Inhoudsopgave 1. Voorwoord Dieke Frantzen
2
2. Voorwoord Alexander Pechtold
3
3. Voorwoord D66 Steenwijkerland
8
4. Uitgangspunten van D66
9
5. Betrouwbare gemeente
11
6. Lokale democratie
13
7. Wonen – welzijn – zorg – inkomen – onderwijs
15
8. Kernen en leefbaarheid
19
9. De natuur als economische stimulans en kans
22
1
1. Voorwoord Dieke Frantzen Beste lezer van het verkiezingsprogramma van D66 Steenwijkerland, een nieuwe afdeling, met nieuwe mensen, die enthousiast de schouders zetten onder het inspirerende gedachtegoed van D66 en dit in hun eigen woonomgeving willen realiseren. De weerslag van de gedachtewisselingen in de afgelopen periode vindt u terug in dit verkiezingsprogramma. Niet uitputtend op alle thema’s, maar zoals het de stijl van D66 is, vooral op de grote lijnen. Visie en passie zijn de sleutelwoorden, die ik de afgelopen periode heb mogen ervaren. Daarnaast ook grote betrokkenheid en inzet. We zijn trots op D66 Steenwijkerland. Het uitbrengen van een verkiezingsprogramma is niet ons einddoel. Het programma is een middel om kiezers duidelijk te maken waar we op dit moment voor staan. En om aan andere partijen te laten zien waarom wij onze stem in de gemeenteraad willen laten horen met de punten die voor ons van wezenlijk belang zijn. Door middel van dit verkiezingsprogramma hopen we ook dat wij mensen kunnen inspireren en motiveren om lid te worden van deze partij en dus van onze afdeling. We hopen dat we door het behalen van voldoende zetels een stempel mogen zetten op het beleid in deze gemeente voor de komende periode. En wel in die mate, dat je later kunt zeggen: Anders, ja D66. Daarvoor hebben we vooral uw stem nodig. Ik nodig u van harte uit: laat uw stem horen voor D66.
Dieke Frantzen, Lijsttrekker D66 Steenwijkerland
2
2. Voorwoord Alexander Pechtold: Anders Ja D66 Ik ben blij dat u dit verkiezingsprogramma leest. Dat u de tijd en moeite neemt om u te verdiepen in de ambities, plannen en ideeën van D66. Graag maak ik van deze mogelijkheid gebruik om onze prioriteiten met u te delen. Toe te lichten waarop wij in de komende periode onze energie gaan richten. D66 kiest voor vernieuwing omdat het nodig is. Nederland is een mooi en welvarend land. Maar ook een land dat heeft stilgestaan, terwijl de wereld veranderde. Een land dat belangrijke beslissingen te lang voor zich uitgeschoven heeft. Een land dat vraagt om verandering. Om een nieuw perspectief, een stip aan de horizon. Niet angstig voor de toekomst, maar optimistisch. Vol vertrouwen in de eigen kracht van mensen. Wij durven te kiezen, en inderdaad, daarmee zetten wij ons af tegen het grijze gemiddelde en de huidige politiek van stilstand. Wij hebben een alternatief, een eigen ambitieuze vernieuwingsagenda. Een agenda om Nederland een voortrekker en baanbreker in de 21e eeuw te maken. Een agenda waarmee wij volmondig ‘Ja’ zeggen tegen de uitdagingen en kansen van morgen. We moeten zorgen dat werknemers flexibel en weerbaar worden. Dat ook starters een huis kunnen kopen. Echt werk maken van kennis en innovatie. En van de doorbraak naar een duurzame economie. Met een overheid die zijn beperkingen kent, maar doet wat zij belooft. In een samenleving gericht op ruimte voor individuele ontplooiing. Die mensen niet verdeelt maar helpt emanciperen. Net als D66 verschillen tussen mensen positief waardeert, omdat ze veerkracht en creativiteit brengen. 3
In maart kunt u uw stem weer laten horen. Dan kunt u kiezen voor vernieuwing. Dan bepaalt u hoe uw gemeente er uit gaat zien. Daar moet de verandering beginnen. Dicht bij huis. In uw gemeente, uw wijk, uw straat. Want na meer dan 10 jaar ervaring in de lokale politiek als gemeenteraadslid, wethouder en burgemeester, weet ik dat de meeste van uw ergernissen en ongemakken daar worden opgelost. Ook in uw gemeente staan gemotiveerde en deskundige D66-kandidaten klaar om vol optimisme de verandering vorm te geven. In dit verkiezingsprogramma vindt u onze voorstellen daarvoor, passend in onze vernieuwingsagenda. Met 5 kernpunten: werken, kennis, duurzaamheid, wonen en kwaliteit van de overheid.
Stilstaan of hervormen: werken in de 21e eeuw In economisch zwaar weer moet de vernieuwing beginnen op de arbeidsmarkt. D66 is overtuigd van de kracht en vindingrijkheid van mensen en bedrijven. Ook in de crisis waarin wij nu verkeren, zal die kracht de economische ommekeer moeten drijven. De overheid moet voorwaarden scheppen en barrières voor mensen wegnemen. Niet doen alsof mensen nog steeds hun hele leven dezelfde baan houden. Die baan is tijdelijk, uw vaardigheden blijven. D66 wil meer flexibiliteit en persoonlijke weerbaarheid. Meer solidariteit tussen jong en oud, actief en niet-actief, insiders en outsiders. Wij pleiten voor het geleidelijk verhogen van de AOW leeftijd, voor het verhogen van de arbeidsparticipatie van oudere werknemers, outsiders en ouders, een vernieuwd ontslagrecht. Kortom: een arbeidsmarkt voor de 21e eeuw.
Eindelijk werk maken van kennis en innovatie Het belang van kennis en innovatie is glashelder. Er is veel gepraat maar weinig actie. Onze handen jeuken. Alleen het allerbeste onderzoek en onderwijs is goed genoeg. Goed onderwijs is de beste garantie voor persoonlijke, maatschappelijke en economische ontwikkeling. De basis voor een samenleving waarin iedereen tot zijn recht komt en alle mensen de kans krijgen het beste uit zichzelf te halen. Wij willen tot de top behoren, niet tot de middelmaat. Dat betekent veel meer investeren. Maar ook meer vrijheid voor scholen en leraren om dat onderwijs, samen met ouders en leerlingen in te richten. Minder bureaucratie en regels van bovenaf. Meer ruimte voor ontplooiing. Meer leren, meer stimuleren, meer doorstroming en minder uitval. Daarom pakken gemeenten zwakke scholen, slechte huisvesting en schooluitval aan.
4
Omwenteling naar een duurzame economie en samenleving Meer ambitie, meer durf, meer vrijheid en minder regels. Met die houding kunnen we ook de omwenteling naar een duurzame economie en samenleving maken. We zijn het verplicht aan komende generaties onze samenleving en economie te verduurzamen en klimaatverandering tegen te gaan. Nu is het moment daarvoor. De natuur in onze steden en dorpen, onze wateren en onze wereld beschermen. De ecologische ‘voetafdruk’ van ons land en onze generatie moet terug naar een eerlijker aandeel. Niet met symboolpolitiek, doemdenken of luchtfietsen. Maar met innoveren en stimuleren en alleen waar nodig verplichten en verbieden. Al onze creativiteit en innovatiekracht inzetten. Op duurzame technologie, groene energie, schoon wonen, werken en vervoeren.
De vastgelopen woningmarkt hervormen Niet alleen de arbeidsmarkt, ook de woningmarkt zit op slot. Regels voor huursubsidie, bouwprocedures, hypotheekrenteaftrek en sociale woningbouw hebben de markt vast laten lopen. Wij moeten haar weer in beweging brengen. We moeten woningcoörporaties hervormen. Zij moeten goed gecontroleerde publieke organisaties zijn, zonder commerciële neventaken en avonturen. Duidelijk zijn in wat de private sector kan regelen en wat een publieke zaak is. De woningmarkt moet minder regels krijgen zodat meer en meer verschillende huizen gebouwd worden. Zodat starters ook in de steden een woning kunnen kopen.
De overheid is er voor u Met die gedachte is D66 meer dan 40 jaar geleden opgericht. En nog steeds is deze actueel. We zien macht zonder tegenmacht. Een overheid die uitbreidt, opschuift en binnendringt. Maar niet doet wat ze belooft. Er zijn nieuwe regenten. Mensen die met regeltjes komen die uitgaan van wantrouwen in plaats van vertrouwen, die onze burgerlijke vrijheden onder druk zetten, regels die ontplooiing van mensen in de weg staan. De overheid is er voor de mensen en niet andersom. Wij willen een overheid die ‘Ja’ zegt en ruimte biedt voor initiatieven. En de overheid moet zekerheid bieden over het uitvoeren van haar kerntaken. Goede dienstverlening, kwaliteit in het onderwijs, goed openbaar vervoer, een leefomgeving die schoon, heel en veilig is. Daarbij vindt D66 dat we zoveel mogelijk zaken zo dicht mogelijk bij de burger moeten organiseren. In gemeenten, want daar is maatwerk en verantwoording het best mogelijk.
5
Ons perspectief op mens en maatschappij – individuen die zich ontplooien Onze vernieuwingsagenda sluit aan bij ons perspectief op mens en maatschappij. D66 houdt van verschillen. Mensen zijn niet gelijk, wel gelijkwaardig. Bij D66 is ieder mens er één. Niet één van velen maar uniek en waardevol. D66 waardeert juist de verschillen tussen mensen. D66 vertrouwt op de eigen kracht van mensen. In een maatschappij die bloeit als er ruimte is voor individuele ontplooiing. Wie zichzelf kan redden moet de ruimte krijgen om eigen keuzes te maken. Wie tijdelijk een steuntje in de rug nodig heeft moet kunnen rekenen op de overheid. Krachtige individuen en hun onderlinge samenwerking zijn de bouwstenen voor solidariteit en voor samen leven; niet de overheid. In een Nederland met nieuw optimisme kunnen we ons ook losmaken van het splijtende integratiedebat. D66 deelt u niet in. Wij denken niet in gezinnen, geslachten, generaties of geloven. U bent uzelf met eigen talenten en eigen verantwoordelijkheden. Daarom verzet D66 zich tegen een overheid of politiek die mensen vooral als onderdeel van een groep benadert, als familielid, als werknemer of als aanhanger van een bepaald geloof. U bent uniek en geen gemiddelde of stereotype. Daarom willen wij ook weg van het traditionele integratiebeleid. Vooral werken aan emancipatie. Onderwijs en arbeidsmarkt zijn daarvoor de sleutels. Natuurlijk met oog voor terechte ergernissen over overlast, onveiligheid en geweld. Die mogen niet worden geaccepteerd als cultuurverschil maar worden aangepakt door politie en justitie, zonder onderscheid. Etniciteit en achtergrond zijn geen excuus, en ook geen verwijt. Iedereen verdient gelijke kansen en gelijkheid voor de wet. En daarbij heeft de overheid wél een rol.
6
Vernieuwing start aan de basis – het belang van lokale verkiezingen De vernieuwingsagenda van D66 zal niet zonder slag of stoot gerealiseerd worden. Dat doen we samen met u. Voor, tijdens en na de verkiezingen. D66 vertrouwt op de kracht van het lokaal bestuur. Voor heel veel zaken is lokaal maatwerk beter dan regels uit Den Haag. Sterk lokaal bestuur vraagt ook om vernieuwing. Krachtige gemeenten, met heldere verantwoordelijkheden en bijpassende middelen, meer inspraak en verantwoording, meer gekozen bestuurders. En kleinschalige voorzieningen, met de menselijke maat. U vindt verderop in dit verkiezingsprogramma meer over onze plannen in uw gemeente. Ik wilde deze kans gebruiken om die lokale plannen in een bredere context te plaatsen. Ook dit programma vormt een belangrijke bouwsteen in onze vernieuwingsagenda. Ik vraag u de plaatselijke D66 kandidaten dan ook te steunen en op 3 maart 2010 D66 te stemmen.
Alexander Pechtold
Fractievoorzitter D66 in de Tweede Kamer
7
3. Voorwoord De gemeente Steenwijkerland is een uitgestrekte gemeente met mooie oude steden, dorpen en buurtschappen en een fantastisch groot buitengebied. Binnen de gemeentegrenzen ligt het Nationaal Park Weerribben-Wieden, een toeristische trekpleister in alle seizoenen. Vanwege het specifieke eigen karakter van deze gemeente dienen er voor de kernen eigen plannen te zijn. De gemeente is uitgestrekt en biedt de geografische ruimte om plannen te realiseren. Voor wat betreft de kernen en de leefbaarheid baseren wij ons op de Sociale Atlas. In dit rapport zijn gegevens verzameld vanuit verschillende bronnen o.a. uit de omnibusenquête (2007) wordt onder meer de woonomgeving in kaart gebracht. Het rapport onderscheidt vijf onderdelen: kwaliteit van de woning, voorzieningen, leefbaarheid, veiligheid en sfeer in de buurt. Deze worden beoordeeld met als rapportcijfers resp. 8.0, 6.4, 7.4, 7.3 en 7.4. Het zijn ruime voldoendes, maar vooral op het gebied van de voorzieningen is er nog veel te verbeteren. D66 wil oplossingen samen met de burgers realiseren. Wij vertrouwen op de eigen kracht van mensen. Voor sommige oplossingen zullen we gemeenteoverschrijdend moeten denken. We streven altijd naar een duurzame en harmonieuze samenleving en we willen vooral rekening houden met de menselijke maat. Het verkiezingsprogramma van de in 2009 opnieuw gestarte D66-afdeling Steenwijkerland gaat uit van de richtingwijzers van D66. De vijf inhoudelijke gemeentelijke thema’s, die in dit programma zijn beschreven, zijn aan deze richtingwijzers getoetst. Deze thema’s zijn: Betrouwbare Gemeente Lokale democratie Wonen, welzijn, zorg, inkomen en onderwijs Kernen en leefbaarheid. Natuur als stimulans en kans Daarmee is dit eerste verkiezingsprogramma van de nieuwe afdeling niet uitputtend, maar het geeft zeker inzicht in de wijze van redeneren, en de manier waarop wij in de toekomst vraagstukken zullen benaderen. Voor de gekozen thema’s wordt duidelijk tot welke standpunten een dergelijke benadering leidt.
8
4. Uitgangspunten D66 De politieke partij D66 hanteert voor al haar keuzes de volgende vijf richtingwijzers. Deze vormen het uitgangspunt voor de politieke standpuntbepaling van D66. De vijf richtingwijzers zijn:
Vertrouw op de eigen kracht van mensen
Wij vertrouwen op de eigen kracht en ontwikkeling van mensen. Daarom zien we de toekomst met optimisme tegemoet. Mensen zijn zo creatief dat ze steeds opnieuw zelf oplossingen vinden. Wij willen dat de overheid deze kracht, vindingrijkheid en creativiteit van mensen ondersteunt en ruimte geeft. De sleutel voor verandering ligt bij mensen zelf en wij willen dat de overheid daarbij aansluit. Wat mensen voor zichzelf en anderen kunnen doen is veel belangrijker en effectiever dan wat de overheid kan doen.
Denk en handel internationaal
Samenlevingen zijn op steeds meer verschillende manieren met elkaar verbonden. Wij staan open voor de gehele wereld en sluiten niemand uit. Bij alles wat we doen, vragen we ons steeds af welke effecten dat heeft op anderen in deze wereld. Wij onderkennen dat Europa steeds meer ons binnenland wordt. Internationale samenwerking en economische vooruitgang zijn de sleutels naar een wereld met minder oorlog en conflicten. Daarbij handelen wij steeds pragmatisch, nuchter en op basis van feiten. Voor de lokale politiek betekent deze stellingname dat bij ieder vraagstuk gekeken moet worden of voor een lokale oplossing gekozen moet worden of dat juist een grensoverschrijdende bijv. regionale variant adequater is.
Beloon prestatie en deel de welvaart
Mensen zijn niet gelijk, wel gelijkwaardig. Mensen zijn verschillend en wij willen dat de overheid ruimte laat voor die verschillen. Wij streven naar economische zelfstandigheid voor zoveel mogelijk mensen en vinden dat mensen die uitmuntend presteren daarvoor een beloning verdienen. Wij willen een dynamische, open samenleving waarin iedereen de ruimte krijgt om zijn eigen beslissingen te nemen en iedereen zich op zijn eigen manier kan ontwikkelen. Wij vinden het vanzelfsprekend om welvaart met elkaar te delen. We willen dat zoveel mogelijk mensen mee doen in het maatschappelijken economisch proces want daar worden we allemaal beter van. Voor mensen die zichzelf niet kunnen redden dragen we een gezamenlijke verantwoordelijkheid. 9
Streef naar een duurzame en harmonieuze samenleving
Wij willen de wereld om ons heen tegemoet treden met respect en mededogen. Dat geldt voor de mensen om ons heen en voor onze omgeving. De aarde is niet van ons en dus geen gebruiksartikel. We willen stoppen met het uitputten en vervuilen van onze leefomgeving. We willen dat in de discussie over natuur en milieu niet het behoud, maar de aantasting van natuur en milieu beargumenteerd wordt.
Koester de grondrechten en gedeelde waarden
De fundamentele waarden van onze samenleving zijn vrijheid voor en gelijkwaardigheid van ieder mens, ongeacht opvattingen, geloof, seksuele geaardheid, gerichtheid of herkomst. Lichamelijke integriteit, geweldloze oplossing van belangenconflicten en een respectvol gehanteerde vrijheid van meningsvorming en -uiting, inclusief respect voor onze democratische rechtsstaat, zijn voor ons centrale waarden. Die waarden zijn universeel en zonder meer bovengeschikt. Wij beschermen de grondrechten van onszelf en anderen. In ons gemeentelijke verkiezingsprogramma komen de D66 richtingwijzers soms expliciet naar voren. In andere paragrafen zijn de richtingwijzers een onderliggende gedachte.
10
5. Betrouwbare Gemeente Onder een betrouwbare gemeente verstaat D66 een gemeente, die in alle openheid consistent communiceert. Waar geen ruimte meer is voor achterkamertjes, heilige huisjes of verkooppraatjes. Wij streven naar transparantie, consistentie en simpel en duidelijk beleid. Een gemeente die haar burgers voor vol aanziet, die beslissingen neemt, ook impopulaire en die lastige dingen niet voor zich uitschuift. Aan de hand van de vijf richtingwijzers van D66 zien wij de betrouwbare gemeente ontstaan.
Vertrouw op eigen kracht van mensen
Vertrouw op eigen kracht van mensen betekent voor D66 dat de gemeente luistert naar de burger. Niemand heeft het monopolie om te bepalen wat het algemeen belang is. D66 gaat er van uit dat problemen daar opgelost moeten worden waar zij ontstaan en dat de gemeente dus naast de burger staat en niet erboven. Vaak weten mensen in de buurten en wijken beter hoe problemen opgelost dienen te worden. De plaatselijk belangverenigingen zijn hier een sprekend voorbeeld van. Maar er zijn nog meer mogelijkheden om de burger bij het gemeentebeleid te betrekken. Bijv. door middel van een digitaal burgerpanel. D66 is voor het betrekken van de burger bij het beleid bijv. door een digitaal burgerpanel.
Denk en handel grensoverschrijdend
Beleidsvorming houdt niet op bij de gemeentegrens, want problemen stoppen vaak niet bij de gemeentegrens. D66 beseft dat het goed en noodzakelijk is dat er een goed overleg is met de buurgemeenten en dat de gemeente Steenwijkerland weet wat er leeft binnen de buurgemeenten. De unieke ligging tussen Drenthe, Flevoland en Friesland betekent veel en intensief overleg met de buurt gemeenten en de provincies. Oplossingen over de gemeenteen de provinciegrenzen heen kunnen vaak waardevoller zijn. Gezamenlijk problemen oplossen kan meer opleveren in plaats van dat iedere gemeente alleen haar eigen problemen oplost zonder rekening te houden met de ander. Voorbeelden te over: hoe gaan buurgemeenten met het huisvuil om? Hoe gaan buurgemeenten om met jongeren, vergrijzing, sportaccommodaties, bedrijfsterreinen. D66 is voor het afstemmen van het beleid met de buurgemeenten.
11
Beloon prestatie en deel welvaart
Burgers geven macht aan hun vertegenwoordigers binnen de gemeente. Zij vertrouwen er op dat die macht gebruikt wordt ten bate van hun welzijn. Op gemeenteniveau wordt geen inkomenspolitiek bedreven. Wel heeft een betrouwbare gemeente een duidelijke visie op de eigen economische ontwikkeling en toekomst. Als deze visie bijgesteld wordt maakt zij de burger hiervan deelgenoot. De burger krijgt hierdoor een indruk wat dit voor hem of haar betekent op het gebied van materieel welzijn. D66 vertrouwt op de eigen kracht van de burger. Er zijn situaties denkbaar dat er problemen ontstaan die de kracht van het individu te boven gaan. De gemeente dient praktisch met vragen om hulp van burgers om te gaan en snel, doeltreffend en rechtvaardig te reageren zonder bureaucratische rompslomp. D66 is voor een creatieve overheid die burgers de ruimte geeft om zich te ontplooien, waardoor het sociaal- en economisch welzijn verhoogd wordt.
Streef naar duurzame en harmonieuze samenleving
De aarde is niet van ons en dus geen gebruiksartikel. Wij leven in en bij een prachtig natuurgebied, het Nationaal Park Weerribben-Wieden, De uitdaging voor de komende jaren voor een betrouwbare gemeente is het uitstippelen van een beleid waarbij het natuurgebied onaangetast blijft. Als onvervangbaar en uniek natuurgebied vormt het een motor voor economische duurzame ontwikkeling. D66 is voor het iedere keer weer vinden van een evenwichtige balans tussen behoud en onderhoud van de natuur en economische ontwikkeling.
Koester de grondrechten en gedeelde waarden
D66 denkt zuiver duaal. Het college van B & W bestuurt, de gemeenteraad controleert en stelt kaders. Hierin past niet het voormasseren van besluiten, vooroverleg van de fractie met de wethouder, wandelgangen en achterkamertjes. Het pluche kent geen rechten maar vele plichten, zoals vergaande openheid en absolute betrouwbaarheid. D66 is voor een strikte scheiding tussen de uitvoerende- en de controlerende macht.
12
6. Lokale democratie Algemeen
Het gemeentebestuur is er voor de bewoners en niet andersom. Belangrijk is de eigen kracht van de burger en zijn/haar individuele keuzevrijheid. D66 vindt daarom dat de inbreng van burgers bij de besluitvorming gestimuleerd en serieuzer genomen moet worden. Besluitvorming moet op een open en transparante manier plaatsvinden. De uitdaging daarbij is voor de gemeente Steenwijkerland: hoe betrek je de burgers uit de verschillende kernen en wijken bij het beleid van de gemeente en welke invulling geef je daarbij aan echte lokale democratie. D66 Steenwijkerland neemt daartoe de volgende standpunten in:
Inspraak en betrokkenheid bij bestuur
D66 is voor een raadsleden-spreekuur op een vast tijdstip waarop zij als onderdeel van de gemeenteraad direct contact heeft met de burger. D66 is voor directer contact met de burger. Burgers zouden beter op de hoogte moeten zijn van de mogelijkheid om vraagstukken op de agenda van commissie- en raadsvergadering te plaatsen: het zogenaamde burgerinitiatief. D66 vindt dit een belangrijk onderdeel van de lokale democratie en is van oordeel dat deze mogelijkheid permanent op de gemeentepagina in de lokale pers vermeld moet worden. Daarnaast pleit D66 voor een lagere drempel door het benodigde aantal handtekeningen te verlagen van 150 naar 50. D66 wil dat de burger zich meer bewust wordt van zijn rechten en mogelijkheden. Om de burger meer te betrekken bij de lokale democratie wil D66 bij iedere raadsvergadering een aantal burgers, die zich hier voor kunnen aanmelden, gast van de raad laten zijn. Deze krijgen van te voren uitleg over de agenda, enz. Zij nemen via de publieke tribune kennis van de raadsvergadering. D66 betrekt de burger bij de raadsvergaderingen. Er zal actief contact gezocht moeten worden met scholen en sportclubs om met behulp van vertegenwoordigers van jongeren een strategische visie te bepalen ten aanzien van specifiek jeugdbeleid, sport, cultuur, recreatieve voorzieningen en activiteiten. D66 is voor een actief overleg met de jeugd in de gemeente.
13
Wethouders binnen de gemeente Steenwijkerland zijn gekoppeld aan en verantwoordelijk voor het contact met bepaalde wijken en kernen. D66 ondersteunt dit van harte maar wil ook graag onderzoeken in hoeverre een intensiever contact kan ontstaan tussen de burgers in de dorpskern en de gemeenteraad. D66 is voor een directer contact met de burger.
Informatie
D66 opent een website waar zij haar standpunten en beweegredenen publiceert, zodat de burgers altijd de D66 stellingname kunnen zien. D66 is niet dogmatisch maar pragmatisch. Dit betekent dat ook wel eens een eerder ingenomen standpunt kan wijzigen. De veranderende meningen of inzichten, die tot zo’n nieuw standpunt leiden zullen ook gepubliceerd worden. D66 is voor volstrekte transparantie en een website die een genuanceerd en actueel beeld geeft van de dagelijkse politieke werkelijkheid. De gemeente doet om de 2 jaar een omnibusenquête. Het gebruik van de cijfers daaruit zou, meer dan nu het geval is, input moeten zijn voor het gemeentelijk beleid. D66 wil de enquête gebruiken om doelgericht een beter beeld te krijgen van specifieke problemen die leven binnen de verschillende wijken en kernen. D66 neemt de burger serieus en is daarom voor het selectief en doelgericht gebruik maken van enquêtes. D66 is een sociaal liberale partij. Het liberale karakter komt er in tot uiting dat D66 vindt dat de gemeente daar waar nodig een stapje terug kan doen om meer ruimte te laten voor particuliere en kleinschalige ondernemersinitiatieven. ‘Neen, tenzij’, kan in een aantal gevallen veranderd worden in ‘Ja, mits’. D66 is voor het stimuleren van het particuliere initiatief. In het verleden heeft de gemeenteraad op bezuinigingsgronden besloten geen verkiezingsborden meer te plaatsen. D66 is hier op tegen. D66 hecht grote waarde aan de lokale democratie en wil dit zichtbaar maken aan de burger: u hebt iets te zeggen en dus te kiezen. Uw mening telt. D66 zal zich inzetten voor de terugkeer van de verkiezingsborden en zal initiatiefnemer zijn tot bijeenkomsten waar politiek debat zal plaatsvinden, niet alleen in verkiezingstijd.
14
7. Welzijn - zorg – wonen - onderwijs Algemeen
Wonen, welzijn, zorg en inkomen zijn onlosmakelijk verbonden als het gaat om het welbevinden van de burger. D66 vertrouwt op eigen kracht van mensen en is daarom van mening dat burgers zelf een eigen verantwoordelijkheid hebben om voorzieningen te organiseren wat betreft wonen, welzijn zorg en inkomen. Pas als mensen onvoldoende in staat zijn om dit zelf te doen is er een rol weggelegd voor de (lokale) overheid. D66 onderschrijft de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek dat niet meer gezondheidszorg nodig is, maar meer welzijnszorg. Bovendien is de inzet van welzijn veel goedkoper dan zorg, 1 euro welzijn bespaart 10 euro zorg. Daarnaast zijn er specifieke problemen die om inzet van welzijnswerk vragen. Met name het grote gemis aan sociale contacten en zinvolle tijdsbesteding voor minder valide inwoners en langdurig werklozen vraagt om een nieuwe en betere aanpak. De WMO-raad moet worden versterkt en haar adviezen moeten leiden tot meer vraaggestuurde en betere kwaliteit van zorg. D66 is zich bewust van de moeilijke positie van mantelzorgers. Zij wil meer aandacht voor de ondersteuning van deze groep, door het geven van informatie en het mogelijk maken van respijtzorg.
Welzijn
Patiënten hebben recht op een open communicatie met hulpverleners. Dit betekent dat de patiënt wordt betrokken in de besluitvorming en begrijpelijke uitleg krijgt over de inhoud van de zorg. Deze transparantie, met realistische voorlichting over de mogelijkheden, zal bijdragen aan vertrouwen. D66 Steenwijkerland kiest voor een persoonlijke benadering van zijn inwoners. Persoonsgebonden budgetten vergroten de keuzevrijheid en autonomie van de patiënt en moeten zo vaak als mogelijk worden toegepast. D66 kiest voor een Persoons Gebonden Budget voor welzijn, in de vorm van een persoonlijke subsidie per cliënt per jaar voor chronisch zieke inwoners, die in een isolement verkeren. De gemeente neemt het initiatief om met ketenpartners in zorg en welzijn te komen tot nieuwe ondersteuningsmogelijkheden voor cliënten. D66 wil de positie van ouderen die zo lang mogelijk thuis willen blijven wonen, versterken. Daarom pleiten wij voor goed gekwalificeerde thuiszorg, tech15
nologische innovaties en andere ondersteuning. In de gemeente moet meer ‘levensloopbestendig’ gebouwd worden. Eerstelijnszorg moet zoveel mogelijk geïntegreerd worden in wooncomplexen. In de huidige WMO-praktijk domineert het debat over doelen en middelen tussen zorgorganisaties en gemeente. Vertrouwen in eigen kracht vraagt een andere rol en invalshoek: coachen, ondersteunen, te beginnen met luisteren. Bij zorgverlening gaat het om het welzijn van de patiënt. Al het andere is van ondergeschikt belang. D66 stelt de volgende eisen aan de aanbiedende partijen: - inzichtelijk- en gedegen onderzoek naar de behoeften van de cliënt - het oordeel van de cliënten - het budget mag niet meer dan voor 30% besteed worden aan overheadkosten - het management ontvangt een salaris dat nimmer de Balkenendenorm overstijgt. Voor de wet is iedereen gelijk, maar er zijn grote verschillen in behoeften en waarden. In dit verband is het van belang aan te sluiten bij de werkelijke behoeften van cliënten. Telefonische indicaties bij twijfel over het vermogen van de cliënt om zelf een goede inschatting te maken van behoeften, zoals bij mogelijke dementie, mogen niet voorkomen. D66 wil een rechtvaardige verdeling van de middelen, zowel binnen de gemeente als in vergelijking met de omliggende gemeenten en de rest van het land.
Zorg
Het is van groot belang dat mensen op eigen kracht regie kunnen voeren over hun eigen leven. Mensen zijn zelf verantwoordelijk en maken zelf keuzes. Hiervoor zijn makkelijke procedures nodig. Eenvoudige aanvraagformulieren en informatiemateriaal zijn van essentieel belang. D66 zal bij de beoordeling van nieuwe procedures en formulieren altijd het criterium van begrijpbaarheid en eenvoud hanteren. De patiënt mag kwalitatief goede zorgverlening verwachten, niet alleen vakinhoudelijk, maar ook in bejegening. D66 gaat uit van de eigen kracht van mensen, maar deze kan tekortschieten bij beperking. Dan is zorgverlening op zijn plaats. Niet alleen preventie van ziekte, maar ook bevordering van gezondheid, als integraal deel van de zorg, gedurende de gehele levensloop. Daar waar mogelijk dient preventie (zwaarlijvigheid, eenzaamheid, valpreventie, dementie, chronische ziekten) een prominente plaats in te nemen. Elke aan preventie uitgegeven euro wordt veelvoudig terug verdiend door levensvreugde, 16
gezondheidswinst, en door verminderde behoefte aan latere, vermijdbare en kostbare zorg. D66 acht preventie van het grootste belang. Depressies, angststoornissen en ander psychische aandoeningen zullen in de toekomst de meest voorkomende gezondheidsproblemen zijn. Met name ook voor jongeren. Bij ongeveer 1 op de 5 jongeren is sprake van psychische ongezondheid. Aandacht in de preventieve sfeer, vroegdiagnostiek (o.a. in het onderwijs) gezonde schoolomgeving staan D66 hierbij voor ogen. D66 pleit voor een integrale aanpak, met veel aandacht voor preventie.
Wonen
D66 wil dat de gemeente initiatieven stimuleert van wijken, kernen en bewonersgroepen tot versnelde aanleg van glasvezelkabel. D66 wil dat technologische innovaties beschikbaar komen voor ouderen, die dan beter in staat zijn om in hun eigen leefomgeving te blijven wonen en leven. In wijken en kernen is meer aandacht voor andere culturele tradities en mogelijke inburgeringproblemen nodig. De specifieke kennis van behoeften van de lokale bevolking verdient aandacht bij aanbestedingen. D66 wil de mogelijkheid onderzoeken om in het kader van de WMO lokale organisaties taken te laten verrichten, door bijvoorbeeld een opdracht in kleinere delen te knippen. (Europese aanbesteding). De beste beloning als het gaat om maatschappelijke ondersteuning ligt in een beter woon-, leef- en werkklimaat. Het belonen van de vele vrijwilligers past in dit concept. De verdeling van de middelen en de aandacht (tijd/geld) die daarvoor ingezet kunnen worden dient ook gemeten te worden aan de doelen (vooraf) en de resultaten( achteraf) die passen bij de concrete situatie, zowel bij individuele middelen als collectieve voorzieningen. D66 wil vrijwillige inzet ondersteunen als het kan, professionals inzetten als het moet, en vooral eigen oplossingen zo veel mogelijk honoreren.
17
Investeren in actieve sport- en cultuurparticipatie voor jongeren heeft een preventieve werking. Het voorkomt dat kinderen zich buiten gesloten voelen, en dat hun talenten geen kans kunnen krijgen. Wij zijn van mening dat het voor kinderen tijdens hun opvoeding juist draait om méédoen. Als je als kind buiten spel staat (en blijft staan) is dat een slechte zaak die geen enkele gemeente mag laten gebeuren. D66 wil investeren in sport- en cultuurparticipatie. Het kabinet heeft in 2008 en 2009 40 miljoen euro per jaar beschikbaar gesteld met als doel om het aantal kinderen dat om financiële redenen niet mee kan doen aan sport, cultuur of andere vrijetijdsactiviteiten te halveren. We moeten investeren in het recht van elk kind om mee te kunnen doen. D66 wil dat de gemeente een beroep doet op deze regeling en dat in de gemeente onderzoek wordt gedaan naar het hanteren van deze regeling en de effecten ervan en ervoor te zorgen dat het goed aansluit op de wensen van deze kinderen. Er wordt veel overleg gevoerd tussen (professionele) organisaties. Of dit leidt tot participatie van de burger is maar de vraag. D66 staat voor het daadwerkelijk betrekken van de burger bij beleid , d.m.v. verenigingen, kerken, bewonersverengingen en vrijwilligersorganisaties. Samen met vrijwilligers organisaties en professionele organisaties werken aan samenlevingsopbouw. Buurt(kern)-gericht en integrale zorg aan mensen. ( niet aan doelgroepen). Samenwerking stimuleren tussen opbouwwerkers, MEE-consulenten , ouderenadviseurs en begeleiders van GGZ-cliënten. D66 pleit voor meer samenhang. De bewoners van de buurt, van de kern vormen het middelpunt. Zij geven aan wat ze nodig hebben om te kunnen participeren. D66 wil buurt(kernen)gerichte participatie.
Onderwijs
D66 legt grote nadruk op goed onderwijs. Kennis is belangrijk voor maatschappelijke ontwikkelingen en vooruitgang, leert mensen kernwaarden en normen, leert mensen zelf de regie te voeren en problemen op te lossen, vergroot kortom de kans om zelfstandig deel te nemen aan de maatschappij. D66 wil het regiehoudend en conflictoplossend vermogen van burgers stimuleren door middel van cursussen. Ook het ondersteunen van deze competenties door middel van (ouderen)adviseurs, opvoedingsondersteuners, maatschappelijk werkers en buurtbemiddelaars.
18
8. Kernen en leefbaarheid Algemeen
De Sociale Atlas, genoemd in het voorwoord bij dit programma, is aanleiding tot de volgende concrete voornemens om de leefbaarheid van de kernen te verhogen en te garanderen. Om uit de kunnen gaan van actuele gegevens is D66 voorstander voor tweejaarlijkse actualisering van de Sociale Atlas. De concrete voornemens, zoals die hieronder zijn beschreven, vormen een geïntegreerde aanpak op de beleidsterreinen onderwijs, jongeren, sport, bouwen, veiligheid, economische en maatschappelijke voorzieningen.
Jongeren
In alle kernen moeten de basisonderwijsvoorzieningen en/of kinderopvang in stand worden gehouden. Ten aanzien van de jongeren in de wijk /kern: focus op eigen initiatieven van schoolgaande en werkende jongeren. Betrek jongeren in wat zij willen en belangrijk vinden. Zij zijn de toekomst: zij zijn hun eigen toekomst. D66 gelooft in de kracht van jongeren. (Indrinkproblematiek: wat stellen zij zelf voor als een oplossing?). Daarnaast wordt gewerkt aan integrale ketenaanpak voor jongerenproblematiek en een laagdrempelige informatie- en adviesmogelijkheid voor jongeren zelf en voor opvoeders. D66 denkt aan beleid gemaakt met jongeren, scholen, sportverenigingen, jeugdwerk, MEE en jeugdzorg en andere organisaties die een rol spelen bij de ontwikkeling van kinderen. De nadruk ligt hierbij vooral op preventie. Deze gesprekken moeten gevoerd worden met de professionals, die contact onderhouden met de jongeren, niet alleen met de leidinggevenden of directies. Geef de jongeren weer hun plek in de wijk/buurt.
Sport
Alle basisschoolleerlingen moeten zwemles krijgen, een noodzaak in onze waterrijke gemeente. D66 wil ter bevordering van deelname aan de zwemlessen deze gratis aanbieden. Sport voor jong en oud moet mogelijk zijn, bewegen is een belangrijk preventief middel tegen vallen en overgewicht. De ontmoeting stimuleert en bevordert teamgeest en vriendschap. D66 bevordert sport en wil voorzieningen daarvoor versterken. 19
Sportvelden dienen up to date te zijn en te voldoen aan de NOC/NSF-normen. Sportaccommodaties zien wij het liefst in handen van de verenigingen. Het beheer van de velden is in onze visie een taak voor de gemeente. D66 ziet graag dat meer inwoners gebruik maken van de sportvoorzieningen in de gemeente (nu 45%). D66 wil dat er goede mogelijkheden moeten zijn om binnen en buiten te sporten.
Economie
De vestiging van kleine winkelbedrijven is hierbij van groot belang. D66 stelt alles in het werk voor stimulering en behoud van een gunstig vestigingsklimaat D66 pleit voor behoud en versterking van winkelvoorzieningen. Draag zorg voor een evenwichtige en betaalbare huisvesting voor zowel ouderen als jongeren (starters), vooral in de kernen van het buitengebied. Dit is essentieel voor de leefbaarheid maar ook om het gevoel van veiligheid te verzekeren en tevens om vergrijzing van de kernen tegen te gaan. Cultuuruitingen moeten kunnen plaatsvinden in de buurthuizen. In Steenwijk dient de Meenthe als regionaal evenementencentrum te worden ondersteund. D66 staat voor goede huisvesting. Startende ondernemers zijn een bron van vernieuwing en toekomstige werkgelegenheid. Klantvriendelijk handelen, het bevorderen van bedrijfscontacten en stimuleren van infrastructuur zoals bijv. de aanleg van een glasvezelnetwerk ziet D66 als taken voor de gemeente. Voor de toekomst van de gemeente is extra aandacht voor jongere leeftijdsgroepen gewenst. D66 wil extra aandacht voor startende ondernemers.
Wonen en verkeer
Voor het leefbaar houden van de kernen is een goede bereikbaarheid ook per openbaar vervoer onontbeerlijk. D66 is ervoor om samen met bewoners te zoeken naar nieuwe opties om dit te realiseren. Stimuleren van duurzame woningbouw en aangepast straatmeubilair met respect voor landschap en - waar van toepassing - een voorkeur voor streekeigen architectuur en erfbeplanting. Wij zetten in op levensloopbestendige woningen waar door geringe meerkosten bij de bouw rekening wordt gehouden met eventuele toekomstige zorgvragen. Ook is de standaard aanleg van een glasvezelkabel voor communicatie een plan waar wij ons sterk voor maken. D66 wil een streek-eigen aanpak. 20
Uitvoering van alle bestaande en toekomstige dorps- en wijkplannen is financieel niet haalbaar. Om toch tot een evenredige inzet van middelen te komen zijn prioritering en planning van aan te pakken onderwerpen van essentieel belang. D66 wil in goed overleg prioriteiten stellen bij de uitvoering van plannen. Vanwege de grote omvang van onze gemeente is hulp bij levensbedreigende situaties niet altijd onmiddellijk voorhanden. D66 ondersteunt van harte burgerinitiatieven tot plaatsing van defibrillatoren en draagt bij aan adequate scholing van vrijwilligers. Vanwege het ontbreken van wetenschappelijk onderwijs en hbo- instellingen in de onmiddellijke regio, vertrekken veel jongeren uit Steenwijkerland. Helaas keren weinigen terug naar hun oude woonplaats, o.a. door het ontbreken van hoogwaardige arbeidsplaatsen. D66 betreurt dat en wil maatregelen treffen om terugkeer te stimuleren, zoals een Steenwijkse studentenclub, voorrang bij nieuwe huisvesting, banenbeurzen en het betrekken van jeugd bij natuurbeheer. D66 wil bevorderen dat jongeren terugkeren in onze gemeente. Buurthuizen moeten zodanig worden opgezet dat er zowel maatschappelijke-, zorg-, bibliotheek-en/of sportvoorzieningen in kunnen worden ondergebracht. D66 bevordert de ontwikkeling van buurthuizen. Alle verenigingen, dorpsraden etc. draaien op vrijwilligers. D66 is zich terdege bewust van de onschatbare waarde van de inzet van de honderden vrijwilligers in de sport. Als dank voor hun inzet, maar ook om meer ontmoeting en uitwisseling mogelijk te maken is D66 voor een tweejaarlijks vrijwilligersevenement. D66 pleit voor aandacht en waardering voor vrijwilligerswerk.
21
9. De natuur als economische stimulans en kans Algemeen
Met werken verwerft de mens zich inkomen en een plaats in de maatschappij. Dit zijn belangrijke sleutels voor ontplooiing van de mens. D66 vertrouwt op eigen kracht van mensen om zelf werk te genereren en verder uit te bouwen. Wij zien het als een taak voor de overheid om deze kracht, net als inventiviteit en creativiteit te bevorderen. Het beleid van de overheid willen wij toetsen en richten op duurzaamheid. D66 wil ruimte scheppen voor toekomstige generaties. In de D66-visie voor Steenwijkerland ligt de nadruk op het ontwikkelen van natuur en recreatie. In de toekomst zal onze gemeente (inter)nationaal herkenbaar moeten zijn als de kwalitatief hoogstaande topaanbieder van een gepaste mix van natuur en recreatie. Door ons als gemeente te richten op natuur en recreatie ontstaat een aantrekkelijke en unieke vestigingsplaats voor gespecialiseerde bedrijven. Nieuw duurzaam werk zal worden toegevoegd aan reeds bestaande bedrijven in Steenwijkerland. De werkgelegenheid kan profiteren van deze duidelijke ontwikkelingsrichtingen. In de uitwerking van de visie zijn er punten die de aandacht verdienen: In alle beleidsstukken van de gemeente moet worden aangegeven op welke wijze rekening is gehouden met de duurzaamheid.
Natuur ontwikkeling en - behoud
Het Nationaal Park Weerribben - Wieden biedt mogelijkheden die niet alleen de menselijke geest prikkelen maar ook aanzetten tot ondernemersschap. D66 is voor het stimuleren van particulier initiatief in samenhang met kwalitatief hoogstaand natuurbeheer en recreatie. D66 wil dat aanbevelingen uit het rapport Kop & Munt worden gerealiseerd. De westelijke rand van de gemeente wordt aantrekkelijk door het aanleggen van een landschappelijk aantrekkelijke randmeer. Hiermee kan de totale waterhuishouding ( verdroging en waterberging) worden verbeterd en de vaarweg door de Weerribben ontlast. Ook creëren we hiermee een nieuwe economische drager, n.l. een boulevard in de noordwestelijke rand van de gemeente ten behoeve van toerisme en recreatie. Het aanleggen van een meer is tevens een uitgelezen mogelijkheid voor het creëren van stranden en badgelegenheid. 22
D66 wil langs de westelijke rand van de gemeente een landschappelijk aantrekkelijke randmeer aanleggen. Wij zijn voor het betalen van een reële beloning aan agrariërs en particuliere grondeigenaren voor hun werk aan het behoud van de landschapselementen, zoals aangegeven in het programma van groene en blauwe diensten. D66 ziet een duidelijke rol weggelegd voor private ondernemers in het ontwikkelen en beheren van natuur. In ons buitengebied passen bloemrijke bermen, sloten en wallenkanten, herstel van elementen uit oorspronkelijke rivierlopen en beddingen, goed onderhoud van de oude houtwallen, het herinrichten van kerkenpaden en handveren, het in oorspronkelijke staat terugbrengen van eendenkooien. En voor het aaneenkoppelen van natuurgebieden binnen de gemeente is samenwerking van belang, waar nodig ook met omliggende gemeenten en provincies. D66 wil een aantrekkelijk landschap bevorderen. Voor een goed flora- en faunabeheer in bermen, taluds en ruige terreinen is het noodzakelijk met cyclomaaiers te werken in plaats van met klepelmaaiers. Tegen vergoeding zouden agrariërs dit beheer kunnen uitvoeren. De daarbij vrijkomende biomassa wordt naar de biomassacentrale afgevoerd. D66 wil verantwoord bermbeheer. D66 is voor het herstel van waterlopen, zoals de Reune. Het leven in het water zal erdoor terugkeren en de natuurlijke landschapselementen - veelal verdwenen door ruilverkaveling – kunnen nieuwe kansen krijgen. D66 is voor het herstel van waterlopen.
Economie
Een consistent beleid van natuur en recreatie ontwikkeling is van groot belang. Voor lokale ondernemers ontstaan hier goede mogelijkheden. Een duidelijk gemeentelijk ondersteuningsbeleid zal zichtbaar doorwerken in werkgelegenheid en economische activiteiten. Steenwijkerland kan zich zo profileren als vestigingsplaats voor kleine bedrijven met hoogopgeleide en bovenmodale ondernemers. D66 wil zorgen voor synergie door een consequent beleid van natuur en recreatie ontwikkeling. Door beter gebruik maken van de naamsbekendheid van het gebied met kwalitatief hoogwaardiger producten, zoals al gebeurt met Weerribbenzuivel, is het mogelijk betere en hogere prijzen van consumenten te ontvangen. 23
D66 ziet kansen voor met name landbouw in Steenwijkerland die niet in staat is (duurzaam) te concurreren op de wereldmarkt. Het saneren of hergebruiken van oudere industrie terreinen en woonwijken heeft onze voorkeur boven op het in gebruik nemen van nieuwe locaties. D66 wil een goed onderhouden bebouwing. Vuil moet verantwoord afgevoerd worden en niet gestort in het landschap. Op het afvalscheidingstation dient sneller en efficiënter gewerkt te worden. Burgers moeten hier hun grof huishoudelijk afval gratis kunnen afgeven. Overleg met buurgemeenten over afstemming van tarieven en werkwijze is gewenst. D66 wil een schone leefomgeving. In een Steenwijkerland, gericht op natuur en recreatie, is D66 tegen plaatsing van windmolens. Alternatieve energie zoals energie uit biomassa verdient wel bijzondere aandacht in de gemeente. Initiatieven op daarvoor geschikte en gepaste locaties dienen door de gemeente ondersteund te worden. Indien de markt duurzame energiebronnen zoals bijv biomassaverwerking onvoldoende ontwikkelt, dient de gemeente in overleg met buurgemeenten te investeren om tot een betere benutting van de aanwezige capaciteit te komen. D66 is tegen plaatsing van windmolens. Om de recreanten binnen de gemeentegrenzen te houden is de aanleg van meer recreatiestrandjes, zonder de natuur schade toe te brengen, noodzakelijk. D66 wil de aanleg van recreatiestrandjes en aanmeer plaatsen bevorderen.
24
