzers. De tussenkomst van de architecten heeft toegelaten om aangename ruimten voor de kinderen te ontwerpen: een polyvalente zaal, een leeshoek, speelterreinen die op het platteland uitkijken, een multimediabibliotheek, enz...
www.aa-ar.be
5
6
BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 eenenveertigste jaargang 2010
Kleuter- en basisschool in Laken Tom Thys en Adinda Van Geystelen Foto’s: Studio Claerhout
Deze kleuter- en basisschool is erin geslaagd om in deze wijk van Brussel, grenzend aan een industriële havenzone, een beschermd eilandje te creëren. Het gebouw geeft een warme sfeer af door zijn levendige tinten die de ontwerpers in het kader van de school instelling hebben willen creëren. Het gebouw staat niet op zichzelf. De school is zowel functioneel als ruimtelijk sterk met zijn directe omgeving verankerd. Het gelijkvloers en de bovenverdieping zijn ingericht om wijkmanifestaties, avondklassen en dergelijke te
organiseren. Deze gemeenschappelijke
Omwille van de moeilijke ligging, een
ruimten kunnen gebruikt worden door
relatief klein hoekperceel, was het niet
de wijk. Dit project wordt misschien
gemakkelijk om het uitgebreide pro-
hét vernieuwingssymbool voor de wijk,
gramma voor een school van 170 leer-
zelfs al liggen er nog veel grotere
lingen te ontwerpen: een dozijn klas-
immobiliënprojecten in het verschiet.
sen, de refter, een sportzaal, atelier,
De architecten hebben contextuele
lokalen voor directie en leerkrachten.
elementen in hun architectuur over-
Toch wordt de school overspoeld door
genomen, om te zorgen voor een
een gevoel van ruimte. De specifieke
geslaagde integratie: de materiaalkeuze
volumetrie, een opgekruld volume met
is geïnspireerd op de omgeving. respect
een hellend dak dat tot de 3de verdie-
voor de verschillende schalen van de
ping rijkt heeft hier sterk toe bijgedra-
omliggende bebouwing, enz... De archi-
gen.
tecten wensten de massiviteit van het sterke volume te benadrukken door het
Binnenin is elke ruimte uniek en ont-
gebruik van het grote formaat van de
dekken de kinderen verschillende sfe-
bakstenen en de uitvoering van de bij
ren die per klas onderling verschillen.
de baksteen passende kleurige voegen
De verschillende raamhoogten zorgen
in het metselwerk.
er tevens voor dat ook jonge kleuters
BOUWEN MET BAKSTEEN 1234
eenenveertigste jaargang
2010
een uitzicht op buiten hebben. Boven-
oudsten, op de 2e en 3de verdieping, de
dien worden de kinderen ingedeeld per
blik richten op de skyline van de verder
leeftijd. De kleuters, op de 1
ste
verdie-
gelegen stad.
ping, kijken uit op het bosrijke binnengebied, terwijl de klassen voor de
www.vgt.be
7
8
BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 eenenveertigste jaargang 2010
Woning te Zemst
Ampe.trybou architecten Foto’s: Studio Claerhout
Deze driegevelwoning, gesi-
trouwens naar de aanpalende, zeer alle-
tueerd in Vlaams-Brabant, in een resi-
daagse woning.
dentiële wijk van de jaren ’60, biedt een
Maar na een iets grondiger onderzoek
oplossing voor de integratie in een omge-
constateren we dat deze woning rijk is
ving met klassieke architectuur.
aan originele, architecturale details en dat ze uitpakt met een ietwat brutaal
De ‘nieuwkomer’ blijft heel sober
uitzicht. Het metselwerk in stapel-
en valt in de wijk helemaal niet uit
verband met dunne voegen geeft de
de toon. Op het eerste gezicht is de
woning een zeer specifieke uitstraling.
woning discreet gehouden. Toch toont
De roodgladde gevelsteen werd zowel
ze ook de nodige speelsheid: dit is
bij de voor- als achtergevel in het zeer
onder andere te merken in het gebruik
strakke stapelverband verwerkt. De
van de bijna banale, gladde rode
zijgevel waarbij een ruwe handvormge-
strengpersgevelsteen, een knipoog
velsteen in wildverband verwerkt werd,
BOUWEN MET BAKSTEEN 1234
eenenveertigste jaargang
2010
contrasteert in harmonie en versterkt
Het teruggetrokken gedeelte in de voor-
het licht uit het zuiden zonder daarbij
daarbij het abstracte en eigenzinnige
gevel maakt een interessante aanslui-
de uitzichtproblemen te ondervinden
karakter van het geheel.
ting met de aanpalende woning moge-
die men zou gehad hebben mocht men
lijk. Het zorgvuldig gedetailleerde raam
het salon op het gelijkvloers hebben
Behalve het gebruik van de bakstenen
op de eerste verdieping brengt het zon-
ingericht. Het gelijkvloers herbergt de
zijn er andere architecturale details die
licht via de eerste verdieping tot diep
keuken en de eetkamer.
onze aandacht trekken.
in de woning. Zo kan men genieten van
www.ampetrybou.be
9
10
BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 eenenveertigste jaargang 2010
Buitenlandse architectuur Kartuizermolen in Strasbourg, Frankrijk Richard Fischkandl
Foto’s: Richard Fischkandl
De zoektocht naar een harmonieus contrast tussen oud en nieuw vormde de algemene leidraad van het project. De hydro-elektrische centrale, een overblijfsel van een industrieel complex van de XIXe eeuw, huisvest heden ten dage drie ruime appartementen. De nieuwe vleugel telt op zijn beurt vijf appartementen van dezelfde omvang die gevestigd zijn boven een ondergrondse parking.
BOUWEN MET BAKSTEEN 1234
eenenveertigste jaargang
2010
De oude fabriek bevond zich in een
rug toekeert aan het niet uitnodigende
een metselwerk met dunne voegen als
chaotische en oninteressante omge-
gedeelte van de omgeving door deze
bekleding voor het nieuwe gebouw. Het
ving, te midden van een supermarkt,
kant heel sober te houden met slechts
appartement in de top dient als ant-
hallen en andere magazijnen en een
weinig openingen. De aangename,
woord op het massieve metselwerk van
weinig geslaagd immobiliënproject.
kleine ruimte in het zuiden daarente-
het geheel: deze ruimte is aan drie zij-
Alleen het zuiden van het gebouw kijkt
gen, richting de natuur dus, is voorzien
den volledig van glas en zorgt hierdoor
uit op een echt paradijs: een kanaal
van balkons en grote ramen.
voor een prachtig panoramisch zicht.
met weelderig groen, dat zelfs voorzien
De voorgevel van de fabriek is verlaagd
is van een klein eiland. De nieuwe
zodat men het ruwe metselwerk goed
bouw is zodanig ontworpen dat hij de
kan zien. Maar er werd gekozen voor
www.fischkandl-architecte.fr
11
12
BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 eenenveertigste jaargang 2010
TECHNIek Baksteen … de perfecte combinatie van traditie en innovatie? Het mag ons niet verwonderen dat de
De eerste terechte vraag die zich stelt is
lenen voor een bouwwerk in een klas
uitdrukking «een baksteen in de maag
of er aan een eeuwenoud bouwmateriaal
sieke stijl.
hebben», de onlosmakelijke verbinding
nog wel te innoveren valt. Met andere
maakt tussen dit traditioneel bouw
woorden kunnen traditie en innovatie
materiaal en bouwen in het algemeen.
überhaupt samengaan? De bouwsec
Baksteen is het materiaal bij uitstek
tor is voortdurend in beweging, er is
als referentie voor eenieder in de bouw
een enorme evolutie aan de gang op
sector.
gebied van normen, veelvuldige eisen wat betreft de thermische aspecten,
Iedereen denkt alles te weten over dit
het akoestisch comfort, op het vlak van
traditioneel bouwmateriaal… Nochtans
uitvoeringstermijn, er zijn de Euroco
Een bouwheer die, voor zijn individuele
verrast dit product op gebied van de
des,… Van de bouwsector mag worden
woning, heeft gekozen voor een eerder
innovatieve mogelijkheden. Zo traditio
verwacht dat hij oplossingen biedt op
klassieke stijl zal dan ook de uitvoering
neel als een baksteen is, zo innovatief
elk van deze eisen. Innoveren is een
hieraan aanpassen met een metselver
is de baksteensector op dit ogenblik.
“must” voor elk bedrijf dat bij de bouw
band dat verschilt van een halfsteens
De innovatie doet zich zowel voor op
sector betrokken is. Sinds enkele jaren
verband. Een specifiek baksteenfor
gebied van het productieproces als op
wordt actief gezocht naar steeds nieuwe,
maat voozien van een groef aan één
gebied van de op de markt gebrachte
veelzijdige ontwikkelingen.Ontwikkelin
zijde (strek) laat toe een klassiek met
producten en bouwsystemen. In hun
gen zowel op technisch als op esthetisch
selverband te creëren zonder stenen te
streven naar duurzame ontwikkeling
vlak, zowel productontwikkeling als de
hoeven in twee kappen of zagen. Het
zijn de bedrijven uit de sector voort
ontwikkeling van bouwsystemen.
volstaat de “groef” op te voegen om het
durend op zoek naar verbetering en
effect van twee “koppen” te bekomen.
innovatie van het productieproces zoals
Producten en uitvoering
besparing op het energieverbruik, het
De keuze van de gevelsteen blijft voor
gebruik van alternatieven in de grond
elke bouwheer belangrijk. De gevel
stofvoorziening, de reductie van de
steen bepaalt het karakter van het
emissies,… maar dit maakt niet het
gebouw. Dit is zeker het geval bij de
voorwerp uit van onderhavig artikel dat
woningbouw. Om iedere bouwheer in
de aandacht wil vestigen op de innova
de mogelijkheid te stellen “zijn gevel
ties zowel op gebied van de producten
steen” te kiezen heeft elke fabrikant
en hun uitvoering als op gebied van
een ruim gamma ontwikkeld met een
bouwelementen en gebouwen.
brede waaier van kleuren en formaten die ofwel perfect passen in de heden daagse architectuur of zich eerder
Anderzijds worden de laatste jaren
BOUWEN MET BAKSTEEN 1234
eenenveertigste jaargang
2010
eveneens producten en/of technie-
volgende generaties te kunnen overdra-
Bouwelement
ken ontwikkeld die toelaten een
gen. Fabrikanten hebben de stap gezet
In hun zoektocht naar nieuwe ont-
hedendaags karakter te geven aan
naar gevelstenen die minder breed zijn
wikkelingen hebben fabrikanten van
een gebouw. Wij denken hier aan het
dan de traditionele gevelsteen met een
baksteen zich niet louter beperkt tot
metselwerk met dunne voegen of met
breedte van 9 cm (met deze afmeting
productinnovatie maar zijn zij tevens
gekleurde voegen. Sinds kort werd een
kon gemakkelijk in een metselverband
op zoek gegaan naar nieuwe concepten
gevelsteen ontwikkeld die vermetst
worden gewerkt waarbij een “strek”
op elementniveau (wanden) en naar
hetzelfde uitzicht geeft als metselwerk
en een “kop” elkaar afwisselen). Met
nieuwe bouwsystemen op gebouwni-
met dunne voegen alhoewel hij op de
de nieuwe formaten van gevelsteen,
veau waarbij de uitvoeringssystemen
traditionele manier werd vermetseld
waarbij de breedte varieert van 6,5 tot
werden geïntegreerd.
met een gewone mortel. Traditioneel
7 cm, worden de voordelen gecumu-
metselen wordt beheerst door elke
leerd. Enerzijds wordt bezuinigd op
metselaar.
het grondstofverbruik en op de energie
Esthetische criteria zijn uiteraard lang
die nodig is om één vierkante meter
niet meer de enige die bepalend zijn.
gevelsteen te produceren, anderzijds
Kandidaat-bouwers zijn steeds meer
kan in de spouw een dikkere laag isola-
begaan met de zorg voor het milieu
tie worden aangebracht zonder dat de
en de bekommernis om enerzijds
dikte van de spouwmuur toeneemt. Op
de milieu-impact van het gebouw te
deze wijze kan worden voldaan aan de
beperken en anderzijds de levensduur
EPB vereisten en een E80 peil worden
ervan te verlengen om deze nog aan
bereikt.
Voor bouwheren, projectontwikkelaars, overheden maar ook voor fabrikanten van bouwmaterialen is het behalen van een goed niveau van energieprestatie een belangrijke zorg geworden. Elkeen dient zijn «steentje» bij te dragen. Daarom is innovatie een must voor de baksteensector! Thermische isolatie is het «key-element» in de energieproblematiek. België beschikt over een verouderd woningenbestand, dit is geweten. Een groot deel van onze woningen zijn nog gebouwd zonder isolatie. Momen-
teel beschikken we over een techniek die perfect op punt staat om huizen te isoleren aan de buitenzijde.
13
14
BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 eenenveertigste jaargang 2010
Deze techniek kan trouwens evenzeer
De bouwsystemen die gebruik maken
in nieuwe constructies worden toege
van geprefabriceerde elementen maken
past. Baksteenstrips verlijmd op een
opgang in de subsectoren van de
laag isolatie-materiaal geven een per
woningbouw, appartements- en kan
fecte afwerking. In Vlaanderen is trou
toorgebouwen. Zowel bij dragend als bij
wens een decreet van kracht dat toelaat
gevelmetselwerk wordt ingespeeld op
om, in het geval na-isolatie werd aan
de recente tendensen. Sterke punten
gebracht, de rooilijn met 14 cm mag
die de baksteensector te bieden heeft
overschreden worden. In de baksteen
zijn o.a.de prefabricatie op maat aan
sector werden zowel systemen ontwik
de hand van de bouwplannen van de
keld met geprefabriceerde panelen die
architect, de vlotheid van de montage,
ter plaatse worden geassembleerd en
geringe uitvoeringstermijn, gemetseld
opgevoegd als een volledige uitvoering
in optimale omstandigheden, kans op
op de werf waarbij eerst de laag isolatie
fouten veel kleiner, het voorzien van
wordt aangebracht en nadien in een
kanalen voor allerhande leidingen.
tweede fase de baksteenplaketten.
BOUWEN MET BAKSTEEN 1234
eenenveertigste jaargang
2010
Gebouw
Sinds enkele jaren maken we een
Het finale doel blijft vanzelfsprekend
stortvloed mee van nieuwe producten
het gebouw zelf. Men kan zich moeilijk
en innovatieve bouwsystemen. Deze
in beelden dat bij de ontwikkeling van
vernieuwingen gaan gepaard met
nieuwe producten en innovatieve bouw
nieuwe uitvoeringstechnieken. Bij dit
systemen geen rekening zou worden
innovatieproces voelen zich alle bak
gehouden met hun effect op “gebouw
steenfabrikanten betrokken. Zij hebben
niveau”. Er werd een bouwconcept
het vaste voornemen in te spelen op
ontwikkeld dat oplossingen biedt voor
de uitdagingen die onze maatschapij
de problematiek van akoestische isola
bezighoudt; energiebesparing, een
tie, vooral in appartementsgebouwen.
gezond binnenklimaat, wooncomfort,
Ook werden bouwconcepten ontwikkeld
aanpassings-mogelijkheden van gebou
die thermische oplossingen bieden
wen,… door een uitgebreid gamma van
voor energiezuinige gebouwen en pas
produkten en systemen op de markt te
siefhuizen met een spouwmuuropbouw
brengen dat tegemoetkomt aan het ver
waarvan zowel het binnen- als het bui
langen van elke bouwheer.
tenblad in baksteen is. Daareenboven werden ook technische details ontwik
Hieruit blijkt dat de baksteensector tra
keld om koudebruggen te vermijden,
ditie en inovatie weet te verzoenen en
een dikkere spouwisolatie te voorzien
wie weet welke nieuwigheden er nog te
en de gebouwen luchtdicht te maken.
verwachten zijn!
15
belgische dakpan- en baksteenfabrikanten Bakstenen voor gewoon metselwerk: V : volle baksteen voor gewoon metselwerk P : geperforeerde baksteen voor gewoon metselwerk L : geperforeerde baksteen met lichte scherf Bakstenen voor gevelmetselwerk S : strengpersgevelsteen (‘machinale’ gevelsteen) H : handvorm en vormbakperssteen K : klampsteen A : andere soorten (traditionele en ‘rustieke’ gevelstenen zoals veld- ovensteen, baksteen op basis van leisteen, enz.) Andere producten: W : welfsels D : dakpannen en muurdeksels T : Boomse kerktegels, ongeglazuurde tegels O : straatklinkers • Voor details over het productiegamma van elke fabriek, kan men zich best rechtstreeks tot de bedrijven wenden. • De lijst is samengesteld op basis van de ledenlijsten van de B.B.F. Vele producenten verkopen hun producten al dan niet exclusief, via een afzonderlijke verkoopsorganisatie. In de gevallen waar dit nuttig lijkt, is de naam tussen haakjes bijgevoegd.
Oos t - V l a a n d e r e n
• Wienerberger nv - Desimpel KORTEMARK Industries nv Hoogledestraat 92, 8610 Kortemark Tel. (051) 57 57 00 Fax (051) 57 57 02 www.wienerberger.be (V-P-L-S-H) • Wienerberger nv - Terca ZONNEBEKE nv Ieperstraat 186 8980 Zonnebeke Tel. (051) 78 80 60 Fax (051) 77 10 38 www.wienerberger.be (V-P-S) • Steenbakkerij DE KEIGNAERT nv Stationsstraat 30, 8460 Oudenburg Tel. (059) 25 50 50 Fax (059) 26 89 87 www.dekeignaert.be (V-S-H) • Steenbakkerij DUMOULIN nv Rollegembosstraat 9 8880 Ledegem Tel. (056) 50 98 71 Fax (056) 50 41 92 (V-P) • WIENERBERGER nv Terca, Desimpel, Porotherm, Koramic Kapel ter Bede 86 8500 Kortrijk Tel. (056) 24 96 35 Fax (056) 51 92 75 (V-P-L-S-H-A-O)
• Kleiprodukten HOVE bvba
Lindendreef 101
9400 Ninove Tel. (054) 33 26 67 Fax (054) 32 82 38 (V-H-A) • Steenfabriek VANDE MOORTEL nv Scheldekant 7 9700 Oudenaarde Tel. (055) 33 55 66 Fax (055) 33 55 70 www.vandemoortel.be (H-O) • SVK nv Aerschotstraat 114, 9100 Sint-Niklaas Tel. (03) 760 49 00 Fax (03) 777 47 84 www.svk.be (V-P-L-S-H-W) • Wienerberger nv - divisie STEENDORP Kapelstraat 112a 9140 Steendorp www.wienerberger.be (V-P-L)
Wes t - V l a a n d e r e n • Wienerberger nv - Steenbakkerij EGEM nv Brugsesteenweg 170 8740 Egem (Pittem) Tel. (051) 46 07 01 Fax (051) 46 07 04 www.wienerberger.be (V-P-L-S)
Limburg • Steenfabriek HEYLEN nv 2de Carabinierslaan 145 3620 Veldwezelt-Lanaken Tel. (089) 71 51 38 Fax (089) 72 28 80 www.heylen-bricks.be (H) • Steenfabriek NELISSEN - HAESEN nv Kiezelweg 460 3620 Veldwezelt Tel. (012) 45 10 26 Fax (012) 45 53 89 www.nelissen.be (H) • Wienerberger nv - divisie Terca SCHOUTERDEN Venlosesteenweg 70 3680 Maaseik Tel. (089) 56 40 38 Fax (089) 56 81 83 www.wienerberger.be (H-A) • Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Riemstersteenweg 300 3740 Spouwen Tel. (089) 51 01 40 Fax (089) 49 28 45 www.vandersanden.be (H)
• Steenfabriek VANDERSANDEN nv Nijverheidslaan 11 3650 Lanklaar Tel. (089) 79 02 50 Fax (089) 75 41 90 www.vandersanden.be (H) • Wienerberger nv - divisie Terca TESSENDERLO Havenlaan 10 3980 Tessenderlo Tel. (013) 35 91 60 Fax (013) 35 91 61 www.wienerberger.be (P-L)
Antwerpen • Wienerberger nv - divisie NIEL Landbouwstraat 98 2845 Niel Tel. (03) 880 70 61 Fax (03) 880 70 66 www.wienerberger.be (H) • Wienerberger nv - divisie RUMST Nieuwstraat 44 2840 Rumst Tel. (03) 880 15 20 Fax (03) 844 28 11 www.wienerberger.be (V-P-L-S) • Swenden Nieuwstraat 2 2840 Rumst Tel. (03) 844 22 22 Fax (03) 844 38 02 • DESTA nv
Heerle 11
2322 Minderhout (Hoogstraten) Tel. (03) 315 70 99 Fax (03) 315 81 48 www.desta.be (S-O) • Steenbakkerij FLOREN nv Vaartkant Rechts 4 2960 St.-Lenaarts Tel. (03) 313 81 98 Fax (03) 313 71 56 www.floren.be (V-S) • Wienerberger nv - divisie Terca NOVA Steenbakkersdam 10 2340 Beerse Tel. (014) 61 10 99 Fax (014) 61 04 32 www.wienerberger.be (V-P-L-S) • Wienerberger nv - divisie Terca SAS Sint Jozefslei 6 2310 Rijkevorsel Tel. (014) 62 20 10 Fax (014) 61 22 33 www.wienerberger.be (H-A) • Wienerberger nv - divisie Terca BEERSE Absheide 28 2340 Beerse Tel. (014) 61 19 75 Fax (014) 61 22 33 www.wienerberger.be (H)
• Wienerberger nv - divisie Terca QUIRIJNEN Sint Jobbaan 58 2390 Westmalle Tel. (03) 311 51 12 Fax (03) 311 62 56 www.wienerberger.be (V-S-H-A)
Brabant • Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Kortenbos 14 1790 Hekelgem Tel. (053) 66 85 51 Fax (053) 66 71 41 www.vandersanden.be (H)
Henegouwen • Wienerberger nv - divisie Terca PERUWELZ Rue de l’Europe, 11 7600 Péruwelz Tel. (069) 77 97 10 Fax (069) 77 97 11 www.wienerberger.be (H) • Briqueterie de PLOEGSTEERT sa 'Barry' Chaussée de Bruxelles 33 7534 Barry Tel. (069) 53 26 00 Fax (069) 53 26 09 www.ploegsteert.com (S) • Wienerberger nv - divisie Terca WARNETON Chaussée du Pont Rouge 57 7784 Warneton (Comines) Tel. (056) 58 88 10 Fax (056) 58 85 35 www.wienerberger.be (H) • Briqueterie de PLOEGSTEERT sa Touquetstraat 228 7782 Ploegsteert Tel. (056) 56 56 56 Fax (056) 56 55 01 www.ploegsteert.com (P-L-W)
Namen • Wienerberger nv - divisie WANLIN Rue de la Briqueterie, 28 5564 Wanlin Tel. (082) 66 55 00 Fax (082) 66 55 17 www.wienerberger.be (S-A-O)
Pour recevoir cette revue en français, contactez-nous au 02/511.25.81
