Aan de Gemeenteraad
Raad
: 10 mei 2007
Status
: Besluitvormend
Punt no.
: 9a
Aanvulling agenda
Onderwerp : Realisatie van een REC in Harlingen
Korte toelichting Voor u ligt het beslisdocument over de ReststoffenEnergieCentrale (REC) in Harlingen. De voorgenomen realisatie van de REC vormt een logische volgende stap in het verwerkingsconcept van afvalverwerker Omrin, waarvan Achtkarspelen aandeelhouder is. In de aandeelhoudersvergadering van 25 mei a.s. wordt van de Friese gemeenten een standpunt gevraagd ten aanzien van de realisatie van de REC.
Nadere toelichting INLEIDING: Door het van kracht worden van het Duitse stortverbod in 2005, is in Nederland een langjarig tekort aan verwerkingscapaciteit voor brandbaar afval ontstaan van bijna 3 miljoen ton op jaarbasis. Aangezien het storten van afval geen duurzame optie is, zal gezocht moeten worden naar een alternatief. De meest voor de hand liggende optie is het afval verbranden in een afvalverbrandingsinstallatie. Afvalverbrandingsoven wordt energiecentrale: Restafval wordt verbrand in de afvalverbrandingsinstallaties (AVI). Meestal gaat het afval eerst nog door een scheidingsfabriek (SBI), waar alle nog bruikbare grondstoffen eruit gehaald worden. De warmte die vrijkomt wordt weer gebruikt om elektriciteit op te wekken. Ongeveer een vijfde van de opgewekte stroom wordt gebruikt voor de eigen installatie, de rest gaat naar derden of wordt aan het openbare leidingnet geleverd. Het energierendement van een AVI ligt tussen de 22 en 28 procent. Als een installatie ook nog in staat is de vrijkomende restwarmte, eventueel omgezet als stoom, aan derden af te zetten gaat het rendement fors omhoog tot 80 procent. Ziet een verbrandingsinstallatie (bijvoorbeeld Slibverwerking Noord Brabant) kans om ook de rookgassen aan derden te leveren, die ze als grondstof in productieprocessen kan gebruiken, dan is er sprake van duurzame industriële ecologie. Daarnaast ontstaan allerlei nevenproducten, zoals vlieg-as, gips en bodem-as, die je kunt hergebruiken. Gemiddeld wekken afvalverbranders een slordige 3.000 gigawattuur aan elektriciteit op, goed voor het jaarlijkse energiegebruik van bijna een miljoen huishoudens. Gezamenlijk produceren ze ongeveer eenderde van alle opgewekte duurzame (groene) energie in Nederland. Op deze manier levert de afvalsector al jaren een grote bijdrage aan de productie van duurzame energie. (bron Afvalforum) Milieu-rendement en luchtvervuiling door avi’s? Avi’s zijn moderne procesinstallaties, die de uitstoot van schadelijke stoffen tot in de perfectie afvangen. Zo was tien jaar geleden nog een hele serie natwassers nodig om luchtvervuiling te vermijden. Mede aangewakkerd door de vrees van dioxine was het rookgas-reinigingsproces overgedimensioneerd. Men nam het zekere voor het onzekere. F:\programs\W4Y\RIS\ABOUI-RVS1058 Realisatie van een REC in Harlingen.doc
Raad : 10 mei 2007
Punt no.: 9a
Blad: 2
Nu wordt tegen geringere kosten en hogere efficiency met een serie slim achter elkaar geschakelde doekenfilters, actiefkool en kalk een beter resultaat bereikt. En dioxine is geen probleem meer. Een fraaie technische verbetering is ook de verwijdering van stikstofoxiden. Voorheen werden deze verzurende en smogvormende stoffen met veel aardgas (jaarlijks 1.5 miljoen kubieke meter) verstookt. Nu maken operators gebruik van de temperatuurval die in het afvalverbrandingsproces plaatsvindt, waardoor de stikstofoxiden in een zogeheten katalytisch proces worden omgezet in onschuldige stoffen (stikstof en water) Er mag ook wel een kritische noot geplaatst worden bij alle lofzangen rondom afvalverbrandingsovens: natuurlijk is het nuttig om elektriciteit uit afval op te wekken, maar deze stroom heeft een lager energierendement dan dat van een windpark (30 tot 40 procent energierendement) of een waterkracht- of zonne-energiecentrale (25 tot 30 procent). Kortom, natuurstroom heeft ook verschillende milieu/energierendementen. Nieuwe verwerkingstechnieken van avi’s zoals vergassen en pyrolyse, zouden een hoger energierendement en beter herbruikbare secundaire grondstoffen opleveren Afval wordt logistiek vraagstuk: Nu de afvalstromen in principe onder controle zijn rest een logistiek vraagstuk. Afval is -in tegenstelling tot een kwart eeuw geleden- niet meer gebonden aan de plaats waar het ontstaat. Hoe krijgen we het afval zo efficiënt en milieuvriendelijk mogelijk van A naar B? Zo luidt de centrale vraag voor de nabije toekomst. Zo laat Smallingerland haar afval verbranden in Alkmaar. De transportkosten worden ‘voor lief’ genomen. Toegenomen fileleed en toenemende milieubelasting dwingt menig afvaltransporteur om te zoeken naar innovatieve oplossingen. Nieuwe vervoersconcepten, zoals ondergronds afvalvervoer (Almere), milieuvriendelijk vervoer per schip, extra lange vrachtauto’s doen hun intrede. Het denken over maatschappelijke verantwoordelijkheid houdt niet op. ONTWIKKELINGEN RONDOM DE RESTSTOFFEN ENERGIE CENTRALE (REC): Afvalverwerker OMRIN, eigendom van de 31 Friese gemeenten, is op dit moment afhankelijk van de (commerciële) verwerkingsmarkt voor brandbaar afval. Een van de opdrachten die OMRIN van haar aandeelhouders heeft gekregen, is het realiseren van een structurele verlaging van het uniforme tarief per ton restafval. Aangezien de kosten van verwerking van het afval veruit het grootste bestanddeel is van dit tarief, betekent dat een reductie van dit kostencomponent, een wezenlijke bijdrage zal kunnen leveren aan het gestelde doel. Daarom zijn in de aandeelhoudersvergadering van 15 december 2005 enkele strategische opties voor de verwerking van het brandbare restafval besproken. Voortzetten van de huidige situatie waarbij brandbaar afval op de eigen afvalberging wordt gestort, biedt weinig perspectief voor de toekomst. Het gehanteerde tarief is onvoldoende concurrerend ten opzichte van de laagste tarieven in de markt en de afhankelijkheid van derden is groot. Daarom zijn er twee hoofdvarianten gekozen, die verder uitgewerkt zijn in de vorm van een markanalyse en uitwerking op hoofdlijnen. A) B)
Het sluiten van een langjarig contract met een externe marktpartij voor de verwerking van afval. De uit de SBI afkomstige afvalstromen, door middel van verbranding om te zetten in energie in de vorm van stoom en elektriciteit in een eigen REC.
In de vergadering van 28 april 2006 zijn de resultaten van de marktanalyse aan de aandeelhouders voorgelegd. De volgende conclusies werden getrokken:
F:\programs\W4Y\RIS\ABOUI-RVS1058 Realisatie van een REC in Harlingen.doc
Raad : 10 mei 2007
-
Punt no.: 9a
Blad: 3
Storten van afval op De Wierde in Oudehaske is een achterhaald concept en heeft geen toekomst. De verwerking van brandbare reststoffen in een REC is een strategisch en economisch aantrekkelijke optie als toekomstperspectief en in staat de concurrentie aan te gaan met verwerkingsbedrijven elders in Nederland.
Besloten werd een nadere verkenning van de belangrijkste risico's en financieringsaspecten. Het adviesbureau Arthur D. Little kreeg opdracht deze analyse uit te voeren. De belangrijkste speerpunten waren: -
-
Nadere analyse op basis waarvan een afgewogen keuze mogelijk is tussen enerzijds een eigen REC en anderzijds het laten verwerken van brandbaar afval via een langjarig leveringscontract met een marktpartij elders: De locatiekeuze; De financiering en exploitatie
In de aandeelhoudersvergadering van 20 oktober 2006 zijn de resultaten van de marktanalyse door het adviesbureau Arthur D. Little aan de aandeelhouders voorgelegd. (rapport ligt vertrouwelijk ter inzage) De volgende conclusies werden getrokken: -
De voorkeur gaat uit naar een eigen REC in plaats van het afsluiten van een verbrandingscontract Hierdoor lagere en stabiele tarieven en versterking van de strategische positie van Afvalsturing Friesland.(Omrin) Als locatie komt de industriehaven van Harlingen als meest gunstige plaats in beeld.
Gelet op de omvang van dit project hebben de aandeelhouders, tijdens deze aandeelhoudersvergadering van 20 oktober 2006, besloten tot een second opinion door een extern onderzoeksbureau, waarbij de aandeelhouders (gemeenten) zelf de regie in handen houden onder leiding van een delegatie van bestuurders uit de kring van aandeelhouders. De opdracht is verstrekt aan PricewaterhouseCoopers. Het rapport van PricewaterhouseCoopers onderschrijft de uitkomsten en analyse van het adviesbureau Arthur D. Little, maar plaats daarbij een paar kanttekeningen (rapport ligt vertrouwelijk ter inzage). Voor gedetailleerde informatie rondom de gevolgde procedure, verwijzen wij u naar het "Beslisdocument haalbaarheid realisatie Reststoffen Energie Centrale (REC) in Harlingen" dat vertrouwelijk ter inzage ligt. Samengevat: De primaire doelstelling van de realisatie van een REC sluit aan bij de wens van de aandeelhouders (deelnemende gemeenten) voor een verlaging van het uniforme tarief voor huishoudelijk brandbaar restafval. Bij realisatie van de REC zal de prijs per ton restafval dalen van 139.00 euro (prijspeil 2007) naar 109.50 euro (prijspeil 2010). Een verschil van krap aan 30 euro per ton. Achtkarspelen heeft op jaarbasis 7.100 ton restafval. Een besparing van 209.450,- euro. Bij het niet realiseren van het REC zal naar verwachting het tarief per ton op 133 euro (prijspeil 2010) uitkomen. De realisatie van het REC levert een hoog financieel en milieuhygiënisch rendement op. Het uniform afvaltarief zal met 30 euro per ton zakken. De gemeenten hoeven niet zelf te investeren en van hen wordt ook geen financiële garantstelling verwacht. Het REC wordt gefinancierd door private partijen. Wel zal de gemeente gedurende de exploitatieperiode van de REC (vijftien jaar) een leveringsplicht moeten aangaan. F:\programs\W4Y\RIS\ABOUI-RVS1058 Realisatie van een REC in Harlingen.doc
Raad : 10 mei 2007
Punt no.: 9a
Blad: 4
Voorstel Samengevat komen wij tot de conclusie dat storten van afval op De Wierde in Oudehaske een achterhaald concept is en geen toekomst heeft. Vriend en vijand zijn het erover eens, dat voor de verwerking van het brandbare restafval, de meest voor de hand liggende optie is het afval verbranden in een afvalverbrandingsinstallatie. Hierbij zijn twee keuzes mogelijk tussen enerzijds het bouwen van een eigen verbrandingsinstallatie (REC) en anderzijds het laten verwerken van brandbaar afval via een langjarig leveringscontract met een marktpartij elders. Alle voor- en nadelen afwegende stellen wij u voor: 1) Instemmen met de voorgenomen bouw en exploitatie van de ReststoffenEnergieCentrale (REC) in Harlingen. 2) Akkoord gaan met een leveringsverplichting gedurende de exploitatieperiode van het REC. (vijftien jaar) Buitenpost, 2 mei 2007 het college van burgemeester en wethouders van Achtkarspelen, secretaris,
loco-burgemeester,
mr. E. van der Sluis
W. van der Wal
Bijlagen Ter inzage
: conceptraadsbesluit : Quick scan haalbaarheid REC (Arthur D Little) (vertrouwelijk) Second opinion haalbaarheid REC (PriceWaterhouseCoopers) (vertrouwelijk) Beslisdocument haalbaarheid realisatie REC in Harlingen (vertrouwelijk) Memo OMRIN inzake expliciteren leveringsrelatie (vertrouwelijk) Ambtenaar : J.S. Wiersma Portefeuillehouder : P. van der Veen
F:\programs\W4Y\RIS\ABOUI-RVS1058 Realisatie van een REC in Harlingen.doc
Raadsbesluit De raad van de gemeente Achtkarspelen; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders dd. 2 mei 2007, punt nr.: 9a; overwegende dat in de aandeelhoudersvergadering van Omrin op 25 mei a.s. van de Friese gemeenten een standpunt wordt gevraagd ten aanzien van de realisatie van de REC;
besluit:
in te stemmen met de voorgenomen bouw en exploitatie van de ReststoffenEnergieCentrale (REC) in Harlingen en akkoord te gaan met een leveringsverplichting gedurende de exploitatieperiode van het REC (15 jaar).
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Achtkarspelen van 10 mei 2007.
De griffier,
De voorzitter,
mw. mr. R. van der Tempel
J. Wolters
F:\programs\W4Y\RIS\ABOUI-RVS1058 Realisatie van een REC in Harlingen.doc
